HAARLEM'S
DAGBLAD
Buitenlandsch Overzicht
VRIJDAG 2 OCTOBER 1923
- VIERDE BLAD
Brievsn uit de Hofstad
Het is in de eerste plaats de taak
van den Kroniekschrijverdat hij de
mannen herdenkt, die een sieraad zijn
geweest voor hun stad en wij' zouden
in onzen plicht te kort schieten als
wij niet even oen woord wijdden aan
de nagedachtenis van één onzer bes
te Haagscke litteratoren, Marcellus
Emants. Hij wasecht-Haagsch dn denj
goeden zin van het woord. Niet het
mondaine was zijn genre, hij verte
genwoordigde een grootendeels voor
bijgegane fase in de ontwikkeling van
de residentie. Hij had nog het onge
logen voorname, liet stijve-deftige,
dat eigenlijk meer past bij de vorste
lijke residentie dan het wulte. Op ende
op was hij een gentleman en wie zich
het nïeuwerwetsche uiterlijk van z.g.
artiesten voorstelt, zal allerminst rich
Emants kunnen voorstellen. Zijn uiter
lijk had niets opvallends, niet iets-
zwierige, iets afzonderlijks; integen
deel, hij deed eer aan een ouderwet-
sche regenHype denken, dan aan een
nieuwlichter op litterair gebied. Even
min was hij luchtig of quasi-joviaal,
vrijmoedig of luidruchtig gelijk he
laas zoo vaak het optreden van de ar-
tiesten kenmerkt. Voorkomend, wel
willend, gereserveerd, maar voor al
les hoffelijk en bescheiden was zijn
levensverschijning. llïj was daardoor
een bijzondere figuur in den Haag en
zijn vertrek daaruit naar Zwitserland
waar hij de laatste jaren van zijn le
ven doorbracht, vas al een verlies,
voor de residentie. Als Emants bij
voorbeeld in den schouwburg ver
scheen, dan ging het van mond tot
mond: Zie, daar is Marcellus Emants.
en zijn naam werd met ontzag ge
noemd. Men gevoelde het als een eer,
dat hij ook aanwezig was. Ongetwij
feld behoorde hij tot degenen, die
van ons tooneel het best op de hoogte
zijn en er de meeste liefde voor koe-ste-
Hij heeft zich veel arbeidskracht ten
bate daarvan getroost, maar hij heeft
alleen het Hollandsche tooneel niet
vermogen op te bouwen. Zelf gevoelde
hij zich stellig acteur: in vroeger jaren
betrad hij zelf de planken om met een
kleine maar uitgelezen schare dilettan
ten zich met liefde aan de tooneel-
speelkunst te wijden. Nimmer heeft
den Haag een iooneelclubje amateurs
gehad, dat zóó hoog stond als het
clubjo van Emants. Menige heusche
acteur had er, een voorbeeld aan kun
nen nemen. Vooral kenmerkte het zich
door die verzorgde voornaamheid, die
bijna aangeboren is en die helaas op
pns tooneel zoozeer kan ontbreken.
Het genre litterateurs dat Emants
vertegenwoordigt is niet van veler ga
ding. De grondtoon vau zijn levensop
vatting is somber en pessimistisch,
maar hij heeft in zijn figuren typen ge
teekend, zooals wij allen er kennen en
hij heeft hun karakter scherp ontleed.
Vandaar dat zijn werk, al zal het gen
re niet altijd geliefd zijn, litteraire
.en psychologische waarde zal houden.
Emants heeft in zijn lange leven be
trekkelijk niet veel geleverd, maar
juist daarom zal zijn werk te meer
.waardeering blijven vinden. Zijn
naam zal een afzonderlijke plaats in
nemen, gelijk zijn persoon dat in den,
Haag jaren lang heeft gedaan.
Er zijn van dergelijke figuren niet
vele meer in den Haag. Wij zouden
er op litterair gebied slechts een heel
enkele kunnen noemen. Tijdens de
tentoonstelling voor letterkunde had
een der boekwinkels op eigen gelegen
heid een expositie samengesteld van
Haagsche schrijvers, die in de eerste
plaats door fraaie portretten waren
vertegenwoordigd. Velen van hen be
hoorden tot onbekende grootheden en
dat is maar gelukkig, want wij zou
den allicht gaan lijden aan een over-
vlced van litteraire sterren als ze alle
tot do eerste orde benoorden.
We hebben het nu toch over tentoon
stellingen en dan is het gemakkelijk
naar een ander onderwerp over te
gaan. Er wordt nogal veel „getenfcoon-
steld" in den Haag en het geluk wil
dat de 'tentoonstelling een beten karak
ter Jcrijgt. Vroeger li ad bet er allen
schijn van of.men op een tentoonstel
ling vooral heel veel en zoo mogelijk
alles van een 'bepaald gebied wilde la
ten zien. Daardoor zag men tenslotte
eigenlijk heel weinig. Nu wordt dat
anders. Er rit meer organisatie in en
zrieer een bepaalde tendenz.
Zoo hebben nu in den Haag de krui
deniers een tentoonstelling georgani
seerd, die zij den naam geven van
beurs. Tot op zekere hoogte is die
naam ook juister. Het doel is de 'leve
ranciers en de detailverkoopers met
elkaar in contact to brengen en dich
ter bij elkaar te doen zijn, HeC pu
bliek mag daarbij ook komen kijken,
want dit heeft er ten slotte alle be
lang hij om in den letterlijken zin van
het woord te weten wat er in de we
reld te koop is. Wie niet tot den win-
keldrijvcnden stand behoort, heeft
maar al te dikwijls een gansch ver
keerden kijk op het werk van dien
stand. Men ziet dan in den winkelier
den man die goedkoop inkoopt en met
een zoete winst verkoopt, een ambacht
dat iedereen morgen aan den dag kan
gaan uitoefenen. Zóó eenvoudig is ech
ter 'dit vak niet en wie de thans ge
opende kTuideniersbeurs eens bezoekt,
begrijpt wel dat er nog iets anders
aan een nuttige uitoefening van dit
vak vastzit. Wel men-kwaardig is het
dat, deze nieuwe strooming in de win
kel-wereld ontstaan. Vroeger waren de
winkeliers elkaar's geslagen vijanden
en thans hebben zij een gemeenschap
pelijke vereeniging waarin zij broe
derlijk naast elkaar zitten.
Als het publiek van die eendracht
maar niét de dune wordt.'aldus zucht,
misschien deze of gene huismoeder, die
maar nl.te dikwijls profiteerde van de
concurrent.ie-zucht tusschen haar leve
ranciers. Natuurlijk zullen de excessen
in den concurrentie-striid op deze wi.i-
ze verdwijnen. m'aor tenslotte blijft
er in lederen winkel nog'een belang
rijk individueel element^va.n den win
kelier. u.l. de wijze, waarop de klan
ten bediend worden. Da erin kunnen
de collega's nog in vrijheid concurrce-
ron en misschien dat hier degene, die!
het het vlugste en het accuraaf-
ete handelt nog heel wat haam ver-!
werft. Er zijn nog maar al te veel
winkeliers die het helang van dit ele-
schien zullen zij het gaan begrijpen
zoodra zij zich niet meer hebben te
spitsen op kleine handigheidje
genover hun concurrenten.
Op deze tentoonstelling exposeeren
verschillende groote engros-handela-
ren en producenten, zoodat het pu
bliek ook eens kennis maakt met de
oorspronkelijke leveranciers. Mis
schien dat het daardoor ook rwijzer
wordt.
We worden immers altijd wijzer
door het onderzoeken van alle dingen 1
HAGENAAR.
Stadsnieuws
SAMEN-KOMST VOOR DE ZONDAGS
SC-HOLEX. Op Dinsdag 6 November
zat in do Jansberk, 's avonds S uur een
samenkomst worden gehouden met ouders
van kinderen van al do Zondagsscholen
in Haarlem, alsmede de onderwijzers en
onderwijzeressen. Belangstellenden in den
Zohdagscihoolarbeid mogen ook komen.
Dr. J. Weoner en Da. P. W. Foeken ho
pen te spreken. Het zangkoor Hosanna
heeft zijn medewerking toegezegd.
„HOOP DER TOEKOMST".
In „Het Blauwe Kruis" werd Don
derdagavond een vergadering gehou
den van de onderafdeeling N. C. G. O.
V. van de Nederlandsche Vereenmng
„Hoop der Toekomst".
De avond werd geleid door den heer
F. P v. d. Leer en op de gebruike
lijke w-ijze geopend.
Hierna spralc de heer v. d. Lcei eei
openingswoord on 'teette allen wel
kom.
Gewezen werd un i.et nut van avon
den als deze. Sprek.'-nde over do alco-
holbestrijding zei apreror dat deze be
strijding behoort te geschieden in
Gods kracht, want de alcohol houdt de
menschen van God af.
Hierna liet het fluitkoor zich hooren,
waarop de heer C. Kijne, hoofd eener
Clir. School te Amsterdam en voorzit
ter van „Drankbestrijding door Geh.
Onth. Ned. Jong Verbond," sprak over
het onderwerp: „Onze Schatten". Als
uitgangspunt van zijn lezing haaide de
heer ELijne de geschiedenis aan van de
beide Cracchen, Tilberius en Galjus.
Hun moeder Cornelia kreeg een
rijke vriendin op bezoek, die haar ju-
weelen liet bewonderen. Toen vroeg
die rijke dame„En wat zijn nu jou
schatten?"
Hierop Cornelia haar beide kin
deren en zeide: „Dit zijn mijn schat-
ten!"
Na, deze inleiding zeide de heer
Kijne, dat, al zijn de kinderen ook
schatten, men ze niet moet ideali-
seeren.
Want de kinderen, hoe klein ook,
zijn zondaars.
„De kinderen zijn een stuk des
Heeren", zegt de bijbel, on dat maakt
de waarde van het kleinood nog
grooter.
Dat is voor de ouders een groote ver
antwoording.
De .kinderen moeten van het eerste
oogehblik af omringd worden met de
ouderzorg. Er zijn echter ouders, die
deze zorg wel eens vergeten, en dik
wijls uit onwetendheid.
Eén der gevaren is de alcohol. Zou
den er geen ouders zijn, die hun kinde
ren wel eens alcohol laten drinken
Nog niet zoo lang geleden was het, zei
spreker, bijna algemeen gewoonte, dat
de kinderen wel eens meedrinken.
Dikwijls it dat door onbekendheid
met het gevaar, dat de kinderen be-
bedreigb. In ons land moesten we
reeds zoo ver zijn. dat aan kinderen
alle alcohol verboden wordt, om den
ontwikkelingsgang van het kind niet
te_be!emmeren.
Ye moeten onze kinderen met de
teederste zorg omringen om te waken,
dat hun rieleleven niet wordt ge
schaad.
Hierna herinnerde de heer Kijne
aan de gevaren van den alcohol voor
het Mnd._ Waakt dus, want in de kin
deren ligt de toekomst van land en
volk, maar ook van het Koninkrijk
Gods.
Met een opwekkend woord eindigde
sprelmr zijn rede.
Nadat het fluitkoor nog eenige aar
dige marschen ten beste had gegeven,
werd de avond met gezang en gebed
gesloten.
GEVONDEN VOORWERPEN. - Terug
te bekomen bij: Hoogereen, Plein 50, arm-
hand, H. Groeneveld, L. Costerstraat 9,
étui, Politiebureau, Bmedestraat,
'bal, rijwielen, H. Horsman, Leidsche-
6braai 82, notitieboekje, Raad van Arbeid,
Statenbóiwerk 1, bruine ceintuur, J. Baais
N. Geldeloozepad 34, grijze ceintuur, C.
Dollé; W. Heeronstrnat 19rd., hond (Do-
berm an), J. Rodenburg, Palmstraat 25,
halsband met penning, E. Roest, !L. Am-
Kamer no. 9, Nieuwegracht 13, potlood,
Knegi, Kampcrsiraat 39, gymn. schoentje
Punt, Emostraat 7, spoor, N. Bexendrecht
Tulpenstraat 34, ta:ch met japoo enz., J.
Braber, TejOerstraat 38A,rood, R.K.
kerkboek, Kennel Fauna, Parklaangrijze
kat, gebracht door Maurik Broekman,
Wilhelminastraat 7.
Swarter, Binnenweg 147, Heemstede,
Armband; Bollen, Leidscheplein 23 rd.,
Gummi bal; Zonderhuis, Leidschcvaart
Bril in étui; P. Verzijlberg, Da
Costastraat 14, Heerenhprlogc; J. v.
'Woerkom, Vrouwehekstraat 12, Hand
werkje; Mj Rudclsheim, Hcercnwcg 100
Heemstede, Holl. Herdershond; Koute
ren, Mr. Joostenlaan 26, Ilond; Kennel
Haerlem, Terspijtstraat: zwart-wit
hondje, gebracht door Henncman, Vel-
serstraai 33; Grijze kat, gebracht door
Bakker, Beukenstraat 2S; Kennel
Fauna, Parklaan: Grijze kat. gebracht
door v. Ooy, Parklaan 57: Gestroomde
herdershond, gebracht door Aelten,
Prinsenibohverk 46; Bruin hondje, ge
bracht door J. Vernout, Gravinnestceg
7-b; M. Lasones, Leidscheplein 28zw.,
Marinepet; v. Heerden, Westergracht
99, Rozenkrans; Brinkman, Vcrwulft 7.
Rozenkrans; Reinders, B. Ottostraat
13, Rozenkrans; Gasewehr, Linschotcn-
straat 28, Rozenkrans; W. v. Loenen,
Vrouwenstecg 8, Lipssieutel; J. Orac-n,
Brouwersstraat 93. Schrijfgarnituür;
Koningsbniggen, SchagchelsUaat 53.
Bruin d-amcstaschje; A„. Verv.-ey, Oran-
WAT POlNCARó VAN DE DUITSCHE BETALINGSKANSEN
DENKT.
DE UITZONDERINGSBEPALINGEN VOOR V/AT BETREFT SAKSEN
ZIJN DOOR DE DUITSCHE RIJK SRECEERINC INGETROKKEN,
DE TAAK VAN DEN RIJKSCOMMISSARIS DR. HEINZE IS GEËINDIGD.
DE EISCHEN DER SOCIALISTEN AAN DE DUITSCHE RIJKS*
RECEERINC.
STRESEMANN ONCESTELD,
Als Polncaré spreultt.
het altijd van belang.
Ook nu heeft hij bij onthulling
van een monument te Ne vers belang
rijke dingen gezegd o.a.:
„Zij die in Duiwchland kunnen be
talen willen het niet. En geen der re
geeringen die te Berlijn hebben geze-
teld heeft den moed gehad, de onwil-
ligen te dwingen. Ook heeft geen en
kele Duitsche regeering de retanchc-
en haatpropaganda belet, die op do
scholen wordt gevoerd, noch behoor
lijke maatregelen genomen tegen do
geheime vereenigingen, die strijdig
zijn met het verdrag van Versailles,
De heerschende anarchie bestond al
voor do Roerbezetting, maar het Rijk
heeft ze door zijn flnzmuig verzet ver
ergerd. Tlïans hervatten de Duits idle
ambtenaren den dienst, vooral bij de
regie-spoorwegen, en wanneer wij er
van degenen die zioh_ aangeboden
hebben nog eerst 27.000 in dienst heb
ben genomen, dan komt dat doordat
het Rijk ons tót dusver de noodige
wagons en verder materieel heeft ont
houden. Ook de industrieelen komen
de een na den ander met ons onder
handelen; wij gaan' alleen met die
genen onder hen transacties aan, die
niet van hun aanbod de arbeiders do
dupe laten zijn.
Alle Roer-arbeiders hebben met
eugde de instelling van economi
sche raden begroet, waarin zij ver
tegenwoordigd zijn. Kortom, terwijl
Duitschland in zijn schrijven aan de
C. v. H. beweert niet meer de kolen-
leveranties te kunnen financieren,
neemt liet tonnage, waarover we gra-
beschikken met den dag toe en be
ginnen we voor ons streven beloond
te worden. Het is dus niet het oogeii-
blik om van gedragslijn te verande
ren, en we zullen die ook niet ver
anderen.
We voelen het levendige verlangen
ten spoedigste in overleg met onzo ga-
allièerden de ernstige kwestie der
schadevergoedingen to regelen, maar
wre willen niet terugkomen óp de
vaststelling van onze vordering, niet
afzien van onze rechten, niet onze
panden prijsgeven, en niet overgaan
tot verscheuring van het door zooveel
naties onderteekend verdrag. Natuur
lijk kaii men "nagaan wat Duitsch
land op het óogenblik of gedurende
een korte spanno tijds kan betalen,
dat is zelfs de taak van de C. v. II.,
voorgelcht door de deskundigen die
ze kan benoemen. Laat de commissie
nieuwe betalingsmodaliteiten vast
stellen dit is haar roeping"; laat ze
do middelen zoeken om do Deut
sche finattcmn Is herstellen en teen
monefcairer. toestand ibe verheTkgen
dat is haar r.echt: maar men vróge
haar niet, de beslissingen te desavou-
eeren, die ze betreffende het beloop
onzer vordering nam, noch vrage
men haai-, zich daar in de. toekomst
onophoudelijk mee bezig te houden.
Welk een onreehtvaardigheid,welk ge
vaar zou het zijn, wanneer over eenig
jaren een Duitschland, bevrijd van
een deel van zijn schuld, vóór ona
zou komen staan rechtop, rijker ge
worden, om ons dan te vernederen
door den opbloei van zijn maclib en
ons te verpletteren onder zijn over
wicht! Neen, wij willen daar niet iu-
loopen.
Poincaré besloot met te zeggen, dafc
Frankrijk zich niet voor een paar
Duitsche industrieelen zal ruïneeren,
r oligarchie de ware heerscheres
in de Duitsche republiek is. „Wij ver
langen met onze geallieerden in <ie
beste vriendschap te léven en ook
njet Duitschland betrekkingen van
goede nabuurschap te' hervatten,
maar hiettemin blijft het verdrag,
dat met het bloed der doöden is be
zegeld, een heilig iets, waaraan wij
niet laten tornen."
De kolenleveringon.
De overeenkomst tusschen de ver te-
geawoordigers van de Rijnlandsca'-West-
phaalsche steenkoolindustrie en de verte
genwoordigers van do bezettingsautori
teiten, is thans tot stand gekomen.
De bcxettingsautoritcitcn hebben haar
eisch, ten aanzien van de achterstallige
kolenbclasting tot 15 millioen dollar,
dat is dus tot 20 van het aanvankelijk
geëischte bedrag, teruggebracht.
Hiervan moeten terstond 10
tueel in kolen worden betaald.
Van de te delven kolen moet .frs. 10
per ton ia waardevast Duitsch geld be
taald worden.
De herstelleveringen werden op 16
tot iS van de productie vastgesteld.
Wanneer de ic van cé achterstal
lige belasting i; betaald, worden de
productie en de verkoop verder geheel
aan dé mijn-directies overgelaten.
Over de hervatting van het verkeer op
het RijnHerne-kanaal wordt nog ge
meld, dat de sluizen in het'kanaal aan
het Duitsche beheer zijn' overgegeven.
Het bedrijf zal heden weder worden op
genomen.
Volgens de gesloten overeenkomst zul
len de vastgehouden stoomschepen we
der worden vrijgelaten.
In ons vorig nummer hebben wij
medegedeeld welke eisclien de Duitsche
locialisten aan de rijksregeering gesteld
jebben, willen zij niet uit de groote coa-i
itie treden.
De soo-dernocratlsche elschcn.
De bijeenkomst van den kabinetsraad
dc ziekenkamer van den Rijkskanse
lier, had eerst Donderdagmiddag laat
plaats.
Behalve de tot stand gekomen over
eenkomst tusschen de Rheinisch-West-
philische Koalentedustrie cn de Fian-
;rhcn. maakten ook dc sociaal-iemo-
itischc cischen ccn onderwerp van be
spreking uit.
Dc meening
ment in hun zaak niet iuzien cn mis-^Ses-- L. Vlamingstraat ïrd., Jute
jeboomstraat 135. Bruin taschje; Stan- de pers :s :n het algemeen, dat rij de
als ultimatum moeten
be
schouwd, daar toch de mogelijkheid tot
onderhandelen over de verschillende
punten is open gelaten.
De rechtsche bladen wijzen de eischen
van de sociaal-democraten met veront
waardiging af. Het meest rechtsche Bcr-
lijnsche blad „Die Deutsche Zeitung''
spoort Stresemann aan, thans toch niet
langer te wachten met het nemen
zijn ontslag, daar hij het vertrouwen
van de sociaal-democraten heeft verlo
ren en dat van de Duitsch-Natïonalen
nimmer heeft bezeten.
Het,blad voegt hieraan nog toe dat te
genovèr een rechtsche regeeriug, d
landbouwers zeker meer ontvankelij!
zullen zijn voor de klachten van do be
volking der sleden.
Het orgaan van Streserr.r.nn, „Die
Zcit", is van mccning, dat r-.- ccn zake
lijk debat te voeren valt over dc sociaal
democratische ••ixhea maar dat het toch
'niet aangaat, da-', een bepaalde partij
met dergelijk" vérstrekkende cischen
komt, daar dan toch iedere partij
recht zou heb hou met afzonderlijke
cischen op »o 'reden.
Het blad zeg- voorts, dat de kwestie
van de .opheffing van den militairen
staat van beleg beschouwd-móet worden
als buiten eiker tütimatieven eisch, om
dat hier cenvciidig sprake is van zake
lijke motievo;;,
Nader wordt gemeld
Stresemann deelde later aar, de socia
listische leiders mede, .dat in de be
sprekingen vah den ministerraad ten aan
zien van de soc.-dem. eischen het stand
punt was ingenomen, dat deze eischen
eerst door de verschillende in de regce-
ring vertegenwoordigde burgerlijke par
tij-fracties besproken moeten worden.
Daarmede was de behandeling van de
eischen der sociaal-democraten voor lie
den van de baan.
Dc sociaal-democratische leiders be
gaven zich daarop naar de vergadering
van dc Rijksdngfraciie, waar men ook al
niet beter kon doen, dan de beraadsla
gingen tol heden, Vrijdag, uitstellen.
Heden beleggen alle fracties vergade
ringen.'
Tegen twee uur des namiddags zijn dc
sociaal-democraten bij den Rukskanse-
l:er genoodagd, die heden zijn bed weer
hoopt te kunnen verlaten,
De beslissing-van de sociaal-democra
ten kan dus niet eerder dan heden wor
den verwacht.
Intusschen zijn er in den loop van
den dag ccnjge dingen gebeurd, die den
toestand weer aanmerkelijk hebben v<
scherpt,
In een te Berlijn gehouden vergade
ring van lcicV's van dé .Deutsche Volks
partei, waarbij Strésernsun natuurlijk nie:
tegenwoordig was. is besloten de Deut
sche ólkspartei :a Saksen order te ge
ven, de sociaal-democratischc regeering
van Saksen niet tc steunen.
Dit besluit heeft bij de Bcrlijnsche
sociaal-democraten, die toch'al zoo sterk
tegen het blijven in de coalitie zijn,
kwaad bloed gezet.
Daarbij komt nog, dat op grond van
een ander genomen- besluit, do Deutsche
Vollcspartei een onderhandelaar naar
Vo.n Kater heeft gezonden, ten einde
dezen te polsen omtrent een overeei
komst inzake het Beiersche conflict.
Stresemann ongesteld.
Rijkskapsciter Stresemann mocht op
advies van zijn arts, het bed niet ver
laten. Dientengevolge is de kabinets
raad. welke Donderdagmorgen om
halfelf zou hebben plaats gehad, uit-
Sesteld^en zouden de ministers 's mid-
ags bijeenkomen in de ziekenkamer
van den rijkskanselier. De besprekin
gen zouden in hoofdzaak löopen over
ae Eoerkwestio in verband met de be
sprekingen tusschen de Duitsche indu
strieelen en de Franschen.
Door do ongesteldheid van Strese-
ann moest ook de samenkomst met
de sociaal-democratische leiders wor
den uitgesteld. Toen do afgevaardig
den MüJler, Weiss en Breitscheidt aan
dc rijkskanselarij kwamen, werd hun
medegedeeld, dat de rijkskanselier hen
niet kon ontvangen, doch tevens werd
in uitzicht gesteld, dat zij 's avonds
om acht uur zouden worden te woord
Sestaan. Natuurlijk moest teen ook
e tegen hedenmiddag één uur v.ist-
Sestelde vergadering van de socyial-
emocratischo Rijksdagfractie» worden
uitgesteld.
De burgerlijke fracties van de coa
litie hebben we! vergaderd.
Het nieuwe Saksische
bewind.
De nieuwe Saksische rogeering
heeft Donderdag haar éérsten kabi
netsraad gehouden.
De minïstempresident Fellisch had,
een onderhoud met den rïjkscomraissa
ris, Heinze, waarbij blijkbaar alle ge
schillen zijn opgelost, Het gezag zal
weer in handen der regeering komen,
zoodra deze den eed van trouw zal
hebben afgelegd, hetgeen geschiedt in
de vergadering van den Landdag,
welke js bijeengeroepen.
De taak van den rijkscommissaris zal
dan geëindigd zijn.
Bovendien heeft de rijkspresident
heden de verordeningen van 29 Octo
ber ingetrokken, waarbij bepaald
werd, dat dc Saksische regeering, als
mede de Saksische staats- cn ge
meentelijke autoriteiten zoo noouig
van hunne ambten kunnen worden ont
heven.
Verspreid Rieuws
DE POLITIEKE MOORD IN
BULGARIJE^
Uit Soiia wordt aan dc Tel. gemeid
Overal is met leedwezen kennis geno
men van den aanslag op den oud-minis
ter Chenadi.-f. Dc misdaad wordt aan
politieke motieven toegeschreven. Het
slachtoffer was doende ccn nieuwe
partij te vormen. Hij had zich afge
wend wan de nationaal liberalen. Ook
was hij ïif ongenade gevallen .Bij de
Maeedoniërs, uit wier midden hij af
komstig was. Men is de daders nog
niet op het spoor. Het blijkt, dat de
verwondingen van den vroegéren Bul-
gaarschcn gezant Gesjof, die het
slachtoffer vergezelde, niet van ernsti-
gen aard zijn.
De monetaire chaos in
Duitschland
Ook de goudleeningsbiljetten
scheppen geen orde
Uit Berlijn wordt aorn de Telegraaf go-
meid
Bijna een week lang is de Rijksbank
in «eriaagd de mark op het 65-mi)liardsie
gedeelte van den dollar etabiel te hou
den, zij het ook ten koste van groote op
offeringen. Inderdaad moest zij wel alle
krachten inspannen en allo mogelijke of
fers brengen, wilde zij voorkomen dat do
menschen nu eindelijk daadwerkelijk dol
zouden worden ea den boel kort en klein
Het is al een bittere ellende, dat de
waarde van het geld, dat men zoo juist
ontvangen heeft, steeds vermindert,
dal men het liefst zoo mogelijk in v
omzet, nog veel ellendiger is het, dat het
geld, dat men mog te goed heeft, met
uur en den dag minder waard wordt.
In dien toestand leefden ongeveer alle
ioontrekkeciden, daar de bedrijvt
geus 6cbrek aan papiergeld, de 1-oonea niet
konden uitbetalen.
Het zou d» mensehen dan ook van <io
daffo wanhoop, waarin zij reeds gerui-
m«a tijd verkeeren, tot de razende wan
hoop brengen, indien het geld, dat zij Za
terdag zouden hebben ontvangen, doch
dut v, om boven aangegeven reden, pas
D! i-.ter ontvingen, in dien* tusschentijd
tot óp '!a helft of een derde van de waar
de waAi verminderd.
Va7W«go het gebrek nu aam papiergeld
moeit de rijksbank wel met goud gooien,
om tenminste zoolang te voorkomen dat de
dol'"- steeds maar zou «tijgen.
1' b het ook zij, of nu de Rijksbank
ara. abtig is geworden, of dat de bankbil-
jettenpers ia konen tijd in de behoefte
van hel papiergeld heeft voorzien het
geen niet het geval -s een feit is, dat
de Rijksbaak sedert gisteren de mark
weer heeft losgelaten, zoodat deze, sis van
ouds, weer naar beneden is gerold.
Na do vaststelling dor officieels notec-
ring gingen do tbuitenlandsche valuta's,
eerst langzaam', dochdaarna inet wilde
vaart, naar boven. Heden moest aam do
beura een koers varn 1G0 milliard voor
den dollar en 150 milliard voor de Goud-
leen it:g worden vastgesteld.
Reeds een uur later waren deze offi-
cieelo koersen ver overtroffen. Daar de
vrije handel in deviezen verboden is, wer
pen de koopers zich op de Goudleeaing,
die tijdelijk tot 360 milliard, dat is vijf
maal meer dam gistoron, wend opgedrc-
Natuuriijk werd deze geweldige stijging
teu deole veroorzaakt door de matelooze
vraag, dlo een gevolg is vam de omstan
digheid dat iedereen er op uit is zijn pa
piermarken om te wisselen togen ander
papiergeld, dat tenminste den maam heoft
alle betrokkenen met do meeste omzioh-
Na.-ir heden werd medegedeeld zijn van
de Goudlcening thans reeds 300 millioen
goudruark in omloop gebracht. De overige
200 millioen van deze leening zullen in de
eerstvolgende dagen gereed komen, soo-
'!it dan reeds 510 millioen goudmark in
het bezit van het publick zal zijn.
Intusschen biijkt thans reeds, dat de
hoop, een nieuw waardevast betaalmiddel
te verkrijgen, door de uitgifte van de
kleino coupures van de goudleenimg niets
daal een hersenschim is geweest.
Wie ook maar een kleinigheid kan spa
ren, koopt thans goudleeaing, zooals hij
voordien deviezen kocht en 6topt ze thuis
in do kous. Dientengevolge heeft hij, die
niets sparen kam, geeu enkel voordeel van
de goudleeaing en moet hij blijven voort
tobben met zijn paprermarkeai, die van
daag weer de helft minder waarde hebben
dan gisteren, daar het dagclijksohc ver
keer van de goudleeningbiljetten „over
de toonbank"' zooals het heette te zullen
komen, totaal achterwege is gebleven.
Het «preekt vanzelf, dat onder die om
standigheden de arbeiders huil actie voor
waardevaste) loonen allerminst laten ver
slappen cn meer dan ooit houden zij
thans voet bij stuk.
Weliswaar verklaarde .het ministerie van
Arbeid nadrukkelijk, dat deze kwestie door
alle botrokenen met do meeste omzioh-
lighcid onder de oogen moet worden go-
doch de arbeiders hebben verklaard,
dat zij het zé5 nie'. langer kunnen bol-
retken en het vertikken, om thans nog
reer «ns acht dagen to wachten.
Nu is voorloopig het plan, om met.de
•.ibetaluig vau waardevaste loonen te be
ginnen, in dien zin, <l*t voorloopig een
gedeelte der' loonen in waardevast geld
worden uitgekeerd, terwijl dit go
deelte bij iedere volgende uitbetaling
gTootcr enl worden.
Dit is een zeer solioon plan, dooh het is
sk weer zeer do vraag, of men het ten
ilvoer zal kunnen brengen.
Zooals gezegd stond heden de dollar
weer csigevcer dubbel zoo hoog als giete-
en bij ©cn dergelijken val moet alles
mede in den afgrond storten, zelfs het
«hoon
EEN REDE VAN LLOYD CEORCE.
In een rede dezer dagen te Philadel
phia gehouden voor een enthousiast
gehoor, riep Lloyd George, na een
schets gegeven te liobben van den
Europeeadien toestand, hartstochtelijk
uit: „Gij moet medahelpen om 'de vree-
selijko crisis in Europa to verminde
ren. lit hoop dat gij het zult trachten.
Het is uw plicht aan do menechheid
11 zoo 1o handelen"»
Lloyd George ging als volgt verder:
„Gij zegt tot mij, waarom vraagt ge
is, ons in deze (juaestio ta mengen-
Dit moetl, omdat gij menschen zijt Wij
zijn broeders en in naam van deze
broederschap vraag ik u Europa niet
in den steek te laten, 'dat zichzélf in
brand heeft gestoken".
De redo heeft grooten indruk in de
Vereenigde Staten gemaakt.
DR. KREMERS CEARRESTEERD.
Dokter Kromers is Woensdagavond
door de Duitsche politie gearresteerd.
Hij is de rechterhand van Matt hes.
den leider van do Separatistische be-
•eging. Kreiners is ecu van dc felste
Rijulanusehe Separatisten. wiens
naam steeds tezamen met dien van
Matthes voorkwam op de aankondi
gingen der voorioopigo regeering Er
zullen zien eigenaardige verwikkelin-
ONZE LACHHOEK.
EEN STERKE WIL.
Mevrouw A. 1 Dus uw man heeft
het rooken geheel opgegeven,. Daar is
toch wel een sterke wil voor noodigl
Mevrouw B.: Die heb ikl -j
Patroon (die lijn allerjongsten be
diende op een leugen heeft betrapt): Dat
valt mij tegen van jcl Weet je wel wat
tr gebeurt niet jongens die liegen?
ipagcai Ja zeker, meneer, als ze
oud genoeg zijn worden ze handclsreizi-
seist 1
gen voordoen, wanneer de regeering
to Coblenz. Kremcrs' vrijlating ver
langt.
Een aantal andere Separatisteulei-
ders heeft de gren3 tusschen de
Fransch-Britsche zone overschreden?
DE AMERIKAANSCHE
HANDELSVLOOT.
De Amerikaansehe handelsvloot zal
niet verkocht worden aan huitenland-
Bche belanghebbenden.
Deze verzekering werd Woensdag-
vond gegeven door Farley, voorzitter
•an den „Shipping Board", die in een
verklaring, uitgegeven rloor hot Lon—
densch bureau van de Shipping Hoard,
de berichten recht zet, 'dat do Staats-
lijnen en andero schepen die thans in
actieven dienst van den Shipping
Board zijn, verkocht zullen worden
nan buitenlandsch® belanghebbenden.
Tegelijkertijd spreekt Farley tegen
dat de Amerlkoansche dienst op eeni
ge wijze beperkt wordt. Hij is naar
Europa gekomen, om een onderzoek in
te stellen naar de buitenlandsch® or
ganisatie van den Shipping Board
van de dringende noodzakelijkheid om
het vlootlichaam to reorganiseeren
en de toestanden zelf*te kunnen aan
schouwen.
Farley sprak uitdrukkelijk 'dc pers
berichten tegen, als'zouden dc Amëri-
kaansche lijnen verkocht worden aan
andere belanghebbenden, don do Ame-
rikaansche en verklaarde dat het on
mogelijk is dat de lijnen aan'buiten-
landere verkocht zouden worden. Als
iemand deze schepen kocht, zoo zei
Farlev. dan zal het een Amerlkannsch
onderdaan zijn.
De regeering der Vereenigde Staten
garandeert (lat. de dienst, gehandhaafd
zal worden onder Amerikaanache vlag.
Farley hoopt dat het Amerikaanscno
volk er op staat, dat zijn handelspro
ducten vervoerd worden op Amori-
kaan8Che bodems.
SCHULD EISCHERS VAN RUS
LAND.
De „Times" meid:, dat Leslie Urqu-
hart, de bekende Engelsche zakenman,
zij'a ontslag heeft genomen als president
van de Vereeniging van Britsche Schuld-
eischers van Rusland. Deze vereeniging
omvat ongeveer 300.000 Britsche onder
danen, die bezittingen in Rusland had
den of houders van Russische obligaties
zijn.
CEMEENTERAADSVERKIEZIN-
GEN IN ENCELAND.
In ruim driehonderd steden. m$t uit
zondering van Londen, hadden Don
derdag de verkiezingen plaats voor bet
periodiek aftredend gedeelte der ge
meenteraadsleden. Tegen middernacht
waren nog maar betrekkelijk weinig ver
kiezingsuitslagen bekend, doch die wel
ke er zijn, wijzen cr op. dat er over het
algemeen geen groote verandering in'
den stand der partijen is gekomen, hoe
wel de Labour-party aan dc winnende
hand bleef. Voor zoover de balans kan
worden opgemaakt, ging de Labour-
party negen zetels vooruit, do liberale
partij 28 zetels achteruit en dè conscrva-
tteven 1 achteruit.
Uit de Omstreken
BEVERWIJK.
Vergadering van bouwarbeiders.
Door cê plaatselijke organisatie van
bouwarbeiders was Woensdagavond in
het geheelonthouderscafé ccn openbare
vergadering belegd met het onderwerp:
„Waarom plaatselijk georganiseerd?"
De vergadering was slecht bezócht,
doch de voorzitter, dc heer P. Schelvis,
meende haar toch tc moeten laten door
gaan.
Dc spreker, dc heer W.'J. dc Wit. be
gon zijn rede met cr op té" wjjïcn dat
het gebeurde der laatste tijden in het
N. A. S. van dien aard tyas, dat holste
gen niet konden uitblijven, ca een scheu
ring moest komen. Door deze scheuring
zijn 2 groepen ontslaan, en daar de afd.
Beverwijk meende noch met do eenc,
noch met dc andere groep te moeten mee.
gaan, hebben wij ons afgescheiden. Spr,
zegt, zich niet zooveel ia tc beoliën en
te beweren dat wij 'het nu bij het rechte
eind hebben. Spr. zal niet in uitvoerige
beschouwingen treden over do scheuring
in het N. A. S., die als gevolg dér prin
cipes zijn ontstaan, maar, zegt -pr, be
danken voor het N. A. SI hield tevens in,
bedanken voor dc Landelijke Federatie.
Er is toen lang en breed gesproken
over aansluiting bij het N. S. V., daar
men meende dat dit lichaam in dc toe
komst vrij van elfco polifiek zou staan,
doch het bestuur was van mecning. zeg:
spr., dat het beter was, een plaatselijke
organisatie te stichten. Spr. geeft een
uitvoerige beschouwing over de moei
lijkheden van'organisatie. Met 50 of 6o
flinke kerels, zegt spr. zijn vrij in staat
om in een plaats als He verwijk rcdelijkp
cischen doorgevoerd te krijgen cn in
alle andere plaatsen naar verhouding.
Door de economische verhoudingen
gedwongen, is het voor geen enkel
werkgever mogelijk voor zijn arbeiders
tc doen wat hij wellicht zou willen. De
onwetendheid der arbeiders, zegt spr., is
de grootste oorzaak dat zij steeds in dc
ï'in gebleven. Me: een opwekking
zich aan te sluiten bij een plaatselijke
organisatie, eindigde spreker.
SANTPOORT.
..Arbeid Adelt".Het be
stuur van bovengenoemd e vereoniging.
welk® zich teu doel stelt het coöpera
tief iukooped van brandstoffen, had
seineend als zoodatiiz se motton be
dunken. In de Dimderdas j.l. gehouden
vergadering b'ekeu de leden echter
zoo'n prijs op net aanblijven dier hoe
ren te stellen, dat zij op hun besluit
terug kwamen.
