HAARLEM'S DAGBLAD
Weensche Brief.
Bimtsnlanil
Oe ma uit Maloba
DONDERDAG 30 AUGUSTUS 1323 TWEEDE BLAD
(Van onzen correspondent).
DE OOSTENRIJKSCKE ARMEE: E EU HUURLECER, DAT GOEDKOO-
PER IS DAN MENIC MILITIELECER. DE OPLEIDING DER MANSCHAP
PEN VOOR HUN LATERE BURCERLIJKF. LEVEN. HET LEEREN VAN
EEN AMBACHT. WAT HET LEGER VAM OF REPUBLIEK TOT NU TOE
REEDS PRESTEERDE. DE BUITEN LANDSCHE MILITAIRE CONTROLE.
HET VERBOD VAN GASMASKERS.
We
Aug.
Dezer dagen zijn de eerstc-luiienanls
vau de Oosteniijksche republiek, negen
ia getal, op plechtige wijze door den mi
nister van Oorlogswezen geïnstalleerd.
Tot dusverre waren alle officieren van
het leger de nog uit de vroegere Keizer»
lijk-Koninkliike armee overgeblevenen,
die het nieuwe staatsbestuui had over
genomen. De nieuwe officieren echter
kronen bedraagt, waarvoor zij zich juist
een brood kan koopen, de hocgere ran
gen bekomen iets méér. Voor elk kind,
zonder onderscheid van den rang van
den militair, wordt eveneens 7.500 kro
nen uitbetaald.
Hoe betrekkelijk gering de kosten
voor het Oostcnrijksche leger zijn, kan
men gemakkelijk constateeren, wanneer
men een vergelijking maakt met ons
land, zonder dat men daarbij rekening
moeten zonder uitzondering uit de rijen J houdt met de kolonies. Holland heeft bij
der soldaten cn der onderofficieren om- een oppervlakte van 34.000 K.M.2 een
hoogkomen. „Wcr Soldaten lehrcu will, j lengte van boo K.M. aan droge grenzen,
s sclbst alle Zweigc des Soldatenbe- Oostenrijk heeft bij een oppervlakte van
K.M.2 grenzen van 1.600 K.M.
lengte. De absolute legeruitgaven zijn in
Holland du'bbel zoo groot als in Onsten.
rijk en in verhouding meer dan vijfmaal
zoo groot. Terwijl liet in Holland schiei
lot de onmogelijkheden schijnt tc bchoo-
ren de uitgaven voor het leger te ver
minderen, is Oostenrijk door zijn moei
lijken toestand gedwongen nog meer be
zuinigingen in het leger te treffen.
Daar dc soldaten slechts voor enkele
jaren in het legerverband blijven cn later
weer in hel gewone burgerlijke leven zul
len terugkomen, dient er natuurlijk ook
voor gezorgd te worden, dat zij, wanneer
ekomen is, op
brood kuni
rufs kennen", aldus de woorden van mi-
nistcr Vaugeiri bij deze installatie. Sol-
datenberocp! ja, in Oostenrijk is het
soldaat-zijn een beroep, een vak, dat be
taald wordt als ieder ander. Want het is
bekend dat het vredesverdrag van St.
Germain den Oostenrijlcschcn staal geen
militieleger toestaat, doch een huurleger,
dat in het geheel niet meer dan 30.000
Aiaa mag lellen, waarvan 1.500 officie
ren cn 2000 onderofficieren. Het aantal
is echter niet zoo hoog en bedraagt 1340
officieren, 1660 onderofficieren en lus-
schen de 22.000 en 23.000 soldaten, in
Oostenrijk „Wehrmanner" genaamd.
Het leger is in den tegenwooidigen <je tijd eenmaal
vorm in 1920 opgericht, de soldatenbehoorlijke wijze
worden door aanwerving verkregen en j komen en den Staat en de samenleving
de bestemming van het leger is in het j njet tot iast zijn. Derhalve moeten zii
algemeen gezegd de bescherming van dc njet a||een in den wapenhandel bedtevcn
grondwettelijke inrichting van den Staat.worden, doch ook een ambacht leeren,
Verd-er dient het tot het handhaven vaa j|et geheele laatste jaar van hun dienst
de orde in den lande, ot het vcrlcenen j -wordt aan dc voorbereiding voor het
van hulp bij groote gebeurtenissen of burgerleven besteed, terwijl ook te voren
catastrophen en, in geval van een aan- de soldaat reeds onderricht kan ontvan-
slag van buitenaf tot verdediging van g-en. Deze opleiding wordt in de bcstaan-
Oostenrijk's grenzen. i de openbare onderwijsinrichtingen en
Te beschikken over het leger heeft dc veelal ook in lcerwerkplaatsen, welke
Nationale Raad en binnen bepaalde onder liet ministerie zelf ressortecren,
grenzen de regeering en liet ministerie verstrekt. Vele werkzaamheden van sol
van Oorlog, of liever gezegd van „Heer-daten, die voor hun latere leven opge-
wesen", zooals dit departement hier ie j leid worden, komen het leger zelf' ten
land genoemd wordt. goede. Men behoeft slechts te denken
Zooals ons eigen land verdeeld is in j aan hoefsmeden, timmerlieden. koet-
provir.cies, zoo bestaat Oostenrijk uit j siers, chauffeurs, eleciriciens, c.d. N"a
„bondslatiden", ieder bondsland nu be- 1 hun algemeen militaire vorming kunnen
zit een doel van het leger binnen, zijn zij dan de legcrgemeenschap van nu'
grenzen, in welk zelfde gebied ook de
soldaten geworven worden. Zoo -blijv
de manschappen dus in hun eigen om
geving.
Slechts met toestemming van het be
treffende bondslandsbe5tuur kan een
niet uit de streek afkomstige jonge man
in het zich aldaar bevindende troepen-
korps worden opgenomen. Alle nieuw op
te nemen personen moeten, wat vanzelf
spreekt, lichamelijk goed bevonden wor
den, en bovendien ook geestelijk en mo
reel aan zekeic eischen voldoen. Zoo be-
hooren zij bijv. de geheele lagere school
met goed gevolg doorloopen te hebben
en mogen verder niet onder de 18 jaat,
maar ook niet boven de 26 jaar zijn. Op
te merken valt hierbij echter, dat ver
scheidene soldaten op het oogenblik de
26 jaren overschreden hebben en ze.lfs
enkele hunner gehuwd zijn en kinderen
hebben. Huisvaders dus als beroeps
soldaat! De nieuw aangewoivenen mo
gen echter niet gehuwd zijn, zij, die in
den echtelijken staat verkeeren zijn over
genomen manschappen uit de „Volks-
vvekr" van de eerste rcpublikeinsche ja
ren. Een hert merkwaardig verschijnsel;
dat haast ongelooflijk is, is wel het feit,
dat dit huurleger, dat toch uit louter
betaalde krachten bestaat, in vergelijking
met andere staten relatief de goedkoop
ste armee is. Voor liet jaar 1923 was de
eerste bcgrooling voor het leger op 861
milliard Oostcnrijksche kronen gesteld,
ongeveer 20% daarvan zijn voor zakelijke
uitgaven, al de overige gelden zijn die
voor het personeel. Zekor is het echter,
dat de werkelijke" uitgaven niet eens zoo
hoog zullen komen, daar ook in liet le
ger in verband met de noodzakelijke be
sparing, zeer bezuinigd wordt.
Hoe zijn nu de- bezoldigingen en de
salarissen? Er bestaat tusschen den ge
wonen soldaat cn den officier,wat dc beta
ling betreft, geen noemenswaardig groot
onderscheid. Beiden bekomen dc voeding
gratis, on voor liet overige zijn bezokli-
gingsklas5en ingesteld. Dc soldaten zijn
ingedeeld in de klassen 4 tot 6, de
Dc opleiding van soldaten in de eigen
leerinrichtingen is gebleken zeer voor-
deelig te zijn. Het onderwijs kan in de
eerste plaats geheel rekening houden
met den- persoonlijken aanleg van de
scholieren. Verder blijven de manschap
pen voortdurend onder militair toezicht
en in militaire objecten, zoodat zij
steeds bij de hand zijn. Voor de door
hen vervaardigde voorwerpen zijn de
legerinstellingcn en tal van andere
Staatsbedrijven gr5ge afnemers, en een
gróót voordeel is het hierbij, dat de kos
ten steeds zéér miniem zijn. Want be
halve do vcrvaardigingskosten wordt
slechts een geting regicbedrag gere
kend, dat de onderhoudskosten van de
inrichting moet bestrijden.
Door slotenmakers, meubelmakers,
smeden, pho'.ografen, steendrukkers, me
caniciens, metselaars enz. wordt tegelijk
met de opleiding zéér goede productieve
arbeid verricht. Wanneer nu het werk
met de helft van hetgeen een even groot
aantal burgerlijke beroepsarbeiders ver
dienen, betaald \Vordl, ziet men, dat bij
een aantal van 550 soldaten, die in 9
verschillende opleidingsinstituten zijn
ondergebracht, in het jaar bij een weke-
lijkschcn werktijd van 48 uur een bedrag
van 3 milliarden kronen binnenkomt, dat
na aftrek van onderwijs- en bedrijfs-
onkoslcn nog een overschot aan don als
afnemer optredenden staat overlaat. Dit
bewijst wel, dat niet alleen dc oplei
ding voor de burgerlijke beroepen den
Staat niets kost, maar dot zij zelfs in
staat zou_ kunnen zijn een belangrijke
bron van inkomsten te worden.
Ook voor den landbouw worden de
mannen desgewensent opgeleid, het
spreekt wel haast vanzelf, dat in de eer
ste plaats de mannen van het platteland
zelf zich daarvoor aanmelden, en die
nu op dc hoogte gebracht worden met
alle moderne hulpmiddelen van de tech
niek en later als uitstekend geschoold
landarbeider of misschien wel als zelf
standige boer tot den bloei van het land
officieren in dc klassen 7 tot 10 en de bïj kunnen dragen,
officieren zijn verdeeld over 10 tot 19- Eenige malen is het leger reeds voor
De soldaat uit de laagste klasse krijgt een taak komen te staan, die het zonder
per maand één millioen kronen, hetgeen falen vervuld heeft. Meermalen heeft
ongeveer gelijk slaat met zeven cn der- het reeds de rust en orde in den lande
tig Ncderlandsche guldens, ccn onder- j moeten handhaven en immer hebben de
officier van de achtste klasse ontvangt troepen z:ch als volkomen betrouwbaar
1.100.000 kronen, een officier van de getoond. Met uitzondering van een op-
laagste klasse 1.150.000 kronen, terwijl stand in een strafinrichting, welke niet
een officier van de gemiddelde placeer wapengeweld onderdrukt moest worden,
iets meer dan 1. 320.000 uitbetaald krijgt, was alleen dc aanwezigheid van de troe-
Gehuwden kiijgen een toelage, welke pen reeds voldoende om volkomen rust
voor de vrouw van een Wehrmann 7.500te verschaffen.
Ook bij werken in het algemeen be
lang, zooals bijv. bij hei bouwen van
wegen en bij het herstellen van wegen
en straten heeft het leger reeds goede
diensten bewezen en op tc merken valt
hierbij, dat het niet alleen de technische
troepen waren, dic.dezen arbeid verricht
ten, doch dat ook de andere troepen
daarbij medewerkten. Ter bescherming
van de grenzen beeft bij de Burgenland-
crisis ook reeds eenmaal de weermacht
dienst moeten doen. Maanden lang heeft
het leger de oude grens van Oostenrijk
tegen goed bewapende, ondernemende
benden weten tc beschermen, daarbij ver-
ckeidene dooden en gewonden offerend,
:n zoo deze streek voor Oostenrijk be
houden. De armee was tegen deze taak
opgewassen, daar het wist slechts niet
benden te doen te hebben. Het zelfver-
wen zou bij uitgestrekte open gren
en met slechts zeer bescheiden mili
taire krachten, waaraan noch materiaal,
noch nieuwe manschappen zouden kun
nen worden toegevoerd, zou in geval van
aanv-21 van sterke en geregelde
krachten waarschijnlijk niet zoo groot
zijn. Dit werd toentertijd ingezien en dc
Nationale Raad verzocht dan ook de re
geering stappen te .doen om van den
Volkenbond de vergunning te verlangen
•cder een militie in te voeren. Volgens
artikel 8 van de Volkenbondsstatuten
rekent deze Statengemeenschap er ech-
inede, dat ieder burger, ondanks alle
ontwapening, zóó weerbaar is, dat zijn
nationale veiligheid gewaarborgd is.
De inwendige inrichting van het leger
is voorgeschreven door het Staatsverdrag
St. Germain, alleen in het toeken-
van politieke rechten aan de man-
heeft Oostenrijk d-2 vrije hand ge
had. De tot het leger behoorenden heb
ben gelijke rechten met iederen Staats
burger en met ieder orgaan van de bur
gerlijke veiligheidsinstellingen. Hieidoor
men het gevaar van kastengeest en
leemding van het volk vermijden. Op
het leger als geheel mag door geen pailij
invloed uitgeoefend worden en om tc
vermijden, dat wellicht verkeerde, uitleg
gingen aan feiten of onjuiste voorstel
lingen gegeven zouden worden, is hei
sedert kort den manschappen verboden
n volledig uniform aan vergaderingen
deel te nemen, d.w.z. zij moeten sabel e.d.
tehuis laten.
Bij een bespreking van de inrichting
van het Oostcnrijksche leger mag niet
onvermeld blijven het feit, dat immer
nog, dus vijf jaren na het beëindigen van
den oorlog, een drukkende buitenland-
sche militaire controle op het leger rust,
hoewel het land tceh reeds larg ontwa
pend is en geweldige hoeveelheden oor
logstuig aan de Ententestaten heeft
uitgeleverd. De verschillende op liet
leger loez.cht houdende bureaux zijn
wel met het oog daarop opgeheven,
doch het liquidatie-orgaan is nog steeds
onvermoeid werkzaam. Niet zeer aange
naam heeft dc inbeslagneming van alle
gasmaskers gestemd. De legers toch
van de Oostenrijk omringende staten,
met uitzondering van Duitschland cn
Hongarije, zijn alle uitgerust tot den
strijd met gassen. Noodzakelijk zou het
dus wel voor het bondsleger zijn zich
voor den invloed van deze gassen te be
schermen. Dc intetgcallieerde militaire
commissie heeft echter het verbod van
gasbeschuttifig uitgesproken en is tot
inbeslagneming van alle maskers over
gegaan. Dit heeft indertijd veel bittet-
heid verwekt, vooral daar men meende,
dat de commissie hierbij buiten -de
voorschriften van het verdrag ging.
Voor het betrekkelijk klein gewotden
leger is natuurlijk niet meer zulk een
groot ministerie noodig als in vroeger
roemrijke tijden van het dubbël-koizër-
rijk benoodigd was. Veel cn veel tc groot
is het imposante gebouw aan den
Stubenring, dat pas in 1913 gebouwd
werd. Geen wonder dan ook, dat-cenige
andere departementen hier hun burcelen
verplaatst hebben cn dat bijvoorbeeld
zoowel handel als verkeer er zetelen.
Het leger zelf ook biedt een geheel
anderen aanblik aan dan vroeger de
keizerlijk-koninklijke troepen. Vroeger
niets dan kleurcngewemcl, geschitter
gcblink, thans niets dan eentonig grauw
en grijs, zonder eenig versiersel en zon
der eenige praal. De officieren hebben
geen gouden epauletten meer. geen
bonte tressen en geen wuivende pluimen.
En om de waarheid te zeggen zeer.
appetijtelijk zien dc manschappen, die
men zéér moeilijk van de hoogerge-
plaatsten en van de officieren onder
scheiden kan. er niet uit. Want de uni-
formen worden al oud en zien er ver
sleten uit. Doch om nieuwe te koopen,
daartoe ontbreekt voor het oogenblik
nog het geld. Zóó gaat het ook nog wel.
En eens zullen voor heel de Oostcnrijk
sche financiën, naar te hopen is, betere
tijden komen, en dan ook voor het leger.
W. M. BEKAAR.
ARTSENCURSUS.Van 15 t.'m 19 e
van 22 t/m 26 October zal te Utrecht var
wege het Staatstoezicht op de Volkse,
zondheid een artsencursus voor kinder- e
schoolhygieua worden gehouden. De ei
ste week zal hoofdzakelijk worden gewijd
aan de schoolhygiëne; de twéedfi aar
kiuderhj'giene in het algemeen.
Over het ontwerp-
Vlootwet
Voor en tegen
In een vergadering van den Rijks-
li leskring 's Gravenhage van de R. K.
Staatspartij is liet ontwerp Vlootwet
behandeld.
De eerste spreker kapitein J. A. A.
Lambooij betoogdo dat zonder leger
>11 vloot ons land in 1914 in deu sve-
oldoorlog zou zijn inedegesleept en
dat weerloosheid van Nederland en
Indië een bron voor oorlogsgevaar is.
Na te hebben doen opmerken dat bijna
allo takken van onze bedrijven voor
n groot deel van Indië leven, zette
spr. uiteen dat Indië zoo is gelegen,
dat het, net als ons land, zeer is
blootgesteld. Amerika en Japan en
Engeland zijn concurrenten in den
Stillen Oceaan '.rassenkwestie, emi
gratie van gele arbeiders, China-
vraagstuk). Die kwesties zijn nog on
opgelost, trots de Washingtonscha
Conferentie.
Op de kaart toonde spr. aan onze
moeilijke ligging te midden van v de
groote mogendheden in den archipel.
Door de Washingtonsohe Conferentie
zijn do Amerikaansche Philippijnen
geen dekking meer tegen Japan. Bij
verdere expansiezuchb van Japan is
alleen uitbreiding mogelijk in de
richting van onzen Archipel. In 1921
passeerde door onze Straten oen Ja-
pansche handel vau bij de milliard
yen.
Als Indië weerloos is, lokt men
haast, aldus spr. den vijand uit onze
Straten te bezetten. Kunnen wij onze
neutraliteit in de Straten handhaven
dan hebben wij weer dezelfde positie,
welke Nederland in 1914 op het Euro-
pesseh6 oorlogstooneol uitoefende en
welke ons land zoo heilzaam is ge
weest.
Men ziet dat het hier niet gaat om
militaristische idealen, maar om ern
stige landsbelangen. Spr. herinnerde
aan de brochure vau prof. Struyoken
over dit onderworp en leest eenige
passages daaruit voor. De hoogleeraar
predikte daarin de noodzakelijkheid
van een defensiepolitiek voor ons
land. Vooral de koloniën moeten
krachtig verdedigd kunnen worden,
volgens prof. Struycken. Zoo schrc-ef
do man. die beter clan iemand den
internationalen toestand kende. Mi
nister Karnebeok sprak in deuzelfden'
geest.
Het is spr. een raadsol, hoe men nog
een oogenblik langer Indië's weerloos
heid kan bestendigen. Tot nog toe was
er geen lijn, geen vaste hand in den
vioolbouw, met het gevolg dat we
thans in Indie zoo goed als geen vloot
meer hebben. Een artillerieschip, 6
torpedojagers en 4 onderzeeërs, dat is
ai om het kostbaar Insiilinde te vor-
dedigeu. Indiè is op het oogenblik
weerloos. De Vlootwet wil geven 1G
onderzeeërs, 2 kruisers, 12 torpedo
jagers en klein materieel.
Het ontwerp-Vlootwet vraagt onge-
v'ecr hetzelfde als het Defensierapport
der 11.-K. Staatspartij.
Zes jaar zijn er noodig om de sche
pen klaar te hebben en 10 jaar voor
de nieuwe vlootuasisseu er kunnen
zijn, want natuurlijk zal men alles
op Ncderlandsche werven bouwen.
Indië zelf dringt ze-er op aanneming
van de Vlootwet, aan 011 het betaalt,
bet grootste deel. Mogen wij nu
achterblijven 2
Het laten gaan van Minister dc
Geer bewijst hoe zwaar dez9 zaak op
de Regeoring drukt, waarbij men ook
nog wel bedenken moet. dat de Ka
tholieke ministers de Vlootwet willen,
trots do pauselijke ontwapeningsnota.
Spr. vermoedt, dat de Geer eigenlijk
om een andere reden dan de Vlootwet
heenging, want do Vlootwet breiu-ü
hem geen cent minder in kas.
Prof. dr. J. A. Veraart de tweodc
spreker, behandelde het tegen. Deze
begon met uiteen te zetten dat vele
marinedeskundigen deze Vlootwet niet.
willen, wat heeft Duitschland, aldus
spr., dat zoo'n ontzaggelijke vloot
had, ten slotte kunnen doen, zoo
gauw er een overmachtige vloot was?
Spr. acht. het eenvoudig misdadig
een dergelijk vlootmachtje als de
Vlootwet biedt-, tegen Japan en Ame
rika in zee te brengen.
Als wij een volk van 59 millioen zijn,
dan moeten wij ook handelen als een
volk van 50. millioen, meent- spr.
De Regeering zegt in haar Memorie
van Toelichting, dat zij de voorge
stelde vloot bouwen gaat, omdat zij
geen betere betalen kan. Dat is geen
standpunt, meent spr. Men moet groo
te mogendheid zijn of het. niet zijn,
maar dat is onwaardig geschipper.'
Spr. constateert-, dat wij in 1914
1018 buiten schot gebleven zijn,omdat
wo ons hebben laten koppen en aller
lei neutraliteitsscliending opgegeten.
Al die woorden van slot en brand
kast zijn niets ineer dan mooie woor
den. Als Nederland mee doet in den
modernen oorlog, beteekent dit, dut
liet- zich absoluut ten doode opschrijft.
Wat hel, financieel-oeconomische
betreft, wijst spr. er op, dat eenige
bladen, b.v. De Tijd, de Vlootwet als
een soort belegging gaan voorstellen.
Spr. gaat verder dsn de Geer, en hij
wil alleen politie- De Vlootwet doet do
sclnild over 10 jaar met eon milliard
toenemen. Iloe moeten we de rente be
talen? denkt men dat Indië dat alleen
kan betalen, zonder meer geld voor
zijn producten te moeten vragen
Er wordt 1 milliard meer uitgege
ten, dit is de waarheid. Trip, Pa-
tijn, de Geer willen op het oogenblik
geen nieuwe booten (de oerste de beste
kenners van onze Staatsbegrootingj,
omdat ze ons naar deu afgrond voe
ren. hetzij wij of Indië die betualt.
De sociale goederen zijn, volgens spr.,
veiliger zonder dan met deze Vloot
wet, al erkent spr. natuurlijk ©an
risieo.
Ten slolte ontwikkelt spr. zijn be
zwaren van ethlsch-sfcaatkundigen
aard. Hij betreurt liet, dat hier en in
Indië telkens naar voren wordt ge
bracht die geest van wantrouwen, die
chicaneert tegen den nieuwen geest,
in Volkerenbond, Conferentie van
Washington, enz. schuchter naar vo
ren gekomen.
Om al die redenen maakt spr. met
alle kracht front, tegen deze Vlootwet.
(Donderend applaus).
Na re- en dupliek werd de vergade
ring gesloten.
NOODLOTTIGE TWIST. Te de
Krini, gemeente Ambt-Hardenberg.
'heeft bij een twist een zekere I-, oud'
17 jaar. den eveneens 17-javigen G. K.
t.vvco diepe messteken toegebracht cp
.10 c.M. afstand van elkaar. Buikvlies
<:n boi'stvlies Werden doorstoken, ter
wijl ook de milt werd geraakt. In
zorgwek kenden toestand werd het
slachtoffer naar liet ziekenhuis te Hoo
•eveen vervoerd. De dader is naar net
mis van bewaring te Zwolle overge
bracht.
DE OORLOCSBECROOT1HC.
Naar de „Tel." verneemt, zal liet
eindcijfer der obrlogsbegrooüng voor
1924 drie millioen hooger zijn dan dat
van 1923.
INTERNAT. CONCRES VOOR
RUND VEETEELT.
I11 cle Ridderzaal heeft Woensdag
middag te 3 uur in tegenwoordigheid
van Z. K. II. den Prins der Nederlan
den de oiicning plaats gehad van hcL
Internationaal Congres voor Rundvee
teelt, d-at van 29 Augustus tot 4 Sep
tember a.s. in de Residentie zal worden
gehouden.
HET EEND F N HOG DERSBED! t f J1"
TE YOLENDAM. fer veraecorng
van den noodtoestand in het ea.uleo-
lioudersbedrijf te Volendam zuilen aar.
de ergst noodlijdende eendciibouders
jonge eenden op crediet Worden gele
verd. Dezer dagen zijn dc eerste 700
aangekomen a f '2.50 per stuk. 170 hier
van zijn voor eigen rekening van den
oendcubouder H. Bootsman.
ERNSTIG MOTORONGELUK Bij
hot uitwijken voor een auto slipte cp
den Velpervveg bij Arnhem een I11-
dian-motorrijwiel waarop de beeren
W. uit Oosterbeek en van 13. B. uit
Utrecht gezeten waren.
De motor sloeg 0111 en de motorrij
ders bleven met oen ernstig bloedende
hoofdwonde op den weg liggen.
Beiden zijn per auto naar liet St.
Elizabethsgastliuis t- Arnhem overge
bracht. Hun toestand is vrij ernstig.
De heer v- B. B bereed het motorrij
wiel eerst één dag.
OPLEIDING VAN KRAAMVER
ZORGSTERS EN BAKERS.
Aan de Verslagen cn Mededeeiingcn be
treffende de Volksgezondheid, Augustus
1925, ontleenen wij het volgende:
Xcai- aanleiding van besprekingen In
den Gezondheidsraad over de bescher
ming van de kraamvrouw tegen perso
ncn, die zich kraamverzorgsters noemen
zonder een voldoende opleiding te hebben
gehad, en naar aanleiding van het door
den Hoofdinspecteur voor de Kindc-rhy
gicne bij die besprekingen in overweging
gegeven denkbeeld ook te trachten de ha
keropleiding te regelen, heeft de Voorzit
ter van den Gezondheidsraad hel plan ge
vormd in het najaar een vergadering Je
beleggen van .vertegenwoordigers van or
ganisaties, die zich bozig houden rnet de
opleiding van kraamverzorgsters en ha-
kers. teneinde te hespreien de minimum-
e:scb. welke aan eeu goede opleiding die
nen te worden gesteld. Vercenigingen.
welke belang stellen in dit onderwerp,
worden verzocht daarvan aan den Voor
zitter van den Gezondheidsraad (Bureau
Dr. Kuyperstraat 3, 's Gravenhnge) te wil-
Jen kennis geven.
HET VLIECONCELUK IN
ENGELAND.
Met betrekking tot het vliegongeluit
in Engeland, waarbij mr. Duyzings,
uit Utrecht, 15 omgekomen, zegt de
Manchester Guardian, dat hij door de
Ncderlandsche opleidingsschool voor
vliegers niet was aangenomen en daar-
om naar Engeland was gegaan. H11
was alles behalve bedreven in de vlieg
kunst en ontving ook weinig aanmoe
diging om met zijn oefeningen door te
gaan, maar hij hield vol cn wou Maan
dagavond proeven van bekwaamheid al-
leggen en daarna naar Nederland tc-1
rugkeeren.
Feuilleton
DE INDISCHE PRINSEN.
Pangeran Koesoemajoedo, afgezant
in den Soesoehoenan van Solo naar Ne
derland ter gelegenheid van het regee-
ingsjubileum van de Koningin, heeft
een bezoek gebracht aan Rotterdam, ver
gezeld van zijn broeders, dc pangeraas
Djatikoesomo, Hadinsgoro cn Badikoe-
somo, voorts van den lijfarts van den
Socnan, dr. Radjiman, den onder-regent
cn den djaksa van Solo en den heer Jj
1'. dc Lanoy, inspecteur van de X. I. S.
M. aan den prins toegevoegd. Het be
stuur tan vreemdelingenverkeer bad er
zich mede beiast -het hoogc gezelschap
te ontvangen en het rond te leiden.
'3 Ochtends van den trein afgehaald
door de heeien A. Robertson W.A.zn., J.
Verheul Dz., A. Voogd, dr. D. Keurden»
burg en L. Picters, bestuursleden van
genoemde vereenig ing, bij wie zich had
gevoegd B. ter Haar, oud-voorzitter van
den landraad te Djokjn, met verlof hier
ta lande aanwezig, werden dc hooge gas-
len in de eerste j.laats naar het stadhuis
gebracht, waar üe waarnemend-burge
meester, de heer T. dc Meester, wet
houder Nivard, dc secretaris, mr. Heyn-
sius, cn de chef van dienst des burge
meesters, mr. Peiffer, rccijncerden. Een
deel van de representatieruimte cn van
dc zalen, die in gebruik zijn bij den
burgemeester, de wethouders en den
gemeenteraad, werd bezichtigd.
Vervolgens werd ccir rijtoer gemaakt'
door de fraaiste dcelcn der stad, die
eindigde aan hel clubgebouw van de
Maas, waar een noenmaal werd aange
beden, waaraan mede aanzaten de heeren
B. M. van dc Werk, directeur, W. Piek
en A. II. van Riel,-hoofdbeambten van
het reisbureau Lindeman, die dc prinsen
uit Den Haag naar hier hadden verge
zeld en die zich ook overigens met de
regeling van hun Europccschc reis heb
ben belast.
Aan tafel heeft de voorzitter van
Vreemdelingenverkeer, de heer A. Ro
bertson W.Aza., namens Nederland waar
deering vertolkt voor het feit, dat zulk
een reis was ondernomen om KM. hul
de en aanhankelijkheid tc betuigen, en
tevchs act Rotterdamsche bezoek her
dacht. waarop prins Koexomajoedo ant
woordde met een woord van dank voor
'0 vriendelijke ontvangst en van appre
ciatie voor de ontvangende verccniging.
Na tafel werd met het stoomjacht Stad
Rotterdam een tocht gemaakt op de ri
vier en in de havens, waarbij o.m. een
bezoek werd gebracht aan liet oude repa
ratie-etablissement van Wilton, dat on
der leiding van dc directie in alle oDder-
deelen werd bezichtigd, cn nan het vlieg
veld, dat zich ook bijzonder in de be
langstelling des prinsen mocht verheu
gen.
Om half zes keerde het gezelschap
hoogst voldaan naar Den Haag terug.
De piins van Üjocja. die niet gevolg
het voornemen had gehad, mede aan de
zen tccht deel te nemen, was op het
laatste oogenblik verhinderd.
CEORCANiSEERD OVERLEG.
Door het Departement van Oorlog 13
ingesteld een bijzondere commissie voor
georganiseerd overleg in zaken betref
fende de onder dat departement ressor-
tccrendc burger-ambtenaren cn burger-
werklieden, met uitzondering van hen,
die werkzaam zijn bij het Departement
van Oorlog zelve cn bij de tc 's-Graven.
hr.ge gevestigde burcelen van inspec
teurs van wapens cn hoofden van dienst
vakken.
De commissie dient van advies over
aangelegenheden in het bijzonder van
belang voor den rechtstoestand van vo
renbedoelde rijksdiecaren.
Dc commissie bestaat uit
a. een voorzitter en een plaatsvervan
gend voorzitter, door den Minister van
Oorlog tot wedcropzeggens toe aange
wezen
b. 6 leden cn 6 plaatsvervangende le
den, door den Minister van Oorlog tot
wcdcropzeggens toe aangewezen-;
c. 6 tweetallen van leden cn 6 twee-
tellen van plaatsvervangende leden, door
de organisaties aangewezen.
De bedoelde organisaties zij'n
a. door het Permanent Comité van
Christelijke Organisaties van personeel
in publieken dienst
b. door dc Centrale van Iloogcre
Rijksambtenaren
c. door het Algemeen Comité ter be
hartiging van belangen van Overheids
personeel
door den Nederlandschen Federatie-
in Bond van Personeel in Openbaren
Dienst
e. door de RoomschKathcheke Cen
trale van Burgerlijk Overheidspersoneel,
f. door de Centrale van Verqenigingea
an j»ersoneel in 's Rijks dicust.
Geautoriseerde vertaling naar
het Engelscli vau
OTTWELL BIN NS.
31)
Ze vertelde hem toen van de ont
moeting van Salnovo en Anthony
Dartnell op de rotsen, die zij en Pen
nington gezien hadden, en van de uit
drukking van angst die ze op Pen
nington s gezicht had gezien en ze ver
telde hein ook, dat Pennington haai
htm overgehaald, om over die ont
moeting ie zwijnen.
Vader Bimkek knikte. „Ja en liet
was ter wille van hem zelf, dat hij u
overhaalde om te zwijgen. Hij was
slim genoeg om te beseffen, dat de
politie in een andere richting zou
gaan zoeken, als ze merk Ie dat hi j
Salnovo vroeger gekend had. liet was
heel slim van hem. Maar wat zouden
Salnovo en Anthony Dartnell elkaar
dien ochtend tc vertellen hebben ge
had?"
..Dat kan ik u niet zeggen' i He
len. „Meneer Lam be t heeft er An
thony r.aar gevraagd, maar hij wil
het niet zeggen. Ik heb al eetts ge
dacht of hij misschien..
Plotseling gaf Mario een schreeuw.
Verschrikt keken Helen en Vader
Bantoek om., Marie beefde als een riet,
ze zag lijkbleek, en er was een uit
drukking van onzegbare angst in haar
groote oogen. Met haar vinger wees ze
naar een van de ramen van de biblio-
heek. Helen keek vlug in de richting,
die ze aanwees, en zag een oogenblik
een wit, verwrongen gezicht, de kamer
in kijken. Ze herkende het dadelijk cn
toen het verdween keek ze naar Va
der Bantoek.
„Dat was begon de oude man
en zweeg toen.
„Hij moet gemerkt hebben dat Ma
rie ontsnapt is, en nu hij haar hier
gezien heeft, kan hij wel raden, dat
wij alles weten".
Vader Bantoek knikte. „Dan is het
hoog tiid dat de politie verneemt wat
wij weten, want 'een wanhonig man
is in stnat om wanhopige dingen te
doeu. Als u voor juffrouw Salnovo
zorgt, zal ik naar den inspecteur Pil-
cher telefonccrcn".
En toen Helen naar Marie toeliep,
ging hij cle kamer uit.
HOOFDSTUK XXIV.
Helen Rnvmon.Ts veronderstel',in?,
dnt PcTiiiinp'nn gemerkt had. dat
Marie uit l ct huisje ontsnant wps.
was juist. De ruiter, die met een ruk
zijn paard had ingehouden, en die
haar rijtuig had nagekeken, was hij
geweest. Itij was toen juist op weg
naar het huisje met de bedoeling Ma
rie te dwingen, hem te zeggen waar
<te papieren zicll bevonden, en Ihot
gaf .hem eeu onaangename gewaar
wording toen hij op zulk een onge
woon uur liet rijtuig van de Priory
ontmoette, dat uit de richting \au de
hei kwam. Zijn eerste ingeving was
om het achterna te rijden en in te ha
len onder een of ander voorwendsel
te weten te komen wie er in zat. Maar
bij nader inzien vond hij 't toch be
ter om door te rijden en hij gaf zijn
paard de sporen en reed verder door
de sneeuw.
Toen hij aan den zijweg kwant,
werd zijn voorgevoel bijna zekerheid,
want daar zag hij in de sneeuw do
sporen van wielen, die in cle richting
van het huisje gingen. Toen hij (lat
zag, werd hij doodsbang en hii zotte
zijn paard tol steeds meer spoed aan.
Toen hij het huisjé bereikte, zag hij
al aan de heen en weer waaiende lui
ken wat er gebeurd was, en als ver
doofd staarde hij er naar. Na een
p"msie let hii zich van zijn paard nf-
glijdeu, maakte niet een paar steonmi
i:«t- d°n mini" een snert van 1>ide'ii'<e
sluiting voor de luiken en zonder aan
ziin naerl te denken onmde h" f'e
deur en ging h«t buisje binnen. Werk
tuigelijk scbo'f hii den grendel van
de deur van de kamer waarin Marie
gevangen had gezeten en toen hij licht
had gemaakt liep hij naar de kast,
haalde er een glas en een flesch whis
ky uit en dronk het onvermengd op.
Hii urobeerdo na te denken, maar
hij was volkomen verdoofd door den
schok van deze laatste ontdekking.
E?n gedachte ging hem voortdurend
door het hoofd. die. hij tenslotte zacht
jes in zichzelf begon te mompelen,
„Het is mis, het is uit.
Hij dronk nog meer whisky en na
eon poosje lachte hij vreemd.
„Ik moest er me eigenlijk maar
eens eerst van gaan overtuigen."
Hij bliea liet licht uit, verliet het
huisje en keek. waar zijn paard ge-
bicven was. Het was er niet. Hij
herinnerde zich dat hij het op den weg
had- la ten smoj-i en denkende, dat het
misschien naar de schuur was gegaan,
waar het gewoonlijk stond, zocht hij
wa6 er niet. Hot arme dier, dat
«alleen was achtergebleven in den fei
len wind, luad hem verlaten en hij
vermoedde, dat het al op weg naai
den stal was. Hij mompelde wat en
begon naar huis to loopen.
Toen hii twee Uur later het hek
van de Priory bereikte, aarzelde hij
en ging toen naar binnen. I-Iij was
halverwege het huis. teen itij iemand
onimoeite die de oprifeau afkwam.
Het was James dc keet?;er.
„Goeden avond, meneer", z^j de 1
koetsier en tikte aan zijn pst.
Pennington stond stil. „Ben jij
daar, James?"
„Ja, meneer".
„Hin. Ik wou je wel eens wat vra
gen. James!" Hij knoopte zijn jns los,
voelde in zijn zak c-11 haalde er tien
gulden uit dio hij den man in de hand
stopte„Vertel ine eens. waar je ge
weest was, toen ik je vanmiddag tegen
kwam op het pad naar de hei?"
De koetsier etak het geld in zijn zak
en schuifelde verlegen met zijn voe
ten.
„Wel meneer"e begon liij, „ik ben
nergens bijzonders geweest, ont zoo te
zoggen, meneer
„Jo hebt juffrouw Raymond naar
liet huisje op do he; gebracht, is liet
niet?"
„Ja meneer, antwoordde do man,
©„maar niet heelemanil er naar toe. lïr
was iets vreemds, want de juffrouw
stapte uit en zeidë dat ik halverwege
den weg moest wachten, ©n alleen
door moest rijden als ze me riep, en
een poosje later kwam ze terug mei.
een meisje dtat gehuild had en op
haar arm leunde."
„Zoo. En toen lieb ie ze zeker alle
twee naar de Priory gebracht, is 't
niet t"
„Jawel, meneer."
„En is het meisje daar nog'"
„Dat kan ik u niét z.'ggen. meneer.
Maar er zijn rare dingen gebeurd,
want zoowat anderhalf uur later kelt
de juffrouw om de auto. en omdat
Williams naar Plymouth was hij
verwachtte natuurlijk heelemaal niet
■dat hii op zoo'n avond nog uit zou
moeten moest ik cle auto voor
brengen en do juffrouw naar de Ja
gershui brengen, in do richting van
Marston wat zei u. meneer?"
Pennington had iets gezegd, dat
bij niet, noodig vond te herhalen.
„Niete bijzonders. James. En wat
heeft juffrouw Raymond in de Ja
gershut gedaan?"
„Ik weet het waarachtig niet, me
neer", antwoordde dc koeteier en
krabde zich achter ziin ooreu.
„Dat is juist het vreemd© van do
zaak. .Voor zoover ik van de herber
gier gehoord h-b. lucft 2© cr alleen
maar thee be-tud, cn cie opgedron
ken. denk ik."
„Het klinkt wel vreemd", stemde
Pennington toe. en toen. na even aar
zelen. vroeg hij..Is d© iuspecteur
Pilcher vanavond nog hier geweest?"
„Neen, meueor."
„Mooi zoo. Ik dank je wel, James*
Goeden nacht." Hij kaerde zich om
en vervolgde zijn weg near het huis.
Hii had nu al'es gehoord wit lui wet'11
igenlijl
werktuigelijk
zag branden i
•eden waarom hii naar
11. maar toch liep h:j
oer on toen hij licht
1 de bibliotheek, keek
