HAARLEM'S DAGBLAD
UNITED TELEGRAPH
De Staatsbegrooting voor 1924
Pers OvsrziGht
^Hanigs
yP* Maïzena
VRIJDAG 21 SEPTEMBER 1923
DERDE BLAD
DIENST VAN DE
Russische Valutakunsten
(V311 onzen, bijzonderen correspondent.)
Moskou, 7 September.
De zeer snelle daling "van de D'uit-
solie Mark doet velen,'volgens iheb re
cept: „Ex orients lux" het oog rich
ten naar het Russische Oosten, waar
op het gebied van liet geldwezen een
rijke ervaring beslaat en menige .am
logie, misschien ook menig precedent
is te vinden van hetgeen in Duitsch-
land gebeurt en zal gebeuren. Aller
eerst oen korte terugblik op de vele
valutametamorphoses in Sovjet-Rus
land. In het begin van haar optreden
vond de eovjetregeering reeds een vrij
bonte reeks van geldsoorten, Roma-
nowroebel, Doemaroebel, Kerenskiroe
bel. De vele territoriale regeeringen,
'die tijdens den Russischen burgeroor
log na elkaar ontstonden, vermeerder
den dezen rijkdom; aan de reeds ge
noemde roebelsoorten werden nog toe
gevoegd: de Oekrainsche roebel, de
Siberische,- Kawkasische en de Don-
roebel. Geheel Rusland vormde als
het ware een numismatische collectie,
die echter in evenredigheid van de
.overwinningen'' van de sovjetregee-
ring op 'de buitenlandsche en binnen-
landsohe vijanden allengs verminder
de. liet eigen geld van deze regeering.
de sovjetroebel, ontmoette bij zijn om
staan allerwegen wantrouwen. De
voortdurende waardedaling versterkte
deze 'achterdocht nog meer, maar de
machthebbers deden desondanks lan
gen tijd niets, om de positie van hun
geld te verbeteren. Integendeel, de
voortdurende daling van den sovjet-
roebel lew am feitelijk geheel en al in
hun communistische kraam te pas.
Het systeem van rantsoeneering, van
loonen in natura en van ruilhandel
in allerlei artikelen gaf het denk
beeld van totale afschaffing van
het geld verder .voedsel. „Nog een halt
jaar", zegt kort voor do invoering
van de nieuwe economische politiek
dé commissaris van de sovjetfinan-
ciëil; -Preotoraschenski, „en wij zullen
ons van het geld volkomen hebben
vrijgemaakt." Deze prognose wérd al
zeer spoedig gelooöhenstraft. Kort na
de invoering van de nieuwe economi
sche politiek verstomde het gepraat
over de afschaffing van het papier
geld te eenenmale en de emissie van
nieuw papiergeld werd al grooter en
grootor, de sovjetroebel daalde nog
meer en de getallen werden astrono
misch.
D.an volgt de eerste valutawijziging
van de rovjetregeering: de invoering
van de Densnaki, schatkistbiljetten
v.an 1922, die elk 1000 sovjetroebel
van de missie van het voorafga,ande
jaar waard zijn. In 1923 volgt de twee
de maatregel van hetzelfde genre.
Maar tegelijikertijd komt nog- 'n twee
de zeer interessante geldhervorming
te voorschijn: de invoering vau de
Tsohervonez (ducaten), die óp 1 Sep
tember 2000 roebel van 1923; d.i. het
zelfde aantal millioenen sovjetroebel
W-aard is.
Deze hervorming wordt door dé Bols
jewisten veelal als geniaal geprezen
en ten .voorbeeld gesteld aan alle
staLen met valutazorgen. Inderdaad,
de Tschervonez heeft menig wonder
bewerkt; hij heeft zijn waarde niet al
leen gehouden, maar is zelfs nog in
waarde gestegen. Sedert eenigeu. tijd
wordt hij zelfs aan de beurzen va
Stockholm en Londen verhandeld, ]i
in zijn ontwikkeling heeft hijreeds
het eerbiedwekkende Engelsche pond
overvleugeld. Op 1 September stond
liet pond 1910, de Tschervonez 2Ü0U.
Ook naar binnen heeft de Tschervo
nez menigte niet te loochenen goede
uitwerking gehad: inplaate van zooals
in Duitschland, zich uitsluitend naai
de vreemde geldsoorten te richten,
richtte de Russische speculatie ziek
naar de binuenlandsehe ducaten. De
ze ducaten verkrijgen in het zaken
leven meer en meer burgerrecht en
vormen thans in den stroom van Ria -
sisch papier een eiland. Velen begin
nen zelfs hum spaarpenningen in -ciu-
caten is beleggen, zonder voor vn-r-
clevermindering bevreesd te zijn. j ten
1 Augustus heeft, volgens de.bereke
ning van de „Ekon. Schisn" de emis
sie van ducaten in totaal een waar
de-van 99.7 millioen goudroebel be
reikt, die door geld en buitenlandsche
valuta gedekt zijn.
Het valt derhalve niet te ontken
nen, dat de invoering van den Tscher
vonez een buitengewoon en goedge
slaagd financieel kunststukje van de
sovjet regeering is. Nu echter de keer
zijde van de medaille.
Onlaugs meldde de „Krasnaja Ga-
zette", dat de rijksbank te. Petrograd
den verkoop van Tsokervonzy ge
staakt lieefl, niet het motief, dat de
aankoop veelal met speculatieve be
doelingen geschiedt. Het blad voegde
cr aan toe, dat deze maatregel „veel
geruchten en misverstanden weg- j
neemt." Dit bericht geeft een kijk op
ee-u reeks van misstanden, die aan,
liet bestaan van den Tschervonez in-'
haerehfc zijn. In de 'eerste plaats, dat
Sovjet-Rusland thans een dubbele
standaard heeft-: de Tschervonez en
de Sovjet-roebel. De misbruiken, waar
toe deze dubbele valuta leidt, zijn
gemakkelijk verklaarbaar en worden
door de sovjetbladen breed uitgeme
ten. Daar alle becijferingen in roebels
plaats hébben, bestaat de mogelijk
heid ook in staatsbureaux door
liet geld vast te houden, dit in duca
ten en daarna weer in roebels te ver
anderen en zich daardoor ten koste
van de staatskas te verrijken. Dank
zij de groote afstanden, in Rusland
ia verder de Tschervonez alleen in de
groote steden ingevoerd, echter niet,
op het platteland en zoodoende ont
staat natuurlijk de mogelijkheid va,n
speculatief bedrog van de bevolking.'
Deze dubbele valuta heeft tenslotte j
ook een geprononceerde sociale lcleur
gekregen: de Tschervonez is het gelei
van de Napomannen en een gedeelte
van de staatsambtenaren en de intel-
lectueelen geworden; het geld van
het volk "echter is en blijft de roebel.
En daar deze voortdurend daalt, lijdt
het volle evenals vroeger onder de in
flatie. Dé vrijmoedige -„Eicon. Schisn"
maakte dezer dagen op deze omstan
digheid met nadruk opmerkzaam.
Zij brengt namelijk de volgende ver
gelijkende tabel van het aangroeien
van de roebelcmissie, den wai'enin-
dex en den landbouwindex oter het
loopende jaar.
Aanwas Aanwas Aanwas
roebel- waren- Landb.
emissie: index: ind.
Januari 100 100 100
Februari 131 130 122
Maart 1G2 178" 154
April 224 231 176
Mei 304 346 226
Juni 353 490 323
Juli 453 723 533
Augustus 622 1217 766
Deze voor deu economischen toe
stand van Rusland in het algemeen
uiterst instructieve tabel toont in het
bijzonder, dat eenerzijds de inflatie
onophoudelijk toeneemt, a.an den an
deren kant echter hij de nog snellere
toeneming van de warenprijzen achter
blijft, zoodat de koopkracht der bevol
king meer en meer afneemt. De „Ekon.
Schisn" merkt naar aanleiding daar
van op, dat het'grootste gedeelte van
het zaken-leven in papieren roébels
wordt- afgewikkeld en dat de arbeids-
loonen bijna uitsluitend in roebels
worden uitbetaald. Zoo wordt het dui
delijk, dat een dusdanig ongelijkmati
ge groei van de hoe-veelheid papier
geld en d evvarenprijzen feitelijk de
koopkracht van het volk vermindert
en het goederenverkeer kunstmatig
samenperst.
Üit eovj etkringeri zelf en in de sov
jetpers kwamen dan ook in den laat-
steu tijd steeds dringender beloogen
tot uiting ten gunste van een verdere
geldhervorming: afschaffing van de
dubbele valuta en .wel door overgang
.uitsluitend tot de Tschervonzy, Daar
mede hield ook verband de sociaal-
politieke eisch, de arbeidsloonen in
Tschervonzy uit te betalen.
Natuurlijk rijst bij' deze eischen
terstond de twijfel: wanneer de Tscher
vonez do eenige geldsoort van Sovjet-
Rusland wordt en- wanneer in het
bijzonder de tot dusver zoo langzame
en voorzichtige emissie een sneller
tempo aanneemt, moet' hem tenslotte
toch hetzelfde lot treffen als zijn on-
gelu'kkigen voorganger den sovjet,-
roebel? Het laatste besluit van den
I-Ioogen Raad voor de Volkswelvaart
geeft op deze vraag antwoord en we),
dit moet men toegeven, op gelukkige
wijze.
Dit besluit bevat minutieuze voor
schriften over de aanpassing van hec
zakenleven en de boekhouding van de
ndustrieele ondernemingen op
Tschervonezlbasis. Volgens dit besluit
wordt een „dpbbele boekhouding" ver
plichtend gesteld: alle rekeningen en
transacties mueten tegelijkertijd in
Tschervonzy en in roebels geboekt
worden, ook wanneer zij effectief m
roebels plaats hebben. De kasrekenin
gen moeten ook d'ulbbel gevoerd' wor
den, een rekening in roefeels, omgere
kend in Tschervonzy en een rekening
in Tseliervouzy. De loonbebaling ge
schiedt volgens collectieve overeen
komsten in roebels, die volgens den
koers van den eersten dag van de
naand in Tschervonzy worden omge-
'ékend enz. enz. De dubbele valuta
wordt derhalve niet 'afgeschaft, wel
echter wordt een nauwgezette contro
le over de verhouding van de beide
geldsoorten tot elkaar' in het zaken-'
en loonverkeer ingevoerd. Voorloopig
is derhalve een zekere uitweg ook uit
de nieuwe moeilijkheden gevonden.
Voor hoe lang is een andere vraag,
j Want do Tschervonez is, evenals elk
kunstvoorwerp, eeu uiterst gevoelig
ding.
Nog enkele persstemmen over de Millioenennota.
Van de belastingplannen der Regeering.
Worden de kleinere en middelbare inkomens ver
blijdt met een doode musch?
Het opnieuw treffen van het artikel tabak.
Van de oorlogsbegrooting. Legerbelangen ten
achtergesteld bij de belangen van 'slands financiën
Beperking van de begrooting der luchtvaartafdeeling
Van de inrichtingen van militair onderwijs.
Het V ca d e r 1 a n d houdt ten
pleidooi voor een plegen van onderling
overleg door den minister van Finan
ciën met de linkerzijde. Het blad
hoopt, dat hii zich daarvan niet kon
afmaken, sterk door een brunt meer
derheidsgetal aoliter zioh.'t Spreekt van
zelf, zoo laat 't zich uit, dat. men over
zoo'n-gewichtige zaak als de nop ui ge
ingrijpende bezuiniging is, niet in de
riimte kan redeneerenen moet uit
gangspunt zijn. En daarom roeenen
wij. dat het aanbeveling hac verdiend,
om zooals bi] de ziekteverzekei ing-
Talma is gedaan, de Kamer oerst «p
vraagpunten te hoóren over de hoofd
punten van bezuiniging, natuurlijk in
de veronderstelling, dat anders dan
toen, daarbij wezenlijk sprake zal we
zen van gemeenschappelijk overleg.
Nu dit niet, is geschied moet het over
leg met- de Linkerzijde hij de Bezuini-
gingsontwerpen komen, en als dat niet
lebeurt. dan zou de R.egee-ring hoog
ipel spelen ten opzichte van de rust
u het land, en een verantwoordelijk
heid op zich nemen, die niemand haar
zal benijden.
En waarschuwend besluit het: „De
Nederlandische natie is in liare zeer
groote meerderheid een volk van ge
zond verstand, dat weet te bukken
•oor den dwang der omstandigheden -,
het oorlogstijdperk getuigt daarvan,
toen zeer vélen zond-er morren zich
.•root-e ontbering hebben getroost.
Maor men spanne de boog niet te
sterkhet wil overtuigd, maar niet
>gelt worden."
Ge on woord en geen poging tot' op
bouw. Geen woord over werkverschaf
fing. Wii blijven land en volk over
leveren aan de valuta- en andere
concurrentie van het buitenland, al
dus begint „H et Huisgezin''
zijn beschouwingen, waarna het blad
dan het volgende erop laat, volgen:
,We zullen op deze manier onze
renteniers behouden en het aantal ar
men voortdurend vergrooten, echte
armen, vermits de werklöozen in liet
vervolg onder de Armenwet zullen
vallen.
Wat ook hard is. is, dat ons onder
wijs voor een deel zal moeten uitster
ven.'
Het zevende leerjaar van de lagere
school gaat- naar de maan, en aan
niéuwe middelbare scholen zal geen
subsidie meer worden gegeven.
We weten niet, hoe anderen er over
denkeu, maar wii voor ons zijn van
oordeel, dat we ons lager onderwijs
niet mogen verknoeien en dat we de
uitbreiding van ons middelbaar onder
wijs niet mogen stopzetten.
Als de Staat zegtik kan het niet
betalen, dan moeten wij het zelf doen.
Doen. hoezeer we zelf gebukt gaan
onder clc-n druk der tijden. Wij moe
ten ons herinneren, welke oflêrs
we in een vroegeren tijd voor ons ou
derwijs hebben gebracht, ook veelal
gebracht uit kleine middelen.
Nog eens, wij mogen ons volksonder
wijs niet laten terugzinken (moeten
de kinderen met hun twaalfde jaar
weer naar de fabrieken de Ar
beidswet dan?) en wemogen evenmin
liet voortgezet onderwijs voor jaren
laten bevriezen.
En als de anderen ook vinden dat
dit niet kan en "niet mag, dan meet
de lieer Colijn maar een anderen weg
uit, of op andere onderwijsbezuinigin-
gen zinnen; wai hij wil, is wel het
meest ongewenscht van al.
Maar dit moge vaststaan, dat wij
Katholieken, niet bereid zijn, aan de
malaise, aan het financieel tekoit of
aan wat ook ons onderwijs ten orfei
te brengen."
„De S t an d a ar d" is van oor
deel, dat de ernst van den toestand
onbeschroomd onder de oogen wordt
gezien.
„Er is niet getracht, bestaande te
korten weg te redeneeren; evenmin
zijn de cijfers te donker gekleurd.
Een stijging van Iret tekort van
1923 op 1924 met ruim CO millioen, zal
zelfs de vraag kunnen doen rijzen, of
een geraamde stijging van 116 oj> 140
milioen tekort voor Jiet jaar 1925, dus
slechts 24 millioen meer, niét wat te
rooskleurig is; of men dus wel voor
zichtig genoeg is geweest met het dek-
kingsplan op. 140 millioen te baseeren.
Te voorzien is toch, dat. de middelen
voor 1925 allicht 15 a 20 millioen la
ger zullen zijn dan over 1924 en dan
is er niet heel veel voor stijging van
uitgaven over. Zal de rekening klop
pen ,dan zal wel heel streng gewaakt
moeten worden tegen het klimmen der
uitgaven.
Dat de Regeeriug ten slotte onge
veer 1/3 van het te dekken bedrag op
de salarissen der ambtenaren denkt te
vinden, komt ons niet onredelijk vooiy
hoe hard het velen moge toeschijnen.
Do inkomens in het vrije bedrijf loo-
pen al sinds twee jaren hard aohter-
uit. Dat de ambtelijke groep het eeni
ge volksdeel zóu zijn, die niet zou er
varen, aan wie dit zou mosten voor-
hijgaan, kan ons niet op redelijke
wijze duidelijk worden gemaakt.
Eindelijk wënschen wij er onze vol
doening over uit te spreken, dat de
Regeeriug, naar verluidt, de 30 mil
lioen belastingen nagenoeg geheel uit
INGEZONDEN MEDEDEEUNGEN
a 60 cents per regel.
en heerlijken gezond
nagerecht. Het Is nu tijd om
het te probceren.
Let op het slultzcgel, waar-
de heffing op hét gebruik van genot
middelen denkt te vinden."
Do Gelderlander schrijft:
I-Iet is niet gemakkelijk over deze
plannen een meening te vormen, welke
men verantwoorden kan voor zich zelf
liét vaderland. Eenerzijds moet heb
feit der algemeene verarming au
Europa, wartoe ook Nederland be
hoort worden aanvaard met al de
gevolgen ervan; het zou dwaas zijn dit
feit te willen ontkennen of te pogen
de gevolgen ervan af te weren; heb
feit is er en de gevolgen vreten in allo
verhoudingen van het maatschappe
lijk leven in, niet enkel in die van an
deren, maar ook in de onze. Gij en ik
wij allen zullen de gevolgen der alge
meene verarming moor of minder moe
ten dragen en de klacht der slechte en
moeilijke en zware tijden gaat aan
niemand voorbij.
Van den anderen kant moge toege
zien, dab de moeilijkheden zooveel mo
gelijk door allen gezamenlijk en gelijk
matig worden gedragen en dat er
rechtvaardigheid zij betracht bij de
algemeene versobering, welke, naar
ieders inzicht, niet ïtan ontweken. Het
zou derhalve even lichtzinnig en op
pervlakkig en waardeloos zijn de voor
stellen der Regeering met, één penne-
kras af te keureu, nis ze stuk voor
stuk toe te juichen. Een ernstig onder
zoek, zoo onbevooroordeeld mogelijk,
zij derhalve aanbevelen, waarbij
voor alles dient" vast te staan, dat wij
met liet verwerpen der Regeerings-
planuen niet verder komen, omdat
het verarmingsproces, zouden er geen
ingrijpende - maatregelen genomen,
zich toch voortzet, maar dan in liet
vilde weg, zonder toom of teugel. En
wat er dan zal geleaen worden, is
zeker erger dan nu.
Het Centrum zegt dat het éë-j
ding lieefcf getroffen, en wel dat de
minister ziju bezuinigingen bok niet
op een ander gebied heeft gezocht en
dan merkt het op:
„Verleden jaar zeide de heer Coli.in
bij de behandeling der Staatsbegroo
ting, dat. de financiéele omstandig
heden ertoe noopten, ook op de depar
tementen van Defensie te bezuinigen.
Zonder dit zou men het beoogde
doel nieb-kunnen bereiken.
Deze opvatting vond bij velen in
stemming.
TACTIEK.
Het Imdianen-op-
perhooftl Deska&ed,
"i wiens portret wij
:i hierbij afbeelden, in
S al de glorie van zijn
romantisch krijgs-
costunm-is onlangs
te Genève aangeko
men, om er d© be
langen van zijn ras-
genooten voor den
Volkenbond ta be
pleiten. De india
krijgshaftig ras, als de hoeken van Aymard
en Karl May o.s. wisten te verhalen en
slechtpussende colberlje-s zijn in deze da
gen voor hen gewoner dracht dan de vee-
ren kroon. De strijdbijl is voorgoed begra-
ven, de vredespijp' wordt onafgebroken
gerookt.
Het is slechts enkele jaren geleden, dat
eeu ander Indianen opperhoofd zich tot
den Engelschen schrijver Robert Barr
richtte met de vraag, hoe hij zich het
beste tot het Engelsche parlement kon
wenden om voorspraak voor het instand
houden van- zijn snel verdwijnende stam.
Het antwoord luidde:- „Ik kan niets
voor u doen, wanneer u dat confectiepalkje
blijft dragen. Trek uw oorlogsuitrusting
aan, zet uw veerenkroon op 'het- hoofd,
schilder uw geziekt al sot gij op het oor
logspad waart. Dan zal ik u bij het parle
ment brengen en iedereen zal zich voor
u interesseeren.
De Indiaan volgde deze raad op en had
zooveel succes, dat de tactische schrij'
to,t opperhoofd honoris causa vaar
stam 'wérd benoemd.
HET DROGE AMERIKA.
Dat de wet op hot verkoopen en gebruik
van alcoholische dranken in Amerika op
olie mogelijke wijsten ontdok on wordt is
genoegzaam bekend. De ontduiking en
ontdekking is voor een deel der burgers
én de autoriteiten een wedurzijdsclie sport
Een inwoner van een kleine Amerikaan-
sclie stad vond dezer dagen bij zijn posr
het volgende briefje van den plaatselijken
stationschef:
„Mijnheer. Op het station is aangeko
men aan uw adres, een kist met boeken.
Zij is 'hier opgeslagen, maar ik zou u
verplicht zijn, vcor spoedig afhalen, aan
gezien. zij lekt.
DRAADLOOS STATION.
In Beieren woult een draadloos station
opgericht, dat hef eenige van zijn soort in
de wereld zal wordon. In plaats van sta
len torens voor de 'bevestiging der an
tennedraden, zal dü. merkwaardige sta
tion voor dat dool tivcc tóppen van hengen
gebruiken waarra.il de zijkanten bijna
loodrecht zijn.
Men venvacht met dit nieuwe station
vete bestaande records Ie kuuineu verbe
teren,
MISLUKTE TACTIEK.
("Daily Sketch,. Londen.)
Wat is er met Pa? I
daag zoo ongezellig.
Hij is uit zijn humeur. De dokter O. dus daarom etaat hij zoo
beeft bom verboden bier te drinken, voortdurend -bij dat tochtige raam.
behalve als bij verkouden is..
NIEUWE TURKSCHE POSTZEGEL.
De Turksohe re
geering zal biinnen-
'kort een nieuwe se-
ris postzegels uit-
geven, om het lee
kkenen van den vre
de te Lausanne te
i herdenken. De post
zegel zal versierd
i rijn met een tceke-
i'i -..v/ivï nlcg, voorstellende
rwXri ""v 'een verwoeste stad,
''benevens 't portret
- ■■'v'®n Moestafa IComol
de ïnrksche
"Av\wSf\mV* nationale held in
V mln irsüialkuiiüfcrm.
Het is wel merk
waardig, dat Turkije
na het verliezen van den oorlog, reeds
thans weer volkomen onafhankelijk is.
Dit feit herinnert ons aan do gesohie-
'denis van klcino Lienije, die des avonds
haar gebedje opzeggend, eindigde met de
woorden:en mag Rome-de hoofd
stad van Turkije worden s
„Wat is dat nou voor een idee, waarom
vraag je dat?" zei de moeder verwonderd.
„Omdat ik het vanmiddag op school in
(mijn opstel heb gezei," antwoordde
Lienije.
Van het standpunt der regeeriug is een
ding te zeggen voor do centralisatie van
den postcheque- ea giiodieiui. Wij zullen
ons in de toekom-1 nog wel* tienmaal
bedenken, voor wij om „verbetering" van
een staatsdienst vragen.
Aan beide zijden in het Wi'helmina-
park staan thans bordjes: Rechfshouden
Aangezien men moeilijk kan zeggen, dat
er verkeer in het park is, zal do reden wel
zij®, dat oen meerder gebruik van de nu
meestal vermeden zijde, kan leiden tot
het langzamerhand afslijten van do vele
heuvels in de bestrating.
Muskieten bijten, zegt een Engelsche
krant. Wie zou het ooit geloofd hebben.
Een muziokoriticus beweert: Er ie mu
ziek waarnaar men niet kan, niet wil, niet
behoorde en moet luisteren.
De E ram seh o Académie des Sciences
heeft uitgerekend, dat' de wereld over
3 1/2 millioen jaar geheel door water zal
zijn weggespoeld. Eindelijk eon betrouw
bare datum betreffende een oplossing van
hel scliadevergoedingsproblec-m.
Een aal, eenigen tijd geleden in een her
metisch gesloten flcsch van New-York
naar Kopenhagen gezonden, bleek bij
aankomst in de Deensehe hoofdstad nog
springlevend te zijn. Het dier had dus
de reis gemaakt in volkomen duisternis
en zonder dat het beetje lucht in de flescb
Vader, wat is een tooneelspeier?
Een tooneelspeier, jongen, is een
in. die een loonee! kan oploopen, naar
iendc l'jonceikr.cchis en ecu berg van
door elkaar liggende requisietcn kan kij
ken en dan vol Sandoening uitroepen:
„Welk een goddelijk uitzicht heb ik, door
dit venster."
DE SOHEEVE TOREN VAN CHINA.
De scheeve toren
van Pita, zooveel
dichter bij huis, is
algemeen bekend.
China heeft er ech
ter ook een, ge
bouwd in een Iang-
vervlogen tijd, gedu
rende een periode
van beschaving, die
oud was, toen Rome
gebouwd werd. In
zijn schaduw heb
ben koningen, kei
zers en priesters ge
lachen en getreurd. De „kleine vermoeide
Pagode", noemen de bewoners van het
naburige Peking hem daar volgens de le
gende, de toren aanvankelijk in het Noor
den vaal het rijk stond, tot hij naar de
stad wandelde, maar juist buiten de poor-
'ton te vermoeid was om verder te gaan.
De toren huist vreemde afgodsbeelden en
eeuwenoude schatten van schilder- en
beeldhouwkunst.
DE KLOK.
Te Calais staat een oud museum niet
een toren. In dien toren bevindt zich eeu
klok, die voor den oorlog de bewon
dering opwekte van veie bezoekers. Haar
attractie lag speciaal in het mechanisme
dal ieder uur twee ruUertjeg deed tevcpr
schijn komen, di© met gevelde lans op
elkaar inreden. De beide ruitertjes stelden
een Engelschen en een Eranschen koning
uit een vroegere eeuw voor. In de eerste
dagen van den oorlog wiefp een Duitsch
-vliegtuig bommen op Calais en een dier
helsche werktuigen vernielde het mecha
nisme. De raiters reden niet meer 21
tnaal per dag op elkaar im en de bijge-
loovigen onder de inwoners van Calais
zeiden: Frankrijk en Eugelar.d hebben
zich verzoend.
De klok bleef buiten functio. Vele des
kundigen beproefden er hun krachten
op,maar geen hunner slaagde erin, het
mechanisme te herstellen. De vrede tns-
sclien de twee ruitertjes bleef gehand
haafd. Tot dezer dagen een klokkenmaker
vernuftiger dan zijn voorgangers, klok en
mechanisme weer op gang wist te 'bren
gen. Weer rijden de Engelsche en Fran-
sche koningen roet gevelde lans op elkaar
in en de hijgeloovigen onder de inwoners
van Calais schudden droevig het hoofd:
De samenwerking is afgeioopen, zij gaan
elkaar weer bestrijden.
HERINNERING.
Eonigen tijd geleden worden de wan
delaars in een straat te Chicago ver
gast op een wonderlijk schouwspel.
Eeu voorbijganger haalde plotseling
een stapel bankpapier te voorschijn
en gooide de biljetten overal om zich
heen. Een aantal krantenjongen»
maakte er zich onmiddellijk van mees
ter. Toen verzamelde de man een ge
zelschap straatjongens om zich heen,
bracht licii naar een schoenenwinkel
en liet op zijn kosten iederen jongen
een paar nieuwe schoenen aanmeten.
Des avonds eai hij een feestmaaltijd
aan een homerdtal krantenjongens.
Later bleek, dat hij een millionair
was, die vroeger krantenjongen te
Chicago was geweest en sindsdien' in
Mexico een fortuin had bijeengegaard.
Hij was zijn vroegere collega's niet
vergeten.
ROME.
Wanneer wij den naam Rome hier-
boveu zetten, zal niemand aan iet-s
anders denken dan do hoofdstad van
Italië en den zetel van deu Paus.
Daarom zal hot wellicht vele lezers
verbazen, wanneer wij mededeelcn,
dat er nog 16 andere plaatsen ter we
reld bestaan, die denzelfden naam
dragen, hoewel natuurlijk allo naar
de Italiaansclio stad ziiu genoemd.
Een dorp op het Scandinavische
eiland Gottland draagt den naam
Rome. Zuid-Amorika liceft drie ste
den, die Rome lieeten, eeu iu Argen
tinië, een bij Bahia, de derde op
Vuurland. Dan is er een stadje in
Queensland van dien. naam. De Ma-
leischo Archipel heeft een Rome,
evenals Birma in Engelsch Tndië en
Basufco-land in Afrika. Tenslotte telt
Noord-Amerika niet minder dan ne
gen plaatsen, die Rome heeten, ver
deeld over Indiana, Texas, New York
(Staat), Vifginië, lowa, Kansas,
Pennsylvanië en zelfs twee in Ge or-
