41e Jaargang No. 12389 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Dinsdag 6 November 1923 HAARLEM S DAGBLAD ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd 'is (kom der gemeente) f 3.57'/i. Franco per post door Nederland f 3.87'/j. Afzonderlijke nummers f 0.15. Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f 0.571/,; franco per post f 0.65. ADVERTENT1EN: Van 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per rege'. Bij abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents per plaatsing, elke regel meer 15 Cents a contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs. Directie, Redactie en AdministratieGr. Houtstraat 93, Post-Giro 38810 Telefoonnummers: Directie 3082, Redactie 600 en Administratie 724 UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Directeuren: J.C. PEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM HoofdredacteurJ. C. PEEREBOOM Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkercog, IJmuiden, Beverwijk, enz., enz. DriehuizerUerkweg 2, Velsen, Telefoon 3521 DIT NUMMER, BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD Stadsschouwburg, Het Schouwtoo- heel „Als je maar een verleden hebt" 8 uur. Gemeentelijke concertzaal: sympho- hie „Euterpe" feesbCöhcert, 8 uur. Schouwburg Jans weg: Ourle en mo derne IIoll. liedjes door Mevrouw C. E. de Vogel, 8 uur. Broedergemeente Parklaan, Kerk- concerfc, 8 uur. Bioscoopvoorstellingen. WOENSDAG 7 NOVEMBER. Gemeentelijke ConcertzaalBuiten gewoon concert H. O. V. 8 uur. Bovenzaal van de KroonFeest avond „Arbeid Adelt", 50-jarig be staan. BalavondKleine Houtstraat 106. 811 uur. Luxor-Theater, Groote Houtstraat: Bioscoopvoorstelling 2.30 en 8 uur. Schouwburg De Kroon, Gr. Markt: Bioscoopvoorstelling 2.30 en 8 uur. Cinema Palace, Groote Houtstraat: Bioscoopvoorstelling 2.30 en 8 uur. Scala-Theater, KI. Houtstraat 77: Bioscoopvoorstelling 2.30 en 8 uur. Atlanta-Bioscoop, Zijlstraat: Bioscoop, voorstelling 2.30 en S uur. De Autobus. I-Iet tijdschrift „de Autobus" wordt, geredigeerd door den lieer II. M. P. v. E., in .wiens voorletters wij een oud- stadgenoot meenen te herkennen, die in vroeger dagen ambtenaar aan de Hollandsche Spoor was, onderchef te Amsterdam, later stationschef te Hil versum. Nu is hij ondernemer van een autobus-dienst en blijkbaar redacteur van bovengenoemd tijdschrift, waar hij heelwat in schrijft. Bijvoorbeeld het hoofdartikel, ge titeld: „de Richting van den Bond" zonder dat wij daar verder op in gaan, begrijpt de lezer wel dat idio richting vooruit is. lloe zou de rich ting van een autobus anders zijn! Wij lézen er verder, in, dat do Borfü het vervoer „op hooger peil"- moet bren gen, wat niét gemakkelijk zal zijn op onze vlakke wegen én ,dat het veel zeemanschap zal «kosten, dat <ioel te bereiken. Is. dit .wel juist ge zegd van een autobus? Maar wij; laten deza (beeldspraak van den heer van E. varen en er kennen, dat dit er ook niet mee door kan. Belangrijker is, hoe hij het be drijf van do autobus-onderneming voortaan (behandeld wil zien, name lijk als concessie, du3 als monopolio, omdat, naar hij niet ten onrechte zegt, ongebreidelde concurrentie uit den boozo is.' Inderdaad, de spoeling wordt daarmee dun en de betrouw baarheid van het vervoer neemt af. Tegenover een monopolie stelt hij dan, dat _de ondernemer de voor- sclrriften van het gemeentebestuur stipt opvolgt. Dat moet ook in Ame rika gebeuren. Wie het 'niet doet, ver liest de concessie. Ziedaar- een denk beeld om te overwegen: het publiek is daarmee zeker van een goeden dienst en do ondernemer van een re delijke winst. Autobus rommel. Of het de heer van E. is, die den tegenwoordigen toestand beschrijft als volgt, weet ik niet, maar komt in hetzelfde nummer !van hetzelfde tijdschrift voor: „Wat ziet men vaak? Eén groote autobusrommel. Wagens spichtig als duinkonijnen, vies als de goot eu met bestuurders, die beter voor schooier dan voor chauffeur in aanmerking zouden komen en daarmede onder houdt men een „dienst" en wordt een concurrentie aangebonden, die uit den boozo is. Met dien viezen chauffeur met dat hondënhokcarosserie, met die af geleefde, afgetobde, rammelende kraak-Ford.-chassis. En het resultaat van die prachtcoinbinatie is, dat het publiek een stuiver goedkooper rijdt of bij lederen boom kan uitstappen als het wil. Een prachtbedrijf! Het is om je hoofd; om te draaien als je een dergelijk wangedrocht met dat stumper-publiek daL voor den prijs van, zegge vijf cent. zjjn leven waagt op den weg tegenkomt". Tot zoover de schets. Waar je zulke autobussen tegenkomt, lezen we niet. Overigens is er geen wóórd Fransch bij. Op zuslief passen. Wij gingen op reis. Niet ver, naar Deventer maar. Toch ln een Ü-trein, (het kwam zoo uit) met als eindpunt Berlijn. De coupé was groezelig, de bank overtrokken met een soort van nam.aak-leer, alles wat er maar ge schikt. Voor was beplakt met advcr- tenticn; niettemin kwamen- moderne roofridders, weliswaar niet tot eigen' voordeel, maar op order van de spoor wegmaatscihappijen, -een gulden per persoon eischen voor do eer en het genoegen, om in dit onsierlijk hóle te mogen reizen. Op het oogenblik, dat de trein zal vertrekken komt een drukke Duitschei- in onze coupé stormeu. Of wij Duitsch spreken? Jawel. Zouden wij dan zijn zuster wat willen helpen? zij is wat hardhoorend. Wij zouden het graag doen, maar wij goan niet ver mee, maar naar Deventer. De zoTg- zamo broeder dankt ons vriendelijk, vindt ons, ofschoon wij niets voor hem doen kunnen, s,selir liebenswürdig" en stormt de coupé weer uit. Wij fantaseeren over de zu3t©r, die aanstonds komen zal. Een aardig jong meisje misschien, wat angstig op reis. Jammer, dat wij niet iets voor haar kunnen doen. De trein vertrekt en zij is er nog niet. Als haar door die doof heid maar niets is overkomen. Daar wordt de coupédeur opengeschoven. De zuster treedt binnen. Zij is aan den verkeerden kant van de veertig en heeft een knevel, bovendien een optre den vol zelfvertrouwen. De conducteur komt haar reisbiljet zien en 13 vol beleefdheden. Blijkbaar heeft de beste broeder hem nu als reisvoogd aangesteld. Hij spreekt zijn schoonste Duitsch, ongeveer aldus: „Gaan Sie naar Holland zurück?" Zij glimlacht ontkennend, met een gezicht van: voor geen wereldsch geld wat denk je wel? Daarna g.ecft hij haar een papiertje met een cijfer or op: „dann kunnen Sie zu Bentheim den Wagen terugfindeii". Dit schijnt haar koud te laten. Wij sporen zwijgend verder, eerst tot Amersfoort toe. dan de Veluwe over. De zuster baalt zoo het een en ander uit haar taschje, zooals men dat op reis doet. He.elemaal niet als iemand, die hulp noodig heeft. Zeer rust'ié en gedecideerd. Wij rijden de brug te Deventer over en maken ons klaar oin uit te stappen. De zuster is verdiept in het beschouwen van den IJsel, wij willen haar groeten, maar 't lukt niet, 'zij kijk^geen moment op. Dien dag en volgende dagen zijn wij geen oogenblik ongerust over haar geweest. Die is wel zonder moeite to Bentheim door de douane heengeko- men en behouden te Berlijn gearri veerd. Ook zonder den zorgzamen con ducteur.. Gelukkig voor Frans. Jong meisje, aan kunst doende, op beschermenden toon tot heer van mid delbaren leeftijd in een gesprek over kunst: „ik voel wel wat voor Frans Hals"-, Heer, droogjes: ,,-dat is gelukkig voor Frans Hals". HOE Sraat T MET Deze werkzaamheden duren nu al ongeveer een half jaar, niaar aange ven voor dit werk een termijn van ongeveer een jaar 'beschikbaar ie ge steld. js er nog heel wat tijd beschik baar voor de reorganisatie van het verkeer daar ter plaatse. De dienst van Openbare Werken, die den laatsten tijd zoovele gewichtige -plannen moet uitvoeren, treft het met het weer wel bijzonder slecht. We vestigden daar trouwens de vorige week in ons 6tukje over den Wagenweg reeds de aandacht op. Als het zoo hard regent, kan er natuurlijk niet" gemetseld worden en dat moet juist bijzonder veel aan het werk bij de Amsterdameche Poort geschieden. Intusschen zijn do vorderingen wel merkbaar. De zoogenaamde nieuwe Oude Brug is op het nieuw© boven dek en de trottoirs na gereed. Dit is ook bijna het geval met de nieuwe groote brug. Doordat de nieuwe kademuur van de Ameterdamsche 'Vaart naar dé 'brug bii de Poort over een f linken af stand langzaam stijgend 'is gemaakt, geeft het aan sommigen den indruk, alsof deze brug. veel hooger dan de oude brug komt te liggen, waardoor het rijdend verkeer bemoeilijkt zou worden. Gedacht werd zelfs, dat de brug op die manier zelfs een meier boven de bestrating van de Amster- damschevaart zou komen te liggen. In werkelijkheid is dat niet het gevalde nieuwe brug komt slechts 12 c-M. hooger te liggen, dan de oude brug, die 1.17 M. hoog was. Dus thans wordt de brug 1.59 M. hoog. En de nieuwe Oude Brug komt zclf6 nog lager te liggen; dat is nu aan de oud© bestrating nog te zien. Met den aanvoer van materialen wordt geen stagnatie ondervonden. Stadsnieuws haarlemsche orkest. vereenicinc. Het programma van het volkscon cert van Zondagavond, een gemengd opera-programma scheen zoo'n buiten gewone aantrekkingskracht té hebben uitgeoefend, d'at de gemeentelijke concertzaal reeds om half acht uit verkocht was. 1-Iet was dan ook een pracht-uitvoe- ring die iu doodeche stilte werd aan gehoorde Een der nummers werd door den heer Gerharz zeer welwillend- ge bisseerd. Woensdagavond, op 't buitenge woon concert treedt onze concertmees ter C.or de Wilde als violoncel-solist op. terwijl dien avond ook de 6de van Beethoven, de Pastoria'le, gaat. Om de» toegangsprijs meer onder 't bereik van vélen te brengen heef!, het bestuur der H. O -V. weder de cou ponboekjes ingevoerd. Afgekeurde ziiveritons weer in omkop gebracht. Een waarschuwing aan het publiek Hoe het geknoei geschiedt. Naar wij vernemen heeft de Neder- landsche bank door haar hoofdkanto ren en correspondentschappen de bankinstellingen - gewaarschuwd tegen het weer in-omloop brengen van afge keurde zilverbons. Er is namelijk ge-bleken, dat afge keurde zilverbons van een rijksdaal der weer in omloop zijn gebracht. Als do bons afgekeurd zijn worden er in elk der vier hoeken gaatjes geponst. Nu zijn 'deze gaatjes weer dichtge plakt met stukjes van andere zilver bons. Het geknoei zal als één zilver bon in betaling gegeven wordt, gauw ontdekt worden. Anders is het e- wel als de afgekeurde bons tusschen stapeltjes geldige bons gestopt worden. Vooral aan de banken zal dus oplet tendheid noodig zijn. De Ne'derlandsche Bank vergoed niet do waarde van afgekeurde zilverbons. I-Iet is dus ook voor het publiek ge- wenscht dat goed toegezien wordt, dat geen waardelooze bons ontvangen wor den. Men kon ons niet.zeggen hoe de af gekeurde bons weed' in omloop zijn ge komen. Het vermoeden ligt evenwel voor de hand, dat zij gestolen zijn voor de1 bevolen vernietiging heeft plaats gehad. Bij clo politie was over het aangeven van de vermissing even wel niets bekend. Het faillissement van de Hollandïa-Filimfabriek. Een passief van ruim één millioen Naar wij vernemen zal de verfica- tieve reader ills' in bovengenoemd fail lissement a-s. Vrijdag plaats hebben. Er is een erkend passief van ruim een inillioen (vele sohuldeischers heb ben hun vorderingen niet doen gel den omdat zii meenden daarmede toch geen resultaat te zullen bereiken) waar tegenover bijna geen actief staat. Men hoopt nu. dat de verkoop der films in het buitenland nog iets zal opleveren, maar hoe het daarmede gaan zal is nog onzeker. Er zijn natuurlijk verschillende groote crediteuren. Wij vernemen nog dat de liquidatie van de Nederlandsclie Crediebbank uitsluitend een gevolg is geweest van liet faillissement der Hollandia- fabriek. Opmerkingen uit ds burgerij kaartverkoop voor de h, o. v-concertem. De heer J. J. S. schrijft ons dat, toen hij' Zondagavond het Gemeente lijk Concertgebouw betrad, juist, het loket gesloten werd, daar de plaat sen uitverkocht waren. Onmiddellijk daarop haalde iemand, aan den heer S. bekend als behoorende tot het personeel van de Concertzaal een bundeltje toegangsbewijzen uit den zak en dpelde hem mede, d at men bij hem nog terecht kon. doch voor t' 0.40. De man werd bestormd. Inzender vraagt of deze toestand kan voortduren en hoe bedoelde em ployé van 'het Concertgebouw aan zooveel kaarten komt en hij uit ver der de veronderstelling dat het be stuur van .de H.O.V. van dit alles niet op de hoogte is. Tob zoover de heer S. Wij brachten zijn klacht ter ken nis van heb bestuur van de 1T.O.V. dat er het volgend© op antwoordde: „Bovengenoemde klacht, die ge grond is. was ook reeds ter kennis van heb bestuur der H.O.V. gekomen. Dit bestuur heeft maatregelen getrof fen (dat herhaling van bovengenoemd feit niet kan voorkomen. Vooraf kunnen aller--., plaatsbewij zen genomen worden bij de bekende adressen en op den dag der uitvoe ring. 'smiddag3 of 's avonds aan het loket."- Arbeiderstoorceelver- eenigingeu Bondswedstrijd De Bond van Arbeiders Tooneelvereen. organiseert een Ia-ndelijken Bondetooneel- Vfldslrij'd welke op 11 November e.k, be gint en April zal eindigen. Niet minder dan 13 aMeelingen zullen, elk met ee.n tocaicelwcrk vwn 3 bedrijven, aan dien wedstrijd deelnemen. Er «uilen voorstellingen plaais hebben te Amster dam. Botterdam. Haarlem, Groningen Loeu warden, Ammcrstol. "Worrner, Zaandam, Sneek, Enschede, Zu:fen, Amersfoort en Schiedam. De jury voor gameiden Wedstrijd zal be- Bund, terwijl in verschillende steden, een Locraur Ned. Taai ter plaatse do jury zal Reeds zijn lal van fraaie prijzen .be schikbaar gesteld. Oyer de 48-utip werkweek van liet gemeeniepersonsel. Bezuiniging is het motief. Drie keer vuil ophalen door de G. R. ook dan neg niet mogelijk. Bekend is, dat B. en W. aan het Georganiseerd Overleg advies ge vraagd hebben over de verlenging van de werkweek voor het gemeenteperso- neel van 45 bot 48 uur. A.s. Maandag zal het Overleg daarvoor bijeenkomen. Wij vernemen intusschen, dat het motief tot deze werktijdverlenging al leen bezuiniging is. Door die verlen ging zal tijdelijk personeel geheel over bodig worden, terwijl in do toekomst ook nog verdere' inkrimping van per soneel mogelijk zal zijn. De veronderstelling dat door de werktijdverlenging aan de Gemeente- reiniging mogelijk zou worden weer d r i o keer per week vuilnis op te ha. len, blijkt niet juist. Op-deze informa tie deelde de directeur pertinent me de, dat daaraan zelfs bij een werk week van 48 uur niet gedacht kan worden. HAARLEMSCHE ESPERANTSS- TENVEREENIGING. In het gebouw „Zang en Vriend schap" hield dc Haarlemsche Esperan- tisteuvereeniging „Komprenado Faras Pacon" een bijeenkomst, Do voorzitter, de beer A. Rutgers, opende de vergadering en betreurde de kleine opkomst. 'Hierna sprak Ds. N. J. O. Sckermerhorn uit Nieuwe Nie- dorp over „Esperanto en de Alge meen© Broederschap". Spr. vertelde hoe hij het esperanto" theoretisch leerde, maar op het con gres te Helsingfors heeft hij liet prac tisch nut ervaren. De menschen van verschillende nationaliteiten konden daar zeer vloeiend met elkander spre ken. Dan eerst voelt men het nut van een wereldtaal. De menschen begrij pen elkaar. Vele kwesties komen juist voort uit liet elkaar niet begrijpen. Groote kloven en internationale belem meringen zijn daardoor ontstaan. Daarom moet er een internationale taal komen. Spreker gaf een uiteen zetting van het ontstaan van esperanto en het werken van Prof. Zamenhoff. Gewezen werd voorts op de eenvou dige grammatica met slechts zestien regels en geen uitzonderingen. Zelfs eenvoudige arbeiders kunnen deze taal gemakkelijk leeren. Alleen het spreken eïscht eenige oefening. Maar ook andere talen eischen oefening. Door goede oefening en goeden wil kan men het heel goed leeren. Bij internationale congressen vooral heeft het esperanto veel nut. Want bij de meeste congressen wordt in ver schillende talen gesprokendat kost veel tijd en moeite. Op een congres van esperantisten kunnen alle men schen elkaar verstaan. Dan is het, of er een nieuwe wereld geopend wordt. Dan voelt men, dat er in al die men schen één gedachte leeft, de gedachte der verbroedering. Juist de interna tionale taak is een heerlijk middel om eenheid te brengen onder de men schen het tot elkaar te doen komen en elkaar te doen begrijpen. Wat zou het mooi zijn, als de kinderen espe ranto leerden spreken naast hun eigen taal. Dan zouden de internationale gren zen op den duur weg gaan. Als de re geeringen daartoe eens mede wilden werken. Het is zoo gemakkelijk den kinderen twee talen te gelijk te lee ren. Spreker noemde enkele voorbeel den om dit nader aan te toonen. De regeeriiigen willen echter niet. De kleinere wel, maar de grondstaten voelen er nog weinig voor. ln Frank rijk, zei spreker, wordt het zelfs tegen gewerkt. Frankrijk, dat op hot oogen blik de plaats heeft ingenomen van het oude Pruisen dat land heeft een sterk nationalisme noodig. Maar wat de re geeringen niet willen, dat willen wij, zeiae spreker. Als wij het nut van esperanto inzien, dan gaan wij er voor werken. Hij zei verder, dat het nati onalisme plaats moet maken voor hot internationalisme. De wetenschap is reeds internationaal. Als voorbeeld werd genoemd Prof. Einstein. De religie is internationaal, even goed als de cultuur. Ook het economische leven is feite- lijk internationaal. We hebben een internationaal huishouden en leven dan ook in een tijdperk, waarin de volken elkaar absoluut noodig hebben. We zijn gekomen tot het tijdperk van de wcreldhuishoudiuE. En is het nu niet rationeel, zei spreker, dat nu we geko men zijn tot een practisch internatio nalisme, en ook komen tot een interna tionale taal? De heer -Schermerhorn wees op de tegenstrijdigheid in de wereld. Het menschelijk gevoel en het aangewak kerde en aangehitste nationalisme ko men met elkaar in strijd, van daar deze tegenstrijdigheden. We moeten ons zei hij los maken van dat nationa lisme. r moet een middel zijn, om de men schen elkaar beter te doen begrijpen. De groote massa moet komen tot, inter nationale verbroedering. Dat middel is het esperanto. Aan het slot van zijn rede zei dc heer Schenncvhorn, dat hij hoopte dat de aanwezigen zouden gaan overwe gen, hetgeen ze dezen avond hebben gehoord. Nadat eenige vragen waren gesteld en beantwoord, sloot de voorzitter de vergadering en sprak woorden van dank tot den spreker. Uitgaan DRIE WIJZE GEKKEN. Vrijdng 9 November zal de N.V. Hei Sehouwtooneel, in den Stadssohouwburg de eerste opvoering geven van Drie wijze Gek- ken. (Three wise fools). Een geschiedenis van jonge en oude liefde. Dit zeer genoeg lijke büjspeL is een jaar achtereen gespeeld in Criterion-Theatre te New-York en even eens een jaar lang in Comedy-Theatre te Londen. 8t Ï0M881 castvoorstelling else mauhs. Nju. „Ik begrijp het niet! Leg jij het mij uit! Ik begrijp het niet!" klaagt de vader tegen dc moeder in dat ontroe rende hoewel zwak gespeelde slot tafereel van Nju. Er waren cr gisteren velen met hem, die het „niet begrepen". Er was heel den avond een zekere onrust in ide zaal. welke wees op een niet verstaan. Wat de 'ontvangst van dit zeer sombere Russische stuk niet ten goede kwam. Een „dagelij ksche gesdhiedenis" noemde Ossip Dynow zijn stuk. Och ja, wat er in Nju gebeurt, valt dagelijks voor. Het is een heel „gewone" ge schiedenis, maar die belangwekkend weid door den dichter en de spelers, welke haar tot ons brachten. N j u is het jonge vrouwtje, wier ziel heel haar leven op de groote liefde wacht, In haar huwelijk heeft zij die liefde niet gevonden. Wel heeft haar man haar hartstochtelijk lief, maar het is niet de liefde, die Nju verwacht. Ah jong meisje heeft zij hem geschreven „Ik leg- mijn jeugd in je handen! Behoed ze.- Eens zal ik ze aan je terugvragen!" maar de man heeft haar ziel nooit be zeten. Als Nju na to jaar dien brief herleest, begrijpt ze nauwelijks nog, dat zij dit eens aan hèm heeft kunnen schrij ven, De man beeft enkel Nju's lichaam niet haar ziel begeerd en haar huwelijk is één groote ontgoocheling geworden. Totdat de dichter in haar leven komt. Hij wordt haar groote „illusie". Do do.ode brieven worden levend en weer spreekt zij clo woorden „Ik leg mijn jeugd in je handen! Behoed ze! Eens zal ik ze aan je terug vragen!" Maar ook de dichter begrijpt haar niet, want ook hij begeert van haar hetzelfde als de man. De liefde voor den dichter blijkt slechts een „il lusie" voor de kleine Nju! Zijn „woor- dén" over de liefde zijn enkel woorden geweest, niets dan woorden. Wanneer Nju gestorven is, worden zij wegge veegd door.de meid, de woorden, die eens voor Nju heel het geluk beteeken- den. Voor den dichter is haar groote liefde niets meer dan een episode, een „gevalletje" om er een boek over te schrijven en verzen op te maken. Zelfs als hij op haar sterfkamer alleen is achtergebleven, blijkt haar dood voor hem niets te zijn daneen motief voor een nieuw gedicht. En de man, dien zij voor deze „illusie" verlaten heeft, 'gaat gebroken met zijn kind uit de kamer, waar met Nju al zijn geluk is heengegaan. De eenige, die Nju's ziel gekend heeft, is de moeder. Zij staat van allen het dichtst bij Nju, oolc als zij gestor ven is. „Stil, zij is bij ons!" zegt zij tot den vader, die haar niet begrijpt Want ook voor hem is als'voor de andere mannen deze vrouwenziel vreemd gebleven! Er waren er gisteren velen ik schreef het reeds voor wie Nju even eens vreemd bleef. „Ik begrijp niet, waarom Nju haar man, die zoo veel van haar hield, voor zulk een groven egoïst in den steek liet!" zei mij na afloop een dame, die met het stuk geen vrede kon hebben. En toch had Ossip Dynow haar de verklaring gegeven in dat prachtige tooneel van Nju met het portret. Hoe veel vrouwen hebben niet enkel voor een illusie, een droombeeld, den man, die haar lief had, verlaten? Nju is geen drama in den gewonen zin van het woord. Dramatische scènes met groote spel-cffecten geeft het niet. Wij zouden dit stuk van Ossip Dynow, die nauwelijks zo jaar was, toen hij deze „dagelijkschc geschiedenis" schreef, een opeenvolging van moment-opnamen uit Nju's levensdrama' kunnen noemen. Deze „breede" behandeling doet aan Wedckind denken. Ook de cynische „dichter" bad een schepping van Wede- kind kunnen zijn; evenals het tooneed van den grafkrans dat bij deze voor stelling was geschrapt in het brein van den Duitscher geboren had kun nen worden. Maar de man en vooral Nju zijn wel zuiver van Russischen bo dem. Misschien stonden zij daarom zoo ver van een deel van ons Hollandsch publiek;. Er komen in dit stuk prachtige frag menten voor. Ik denk bijvoorbeeld aan het tweede tafereel, wanneer Nju in het maanlicht de woorden van het serpen tine-lint leest, haar liefdesge dicht! Maat rende i ral dat fcreel, nis Nju heel haar leed liefde uitjammert tegen het portret, den dichter van haar droom, „Knappe jongen, je bent zoo dom! Ik heb je mijn ziel gegeven en je hebt haar niet genomen! Waarom niet?" Toen heeft toch ook het publiek, dat ver van Nju afstond, haar drama één oogenblik begrepen. Toen was cr hoorbare stilte in dc zaai! Toen was het als soms bij Moïssi een mcnschenzie! die ons een oogenblik aanraakte. Dit was voor mij het hoogtepunt van den avond; dank zij vooral ook het innige, sublieme spel van Else Mauhs. Voor hen, voor wie het stuk een teleur» stelling was, is toch dat spel van Else Mauhs als iets heel, heel moois geble ven. Want werkelijk, een zoo zielvol spel als van Else Maubs zien wij toch maar zeer, zeer zelden op ons tooneel. Else Mauhs staat thans op een hoogre als geen andere actrice ia ons land. I-Iaar techniek is onfeilbaar. Van welk een verrukkelijke gratie was zij in het eerste tafereelHaar liefdesdroom werd werkelijk ook voor ons een droom. Haar smartuitingen waren van een soms beklemmende realiteit. En ontroe rend schoon was haar spel met het por tret Het was een vrouwenziel, die wij al haar liefde en leed hooren uitkla gen. Een teleurstelling bracht de meddee- ling, dat Johan de Meester Jr. door plotselinge ziekte verhinderd was de ro! van den dichter te vervullen, Eduard Verkade heeft de rol onvoorbereid op genomen en wij hebben hem hiervoor dankbaar te zijn. Natuurlijk heeft deze verandering wel merkbaar op de voor stelling -gedrukt, -maar wij moesten Verkade bewonderen voor de wijze, waarop hij cr zich doorheen sloeg. Van Dalsum had als de .„man" prachtige momenten. Vooral in het' vierde tafereel met den dichter, toen hij zich met moeite beheerschte. was hij voortreffelijk. In zijn uitbarstingen van passie gaf hij zich met overweldigend naar mijn smaak nu en dan te onge breideld 4- temperament. En zeer mooi was Van Dalsum ook in zijn groot ver driet bij den dood van Nju. Ik ben Verkade dankbaar, dat b(j ons Nju met Else Mauhs heeft ge bracht. Liever echter had- ik dit stuk in een klein, intiem theater gezien. In onzen grooten schouwburg werd de stemming tusschen de tafereelen al te veel gebroken en kwam ook niet het stuk geheel tot zijn recht. De lange pauzes tusschen de taferee- len en de donkere zaal werkten ook niet mede lot het verhoogen der stemming. De stampvolle 2nal heeft aan het slot de spelers zeer warm toegejuicht. Ik geloof echter te mogen zeggen, dat' het applaus meer de spelers en voor al de gast Else Mauhs dan het stuk van Ossip Dynow gold. J. B. SCHUIL'. PERSONALIA. De heer T. van Lohuizen. onder wijzer aan school no. 2. aan do Nas- saulaan, is met ingang van 1 Januari 1924 benoemd tot onderwijzer aan de Dagnormaalschool te Hilvc-rsum. niet controleeren maar informeeren. Dezer dagen plaatsten wij een in terview met den heer Van do Kamp over de voorstellen Gerritsz c.s. in zake de werkloozenzorg. Daarin werd gepleit om de contrdloe, r i n g der werkloozen niet aan de Werkloosheidsdieust eu bet. Burger lijk Armbestuur op te dragon (gelijk de voorstellers willen) maar dit bij het centrale punt den Armenraad to laten blijven. I-let betreft- hier even wel niet de contróleering maar hefc i n f o r m e e r e n over de omstan digheden der werkloozen en lutn co- zinnen. BAZAAR „ARBEID ADELT". „Arbeid Adelt" bestaat nu 50 jaar. Dezo vereeniging was do eerste, die zich het lot aantrok der hulpbehoe vende, beschaafde vrouw. Zij is klein begonnen, arbeidde in stilte. Steeds uitbreiding gevende aan haar werk, is z(i velen tot zegen geweest. En nog moei zij ondervinden, dat er in Haar lem en omstreken menschen zijn, dia met weten, waaruit dit werk bestaat en zeggen: Wie zijt g© eigenlijk eu wat doet ge? „Arbeid Adelt'' geeft werk uit aan die vropwen, die in haar onderhoud geheel of ten deele moeten voorzien en menigmaal ook nog van hén, voor wie zij de zorgen \oor het dagelijksch brood op zich nemen. Voor deze vrouwen is „Arbeid Adelt" dc be- middelaarster. Zij koopt werk aan. of geeft derk uit en zorgt voor den ver- uoop er van. Maar „Arbeid Adelt" doet meer. Menigmaal toch brengt zij uitkomst in gezinnen door finnncieele.rt steun, waar jonge meisjes voor kor ter of langer tijd dit voor haar studio in het oene of andere vak noodig heb- ben. In het dpoi Groot© Houtstraat 119 is ten allen tijde een keuze te vinden van allerlei handwerken. Ook dit jaar zal Oil wel op Woensdag 7 en don derdag 8 Nov. è.k. con jaarlijksche bazar worden gehouden in de boven zalen van „Do Kroon" en bovendien ter herdenking van liet 50-jaiig be staan der Vereenifiin?, oj> 7 Nov. ©en feestavond, te 8$ uur, die door eenige dames eu hoeren Inet hun kunst opgo- luisterd zal worden. Moge zoowel soi- rée als bazaar druk bezocht worden. „Arbeid Adelt" roept om steun! Kaar- ren voor Woensdagavond zijn voor f 1.50 pl. rechten! te bekomen aan het depot Groote Houtstraat 119. jubileum. liet O. L. Vrouwe Gasthuis te Am sterdam bestaat een kwart eeuw. Zon dag is het jubileum herdacht. Des och' tends droag Mgr. A. G. Call Ier in de kapel van hel Gasthuis een plechtige 11. Mis op. Des middags luid een fcor'- vergadering plaats waarop de Bis schop een toespraak hield en waarin de heer P. J. M. Vorscliure als voor zitter van de commissio van hel hulde-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1923 | | pagina 1