Buiteniandsch Overzicht
HAARLEM'S DAGBLAD
DINSDAG 2 OCTOBER 1923 - DERDE BLAD
De financieele toestand van Duitschland
i onzen correspondent.)
B c r 1 ij n, 27 September.
Het economische leven van Duitsch
land wordt op liet oogenblik beheersen:
coor twee factoren de opheffing van
het lijdelijk verzet in het Roergebied en
de wijziging van dc valuta.
Onlangs hebben wij geschreven, dat in
s'.écds breeder kringen het ruïneus' ka
rakter van het laatste strijdmiddel leger.
Frankrijk dc tegenstand in het Roer
gebied duidelijk zou worden en <'a;
d«zc overtuiging weldra ook in dc pol:-
tiek uitdrukking zou kunnen krijgen. De
werkelijkheid bracht zeer spoedig dc be
vestiging an deze voorspelling. In «ie
laatste voltallige zitling van den opper
sten cconomischen raad erkende de mi
nister van financiën. Hilfcrding, open
lijk „Een zeer groot gedeelte van de
bevolking in het Roergebied leeft uit
Rijksmiddelen. Hel aanbod van geld op
dc markten en dc zeer groote vraag naai
bmtcnlandsche betaalmiddelen aan dc
beurs (die den niarkkoers drukken) moe
ten in verband worden gebracht met dg
zeer aanzienlijke uitgaven, die het lijde
lijk verzet vordert. En daaruit trok hij de
conclusie „Wanneer er verandering op
de geld- en wisselmarkt wil intreden,
dan moet er onvoorwaardelijk voor ge
zorgd worden, dat dc uitgaven voor het
Rijnland worden verminderdDc
(algcmecne) oplossing van het Roercon
flict echter moet gezocht worden langs
den weg van sneile ondeihandclingen."
Kort daarna verklaarde ook dc Rijkskan
selier, Stresemana, dat deze oplossing tic
ecuig mogelijke was.
De wooiden van den minister van Fi
nanciën houden intusschen slechts een
zwakke aanduiding in van dc morccie
en economische schade, die aan de vcr-
zetactie in hel Roergebied verbonden
zijn. Thans kan het openlijk gezegd wor
den de Roei actie die als laatste middel
werd beschouwd in deti strijd van het
Duifscbe volk om dc integriteit van zijn
territorium, is door velen in het Roer
gebied tot kleine, egoïstische doeleinden
misbruikt en had tcr.s'otie een demcrah-
seerende uitwerking." Met de Roer-on
dersteuning weid omgesprongen, alsof
het Duitsche rijk over enorme bronnen
van inkomsten en onuitputtelijke goud
voorraden had te beschikken. Economi
sche kringen in het Roctgebied,
aanvankelijk niet aan dachten, aanspraak
te maken op ondersteuning in geld
de zijde van het rijk, werd deze steun
formeel opgedrongen en daaruit groeide
na korten tijd een noodlottige toestand
men w as lot de ontdekking ge
komen, dat met deze ondersteuning
prachtig te speculeercn viel en van dai
oogenblik begon als het ware een iun
op de Roerondersteuning. Weldra weid
niet alleen werkelijke,- maar ook gefan
taseerde schade gerapporteerd. Dai
werkte te nadeeliger op dc rijksfinan.
cicin, daar mettertijd ook hel totaal van
de werkelijke schade reeds tot een ont
zettend hoog bedrag was gestegen. De
gewetenloosheid en immoraliteit nairi
7.00 toe, dat reeds cenige maanden na de.
Roerbezetiing de keunis van dc kunst
grepen, die men had te doen om in het
b07.it van enorme geldsomimen te konn
vrij algemeen was en' ieder, die geen
kans zag, de zakken te vullen, als een
67.el werd beschouwd. Sommigen 'bedro
gen den staat onbewust, anderen opzet
telijk. „Wanneer eenmaal de dossiers ge
opend worden en de redenen bekend,
waarom velen Roerondersteuning is ver
leend, dan zal men met ergernis vervuld
worden, I-Iet kwaad 'bleef niet tot de ccn
of andere klasse der bevolking beperkt,
maar het was tol al haar lagen doorge
drongen."
Deze vernietigende getuigenis is niet
afkomstig uit een of ar.der Fransch dag
blad, maar uit het „Wcstfalische Volks
blad", het centrumorgaan te Pjiderborn.
T-«..1„i, I,,I
Ook and-ere Duitsche bladen uit hel
Rijngebied, zooals -b.v. het „Kohier
Tageblatt" cischten reeds lang een dic
tatoriale contröle op het gebruik van de
Roergelden.
Behalve van de liquidatie van de
Roerondersteuning wordt ccn herstel
van de Duitsche financiën verwacht van
een heivorming van het muntstelsel. Na
lang en breed beraadslagen zijn thans
eindelijk dc grondtrekken van de2e hei
vorming gekristalliseerd. Maar men kan
niet zeggen, dat deze hervorming
voudig 15. Integendeel, zij is bijzonder
gecompliceerd. Ia plaats van de zeer
slechte Mark. zullen wij in het vervolg
niet minder dan drie geldsoorten hebben
en welhet tot dusver gewone geld, 2.
de z.g. goucbiljetten van de hervormde
rijksbank, 3. hc; door zakelijke waarde
tc dekken geld van dc nieuw op tc rich
ten valutabank. Tracht men klaarheid in
dezen chaos tc scheppen, dan komt
ongeveer tot het volgende het tot dus
ver gangbare geld blijf, om geen plotse
linge wijziging m het zakenleven te ver
oorzaken in de tweede plaats om d'.
hoogeie waarde van de nieuw- te crccc
ren geldsoorten des te duidelijker te
doen uitkomen evenals de Sovjet-
tschervonetz zich majesteitelijk in
voortbes taanden en dalenden Sovjet-
bel spiegelt. De hervorming van de
rijksbank echter en de stichting van een
nieuwe valutabank zijn in zekeren zin
aan elkaar tegengesteld. De Rijksbank-
zal nu \an het ministerie van Financiën,
met andere woorden van dc Staatsbc-
grooting. onafhankelijk gemaakt worden,
dat wil zeggen het enorme staatsbu.l-
al niet, zooals tot dusver, op de
rijksbank drukken ca steeds tot nïeuv
gcldemissies dwingen. Haar ande
functie echter dc financiering en h
crcditceren van den particulieren handel
zal ook bij de gereorganiseerde rijks
bank blijven berusten cn gerealiseerd
worden door de uitgifte van „goudbank-
biljeiten", die door goud, buitenlandsche
seis en goudwissels van de clicnien
gegarandeerd worden. Dc staatsfunctie
in de rijksbank wordt echter door de
euwé raluliibank overgenomen. Haat
grondkapitaal zal bestaan uit obligaties,
die landbouw, industrie, handel en par
ticuliere banken tc-t een bedrag van on-
5 \an hun kapitaal moeten ne
men. De staat zal -aardoor zijn behoefte
middelen, voor zoover deze niet dooi
itaatsontvangsten wordt gedekt me»
behulp van deze valutabank dekker
tegelijkertijd het op zakelijke waaide ge
baseerde geld m omloop brengen.
I-Ict is op het oogenblik volmaakt
onmogelijk ccn prognose ten aanzien vaa
liet resultaat ran doze hervormingen ie
maken. Eén ding is evenwel duidelijk
het 1? nog niet voldoende, dat Rijksbank
en valutabank haar namen geruild heb
ben, maar de staat moet ook bij machte
zijn, voor zijn behoefte van de nieuwe
valutabank slechts zooveel op tc vragen,
als door deze bank gedekt kan worden.
Tiet lot van de papiermark schiim
daarentegen bezegeld. Zij wordt welis
waar niet „prijsgegeven", maar toch,
door het scheppen van nieuwe geldsoor
ten, „in den steek gel-alen", althans op
den achtergrond gedrongen. Als eenig
redmiddel blijft de staat aangewezen op
dc politiek van afschrikking, die zoo
als de laatste ervaringen hebben aange
toond soms niet zonder succes
door interventie aan de beurs de specu
lanten van een verdere baisse van den
markkoers afschrikt. Het lot van de pa
piermark, zooais overigens ook van de
nieuwe geldsoorten, blijft ook ht de toe
komst ten nauwste verbonden met de
gehecle ontwikkeling van den Duitschcn
cconomischen Jjestand. Op liet oogen
blik bevindt dc-ze economie, zooals dc,
Frankfurter Messe aantoont, waar
slechts zeer weinig zaken werden ge
daan, in een toestand van stagnatie. Men
kan met volkomen zekerheid de factoi
noemen, waarvan deze stilstand en dc
vraag, of men cr uit zal komen, afhan
kelijk is dc warenprijzen. Het is echter
op het oogenblik moeilijk te zeggen,
elke invloed dc hei-vorming van het
muntstelsel op daze prijzen zal uitoefc-
icn. Menigeen is geneigd tot de ver
onderstelling, dat deze invloed nihil zal
zijn. zoolang dc prijzen der levensmid
delen die met den dag stijgen niet
veranderen. De nieuwe financieele poli
tiek bij den wortel van alle economische
dingen bij de voortbrengselen van
den bodem tc beginnen, daaraan denkt
echter merkwaardigerwijze nie
mand. ;A.- - -
NADERE BIJZONDERHEDEN OVER DE ONLUSTEN IN DUSSELDORF.
DE VERSCHERPING VAN HET CONFLICT TUSSCHEN BEIEREN EN
HET RIJK.
BEIEREN MOET NU KIEZEN.
NIEUWE PUTSCHPLANNEN.
De demonstratie van de separatisten
voor de Rijnlandsche republiek is
Zondag, zooals we reeds meldden, met
het bloedbad lo
Dusseldorf
gegeéindigd. Heti aantal slachtoffers
is nog niet nauwkeurig op te geven,
doch volgens de hekend .geworden be
richten zijn er 10 dooden cn eenigc hon-
derde gewonden. Verschillende gewon
den verkeeren in levensgevaar.
De Zondag begon als een prachtige,
zonnig-warme herfstdag, zoodat de se
paratisten hun vergaderingen in de
open lucht hielden, in de hoop, dat
daardoor de toeloop grooter zou zijn.
liet tooneel van de demonstratie was
in hoofdzaak de ICünigsallee en de
Hindenburgwall, twee brecde straten,
■waar steeds een zeer druk verkeer is.
Reeds in den loop van den ocblend
kwamen de eerste separatisten van bui
ten aan. Onder hen bevonden zich
vele leiders der gemeentelijke „Selbst-
schutz' In het geheel zullen het onge
veer 20.CU0 personen zijn geweest, die
onder «Je leuze dc separatistische pro
paganda te, dienen Zondag te Duss:!-
dorf hebben vertoefd. Men zag ouder
hen -- zoo seint de correspondent van
"t Alg. Handelsblad vele typen uit!
het Roergebied, die bij alle relletjes
altijd tegenwoordig willen zijn, doch
waarvan men niet recht weet, waar
om ze nu zich potseling als verdedi
gers van de Rijnlandsche belangen op
werpen, door het Rijnlandsche wezen
en de ltijnlandbche aard hun geheel
vreemd zijn. Zij waren allen van knup
pels en schietwapens voorzien.
Vooraf zij nog opgemerkt, dat de
actie, voor zoover zij de afscheiding
van liet Rijnland van Duitschland ten
doel had, geheel zonder resultaat is
gebleven.
"s Middags tegen drie uur was alles,
afgezien van ao gebruikelijke kleine
botsingen, tamelijk rustig. De vakver-
eehigingen cn de op den grondslag
van de rijkseenheid staande partijen,
waaronder ook de sociaal-democraten,
hadden het parool uitgegeven, alle ca
fé'» en amusementslokalen gesloten te
houden en ook zooveel mogelijk het
straatverkeer te beperken. Dit parool
is over het algemeen opgevolgd: ook
het tramverkeer stond geheel stil. Al
leen de communisten dedc-u niet mee
en wilden met de separatisten afreke
nen. Dort-en en Smeels wmeu ditmaal,
niet van de partij; de ziel van do ge-
heele actio was de Elzasscr Maitkes.
lu de eerste namiddaguren was het
ongewoon rustig in Dusseldorf. Slechts]
op de verzamelplaatsen van de sepa
ratisten en der communisten was del
toeloop sterker. Wat nu de eigenlijke
oorzaak van de bloedige schietpartij
is geweest, is nog niet met. zekerheid
te zeggen. De lezingen hieromtrent
loopen uiteen. Volgens mededeelingcn
van een ooggetuige zou even na drie
uur een beambte va nde z.g. blauwe
politie ontwapend en door de menigte
mishandeld zijn, wat den in de nabij
heid 111 reserve gehouden Sehupo-
beambte aanleiding gaf het vuur op
de menigte, met name op de om het
bism.'irckdfcnknial gegroepeerde sepa-
latisten, te openen. Er ontstond een
gevecht fcusschen communisten en se-
parotisten, waarbij ook eenige schoten
:n de lucht werden afgevuurd. Vol
gens een andere lezing is toen rec-ds
e«.':i politic-beambte gedood, waarna
de in de Milhlenstrasse in reserve ge
houden Scliupo het vuur opende, lict-
•velk door de separatisten werd tea 111 -
voord. Van beide zijden werd er tr
•p losgeschoten De menigte vlucli
in wilde paniek. De straat lag vol i_
..«inden, die in den loop van den in:d-
lag naar de ziekenhuizen werden ver
voord. Velen van hen konden nadat z.
•bonden waren weer naar luiis gaan
zEen gerucht, dat een Fransch hoog
geplaatst 'officier het slachtoffer var
de schietpartij zou zijn geworden,
wordt niet bevestiga.
Na deze bloedige botsing was ook
de actie der separatisten en der com
munisten geëindigd, daar onmiddel
lijk na den aanvat der Schupo de
Fransdie cavalerie verscheen
tanks, machinegeweren en suelvt
kanonnen om de orde te herstellen.
De Schupo werd door dc Frnnsche be
zetting ontwapend. Men zegt, dat de
politie zes dooden en een groot aantal
gewonden had. De bezettingsauïorilcï
ten zijn voornemens de politie te Du?
aeldorf geheel te ontbinden en 11
haar plaats de z.g. „Sëlbstschutz t
stellen.
Het optreden der Schupo, die _nof.
door bleef schieten, toen de menigte
in wilde vlucht uiteenstoof, wordt veel
al scherp veroordeeld, en het zou
niet te verwonderen zijn, als scherpe
sancties voor Dusseldorf hiervan het
gevolg waren. Noor een deel zijn deze
lies dan ook reeds in werking ge
treden. Zij bestaan in ao eerste pi;i:K
uit esn vervroeging van het sluiting:-,
van 11 tot IC» uur en een verbod
straatverkeer tusschen 11 uur des
avonds cn 3 uur 's morgens.
Oin het optreden der politic naar
aarde te schatten, meel mén echter
zoo vervolgt deze correspondent
bekend zijn met verschillends gebeur
tenissen van den laatslen tijd. Dé ver
houding van de politie met de Fran-
:che bezetting was tot dusver tamelijk
goed geweest. Niet zoo goed v as echter
de verhouding tusschen de Scliupo en
de Duitsche autoriteiten, die de politie
eigenlijk mser tegenwerkten dan dat
zij ze in haar zware taak steunden.
Een bijzonder groote opwinding had
zich echter van de Schupo meester ge
maakt, toen de vorige week in de
stadswijk Oberlik een politiebeambte
door een schot in den rug was gedood.
De daders zijn intusschen gearresteerd
cn bij hun verhoor hebben zij ver
klaard tot de separatistische beweging
te belmoren. Deze stemming onder de
Politie heel't Zondag waarschijnlijk tol
de bloedige botsing geleid.
Later op don dag zijn geen inciden
ten meer voorgekomen. De Fransch2
bezetting zorgde voor het bewaren vallij
de orde. De separatisten kwamen voor
een klein deel, nadat de politie ont
wapend was en zij voor Jnm verdere
actie vrij 'baan hadden, weer bijeen en
hielden een korte samenkomst waar-
er mede gedreigd werd, dat men
taak zou nemen voor het gebeurde.
Nader wordt uit Dusseldorf gemeld,
dat alle officieren van de Schupo zijn
curresteerd.
Zondagavond vertoonde zich, be
halve troepen separisten, veel ver
dacht gespuis in'de straten, dat ge
bruik maakte van de ontw ayenivig
der politie. Op verschillende punten
der stad ontstonden botsingen niet
communisten. Maandagmiddag brak
een opstand uit in oen der door
I'ranschen bezette gevangenissen,
sehen gevangenen en bewakers, waar
bij talrijke slachtoffers vielen. Zestig
gevangenen zijn voortvluchtig. De se
paratisten, die Zondagnacht door hun
groot aantal voor het mee-reudeel niet
naar hunne woonplaatsen konden
worden vervoerd, plunderden Maan
dagmorgen een bakkerswinkel. De
Franschen hebben het nachtverkeer
nog strenger beperkt in verband mdt
het feit-, dat allerlei ongure elemen
ten zich als separatisten voordoen er
op die wijze trachten hun slag tt
slaan.
vcrcenigir.gen, alles onder bevel
rijksweerkapitcia Bucndrucker.
De commandant van Küstrin stelde
zich. terstond in verbinding met het
rijkswcerministeric te Berlijn, waarop
een regiment cavalerie naar Küstrin
werd gedirigeerd, terwijl tegelijkertijd uit
de omringende garnizoenen versterkings-
troepen aanrukten, doch nog voor hun
aankomst gelukte het de bezetting de
Pulsen, te onderdrukken. De kapitein
werd gearresteerd, terwijl de oude stad
door geregelde troepen is bezet. De aan>
vallers werden in het voormalige arse
naal van de oude vesting opgesloten,
waar zij onder strenge bewaking bleven,
Intusschen schijnt men in ingewijde
kringen dergelijke gebeurtenissen wel te
hebben verwacht. Reeds is melding ge-
niaakt van de z.g. zwarte rijksweer, die
t ontslagen iijkswcersolcaten bestaat,
welke rijksweer in Hc laatste tijde:
dc omgeving van Berlijn rondspookt
Sedert een.gen lijd is minister Gc:
bezig de rijkst"
ontslagen.
1 onbetrouwoar
Vele soldatc:
ich weder in gc
gelij
helder
het. -
tc bcdri.
la verbinding met deze elementen
staan dc rechts-radicale verbonden, die
met de communisten tal van aanra
kingspunten heb'i-n. Inderdaad noemden
de rechts-radicalcn in de omgeving van
Küstrin zich dan ook r.ationaal-commu-
nistcn.
Zooals men zich zal herinneren, is dc
toenadering tusschen beide partijen in
dertijd tot uiting gekomen, o.a. door dc
vriendschappelijke agitatorische polemic,
ken tusschen den vroegeren ultra-con
servatieven graaf Rcvcntlow cn Radek ia
de „Rote Fahne".
Daar dc leider van dc Putsch, kapitein
Buchdrucker, een geboren Beier is,
neemt men aan. da; hij in verbinding
staat met dc Münchensche centrale dei I
réchts-radicalen.
De Bcrlijnsche pers heeft ingevolge
hel verbod nog geen bijzonaci heden ovci
het voorgevallene kunnen melden. Hc
aan het groot-industrieelc „Hugcnberg.
concern"' behoorcnóc nieuwsagentschap
„Tclcgraaf-Union" had echter r
cenige berichten naar dc provincies ge
seind, cn wel zeer tendcnticuse berich
ten, welke den aanval in een fraai dag-
licht stellen cn onjuistheden bevatten
omtrent ce houding van dc bezetting
van Küstrin. Tal van provinciale bla
den, die deze berichten reeds hadden
opgenomen, zijn in beslag genomen.
In politieke kringen ziet men in het
'geval ccn voordeeltje voor dc rcgeerir.g,
«vel uit hoofde- van het spoedig en
krach'.ig ingrijpen van rijksweerminis
Gessier, waardoor in don toestand cc
ge -ontspanning is ontslaan. Men be
schouwt dc zaak zoo, dat Gcssler bewe
zen heeft, dat de uitvoering van den
uitzonderingstoestand bij hem in goede
handen is en dat de bezwaren door den
linkervleugel der sociaal-democraten
de Saksische j-cgccring tegen hem
gebracht, niet gerechtvaardigd zijn.
Zooals men weet zijn Zondag hier
daar beloogingen gehouden voor een
Kijnlandrepuibliek.
Volgens een draadloos bericht heeft
Zondag ie Keulen
oen grootsoho tegenbotoo-
ging plaats go had va:i rijks-
getrouwen,
die den separatisten -het reclu ontzegden
te handelen namens de Rijnlandsche be
volking. Ju het.nig.cmcenkan. worden
'geconstateerd (volgens den druadloozf
dienst) dat de stemming onder de a
beiders, vooral bij de communisten, -zeer
k gekant is tegen ecu Rijnlaudsch-
itfaalschc republiek.
Men verwacht hier nieuwe Putsch-
plannen van separatistische zijde. 11e
vakvereenigingen zijn voornc-mens der
gelijke pogingen met een algemeen©
staking te beantwoorden.
Rijksweerminister Gessier heeft het
volgende «bevel aan de verschillende
wcerkrcïtscommado's doen toekomen
„Teneinde verontrusting der bevolking
door het verspreiden van ongecontro
leerde berichten te vermijden, beveel ik,
dat over onlusten in het onbezette rijks
gebied door de pers geenerlei berichten
behalve d-e officicelc mededeelingen der
militaire bevelhebbers mogen worden ge
publiceerd."
Aan «leze veioideaing van den rijks
weerminister is het ook te danken, dat
in Duitschland slechts een zeer kott of
ficieel bericht wordt gepubliceerd over
een Putsch, die Maandag
echtend in Küstrin heeft
plaats gehad.
Hec officiecle bericht zeg:, dat. natio-
naal-communistische benden Küstrin
trachtten te overrompelen en, de slechts
van een klein garnizoen voorziene oude
stad binnendrongen. liet gelukte den
commandant van Küstrin, den leider der
natioaaal-communisten, gevangen te ne
men. Het rijksweergarmzocn, dat ver-
versterkingen uit garnizoenen in do om
geving krec-g, heeft opdracht de orde
met krachtige gebruikmaking van alle
middelen te herstellen.
Deze Putsch heeft ia Berlijn nogal
sensatie verwekt.
De correspondent van De Telegraaf
seint nog
In weerwil van de kunstmatige beper
king van dc berichtgeving, op order van
den rijksminister Gessier, lekt toch een
zaak. De troep- c:e Maandagmorgen
Küstrin trachtte tc bezetten, bestend uii!
pl.m. 15CO man, gedeeltelijk vroegere ar-
bcids-commando's van de rijksweer, ge
deeltelijk nalicnaal-socialisttsche strijd-,
Ecleren on het Rijk
Het centrale orgaan van de soc.
dem. partij de „Vorwürts vaart in
oen artikel „Es gehfc ums Retell!"
scherp uit tegen don Beiersclicn dic
tator v. Kahr cn constateert, dat. ,,in
Beieren derhalvo thans ccn man ra-
georfi, die de republikeinen ontwapen!,
de monarchisten bewapent cn die loeit
op het oogenblik, 0111 da republiek den
doodsteek te govcn". Het blad cisciit
-om, dat do stalling ..rijkswet
breekt landswet" onverbiddelijk tegen
over Beiereu wordt doorgevoerd. Do
militaire commandant in Beien
moet zijn standpunt doen zegevier,
tegenover den dictator of wel hij moet
verdwijnen; liet moet dan onenlijk
worden uitgesproken, „dat lici Ruk
in Beieren'niets meer te zoggen hee'F
Hetgeen een ontzaglijk ongeluk zou
zijn, maar beter dun de „huidige twee
slachtige en vage toestand". liet rijks
gezag mag geen compromissen zoo
ken, lavecren en tenslotte geheel te
rugtreden. .Bij krachtig optreden \:.n
de rijksregeering zal, meent de „Vor-
warts", geen afval van Beieren vol
gen. doch versterking van den repu-
blikeiuschen staatsvorm.
liet soc. orgaan spreekt ton slot 10
de verwachting uit. dat alle leden
dor rijksregeeriug de dingen zien zoo
als ze zijn en verzekert, te weten dat de
soc -dem. leden van de riiksregeoring
dit doen. In «Je soc. partij knu hier
over geen meeningsverschil heerschen.
liet is noodzakelijk de Beiersche re
geering en den heer v. Kahr het
standpunt van het Rijk zoo duidelijk,
to maken, dat wordt begrepen, dat
het een misdaad is om door aantas
ting van de rijksgrondwet te raken
aan de ïijkseenheid, welke misdaad
liet Rijk niet 2al (lulden.
In een volgend artikel, getiteld:
„von Kahr s v eldtocht tegen het Rijk"
verklaart het soc. orgaan nogmaals,
dat men te Berlijn en te München nu
goed moet begrijpen, dat er thans een
afiloende beslissing moet komen. Elk
tceken van zwakheid van de rijksre-
geering zou tot onafzienbare schade
leiden voor het geheele rijk. De soc -
dem. staat aaneengesloten achter een
regeering, dio den uitzonderingstoe
stand heeft afgekondigd om do Boier-
sche „Putschisten" onschadelijk te
maken. Deze regeering zou échter elk
vertrouwen verliezen, indien die uit
zonderingstoestand alleeu er toe zou
dienen om de soc.-dem. verdediging*
organisaties te vernietigen, in plaats
van op te treden tegen rechts en om
tenslotte „orde te scheppen in Saksen"
zooals de reaetionnaire pers triumfec-
rend verkondigt. Ook hjer moet het
gaan tegen liet reaetionnaire Turk-
sclie gevaar en niet tegen de v.erk-
loozen, zco waarschuwt do „Vor-
vvürts".
■Beieren cr het DtiitSïNc
- Prijk.
Strcïcm.ann hcc;t verklaard «tt
Muncken definitief de verzekering to
hebben ontvangen, dat de Beiersche Vries, G. H. Wamclink, P. A. van
-eactionairen niet aansturen op het Wout.
bciiu.iig in de betrekkingen tusschen
Berlijn cn Mtinehcn wordt geconsta
teerd.
In politieke kringen te Berlijn is
nmn niet optimistisch over de moge
lijkheid vau een overeenkomst met
Frankrijk.
In het geheele Rijk heerscht groote
spanning. Do regecring hoopt even
wel den toestand meester te kunnen
blijven
I11 Saksen wordt de toestand ernstig
geacht.
Tenzij Stresemann in den Rijksdag
kan komen met het bewijs van een
spoedige hervatting der formeele on
derhandelingen en «lat de kwestie van
de Duitsche souvereiniteit in het Roer
gebied spoedig zal worden geregeld,
vordt zijn positie precair cn de coa
itie in gevaar geacht-
Volgens Trolzky dsr.kt
Rusisrü niet aan ingrijpen.
Naar uit Moskou wordt gemeld,
tecft Trotxky in verband niet de mo-
?clijkl:ei<l van e n ingrijpen van Rus
land in geval vaij een revolutie in
Duitcchland verklaard, «lat d> sovjet-
'epubliek in «Se eerste plants den vre
de wil. Rusland zon geen rood leger
over de grenzen zenden, wanneer hst
liet van buiten af daartoe godwon-
ren werd. Het maakt, gen geheim
.an ziin sympathie vcor het Duitsche
olk bij ziin strijd tegen het Imperia
lisme, doch deukt niet aan ingrij
pen.
Het is opmerkelijk, dat men de
laatste dagen van Russische zijde nic-t
moede wordt tc- betuigen, dat men do
actie der Duitsche communisten niet
zol ondersteunen. Eerst werd dit reeds
aan eon vertegenwoordiger van Reu
ter verklaard. Zaterdag aan den Mos-
knuschen correspondent van de ..Voss.
Zig.'1, en thans weer aan den Ameri-
knanschen senator King. Deze belui-
gingen zoo kort na het vinden v an «3e
Russische wupenvooiraden in Her]
wekken sterk den indruk, «Int, Ri
land tracht de aandacht- van zich af
te wenden en het- ontstane wantrou
wen te cnu-.nuwen.
Verspreid'nieuws
UIT HET ROERCELIEO.
Na do cpbefiing van
iijüoiljk vsrzct.
Volgens de Betl-juscno bladen kan
verwacht worden, «iat van lieden
do arbaid iu de Roermijuou algemeen
wordt. (Wolft).
Lit Essen wordt gemeld:
Hcdcu is de kolenproductic in het
midden vou het Roergebied weder
aangevangen. Van de zijde «Ier werk
gevers wordt medegedeeld, dut waar
schijnlijk de productie vuorloopig nor
tamelijk gering zal blijven ton gevol
ge van do „arbeidsongeschiktheid",
welke us negen maanden werkloosheid
bii de arbeïcdrs heeft teweeggebracht.
Men rekent, voorloopig op een pro
ductie van 2<)l).()()0 ton (tegen een pro
ductie van 300 a 320.000 ton voor de
bezetting).
De vrees voor financieele moeilijk
heden is groot, nut alleen ten gevolg;
ven lief ie verwachten productie-be
richt, doch ook ten gevolge van de
hooge kolenpi ijzen, welke de afzet
markt zullen beperken.
Volgens do bladen hebben hcd?n
het rijksministerie van Financiën be
sprekingen plaats' gevonden omtrent
do afwikkeling der regeling van
crediotverlconing ten behoeve van liet
Roergebied. (Wolff).
Do minister voor de bezel,te gebie
den, Fuchs,'vertoeft volgens de avond
bladen thans te Wetzlar, waar be
sprekingen plaats vinden betreffende
do kwestie van het overgangsl ijdperk
in hetjjozette gebied. (Wolff).
Do Franscho gezant Do I.asteyr
voerde do laatste dagen hcithaaldeli;
besprekingen in liet ministerie vo
Buitenlands !:e Zaken over dc hen a
ting.
KONINKLIJKE
HAARDENFABRIEK j
E. M. JAARSMA
HILVERSUM
Een raadgcylng van
Polncaré.
Poiiicurv is tot voorzitter van den
departtojëntaleii raad van do Meuse
herkozen. De premier hield een rede,
waarin hij constateerde, dat het ver
zet van de Duitsche regeeritig wel of
ficieel is opgeheven, doch dat dc de
creten, waarbij dat geschiedde, iu va
ge termen zijn gesteld. Laten wij ons
«lus niet te /«'er over deze .overwinning
verheugen. De komende moeilijkheden
ztillen zeer talrijk en zeer groot zijn.
Nuts is nog heslist wij moeten in alit
kalmte afwachten en op alles verdacht
zijn. Indien wij onze kalmte bewaren,
zijn 011 blijven wij' echter meester van
den toestand.
BERGMAND BUITSCH GEZANT TE
PARIJS?
Her. bericht, «lat dp heer Bergnuiun,
thans directeur van de Duitsche Bank
in Nederland, zou worden betioemd
tot gezant te Parijs, zal volgens de
„Intrnnsigcnnt"' zonder twijfel wor
den bevestigd. Indien dc heer Berg-
mann den post aanvaardt, zal hij dit
toch slechts voorloopig doen.
MEXICO EN VENEZUELA.
Het blad „El Mundo" meldt, dat de
diplomatieke_ betrekkingen tusschen
Mexico en Venezuela zeer gespannen
zijn en waarschijnlijk zullen worden af
gebroken wegens do behandeling v
Mexicaansche onderdanen. Van i„-
geeringszijde kon geen bevestiging
worden verkregen.
Stadsnieuws
POLIT1 E- PR O PAGAN DA-, STUDIE
EN DEBATINGCLUB.
Donderdagmiddag belegt dc politic-
propaganda Studie- en Debatingclub
Haarlem cn omstreken in het Blau
we Kruis alhier een propagandaver
adoring. Als spreker zal optreden dc
icer G. van Putten uit Amsterdam,
id van bet hoofdbestuur. Dc Haar-
Icmsche Politio-muziekvereeniging zal
baar medewerking verlecnen. Deze
vergadering is toegankelijk voor alle
poütie-anibtcnoren met hunne dames,
uit Haarlem en omBtreken.
GEREFORMEERDE KERK.
In de Maandagavond gehouden ver
gadering van stemgerechtigde lidma
ten der Gereformeerde Kerk zijn tot
ing gekozen de heeren B. Bak-
P. Bocrk.iel. P. G. Dieper-
W. Geuzcnbroek, M. Hogen
b:rk, I„ 1». van den Houten. G- J.
Koppers. 1'. H. Richters, L. de
„ONDERLING GENOEGEN".
Do zang- en St. Nicolaasvereeuigiug
„Gndsiung Genoegen", gut Zute»dag
avond ter gik'goriueid van hel 15-ju-
ilg Lestauii een leestavond. De ver-
ceuigiug draagt ileu naam van Un
derling Genoegen, en dezen verdient
,0... De Ic<s:commiss:e had eer «an
werk, en liet bleek iveds dade
lijk dat de „i'-cst -steuiming er ia
zui. De grcute zaal van het gebouw
,St. Ba-.o was aardig met guirlan-
les versierd, terwijl bo-eii het tooneel
vaa aangebracht een „lichtbak" met
als opac.irift „HXJS- 1823, Ver. O. G."
Zooals wij reeds opmerkten, was
voor de viering vau dit feest, ten
feestcommissie benoemd. De voorzit
ter dezer commissie, de heer C. 11.
Mcntjox, opende 1e acht uur de bijeen
komst. 1Jij zAde o.a». dnt het een hee
lt» p.esiati is een reroeuiging als „On
derling Genoegen" 13 jaar te doen be
staan. Men wordt toch geen.lid voor
ziuii zeif, maar oni de kinderen een
pivli g-ii St. Nicolaas te bereiden.
Vervolgens herdacht spr. in goed ge
kozen woorden eenige bestuurders,
liet was op voorstel van den heer
Wagner, dat voor de kinderen, «lie 13
jaar geworden zijn cn dus to oud zijn
voor oen Sl, Nicolaasverccniging een
gemengde zangvereenigiug weid ge
slicht, waarvan de lieer Post de lei
ding aanvaardde. Do geheele feest
commissie cu het voltulUge bestuur be
nevens den directeur, werd door spr.
verzocht op het tooneel te komen. Hij
bood telkens onder luid applaus, aan
voorzitter, secretaris, penningmeester
en andere bestuurders een herinne-
ringsmodaille uau. De penningmees
ter, de heer Bottelier, kreeg J10ven-
dien nog een bloemenmand. Aan den
heer J. Pest en diens zoon, den lieer
P. Post, werden aangeboden een pia-
nostoel en een enveloppe met iniioud.
Door allen werd daarna gezongen het
„Vaandellied" ouder goede begelei
ding van het orkest.
Do voorzitter, de heer E. Boogaard,
naui «hierna het woord en dankte
feestcommissie en «Ie leden, die door
hunne bijdragen dit feest mnsrelük
maakten. Aan den directeur en den
penningmeester werd een bloemen
mand aangeboden, aan de leuon dor
feestcommissie oen herinneriugsinc-
daille.
Tot slot sprak de voorzitter der
feestcommissie nadat door den heer
Kvvekkehoom in ecu leuk speechje i-en
medaille nan liet vaandel was ge
hecht, den vveusch uit dat men pret
tig feest zou vieren.
Teen bsgon lie« feest, opgelulstei'«l
door voordrachten van da heeren Hel
leman en Van Leeuwen, en afgewis
seld door dansen ender leiding van
'!e hcercu Gebr. Kwekkebooni, terwijl
11 tombola en verschillende attracties
zorgden dat de stemming feestelijk
bleef.
T. 0. N. E. V. O.
Het dulslero punt.
Dczo vereen ij k:s opende Zaterdagavond
aar speelseizoen nvet de opvoering van
Duisterlc punt", een blijspel in drie
ven van G. Kaaelberg en lt.
Over hel algemeen 2«jn de in dit
comisdie werk geschapen situaties vrij
lannemc'.ijk cn geestig bedacht- Maar
vaaroin dig onmogelijke slotscène met
liet schilderij van ae nêger-kinderen Is
dat als een verrassing bedoeld? Een ver
rassing, die door hes onverwachte moet
„inslaan"? Het is alsof de firma Kadel-
berg—Piiessen niet wist waar, wanneer
en hoe de verrassingen reeks moest op
houden.
Dit over hel sluk zcif.
Do spelers zegden hun rollen,
ieder voor zich, vormden geen ensemble,
terwijl aan he: geheel 'de blijspeltoon
ontbrak.
Baron Gebhard van der Dühnen werd
uitstekend weergegeven. Vooral „lre; ge
baar" was goed. Toch moet men in der
gelijke rollen oppassen voor overdrijving
Ht: blijspel msg gt-en dolle klucht wor-
Zijn ech:genoote, Maria Louise, mis-
heid van beweging.
n den zoon -van het echtpaar Em-
oh werd een goed type gemaakt.
Dc familie KuelatU). man. vrouw, zoon
1 dochter, deed haar fee: leis «Jrage-
et is niet haar schuld dat hel blijspel
i'nee! op Baron van der Dühnen ca op
de komische figuur vaa Jen handelsraad
Christiaan Adam Jonas Brinkmeyer drijft
De laatste. niet erg rolvast deed
in ieder geval, door gebaar, stfm en
lonlijkheid aan ccn „èebt mensch"
c:i. Hij en zijn contrast baron >aa
der Dühnvu, vulden het tooneel.
Aan het spel van dr. Boly \Yoc-Jlcigli,
den Amerikaaascheo schoonzoon »u ad
caa; komt een extra woord van l f toe-
In hein vond je dc weergave v-wi <?tn
!e:i mensch. den aivoiaat en den
Amerikaan. Wel Jreigda de reer-onvei-
Kuel;
-•-■hl.
t- 'au te maken viel. Over hei
1 moe: aan ccn dergelijke opvoe-
