HAARLEM'S DAGBLAD
TER GEDACHTENIS
Buïteniandsch Overzicht
Dit te flmstrsfca
WOENSDAG 26 SEPTEMBER 1923
DERDE BLAD
Bij uw1 tweede bezoek aan 'de histori
sche tentoonstelling' van de stad Haar
lem, ziet ge al wat meer. In de afdeeling
„Het Oranjehuis" niet alleen de portret
ten van Oranjevorsten en -vorstinnen,
maar ook brieven van -enkelen
van hen. Hier liggen in een,
en dezelfde vilrino bijeen een scixij-
van van Prins Willem uit het jaar 1566,
•waarin hij zich de verdraagzame leider
betoont, die aan Roomsch en on-
Roomsch gelijkelijk vrijheid van gods
dienst wil verzekerenbrieven aan de
regeering van Haarlem van Maurits, Fre-
derik Hendrik, van den koning-stadhou
der van Willcmijnije, de weduwe van
Willem V, en van haar dochter prinses
Louise, d-ie mevrouw GraaflandVan
Hacften haar dank brengt voor ondervon
den belangstelling^ Een tentoonstelling
is de plaats niet om brieven te lezen, te
minder wanneer het schrift aan eeu
letterraadsel doet denken, maar ge ont
cijfert de handteekening en daarom is
u toch te doen. De lectuur der oranj-
nummers van een paar plaatselijke bla
den uit verschillende jaren, die door haar
„schitterende kleuren" uw aandacht
trekken, kost u geen moeite, en de na
men „Haarlemsch Advertentieblad" of
„De Spaarne-Bode" wijzen er op, dat ook
kranten komen en gaan. Aan het „op
gaan, bloeien en verzinken" herinnert
hier alles, en daarom prijzen we de mid
delen waardoor het vluchtige heden kan
worden vastgelegd en bewaard op de
zelfde tafel, naast de reeds vergeten
nicupwsboden, ligt een viertal foto's van
het bezoek der koninginnen aan onze
stad bij gelegenheid der Frans Hals
feesten in Juni '1900. Jkvr. J. H. van
Spengler, gelukkige bezitster van een
merkwaardige verzameling „Orangiana"
zond zè in.
De bezoeker, die weet, dat de tijd ver
zoenend werkt, zal het billijken, dal naast
de handteelceningen der genoemde Oran-
je's die van' Philips II ligt, onder een
brief, waarin de altoos weifelendo ko
ning schrijft, dat hij zijn aangekondigd
bezoek aan de Nederlanden andermaal
moet uitstellenen die van Margaretha
van Parma, die, een maand later, meldt,
dat 'skonings komst nu op handen is.
De Haarlemscke pensionaris Johau de
Haen bericht zijn regeering den 23 Juli
1617, dat Prins Maurits de godsdienst
oefening in de Kloosterkerk te 's-Gra-
venhage heeft bijgewoond, wat toen, in
de dagen der onzalige godsdiensttwisten,
politieke beteckeuis had. Met deze brie
ven zijn we genaderd tot de afdeeling
„Regeering en Rechtswezen". Ze gaat
terug tot in de middeleeuwen, tot St.
Clementsdag van 't jaar 1343, toen graaf
Willem 11 aan Haarlem de reeds genoem
de handvest schonk, tot Claes van Ruy-
ven, den ITaarlemschen schout, die in
1492 door het Kaas- en Broodvolk werd
vermoord, en van wien een merkwaar
dige verklaring van 16 October 14S3 uw
aandacht vraagt. Het Algemeen Rijks-'
archief te 's-Gravenhage heeft voor deze
afdeeling belangrijke stukken ingezon
den, een keus uit de daar berustende ar
chivalia, die voor de geschiedenis van
Haarlem van veel waarde zijn, in 't bij
zonder voor de oudste geschiedenis der
stad. Natuurlijk kan ik hier slechts aan
stippen, en bepaal mij dus tot het noe
men van de rekening van het schout-
ambt, die al met het jaar 1365 aanvangt:
vonnissen en straffen; het register waar
in de huizen biet de erven beschreven
zijn met een opgave der huur kadastrale
inlichtingen van den eersten rang; het
register van de inventarissen van gecon-
fiskeerde goederen in 1568, waarin ge
de namen ontmoet van Goornhert, van
Duvenvoorde, Lancelot van Brederode
e. a., die in hooge mate uw belangstel
ling hébben. Bij dergelijke stukken staan
d-e bezoekers gewoonlijk niet lang stil,
het oude schrift is moeilijk te lozen, en
wat is er te zien aan een. paar bladen
perkament of papier met hiëroglj'phen,
Een enkele maal onderscheidt zich zoo'n
11.
oud register door Iets opvallends1: het
zoogenaamde „ruige boek", het offi-
cieele keurboek der stad Haarlem, folio,
perkament, vertoont zich in den. -oor-
spronkelljlcen ruigen band van koehaar,
met het haar en met overslaande klep.
In dit opzicht heeft het vermaarde boek
eenige gelijkenis met het „stoelboek"
van het Kerstmisgilde, ook ruig van bui
ten, maar van binnen bevat het een op
gave van de inkomsten en uitgaven en
van 1374 af de namen van dekens en
vinders van het gild. Koster moet hier
„gestoeli" hebben, maar het as niet
waar, dat deze nog altijd bestaande broe
derschap in het bezit is van den „sioel,
waarop de uitvinder der drukkunst heeft
gezeten". Wie niet het uiterlijk tevre-
den'is, zoelce in de legkast (gemerkt B)
naar het rekening- en resolutieboek van
het Schoonenvaardersgild, dat al met
het jaar 1416 aanvangt, en hij zal eeq
zwaren eikenhouten band met een ste
vig ijzeren slot vinden, als moesten deze
rekeningen en b.esluiten tegen inbraak
gevrijwaard zijn. Zulke boeken werden
inderdaad „gesloten", en al moge hun
inhoud slechts waarde hebben voor de
beoefenaars der geschiedenis, ieder, die
het hart op de rechte plaats draagt,
waardeert ze als eerbiedwaardige over-
blijfsels, getuigen van een ver verleden.
Grooter bekoring in'tusscheu gaat uit
van de portretten der magistraten.
Hier ziju Jacoba. wan Beïjeren en
Frank van Borseleu, geteekencl door
Taco Jolgersma naar Jan Mostert, de
reeds vermelde Xicolaas van Ruyven,
portret naar bet glas in de Groots
Kerk. De burgemeesters Kies en Van
der Laan, Van Zuren door Goltzius,
Arent Meyndertsz. Fabricius, wien de
Staten van Hólland dien fraaien beker
vereerden wegens de diensten door
hem bewezen bij liet beleg van Oost
ende, en wiens nazaat Jhr. Fabricius
van Leyenburg bet bekende bel ang rij
ke legaat aan de gemeente vermaakte.
Zeventiende- en achttiend'-eetnvsche
regenten, dan de secretaris Graswin-
ckel (1739—1822), zoonis hij, in
soubise gelraid, naar het. stadhuis
andelt, als had niet Visser Bender
em gsteekend, maar, voor Haarlem's
Dagblad!, da heer Wesseling. Aan
den Franschen tijd herinnert n de
.maire" Jhr. 'W. P. Barn aart, en
komen ze al dichterbij de burger
ders: de Bruyn Kops, Foek, Jordens
en de betreurde Jhr. Mr. W.
Saudberg, wiens fotografisch portret
voor deze tentoonstelling welwillend
wc-rd afgestaan door den heer A. J. de
Landmeter, griffier tor gemeente
secretarie. Een groep van het Dage-
lijksch Bestuur, voor de laatste wij
ziging in de samenstelling, sluit deze
achtbare rij. Wie van familiewapens
houdt, bestudeere de gekleurde wapen-
kaart der vroedschap en vergete de
twee folioboeken niet: „namen en wa
penen der Hoeren Raden in de Vroed
schap van Haarlem"; hij zal er stellig
zijn genealogisch hart aait ophalen.
Goed- zichtbaar 'hangt het Haarlem-
is che wapen, mooie krijtteekening door
S. de. Bray, symbool van de deugd,
die het geweld overwint, meteen de
leus van alle vroegere én latere ma
gistraten.
Het geldt wel allereerst van deze
portretten, dat ze hier zijn uitgestald
,ter gedachtenis", en gnkele daarvan
oepen u personen voor den geest, die
ge gekend hebt van aangezicht tot.
aangezicht. Ik wil u er nog' meer noe
men, tal van anderen, over wie ik
niet zwijgen kan. Maar ik meen, dat
we ordelijk te werk moeten g
bij een verstandig bezoek aan een
toonstelling, en daarom vraag ik eerst
uw aandacht voor het gebied, waar
over de regeerders hebben geregeerd.
De geschiedenis van dit territorium
verhaalt u de afbeelding. „Plaatsbe
schrijving en afbeeldingen van de
stad".
Hi E. KNAPPERT.
NOG EENIGE VERDEELDHEID OVER DETA1LQUAESTIES.
HOE HET BESLUIT IN FRANKRIJK EN BELCIë ONT
VANGEN IS.
ZIJN ER ONLUSTEN IN DUI TSCHLAND TE WACHTEN?
De Dultsehers geven den
Roerstrljd op.
Ziehier de resultaten, die na de twee-
daagsche beraadslaging te Berlijn met
het geïmproviseerde parlement der ver
tegenwoordigers der bezette gebieden en
de chefs der landenregeeringen zijn bc-
Dinsd-agochtend is een zitting" van den
Rijksraad gehouden, waaraan behalve de
gewone vertegenwoordigers der landen,
ook de minister-presidenten deelnamen.
Ook Von Knilling, de Beiersche premier,
was uit Miinchen gekomen, hoewel de
pers, die de regeering vijandig gezind is,
van het wegblijven van den Beierschen
minister-president had gewag gemaakt.
Een officieel communiqué over de
Rijksraad-zitting zegt, dat volledige
overeenstemming heerscht over bet feit,
dat het lijdelijk verzet uit binnenlandsch-
politieke, maar speciaal uit fiuancieele
overwegingen moet worden beëindigd,
Voortzetting van den strijd zou een we-
kelijksche uitgaaf van Sooo billioen mark
eischen. Evenzeer is men het er over
eens, dat bet opheffen van het lijdelijk
verzet op een met de eer en waardigheid
van het Duitsche volk strookende wijz
moet plaats hebben.
Naar de Telegiaaf-correspondent vei
neemt is 'het officieelc bericht over de
eenstemmigheid van het besluit geen
phrase, maar inderdaad heeft ook de
Beiersche minister-president Von Knil
ling in het besluit toegestemd.
Het is de bedoeling der rijksregee-
ring de aangelegenheid politiek verder
zoo te behandelen, dat het opgeven van
het lijdelijk verzet in de "Roer den Fran
schen en Belgischen regeeringen niet
officieel wordt medegedeeld.
Het besluit zal dus geen onderwerp
van diplomatieke onderhandelingen zijn,
doch een binnenlandsche politieke maat
regel.
Het formeele besluit tot opheffing van
het lijdelijk verzet zou eerst Dinsdag
avond in een zitting van het rijkskabinet
genomen worden. Deze zitting is dien
avond laat begonnen, en het bleek, dat
er nog meeningsverschtllen heerschten
tusschen de kabinetsleden over de re
dactie van het definitieve 'besluit. Men
verwachtte evenwel, dat in den nacht nog
de proclamatie aan de bevolking van
het Roergebied, die tot hervatting van
het werk wordt uitgenoodigd-, zou wor
den uitgevaardigd.
Om 's nachts 3 uur was men het over
alle detailpunten evenwel nog niet ge
heel eens. I-let' zou nu wel ochtend wor
den voor de proclamatie zou komen,
In Frankrijk en 'België
is men tevreden over den gang van za
ken,- maar toch zfjn 'debeoordeelmgcn
den toestand nog gereserveerd.
De .Temps" schrijft: Onafhankelijk
van de verzoenende of dreigende woor
den die te Berlijn zullen worden uitge
sproken,- moet men op een eenvoudige
en onpartijdige wijze kunnen waarnemen,
of in de bezette gebieden het lijdelijk
verbet werkelijk zal zijn opgeheven.- De
intrekking van de verordeningen
andere bijkomstige maatregelen hoe
noodzakelijk deze ook is, is in werke
lijkheid niets anders dan een uitwendig
teeken van de verandering die zich nog
moet voltooien. Deze intrekking
slechts een. prealabele voorwaarde voor
de onderhandelingen tusschen de gealli
eerden en Duitschland. Ten einde de
onderhandelingen te kunnen vervolgen
en rustige atmosfeer, is het klaar
blijkelijk noodzakelijk, dat Duitschlands
st niet clandestien weder opkomt, na
zoogenaamd te zijn opgeheven.
De berichten uit Berlijn omtrent het
besluit tot opheffing van het lijdelijk
:t hebben in Belgische regeerings-
kringen groote voldoening gewekt. De
Belgische regeering is verheugd over dit
einde, dat inderdaad conform is aan de
politiek, welke de regeering heeft ge
voerd inet betrekking tot de Roerbezet
ting. De bezetting moest geen verkapte
annexatie zijn en zelfs niet een produc
tief pandzij diende slechts om druk
te oefenen op Duitschland, ten einde
dit land nakoming zijner verplich
tingen te verkrijgen.
De Belgische regeering is thans van
eening, dat men kan zeggen, dat de
Roerbezetting haar.doel bereikt heeft,
daar Dui:schland momenteel bereid
schijnt te zijn rekening te houden met
de rechtmatige eischen der Fransche en
Belgische regeeringen. Naar men ons
bevoegde zijde verzekert, zal natuur
lijk alles afhangen van de wijze, waarop
"«tructics der Duitsche regeering
zullen worden toegepast en nagekomen
de bevolking'. Volgens in Brussel
ontvangen inlichtingen uit het Roerge
bied heeft men alle reden te gclooven,
dat het werk weldra zijn normalen loop
zal hervatten, want in Duitschland is de
bevolking gewend de bevelen van de
overheid te gehoorzamen. Bovendien
hebben in den laatsten tijd zekere groot-
indusïrieelen in het Roergebied aan dt
Fransche en Belgische regeeringen
openlijk hun verlangen betoond om den
arbeid weder op normale wijze te her
vatten.
Op den dag, dat het werk weder tei
hand zal zijn genomen en de Duitsche
autoritéiten zekere garanties zullen heb
ben gegeven, zal men, naar men hier in
regeeringsknugen verklaart, onmiddel
lijk terugkeer en tot het régime van Ja
nuari jcl.w.z. tot een zoo gering mo-'
gelijke bezetting, tot een, zooals men dat
•noemt, onzichtbare bezetting. Na dien
dag zal het grootste deel der aan dc
Roer liggende Belgische troepen naar
België tcrugkeeren, waarover iedereen
zich zal verhei:geYi.
Uit I'aTijs wordt ons nog geseind:
De minister van Buiteukwidsche Zaken
kent slechts uit kmntenberichten de be
slis;
iirds
maken aan het lijdelijk verzet. De.n Fran
schen gezant te Berlijn is dienaangaande
geen enkele offitieeie mededeeling ver
strekt. Het is klaarblijkelijk, dat, wan
neer de door Cuno uitgevaardigde ver
ordeningen eenmaaJ zijn ingetrokken,
deze intrekking een nieuwen toestand zal
scheppen-en het openen van onderbande-
Uiige
de
;eal!i(
Duïtachiand mogelijk zal mal;
Tusschen do- geallieerde kanselarijen
zullen onmiddellijk onderhandelingen
plaats vinden en -het is waarschijnlijk,
dat Poincaré van te voren met de Belgi-
erleg zal willeb plegen.
Do bijeenkomst van den
Rijksdag.
De Rijksdag zal zijn eerste zitting nq
het reces Donderdagmiddag om 3 uur
houden. liet is zoo goed als zeker, dat
de Rijkskanselier, d-ie heden in de com
missie voor builenlandsche zaken over
de beëindiging der Roerbezet'.ing zal
spreken, ook in het pleüum van den
Rijksdag verklaringen over het afbre
ken van het lijdelijk verzet en -over den
b'uitenlandschen politieken toestand zal
afleggen.
In Engeland.
Heden zal er in Downing Street een
ministerraad worden gehouden, waarin
de premier, Stanley Baldwin, verslag zal
uitbrengen over het onderhoud, hetwelk
hij verleden week met den Franschen
premier Poincaré gehad heeft. Zooals
gemeld, vermoedt men, dat de eerste
openbare mededeeling dienaangaande
door den premier zal worden gedaan bij
de opening van de Rijksconferentie op
Maandag a.s. Ofschoon de vergadering
niet openbaar is, verwacht men, dat het
verslag van de rede zal worden gepu
bliceerd.
De belangrijkste vraag is thans
Hoo zal hot nu In Duitsch
land gaan?
Is er kans op onlusten?
De ,Rote Fahne'' en haar nevenbla
den zijn voor veertien dagen verboden
Intusschen is het laatste nummer van
de „Rotc Fahne" vóór het verbod nog
verschenen. Dit nummer bevat o!b.
een oproep aan alle leden der partij,
onderteekend door de centrale der com
munistisch© partij in Duitschland en
de centrale der communistische Jeugd-
vereeniging. Daarin wordt o.a. ge
zegd: ,,4Vij staan onmiddellijk voor
een aanval van cle contra-revolutie.
-In deze omstandigheden richten wij
ons tot de geheele partij, tot het laat
ste lid toe, en sporen hen aan zich
elk oogenblik gereed te houden. Onze
eerste taak is de mobilisatie van het
geheele arbeidende volk tegen den
dreigenden overval van de contra-re
volutie. De eerste plicht van de com
missie van actio is de voorbereiding
van de algemeens staking als tegen
zet tegen bet optreden der reactie."
In een hoofdartikel wordt dan ver
der o.a. gezegd, dat zoo spoedig mo
gelijk do arbeiders strijdvaardig ge
maakt moeten worden, waartoe de
staat hun-de wapens in de hand moet
geven. Verder wordt verlangd beëndi-
ging van den Ruhrstrijd onder behoud
van dc souvereiniteit en de ongeschon
denheid van Duitschland, een prole
tarisch schadevergoedingsprogram en
,,Sachwsrterfas3ung", productie-con
trole, inbeslagneming van buiten-
landsch geld, het in bedrijf nemen dei-
stopgezette fabrieken door de beih-ijfs
raden, ontbinding van. den Rijkedag,
een arbeiders- en boercnregcering,
verbonden met Sóvjet-Rusland, en als
voorwaarde voor al het overige, volle
bewegingsvrijheid der arbeidersorgani
.satie, krachtige strijd tegen de con-
'tra-révö!ütiönairë bonden* h'uö ont
binding en ontwapening-
Uit nadere berichten blijkt hog, dat cle
Duitsche partijleiders allen do staking
van het lijdelijk verzet goedkeurden, be
halve do Duitséh-nationale leider,
scherpere tegenmaatregelen eischic;
leider der communisten was miet
schenen.
Het orgaan van dr. Stresemann, de
„Zeil", bevat een niet onderteekend
hoofdartikel, in welks stijl men zonder
raoeite die van den rijkskanselier meent
té herkennen Het artikel eindigt met de
volgende zinnen, die interessant zijn we
gens de toespeling op de mogelijkheid,
dat dit kabinet een onvoorwaardelijke
capitulatie niet zal onderteekenen.
Ï-Iet spreekt vanzelf (aldus wordt in
het artikel gezegd) dat de vraagcapi
tulatie of niet, op een dag en een niet
al te Ver verwijderden dag voor ons kan
oprijzen. De mogelijkheid bestaat, dat
het tot onderhandelingen komt en het
ipreekt vanzelf, dat hel niet uitgesloten
is, dat ons (bij deze onderhandelingen
oorwaarden gesteld worden, onvereenjg-
>aar met onze nationale eer. Het is niet
uitgesloten, dat men.het Rijn- cn Roer'
gebied en den terugkeer tot de vrijheid
il afsluiten voor de vele duizenden en
nogeens duizenden, die onder dc Fran
sche willekeur moeten lijden. Het is niet
uitgesloten, dat men de souvereiniteit
het Rijn- en Roergebied aantast en
ons Duitschen grond ontrooft en het is
erder niet uitgesloten, dat men ons de
nakoming van eischen wil opdringen en
onder bedreiging met geweld onmogelij-
derleekeningen van ons eischt, het-
zt betrekking tot de Rijn- en Roer-
quacstie, betzij met betrekking tot de
schadevergoedingen. Als het daartoe
dan is de quaeslie van capitulatie
gering daarvan aan de orde en wij
hebben het volle vertrouwen, dat de
regeering in zulk een oogenblik de Duit
sche eer en waardigheid zal weten te
beschermen. Thans echter moeten allen
zich vaderlandslievend naast de regee
ring scharen, opdat wij s'crk ,en tot te
genstand ia staat blijven nu het lijde
lijk verzet onder den dwang dcr om
standigheden moet worden, opgeheven.-
Verspreid nieuws
UIT DUITSCHLAND.
De oomniunïstisoha wapenarsenalen
Dc Berlijnsche politie heeft een geheime
oiranvmisfcisehe bergplaats van wapens
ontdekt, die een massa geweren er. ma
bevat.
ts" deelt nader mede, dat
igeiis nog twee zulks berg-
ontdekt, die naar uit bet
derzoek is gebleken, beide door ofti
eele vertegenwoordigers van. Sovjet-
Rusland in Berlijn waren ingericht. De
militaire attaché van de Russische iega-
Petrof, had deze wapens in Berlijn
gekocht en ze laten verstoppen, om ze in
burgeroorlog ter beschik-
kung van de communisten te kunion
stellen. Br z-jn in verband met deze zaak
reeds dne communistenleideis gearms
teerd.
Ds houding van het Beier-
salie verkeersporsoneel in
geval van een Putsch van
icialisiische Parlnmentsdienst"
een vertrouwelijk rondsclirij
len Beierschen bond van vet-
keerspersoneei te puhlieecren, waaruit
kan opmaken, dat in geval van' een
Putsch van rechts een poging zou worden
Ie aïwoersMikingsbewegiug
tqgen te gaan. Voor liet geval. nldi«
oi'dt in liet schrijven o.a. gezegd dat
ratals indertijd bijden Kapp-Putsch de
rijksvegeeiing verordeningen zou uitvaar-
rbij aan personeel verboden
wordt, voor écn niet wettig gezag dien
ichten, moet men rekening
houden met de mogelijkheid, dat de
Beiersche staalsregeeiing op grond van
cle rijks- en staats-grondwet een noodver
ordening uitvaardigt, die ons tot het ver
diensten dwingt. Aan
deze noodverordening zijnwij dan toch
>k als rijksbeambten in alle omstandig-
Verder wordt in het rondschrijven me
degedeeld, dat 't hoofdbestuur met alge-
mceriè stemmen besloten heeft, onder alle
politieke omstandigheden de dienstorders
de Beiersche autoriteiten op te volgen
in elk geval verder in den verkeers-
De toestand in Dresden.
Omtrent de ernstige onlusten in Dres-
en wordt nog gemeld: Den geheeleui mul
dag en tot laat in den avond was het in
binnenstad zeer onrustig. De atmos
feer in de stad is zoo geladen, dat nie
mand weet wat er het volgende uur kan
gebeuren. Volgens mededeeling van een
gearresteerde heeft de gisterochtend
doodgeschoten werkloozcnvoennan giste-
S een geheime zitting geleid, waar
ontwapening der groene politie en
de bewapening van het proletariaat was
besloten.
•Goen beleediging.
De sooialisti^he „Miinchener Post" had
1 een hoofdartikel Ludendorff een „ver-
1 enger van den oorlog" genoemd. Luden
dorff diende tegen don -verantwoordelijken
redacteur eeu aanklacht wegens beleedi
ging in. De rechtbank zag af von het
door den beklaagde verlangde omvang
rijke onderzoek en getuigenverhoor en
sprak den beklaagde vrij, daar zij iin de
'drukking „verlenger van den oorlog"
gêen beleediging zag.
DE A.S. VERKIEZINCEN IN
FRANKRIJK.
Het nieuwe Hnkeihloc
onder Poincaré.
Onlangs lieeft de communistische
partij in de „Humanité" en haar ver-
1 iezingsmanifest verklaard, dat zij in
Mei met geen enkele partij zal samen
gaan en overal waar mogelijk haar
arbeiders- en boerencandidateu
zal stellen.
Philippe Millet, die de quaestie der
verkiezingen bespreekt, wijst er op,
dat ddze zelfuitsluiting van de uiterst
linksclie partij voor het zich opnieuw
rinepde linkerbloc van gi'oote be-
teekenis kan worden. E.11 het mogelijk
maakt, dat Poincaa-é, die geenszins
beschouwd moet worden als geïdenti
ficeerd met het, trouwens afbrokke
lende, reclitsche nationale bloc, van
het linker blcc (alsdan beslaande uit
den linkervleugel van het nationale
bloc, verder de radicalen en socialis
ten) de leiding op zich kan nemen,
daar hij er vooi; gezorgd heeft geen
onoverkomelijke muur te laten oprij
zen tusschen hem en leiders van de
linker partijen, als Painlevé en Her-
riot. Zoodat na de verkiezingen een
kabinet-Poincaré niet onmogelijk is,
waarin naast Leucheur Herriot zit.
Déze zwenking naai- links zal intus
schen natuurlijk geen noemenswaar
dige wijziging meebrengen in de bui
tenlandsche politiek.
DE MOORD iTE JAN IN Ai
Hoewel de Gezantenraad. Dinsdag
avond: tvveeniaal vergaderd heeft-, is
hii in zake hel Gneksoh-ltaliaansche
geschil nOsr niet tot een beslissing kuu-
komeit Hedenochtend zal de
Raad opnieuw bijeenkomen. Hot rap
port der enquête-commissie geeft wei
nig houvast, dooh het wordt beves
tigd. dat het niet bezwarend voor
Griekenland is.
De positie van Italië i6 hierdoor
verzwakt. Het zou de zaak gaarne li
quideeren door bet ontvangen van de
50 millioen lire. Frankrijk, zonder be
paald stelling te nemen, sehijnt ge
neigd ie zijn deze riplossiug te steu-
maar Eugehuicl eu Japan, steu
nend op het rapport van de commissie,
bc-toogen. aal ui deze omstandigheden
het Internationaal Gerechtshof te
■Gravenhago de hoe-grootheid dor
schadeloosstelling te bepalen heeft-
Het wachten is dus op de nieuwe in
structies van Mussolini.
DE ONTRUIMINC VAN KORFOE.
Volgens officieoio telegrammen, uit
ivorfoe ontvangen, zullen de laatste
ifdeelingen Italianneölie militairen
norgen te middernacht het eiland ver
aten, Do door de Italianen veihan-
leli prefect van Korfoe keert morgen
op zijn post terug aan boord van een
Grieksch oorlogsschip, hetwelk saluut
schoten aal afvuren, wanneer Donder
dag weder dc Griekselie vlag op het
eiland Korfoe wordt geheschc-n.
In den vroegen morgen van Donder
dag a.s. zullen drie Griekselie mu
ziekkorpsen op het eiland réveille hls-
zen. Om 10 uur in den ochtend' zullen
plaatselijke vakvere-enigingen in
optocht naar het hoofdplein der stad
Korfce trekken, waar dc bisschop een
To Drum zal "leiden onder liet luiden
van alle kerkklokken.
aarna z-.i de Griekselie vlag ge-
worden, 'waarbij ambtenaren,
schooi kinderen en weezen tegenwoor-
lig zullen zijn. Bij deze gelegenheid
zal den consuls van Groot-Brittannic
1 Frankrijk de dank der bevolking
orden overgebracht voor de houding
door deze landen ten opzichte van het
i-ieksclr-Italitithsclie conflict aange
nomen.
es avonds zal de stad schittérend
•Jen geïllumineerd en tc midder
nacht zullen koren, bestaande uit jon-
en meisjes van de gegoede fami
lies. drnr do straten der si ad trekken
ondor het zingen van national© liede
ren.
Ten slofte zo! twee weken na da
ij-ruiming var. 'eet eiland ter eera
11 de slaohtql f'.:s van het bombar
dement door de Jtz'ksnsche oorlogs
schepen een plechtigo kerkdienst wor
den -gecelebreerd.
DE FIUME-QUAESTIE.
De plaatselijke Italiaaneche en
Joegoslavische bladen tc Fiume pu-
blieesren allerlei berichten omtrent
een overeenkomst welke tusschen de
Italiaauscl'.e eu Joegoslavische regec-
g zou ziin tot stand gekomen. Of
schoon deze berichten verschillon,
stemmen zij daarin overeen, dat
Fiume, de Delta en d© haven van Ba-
'os hii Italië zullen worden ingelijfd.
1-Iet verschil betreft slecht® do vergoe
ding. aan Joegoslavië te vei lcencu.
Naar alle waarschijnlijkheid be fus
il echter al deze berichten op losse
gronden. Volgens betrouwbare inlich
tingen uit Belgrado is de houding der
"Joegoslavische regeering onveranderd
eji wacht zii nieuwe Irnlir.ansche voor
tellen af.
Het bezoek van den nieuwen gou-
-erneur van Fiume. Giardino, aan
Rome, nadat hii slechts cén weck te
Fiume had doorgebracht, wordt druk
besproken, on in verband gebracht
met het bezoek aan Fiume van den
fascistischen afgevaardigde Giunta.
die in de Italisansche Kamer Triest
'tegenwoordigt, de havenstad, wel
ke met Fiume concurreert. Ds lsatst-
•enoemde kwam twee dagen na Gi ar
ia,, U> Fiume aan. had met dezen een
langdurig onderhoudw.m.-ryer eehri-r
niets wend uitgelaten. Giuiita gaf
slechts fcc kennen t'erston.-l naar Rome
te zullen gaan om cle Frame-kwestie
met Mussolini te bespreken. Onmid
dellijk daarna vertrok ook Giardino
ar Rome.
EEN RUSSISCH PERZISCH
GRENS INCIDENT.
De plaats Enzeli door de roo'
de troepen bezet.
R'.uter seint, ons uit Simla:
Hier zijn berichten oafc'ragen
omtrent een-botsing tusschen Pcrzurs
en Russen, volgend op een meenings
verschil, dn", ontstond in verband met
de vaststelling vqn de Russ-'sch Per
zische grens.
De Russen doodden het Perzisch
6arnizoen van Balaysavar, dat zes
man sterk was. Ondanks de Perzische
protesten bezetten de Russen de,
plaats Enzeli, (aan de Kaspische zee),
zulks in strijd met de bepalingen van
de RussischPerzische overeenkomst
van 1921, en blijkbaar met het doel de
oude Russische concessies daar op
nieuw machtig tc. worden.
HET "BANDITISME IN GHINA-
Twee vrouwelijke zendelingen
gevangen genomen.
Reuter seint SjanghaiGit Tsjau-
kiakow in de provincie Hon an wordt
gemeld, dat bandieten te Sihwa Zon
dag twee Engelsche vrouwelijke zen
delingen, behoorend tot de Chineesche
zending, gevangen hebben genomen.
VELSEN.
CEMEENTERAAD.
Vergadering op Dinsdagavond.
Voorzitter de Burgemeester. Aan
wezig alle leden.
1. Belastingzaken.
Behandeld in besloten zitting.
2. Ingekomen stukken en mededee-
liugen.
Behalve de reeds vermelde zijn nog
ingekomen: eeu motie van de S. D.
A. P. om aan de Tweede Kamer ©en
adres to zenden over de Vlootwet.
Wordt goed gevonden deze te be
handelen aan feet einde der vergade
ring.
V a- a g e n van den heer T u-
s e 11 i u s.
De heer K. II. Tusenius heeft een
verzoek ingediend om eenige vra
gen tot B. en W. to mogen richten
inzake de mogelijkheid tot het afne
men. van lichtgas van de Kon, Ncd.
Hoogovens en Staalfabrieken.
In ons nummer van Zaterdag jl.
plaatsten >vij daarover reeds eenige
gegevens.
B. en W. stellen voor'deze vragen
niet in behandeling te nemen daar het
beter is die eerst in geheime zitting te
behandelen.
De heer Tusenius wil toch gaar-
no behandeling in openbare zitting#
waarna wordt besloten na de open»
bare vergadering eerst in geheime zit
ting te bespreken en daarna do ver
gadering te heropenen.
M e d e d e e 1 i n g e n.
In verband met de vraag van den
heer Netócfier in de vergadering van
IA Augustus, waarom niet worden
vervolgd personen tegen wie een pro
ces-verbaal is opgemaakt wegens het
berijden van ecu straat, welke voor
dat verkeer gesloten is, deelen B. en
\V. mede, dat is gebleken dat de over
treders voor zooier bekend, ziju ver
volgd geworden.
In, de vergadering van 24 .Tuli
werd besloten adhaesie te betuigen
aan een adres van K, L. G. Mollevan-
ger e a. aan Ged. Stateu, inzake vol
ledige vergoeding' voor onotoren die
door stroomverandering niet meer se-
bruikt kunnen worden. Ged. Staten
hebben nu bericht dot voor de ge
vraagde vergoeding geen voldoende
aanleiding bestaat.
Door den lieer Sluiters werd in
do vergadering van 4 September me
degedeeld dat waarschuwingen ver
zonden waren vour het betalen van
schoolgeld, terwijl er nog geen "zitdag
was geweest van ïlen ontvanger. Het
blijkt dat op 4 Seplcniocr nog geen
waarschuwingen wai-c.i verzonden,
zoodat de mededeeling van den heer
Sluiters waarschijnlijk op e.n misver
stand berust.
B. en W..deelen mode dat zij in
overleg met de commissie van gas c-n
water hebben besloten:
a. de straatlantaarns in Velseu,
Wijkei-oog, Velseroord en Santpoort
te doen Ijlusschep 0111 12 uur inplaats
van 11 u. 15;
b. in .ïjmuiden de nachtlampen,
waar zulks mogelijk is, om de ander
ts doen branden, en waar dit niet
mogelijk is, alle te laten branden.
Do heer Schilling spreekt zijn
bevreemding uit over het niet herbe
noemen van den heer Landeweert als
loco-burgemeester.
De Voorzitter antwoordt vol
gens do oude gemeentewet steeds de
oudste wethouder in jaren werd aan
gewezen. Thans is dat afhankelijk
gemankt van de vraag of de oudste
wethouder de geschiktheid bezit voor
het 'tijdelijk burgemeesterschap of
niet. Daar de lieer Handgraaf wel de
capaciteiten bezit is het dus normaal
dat die ook er voor aangewezen wordt.
Overigens bestaat de volste waardee
ring voor den persoon ©n het werk
van den heer Landeweert.
De heer Schilling constateert
dat dan toch den vorigen keer in strijd
niet de wet gehandeld is!
Hetgeen- \sprekeir .aanlejidiag geeft
tot het indienen van de volgende mo
tie:
De Raad van de gemeente Velseu,
111 openbare vergadering bijeen op den
z'östen September 1923;
gelet op de kennisgeviug van liet
College van B. en \V. inzake de be
noeming van een Loco-Burgemeester,
cm den Burgemeester bij diens afwe
zigheid iu eerste iristanlio te vervart-
gen;
gelet op de stemmingen in de ver
gadering van Diusdag 4 September
1923 voor ds benoeming van wethou
ders voor onze gemeente, uit welke
stemmingen overduidelijk is gebleken
dat cle lieer Landeweert het vertrou
wen geniet van den geheelen Ilaad;
gelet toorts op den staat van dienst
van den lieer Landeweert, zoowel wat
betreft z.jn capaciteiten \oor wethou
der als die vooi .plaatsvervangend
nu-'gcineesler;
spreekt ïijae teleurstelling uit over
het passeuren van genoemden heer
Lauaeweert als eerste plaatsvervan
ger van den Burgemeester, zonder dat
daarvoor redelijk© termen aanwezig
ziju;
verzoekt het College van B. en W.
op die genomen beslissing terug te
komen en gaat over tot de orde.
Na discussie wordt de motie ver
worpen met 6 stemmen voor.
Da beer Sluiters merkt op dat
zijn vraag in de vorige vergadering
niet goed begrepen is, en verzocht
vriendelijk beter aandacht in 't vér-
volg.
Da Voorzitter uit spijt over
dit geval.
3. Intrekking van eene bepaling der
verordening op de openbare reinheid.
In deze verordening komt de vol
gende bepaling voor: „Huisvuil ver
mengd niet liaard'asch wordt door den
gemeente-reiniger niet medegenomen'^
Na het sluiten van het contract ia-
zal;© het weghalen van vuilnisstofferi
behoeft deze bepaling niet meer le
worden toegepast.
Goedgekeurd.
4. Intrekking van hypothecaire
voorschotten.
Goedgekeurd.
5. Aankoop van een schuur naast
het perceel A, Uitendaalstraat no. 34
te Jan Gijzenvaart en verhuring van
een en ander.
Goedgekeurd.
6. Crediet voor het opmaken van
egn gebouwtje tot berging van sport-
matiriaal op het H. B. S.-terrein.
Goedgekeurd..
7. Aankoop van grond van de Coö
peratieve voreoniging, Particuliere
Wen in gbouw ver&s nig-i ng Wij k e r-
De lieer Vermeulen vindt tiet
bedenkelijk om op dit stuk in te gaan.
list geldt hier geen gemeentebelang
maar een particulier belang. De prijs
is niet gering, want de grond ligt niet
aan den openb. weg én moet voor
bouwgrond belangrijk verbeterd wor
den. Spr. vraagt wijziging van het
voorstel in dien zin dat. de hypotheek
verhoogd wordt. Spr. wil in geen ne-
val den grond koopen.
Do heer D a 1111 eij e r noemt het
een bezwaar dat bij verhoogde hypo
theek de exploitatiekosten to veel wor
den. Faillissement is mogelijk en dan
loopt een hypotheek ook nog gevaar.
De heer Schil inz zegt dal- in
eerste instantie de vraag geldt wat de
grond waard ia.
De heer Sluiters meent dat B.
en IV. te vlug in zee gegaan sijn met
de vereeniging. Hyj>otheek lijkt spr.
niet geschikt, maar alle overzicht ont
breekt.
De heer TenBroeke vraagt of
ook overwogen is wat kansen de ge-
