HAARLEM'S DAGBLAD
Van onzen reizenden Redacteur
Rubriek van den Arbeid.
De verborgen
documenten
DINSDAG 2 OCTOBER 1923
TWEEDE BLAD
(Nieuwe
No.
reeks.)
184
Mevrouw Esther de Boer-van Rijk
Vijftig jaar tooneel
„Vijftig jaar.' Ik kan hel mij nog
bijna niet begrijpen! Als ik deuk aan
dal eerste ja.n m Rotterdam', bij L'
Gras, Haspels en Van Zuyleiit dan is
liet me, of liet pas 'n paar jaar gele
den is! Nou beu ik. zeventig cu toen,
ach, toen telde ik nog twintig lentes!"
Levendig en opgewekt zei ze liet
mij, mevrouw De Boer-van Rijk, toen
ik haar deze week in liaar vriendelijk,
huiselijk milieu in Watergraafsmeer
bezocht. Ik keek haar even aan, zoo-
als zij daar stond voor haai' door
Halm geteekend portret, eenvoudig,
natuurlijk, zonder eenige „pose
„Is deze dood-gewone, Hollandschi»
vrouw een actrice-?" denk je onwille
keurig. Maar als je dun naar haar
levendig gezicht met de geestige oogen
ziet, dan voel je toch, dat je tegenover
een bijzondere vroinv staat. Zooals in
haar kunst is zij als vrouw; natuur
lijk, eerlijk en waarachtig! Er is in
mevrouw de Boer'niets, maar dan ook
absoluut niets, dat, zweemt naar „ar
tistieke aanstellerij"! Zij geeft 'zich
precies, zooals zij is. Zij is in hel kort:
zuiver 11 o 11 a n d s c li.
Wanneer wij aan lntar verschillen
de rollen terugdenken, dan is het al
tijd weer, dat zuiver Hollandsche, dat
ons steeds zoo sterk getroffen heeft.
Wij weten, dat nooit dén buitenland-
sche actrice haar als Esther, Engel.
Kniertje', Eva Botiheur of nis de
„meid" nabij zou kunnen komen, tra-
dat die nooit dat r a s-e i g e n o zou
weten te benaderen. En in (lat ras-
eigene weet mevrouw de Boer tevens
hel. algemeen die p-m enschel ij-
li e te leggen als geen ander. Heb mo
ge waar zijn, dat het genre van me
vrouw de Boer-van Kijk beperkt is,
niemand zal kunnen ontkennen, dut
zij in dat genre o n o v e r t r o M' u n
is. Van mevrouw do Boer kan men
zeggen, dat zij creaties liecft gegoien,
die in alle opzichten volmaakt
genoemd kunnen worden.
Ik herinner mij van mevrouw de
Boer een rol, iwaarin zij «ussc'hicri
niet langer dan tien minuien „op-
,wus en waarin zij maar een enkel
woord sprak en toch ecu indruk op mij
maakte, die voor altijd onuitwisch-
baar zal blijven, Ik bedoel die van de
oude vrouw Ililse in Hauptmaiui's
De Wevers. Heel een avond was
liet tooneol vol geweest van rumoerig
stemmengeluid eu drukke actie. In
deze „symphonic van den honger"
was ons drie bedrijven lang de ellen
de van het proletariaat op de meest
rauwe wijze vertoond. Toen op eens
stond daar in die wereld van opstan
digheid het kleine figuurtje van me
vrouw Ds Boer als het zachte blinde,
en doove vrouwtje van Ililse, den
ouden, geloovigeu werkman, die aan
zijn weefgetouw blijft, ook als de
schoten der soldaten buiten klinken.
Zij weet niet, wat er buiten voorvalt,
ziet en hoort niet het rumoer om liaar
heen. voelt alleen intuïtief, dat er iets
vreeselijks in haar huis gebeurt. Zoo
als mevrouw de Boer dab tooneel
speelde, was het van zoo ontroerende
innigheid, zoo wonderlijk teer, zoo
het woord was van Kees van Bruggen
aanbiddelijk, dat men alles,
zelfs het grootsche spel van Bouw
meester als d® oude Ililse er door ver
gat. Het was een menschenziel, dio
daar geheel voor. ons open lag. En dar.
allerhoogste in de kunst bereikte zij
met ds zuiverste en schijnbaar een
voudigste middelen.
la het ook niet door die zelfde in
nige. diep-menschehjkc en waarach
tige kunst, dat zij ontroert, wanneer
zij als Kniertje in „Op Hoop van
kogen" wezenloos daar neerzit niet
het pannetje in haar hand. Het lijkt
dan bijna geen spel meer; wij b e-
1 e v e ii di- grootste smart a!s werke
lijkheid. Op deze 'momenten is me
vrouw do Boer mij het liefst! Dan
geeft zij iets, wat geen andere actrice
lu oi:s land vermag te geven. Ik her
inner mij haar als de grootmoeder"
In Hcijermans' Bloeimaand,
waarin zii ook haar innige kunst met
zoo «moto zuiverheid gaf. Nooit zal
ik dat kleine gezichtje van haar ver
gelen. zooals zij keek naar haar klein-
dprhter, toen zii bemerkte, dat du
„den breeden weg" was opgegaan
Wie weet do moederlijke zachtheid
zóó ontroerend naar buiten te brengen
als mevrouw de Boer-van Rijk? Maar
levens, wie kail op het tooneel zoo fel
l aten als zij? Als men ooit kan zeg
gen, dal. liet gezicht de spiegel is der
ziel, dan is dit bij mevrouw de Boer!
Dezelfde oogen, die oiis tot schreiens
loc kunnen ontroeren door hun innige
warmte en vrouwelijke zachtheid,
stooten op een ander oogenblik of door
koude onverschilligheid, felle wa
gunst of priemenden haaf. De kui
van mevrouw de Boer is zóó, dab m
soms niet meer aan kunst denkt. Het
is dan. of zij geheel één is met de fi
guur, die zij speelt, of zij in ..Het- Ze
vende Gebod' Engel, in .„Ghetto" Es
ther, in ,.0p Hoop van Zegen" Knier
tje. iu „Tropenadel" juffrouw Van
der Kooy van Kattenburg, in „Eva
Bonheur' Ecf geworden is, volkomen,
geheel en al! Zij geeft op de planken
het leven zelf. En 'wanneer men dan
bedenkt, hoe totaal verschillend al die
vrouwen zijn, dan gevoelt men eerst
recht, welke opperste kunst mevrouw
dn Boer-van Rijk ons als actrice steeds
schenkt! Welk een zéér groote, bij
zondere actrice dit kleine, eenvoudige
Hollandsche vrouwtje is.
Tn De Woekeraarster van
A. Defresne, den schrijver van het ver
leden jaar door Het Ncderlaudsche
Tooneel gespeelde M oordroman
ce, zal mevrouw De Boer-van Rijk
haar vijftig jarig tooneel jubileum vie
ren. Natuurlijk is Amsterdam het
eerst aan de beurt, maar reeds vier
dagen later op Zaterdag 13 Octo
ber zullen wij heb voorrecht heb
ben haar hier te Haarlem in den
Stadsschouwburg te mogen huldigen.
Eerst is er nog gesproken over O p
H o o j) v a n Z e g e n, maai- mevrouw
de Boer wilde zelf liever een geheel
nieuwe rol.
„A'ltijd Kniertje! De menschen zou
den gftair denken, dat ik niet-„anders
meer kail spelen!" z.oi mevrouw.dc.
Boei'. „Hè wilde voor mijn jubileum
een sterke spcelrol en die heli ik ge
vonden in Do Woekeraarster van De
fresne, een stuk van werkelijk zeld
zame spelkwaliteiten!"
Ook Ilejjermans is bezig een stuk
voor mevrouw de Boer te schrijven,
maar ciit kon niet op tijd gereed zijn.
Twee bedrijven waren er reeds van
klaar en mevrouw de Boer sprak met
enthousiasme over dit nieuwe stuk
van onzen groeten dramaturg, dat zii,
na de tournee met De Woekeraarster
eveneens met een eisen gezelschap zal
gaan spelen. „U zult zien, dat. wordl.
geheel en al 'n oude Hcijermans. Hier
in is hij weer in Zijn volle kracht!"
Het is maar een klein gezelschap,
waarmee mevrouwtje Boer haar ju
bileum-tournee maakt. Een der vrou
wenrollen zal worden gespeeld door
haar dochter, mevrouw De Vries-de
Boer, die 15 jaar geleden, nadat zij
haar einddiploma op de tooneelsehool
had behaald, lid van De Ned. Too-
neelvereeniging-is geweest. Daar heeft
zij o.a. eenige malen do rol van Jo
moeten opnemen. Zij had niet gedacht
nog eens op de planken terug te -ui
len komen. Maar nu mevrouw de
Boer haar hulp noodig heeft zal me
vrouw de Vries haar moeder op deze
tournee ook in het stuk van Defresne
als dochter Ier zijde staan.
Over de aardige bijzonderheden, die
mevrouw de Boer-van Rijk mij uit
haar vuftiajarïge loopbaan .vertelde
in een afzonderlijk artikel.
De verlaging van de ambtenaars
salarissen
■T. B. SCHUIL.
Naar aanleiding van haar advies inzake
de intrekking van art. 40 van het Bezol
digingsbesluit, heeft de Regeering een
brief gezonden aan de Centrale Com-
ie voor georganiseerd overleg in
ambtenaarszaken. In De Courant wor
den aangaande dien brief eenige medc-
deelingen gedaan.
De Re-geering houdt vol dat zij juri
disch bevoegd is tot intrekking van art.
40 over ie gaan. Zij acht zich daartoe
ook moreel gerechtigd. Nadat dit in hei
licht is gesteld, gaat de brief voort
Wat de economische zijde van hel
vraagstuk betreft, verklaart de commis
sie niet in tè zien, op wat grond de re-
gcering meent, niet te kunnen overgaan
tot vermindering van bepaalde uitgaven,
welke zij als niet voor vermindering vat
baar kenschetste (rente en aflossing,
pensioenen, uitkcering aan gemeenten,
bijdragen exploitatie-tekorten, wonin
gen), indien zij meent, eenzijdig de aan
ambtenaren toegekende wedden te kun
nen verlagen.
In dit verband zij er op gewezen, dat
er een principieel verschil bestaat lus-
schcn den staat en zijne ambtenaren. Dc
ambtenaar verkeert slechts in dezelfde
(positie als de- schuldeischer voor zooveel
betreft de belooning van reeds' gepres-
teerden arbeid, en wordt in dat opzicht
niet anders behandeld dan de andere
schuldeischers van den staat.
Afgezien van dit principieel onder
scheid in de verhouding zij er op gewe
zen, d-at eenzijdige aantasting van de
verplichtingen tegenover dc staats?
schuldeischers voor het staatsci'ediei ge
volgen zou hebben, welke langs indirec-
len weg ook voor de ambtenaren niet te
overziene onheilen zouden medebrengen.
De regeering kan niet aannemen, dat
de commissie een aantasten van toege
kende pensioenen wenschelijk zou
achten.
Afgezien van het vorenstaande is het
niet juist, dat de salarissen tot sluitpost
de begrooting worden gemaakt, noch
dat een rechtstreèlcsch v.erband is ge
legd tusschen een tekort op de staatsbe-
grooting in het algemeen en het peil
der salarissen. Slechts is met cijfers aan
getoond, dat de tegenwoordige toe
stand-van 's lands financiën bewijst, dal
het tegenwoordig salarispeil economisch
iet te handhaven is, hetgeen o.a. blijkt
it het feil, ual thans ook na gebruik
making van alle andere middelen, hel te
kort op de Staatsbegrooting niet kan
worden overbrugd zonder aantasting van
het peil der salarissen.
Ook na.kennisneming van het advies
..jr centrale commissie blijft de regce-
ring daarom de noodzakelijkheid gevoe
len van intrekking van art. 40 van het
Bezoldigingsbesluit en van verlaging
v'aii de-salarissen 'van het- rijkspersoneel.-
Zij acht het noodzakelijk, het vraagstuk
'aft de salarieering van het personeel in
ajn geheel te onderzoeken, doch meent
dat op de resultaten van dat onderzoek
iet kan worden gewacht.
In afwachting daarvan acht zij voor
1924 een algemeene salarisverlaging van
to'pCt. noodzakelijk. Deze algemeene
Verlaging, aldus de regeering, wordt
door- de daling van de kosten van lc-
•ensotiderhoud voldoende gemotiveerd, t
Naar De Crt. verneemt, komt dc cen
trale commissie Donderdag bijeen, om
over dezen brief van de regeering te
beraadslagen.
Tot zoover de inhoud van dezen brief
van de Regeering.
In de Zaterdagmiddag gehouden bui
tengewone vergadering van den Vereent-
giDgsraad der Centrale van Hoogerc
Rijksambtenaren die geheel gewijd wat
aan dc bespreking der dreigende salaris,
vermindering, werd besloten het volgen
de telegram te verzenden 'aan de Ko
ningin
„De Vereenigingsraatl van de Centrale
van Hoogcre Rijksambtenaren, in bui
tengewone vergadering bijeen op 29
September te Amsterdam.
kennis genomen hebbende van hel
voornemen van den Ministerraad ore met
terzijdestelling van dc 'bi.i Koninklijk be
sluit van 19 Juni 1922 gegeven belofte
dat dc op 1 juni 1922 genoten wedden
gewaarborgd blijven, ruwweg en eenzij
dig de salarissen van alle Riiksambte-
ïren met ingang van 1 Januari 1924
et tien percent ie verminderen
kan in een dergelijk voornemen niet
anders dan rechlsschennis zien en ver
trouwt dnt Uwe Majesteit Haren Ko
ninklijken n.iam nimmer zal plaatsen on-
rler een besluit, dal het rechtsgevoel on
herstelbaar zou krenken."
Voorts is op een vergadering van den
Bondsraad van den Ccntralen Bond van
Nedcrlandsch Post-, Telegraaf- en Te
lefoonpersoneel een protestmotic tegen
de voornemens der Regccring aangeno
men.
Vsria.
De Twentschc fabrikantenvereniging
heeft aan dc lextielarbeidersorganisaiies
can voorstel ingediend lot een loonsver
laging vau 10 met ingang van No-
'embcr.
Aan de appendagcfabriek der N.V.
G. Dikkers Co., te Hengelo (O.) ziin
arbeiders wegens slapte in het
bedrijf ontslagen.
De bezuinigingsmaatregelen, die de
têxtielarbcidersbond „De Eendracht"
oepassen inzake zijn wcrkl007.cn-
kas, komen hierop neer, dal in het loo-
pende tweede halfjaar in plaats van ge
ide 36 dagen, slechts voor 12 dagen
uitkcering zal worden gegeven.
Het Bureau voor dc R.-K. Vakor
ganisatie heeft aan dc regeering ver
acht ie. de uilgetrokken wcrklooze ar
beiders niet'volgens de Armenwet te
doen behandelen 2e. de steunregelingen
het departement van Binnenlandschc
Zaken en Landbouw over te brengen
iar het departement van Arbeid, Han-
:1 en Nijverheid.
Tc Utrecht is herdacht het 30-ja-
rig bestaan van den Diocesancn Bond
van R.-K. Wcrkliedcnverccnigingen in
het Aartsbisdom Utrecht.
Dc Bondsraad van den Centralen
Bond van Nedcrlandsch Post-, Tele
graaf- en Telefoonpersoneel verklaarde
zich tegen verlenging van den. arbeids
duur van dat personeel. Besloten werd
het Bondsbestuur op te dragen met alk;
middelen te ijveren voor herstel van de
toegere werkuren.
Het jubileum van „Ons
Belang".
De onthulling van een monument
To Amersfoort is het 25-jarig be
staan van „Ons Belang", Bond van
Onderofficieren herdacht.
Nadat do hoor De Riemer in „Mo-
nopole als voorz. 'der feestcommissie
met een welkomstwoord en een „hing
leve ons hoofdbestuur" de feestelijk
heden had geopend, bood movr. os
namens de vrouwen en kinderen van
do leden een mooie vlag aan als sym
bool van eenheid en kracllt-
Er volgde een optocht door de stad.
Voor de woning van president V. ijk
bracht mevr. do Riemer aan mevr.
Wijk een bloemenhulde namens de
vrouwen en aanstaand© vrouwen van
do leden.
Na den optocht stelden allen zich
op voor hét bondsgehouw, waai de
voorzitter van do feestcommissie ecu
redo uitsprak 011 het monument aan
bood, dat door niej. .fo Wijk een doch
ter van den voorzitter, werd
huid. Een kinderkoor zong een d,
lied onder leiding van mevr. Bi
meister, waarna do heer Wijk namens
hot hoofdbestuur het monument aan
vaardde. Met een driewerf „hoe
voor Ons Belang eindigde spr. zijn
rede.
Daarna zong een mannenkoor onder
leiding van tien hoer Hofstra oen
danklied en liet Wilhelmus-
Vervolgens gingen de feestgangers
naar. het gebouw „Amicibïa" waar
de heer Van Wijk een herdenkings
site uitsprak.
Spr. noemde vers. lullende bonds-
tistellingen eu merkte op, dat lenge-
olge van liet werk der organisatie
het. aanzien der onderofficieren is ver
hoogd, zoowel in het leger als in de
burgermaatschappij.
Na oen overzicht gegeven te hebben
.111 den vooruitgang van liet bestaan
der onderofficieren sedert 1898, bracht
spr. hulde aan .velschillende autoritei
ten. die de organisatie hebben ge-
itemid en noemde daarbij den oud
minister van oorlog A. Cool, gene-
rani Snijders, dr. B. H. Bitter, de
ministers Treub en Posclïuiiïn, e n.
Op voorstel van bet. hoofdbestuur
werd een telegram van hulde aan do
Koningin en dc leden vpn het Ko
ninklijk Huis gezonden.
Na de herdenkingsrede van den heer
Van Wijk voerde oud-generaal Snij
ders als voorzitter van de veroeniging
„Ons Leger" het woord, ont namens
zijn organisatie hulde a?Üh „Ons Be
lang" te brengen.
„Ons Belang", aldus spr., heeft oen
belangrijk aandeel gehad in de noodi-
ge en gewonsohfce verbeteringen in bet
ojidevofficierscovps. Door den strijd
zijn liet levenspeil en de saamhoorig-
heid hoog opgevoerd een tijdperk van
geweldige verandering, waardoor do
sociale opvattingen aanzienlijk gewij
zigd zijn. Het Xederlnndsrlié leger is
in moeilijke omstandigheden, en spr.
hoopte, dat het zal blijven een nuttig
werktuig voor de regeer in g om onze
onafhankelijkheid to handhaven en te
verdedigen. (Applaus). Met do offi
cieren vormt het onderofficierscorps
do ruggegraat van hel,leger. Spr.
hoopte hot beste voor Ons ..Belang in
dó toekomst en hij is ervan overtuigd,
dat do bond op den ingeslagen -.ver
zal voortgaan, 11.1. met heb nnnkwea
ken van nationale gevoelens. (Ap
plaus).
Vele afgevaardigden van andere or
ganisaties en van afdeeliugen van
Ons Belang" boden daarna hun ge-
.ikwenschcu aan.
DOODELIJK AUTO-ONGELUK.
Zondag is' in de.Groote Straat te 01-
denzaal de ongeveer 50-jarige S. on
der een auto geraakt. In levensge
vaarlijken toestand werd hij naar het
ziekenhuis overgebracht, waar hij
Maandagmorgen is overleden.
BEZUINIGING! Het Huis. vau Bewa
ïhig te I-Ieerenveen zal ingericht
kazerne der 6 man sterke brigade
marechaussee aldaar. Het gebouw zal
daarvoor verbouwd worden, en met paar
denstal en hooischuur uitgebreid, meldt
hot Hfold.
AANRANDING. Toen Zaterdagmor-
;n omstreeks 6 uur de heer Koene, chef
der olieiabriek ,.De Vrede-' :e West-Knol
lendam, eieh imet het arbeidsloon van het
personeel naar de fabriek begaf, werd hij
aangevallen door een individu, die poog
de hem te worgen. Daar deze aanranding
de nabijheid van de woning van den
heer Koene plaats 'liad, hooide diens
gerucht en begaf zich naar bui-
aanvaller nam daarop de vlucht.
De heer Koene is er met den schrik af
gekomen.
BRAND. Maandagmorgen is
brand uitgebroken in de bovenverdie
ping van de drukkerij, behoorende bij
de fabrieken der Deventer Katoen-
maatschappij voorheen Ankersmit cn
Co. te Deventer. De brand is vermoe
delijk door broeiing van een groote
partij katoenstof ontstaan. De gehee
ls bovenverdieping is uitgebrand. De
lagere verdiepingen kregen veel wa
terschade. Met de drukkerij is ook de
drogerij nagenoeg geheel uitgebrand.
De brandweer was met. veel materiaal
verschenen, maar kon betrekkelijk
weinig uitrichten.Verzekering dekt
de sc li ado.
GEEN VERGIFTIGING. Dc vo
rige week is naar Leiden overge
bracht. om daar gerechtelijk ge
schouwd te worden, liet lijkje van liet
2-jarige dochtertje van J. C. Uiu B„
weduwe van G. van S. te Sassenhehn.'
Er werd gedacht aan vergiftiging.
Uit het. onderzoek'is gebleken, dat van
vergiftiging geen sprake is.
DE HAAGSC-HE WETHOUDERSVACA
TURE. In <ie vacature Van Vuuren is
tot wc-thouder van 's-Gravenhoge geko
zen de lieer F. N. V. Quant, eveneens R.K.
INGEZONDEN MEDED EELINCEN
A 60 Cts. per regel.
OP VISITE. Twee kinderen uil de
P. Kiugorlaan Ie Rotterdam waren giste-
l.lj Je f 11.111. T>. ui .ie Heer Dainiölslr.
aldaar op bezoek.Toen ze aan 't spelen wa-
is er 'n ketel kokend water omgevallen
Do kinderen bekwamen brandwonden.
vier jarig kind van B. werd ernstig
gewond aan horst cn armen en moest
tav het ziekenhuis worden oyergohuicht.
mi jaar hadden slechts lichte h'ftndwon
.geloop
Ze
:rden
ae
ouderlijke woning vervoerd.
ONGEVAL HET EEN AUTOBUS, Op
en Niéuwen Binnenweg te Rotterdam
heeft Zondagavond weer een autobus-on
geval plaats gevonden. Een bus van den
dienst Spangen—Oudendijk reed ter
hoogte van den Schoonehergerwog en
wilde nog een tramwagen links passecren.
Uit do tegenovergestelde richting kwam
eehler eveneens con tram en he: gelukte
d.en chauffeur «iet, aiog bijtijds tusschen
de motorwagens door te glippen. De auto
bus -werd van achteren aangegrepen eu
raakte bekneld. Gelukkig werd geen der
passagiers gewond. Van de autobus werd
echter het achterste gedeelte ingedrukt,
terwijl allo. ruiten' braken. Do trams kwa
men er inet een ingedrukt voorbalcon af.
Een verpleger van den Geneeskundigen
Dienst verbond den chauffeur, die door
glasscherven licht aan de handen gewond
Een demonstratie tegen
de zakelijke bedrijfs
belasting.
Te Zaandijk hebben executoriale
verkoopingen plaats.
Dc industrieelen ie Zaandijk die ge
weigerd hebben hun zakelijke belas
ting op het. bedrijf te betalen, hebben
iu hun verzet volhard. Maar. ook
het gom.Viito!>stuur zette door. Het
is gekomen tot oen oxecutorialen ver
koop. Acht firma's zijn deze week aan
do Ik-uM; de anderen volgen later. D©
eerste verkoop, d:e Maandag plaats
had,gold de N.V. Zc.anlnndsche Cacao
fabriek T. Oly er. Comp.
Tégen tien uur hadden zich velen
voor do fabriek verzameld. Maar se
rieuze koopers zagen wij niet, schrijft
het Hhld- Een paar .lolgrenooteu",
wat nieuwsgierigen en verder werkloo-
zen uit de gemeente.
Vóór do fabriek waren drie horden
geplaatst, waarin de bezwaren tegen
de belasting aan den volke werden
kond gedaan. Zij luiden:
„Ons Gemeentebestuur doet de in
dustrie verdwijnen en bevordert do
werkloosheid."
„Tn Zaandijk betaalt men ruim f 50
belasting per inwoner, van zuigeling
tot, grijsaard 3909 inwoners heta-
leji ruim f155.090. Is dit niet ge
noeg?"
„Protesteer tegen deze zakelijke be
lasting! Bocht is bier een „üdel"
woord." „De aangeslagenen in de za
kelijke belasting hebben geen enkelen
werklooz© ten laste der gemeente."
Klokslag tien uur gingen de deuren
van do fabriek open. De afslager
do gein een tebode van Wormer
kondigde aan:
,,'t Klokje van tien heeft- geslagen,
dus we gane beginnen."
En hij verleide verder, dat bij op
bod zou worden verkocht. Ieder, dio
iets kreeg- toegewezen, mocht het. da
delijk meenemen. Maar direct de
centen."
Daar kwam de eerste „kaveling":
100 amandelrcepen „Een cent." riep
iemand, maar zijn stem versmoorde
in oen ander bod van één gulden. Al
snel liep het. op t.ot f <1.
„Op" zei de afslager Do fabriek
had ingekocht.
Meer kistjes ree-pen gaan weg, alle
maal voor vier gulden, ingekocht dooi
de fabriek. Dan legt de heer G. .T.
Honig, dio z'ieli ouder hot pub'.Jiok
bevindt, or een gulden op en krijgt
honderd reepeu voor f 5.
Geroep: „Betalen".
Het geld verhuist naar den afsla
ger. liet kistje naar den kooper.
1 Iel. publiek ziet deze betaling, maar
ziet niet, dat voor dc kistjes, door de
fabriek ingekocht, ook geld op tafel
wordt gelegd.
Geroep: „Laat ze daar binnen ook
eens betalen."
Afslager: „Dat is voor mijn verant
woording":
Gei'Oop: „Wij willen geld op 'tafel
zien."
Afslager; „lloud u nu maar 'stil.
Laat dat maar aan mij over."
Geroep: „Laat do directeur nou 's
'bétalen."
Een ander: „Hij heeft het niet."
De afslager gaat verder. Nu komen
o flikjes, in doozen van drie K-G- Zij
mengen op f 3.50 a f3.75, meestal
igen inkoop. Een kistje verhuist naar
uiten. De kooperblijkt geen geld
ij zich te hebben,'111 aar in de fabriek
wordt voor hem betaald.
Geroep; „Koop maar, jongens, zo
betalen binnen wel."
Een andere stem: „Biedt niet meer
dan f3.75, anders lic-b je een strop."
't Ts kwart over tien geworden. Do
executie liceft een kleine honderd gul
den opgebracht.
Dan komt de mare: „De belasting
is betaald, het geld is er."
Het verzet blijkt te zijn opgegeven.
De verschuldigde f IKK), vermeerderd
met de kosten van ruim f 35, zijn den
ontvanger ter hand gesteld.
Do afslager deelt mede: „We schei
den er uit, jongens, om twee uur gaal,
de zaak op een andere plaats voort."
Zoo was deze eerste executie dan
afgeloopen. Spoedig keerde de rust
Feuilleton
Naar het Engelse h
van
A. WILSON BARRETT.
(Geautoriseerde vertaling).
21)
Nauwelijks had Jell het woord
„Chippendale schrijftafel" uitgespro
ken, of het gelaat van den oppasser
veranderde, hij- wenkte iemand van
hoogeren rang, waarschijnlijk den di
recteur, of een der compagnons, wieu
hij een paar woorden influisterde, en
die daarop Jell eu Charles een blik
toewierp, die liuu zonderling cn wei
nig goeds voorspellend leek.
„Wij hebben een schrijftafel, een
Chippendale schrij.'tafel, die ons ge
zonden werd 0111 te verl.oopeu zc-ios
h-j. „Ja, het is dezelfde die in den
catalogus vermeld wordt. Tot mijn
leedwezen moet ik u échter zeggen
dat do voorwaarden van verkoop
hm ongewoon fejn. En zij is niet,
zooals het anders bij onze verknopin
gen gebruikelijk is, vooraf to zien".
„Bgdoelt 11 daarmee", vroeg Char
les. „dat zij in geen geval te zien is?"
Dj man trek ccnigszios minachten!
zijn wenkbrauwen op, terwijl hij Char
les van zijn blauwe pet tot, zijn lede
ren beenstukken opnam.
„In geen geval", antwoordde hik
„Eu niemand mag haar zeker ook
aanraken?" hield Charles aan.
„Niemand dan onze eigen men
schen", antwoordde de man. „Eigen
lijk mag ik in deze hm onge
wone omstandigheden wel zeggen,
niemand dan de directeur en ik".
„Ik vroeg dat alleen, omdat er pa
pieren in de schrijftafel zitten, die dea
ver kooper niet toebehooren", zeido
Charles.
„Daarvan is ons niets bekend", zet-
de de man. „Wij hebben last om de
schrijftafel met inhoud, zooals zij daar
staat, nis één nummer te verkooper
aau den meestbiedende
„Zelfs, wanneer de inhoud aan
iemand anders toebehoort?" vroeg
Charles, die wrevelig werd.
De man wuifde met de hand.
„D.uir weten wij niets van", zeide
hij. „Indien er in de schrijftafel toe
vallig eenige papieren, zeide u,
meen ik z'jn, waarvan het eigen
domsrecht betwist wordt, clan is het.
dunkt mij, de zaak van den wettigen
oigenanr om z;in rechten te bewijzen.
Daar staan vii geheel buiten. Wij
hebben het volle vertrouwen in don
he:-r. voor wien vvii dc schrijftafel vcr-
koooen' gi'.ur hij voort met een snr-
r-asUsrheu blik op Ck.artes. „liet. ?i
iemand uit den ue;tig.u stand en oen
oude klant van ons".
„En noch de schrijftafel, noch de
inhoud wordt verkocht vóór den dag
der verkooping?" drong Charles aan.
„De schrijftafel, zooals zij daar
staat, wordt opgenomen in den cata
logus van Vrijdag", antwoordde da
man. „Vóór dien tijd wordt zij niet
verkocht".
„Tot geen prijs?" vroeg Jell.
„Voor geen duizend, voor geen tien
duizend pond. Maar ik denk, dat. u zo
wel heel wat goedkooper zult- krijgen"
zeido hij glimlachend.
„Met dien mijnheer is niet veel te
beginnen", zeide Charles, toen zii weer
op straat waren. „Die verwenschte
oude Nobbs. Blijkbaar heeft hij zijn
maatregelen genomen. In ieder geval
weten we nu dat er niets met de
schrijftafel gebeuren kan vóór Vrij
dag, als Palzer haar soms op het
spoor mocht zijn".
„Net iets voor den ouden Nobbs om
het- hem te schrijvenzeide Jell mis
moedig. „Maar ik geloof toch stellig,
dat, daar die schetsen aan juffrouw
Byron toebehooren, de wet wel op on
ze hand zou ziin, als wij de eigenares
maar spoedig vonden".
„Nu, voor het oogenblik helpt dc
wet ons tiiethernam Charles, „want
wij kunnen niet beweren, dat wij de
eigenaars zijn. Het is verduiveld er
gerlijk. te moeten denken, dat die
schetsen zoo vlak bii en toch zoo ver
\an ons af zijn- Ilallo! wat ;s ©r?"
Jell had hem plotseling bij den arm
gegrepen en hem mede getrokken in
een portiek, waar zij vlak bij ston
den.
„Stil daar heb je hem!" zeide hij.
„Palzer komt hierheen".
Het was waar. Daar kwam de dik
ke geldman aan gelukkig van een kant
dat hij niet langs hun schuilplaats
behoefde te gaan.
Hij had een bloem in zijn knoops
gat een stapte, vroolijk met zijn stok
zwaaiend voort, blijkbaar met zichzelf
en de geheele wereld tevreden.
„Hij schijnt bijzonder in zijn hu
meurfluisterde Charles. „Wat zou
ér aan de hand wezen? Ik krijg lust
om den dikken schurk op zijn kop to
slaan".
„Doe dat niet", zeide Jell op smre
kenden toon. „althans niet op dit
oogenblik. Hij ziet er uit alsof hij goed
nieuws had. Ik wed om honderd pond
dat hij van den ouden Nobbs verno
men heeft, dat de lessenaar hier is".
„Hij gaat tenminste paar binnen",
zeide Charles haastig. „Verbeeld ie.
dat hij eens beter slaagde dan wij!"
„Dat denk ik nietzeide Jell, Pal
zer nakijkend, die, na een blik op
den catalogus, het verkocplokaal bin
nenging. „Blijkbaar heeft de oud»
Nobbs alles vooi'irt berekend: die fir
ma is r ik, en zij zullen zich evenmin
door Palzer laten oinkoopen als door
ons. Wij zullen het afwachten, maar
ik ben niet bang dat Palzer; vandaag 1
de plannen krijgt".
Het portiek waar Jell en Charles
stonden, was maar eenige meters van
de deur vau 'het verkooplokaal, en
door voorzichtig naar buiten te kij
ken, konden de twee kameraden ©eu
oogje op do deur houden.
Na eenige oogenblikken bemerkten
zij, dat Jclt gelijk had gehad met ziin
voorspelling omtrent den uitslag van
Palzer's 'poging. Weldra verechren hij.
driftig pratend, op dén drempel, vuur
rood, den lioed achter op het hoofd, en
zijn handen in woedende beweging.
En naast hem liep dc man, die Char
les en Jell tc woord had gestaan, ver
ontschuldigend, kalmeerend. maar tot
hun blijdschap volkomen bcdnnrd en
vastberaden.
..Het spijt. mij. mijnheer Palzer, het
spijt snij werkelijk zeer", sprak hij,
tevergeefs trachtend den toorn van
den dikken man to doen Itediren-
„Maar het zijn de voorwaarden, waar
op ons de schrijftafel gestuurd werd.
Het zijn de bepaalde bevelen van on
zen cliënt, en vvii staan in dat geval
volkomen machteloos, hoe gaarne wij
ook aan uw verlangen zouden vol
doen. Maar misschien wilt u zijn adres
hebben, dan kunt 11 zc-if met hem pra
ten. Het is een well-ek-nd, bemiddeld
h©'r mijnheer Nobbs. van
„Laat Nobbs naar dc maan Ion-;
pen!" viel B i/ :- hem woedend in de
rede. „Hij is een verwensvite. oude
gek, eu eeu schurk- Ik heb hem go-
sproken, eu hem gewaarschuwd, dat
er in die schrijftafel papieren zitten,
die mij toebehooren".
De ander wuifdo afwerend met de
hand.
„Zooals ik reeds zeide, vrees ik wer
kelijk. dat wij ons met die vraa» niet
kunnen ohouden", zeide hij. „Wij zul
len natuurlijk aun onzen cliënt mede-
declen, wat u gezegd heeft, eu natuur-
iijk. Maar heusch, ik zou u raden
tot Vrijdag te wachten: dan wordt de
schrijftafel verkocht, zooals ze daar
staat, zonder eenig voorbehoud".
Palzer duwde zijn i.oed op ziin hoofd
zonder*te bedenken, hoé de blinkende
oppervlakte beschadigd werd.
„Ik ga naar mijn advocaat", reide
hij.
De man keek nog altijd veronisch-i-
digend, doch volkomen onverzettelijk.
Palzer loerde voorzichtig om zich
heen eu vroeg een beetje zachter:
..Wordt die schrijftafel niet bij ad
vertentie aangeboden?"'
„Volstrekt niet, mijnheer ant
woordde de man, blijkbaar verlicht
door zijn veranderden toon van spre
ken. „Zij wordt alleen genoemd .-.!s
een der nummers van onzen catalogus,
zooals 11 ziet. U krijgt de schrijftafel
waarschijnlijk heel goedkoop, mijn
heer cn voor zoover lie: van ons af
hangt, kunt u er op rekenen, dat al
les er inliirift, wat er zich in 3-cvindt".
Palzer staarde eenige o:genb!ikk m
Vóór zich naar den greud.
