HAARLEM'S DAGBLAD
BEURSOVERZICHT
7
i
31
ZATERDAG 10 NOVEMBER 1923 TWEEDE BLAD
AFWACHTENDE HOUDING OP DE ONTWIKKELING DER POLITIE
KE BERI CHTEN.
RIJZING IN KONINKLIJKE OLIE..
BETERE STEMMING VOOR SUIKERWAARDEN.
Voornamelijk met het oog op de nog
steeds heerschcnde onzekerheid of het.
plan van Hughes tot het benoemen van
een deskundige commissie wel zal kun
nen wordeu doorgevoerd, hpbben de
groote internationle beurzen in de
afgeloopen week een afwachtende
houding aangenomen. Nadat Frankrijk
aanvankelijk alleen in het benoemen
der commissie van deskundigen had
toegestemd, indien deze orfder jeiding
der Commissie van Herstel geplaatst
zou worden en aan dit lichaam het
eindoordeel zou. moeten worden over
gelaten, heeft de nieuwe eiseh van
Poincaré, waarbij aan de commissie
van deskundigen slechts zou mogen
worden opgedragen, de huidige beta-
liu'gseapaeiteit vast te stellen, werd er
een nieuwe stagnatie in den vlotten
afloop dezer afingelegenheid veroor
zaakt. Hen vraagt zich af, hoe 't mo
gelijk zal zijn, dat het comité van
deskundigen zijn taak zal kunnen ver
vullen, welke bestaat uit: de middelen
aangeven tot stabilisatie van het
Duitsché geld, het in evenwicht bren
gen van de Duitsclie begrooting en het
instellen van een controle op de
Brutsche financiën, indien de com
missie zich uitsluitend zou moeten be
palen tot een onderzoek naar de hui
dige bet,alings capaciteit van Duitsch-
land. Door Amerika werd daarop,
z.ooals te verwachten was, geant
woord" dat dit land niet in z aat is
vast te stellen wat Poincaré bedoelt
met dit voorstel en dat dit land vol
komen bereid is genoegen te nemen
met de gestelde beperking, zooals
aanvankelijk door Poincaré gesteld,
doch dat zij niet inziet hoe de commis
sie haar taak zal kunnen vervullen
indien zij niet zoowel de tegenwoor
dige als de toekomstige betalingscapa
citeit zou mogen vaststellen, waarbij
dan -natuurlijk de bespreking der
Roerbezetting onvermijdelijk zou moe-
ten zijn. In plaats van dus de Ameri-
kaansebe interventie aan te moedigen
schijnt Frankrijk, ditmaal zonder Bel
gië, allerlei bezwaren te willen opwer
pen, die het bereiken van de noodza
kelijke overeenstemming onmogelijk
zouden kunnen maken. Waar het toch
al reeds voor Amerika, uiet het oog
op de weinig© geneigdheid welke in
dat land afm den dag gelegd wordt
om zich in de Europeesehe zaken te
mengen, moeilijk is een vorm te kie
zen die-heb mogelijk maakt Europa te
hulp tc komen, bij de pogingen tot
herstel der economische verhoudin
gen in ons werelddeel, lijken de be
zwaren, bij het groole belang dab op
het sp.el staat, welke Frankrijk op
werp r., wel vergezocht, daar toch oen
pl'in hetwelk slechts cën voorloopige
regeling zóu voovstellen. moei worden
achtergesteld bij een regeling die de
üuuizame bronnen van inkomsten van
Duitschland zou kunnen aangeven,
welke tot betaling van Duitscniands
schuld dienstbaar gemaakt kunnen
worden. Hu echter blijkt dat Amerika
op den duur zijn isolement niet zal
kunnen volhouden, daar het voor zijn
landbouwproducten geen voldoende af
zet kan'vinden cn het met een totaal
uitgeput Europa geen zaken meer kan
dp'en, schijnt ook heb verlangen om
in het belang van hot eigen land aan.
het oplossen der schadeloosstelling
2—9 November 1923.
deel te nemen, de regeering te nopen
tot eijn meer tegemoetkomende Jiou
ding ten opzichte der door Frankrijk
opgeworpeu bezwaren, dan vroeger, het
De boeren in Amerika beginnen
thans in te zien, dat de armoede vau
■Centraal Europa en de verminderde
koopkracht van de rest der Buropee-
schu stulen alleen de oorzaak is,
dat zij hunne .piQducien inet verlies
moeten verkoopeu en dringen bij de
regeering 'tot interventie aan, terwijl
de Am on ka au so he bankiers reeds lan
gen tijd' voor een deelneming van
Amerfka aan de herstelpogingen ijve
ren en zelfs de kwijtschelding van
een gedeelte 'der schuid'.propageèren,
daar in de plaats daarvan credieten
geopend zouden kunnen worden, die
aan de industrie meer orders zouden
bezorgen. .Met het oog op deze fei
ten mag gehoopt Worden, dat ten
slotte locli nop een bevredigende op
lossing gevonden zal kunnen worden,
doch alleen een onbeperkte beschou
wing van de geheele situatie van
Duitsohlaud zal' waardevolle resulta-
ten kunnen opleveren. Inbusschen
Wordt de toestand in Duitschland met
den dag ongunstiger, zoodat,-wanneer
nog langen tijd met onderhandelen, en
da.ariia met heb onderzoek der com
missie, heengaat, de hulp wel eens te
iaat zou kunnen komen en in jeder
geval liet tijdstip waarop weder nor
male toestanden kunnen worden ver
wacht, voor langen tijd zal moeten
worden verschoven, want ongetwijfeld
geld voor Duitschland thans, dat wie
spoedig helpt, dubbel helpt.
liet optimisme dat eenige' weken
geleden op de beurs te constateeren
viel. zich uitende in een meel" opge
wekte beursstemming,op het voor
uitzicht van de regeling der schade-
loosstélling met medewerking van
Amerika, heeft thans weder plaats
moeten maken voor een meer gereser
veerde houding, veroorzaakt behalve
door do putcii-plannen in Beieren,
door de vrees, dat deze beide- kwesties
nog wel eenige onaangename inciden
ten zullen kunnen veroorzaken, hoe
wel in enkele a.fdeol ingen speciale
oorzaken een uneer opgewekte stem
ming veroorzaakten.
Vooral de afdeoling der Petroleum-
waa.rden, of liever de Koninklijke
Olie, want tot dit fonds bleef de ani
mo in deze rubriek beperkt, mocht
zich in de afgeloopen week in buiten
gewone belangstelling verheugen.
Waren er reeds eenige weken aauwij-
zingen die konden doen verwachten,
dat hij deze Maatschappij bijzondere
gebeurtenissen op til waren, die de
belangrijke koersrijziug zouden recht
vaardigen, deze week werd de beurs
plotseling overstroomd met, een serie
mededeelingen van den lieer Deter-
ding, de directeur-generaal, die op
zijn doorreis naar Mexico, en New-
York een interview toestond waar
bij hij in tegenstelling met vroegere
gewoonte om geen tussohentijdsche
mededeelingen te doen, verschillende
bijzonderheden mededeelde over den
gang' van zalven,'bij de Koninklijke
Shell, die tot een nieuwe, krachtige
opwaai'tsche beweging' aanleiding ga
ven. In de eerste plaats gaf hij toe,
dat mot de B'nt'sche" regeering onder
handelingen zijn gevoerd over dé
overneming van de meerderheid der
aandeden Anglo- Persia; Ilij kon
niet mededeelen of een resultaat z<m
worden bereikt, terwijl, indien de
overeenkomst' tol stand komt, dit een
betaling in baar van .12 «iiillioen pond
sterling met zich zou medebrengen.
Verder verklaarde de heer Dcterding,
dat er geen working-agreement"
is voorgesteld tusschen de Standard-
Oil en de Shell betreffende de buiten-
landsche markten en dat liii ook niet
voornemens is een dergelijk voorstel
te doen, daar het schijnt, dat de
Standard Oil meer moeilijkheden on
dervindt. Wel zullen do Amerikaan-
sche dochter-maatschappijen van de
Shell waarschijnlijk 'deel nemen aan
een algemeens overeenkomst voor de
detail-oliemarkt. Betreffende de
Mexican Eagle verklaarde de lieer
Delerding, dat indien de omstandig
heden dit noodig maken, de werk
plannen gewijzigd zullen worden, in
een volgend onderhoud verklaarde
hij. dat de Maatschappij niet van plan
is de belangen in Mesopotamia verder
uit te breiden dan de 25 pet. in de
Turkish Petroleum. Daar echter de
Anglo Persian eveneens voor 25 pet.
belang heeft bii de Turkish Pclr., zou
bij overname der aandeden liet be
lang toch .wel worden uitgebreid.
Voorts verklaarde hij dat de zaken
van de Koninklijke beter gaan dan
verleden jaar. Er wordt een grootere
hoeveelheid olie omgezet en de win
sten zijn naar verhouding ook g.roo-
ter.
Vermelden we nu nog dat do heer
Deterdiiig verklaarde dat noch de
Shell, noch de Koninklijke op dit
oogenblik een emissie overweegt, dan
is hiermede het voornaamsle medege
deeld. Of echter bij overneming der
aand&eleii der Anglo-Persian van de
Engelsc-he regeering hot daarvoor bo-
noodigd bedrag van '12 millioön pond
sterling zonder -emissie zal kunnen
worden betaald, wordt door de beurs
sterk bgtwijleld, zoodat wordt aange
nomen dat de nadruk gelegd moet
worden op „dit oogenblik", doch bij
doorvoering der transactie hoogst
waarschijnlijk wel een nieuwe uitgif
te van aandeelen zal moeten plaats
hebben. In ieder geval waren deze be
richten belangrijk genoeg, om bij de
toch nl reeds bestaande verwachting
dat de olieprijzen hun laagste peil be
reikt hebben, een groot© vraag naar
aandeel in Koninklijk in het leven t©
roepen, waardoor d© koers onder
groóte omzetten van 376& tot 394 op
liep, doch wegens winstnemnigen en
op ongunstige politieke berichten uit
Duitschland tegen het einde der week
weder tot 3S0.1 reageerde.
Geconsolideerde. Petr. konden van
deze beter©stemming niet mede pro-
fiteeren en bleven, op berichten van
minder© productie, welke echter aan
technische oorzaken moet worden toe
geschreven-en waarin door het, aan
boren van nieuwe bronnen jspoedlg
verbetering verwacht wordt, nagenoeg
onveranderd op een koers van 130.1,
legen 133$ de vorige week. Aand.
Phoenix noteerpn 76$ tegen 752-
Rubberwaarden werden aanvanke
lijk lagc-r afgedaan, op den opnieuw
vermeerderden voorraad te^ Londen,
een cijfer aantoonende van 59300 ton
tegen 58423 in»de voorafgaande week.
Toch blijft men in de betrokken krin
gen optimistisch gestemd voor wat
betreft de vooruitzichten voor dit ar
tikel en grondt dit op de verwachting
dat het verbruik in do toekomst voor
allerlei doeleinden belangrijk zal toe
nemen, niet in het, minst door de
vraag 'voor autobanden, waarbij ge
wezen wordt op het belangrijk toege
nomen aantal automobielen, waarvan
thans 1G.009.000 stuks in gebruik zijn,
tegenover slechts 2.000:090 stuks in het
laatste jaar vóór den oorlog.
Op oen in den loop der week .ogetre
den prijsverbetering voor liet artikel,
konden de koersen zich weder ©enigs
zins herstellen, zoodal, vergeleken bii
de vorige week. de,prijsverschillen ge-
zijn. Aand. Amsterdam Rubber
•eren tenslotte 156 5/8 tegen 115 1/8
Oost .larii Rubber 225', tegen 221!, Sn-
badjadi 288 tegen 2894, Indische Rub
ber 211 tegpn 209$.
Tegen bet einde der week kon in
Suikei'waarden, die to voren verwaar
loosd waren doordat alle aandacht op
de aand. Koninklijke was geconcen
treerd, en do Amerikaansche suiker
markt een© geringe reactie te zien gaf
weder belangrijk verbeteren op de
meer en meer veldwinnende overtui
ging, dat door de tegenvallj«tde bie-
tenoogst in Europa, de vooruitzichten
voor de Indische suiker gunstig blij
ven, terwijl ook in de nieuwe afdoe
ningen a f 14.40 per picol uit oogst
1924 welke door do Visp gemeld wor
den, een bewijs gezien werd dat ook
voor het volgend jaar weder zeer gun
stige resultaten mogen verwacht, wor
den. Aand. Vorstenlanden verbeter
den van 172 1/8 tot 179 1/8. II, V. A.
van 403.V tot 47S. Java Cultuur van 302
tot 377, Poerworedjo van 10J 4 tot
106$, terwijl aand. Koloniale Bank
van 102 3/jjj tot 109$ konden opkomen.
Van Mimwaaulcn viel eenige spe
culatieve belangstelling voor aand.
Redjang Lebong te constateeren, waar
floor deze van 112V tot 1224 kondon
verbeteren.
Voor scheepvaart-aandeden blijft
de belangstelling, op grond vau do
gunstige vooruitzichten voor de
scheepvaart, in verband met de ver
liesgevende vrachtprijzen, nog steeds
zeer gering,, waarin alleen ten op
zichte van de Indische lijnen, die mo
menteel nog bevredigende resultaten
behalen, een 1 uitzondering gema.akt
wordt. Ook bestond eenige belang
stelling voor aand. en obl. Kon. l-loll.
Lloyd, die resp. van S1/4 en 34 1/2 tot
10 en 38 3/4 konden verbeteren, op
onbevestigd gebleven geruchten dat
aan deze Maatschappij door gemeen
te en Rijk een subsidie zou verleend
worden. Aand. Ho'll. Am. Lijn notee
ren 80 tegen 78 1/2, IIoll. Stoomboot
21 1/2 tegen 20, Kon. Boot 56 3/4 te
gen 55, Kon. Paketvaart 117 1/2 tegen
116 3/4, Ned. Scheepvaart Unie'
110 3/4 tegen 1091/2. a
Van tnba.ksaiandeelen waren spe
ciaal aand. Senembah en Arends
burg gevraagd dis van resp. 236 en
2-5S tot 150 5/8 en 270 koudon verbete
ren. Aand. Deli Maatij. noteeren 286
testen 2S2, Deli Batavia 300 1/4 tenen
295 3/4.
Voor Tlieeaandeelen is de belang
stelling belangrijk afgenomen. Aand.
Amsterdam Thee noteeren 431/2 te
gen 43 1/2, Banjowangi 121 1/4 tegen
121, P.ongga 168 1/2 tegen 168. Sedep
350 1/2 tegen 361 1/4.
Ilollandsche industrieel© aandeelen
bleven nagenoeg onveranderd. Aand.
Centrale Suiker noteeren 1151/4 te
gen 114 1/2. Jurgens 56 tegen 57. Phi
lip! Gloeilampen 2651/2 tegen 264 1/2.
Aand. Ned. Gntta Percha liepen van
301/4 'tot 261/2 terug.
Amerikaansdie industrieel© aandee
len konden op hel voorbeeld van
N -York waar de stemming deze
week op de nawerking der dividend-
verhooging der Steel Corp. en de ver
wachting dat op de deelneming van
Amerika_dé fndusbrieele bedrijvigheid
zal toenemen, verder in koers verbe
teren, hierbij gesteund door de rij
zing in den dollarkoers. Comm. Steels
verbeterden van 95 9/16 tob 101 3/4,
Sfcudebokër van 104'7/8 tob 110. ■\nn-
'Conda van 74 tot 781/8.
Amerikaansche Spoorwegen konden
mede iets in koers verbeteren, of
schoon de vrees dat tot verlaging der
graanvracliten zal moeten worden
overgegaan ten einde tegemoet to
komen aan de eischen der landbou
wers, wel tot eenige reserve aanlei
ding gaf.
Nederlandsche Staatsfondsen ble
ven goed prijshoudend, niettegen
staande uit de kortelings door den
Volkenhond. uitgegeven statistiek
bleek dat ons land in vergelijking met
andere landen iu» hét loopende jaar
sléchts 72 van de uitgaven aan ont
vangsten zal innen, tegenover 105
in Engeland, 100' in Denemarken,
87 ',o in Zweden en 80 in Italië.
De nieuwe Indische leening groot
S 25 milüoen wordt onder gunstiger
voorwaarden afgesloten dan bij vroe
gere leeningen liet geval was, hetgeen
met het oog op onze credietwanrdig-
heïd in het buitenland een gunsfcigen
ndrnk maakte. De rente zal bedra
gen 5 1/2 bij een einissiokoers van
90
Geld op prolongatie noteert 3
Binnenlaat!
VAN DEN EX-KROONPRINS VAN
DUITSCHLAND.
De correspondent dor N. R. Crt. te
Brussel meldt dat d© Belgische regee
ring aan de geallieerd© mogendheden
heeft laten weten, dat zij zich aan
sluit bij den vricndschappelijken stap,
dien deze mogendheden /.uilen onder
nemen bij de Nederlandschc regeering
met bet deel er op aan tc dringen, dat
deze de middelen, die zij zelf geschi'
achten, zal aanwenden om aan
den gewezen Duitschen kroonprins te
beletten uit Nederland te vertrekken
naar Duitschland.
In dit. verband zij er op gewezen,
dat Nederland naar ons door den
Belgischen minister van buitenland
sche zaken werd meegedeeld noch
op grond van bet internationaal recht,
noch op grond van verdragen do plicht
heeft er voor te zorgen, dat de ex-
kroonprins Nederland niet verlaat. Om
dez.e reden zal de Stap een kennelijk
vriendschappelijk karakter dragen.
Men voegt eraan toe, dat hot te dan
ken ie aan de internationale waak
zaamheid; iu heb bijzonder aan die
van de Engelsohe regeering, dnt
inlichtingen 'heeft verkregen over de
bedoelingen van den kroonprins.
Do correspondent van het blad te
Parijs meldt: v
Do Matin schrijft, dat de Nederland
sche regeering verklaart, den gewezen
Duitschen kroonprins te laten bewa
ken en niet te geloovon, dat hij buiten
weten van de overheid het land ver
laten kan. Wel schijnt zij zich daar
tegen moeilijk tc kunnen verzetten.
Weer een nieuwe ge
meentelijke bemoeiing
Reclame in gemeente-beheer
Dc gemeente Amsterdam heeft,
naar do Tel. meldt, sinds korten tijd
een aanvang gemaakt met de eigen
exploitatie van haar reclame-afdee-
ling. terwijl bet in de 'bedoeling ligt
in de toekomst alio reclame, die door
particulieren gemaakt woivlt op go-
meente-eigendommeu als schuttingen,
ponten, trams,-en/., direct te leveren
en dus met uitsluiting' van tusschen-
personen, reolamebureaux e.d. De
.ambtenaar, belast met de organisatie
van dezen dienst, is zijn arbeid reeds
begonnen.
TEGEN DEN OORLOC.
Op een vergadering van het bestuur
van het I. V. V. kwam iu behande
ling een voorstel van de Socialistische
Jeugd-internationale om op 31 Juli
van 't volgende jaar ter gelegenheid
van do tiende verjaring van het uit
breken van den ooi-log in alle landeu
vergaderingen tegen den oorlog te be
leggen. Het voorstel werd aangeno
men, terwijl echter uit verschillende
overwegingen de datum niet op 31 Juli
doch op den derden Zondag in Septêm
her werd gesteld.
DE OPHEFFINC VAN HET
V ER V U L C O N t? IJS.
Ged. Smten van \ers ende pro-
incièu Itet'bcu ruin gemteatebêsturen
ie raadsbesluiten tot opheffing vau
ervolgoudërwijs ter goedkeuring bob
ben ingezonden, doen weten, dot ze
hun beslissing vooralsnog zullen aan
houden.
Zo oordeelen het* geweuscht, dat
leerlingen, voor welke na het verlaten
der lagere school verder onderwijs
ernstig verlangd wordt, daartoe ge
legenheid wordt gegeven, hetzij door
j van gemeentebesturen of door
sloun van de gemeente aan anderen,
die die gelegenheid in hét leven roe
pen. Ged. Stoten stellen zich voor, dab
dergelijke cursussen langer of korter
kunnen duren en meer of minder of
andere vakken kunnen geven dan art.
21 O.-wet voorschrijft.
Daar zulke cursussen buiten ItoE
wettelijk verband vallen, zijn do ge-
meentebesforen wat betreft de beloo
ning der leerkrachten, niet gebonden
aan wettelijke voorschriften.
Ofschoon geen wettelijk voorschrift
de gemeentebesturen kan dwingen in
dezen, zouden Ged. Staten het zeer
op prijs stellen, als gevolg zal worden
gegeven aan genoemden wensch.
DE PLATTELANDERSBOND.
Iu verband met do ministerieel© cri
sis werd deze week in Utrecht een ver
gadering gehouden dbor het centraal
bestuur van den Plaitelimdersbond en
de voor dien bond zitting hebbende
Kamerleden
Naar aanleiding van de gewijzigd©
statuten, waarin wordt bepaald, dat
de Kamerleden geen lid van liet cen
traal bestuur mogen zijn, is de beer
E. Schrage uit Assen tot voorzitter
gekozen in de plaats vau den heer
Braat.
Dit de Omstreken
HILLEGOM.
Gemeenteraad.
Vrijdagmiddae vergaderd© de ge
meenteraad waarbij de heer Hoog
moed afwezig was.
Het gemeenteverslag en heb verslag
over de Volkshuisvesting worden oan-
gebodeu.
Voor do R. K. School in de Maria
straat zal een ijzeren hek geplaatst
worden.
Do lieer J. A. Gerritsen kreeg toe
stemming óra voor ziin nieuwe huizen
aan den Stationsweg een afscheiding
te plaatsen.
Een lokaal der Openbare School
werd beschikbaar gesteld voor den
Tuinbouwcursus. Mede werd een lo
kaal beschikbaar gesteld voor een
kinderzangkoor.
De begroeting van liet Burgerlijk
Armbestuur voor 1924 tot een bedrag
van f 18000 werd goedgekeurd.
Het verzoek van den afgetreden
wethouder II. Veldh. van Zanten,
om in het genot van pensioen te wor
den gesteld, on het voorstel van B.
en W. om f 833 per jaar te geven,
werd bestreden in het bijzonder dc«or
den heer Klaver. Het voorstel werd
aangenomen met 7 tegen 4 stemmen.
Tegenstemmers waren «e heeren Kla
ver, Van Houten, Sclhorst en v. tt.
Loo.
Tot; plaatsvervangend hoofd der
Openbare school voor TJ. L. O. werd
mejuffrouw Huuseen aangewezen.
Do verordening op de heffing en in
vordering van schoolgelden voor La
ger-, Uitgebreid- en vervolg-onderwijs
werden goedgekeurd, nadat dc heer
Vermeer eenige punten had bestre
den.
Besloten werd tot aankoop van
terreinen te Hillegom en te Sossen-
heim voor het bouwen van twee wa
tertorens.
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE
DE HALT.EPAAL SPREEKT.
ik ben maar een haltepaal ©n dus niet
in lel. De nteiischen'hebben geen eer-
bied voor mij cn do liondcn nog veel
minder Vreemd toch, daar ik voor "de
ïuer.schcn een bijzonder nu
werp ben hoe zouden zij weten,
waar de tram stopt, wanneer ik er niet
was. En toch moet ik altijd aan-
opmerkingen hóoren, omdat ik niet sta
op de plaats, waar zij mij zoeken.
Kan ik dat helpen? Moet ik uitgeschol
den worden, omdat zij niet op do hoog
te zijn? Onlangs komt er nog een oude
lïeer bij mij staan en klaagt tegen oen
jonge vrouw, die hij bij zich had,
waarschijnlijk zijn dochter: „ik ben
doodop, hoelang hebben wi
gezworven om die halte te vinden;
altijd zetten ze die dingen op de ver
keerde plaals, de directie meest wijzer
wezen
Zoo mopperde hij voort. De dochter
had ©r geen hinder van, die antwoord
de niet, ze kende vaders gebrom den
kelijk al lang genoeg. Ja, ik ben een
phiiosoof geworden. Dat. gaat zoo, als
je jaren hing op dezelfde plaats staat
en den heelen dag niet menshhèn om
gaat - natuurlijk bij wijze van spre
ken, omdat ik nu eenmaal niet ga.
maar sta. Met een wijsgeerig gezicht
lujsler ik dus «nar (1e klachten van de
m'enschen. De meest olgemecne is:
„kdmt dat ding nou nóg niet?" en dan
staan ze er nog geen minuut. De
moeste menschen, zeker negentig van
de honderd, doen net alsof do train
bun persoonlijk vervoermiddel is en
niet een voor 't publiek. „Nel. weg
zoggen r.b nok wel', wanneer ze' llijsrad
precies om do bocht zien verdwijnen --
„dab ding is ook altijd weg" Dan
grinnik ik een beetje in mijzelf en
denk aan wat eens een jougmensch
tegen zijn meisje zei, (oen hun hetzelf
de overkwam: „Je moet maar denken,
kind:' do vorige tram is a 11 ij d weg".
„Wat flauw", zei ze, maar keek
hem meteen schattig aan. D i had
den geen haast. Of ze een halfuurtje
vroeger of later thuis kwamen, kon
hun goed humeur uiet verstoren. In
tegendeel.
Ik wou wel, dat do pruttelende men
schen zich eens omkeerden en mij.
vroegen: „wat denk jij ervan, paal?''
Of ik ze zou antwoorden. Maar zo vra
gen mij ni©ts -en dus zeg ik ook niets,
overeenkomstig do lessen in tact, die
door de Maatschappij aan haar per
soneel, waartoe ik toch ook behoor,
werden gegeven. Het eenige, waarin
de pruttelaars haar mijn meening ge
lijk hebben, is dat zij 'a avonds mij
cn mijn collega's niet kunnen vinden.
Wit schilderen gaat ook niet, want
dat wordt gauw groezelig en ik ben
graag een nette paal. liet rood staat
mij dan ook heel goed.. Maar 's avonds
is heb moeilijk te onderscheiden.
Waarom niet. een electrisch lampje in
mijn hoofd, dat tot wegwijzer kan die
nen aan zoekende reizigers?
De maatschappij kan, aldus aan liet
publiek een dienst- bewijzende., zichzelf
bevoordeeld). En wat de kosten be
treft:
Aan 't bedrijf, zoo vol beladen,
Kijkt men op één lampje niet.
Wat mijzelf aangaat, uit den aard
van de zaak zijn wij palen niet ge
neigd tot voortdurende verandering.
Wij mogen zeker wel stabiel heelen en
stevig op onzen post. Maai' als wij
.jaren lang op een en dezelfde plaats
'gestaan hebben, verlangen wij ook
et1 naar een verzetje. Een goed ver-
staander heeft aan een half woord
genoeg.
DE KOFFIEKAN SPREEKT.
Ik hen de koffiekan in koffiehuizen
en restaurants. Mijn familie ie groot
Wij zijn zijn met. mis duizenden en
wo Ijken allemaal sprekend op tel
baar. Het eenige verschil tusscheh
ons moet wezen (ik praat maar na.
want ik zie zelf nooit een van mijn
familieleden! drat de een mooier glanst
dan dc ander, mnaj- dat is onr.e schuld
niet, wel die van de buffotjufirouw.
die ons poetsen moet. De «ene is keu
rig netjes, de andere slordig. Bis van
ni'ij is prima, zo rust niet vóórdat ik
er keurig uitzie. Ik ben irotsch op
haar. Zij is trolscb op mij.
De menschen denken, dat zoo'n
stomme koffiekan niets ziet. Ik weet
niet hoe dom andere koffiekannen
zijn, maar mij ontgaat niets van wat
ei- in 't lokaal voor vak. Als de pa
troon stiekum achter hel buffet zelf
een hartsterking neemt-, clan zie ik
het, want het spiegelt in mijn blin
kend lichaam. Denk je, dat de lcellner
die brutale jongen, opzettelijk een
klant, die niet in zijn smaak valt, kan
laten wachten zonder dat ik het zie'.1
Alles, alles weerkaatst in mijn glim
mend oppervlak, zelfs do helm van
den politieagent buiten op straat. Af
en too ook aardige meisjes m haar
prille jeugd, ik bedoel van zestien of
achttien jaar die komen, zoodra ze
mij in 't oog krijgen, stilletjes op mij
af. duwen onderweg het haar zoo'u
beetje over de ooi'en, om er toch
vooral modern uit te zien en willen
zich m niiju glans spiegelen, O wee,
wat een Jtlelem-stelling! Nauwelijks
zijn ze vlak bij mij gekomen, of ze
zien zichzelf als imonster met -heel
lange, mal gedraaide beencn en een
inoud, zoo breed als een hooischuur;
do stakkers hebben er niet aan go-
dacht, dat ik met mijn gebogen vlak
ken rl© rol speel van een lachspiegel
in een tuin.
De meeste bezoekers van het café,
waar ik woon, zijn mannen. Die schij
nen een dorstige!' keel to hebben dan
vrouwen en nu wordt nog wel be
weerd, dat vrouwen meer praten. Je
moest iu mijn koffiehuis de mannen
hooren! Die besturen tusschen 's moi-
gens negen en 's avonds twaalf uur in
mijn onmiddellijk© nabijheid de we
reld. Met hun mond namelijk. Zé we
ten precies wat er gebeuren moet,
om den verwarden toestand weer in
orde te brengen in Europa. Vreemd
toch, dat Poincaré, Baldwin, C.oolid-
ge, Streseman li, Mussolini, die met
handen in 'L haar zitten of elkaar
in t haar vliegen, nog nooit heblieh
gedacht aan de politici van do stam
tafel in m ij n café. Stel je voor, dat
deze heeren gezamenlijk bij ons kwa
men binnenstappen en onze wijze
klanten te liulp riepen, ik zou glan
zen ab nooit te voren, want ik heb
een warm hart, wat best te verklaren
is met zoo'n groote hoeveelheid h-eetw
koffie hi je binnensts. En dat (ten
hapten da"' Wie zou daar koud hij
kunnen blijven"?
Alle menschen dragen buitenshuis
een mnsker, ae willen liever niet too-
nen, dnt ze verdrietig zijn, of onge
lukkig of uit luin humeur of tegen-
spocd gehad hebben. Maar da kofiic-
kan doorgrondt zo wel. Op mij letten
ze uiet. Wanneer ze stil in een hoekje
zitten, vlak bij mij, over een krant ge
bogen. dan merk iic wel of ze lezen of
niet. Sommigen weten al, (lat de ef
fecten gedaald zijn en d© speculatie
mis is dan bewegen hun lippen,
alsof ze tellen, hoeveel ze morgen sup-
plocren moeten. Anderen knijpen de.
vuist samen. Die hebben thuis ruzie
gehad en zullen pas opstaan om naar
huis te gaap, wanueer de lcellner aan
stalten maakt om op te ruimen, omdat
liet tegen twaalven loopt. Weer an
deren hebben een- verdachten drop
pel in hun ooghoek, want mannen
schreien immers niet'? Die hebben pas
iemand begraven en voelen zich een
zaam. Die zou ik wel willen troosten,
maar ze dénken niet aan de koffiekan.
Eu toch zijn zij de eenige klant van
de drie: de dobbelaar en de booze man
bestellen glaasjes uit flesschen met wit
of geel vocht, dnt 'sterk riekt en dat
ik niet uitstaan kan. Zij mij ook niet,
ze noemen mij ouder eikaar dc blin
kende juffrouw met het zwarte bloed.
- Laat ze schimpen, ik weet win ik
ben, 'te laafster van menigeen die oji-
gewekt wil worden zonder naweeën
Dat kan iedereen niet zeggen.
I-IET WEERHUISJE SPREEKT.
Ik sta op de Groole Markt cn ben
pf-n geschenk van den heer A. L. Dyse-
riiick, dcor zijn vrienden en kennis
sen Bram Dyserinck genoemd, aan de
gemeente, liet is een trotscli gevoel,
te weten dal ie een cadeau bent. Veel
plezieriger dun dat je ergens zoo maar
cloor den eigenaar gekocht bent en
daarna onverschillig neergezet. Maar
verwaand zal ik daarvan nooit wor
den. U moet weten, dat ik bii verschil
lende goede eigenschappen een slech
te eigenschap heb: ik bezit name
lijk -hoegenaamd £T«n initiatief. Wat
ik doe wordt mii gcia-rt, Als mijn baro
meter vooruit gam or achteruit als
mijn thermometer cac.lt of stijgt, den
gebeurt dat op last ven de atmosfeer,
ik ben wiiloos, ik ben maar een werk
tuig.
Weten de menschen dat well Of
nicenen zij misschien, dat ik mooi en
nat en droog en vriezend weer maak.
Je zou hc-t wel zeggen aan de opmer
kingen. die ik zoo hoor. als ze voor
inijn iizoren omhulsel staan te studee-
ren „Dat stcmine dino gaat altijd
achteruit", zeiden zo in den laatsten
regentijd. „Het zachte weer is voor
bij. we krijgen alweer vorst," mop
perden ze in de laatste dagen, net Is
nooit goed en het is altijd mijn schuld,
het mag niet warm. niet koud, en
niet nat wezen. Maar het weer moet
toch iets zijn. Soms maken de men
schen opmerkingen, die ik niet be
grijp. Zoo zei onlangs een heer, toen
bet. hard woei „het stormt in heel
Europa," Als ik het goed begrijp,
moet Europa een heel erooto stad we
zen, maar ik kan niet verder kijken
den de Groote Markt.
Die ken ik dan ook op mijn
duimpje. De ambtenaren van het
Stadhuis, de arbeiders, de kantoorbe
dienden, de patroons, die op hétzelfde
uur hier langs komen, om naar hun
werk of naar huis te gaan. Ik ken ook
de leden van den Rsa:i, den Burge
meester, die met groote stappen naar
binnen gaat. den Secretaris, die er nog
jonger uitziet, dan menige commies op
't Stadhuis en de wethouders. Raads
leden en wethouders veranderen nog
al eens. precies als mijn barometer
't kan vriezen en 't kan dooien. Bur
gemeester en secretaris zijn stabieler.
Wonderlijk tochwat voor den een
zonneschijn is, heteekent voor den
ander regen. Sommige menschen op
't Stadhuis waaien als het stormt,
omver: deze wijsheid heb ik niet uit
mijzelf maar van menschen, die bij
mij blijven staan kijken. De menschen
waar ie vast op rekenen kont zijn do
Als ik de heeren zoo aankijk, lijkt
mij dat lieel begrijpelijk, zij zien er
zoo bedaard' en rustig uit. als fat
soenlijke menschen waar je op bou
wen kunt.
Maar genoeg gebabbeld voor van
daag. Als gij over de Groote Markt
komt, verzuim dan niet mij een 'bezoek
1e brentten. Ik mag dan geen initia
tief hebben, oo last van de atmosfeer
doe ik toch mijn pliclu. Daar gaat
juist de thermometer een graad om
laag. liet weer zet zich tot vriezen.
Nu krijg ik. als dat doorgaat, gauw
mijn levendigste, klantjes. De jeugd.
In hoop en spanning. Als ik minder
dan vriespunt aanwijs. ben ik de
besle. innar wee wanneer zij, met
de schaatsen in de hond, opmerken
dat de temperatuur stijgt. „Akelig
ding. Naar ding! Draak! Eng dingl"
zijn wel hef. minste wal ik te hooren
l.iijg. Kan ik het heipen? Laten zij lie-
ver hun teleurstelling op den damp
kring koelen. Maar de mist. en de
wind. de wolken laten zich niet
'toespreken. Die blijven schotvrij. De
boosheid komt op mijn ijzeren hoofd
neer.
Daar gaat zoowaar dc barometer
vooruit. Ik moet er bij zijn. Gegroet.
Reken op vorst.
DE KATHEDER SPREEKT.
Ik ben de katheder in een verga
derzaal en speel dus een rol iu alle
groote bijeenkomsten. Voorkeur heb
ik niet. Ik omsluit dus evengoed een
spreker die pro redeneert, als contra.
Toen ik pas in deze zaal was neerge
zet heb ik geprobeerd, te profiteeren
van wat er in mijn houten samen
stel al zoo werd meegedeeld, maar
dat heb ik gauw moeten opgeven, om
dat mijn houten hoofd ervan duizelde.
Als de eene weck met grooten nadruk
betoogd was dat Nederland een leger
ep een vloot moest hébben, kwom er
dé volgende weck een andere spreker,
die met «iet minder nadruk het, tegen
overgcsteld© verzekerd^: daarom heb
ik mij er toe bepaald, mijn plicht te
doen,' die hierin bestaat, dat mijn
vloer stevig genoeg was o:n te voor
komen, dat dc spreker er doorzakte,
al trappelde nij ook van geestdrift.
Sommigen sloegen met bun vuisten
op mijn tafeltje, wat mij niet deerde
omdat ik van hout ben c-n wat hen
niet scheen te hinderen, hoewel zij van
vlceseh cn bloed zijn samengesteld.
Als zij vertrokken waren, Heb ik
ruimschoots gelegenheid gehad cm
over hunne woorden na te denken,
maai' liever ging ik in de duisternis
van de zaal slapen, omdat ook een
katheder zijn krachten sparen moet.
Wanneer ik er ooit toe kwam, allo
redevoeringen die ia den loop der tij
den in mijn houten omiiulsel uitge
sproken zijn, achter elkaar in dezelf
de volgorde te herhalen, dan zou de-
wereld verbaasd staan. Ik zal dat
niet doen. Liever blijf ik getrouw aan
mijn rol, die van nederïgen houten
dienaar. Ik geloof dat zij ook haar
verdienste heeft, al willen in dezen
tijd de moesten liever hoerschen, dan
dienen. En ik kijk rond en zwijg. War,
goud is, zeggen do menschen. Daarom
maken zij er zo© weinig gebruik van.
want goud is zeldzaam.
F1DELIO.
