HAARLEM'S DAGBLAD
Weensche Brief.
lilt de OmstFS&sn
DINSDAG 18 SEPTEMBER 1923
DERDE BLAD
(Van onzen correspondent.)
NA STILTE KOMT DE STORM SEPTEMBER ZET IN MET VOLLE
MUZIEK. DE VIJFDE INTERNATIONALE JAARBEURS, DE TUIN- EN
.WONIN CBOUWTENTOONSTELLING VOOR HET RAADHUIS, HOLLAND
OP DE MESSE, HOLLAND OP HET INTERNATIONALE POLITIECON-
CRES EN HOLLAND BIJ DE B0K3WEDSTRIJDEN, HET JUBILEUM
DER NEDERLAND8CHE KONINGIN TE WEENEN,
i - We en en, "Q" Sept. 1923..
Steeds is na stilte storm te verwach
ten, en ook nu is dit weer te Weenen uit
gekomen. Was de maand Augustus arm
aan gebeurtenissen en kon zij den kran-
tenschrijvei's sledhls .schaars berichten
voor ibun bladen opleveren, September
eette op éénmaal met veel lawaai en druk
gebeuren in. Punkt één September be
gon de groote Staatsopeia weer te spe-1
Jen, het Burgtheater eveneens en alle
- andere schouwburgen, zoowel in dc
binnenstad als in de buitenwijken ala
in de voorsteden, deden hetzelfde. De
enkele bioscopen, die gedurende eenigen
tijd. in de zomermaanden gesloten waren
geweest, openden oölc weer hun deuren
en zoo is alles weer in bedrijf gekomen.
Zij, die de stad voor den hcetsten tijd
van het jaar verlaten hadden, kwamen
weer terug, zij brachten de heerlijkste
herinnering mee van Italië uit en van
de Lido, of wel zij waren in staat hun
kennissen van de verschrikkingen, welke
zij op hun reis in Duitschland ontmoet
ten, te vertellen. Met zekeren trots ver-1
telden ze dan, hoe Duitsche uitgevers
hun prijzen in Oostemijksche gelds-
waarde uitdrukken cn hoe de kroon dus
algemeen een der betrouwbaarste cn
stabielste waardemeters geheeten mag
worden. Minder tevreden waren ze ech
ter over de wijze, waarop ze door do
Duitsche „broeders" behandeld waren
geworden, die hen absoluut als vijanden
beschouwd hadden en ihun meermalen
hadden doen gevoelerf, dat hun aanwe
zigheid in Germania niet al te zeer o.p
prijs kon worden gesteld. Dc edclvalu-
.tariérs!
Mét dc uit den vreemde teruglccercndc
Weeners kwamen echter massa's buiten
landers- naar da Donaustad toege
stroomd, want de vijfde groote interna
tionale jaarbeurs ving hier aan. Een ju
bileumkind dus! Grooter was het bezoek
dan ooit, hetgeen hoofdzakelijk te. dan
ken is aan de eigenaardige toestanden,
wolke voor het oogenblik het zakenleven
in Duitschland kenmerken. Deze toch
maken het voor don West-Europeesdhen
koopman wensc'helij'k zijn inkoopen en
bestellingen ergens anders te doen dan
- in het land van de waanzinnige valuta
dalingen. Opmerkelijk was het dan, dat
ditmaal Ook zéér veel Hollanders óp de
Messe verschenen, van den eersten dag
af aan, In kleine cluibjes, zag men hen
door de gebouwen en .langs de vele
stands trekken en haast overal kon men
de zoete moedertaal hooren spreken. Er
ligt een zekere bekoring in Hollandsch
volkomen rein en zuiver te hooren pra
ten, vooral wanneer men reeds langen
tijd niet in het vaderland geweest is en
de meeste landgenoolen,. waarmede men
in..aanraking komt, in' dezelfde omstan
digheden verkeeren en reeds te lang in
hét buitenland Vertoeven om de taal der
jeugd nog' onvervalscht te kunnen spre
ken; Men -mengt er toch voortdurend al
lerhande Duitsche woorden en ger
manismen door en komt bij het schrij
ven vo.or dezelfde moeilijkheden te staan.
Als steeds was de Messe weer. over
.drie groote gebouwen verdeeld, waarvan
twee in de stad zelf, betrekkelijk dicht
bij elkander gelegen, cn het derde diep
in den Frater ligtdie Rolüüdt-, hei ge
weldige koepelvormige abject, dat eens
de wereldtentoonstelling herbergde. In
dertijd, in 1S73, was de Rotunde het
grootste tentoonstellingsgebouw van heel
de wereld, thans is het reeds lang door
enkele andere -overvleugeld. Maar nog
immer maakt zij een imposanten indruk
en is zij in staat héél wat in zidh te ber
gen. I-Iier is steeds het technische deel
der jaarbeurs ondergebracht, hier bevin
den zich de groote machinerieën, de
auto's en motorfietsen, de gereedschap
pen voor allerlei soort arbeid, en verder
meubels, kachels, beton- en steenwaren
enz. enz.
Niet alleen in het gebouw zelf echter,
doch ook op het aangrenzende grasveld
bevinden zich de verschillende stands.
Daar hebben land- en tuinbouw hun.
plaats gevonden, tusschen de machine
rieën en de technische paviljoens'in. Een
„Weinkost" biedt den bezoekers gele
genheid met de voortreffelijke Oosten-
rijksche wijnen kennis te maken, zeer
groote vruchten doen zien tot welke
sultaten de Oostenrijksche ooftbouw het
kan brengen, fraaie bloemen en planten
toonen de geschooldheid en den vlijt
van den Oostenrijkschcn tuinman, die
oc-k architectonisch wèl onderlegd is.
Zéér veel belangstelling trok tot zich
een in de RoLunde zelf opgestelde groo
te Iiollandsche windmolen, met een
klein tuintje ervoor, waarin een sierlijke
„Hollandcrin'' in een nct-echt uitziend
Hollandsch pakje gestoken. Chocolade
dergelijke kan men er koopen. „Hol-
landia-melk" staat- op de wieken, uit.de
verte kan men reeds de letters onder
scheiden en de bezoekers blijven allernet-
bewondering voor dén molen slaan kij
ken. Die representeert Holland op waar
dige wijze, want -ieder spreekt er over
en de bladen brengen zelfs photo's van
het gevaarte. Doch nog een andere Iiol
landsche firma is vertegenwoordigd,
t gaan we slechts enkele schreden
verder, dan komen wc aan dë eveneens
veler aandacht trekkende stand van de
Vertriebsgeselsohaft hollandischer Lan-
desproducten m. b. li., welke goede za
ken schijnt te doen. De wanden van de
tand zijn beplakt met een papier, dat
de gedachte aan echte oud-Hollandscho
tegeltjes opwekt, hier en daar hangt een
photo of ieekening van typisch Iiolland
sche stadsbeelden en de kaas cn andere
producten getuigen van het vele goede
van ons land.
Zéér veel belangstelling trok in de
Rotunde een machine, welke in staat is
binnen zeer korten tijd ijzeren buizen te
buigen. Zooals bekend is moet hierbij
steeds de te 'buigen buis tevoren met
zand gevuld we-den, ■.volks onderdeelen
zéér dicht op elkaar geperst worden.
Voor het br'g-n zelf had men steeds
zeer veel l'kl rnodig. V.'rt echter vroeger
in één uur of in vijf kwartieren tot
stand gebracht kon worden, doet de ma
chine in enkele minuten. VaD zeer veel
nut is di: apparaat dus voor de industrie
cn geen wonder is het dan ook, dat dc
Hollanders, die de Messe bezochten, zich
zéér voor de machine interesseerden en
verschillende bestellingen deden.
Ook de twee jaarbeursgebouwen in
de binnenstad konden zich in een leven
dige belangstelling verheugen, vooral in
liet hoofdgebouw, het Messepalast, de
vroegere keizerlijk-koninklijke kofstallcn,
wemelde het van bezoekers. De grootste,
afdeeling werd ingenomen door de leder
waren, welke als sleods weer veel afne
mers vonden. En wederom waren de'
kunstnijverheidsvoorwerpen als s'tceds
ondergebracht in de voormalige grocdc
winterr'ijzaal, het middelpunt van alle
belangstelling. Een -zeer representatie
ven indruk maakte de boekenmarkt, wel
ke ook door DuitsChc uitgevers rijke
lijk- voorzien waS.
In het derde gebouw, het nieuwge
bouwde gedeelte van den Hof'burg, het
voormalige Habsburgerpaleis, waren de
kleeöir.gsarlikelen en -stoffen, do pels
werken cn de confectieklecren uitgestald
en ook hier was een druk bezoek. Hol
land toonde groote -belaugstelling in
zijden jumpers en deed ruimschoots be
stellingen.
In het geheel kan men zeggen, dat het-
resultaat van de vijfde jaarbeurs zéér
bevredigend geheeten mag wórd-en, ook,
al zijn nog" geen juiste cijfers bekend
vandaag immers eerst loopt de Messe
ten einde -, het aantal -buitenlandsche
bezoekers was reeds in de eerste da
gen, vergeleken bij de vorige voorjaars-
messe, verdubbeld. Als steeds was de
Balkan, Weenen's grootste afnemer, zeer
sterk vertegenwoordigd, doch oak Egyp
te tooüde veel grootere interesse dan
ooit en zelfs uit Nigeria warei) bezoekers
komen opdagen. En dan moet tevens
opgemerkt worden, dat de provincie tal
van hare bewoners naar de hoofdstad
gezonden had, Overal hoorde men hét
platte koeterwaalsch van de „biedere
Landleute", waarvan velen in de typi
sche volksdrachtrond hoedje met
gemsbaard en kort lederen broekje.
Een rondgang over de boulevards der
stad, de breede Ringstrasscn, was alles
zins de moeite waard gedurende deze
week. Nauw had men aan de ééne zijde
de rood-witte vanen en vlaggen van het
Messepalast en aan den anderen kant
de wimpels vóór den Hofburg ge-zien,'of
het oog werd bij het stadhuis gevangen
door een klcurcnrijk schouwspel
hooge houten poort met vlaggen en
groen, vanen hangend uit het Raihaus
zelf en lal van kleine huisjes op het
plein vóór het indrukwekkende gebouw.
Alsof de kabouters er zich een dorp ge
bouwd hadden en nu een groot feest
vieren wilden! Het 'was de tuinbouw- en
klein'liuistentoonstelling', die de gemeen
te Weenen georgatflseerd had om den
inwoners van de stad te doen zien,
welke resultaten de tuinbouw het kon
brengen en tevens hoe ieder voor be
trekkelijk weinig geld in het bezit van
een klein huisje kón komen. Een fraai
vooruitzicht met het oog op den nog
immer heerschenden woningnood. De
1 huisjes, als poppen-huisjes zoo klein en
j zoo vriendelijk,'vonden gewéldig veel
belangstelling, dichte drommen ver
drongen &ïefi er vo3r,- 3e politie moest1
er bij te pas komen om de lieden in de
rij te zetl-en, opdat ieder aan de beurt
kon komen om van binnen eens te gaan
kijken.. Den eersten dag reeds van de
tentoonstelling telde men in het geheel
méér dan honderdduizend bezoekers; De
entrée was dan ook zeer Jaag gesteld,
drieduizend kronen, zooiets als bij ons
een dubbeltje.
Gaan we verder den Ring langs, dan
komen we voor 'het hoofdgebouw der'
Weenscho politie. Eenige keurig uitge
doste agenten in kkaki met witte hand
schoenen staan voor de deur en doe.n
vermoeden, dat daarbinnen iets bijzon
ders aan de hand is. En jawel, daar is de
vergadering van het internationale po-
litie-congres bijeen, welke zich bezig
houdt met actueele-vragen van groote
beteekenis. Want men wil toch komen
tot meer onderlinge verstandhouding
tusschen de politie-organen der verschil
lende landen.
t lu do fi'Ooto witte zaal zibbeii ze
bij-een, de hoeren, die van heifid-e en
ver gekomen zijn, uit "Denemarken,
Egypte, Duitschland, Engeland,
Fiuiiie, Frankrijk-, Griekenland, Ita
lië, Japan-, Joegoslavië, Lett land, Po
len, Roemenië, Zweden, Zwitserland,.-
Tfldheoho-Slowalaje, Hongarije, uit
Oostenrijk zelf en last not least uit
Holland. In de onmiddellijke nabijheid
het gestoelte van den president-
van het congres zitten ze, de due
Hollanders aan de lange, roode tafel,
en wel aan diens rechterzijde. Want
-het zijn mannen van beteekenis. In
lersbe plaats -zien we het griize
hoofd van den hoofdcommissaris van
Rotterdam, den heer A. H. S'i'ks,
daarnaast zit kapitein van Houten,
die zich om zoo te zoggen een wereld
reputatie veiworven- heeft als bewa
ker van ex-keizer Willi elan te Doorn
cn derhalve dan ook door menig
Weenscli journalist naar bijzonderhe
den omtrent de levenswijze van,den
gevallen monarch ondervraagd wordt.
De derde vertegenwoordiger van Hol
land is hoofdinspecteur Broelc'noff uit
Amsterdam.
Tal vart hooge autoriteiten hebben
de opening van het congres bijge
woond. jo.a. de bondskanselier, dr.
Ignaz Set pel, welke zéér waardeerendo
woorden aan het adres van den presi
dent der Weensche politic-, levens
voorzitter van heb congres .dr. Scho
lier sprak. Heb is bekend, dat dr.
Scb-ciber Seipels voorganger als kanse-
li.er was.
Het is ondoenlijk voor uw corres
pondent in een geperkte plaatsruimte
alle redevoeringen en alle bespro
ken kwesties te behandelen, doch
eenige aandacht dient, gewijd te wor
den aan het optreden der Hóllanders,
die alleszins eön goed figuur maak
ten. Op den openingsdag reeds nam
kapitein Van Houten het woord, er
op wijzende, lioe hij zelf reeds na het
beëindigen van den oorlog getracht
had het zóóver te krijgen, dab de
Volkenbond zioli met het probleem der
erimiueele politiezaken zou belasten.
Tc dien einde zond spreker in Decem
ber 1919 aan de meest bsbeekeuende
politieautoriteiten der wereld een
rondschrijven, men heeft het echter
niet tot eenig zichtbaar resultaat kun
nen brengen. Thans slaat s-pr. voor in
de diverse landen polibiecentrales te
doen oprichten, welke met elkander
onderling te zaaien werken en wélke
onder een hoofdcentrale staan. Dezo
zou den Volkenbond toegevoegd kun
nen worden, doch zich niet met poli
tieke misdaden te bemoeien hebben cn
evenmin invloed "bebopren uit te oefe
nen op het executieve werk der ver
schillende staten. Voorloopig zo-u ech
ter de centrale nog van den volken
bond gescheiden kunnën blijven.
Niet minder interessant was do
voordracht van den heer "Rroelchoff,
over iiiternationale_ bestrijding van
b-n-nknotenvervalscb.ing. In verband-
met de' vele in omloop geweest pijnde
onechte Nederla 11 d-sclie bankbiljetten,
heeft opr. zeer veel reizen door diver
se landen van Europa ondernomen en
is daardoor volkomen op de hoogte
met de toestaaiden, zooals deze zijn en
zooals dezo zouden moeten we-zp;i, In
vele staten heeft men reeds een cen
traal bureau, dat zich uitsluitend met
het bestudeeren van de valsche uitga
ven bezig houdt. Spr. wijdde enkele
woorden aan het- Nederlaudsclfb bu
reau. dat zich te Amsterdam bevindt
on onder leiding van d-en prooureur-
gen-n'aal inr. A. A. baron v. d. Fe-ltz
staat. .Tuist dooi' samenwerken van de
Nederlandsóhe deskundigen en die in
het buitenland, waar voornamelijk de
valsclie exemplaren in omloop waroii,
zijn prachtige resultaten verkregen,
want de onechte biljetten z'^i tot .de
groote zeldzaamheden gaan behooren.
Op voorstel van den heer Brockhoif
werd door de vergadering besloten,
dat do aanwezi<re gedelegeerden zioh
verplichten bij hun regeoriuge-n op het
instellen van dergelijke cent-raalb-u-
reaux aan te dringen. In do bedoeling
ligt, dan, dat deze voortdurend met. el
kaar onderling in contact zullen zijn
en dat zoo mogelijk een hunner heb
hoofdbureau wordt-.
De Hollandsehe deelnemc-rs aan heb
congres verschepen ook bij onzen ge
zant. ihr. Vun-Weed-e, toen deze do
- Iiollandsche kolonie bij zioh gen
digd had. tor herdenking van het
georin ge jubileum der Ivoniugin.
gezant zolf hield een toespraak en
ÈWfdcommïssavIs van Rotterdam,- 3e
heer Sirks, dankte uit naam van de
verschenen politiemannen. De lieer
de Bordes, secretaris aan het bureau
van Mr. Zimmerman, die zelf voor het
oogenblik to Geneve vertoeft, sprak
uit naam van den commissaris-gene-
raah
Niet alleen op commercieel gebied
- do Messe! en ook niet alleen op
politie-gebied, intellectueel dus, was
Holland deze week op waardige wijze
te Weenen vertegenwoordigd, doch
ook op sportgebied. Ditmaal waren
het geen voetballers, die Hollands
naam hoog trachtten te honden, doch
boksers, Oranje-plakkaten vermeldden
reeds tevoren de namen van P. Veldt,
N. Steen-horst en Versteeg, De in de
tweede plaats genoemde is echter niet
verschenen en in zijn plaats trad op
Van Dam. Veldt had te kempen te
gen Peter liana, een der meest gelief
de, 7.00 niet de meest gevierde favo
riet der Oostenrijkers, tevens'de „Wel-
tergcwiolitsmeister'j 'das lands. Bei
den leverden k-raiiigen arbeid, helaas
echter moest onze Hollander in de
achtste ronde den strijd door ver
moeidheid o-pgeven. In de beide ande
re kampen behielden de Hollanders
de zege. De Weensche bladen spreken
vol lof over de prestaties onzer land-
jenooten, wier fair optreden zij ten
zeerste roemden. Eenige beschouwin
gen werden aan het overzicht vastge
knoopt a.angaande de hooge ontwik
keling der sport en der bokssport in
hek bijzonder in de lage landen aan
de zee. De organisator van de wed
strijden was de te Weenen verblijf
houdende Hollander Samson.
Zoo men ziet, Holland is dus deze
week wel in actie geweest en heeft
wc-derom aan alle zijden sympathie en
achting verworven.
Een artikel over de voornaamste ge
beurtenissen hier ter stede kan echter
niet beëindigd worden zonder de ver
melding van de internationale postze-
geltenfcoonslel'ling, die zeer fraaie col
lecties uit internationaal bezit den be-'
zoekers toonde, en zonder met een en
kel woord gewag te maken van d-t
schitterende lichtfontein, welke gedu
rende de geheele jaarbeurs week op
het fraaie Sclnvarzenbargple-in haar
in alle kleuren van den regenboog ge
tint water omhoog spoot. Duizenden
en duizenden verdrongen zich avond
aan avond op het plein en op den
Ring 0111 het tooverachtig mooie
schouwspel gade te slaan. In de da
gen vóór den oorlog had men de fon
tein .voor de laatpte maal in werking
gezien, do enorme kosten, die het in
bedrijf zetten met zich brengt,t had
ditmaal het jaarb-sursbestuiir voor, zijn
-ekening genomen.
Gedurende de .laatste dagen van de
Messe heeft een zoogenaamd „Stande-
lest" op initiatief van de Weenscho
koopmanschap plaats, waaraan onge
veer honderdduizend personen uit den
haïideldrij venden stand deelnemen.
W. M. BEKAAR.
HEEMSTEDE-.
GEVONDEN VOORWERPEN. =>=-
Terug te hekomen bij W. Schoo,
Iepenlaan 17, een kindertasch-je. Hen
driks Binnenweg 64 een portemonnaie
mtit inhoud. C. Laheij, Géweérsbranfc
23, ecu double dames-a rmband-horio-
ge. J. Risch, Emmakade 61, Haarlem,
een broche. T. Brouwer, Schoollaau
Bennobroek, een gouden brocbe.
Mevr. 1-Iarfz, Eindenlioutstraat 51.
tasch met zakdoek. J. Haïjer,
Westerhoutstraat 5, kinderschopje.
1-1'Opstal, He-eremveg 37, een zwart
zijden shawl. L. Kleefstra, Eikenlaan
S3; sleutels aan touwtje. G. Tceuwen,
Raadhuisstraat 21, een paardenzweep.
Mevr. Martens, Westerhoutstraat 36,
portemonnaie met inhoud. W. Buis,
Binnenweg 68, een parapluie. C. 11.
Kemper, Heemsteedsche Dreef, een
parapluie. Bureau van politie. Boe
kenrodestraat 9, eengummischoen,
een nummerplaat van een auto, een
schaakspel, "een lorgnet en een zilve
ren .broche, en een zilveren ketting.
Bureau van politie Raadhuis, een
huissleutel, rijwieltang, buissleutel,
een - pet,portemonnaie met inhoud,
damestasch met inhoud, bril in étui
en een huissleutel.
VELSEN. Arbeidsbemiddeling
Ingeschreven op 15 September 1923
7 timmerlieden, 2 -schilders, 1 mac
nale houtbewerker, 2 kuipers, 2 ru
denmakers, 1 zeilmaker, 1 bakker,
.slager, 10 zee.vissohcrs, 1 modelma
ker, 9 bajikwerkérs, 2 ketelmakers, 3
draaiers, 2 kliukc-rs, 1 koperslager,
2 hoorders, 1 electvicien 1 smid, 1
.plaatwerker, 1 voorslaancjer, 1 v
werker, 11 stokers, 6 machinisten, 192
diversen, samen 261 werkloozen.
Openluclitmeting.
door de Federatie der S. D. A. P. en
de LI. B. B. Zondag gehouden open-
luchünieeting ter voorbereiding dei-
demonstratie op 23 September te
Amsterdam te houden, was vrij goed'
bezocht.
De voorz. de lieer J. de Waal open
de de meeting met een kort woord
waarbij hij herinuei-cfc abri 'de móles-
itatie die de A. J. C. de vorige week
te Katwijk van de zijde der Oranje-
feestvierders had ondervonden.
De eerste spreker de heer Erchels-
heim, begon zijn rede met er op wij-
zendat er voor de arbeidersklasse mo
menteel de grootste levensbelangen op
heb spel staan. Na het teekenen van
den vrede van Versailles, had men
algemeen de gedachte dat heb econo
misch leven spoedig zou zijn hersteld,
en men leefde weer op. Wij zijn even
wel leel ijle ontgoocheld.Vijf jaar is ge
confereerd en dat heeft millioenen ge
kost, die heel wat beter hadden kun-,
neu worden besteed. De diplomaten
hebben 0119 veel gebracht doeli niet
den vrede. Dat door de leiders der
groote bedrijven de boel is verknoeid
inpiaats van opgebouwd is niet de
schuld defr arbeiders, want medezeg-
gingsciiap in do leiding, geeft men ons
niet en wij hebben gezien, dat wij on
ze belangen niet meer aan hen kun
nen toevertrouwen. Het is geen oogen
blik onzo bedoeling zegt spr. onze
handen in een wespennest te steken,
hebben wij niet de geschikte niensdhen,-
dat vragen wij geen aandeel in de
leiding, doch zooals het door vele lei
ders van groote bedrijven nu is ge
daan, zouden wij ons niet behoeven te
schamen.
V;in de groote winsten geniet de
rbeider maar bitter weinig, doch
zoo gauw komt er geen tegenslag of
er wordt verslechtering der arbeids
voorwaarden aangekondigd.
De S-urendag zegt, spreker verder,
verkregen na 25 jaren van narden
strijd, 'en al zeggen momenteel velen,
dat het beter is liet. loon te behouden,
spr. 13 vun oordeel dat de verkorte
arbeidsdag noodig is op dat de arbei
der zich ontwikkele.
Buiten deze verlenging van den
werktijd wil men ons ook nu nog do
vlootwet geven. Voor sociale wetten
geen geld, overal reactie, maar wel
voor moordtuigen.
Vaders en moeders, eindigde spre
ker, gaat voor uw kinderen staan en
maakt met 011s frqnt tegen de vloot
wet.
In de pauze werden door de I Jmui-
!er Volksstem onder leiding van den
heer Post benig© strijdliedereu ge
zongen.
De tweede spr. de heet C. Thomas-
n, zei dat er wel eans menschen zijn
die beweren dat het een lust is om te
leven, doch de arbeiders zouden dit
momenteel in twijfel trekken. Wij zit
ten thans in de hoek waar de klappen
vallen, doch ©en troost is dat wij er
ook wel weer uit zullen komen. De
strijd der arbeiders gaat langs een
?Avaren weg.
De werkgevers doen alle moeite
den steun aan de werkloozen 7,00 laac
mogelijk te krijgen. Werkloosheid
maakt de arbeiders murw, en tenslotte
aanvaarden zij werTc oiider elke voor
waarde. Hadden d-e arbeiders belang
bij do productie, dan zou men als bét
Doodig was 10 uur werken, terwijl in
andere tijden misschien 7 eii minder
- - ti worden gewérkt. Men wil
oeu toestand verbeteren door alken
van.de arbeiders te halen, terwijl voor
de grootste kanker onzer maatschap
pij, het militairisme millioenen wor-
den weggesmeten.
•Met een ernstige opwekking overal
den strijd tegen het militairisme aan
te binden eindigde spreker.
De redevoeringen werden met luid
applaus be-loond-.
Na eenige. mecledeelmgen sloot dc
heer" de Waal', do meeting.
23 September d c m 0 11 s t r a-
ti.e. - Ter gelegenheid van de lan
delijke demonstratie door de S.D.A.P.
en bet N.V.V. op Zondag 23 Septem
ber to Amsterdam te houden, laat de
-federatie Velsen dér S.D.A.P. en de
IJmuider Bestuurdersbond ©en exl ra
boot varen. Hiervoor is afgehuurd do
„Koningin Willi elm i na" der Mij
Alkmaar Packet'". Naar men ons me
dedeelde beloofL de belangstelling
W. Weber; 'die 3e aanwezigen 'do'ör rijn:
zalvend Alstublieft, mijnheer"*
meermalen deed lachen.
In ,,Naar 't huis", ©veneens van'
Inte Onsman, wordt ons het lot ge-
echiiderd van een ouden man,, die zoo
nas ziir, vrouw verloren heeft. Als bij.
zoo menigen ouden stakker schijnt het
eind het armenhuis te zullen zijn, waar
ijn vier kinderen eeen kans zien hem
te onderhouden. Den ouden Bakker
(den heer Busolt) schijnt dit echter
zulk een vreeslijk denkbeeld toe. dat
hij een eind aan zijn leven maakt.
Hoewel, vooral door het goed© £nel
van den héér Buseh en Geert, den
jongsten zoon, het stuk niet naliet
grooten indruk te maken, 7.00 zelfs,
dat menigen zakdoek te voorschijn
kwam, ontdekten we hier nog al eeni
ge zwakke punten, Vooral uit de rol
len van Buurvrouw en haar dochter
kan o.i. nog wel iet-s meer gehaald
orden.
Met elkaar echter kan „Varia" mei
voldoening op haar eerste optreden
in dit seizoen terug zien.
HILLEGOM.
PROGRAMMA VAN DE JUBILEUM
FEESTEN.
Woensdag 19 September;
8 uur 's morgens muziek van deu
toren.
9 uur: Wijdingssamenkomsteu in
alle kerken.
10 uur Openingsrede van den voor-
zitter van het Feestcomité, voor heb
gemeentehuis.
10.15 uur: Zang van de kindereu
van alle scholen voois het gemeente
hui©.
Daarna optocht door de gemeente
en tractatie in de sohol^n.
1.30 uur: 's middags volksspelen
voor jongens en meisjes bii de nieuwe
haven onder leiding van het bestuur
der Gyninaetiekvereeniging K. D. O.-
en eenig© comitéleden.
4 uur: Orgp'bespeling in do Ned.
Herv. Kerk dr";- den heer S. P. Vis»
ser.
De toegang is vrij.
6 uurUitvoering van K. D. O. l)ij:
de nieuwe haven.
8 uur Zauguitvoeriug op liet Hof
door de gezamenlijke zangyereonigin-
gen, afgewisseld door muziek van de
Harmonie.
Donderdag 20 September:'
S.30 uur's morgens hoonimuztek
van herauten te paard.
9.30 uur: Optocht van versierde
fietsen, daarna riugrijderii op fiet
sen in de Van den Endelaan.
1.30 uur's middags historische en
allegorische optocht. Gecostumeerde
voorstellingen uit de geschiedenis,
door personen te paard en te voet. ie-
e-enwagens enz. Opstelling© in de Van
den Endelaan.
's Avonds Groote Bioscoop-voorstel
ling in de Van den Bndelaau, muziek
v-au de Harmonie.
In de meesle straten, die versierd
en verlicht zullen worden zijn de werk
zaamheden al aangevangen. Overal
ziet men palen en draden en korven,
die het moois straks zullen drageu.
Voor de etalagewedstrijd helften-
zich veie winkeliers aangemeld. Het
Blecbriciteitsbedrijf zal een lichttoren
plaatsen, dezelfde die in Sassenlicim
gestaan heeft en ook in Lisse moet
dienst doen.
HALFWEG.
V r. 0 0 d v 1' o u w. De nie.uw be-,
noemde vroedvrouw mej. N. de Bmijn
te Amsterdam heeft hare benoeming
aangenomen en zich alhier gevestigd.
Verkoop C li 1*. School. In
verband met den bouw vau een
nieuwe Christelijke school 'wordt de
oude school, staande aan de School
straat alhier, te-koop aangeboden.'
zien liet aantal reeds verkochte reis
biljetten,
SANTPOORT.
Varia. Onze plaatselijke too-
leelvereoniging „Varia" was er al
vroeg bii belangstellenden voor iiet
tooneelspel een amnsoments avend
aan te bieden. Achteraf gezien, zal zij
daar yeen spijt vr.11 gehad hebben, im
mers de rollen zaten er goed in en,
wat. toch ook ec-n voornaam ding is,
de zaal was goed bezet.
We geloovjgi, dat we niet tecv;el
zéggen, wanneer we beweren, dat
„Varia" zich dezen avond van een
goede zijde heeft laten zien. liet
meest Icon -ons het spel in ,,'n Uitge
knepen Citroen" van Inte Onsman Ue-
ko renZonder uitzondering waren
daar de rollen in goede handen. De
lieer W. Web er als de fabrikant van
Belm, die zijn werklieden zoo „hu
maan" behandelde, hield tob het einde
toe zijn aristocratisch© houding vol.
Wat werd hij ecliier op zijn nummer
gezet door Anna, de werkster, die zulk
een schitterende peroratie hield dat
ze bij open doek werd toegejuicht. De
heer Nieuwpoort was de onverschil
lige koloniaal die liet zoo langs zijn
neus weg Van Belm toch aardig kon
zeggen. Als we tenslotte nóg een naam
zullen noemen, ie dat die van den hee-r
kom der gemeen te.
Brand. Zaterdagnacht is 'ten
gevolge van het hevig onweder ae
bliksem geslagen in een hooiberg van
van der Aar te Haarlemmevliede,
vaardoor brand werd veroorzaakt en
de hooiberg gedeeltelijk in vlammen
opging. De brandspuit vau Spaarn-
woüde was spoedig ter plaatse, om
verder onheil te verkomen.
I n 't, d onke r. Tengevolge van
het hevig onweder van Zaterdtignachb
is de bliksem ingeslagen in het electri-
sehe geleidingsnet te Haarlemmerlie-'
de, hetgeen tengevolge had, dat vrij»
leidingsverzekeringen doorsloegen-
Verschillende bewoners zaten daardoor
gedurende eenigen tijd in 't donker.
ürinkwatervooi'zieniii g.
In de afgeloopen week is door bet'
Gem. Waterleidingbedrijf van ITanr-
lemmerlïede c.s. in het Liewegj'o een
waterleidingbuis gelegd, waarop een
aantal arbeiders-woningen zijn aange
sloten. Dat- dit zeer ten genoege is van
de bewoners, behoeft geen nader be
toog.
Hinder w etDoor do suiker
fabriek is bij het Gemeentebestuur in
gediend een verzoek tot het oprichten
van een kolenmeng-inricliting-
VAN KUNST EN KUNSTENAARS
De groote tentoonstelling van -Xe-
derlsn'dsche -beeldende kunsten, die,
als een deel der jubileumfeesten, in
het .Suasso-museum te Amsterdam
werd ingericht en welker duur, tot
eind September minstens, liaar lot
een voortgezet kunst-feest maakt, is
alleszins de belangstelling onzer kunst
lievende lezers waard. En dat nog wel
niet zoozeer pin den omvang ge
vindt in den catalogus een negenhon
derd nummers ais wel om de waar
lijk schitterende wijze, waarop het
retrospectieve deel heb werd een
hulde aan de Haagsche school en de
beste Amsterdammers is saamge-
bracht, Ontneemt men, in zijn gedach
ten, dit deel aan liet gehtel, dan blijft
numeriek de grootere helft voor de
Lunet der levende schilders over, doch
'daarvan krijgt ge denzelfden ongelijk
soortige» en ongelijkwaardige n in
druk dien eau gewone viefjasrlijkselifc
op ons pleegt te maken.
Bét is niet mijn plan vr.11 deze ten
toonstelling ook maar een ©enigszins
naai' compleetheid strevend, verslag;
te schrijven. Slechts door hier cn daar
een greep ts doen wil ik trachten tot
een bezoek op te wekken. Wil men
uitsluitend genieten en de noodzake
lijke vermoeienis ontwijken,' die in het
doorkijken, van zaal na zaal gelegen
is, óm'tusschen veöl dab onverschillig
laat, hiér en daar wat-boeit uit te vin
den, 'dan houde men zicli, voor -een
eerste bezoek, met het retrospectieve
deel, in de zalen, rechts van den
ingang, voor verzadigd. De groep der
Marissen alleen reeds kan u een uur
tje bezighouden. Van den zeldzamsn
Matthijs vindt ge reeds tien schilde
rijen en drie teekeningen. Bij de laat
ste die van Lausanne, die met de Ko
ningskinderen en de als uit nevel ge-
hoeiseerclê droomfiguren, hier Vre
de" betiteld, uit de vroegere verzame-
ling-Reieh. Bij de schilderijen de groo
te schilderij „Verdriet", voor eenigen
iijd uit Eiigelsch bezit in een Ilaag-
ache verzameling overgegaan. Twee
dozijn Japen, waarbij van de aller
mooiste, en alle uit particulier bezit,
lumd'huveu diens grootheid. Op deze
wijzs z'.ii'L ook van Willam, van Bos
boom, Mauve, Xeuhuys, Weisse'nbruch
cn du anclci'o goden van den l-Iaag-
schëii Olympus groepen verzameld'.
Het zal U misschien niets nieuws lee-
ren, deze rijkdom, doch wel kan.het
ensemble Uwe bewondering nog doen
stijgen voor cis productie dier jaren,
die over eens geheele linie zoo onge
kend evenwichtig was in., willen -en
linen. In •flat verband gezien is ook
van voor twintig jaar ongeveer voor
den geest kunnen roepen, wel idéé van
wat deze zich in de bezadigde onaan
doenlijkheid onzer lieve vesie zich te
rugtrekkende schilder, als zóóda
nig beduid heeft, toen hij het „Won-
derkastje" maakte? Of het „Oranje-
de Breituer-groep tot een prachtige feest", dat zeker niet minder intell:
manifestatie ei? niet te beknibbelen gent- doch veel verdroomder, vergees-
oerebetuiging uitgegroeid. Vallen de
meesterwerken der Hagenaars goed
deels buiten da herdachte kwart-eeuw
reeds van Haver Ma.jesleits regeering,
Breitiier is de man die- die jaren ala
het ware personifieert, die do schakel
is tusschen liet, voor en na. Beter ge
zegd: die het slot vormt van het vóór,
want wat zich na "hem ontwikkelt is
anders geworden: Piet Mondriaan:
heeft met Brei hier niets meer te ma
ken. de evenwichtigheid tusschen wil
len en kunnen is naai' een ander plan
verhuisd.' Voor wie wat ouder werd,
al meeloop-and met de evoluties die
zich voltrokken iu do schilderkunst- i
der la&fEle tientallen van jaren zijn dei
hier haast ontroerende herinneringen kei
t-o verlevendig?». Voor de jongeren vu
allicht
belijkber, zoo ge dat modewoord lust,
is, dan -wat Isaa-c Israels; ja zelfs.
Breitner er van maakten. En zal een!
schilderij als „Bellen blazen" van de
Jossoliu de .Tong nu niet velen verras
sen óm de' harmonieusheid, waarmee,
eeh hoogopgevoei'de knapheid, zonder j
potsierlijkheid, en een innerlijke be
schaving zonder gezocht gebaar zich
pretentieloos aan U voordoet. Stel 1
in gedachten een interieur met kin-
deren van Jan Sluyters er naast en
bij alle bewondering voor den laatste,
zult- ge iets blijven missen, terwijl het,
potsierlijk gebaren als een gevv-ikl-
l gaat hinderen. Doch aan den ali
en kant zoo ge straks in den lin-
dezen tijd gaat bezichtigd
lt dri.fiï de Piëta van dienzelfden
rbzc boe gevoelig, lioc rijp WTlsen -was Sluiters claii wordt hét we! duidelijk
in den tijd ziiner Ede'sch© winter- j dat,althans de wil naai- grooter gses-
aquarellcn, hebben zij clio zich niettel ijken inhoud zic-h de latere jaren
'de Van LoOy-lentoonslelling in Arliluider heeft deen hoGrcn. Ook heeft
zich de. oriëntatie merkbaar ver
plaatst: was Parijs voor onze Hage
naars wegwijzend, voor onze moder
nen heeft de Duitsche systematiek
vaak de beteekenis van een handwij-
zer gehad. Toch is technisch gezien,
de afstand Breitner-Sluyters minder
groot dan ge denkt, maar de inhoud
is gecompliceerd er geworden. Een be-'
part ld gemis van deze groote expositie
is dat Toorop niet belangrijk verte
genwoordigd is en dat Van Konijnen
burg ganschelijk ontbreekt. Voor het!
oogenblik is mij 'dat onverklaarbaar,
maar in ieder geval een leemte. Ivee-
ren wij naar het rechtsche zalencom
plex terug, dan vinden wij nog gele
genheid een gevoelig artist als Hart
Ntbbrig te herdenken, van Mankes
een kleine goed gekozen groep terug,
te vinden, de vele subtiele aquarellen' 1
van Poggenbeck terug te zien en sym-
pathiek© figuren als den ouden j
GahriëUnog eens 0111 diens zuivere en
door en 'door echte kunst te bewonde-
lit Loop nog wel eens op deze ex
positie terug ie komen, maar wil deze
éersta opwekking beëindigen met een
concessie aan ons lokna'-patriótisme,
en li de Haarlemmers cibccren die
hier goed voor den dag-komen. Grata-
ma zond bchalvo een Yischstillevéh
telat ik niet gezien heb bij mijn eersten
rondgang) een portret iiit 1906 van
een jonge vrouw; Buisman wederom
den Speenhoff, die voor den schilder
zoo ongeveer is wat. ein Heldenleben
voor Mengelberg i?: het parade
paardje. Boot's Schelpenaquarel liangt
in een donker hork,ié. wat jammer is,
de Jlitssnva's zijn beide goed vertegen
woordigd, Spoor evenzco, Harz heeft
er.een portret van Professor. Hart
maan, Dijsselhof een aantal werken,
de 'oud-Haarlemmer Conrad Iviokert
eenig© stillevens met allersmakelijkst
arrangement in de kleur, maar een
beetje gewild troebel soms, terwijl go
bij' do graphisehe afdeeliug de namen.
Gerbrands, en Anton Pieck aantreft.
Ook A. L. Koster, Bayens, Krabbé
vinden wij \nog in den catalogus; ho
pelijk heb ik nu niemand te kort ge
daan. De exposjtie der Vereeniging
Rembrandt in het Rijksmuseum en die
in het Koloniaal Museum komt nu aan
cl© beurt. Mochten wij echter op de
hierboven besproken expositi© nog te
rugkomen dan hoop ik U van de af
deeling der levenden cn van de reeks
werken van Viilcent til© uls meteoor,
zoon Is 'juffrouw M a rins. schreef, in de
Iiollandsche peiuture kwam binnen»
vallen, te berichten.
1 J. H. DE BOIS.
