HAARLEM'S DAGBLAD
Buiteniandsch Overzicht
Onze LaeüM
Rubrjjsk van den Arbeid.
DE VONDELING
MAANDAG 22 OCTOBER 1923 - DERDE BLAD
ALLES VERLIEP ZON DER BLOEDVERGIETEN.
DE VERDERE PLANNEN VAN DE SEPARATISTEN.
Wat eerst lang verwacht werd, is
'geschied: separatisten hebben
De Rijnland-republiek
uitgeroeper.
Voorloopig evenwel alleen nog
slechts te Aken. Over de gebeurtenis
sen die daar Zondag plaats hadden,
wordt geineld:
Reeds ze-er vroeg in den morgen be
zetten de separatisten alle openbare
gebouwen, waarbij merkwaardigerwij
ze, de Duitsche politie werkloos bleef.
Post, politie, regeeringsgebouwen en
•„Landratamt" zijn bezet.
Er zullen onderhandelingen plaats
hebben tusschen de bezettingsautori-
teiten cn de separatisten, betreffende
de vraag, wat thans moei, geschieden.
De telefoonverbinding met Aken was
Zondag verbroken, zoodat bijzonder
heden ontbraken*
In ieder geval is het overige Rijn
land hec voorbeeld, van de separatis
ten te Aken niet (of nog niet) gevolgd.
Alles is tot nog toe rustig.
Volgens een Woiff-bericht wordt het
aantal Sunderbündler, dat bij den
staatsgreep betrokken is op 2060 ge
schat.
Een proclamatie der voorloopige re
geering kondigt (volgens een B. T. Ai-
bericht) aan, dat 't gebeurde 'n fait
accompli is; zij' verbiedt elk verzet of
elke betooging, als ook plunderingen.
De voorloopige regeering geeft de be-
volking de verzekering, dat de levens
middelen voorziening en de arbeid zijn
verzekerd en verzoekt haar. zich kalm
en waardig te dragen. De Rijnland-
sche troepen zullen nu naar eeu plaats
in het Noorden der Belgische zone op
trekken en zich daarna waarschijnlijk
naar het door de Franschen en Engel-
sche-n bezette gebied begeven.
Merkwaardig is, dat dadelijk na de
bezetting van heb ste.dhuis de vicc-bur-
gemeester zich ter beschikking heeft
gesteld van liet hoofd der beweging.
liet hoofd van de separatistische be
weging moet volgens de Temps"- een
koopman uil Aken, Deckers zijn, die
met tot de groepen van Dorteu, Smeets
of Matthes behoort.
Een speciale correspondent van de
Telegraaf soinc uit Aken:
In den nacht van- Zaterdag op Zon
dag' tusschen drie en vier uur is een
aantal leden van de separatistische
partij (de onafhankelijke partij, welke
Matthes is_' toegedaan) in totaal circa
500 man op verschillende punten der
stad bijeengekomen. Onder aanvoering
van vooraanstaande bestuursleden
dier partij zijn zij achtereenvolgens
het rijksregeeringsgebouw in de Hin-
denbürgslraat, de rijksbank, het post-
telegraaf- en telefoonkantoor binnen
gedrongen en hebben die gebouwen be
zet. Vervolgens werd de Rijnlandsche
republiek uitgeroepen en de vocrloo-
pige regeering in handen gegeven van
den voorzitter der plaatselijke partij,
den heer A. Deckers. Daarop zijn over
al in de stad proclamaties aangeplakt,
waarin de bevolking mededeling werd
gedaan van het feit en deze ver
zocht werd 7-irh hij de beweging aan te
sluiten. „Eindelijk is de tijd daar",
luidde de aanhef van een der procla
maties, „dat Rijnland zich bevrijden
kan van het Pruisische juk. De Prui
sische regeering is afgezet. Thans
breekt een tijd van vrede en rust aan
voor het Rijnlandsche volk. In vrede
en vriendschap willen wij met de om
liggende volken leven. Gedaan is hel
met de Pruisische méthode".
Op een ander groot manifest wordt
de bevolking mededeeling gedaan, dat-
elke tegenstand tegen de nieuwe re-
geerinjr met de wapenen onderdrukt
zal worden. „De nieuwe regeering",
Btaat daarin, „zal voor arbeid zorgen
en ook levensmiddelen zullen voldoen
de beschikbaar gesteld worden. Plun
deringen en ordeverstoringen zijn
sireng verboden". De proclamaties zijn
geteekend door den heer Deckers en
Dr. Guihardl, e:n Akensch genees
heer.
Later werden nog enkele andere ge
bouwen bezet.
De gelieele bezetting geschiedde In
een minimum van tijd en had zonder
Oloedvergieten of ongeregeldheden
plaats.
lil het telegraaf- en telefoonkantoor
namen de dienstdoende beambten de
zaak zeer lakoniek op. Zij gaven de
toestel ion over en verlieten, daar het
telegraaf- en telefoonverkeer verbodon
werd de bureaux.
Toen de bevolking Zondagmorgen
ontwaakte was de geiioele omwenteling
geschied en stond zij voor een fait ac
compli. Op straat vernamen zij uit de
aangeplakte affiches het gebeurde. De
Akensclie inwoners schijnen over het
algemeen met den stand van zaken in
genomen, althans wreveligheid merk
ten wij niet op. Er bevindt zich veel
volk op de straten, vooral in het cen
trum, doch alles is kalm en soen merkt
haast niet. dat zich iets bijzonders
neen voorgedaan.
liet tramverkeer heeft ongestoord
plaats. De cafe's zijn op last van de
nieuwe regeering gesloten. De theaters
en bioscopen zijn echter geopend als
gewoonlijk en trekken publiek ah
op de gewone Zondagen. De politic
bemoeit zich tot heden niet met de
putsch, Zij doet haar dienst als ge
woon en heeft do gewone posten voor
de officieele gebouwen ingetrokken.
Voor dezo gebouwen staan "separatis
ten óp wacht. Zij zijn kenbaar aan een
rood-wit-groenen armband. Wapens
dragen zij niet, ten minste niet zicht
baar. Da nieuwsgierigen worden door
hen op een afstand gehouden.
Een aantal auto's is in den vroegen
orgf n iu beslag genomen en deze rij
den af en aan om de bevelen van het
hoofdkwartier oVer te brengen'. Dit
hoofdkwartier is gevestigd in het. re-
geeringsgehouw aan de Hindenburg-
si raat en daar gingen wij in den la
ten middag binnen om wat officieel
nieuws te krijgen en zoo mogelijk een
onderhoud te hebben met den regee-
ringspresident van Aken (voorloopig
de lieer Deckers). liet was niet moei
lijk binnen het gebouw te komen. Het
vertoon van onze perskaart was vol
doende en op onze vraag den hieuwen
rogeerings vertegenwoordiger te mogen
spreken, zei men ons, maar naar bo-
van te gaan. Daar in een kamer moest-
hij zijn bureau hebben.
Het was intussCliöu moeilijk naaY
boveu te komen,waut talrijke personeh
de moesten met een rood-wit-groenen
armband of een kokarde 'in die kleu
ren versperden den weg, ook al om den
nieuwen president' of' zijn verlegen-
voord iger te spreken te krijgen. En
file stond mén opgesteld ïn een ruime
zaal. waar het- een va et vient was
van burgers, die orders kwamen halen
oi brengen.
Het wachten in de rij duurde ons te
lang, zoudat wij de wacht maar op
zij drongen, aanklopten en binnen
stapten.
Eon onderhoud met den
leider der nieuwe republiok.
In een bescheiden vertrek zat hiel
de ilea- DecKers met enkele van zijn
medebestuurders dtuk bezig orders te
geven eu de vele vragers uit de groote
zaal in te lichten. Êen paar andere
waren aan het schrijven en in een
hoek was men rollen groen-wït-rood
lint aan het knippen om cocardes te
maken. Juist achter ons kwamen en
kelen, die ook het bestuur wenschten
spreken en toen wij ons even ter
zijde begaven, hoorden wij, dat het
een deputatie uit Duren was om de
laatste bevelen te halen en een vlag.
Tegen den avond zou men daar de re
publiek uitroepen. Het ging alles heel
eenvoudig toe en toen wij ons bij den
heer Djckers bekend maakten, gaf hij
ons eenige van zijn koslbare minuten
om mede te deelen, dat alles goed ging
dat 1» ij vooral blijde was, dot alles
zonder bloedvergieten was afgeloopen.
Op de vraag, of de republiek ook el
ders uitgeroepen was, schudde hij ont
kennend zijn hoofd. Men had besloten
met Aken te beginnen en vandaar de
Best voor kiniSere
n, best voor oud
ars, is Franken's lil
slktirood
Adv.
beweging uit te breiden óver geheel
Rijnland.
Matthes was van een en ander op
de hoogte gesteld en in het hoofd
bestuur der onafhankelijke partij was
het gehoele plan, dat zich thans aan
het voltrekken wasj voor korten tijd
vastgesteld.
Alle - reglementen waren reeds in or
de en alle maatregelen waren vooraf
tot in de kleinste bijzonderheden
vastgesteld.
Maandag begeven de aanhangers
der republiek uit Akea zich naar
Gladbach en Duisburg. Als een leger
zullen wij optrekken om onze broe
ders van het Pruisische juk te bevrij
den. Wij gelooven en hopen, dat er
geen bloed zal vloeien.
Zondagnacht wordt het hoofdge
bouw der politie bezet. Ook dit zal
zonder bloedvergieten gebeuren, want
ook de politie is beu van het Prui
sische régime. Van alle kanten ko
men berichten binnen van nieuwe
aanhangers. Aken js begonnen, doch
geheel Rijnland zal binnen enkele da
gen volgen".
De heer Deckers is steeds een
yoorst-ander van een onafhankelijk
Rijnland geweest. Hij is industrieel
en bezitter van een groote brouwerij
in Aken is hij ccn zeer gezien man.
Van andere zijde wordt gemeld,
dat in den vroegen Zondagmorgen een
persoon gedood is. Dit geschiedde bij
toeval tijdens een worsteling, toen.de
gedoode een der plakkaten van den
muur wilde aftrekken.
De Belgische bezetting bemoeit zich
officieel niet met de kwestie van het
afzetten der regeering.
Uit Brussel .wordt geseind:
Tegenover de uitroeping van de
Rijnrepubliek le Aken neemt zie
Belgische regeering een gereserveer
de. voorzichtige en strikt neutrale
houding aan. Zij wordt op de boogie
der gebeurtenissen gehouden door den
Belgischen Hoogen Commissaris, Ro-
lin Jaequemyns, die op dit oogenb'ik
te Aken vertoeft. De Belgische troepen
zijn niet tusachenhoicle gekomen, daar
de orde niet is verstoord. Van-c!e eer
ste be-'toogingen dor separatistische be
weging af beeft de Belgische rogee-
ring h-aar vertegenwoordigers in
Duitsehland order gegeven, zich van
Interventie fo onthanden, daar do
Rijnlandkwestie tusschen de Rijuh-n-
ders zelf moet worden uitgemaakt lls
Belgische regeering zal rich riecht-s
in den toestand mengen, wanneer hel
probleem ïal worden gesteld van de
lieuwe situatie in het {Rijnland in
erband met de kwestie vip liet lier-
stel. -
Do opmarèch der sepa
ratisten.
Volgens ceii to Berlijn ontvangen,
doch nog niet- bevestigd bericht', zou
den gewapend© separatisten uit -Aken
in de richting van Bonn opmarchèe-
ren.
Het ccrfiict tusschen
"Beieren en het Duitsche Rijk.
Do toestand is thans zeer gespan
nen.
De regeering van Beieren negeert
gewoon de bevelen uit Berlijn.
Uit- Miïnehen wordt daarovc-r ge
seind:
De Beïereclie regeering en de staais-
ccmmisss.vis Von Ka.hr hebben geant
woord op het door den ï'ijkspresident
bevolen ontslag van generaal Von Los-
sow door aan het Beiersche volk mecle
Ie deelen. dat Von Lossow benoemd
is tot Bei er sell landscommandant en
opdracht gekregen hseft. het Beier
sche gedeelte van de rijks weer plech
tig den eed aan Beieren te doen af
leggen.
Deze maatregel wordt bekend ge
maakt in twee afzonderlijke procla
maties aan het Beiersche volk waarin
een beroep wordt gedaan op de nood
zakelijkheid om rust en orde in Beie
ren te handhaven.
Uit Berlijn wordt gemeld
Tot-opvolger van generaal kon Los
sow in zijn positie bij de rijksweer is
benoemd generaal Kress von Kressen
stein.
Zaterdag heeft de rijksminister van
Arbeid, iBrauns. te München nog ge
tracht bemiddelend op te treden zij
het ook niet officieel doch zijn po
gingen zijn geheel zender resultaat
gebleven.
De Beiersche regeering wil net
blijkbaar op een conflict laten aan
komen.
De rijksregeering en de chef van het
legerbestuur bobben proclamaties uit
gevaardigd. De Chef van liet legerbe
stuur, generaal Von Seckt, ridht zich
tot het leger en verklaart, dat de maat
regel der Beiersche regecring een in
grijpen 'beteekent in de militaire lei
ding, dat tegen de grondwet is gericht.
Wie dit bevel der Beiersche regeering
opvolgt, schendt zijn aan het rijk af ge»
legden eed. Hij spoort de Beiersche di-
sies aan, hun aan het rijk afgelegdeq
eed trouw te blijven en zich onvoor
waardelijk te onderwerpen aan de be-
elen van den chef van het legerhe-
tuur. De generaal voegt er aan toe,
dat hij zich van de trouw aan het rijk
alle andere deelen van het leger
overtuigd acht.
'het buitenland a2a alle mogendheden
een verklaring afleggen over den bui-
icn.landschea politickcn toestand, ten
einde de aanklacht der wereld te ves
tigen Op den door het optreden van
Frankrijk geschapen ondraaglijken
noodtoestand in het Rijnland en het
Roergebied,heeft do Beiersche regee
ring het noodig geoordeeld, openlijk de
grondwet te schenden en aanleiding te
geven tot binnenlandschen strijd. Do
chef van het legerbestuur kon niet dul
den, dat zijn duidelijk bevel door ccn
ondergeschikte om politieke redenen in
den wind werd geslagen. Het is in hoo-
ge mate ongehoord, dat op het oogen-
blik, dat ue rijksregeerir.g de krachten
van het geheele volk behoeft oai weer
stand te bicden aan den vernietigings-
wil van toonaangevende Fransche krin-
ge, dc Beiersohe staatscommissaris ge
looft, de fakkel der tweedracht te kun
nen ontsteken, dat hij zegt, dat het ten
slotte gaat om de kwestie: Duitsch of
niet-Duilsch. In den strijd om de hand
having van de eenheid van het rijk roe
pen wij alle Duitschcrs op. den ver
wek!: t. der twcedracihi te weerstaan.
UIT HET ROERGEBIED.
De ondemsndelituren over de .werx-
hei'vaitin? duren vo: rt.
Er ie veel kans. dat overeenstem-
min? bereikt wordt.
Iht Belgische bron wordt ree'ls re
mold, dat de Ix-rs teilevering der
steenkolen verzekerd is.
Verspreid nieuws
DE IERSCHE HONGERSTAKERS.
De Zondagsbladen vernemen het vol
gende bericht uit Dublin. De vierhon
derd geïnterneerde Iersche opstande
lingen, die 'aldaar ia de Mountjoy-ge-
vangenis een hongerstaking waren be
gonnen, zijn uit de gevangenis in mili
taire auto's naar een andere plaats ver
voerd. Velen van hen waren door het
lange vrijwillige vasten te zwak gewor
den om te loopen en moesten in de
auto's geholpen worden. Een twaalftal
moest zelfs op een draagbaar naar dc
auto's v,orden gebracht. Sommigen, on
der wie ecnigc repubkkeinsche leden
van het pas-gekozen parlement, bleken
in te ernstigen toestand te vcrkceren
om vervoerd te worden.
Zoodra het nieuws van hot transport
te Dublin in het republikeinsche hoofd
kwartier werd vernomen, trok een aan
tal vrouwen naar de gevangenis en
knielde op het plein voor het göbouw
op een lange tij neer, ten einde zoo de
wegvoering der gevangenen la verhin
deren, omdat de militaire auto's haar
r.iet konden passecrea. Er waren even
wel vele vrijstaat-troepen op de been
en om ruim baan te maken waren deze
genoodzaakt, cc vrouwen met geweld
te verwijderen. Op dat oogenblik gin
gen ook enkele andere republikeinen
zich er imo''-. bemoeien met net ge
volg. dat her .<t kleine ongcrcgcldhe-
den kwam.
DE KRACHT DER GEWOONTE.
Tandarts (op het punt met een
Engelsehen sleutel een moer van zijn
auto te gaan aandraaien): Denkt u
or om: dit zal u even eeu beetje pijn
doenl
EEN LEIDENDE ROL,
Eerste tooneel spe Ter:
Ik heb een leidendo rol in het nieuwe
drama.
Tweede tooneelspeler:
Hoe zoo 1
Eerste tooneel speler:
Ik leid een paard over het tooneel I
INCEZONDEN MEDEDEELINCEN
a 60 Cts. por regel.
Van hier en daar-
In
:en proclamatie der rijksregeering
o,ai. gezegdOp het oogenblik,
Duitsche vertegenwoordigers in
VAN DE YREEMDE WERKKRACH
TEN IN NEDERLAND.
De aanwezigheid van vreemde werk
krachten in ons land heeft reeds her
haaldelijk de aandnalu getrokken. Met
de vrij ©rustige werkloosheid, die hier
hoersehen, is vanzelf de vraag opgeko
men, of de regeering wol voldoende op
treedt- om de belangen der Nederland
se!) e arbeiders to beschermen tegen
over do buitenlandse!)© invasie.
Met den heer Anth. Folmer, direc-
ur van den Dienst der ■Werkloos
heidsverzekering en Arbeidsbemidde
ling, hebben we over deze kwestie een
onderhoud gehad, schrijft de Ilaagscho
correspondent van dc Tel. Onder zijn
dienst, ressorteert het toezicht op de
Arbeidsbeurzen, die in de eerst© plaats
op do hoogte zijn van vraag en aanbod
dei' arbeidskrachten en het beste kun
nen beoordeel©!) of de toeloop van bui-
tenlandache werknemers zoo groot is,
dat daardoor de Nederlandsche arbei
ders benadeeld zouden worden.
Uit de bij den heer Folmer ingeko
men rapporten bleek echt-er nergens
van een onrustbarendeif toeloop
het buitenland. Wel is waar is het aan
tal Duitsche dienstboden hier te lan
de groot het loopt in de duizenden
maar aangezien er dienstfaodeunood
was, is hier geen reden tot ingrijpen.
In 't- algemeen we nacht de regeering
zoo min mogelijk 't vrije verkeer te be
perken. en alleen dan op te treden als!
de omstandigheden dat dringend gebie
den. Langs de grenzen werken hier en
daar inderdaad vele buitenlanders,
Maar daartegenover slaat dat er ook
vele Nederlanders in T buitenland
werken cn do heer Folmer geloofde
zelfs, dat het aantal landgenooten, dal
bijvoorbeeld in en om bet bezette ge
bied in Duitsehland werkt, veel groo-
ter is dan het aantal vreemde werk
krachten in ons land. Hij schatte het
getal Nederlandsche arbeiders daar op
circa 15GOOO,
Wat het toezicht betreft, dat op bui-
tenlanclsche arbeiders uitgeoefend
wordt, kan zich dit natuurlijk alleen
maar uitstrekken tot die arbeiders van
landen, die nog een visum noodig heb
ben voor ons land. De anderen, zooals
die uit België, Engeland, Frankrijk
Zwitserland kuanen ongestoord hier
mien komen.
In hoofdzaak zijn het echter Belgen
en Duitsehers, die hier komen wérken.
Hun getal nu is niet zoo groot dat
men zich er ongerust over behoeft te
maken. In de metaalindustrie werken
hier en daar Duitsehers als monteur.
Op technisch gebied heeft men altijd
de hulp van onze Oostelijke naburen
gehad, vooral ook in cle verwarmings-
branchu. Op de kantoren zijn in Am
sterdam en Rotterdam hier en daar,
Duitsche kantoorbedienden werkzaam,
maar dat is meestal op Duitsche kan-
t of in zaken, die Duitsche rela
ties hebben of met Duitsch geld wer
ken.
Toch moet men niet meeuen, dat de
regeering in deze niets doek Wanneer
van een werkgever een aanvrage bm-
nenkomt om voor buitenlaudeche werk
krachten een visum te mogen ontvan
gen, worde eerst door de betrokken j
Arbeidsbeurzen nagegaan of Neder-
landsChe arbeiders niet in aanmerking
.eu komen. Eerst als gebleken is,1
dat dit niet het geval is, wordt den
werkgever een verklaring gegeven,
dat hij bij het R-ijkspaspoortenka 11 toor
,'isuin kan aanvragen.
ENQUêTE OVER DEN VERKORTEN
ARBEIDSTIJD.
Op verzoek ran den heer Zaalberg
aldus meldt de R.K. Werkgever
is onder de leden der Alg. R.K. Werk
gevers vereen i-ging een enquête gehou
den over do cultureel© gevolgen van
den verkorten arbeidstijd.
Het resumé van de antwoorden luidt
o.u. als volgt:
1. Toeneming van drankmisbruik is
niet geconstateerd, eer het tegendeel,
althans ua 1920, wel drukker bezoek
van- bioscopen, en misbruik van siga
retten. Ook nr.m het kermisvieren en
het uitgaan in omvang toe.
2. Enkele instellingen voor ontwik
keling en cursussen zijn sedert Novem
ber 1919 opgericht. Van deze instellin
gen! wordt geen groot gebruik ge
maakt In do leeszalen wordt meer
ontspannings- dan ontwikkeliugs-litte-
ratunr gevraagd.
3. Het bezoek van arbeiders aan 'de
bestaande Volksuniversiteiten en Ont
wikkelingscursussen is uiterst -gering,
uitgezonderd in De-center (350 perso
nen).
4. In |t instituut van volketuintjes
kwam niet veel verandering. De be
staande zijn gebleven, nieuwe zijn niet
opgericht. Enkele plaatsen melden ach
teruiigcitjg (Venloj
5. Over 't algemeen verdient het
geen aanbeveling plaatselijke of ge
westelijke commissies te stichten, die
ten deel hebben verschillende uitingen
van initiatief te vereenigen.
Naast deze vragen werden nog en
kele auclero gesteld, die als volgt wer
den beantwoord:
6. Algemeen wordt, ©en toeneming
an belangstelling in sport geconsta
teerd.
Het kerkbezoek nam weinig of
niet toe.
8. In dc-n vrijen tijd wordt op het
platte land veel in tuin en akker ge
werkt Er wordt geklaagd, dat het ge-
olg hi ei wan somtijds is. dat 'de arbei
ders moe en niet uitgerust in do fa
briek koinen. In het algemeen wordt
deze tijdpasseering echter heilzaam ge
noemd.
Over het verrichten van karweitjes
worden in de steden vrij algemeen
klachten vernomen. Speciaal door de
confection ij verheid.
Do meeste grieven over slecht ge
bruik van vrijen tijd werden over de
jeugdige arbeiders vernomen.
VAN HET N. A. 8.
Wij lezen iu „De Arbeid" dat de
uitslag van het referendum over he;
compromis voorstel is. dat liet is aan
genomen. Dit voorstel luidt:
De in het- Nationaal Arbeids Secre
tariaat belichaamde onafhankelijke
vakbeweging;
erkennende liet feit, dat het resul
taat van do referendumstemming om
trent 'de internationale verbindingen
van liet N. A. S. (I. A. V. te Berlijn
R. V. I te Moskou), niet voldoende ge
acht kan worden, om de aansluiting
met. vrucht ie doen plaals vinden, om
reden de nationale eenheid der revolu
tionaire (onafhankelijke) vakbeweging
boven alles dient t© worden gesteid:
draagt daarom het Bestuur X A. S.
op geen uitvoering te geven aan dit
referendvimbesluit en onverwijld po
gingen te doen tot samensmelting der
voornoemd© vak-internationalen en
claarvau kennis te geven aan do be
langhebbende vakeentralep van ande
re landen, welke zullen worden ver
zocht deze pogingen te steunen;
'draagt voorts het Best uur-N. A. S.
op van het resultaat zijner, met be
trekking tot deze aangelegenheid ge
dane pogingen, mededeeling te doen
aan do organisaties, doch in ieder ge
val uiterlijk vier maanden vóór het in
1925 te houden congres, terwijl voor
dien geen beslissingen zullen kunnen
worden genomen, noch pogingen daar
toe gedaan, aansluiting bij één dezer
vakinternationaten to verkrijgen"*
Varia.
Do werkgeversvereeniging in do
Noord-Hollandscho venen wenscht do
loonen inct 10 ie verlagen. Een voor
stel van de besturen der werknemers
bonden om dio verlaging te bepalen op
5 werd door do ver venei's afgewe
zen.
De Nederlandsche regeering heeft
benoemd tot vertegenwoordiger voor
cie conferentie in zake arbeidestatistiek
die 29 October a.s. door den directeur
van het Internationale Arbeidsbureau
is bijeengeroepen, mr. E. W. van Dam
van Isselt. administrateur van het
Centraal Bureau voor de Statistiek to
's-Grave ullage.
Bij referendum is uitgemaakt
er waren 1356 stemmen uitgebracht te
gen en 622 voor afscheiding en 32 in
blanco dat de Ned. Fed. Boncl van
personeel in openbaren dienst bij het
nationaal arbeidssecretariaat zal aan
gesloten blijven.
D© Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor het land van Maas en
Waal, gevestigd t© Nijmegen, heeft den
Minister van arbeid, nijverheid en
handel verzocht het daarheen te lei
den. dat ten spoedigs:e voor de geheele
Nederlandsche bakkerij het aanvaugs-
uur op 5 uur wordt gesteld.
Blijkens een mededeeling in „Da
Arbeid" is het ledental van de bij het
N. A. S. aangesloten organisaties, dat
op l Januari 1923 bedroeg 21758 op 1
Juli vermeerderd tot 2lSUi.
Do Federatie van Textielarbeiders
heeft besloten, geen medewerking te
verleenen aan een partieels staking,
welke door de textiel arbeidersbonden
Do Eendracht, Sl. l.ambertus èn l.'iii-
la= op een of twee fabrieken te En
schedé zal worden aangekondigd, als
de loonsverlaging van 10 pcrcen; door
de Twentsche fabrikanten niet wordt
ruggenomen.
BlaneaisaS
De Staatsbsgrsating
Weer f 365.000 bezuinigd
Bij tweede nota vsu wijzigingen zijn
de volgende wijzigingen gebracht in
hoofdstuk Marine der Siaatsbegroo'.ing
1924:
Met 51.000 wordt verminderd art.
51, voor verschillende verstrekkingen
ten belioeve der zeemacht; art. 20
(aanschaffing van brandstoffen) met
100.0CO; ar:. 22 (bezoldiging persouev!)
met, 21.000 in verband mei verdere
vermindering van personeel te Willems
oord. De lie ontlorafdeeling wordt iu
totaal verminderd met 173.937.
De IIle onderafdceling wordt ver
minderd met f 24.0D0, t.w. 15-000 we
gens het niet meer verstrekken van
kooigoederen aan ^ecmiliciens bijeerstc
opkomst eu 9ÖJ0 wegens 'i niet meer
geven vun bijgerechten op vei jaarda
gen van het Koninklijk Huis.
Hoofdstuk Buiten!. Zaken wordt in
totaal met 15S.750 verminderd. Do
iiplomaticke vertegenwoordiging in
het Koninkrijk der Serven, Kroaten en
Slovenen zal tijdelijk worden vereenigd
met die in een aangrenzend rijk. De
diplomatieke post iu Husland wordt
voor memorie uitgetrokken. De verblijf
vergoedingen der diplomatieke ambte
naren worden verminderd met
21.500. Het bezoldigd boofdconsulaut
jpeasineitora
Vertaling naar het Engelsch van
GENE STRATTON PORTER.
7)
Twee weken lang vond hij hen lede
ren dag boven hetbosch vliegen, maar
op een ochtend was het vrouwtje er
niet, en fladderde alleen de groote
zwarte vogel als een schildwacht bo
ven het moeras. De "volgende dagen
kwam het wijfje oek niet te voorschijn
en Sproetneus maakte zich ernstig on
gerust. Hu spiak er met juffrouw Dun
can over en ze verdreef z:jn angst en
bracht er hoop voor in do plaats
„O, Sproetneus, als het 't vrouwtje
is, dat verdwenen is, dan zal ze wel
in veiligheid zijn", zei ze. „Zo Leeft
natuurlijk eieren gelegd en zit er nu
cp te broeden, domoor. Let maar eens
goed op hem, waar hij heen aaat. Dan
moet je hem,volgen, en zul j: het nest
wel vinden. En op eeu Zondag zullen
we er allemaal naar gaan kijken".
En Sproetneus begon naar het nest
te zoeken. Omdat deze „kuikc-ns" -oo
groot wareu net als haviks, zocht hij
in de toppen van de boomen tot hij
er een stijve nek. van kreeg. Hij wist
de plaatsen van de meeste nesten van
kraaien en haviks. Hij zocht naar dit.
nest in plaais van dingen voor zijn
kist te verzamelen. II.j vond het paar
op een ochtend op denzelfden olm,
waarop hij ze voor het eerst had aan
getroffen. De groote zwarte voerde
zijn wijfje; dat was voor Sproetneus
het bewijs, dat ze een paar waren, dat
ze allebei leefden en ongetwijfeld was
zij aan het broeden. Daarna begon
Sproetneus weer niet hernieuwden
ijver naar het nest t® zoeken, maar
daar hij niét wist waar het zijn kon,
en Duncan hem ook niet op weg kou
helpen, schoot hij or niet erg mee op.
Toen hij eens, na eeu langen werk
dag, thuis kwam, stonden de kinderen
van Duncan op hem te» wachten, veel
dichter bjj liet moeras dan ze gewoon
lijk durfden te komen, en aan hun op- j
gewondc-n gebaren zag hij dat er ie:s t
gebeTJrd was. Hij begon hard ie loo-
pen en hoorde hen roepen: „De boe-
ken zijn gekomen!"
Wat haastten ze zich! Sproetneus
nam do jongste op zijn schouder, de
tweede ilam zijn stok en etensblikje
en toen ze bij het huis kwamen, zagen
ze, dat juffrouw Duncan druk bezig
was met een greote kist. Zo had juist
het deksel los gemaakt, cn nu gin? zo
er kullend op zitten
mag er niet. in kaken voor je
je gowasschen heb.1 en je avondeten
op hebt", zei ze. „Het staat klaar op
tafel. Als je hier eenmaal mee begint,
zie ik wel aankomen, dat je er voor je
naar bed gaat, met geen slokken van
daan to krijgen bent-; en dan kom ik
vanavond niet met m'n werk klaar.
Wij liehl'.en al lang gegeten".
IIe£ was ecu heeie toer, maar Sproet
neus glimlachte dapper. Hij knapte
zich op. at heel weinig en kwam toen
weer naar de kist toe. zoo vol enthou
siasme, dat juffrouw Duncan toegaf,
hoewel ze zei dat ze altijd wel gewe
ten had, dat. hij niet genoeg eten zou.
Ze namen het deksel er af, en het
papier en stroo, en vonden in de kist
boeken over hoornen, vogels, bloemen,
nachtkapellen en vlinders. Er was er
ook een waar Sjiroetnens' brulkik-
vorsch in levenden lijve instond. En
er was ook een vlindernet. een soort
botaniseertrommel, een doosje watten,
een aantal lange stalen spelden ©n een
brief, waarin stond, wat het allemaal
was, en hoe liet gebruikt moest wor
den.
Bij iederen nieuwen schat, dien hij
ontdekte, riep Sproetneus; „O nee
maarj kilk dit eens!"
Kn juffrouw zei: „Wel heb je nou
ooit!"
De oudste jong-u ging kopje duike
len, iederen keer als er weer ieis
nieuws uit kwam, en de- baby, die zijn
voorbeeld v ilde volgen, viel op zij en
bezeerde zii;i voetje aan de bui waar- j
mee zijn moeder de kist had openge
broken. Dat bracht hen weer op de
aarde terug en ze brachten de boeken
naar binnen. Juffrouw Duncan had
er een plank bovenin haar kast voor
leeg gemaakt, zoo hoog, dat de kleine
handjes er niet bij konden komen.
Toen Sproetneus den volgenden mor
gen op pad ging, hing de blinkende
nieuwe botaniseertrommel op zijn rug.
liet zwarte „kuiken", een klein stipje
in de blauwe lucht, zug den irommel
glimmen en. verbaasde er zich over
ivat het zijn zou. Het nestjo hing naast
den bijl en het vogelboek" zat in den
trommel. >Hij deed do ronde en ging
iedere sectie nog eens extra na, want
hij was vastbesloten om zijn werk niet
te verwaajdoozen. Maur ais eeu jongen
zich ooitlangzaam gehaast" heeft,
dun was het Sproetneus dien ochtend.
Toen hij ksnsloite bij'de open plek
kwam bijj.de kist, waar hij allerlei
planten hdd gebracht, zwol rijn hart
van trotspjomdab hij zooveel had dat-
echt 'van hem was en hij genoot van de
schoonheid er van.
Hij had er een groot.© kamer van ge
maakt, en:'de deur van dö lu'st liep
evenwijdig mei: een van de zijden er
von. Ann diji© kanten klommen er wil
de rozen tori aan de lagere takken van
do boomen. jUo wonden bestonden uit
elzen, doornstruiken, wilgen, kornoel
je en malve. Onderaan stond zacht
gpe'i St Janskruid, en overal tussÉhen
klom het warkruid. De ceue zijde was
vrij dicht bij het moeras, eu er groei
den katjes in overvloed. Daar voor had
hij een rij vvater-hyaciuthen geplant,
zonder dat do bloei er in 't mins; door
gestuit was, en waar de grond een
beetje opliep, stond vingerhoedskruid.
Aan den linkerkant had hij eeu
eigenaardige natuurlijke groepeering
van de hoornen gevonden, o'ie daar
reusachtig groot waren eu eon sooit
van langzamerhand toeloopende ope
ning vormden, zoodat er een lang ver
gezicht ontstond tot midden in her,
moeras. I-lij lmd den „vloer" wal ge
lijk gemaakt en met mos beplant, hier
en daar het hakhout wat weggekapt
en stukken doode s:am verplaatst, en
hij noemde deze plek „de cathearaal",
hoewel hem nooit was verteld dat dc
Wouden God s eerste tempels waren.
Aan weerskanten van de boomen die
den eersten boog vormden van de gang
naar het moeras, had hij varens ge
plant, die. zoo vrceg.in het seizoen al
fot zijn middel reikten, en hij had het
zoo voorzichtig gedaan, dat er geen
blad was beschadigd. Er tegenover
had hij een open ruimte gemaakt, en
een soort van bloemehbcrl aangelegd.
Aan liet ©ene eind plantte hij de fijn
ste varens en wingerdsooi'ten, die hij
vinden kon. Middenin was net een weel
de van kleuren. Hier plantte hit een
soort van blauw gies en vcrecet-mij-
nieten. Hij plantte er klokjes; blauwe,
witte cn gele viooltjes; wilde gera
niums, akelei, boterbloemen, en orchi
deeën kortom alles wat in liet bosch
in bloem of ïn knop stond. lederen dag
kwamen er weer nieuwe roorfen bij.
Een plantkundige zou er wikt van
enthousiasme zijn geworden. Aan de:;
kant van het pad hel hij zooveel strui
ken staan, dat ze ondoorzichtig waren
en hij kwam er binnen langs eeu smal
pad, dat Bureau eu hij gemaakt had-
den, toen ze cle kist neerzitten. ITij
noemde dit do voord- ur, maar verborg
haar zooveel mogelijk, lfii knutselde
een scörfc van rustieke zitjes tusschen
de boomen. maakte don vloer gelijk en
bracht er nor meer mos op. Ons dc kist
heen zette hij clematis en wingerd, tot
het heeie din? bijna begroeid was. Hij
was erg trotsch op zijn kamer, maar
hij lmd geen idee hce mooi ïemanö.
die het niet in wording had gezien, hei
zou vinden.
Dezen ochtend liep Sproetneus re
gelrecht naar zijn kist toe, maakte
hem open, en zette er zijn eten in. Hij
plantte een nieuwe bloem, die hii vlak
bij het pad had gevonden, haalde zijn
oude afvalemmer uit een hoekje waar
hij hem verstopt had. en schepte er
water in, dat hij over hot mes en de
blcemen uitgooide.
(Wordt vervolgd).
