'jé
ik JiS
JÉAIG
Éi
Letteren es Kaast
LOUIS BOUWMEESTER.
De toestand van Louis Bouwmeester
baart steeds minder zorg. De patiënt
gaat goed vooruit.
HET PRAEOICAAT KONINKLIJKE.
Dc Koningin heeft het pracdicaat Ko
ninklijke verleend aan het Koloniaal In
stituut te Arasterdam en aan het Bata-
viaschc Genootschap van Kunsten en We*
cnschappcn te Batavia.
TOONEELNIEUWS.
Mevr. Rika Hopper deelt, aan het
1 WILLEM MENGELBERG.
Men meldt uit Amsterdam aan do
N. R. Ct.:
Maar wij vernemen zal Willem Men*
goiberg a.s., Maandag te Amsterdam
lorugkeeren ten einde het galafeest-
concert tijdens de jubileumsfeesten op
Vrijdag 7 September te dirigeeren.
Ten aauzien van Mertgelbcrg's ge
zondheidstoestand kunnen wij mede-
declen, dat een ontsteking van het
netvlies van het schoudergewricht
aunvnukelijk van dien aard \yas, dat
het zich liet aanzien, dat een langdu-
rige periode van rust tot algeheel her- Hblil. mede, dat zij van-plan is 't a.s.
ste! noodig zou zijn. seizoen een afscheidstournée door ons
De genezing is gelukkig reeds zoo- l£!lui maken, voor haar vcrtiek
ver gevorderd, dat Mengelberg het naar Med. Indie.
concert van 7 September zal kunnen Zij ontving een stuk van Antoinc
dirigeeren. Daarna vertrekt Mengel- Curiy, die ook de door mevr. Hopper
berg wederom ter verdere behandeling onlangs gespeelde bewerking van
naar Zwitserland, van waar tiii eeh- Opstanding" schreef en is bezig dat
Ier weer einde September ter hervat- te vertalen. Zegepraal zal het heeton,
ting van zin gewone werkzaamheden drama van boosheid, leed en lief
bij de opening van liet concertseizoen de; een stuk met nobele strekking,
in ons land hoopt terug te kcereii. De artistieke leiding zal iu handen
In verband hiermede heeft Mengel- zijn van den heel' Jacques van Hoven,
berg de concerten welke lili medio termijl de décors en costuums worden
September to Weenen zou dirigeeren ontworpen door den Kunstschilder. Ge-
afgezegd, rard Vroom', uit den Haag.
GEMENGD
NIEUWS
WELK LAND HEEFT DE OUD
STE RECHTEN?
Wat is er geworden Van mr. Alan
Crawford, den jongen man ujt To
ronto en zijn vier makkers, die twee
jaar geleden op het onbewoonde ei
land Wrongel in de Noordelijke IJs
zee. 14o mijlen van beo vasteland
van Noord-Oost-Siberië landden
vraagt de „Daily Chronicle". In 1921
werden zij door den ontdekkingsreizi
ger Stefansson naar dat eiiaucl gc
zonden, om 't voor Engeland in bezit
te nemen, en sindsdien is niots moer
van hen gehoord.
Latei werd een schiip, de „Donald
son" naar Alaska gezonden om hen
af te halen. Daar gekomen, kreeg
de gezagvoerder een medcdceling v-iti
de Sovjelregeering, waarin hem ge
zegd werd, dat hij voor zijn vertrek
haar vergunning moest vragen, om
naar Wrongel tc varen. Deze ver
gunning, luidde het schrijven verder,
zou hem slechts verleend worden op
voorwaarde, dat hij een wacht van
roodc gardes bij zich aan booru nam.
De kapitein sloeg de2e order in den
wind, en naar verluidt uamen.de Sov
jets daarop uitgebreide maatregelen,
zijn schip, waarvan datum van uitva
ren en route geheim werden gehou
den, te eonfiskeeren.
Thans is de vraagheeft de „Do
naldson" mr- Crawford c.s. van het
eiland afgehaald, en wordt zij thnns
door agenten van de Russische ro-
gecring vastgebonden'!
Volgens cc-n Reutel-bericht heeft 't
Russische Commissariaat van Buiten-
landsöho Zaken tbaus aan den leider
der Britsche handelsdelegatie te
Moskou een derde nota doen toeko
men (op de eerste nota's van 2-1 Mei
en 28 Mei was geen antwoord gege
ven) waarin geprotesteerd wordt tegen
do schending van Russisch grond
gebied ,door den ontdekkingsreiziger
Stefansson op het eiland Wrongel",
waar hij, naar de nota voortgaat, na
mens Canada met voorkennis van
Groot-Brittannië, de Britsche vlag
heeft gchesehen.
Ilc-t" commissariaat beweert vorder,
dat het eiland ddor een Russische ex-
pedititie is ontdekt en in 1S21 bij
Rusland werd ingelijfd.
WOLVEN VOSSEN OF HONDEN.
Kolonel Willoughbv, een leider der
Amerikaansche steunactie in Rusland, is
dezer dagen in Amerika teruggekomen
met (wee jonge wolven aaa een kettinkje
bij zich Hij had er 5000 mijlen mee ge
reisd. en als men de „Daily Chronicle"
mag geloovem was hij blij er veilig mee
thuis te zijn. Het waren niet zoozeer de
lieve dieren zelf, die het hem lastig had
den gemaakt. Integendeel, zij waren zoo
vriendelijk en grappig als jonge hon
den. Maar de kolonel moest door tal van
landen trekken, voordat hij Le Havre, de
haven van afvaart, kon bereiken; cn al
die landen hebben grenzen en grenswach-
teis. Dc Sovjet-douane begon met hem
me.de tc deelen, dat wolven niet mogen
worden uitgevoerd, „Wolven?" antwoord
de 'hem de kolonel, „wolven? Dit zijn
geen wolven, dit zijn vossen." Een zilver
stuk was voldoende om de roode grens
bewakers hiervan te overtuigen.
Toen kwamen de Polen. „Vossen mo*
gen niet ingevoerd worden," zeiden
deze. Maar wolven toch zeker wel?"
vroeg de kolonel.
„Daartegen is geen enkel bezwaar."
antwoordden de strenge Cerberussen,
nadat zij een zachien handdruk met den
kolonel gewisseld hadden.
De Duitsehe grens naderde, cn reeds
dacht de Amerikaan met schrik aan het
geen zou volgen. Duitschland wcnschte
noch wolven noch vossen binnen te Ia-
ten. „Dit zijn een bijzonder soort vos
sen" be wee fie echter de waardige kolo
nel. „Dit zijn gouddelvende vossen van
dc mierenetersfamilie."
„Laat u ons dat eens zien," verzoc'i
dc Oostpruis, die het commando voerd-
over de grenswacht. De kolonel haalde
een goudstuk uit zijn beurs, en de wol
ven passeerden ongehinderd het Duit-
schc rijk.
Toen kwam Nederland. „Wilde dieren
mogen hier zoo maar niet met den trein
vervoerd worden," zei de douane.
„Maar ik ben een Amerikaan,"verklaa
cc dc kolonel, „en ik houd van Holland
en van uw koningin." De wolven trok
ken opgewekt door een goed stuk Nc-
dcrlaadsch gebied.
Op Nederland volgt België. Vier gla
zen Lambic cn een frenksken hielpen
hem cn het gedierte door het schoonc
Bclgenland.
Ten slotte was men aan de Franschc
grens gekomen de laatste beproeving.
De wolfjes hadden zich reeds zoo aan
hun zwaar bepioefden meesier gehecht,
dat zij cc-n dreigende houding aansla
men, toen de Fransche douanier deze;
wat al tc dicht naderde. Een handvol ci
gareiten en een „tiens quels beau;
chiens" markten echter alles goed, ,11
GOUD- EN ZILVERPRODUCTiE DER
WERELD.
Uitgezonderd in 1915 en 1916 is do
goud en zilverproductie der wereld in
do laatste tien jaar steeds minder ge
worden. Het vorige jaar was getuige
van dcu grooton opstand der Traus-
vaalsche goudmijnwerkers, die gewa
penderhand moest worden onderdrukt
en die een steilten teruggang in de
goudproductie ten gevolge had- Tex-
wijl in "21 haar waarde 167.7 millioen
dollar bedroeg zijnde ruim de helft der
.vereldproductie, beliep de opbrengst
11 1922 slechts 144 millioen. Ten gevol
ge van de ontsluiting van eenige nieu
we velden is in Canada de goudpro
ductie eenigszins toegenomen. Niette-
bedraagt. het aandeel van dit Do
minion in de totale opbrengst der we
reld, die op 310 millioen dollar wordt
geschat, niet meer dan 7 I11 1922
id de goudproductie der Vereenigde
SI aten een waarde van circa 50 mil
lioen, terwijl het voorgaande jaar de-
opbrengst, ongeveer dezelfde was.
Hetzelfde geldt van Indié. In 1922 wis
:1e totale goudopbrengst der wereld
33 minder dan in 1912. Alleen in
Canada kan de ontdekking van nieu
we rijke goudvelden worden verwacht.
Sedert het tijdstip, waarop voor het
eerst nauwkeurige statistieken wer
den samengesteld betreffende de goud
productie der wereld werd over den
geheelen aardbol voor een waarde
van circa 16 milliard dollar aan goud
geproduceerd. waarvan slechts de
helft gebezigd werd voor muntdoelein-
tien. De totale zilverproductie wordt
geschat op ongeveer ISO millioen uuur rut
Mexico produceerde bijna de helffr fjen staat en de
van dit bedrog en de Vereenigde Sui
len circa 28 de rest werd meercr.-
deels geleverd door Canada en Peru.
ccn zucht van verlichting stapte de
kolonel in den trein, die hem naar .dc
Amerikaansche boor bracht.
De aankomst in Amerika zelf schijnt
wonderlijk genoeg niets bijzonders tc
hebben opgeleverd. Er ivoidi alihaus niet
•er gerept.
DE POLITIEK DER DUITSCHE
RIJKSBANK.
Invoering der goudrokenmark.
Een financieelè deskundige schrijft in
e Telegraaf:
Ilaveiisteir. heeft weer eens een rede ge
houden in de befaamde „Zentralausshusz"
der Rijksbank, een college dat zooals be
kend, niet al te vec-i bezwaar maakt tegen
de tot dusverre in Duitschland gevoerde
geldpolitiek en zich ze'.is tegen de jongste
■erhoogmg van het bankdisconto uit-
In'hct eerste gedeelte zijner redo ver
dedigde de rijkspresident zijn beleid,
zoowel ten aanzien der credietverlecning
aan den staat, als die aan particulieren.
In beide opzichten is de verdediging al
lerminst geslaagd; in de eerste plaats, om
dat het van den „le.der" eener circulatie
bank een onvergeeflijke fout 13 do uitga
ven van een staat te blijven financieren,
dia systematisch verzuimt zijn ontvang
sten op peil le houden en deze zgIIb tot
1.8 zijner uitgaven laat terugzinkenin
de tweede plaats, omdat ook I-IavonsLein
komt aandragen met het drogargumont,
dal diseontoverlioogiug tot beteugeling
der credietexpansie tot prijsstijging zou
hebben geleid. Dergelijke argumenten
treft men alleen bij de leiders van
.nuntale circulatiebanken* aan.
Do beteugeling dor credietverlecning
aan partlouliere ilöhamen, zegt Kavtni-
stein to hebben -nagestreefd langs don
weg der rantsoeneering- Dit niet alleen in
Duilsohlnnd aangeprezen surrogaat voor
een doelbewuste discontonoliiiek stelt
cellier zulke groofe eisohen aan de perso
nen, die den maatregel moeten doorvoe
ren. dat wels'ogen bijna sieeds uitgesloten
moet blijven. Vooral geldt dat, wanneer
men, zooals in Duitschland, daarbij in
standhouding der „Wirtscliaf!" a's cri
terium stelt en doodsbenauwd is voor
elke economische crisis, ook al is zij een
nog zoo natuurlijk gebeuren met sanee-
ronde werking- Daar het Duitsehe orga
nisme alleen 'nngs deni kunstmatigen weg
der inflatie leven kon worden ingeblazen
011 dit doel vooropstond, behoeft liet niet
te verwonderen, dai ook de oredietverh
ning ten behoeve van particulieren in 1:
teeken der opblnzing van het ruilmiddel
stond, liet door Iiavensiein gesignaleerde
feit, dst de ivisseiportefeui'le ondanks
haar reusachtige uitbreiding slechts eei
waarde van IK) millioen „vredesmarken"
vertegenwoordigt, terwijl die portefeuille
In vredestijd ca. 1 milliard 31. beliep,
wijst alleen hoe vols'agen waanzinnig de
pogingen zijn om door de schepping v
kunstmatige koopkracht handel en
duslri.6 in -gang te houden. De geesti
die men door inflatie in hel leven roept,
zijn op don langen duu
gold do uitzetting van liet ruilmiddel
ver vooruit is on de koopkracht van hel
oirculeerend medium ondanks fantasti
sche vermeerdering dor goldhoeveelheid
inkrimpt tot een zeer k'eln bedrag, waar
door hot niet meer in stuat is do ruilmiil-
delfunotie te vervullen. De cijfers der wis
■Ipoltefeuille leveren dan ook sleehls
het bewijs op van het fiasco der inflatie-
politiek, als middel om do „Wirtschaft"
op de been te houden.
Hoe interossant ook do verdediging van
het beleid dor Rijksbank in het verloden
is, belangrijker lectuur vormt het gedeelte
der rede, gewijd aan hare toekomstige po
litiek. Schoorvoetend gaat Havenstevu don
•eg van invoering der goudrékerunark op.
In de eerste plaats wordon de boleenin-
en in een „waardevasten" vorm gegoten,
'aarbij aansluiting gezocht is bij het pd.
sterling. Deprecieert de mark na het
oogenblik der credietverlecning, dan moet
de debiteur, wiens schuld in pd. 6t. is
omgerekend, 80 van het koersverschil
dragen. Apprecieert de mark en zou de
schuld in pd. st. dus kleiner worden,
de debiteur niettemin hot nomi
nale niarkéilbedrsg vergoeden, orncjat de
Rijksbank nie: in staat is dit risico te
dragen, zoolang zij nie: kan overgaan lot
missie van „waardevaste" biljetten,
en tegonwiohl zouden moeten vor-
Eon anomalie '13 ook dat voor deze
eenzijdig wanrdevastte eredioten een
renie van 31 moet berekend worden,
omdat de bankwet geen gedifferentieerde
rentetarieven duldt. Nu men den weg der
goudrekenmark opgaat, zal de Duitsclie
bankwet daaraan moeten worden aange-
Ook zullen „waardevaste wissels" na
wijziging der wisselordonnantie worden
gedisconteerd, al blijft h«t een onvolko
menheid", dat daarnaast de mogelijkheid
om papierwissels bij de Rijksbank onder
I» brengen tegen te lagen discontovoet
gehandhaafd wordt,
Heet streven om tot een goudrekenmark
te komen, komt het meest Lot uiting in de
invoering van een „goudgiroverkeer", ten
behoeve waarvan een rekeneenheid de
„Restmark" (100 F.M. is 1 pd. st. wordt
gecreëerd. De goudrekeningen blijven
voorloopig tot Berlijn en 't groote verkeer
beperkt. Daurom is de eerste storting ge
steld op 600.000 F.M. hel minimum dépot
op 25X00 F.M. De storting moet voor 80
in deviezen geschieden, de rest kan in
papier marken verricht worden tot den
dagkoers. Opvragiingen worden in papier
mark tot den dagkoers uitbetaald, waar
voor echter ec-11 opzeggingstermijn van en
kele dagen gevergd wordt.
Het ligt in de bedoeling na wijziging
der bankwet «n verderen stap te doen
door uitgifte van certificaten, gedekt dooi
de waardevaste beleggingen der Rijks
bank en die voor het groote publiek als
waardevast beleggingsobject en ruilmid
del zouden moeien dienen. Deze certlfica-
icn on bun beurt zullen ais wegberei
(Iers moeten dienen voor do emissie van
goudbiljetten, waardoor opnieuw een
..waardevast" ruilmiddel zou zijn verkre
gen en tevens de gelegenheid tot het vor
men van gouddeposito's zou kunr.eu wor
den gegeven.
Dit is do lijn, die door Havensleim voor
de toekomstige Rijksbankpolitiek getrok
ken K Slechts zeer geleidelijk wil hij dit
program doorvoeren, zich bewust van de
risico's, die de Rijksbank daardoor loopt
en met- een angstig voorgevoel van de ge
volgen. die zijn verwezenlijking voor het
Duitsehe economische leven hebben moet.
Een wérkelijk waardevast ruilrmtluel
móet in Duitschland lot een economische
crisis Joiden en waar de zoo invloedrijke
kringen van handel cn industrie,
voor Hnveiistoin. sprak, nergens mee
terugschrikken, dan voor deze oris:
bet te bezien, of de goschetste voornemens
in een behoorlijk tempo tot uitvoer zullen
wordem gebracht.
Nemen wij een oogenblik nan, dat dit
program verwezenlijkt wordt en de „goud-
biljetten" eindelijk do papiermerken
ïen vervangen. Zullen zij dan inwisselbaar
zijn en op haar -beurt worden vervalsebt
roekelooze crodietverleenimg aan
De Belgische regeering heeft beslo
ten in de toekomst den steenkoolex
port onder controle te stellen, daar
gebleken is, dat ten gevolge van den
aanzienlijken uitvoer naar naburige
landen, de voor de binnenlandsche
markt beschikbare voorraden buiten
gewoon verminderd zijn. Een verder
gevolg van den Belgischen steenkool
export is een belangrijke prijsstijging
geweest. Van industneele zijde werd
er dezer dagen in een Belgisch blad
op gewezen, dat stijging der prijzen
boven een bepaalde grens een groot
gevaar op zou leveren, aangezien
hooge brandstofprijzen de buitenland-
Bclie industrieele concurrentie ln
België en op andere markten in de
hond werken. Om deze redenen is hefc
dringend noodzakelijk dat de Belgi
sche markt geopend blijft voor den
van buitenlandsche steenkool.
De Britsche markt regelt feitelijk do
Europeesche steenkoolprijzen, voor
namelijk die van België, omdat laatst
genoemd land verplicht is bijna alle
voor haar industrie benoodigde bitu
mineus© steenkool in den vreemde te
koopen. Deze situatie wordt des te
ingewikkelder door de omstandigheid
dat België in geval van nood impor-
teur is van bitumineuse kool en van
industrieele cokes Cu tegelijkertijd ex
porteur van het niet-bitumineU6 pro
duct, Doordat echter van de eeue
kwaliteit te veel wordt geproduceerd,
is er gebrek aan de andere. De prijs
stijging op de Britsche markt, de
Belgische behoefte aan buitenland
sche kool, en de algemeene steenkool-
scliaarschte, al deze factoren hebben
het Irnre er toe bijgedragen om de
tuatie te verscherpen. Produceerde
Bel;
Igië voldoende industrieele
>1 voc
oor de eigen behoeften
dien het in staat was bitumineuse kool
te esporteeren, dan zou de toestand
geheel anders wezen. Intusschen wint
thans meer en meer de meening veld,
dat na verloop van korten tijd, zoo
dra de Cumpine-steenkoolmijnen iii
volle exploitatie zijn, België hiertoe
111 6taat zal wezen. Is het eenmaal zoo-
vei', dan zal het mogelijk zijn een
prijs voor de eigen markt te bepa
len en een andere voor den exporthnn
del. Dc eigenaars der Campinemijnen
doen thans hun best de productie op
Jte voeren. Het bitumineus gehalte van
(het product is juist van dien aard:
als voor de Belgische behoeften ver
langd wordt, terwijl het wat kwa
liteit, betreft op één lijn gesteld
kan worden met liet Weslfnnlscl
Eens wordt liet punt bereikt, Britseh product. Men ver-wacht dat, lia
■aard evermindëi ins vim hot verloop van fwee jaren de produc
tie der Campine-mijnen voldoende
zal zijn om België in staat te stellen,
don import vun 6.000.000 tons te kun
nen ontberen, die tot dusver jaarlijks
uit Duitschland en Groot-Brittannië
betrokken wordt, terwijl op den duur,
indien de productie der nieuwe sleen-
koolvelden overeenkomt met de ver
wachting, België als groot-exporteur
zou kunnen optreden.
DE DOOD VAN LETTY LIND.
In het Iersche graafschap Slough
is de bekende Engelsche operette-diva
en danseres Letty Lind gestorven aan
de gevolgen van een longontsteking,
die zo eeuigen tijd geleden had opge
daan.
Zij is 61 jaar geworden en had, ge
lijk het genre waarin ze eens uitblonk
nu eenmaal meebrengt, haar roem
ieed6 overleefd. Maar behalve degenen
die oud genoeg van jaren zijn, dat ze
haar 111 haar bloeitijd hebben kunnen
aanschouwen, hebben ook zij een le
vendige herinnoriiig aan deze ster, die
in het dngeiijksch leven met haar in
aanraking kwamen en tot de erva
ring kwamen, welk een „origineel ty
pe" z-e was.
De vrijmoedigheid op het operelle-
tooneel is lang niet altijd „geest"'.
Letty Lind bezat behalve de planken-
impertinentic een werkelijk fijne slag
vaardigheid, dc aan haar verschij
ning veel charme bijzette.
Aardig is b.v. geweest de verrassing
die ze een provinciaal auditorium be
reidde, toen ze in een of ander „gat"
op een liefdiulighedsfeest optrad waar
allo notabelen natuurlijk verzameld
waren en, belangstellend en gecho
queerd tegelijkertijd, naar het wufte
muzenkind uit de hoofdstad gluurden.
De „grande dame1' die als gastvrouw
optrad was erg „uit de hoogte" en
verklaarde aan wie het hooren wilde,
dat dit de eerste maal was, dat ze zich
roet „iemand van het tooneel" inli
Letty liet dat kalmpjes over zijn
kantje gaan, totdat het oogenblik van
scheiden daar was. Toen zei ze hard
op tot do gastvrouw, zoodat ieder liet
kon verstaan: „Nou tot ziens, Carrie;
kind wat is er toch een massa gebeurd
sinds we samen in 't koor van de
Gaiety werkten!'" Dat was de eerste
keer dat do dorps-elite moest verne
men dat de grande dame in kwestie
zelf op de planken had gestaan
VERKEERSGEVAREN.
R. P. schrijft uit Londen aan De TeL:
Hier klagen 2e tegenwoordig ook over
het gevaarlijk rijden van automobilisten.
Maar het wordt niet toegeschreven aaa
dc beioeps-chauffeurs. Neen, de ama
leurs krijgen dc schuld. Kleine wagens
zijn langzamerhand zóó gocd-koop ge
worden, dat duizenden „bescheiden bcur-
er voor worden aangesproken.
Chauffeurs kosten te veel voor deze auto
bezitters, cn zij rijden zelf. En natuur
lijk willen zc na drie dagen ervaring al
hun maximum-snelheid toonen. De piacü-
tjg-vlakke Engelsche wegen verlokki
:oe, en dc passagiers moeten de o
saagdheid cn behendigheid van d<
gelukkigen car-owncr bewonderen.
Men beklaagt nu de voetgangers. Maar
•ordt er wel eens aan de arme passagiers
gedacht, die hun haren onder hun hoe
den voelen rijzen, terwijl zij machteloos
meegesleurd worden?
Ik heb ervaring op dit punt. Interna
tionale ervaring. Zal ik ooit den Anlstei*
damschen vriend vergeten, die 's mid
dags om vijf uur voorstelde om me naai
Haarlem tc brengen, en op de Rozen
gracht al bekende „Ik rij voor 't eerst
in de stad. Hoop, dat we er komen",
rna hij de voetgangers voor zich "uit
dreef en zich pas vlak-voor de open
staande brug bij de kalkfabriek her
innerde, hoe -hij den motor moest uit
schakelen?
Of den Parijschcn collega, die mij in
_n spiksplinternieuwe karretje van de
hoofdstad naar Foniainebleau-en-tcrug
suisde, met inbegrip van een „panne"
op den terugweg, waarnaar we twee uur
zochten, zoodat het tc laat werd om
eerst nog naar de garage te gaan en ik
zijn „debuut" in het Parijsche verkeer
mocht meemaken?
,Of den man die eerlijk bekende „dal
hij' nog aan 't leuren was" en dus een
landweg moest nemen, en daarvoor het
pad langs het Noordzeckaoaal plus
'de beide bermen koos?
Gisteren viel ik opnieuw ten prooj,aan
en verschcn automobilist. Hoe kers-
crsch -hij wel was. bleek me toen wij
net buiten dc bebouwde kom van Wey-
bridge waren, en hij opgewekt sprak
„Nou gooien we er een schepje op 1
Duivels, daar komt zoo'n beroerde char-
h-bancs (spreek uitsjêrrebenks) in de
terte aan!Zeg, hoeveel ruimte heb
1c nog links, van den trottoirband af?..
Ik weet het nog niet zoo precies."
.,0, 'God," zei ik. En we misten de
sjêrrebenks op een halve inoh.
Mijn vriend was tevreden over zicb-
If. Hij kondigde zijn voornemen aan
n me eens goed de Surrey-hills te
laten zien.
Deze tocht overtrof dc drie vorige er
varingen. Ik herinnerde mij niets van
de hills, maar wel van een vliegtuig da'
boven ons snorde, en waarin ik verlang
de te zitten vanwege de veiligheid.
's Avonds op de Times ontving ik
ie. het bericht van een gevallen Farman-
Goliath in Sussex (éón doode, negen
zwaar gewonden), ze. dat van een ge
vallen I-Iollandschen aviateur in Essex
(hij stierf binnen vijf minuten), 5e. dat
van een omlaag-geploften Engelschen
luchtraan iu Kent (morsdood).
En spoorwegongelukken op het vaste
land zijn er tegenwoordig iedere week.
Het beste zal maar zijn om te berus
ten. Wij hebben tenslotte nog een kansje
cm op tacluigjarigcn leeftijd vredig in
«.ns bed tc sterven al is het klein. En
we hebben dit alles immers zelf gewild.
STOPZETTING DER JAVA—PACT-
FIC-LIJN. Uit Weltevreden seint
Aneta aan de Nieuwe Crt.
Dc JavaPacificlijn is voorloopig
stopgezet. De „Tarakan" maakt in Au
gustus dc laatste reis naar Amerika. De
hier vertoevende directeur der Pacific
lijn, de heer Roscgaarde Bisschop, ver
trekt binnenkort naar Amerika tot het
aanknoopen van relaties en om de moge
lijkheid van wederopening te overwegen.
Kolonies
OVERLEG MET AMBTENAREN-
ORGANISATIES. Uit Weltevreden
seint Aneta aan dc Nieuwe Crt.Het be
stuur van het Verbond van Landsdiena
ren verzocht aan de rcgecring ia tegen
stelling met de minssterieele mcdedecling
dc salarisvoorstcllen niet ie behandelen
in de uajaarsziiting van den Volksraad,
alvorens overleg niet de ambienare
ganisaties tc heben gepleegd en de hut-
d.ge duurtcbijslng te handhaven, tot de
nieuwe snl.irisrcgeling kan worden inge
voerd met terugwerkende kracht tot
1 Januari >9=4-
GROOTE KAMPONGBRAND. Uit
Weltevreden wordt geseind In een vis-
scherskampong in het Pasoeroeanscho
zijn 296 woningen verbrand, itco perso
nen zijn dakloos. De schade bedraagt
f 43-oco.
DIENSTWEIGERING VAN
CHRISTEN-IN LANDSCHE MATRO
ZEN TE SOERABAJA. De minister
van Koloniën heeft op de vrager, van het
Twccdc-Kamerlid Van der Voort van Zijp
betreffende het instellen van een onder
zoek naar de dienstweigering van een
zootal christcninlandsche matrozen te
Socrabaja, geantwoord, dat de door hem
van den Gouverneur-Generaal ontvangen
inlichtingen betreffende de in het begin
van dit jaar te Soerabaja plaats gehad
hebbende dienstweigering door christen-
inlandsche matrozen, geheel overeenko
men met het ter zake vermelde in de me
morie van antwoord, betreffende het In
disch ontwerp der bcgrooting voor 1924.
Daaraan is liet volgende ontleend
Tot vóór 1 Januari 1923 was bepaald,
dat aan inlandsche schepelingen, afkom
stig van de K. I. S„ op hun daartoe ken-
baar gemaakt verlangen, voeding zou
worden verstrekt overeenkomstig het ta
rief, vastgesteld voor Europeesche scbe.
schepelingen van christelijken gods
dienst maakten daarvan gebruik, hoofd-
pelingen. Vrijwel alle in dienst tredende
zakelijk omdat de artikelen varkens-
vlee.sch, jam, cacao cn thee van dat ia-
riof voor hen zeer gewild waren. In
datzelfde Europeesrh tarief komen ech
ter artikelen voor. zooals snert, capucij-
ners en gemengde spijs, welke door dc
inlandsche schepelingen in het geheel
niet of slechts met tegenzin worden ge
nuttigd.
Het gevolg was dan ook, dat het doel.
n.l. aan de inlandsche schepelugcn een
behoorlijk krachtige voeding te verstrek
ken, niet werd bereikt. Er werd zelfs ge
sproken van ondervoeding op deze ma-
Door den commandant der zeemacht
werd naar aanleiding daarvan een com
missie benoemd, welke tot de conclusi'-
kwam. dat de beste weg tot verbetering
bestond in he; invoeren van een nieuw
tarief voor alle inlandsche schepelingen,
waarin dc artikelen jam, cacao, thee en
dcsgcwenscht varkensvlcesch werden op
genomen.
Het nieuwe tarief werd inet ingang
van 1 Januari 1923 ingevoerd. Als gevolg
van die wijziging had op 2 Januari 1923
een nagenoeg algemeens dienstwelgs.-
ring plaats onder de te Soerabaja aan
wezige inlandsche schepelingen, die dsD
christelijken godsdienst belijden.
De aa'nleiding tot deze dienstweige
ring moet hoofdzakelijk gezocht worden
in de omstandigheid, dat de christcn-i
landers zich door de wijziging in
voeding achicruitgcsield waanden. Over
het algemeen begreep men niet wa
n ging.
Wat het verloop d-er dienstweigering
betreft, wordt medegeseeld, dat in totaal
242 manschappen er aan deelnamen en
56 tc Socrabaja vertoevende s'chepelin-
gen niet.
Alleen 44 schepelingen bleven bij hun
weigering volharden en werden naar den
zcekrijgsraad verwezen.
Door d-cri commandant der zeemacht
in van dc 198 (242—44) schepelingen 21
manschappen uit den zeedienst ontsla
gen, in verband met hun algemeen ge
drag en dc rol, welke door hen in deze
dienstwcigermgsaangelegenheid is ge
speeld Dc overigen werden krijgstuch-
ïelijk gestraft.
ROTSWONINGEN IN SUMATRA.
Do „Deli-Cpurant" maakt melding
van rotswoningen aan Sumatra's Oost
kust. E-on op Je onderneming Soeka-
loowev ongeveer 10 K.M. van Ban-
gom Poerlc. af, ©n een aan <je Soengei
Ta wang ter hoogte van de onderne
ming Bstoe Lokong. Zij zijn beide ge
maakt in een betrekkelijk kleinen al
leenstaanden heuvel-
De s'eenen „deur"' voor de wonicg
on Scekaloeivey moet vroeger al weg
gevallen zijn, men vindt er de over
blijfselen van ter zijde in het struik
gewas. Het hol zelf ligt nu onen. 't Is
een zeer regelmatig gemaakte lang
werpige ruimte 111 de rots. heel anders
dan de Dfitoe Omaiig op den weg naar
Blast.agi (K.M. 36), welke geesten-
woning" op zichzelf een heuveltje in
het terrein vormt, met k'-eino vier
kante opening.
Hier. bij do rotswoning op Soekaloe
woy, ligt de toegang tot hec inwen
dige vlak voor liet smalle paadje, dat
door hot dichte gewas nauwelijks te
vindon is. De woning zelf is een lange
gang, 2 M. breed bij een lengte van
13 M. Do zoldering loopt spits toe,
als bij een puntdak, de grootste hoogte
der zoldering is ongeveer 2,15 M.,
terwijl de wandon ongeveer 1.80
hoog zijn.
Da rotswoning nabij Soengei Ta-
wang heeft dezelfde afmetingen, ook
do ligging is precies gelijk, met de
lengte-as v&n Noord naar Zuid en de
opening op het Zuiden. De heuvels,
waarin dezo rotswoningen zijn ge
maakt, hebben beide een lengte-door
snede van ongeveer 50 M.
Wanden en zoldering zijn vlak inge
deeld in vakken, welke gescheiden
worden door stijlen of ribben. Bij
den ingang heeft elke wand een klein
vak en volgen aan elke zijce negen
vlakken, gescheiden door zeven stijlen.
Langs den bovenrand der zijwanden
loopt een lijst waarop de scUuin-op-
gaande zoldering schijnt te steunen.
De zoldering heeft zes ribben, waar
van vier steunen op de zijsïijlen ach
terin vindt men tegen de zijwanden
nog een tusschenstijl, welke dus niet
verder gaat dan tot den bovenrand
van den zijwand en niet overgaat in
een gewolfrib.
Het kan niet anders of deze rots
woning moet kuiïstmaiig gemaakt
zijn, do wanden zijn blijkbaar be
pleisterd. alsof het met een soort ce
ment geschied is. en de stijlen en rib
ben springen slcehls even vooruit, zij
hebben geen werkeliiko constructieve
beteekenis. doch dienen meer ter ver
siering, tot indeeling van de wanden
en zoldering, waarbij opvslt dat dezo
incleoling zeer evenredig is.
De achterwand heeft een andere
Indeeling. Daar steunt een stijlgaan-
do van don punt van liet dale, op het
midden van do lijst van den achter-
ut ilezo wand zelf ie door stijlen
in drieën gedoeld
Het inwendige van de rotswoning
is niet opgeschonken gebleven. Hier
en daar is de beklecding van wanden
on zoldering weggeslagen of verbrok
keld. Maar over liet, geheel verkeert
doze rotswoning in zeer goeden staat.
In die bij do Soengei Tawang vond
men op de wanden hier en daar in
roode kleur eenige figuren^ en lijnen,
welke echter niet den indruk wokken
tot een of ander oud schrift of versie
ring te bohooren. De bevolking weet
over deze rotswoningen niets mee te
deelen. zii ziet er in verblijfplaatsen
•an de bantoes (geesten).
Rubriek ?oar Vragen
VRAAG Iemand huurde met in
gang van Zondag een slaapkamer. Wij
maakten daarvoor onkosten. De huur
der liet echter nic-ts van zich hooren.
Tot wien moeten wij ons wenden
11 i-echt te verkrijgen T Hoeveel scha
devergoeding kunnen v.'c eischer.
ANTWOORD; 1. Als hij huurde
voor onbepaalde» tijd, te betalen per
week. hebt trii rockt op twee weken
huur of wel op volledige schadever
goeding;.
2. Wend u tot een rechtskundige.
VRAAG; A'6 dc vrouw van een
kinderloos echtpaar komt ie overlij
den. zonder testament na te 'aten. wie
zijn dan erfgenamen de ouders dor
overledene of de zusters? Hebben die
zusters het recht om binnen de zes
weken sieraden enz. weg te halen in
dien de man alle» verdiend hoeft?
Bestaat ei' een wet, dat de 1 angst
levende alles erft?
ANTWOORD: lo. Ouders 011 zus
ters.
2o. Neen, 3ft. Neen.
VRAAG Ik kocht o?n motorrijwiel
dut oogenschijulijk in zeor gouden
staaf verkeerde.
Bij aflevering bleek, dat hut geheel
verloopen was. Moet ik, of moet de
verkcoper de onkosten betalen
ANTWOORD: Gij moet den ver
kcoper aanspreken tot aflevering van
het bewuste riïwiel i:i deugde lijken
staat .tenzii gij het hebt gekocht zoo
a's het reilde 011 zeikte. 'it verloo
pen zijn zelf dadolck had kunnen
cOnsUiteeren. I11 dat geval is Je tegen
valler voor uw© rekening
VRAAG: Voor den kantonrechter
te Amsterdam werd een geschil be-
slecht-. De ujtspraak werd nn 11 Sep
tember bepaald. Tijdens mijn cfver.ig-
heid deed men echter 111 vervroegde
uitspraak de beslissing vallen en ik
werd veroordeeld Mijn brief aan het
kantongerecht had geen vceu'taa'.i
Hoe moet ik handelen Ik ben in de
zen onschuldig.
ANTWOORD Gij moet. als gc in
deze beslissing niet berust, daarvan
tijdig in hooger beroep komen. De be
slissing zal u toch hioeteu worden be-
teekend of bekend .gemaakt.
VRAAG Is liet geoorloofd en mo
gelijk een belrouwbanrhcidswedFfrïjd
met rijwielen te houden, waarbij 80
K.M. moeten worden afgelegd iu den
tijd van vier uur. zonder daardoor
met de justitie in aanraking te ko
on? Het desbetref lende vvetsavtikel
zeer onduidelijk.
ANTWOORD: De naam aan den
to houden wedstrijd gegeven, betee-
kont niets, de vraag ie of het in vier
uut afleggen van 80 K.M, als een snel
heidswedstrijd is aan te merken m
•elk geval een ontheffing van hot des-
l't'ir.'l;!,i 1 ii'c cvbod door den minister
kan worden verleend. Daarenboven is
elk lijden op zoodanige wijze en met
zoodanig© snelheid dat de vrijheid of
•cilighoid van het verkeer op den weg
11 gevaar wordt gebracht verboden.
VRAAG: Ik ben werkloos metaalar
beider, ben gehuwd, heb 2 kinderen
verwoon 6.75 huishuur. Ik woon
Haarleinmerliede, wendde mij tot
den burgemeester, maar kon niet ge
steund worden. Ik fcen met :>ij een
bond aangesloten, verdien sedert 2
maanden geen cent en loop al UJ
manden zonder werk. Wie kan mij
11 ondersteunen?
ANTWOORD: Wend u tot het Bur
gerlijk Armbestuur in uwe gemeente
of anders tot de diaconie der kerkelij
ke gemeente, wanrto© u beheert.
VRAAG: Dc bodem van een inmaak-
jt is poreus. Wat is hiertegen te
doen
ANTWOORD: Bestrijk aan den bui
tenkant den bodem met waterglas cn
laar goed drogen. Probeer daarna of
hot over is, anders is er niets aan to
doen.
VRAAG Hoe kan ik een gabardine-
regenmantel waterdicht maken?
ANTWOORD: Haal den mantel door
een 5 lauwwarme oplossing van
aluin in water en druk dc overtollige
vloeistof uit, laat eenigszins bedrogen
en haal dan door zeepwater <20 gram
zeep op 1 Liter water). Als de stof ge
heel doortrokken is uitwringen en
weer in 't aluhiböd doen. Hierna
:itwringen en hangen te drogen.
O111 't Impregneeren duurzaam t©
maken is het goed 0111 111 't laatste
aluiubad 3 kopersulfnat toe te voe
gen.
VRAAG: Hoe kan men bessenvlek-
ken uit een cover-ccat regenjas verwij
deren
ANTWOORD; Mc-t zuivere spiritus,
verkrijgbaar bij uw drogist.
VRAAG Een van mijn kuikens loopt
met de leenen krom, zoodat her geheel
op den bovenkant der voeten gaat. O.c-
ngens is het dier gezond. \\"3t kan ik
hiertegen doen?
ANTWOORD Geef uw kuiken
goed opfokveer, vermengd me; braad-
aetelblaadjcs, fijn geknipt, en een droge
verblijfplaats met ccn flinke laag croog-
zand op dca boc'eui.
VRAAG Mijn kip eet cn drinkt goed.
maar bij het graan-pikken maakt zij een
schreeuwend geluid. Dc kam ziet blauw.
Moet ik de kip van de anderen
afzonderen?
ANTWOORD Zonder uw zic-ke kip
af cn geef haar voorloopig ccn droog,
warm hok en licht verteerbaar krach;;g
voedsel, wat Ochtendvoer me; vleesch-
afva! vermengd en7.
VRAAG Mijn kuiken van 4 maan
den is erg zwak liet waggelt op de poo
len. Het eet nog wel. Wat is hie.-:egen
ie docr.?
ANTWOORD Geef uw kuiken voor
loopig alleen goed opfokvocr ver
mengd me; fijngeknipte brandnetclblaad-
jes en een friscli droog hok afzonderen
is raadzaam.
