Het vertrek van den gewezen
Kroonprins van Duitschiand.
Carr's Moutbrood
wettigd Is, Ingaande Januari 19:4 voor-
het gehcele personeel het loon met
to :al verminderd worden.
Omdat wij, ici spreker, als spoor
wegpersoneel steeds achter het rijks
personeel zijn aangestrompeld bij iedere
verbetering cn deze regeering is heen
gegaan, is het niet meer dan billijk,
dat eerst wordt afgewacht wat de nieu,
we regeering, ten aanzien van het over
heidspersoneel zal doen, alvorens het
spoorwegpersoneel deze nieuwe aanslag
op de loonen zal slikken.
26 November houdt de bond een bui
tengewoon congres te Utrecht, waarop
deze zaak onder de oogen zal worden
gersen. Spreker nekte op zooveel moge
lijk allen daarheen te gaan.
De vergadering sprak zich uit met
aigcmecne stemmen «tachtig tegen
dezen aanslag op het loon te protestee-
ea daarvan uiting te geven ia de
pers*
Binnenland
DE KABINETSCRIS18»
De Tijd eohrijft:
In tegenstelling met het in sommige li-
bende bladen medegedeelde, dat in de
It.K, Tweede Kamerfractie overeenstem-
.r-.g is bereikt op het stuk der gewensch
te bezuinigingen, vernemen wij. dat dit
bericht als voorbarig is te beschouwen.
Het vraagstuk der bezuiniging is zóó
cgcwikke'.d, dat daarover eerst din eon
icsiuit is te nemen, wanneer voorstellen
an concreten aarrl ter tafel liggen. Z
lanlge concrete voorstellen zijn in dal
stadium der. crisis H. M. is nog ztie*.
overgegaan tot benoeming van een
kabinetsformateur, van wie zulte voor-
stellen dan toch ia de eerste p'aats zullen
en uitgaan aan geen der drie
rechisclie fracf.es voorgelegd.
De X. R. Ct. meldt:
In vervolg op het bericht uit het HM.
vernemen v.-ij, dat mi. Kooien waarschijn
iijk we: een poging zal doen, een kabi
net te foTmeexen, maar daarin vrij zeker
geen zitting zal ciemen om de eerder ge
noemde (persoonlijke) redenen.
De .s-nti-rcvo'utiopnairen zouden zich
bereid hebben verklaard, een xeohlsoh mi
nisterie te steunen, op voorwaarde, dat de
bezuinigingsplannen van minister Colijn
onverkort (dug met intrekking van art. 40
het Bezoldigingsbesluit voor rijks
ambtenaren) worden c
Mr. Kooien do kabitetsfor-
mntia opgedragen?
Aan de Tel. wordt verzekerd, dat mr.
Kooien een opdracht om een ministerie
uit de rechtsche partijen samen te stellen
n beraad heeft gehouden; „doch", zoo
oegt het blad daaraan toe „een positieve
bevestiging hebben wij nog niet kunnen
HET AUTO-GEVAAR. Te Wilnis
(Utr.) werd he; zoontje van den heer J.
E. door een au1» zoodanig aangereden, dat
in zijn val het stuur van zijn rijwiei
diep ia den bu:k drong. Ia zeer ernstigen
:and werd het ventje ia een huis in
de nabijheid van het ongeluk binnenge
dragen. De autobestuurder reed door oi
eis gebeurd was. Men heeft hem ech
ter opgespoord.
AANGEHOUDEN. Te 's-Grnvenhage
aangehouden de vermoedelijke dader
in den diefstal van kostbaarheden in
liet boc'huis van generaal Van Heutsz te
Bussuxn geploegd.
BUREAUCRATIE. Een k'twif uit Alk-
naar van de Ncd. Gist- en Spiritusfabriek
e Delft ontving dezer dagen van de pos-
:erijen ecu briefkaart,, welke op 17 Sep-
.ember 1914 door genoemdo fabriek aan
hem was gezonden. Aangezien de kaart
voorzien van een toenmaals voldoende
21/2 ©entszegel, moest de ontvanger nu
nog bovendien 10 cent strafport betalen 1
GROOTE BRAND TE MAASTRICHT.
Zatcrd^avor.d omstreeks halfzeven,
brak door onbekende oorzaak brand ui*.
de kantoren cn magazijnen der socia
listische coöperatie Het Volksbelang, ge
legen aan het Bassin :e Maastricht. De
brand 'iet zich aanvankelijk ernstig aan-
Het gebecle gebouw, magazijn, voor
raad en winkel, benevens hei bakkersma-
teriaal, is een prooi der vlammen gewor-
De achter het gebouw gelegen bakke
rij 13 behouden gebleven. De brandweer,
cic met o'. haar materiaal werkte, was den
brand na een uur meester. De naastge
legen pcrceclcai, die reeds aan het d3k
hadden vlamgcvat, b'even behouden.
DOODGEVALLEN. Te Haarsteeg is
boerendochter W. v. d. B., van den
hooizolder gcvnllcai en met het achterhoofd
do deel terecht gekomen. Zij is zonder
tof bewustzijn te zijn gekomen overleden.
PROPAGANDA VOOR ONZE GROENTEN
De Provinciale Commissie voor Tuin-
ouw in Noord-TIolland heeft besloten
10.000 beschikbaar te stellen voor het
oeren van propaganda in Engeland voor
Langcndijkcr groenten. Ondanks het verset
•an eenigen heeft het Centraal Beduur
an Veilingen in Nederland hesiotea, daar
og f iO.COO bij te doen. De icgenstommers
menden da', die i 20.CÜO neg veel te wei-
itg was, daar do Engelsclien zelf het vo-
ige jaar f fO.COI hebben uitgegeven voor
Het verhaal van een ooggetuige over het vertrek.
Scherpe critiek van Het Volk over de houding en
het optreden der Nederlandsche regeering.
Fransche, Belgische en Britsche persstemmen.
Over de uitlevering van den ex-Kroonprins.
Verhaal van een
ooggetuige.
Wij namen in -ons vorig nummer
reeds een verhaal van een bijzondcrcn
correspondent van De Tel. op aan
gaande het voorbereiden van den f-
tocht van den ex-kroonprias. Hier htcn
wij volgen een relaas van de bijzonder
heden die een medewerker van Dc Maas
bode vernam van den eenigen oogge
tuige aan de Ewijksluis
De aandacht van den zegsman werd
in den vroegen morgen getrokken door
tr motorgeronk. Bij de nieuwe sluis
op een kwartier afstand ongeveer van
Ewijksluis zag hij een auto in snelle
•t naderen, verblindende lidhtbun-
voor zien uitwerpend. Bovendien
was een r'rijnwerper naar boven ge
richt cn wierp een feilen lichtstraal
naar den hemel. Achter dezen wagen
reed een andere zonder licht. Vooral
tic omhoog gerichte lichtstraal, welke
hem onmiddellijk als een afgesproken
sein voorkwam, dat hij in verband met
de berichten der laatste dagen onwille
keurig in verband bracht met den
kroonprins cn diens besproken vertrek,
deed hom op de fccis springen cn jlc
auto's volgen, welke hij kort na hun
aankomst in Ewijksluis bereikte. Zij
stonden hier voor het cafétje aan de ha
ven achter den dirk. Het was omstreeks
half vier.
De beide wagens waren zware Dürr-
kopptorpedo's; in don eenen herkende
hij aanstonds den .wagen van den
kroonprins, welke steeds voor de be
zoeken aan Doorn werd gebruikt en ic
Arasterdam in de Diirrkopp-garage
wordt gestald. De andere was een
splinternieuwe wagen, waarin de eige
naar der garage, dien hij van vorige be
zoeken arm Weringen kende, Sichicr
het stuurrad zat, terwijl een tweetal
chauffeurs, die blijkbaar den laatsten
wagen hadden gereden, bpzig waren'
olie en benzine bij te vullen.
Het duurde niet lang of in de haven
hoorde hij het bekende knallend geluid
van den motor der postboot, welke spoe
dig tegen het steenen hoofd schuurde.
Onmiddellijk daarop verscheen de
kroonprins met zijn adjudant Von
Müldner cn zijn bediende Hermann,
alsmede de burgemeester van Wicrin-
gen, de heer Kolff, op den dijk ca allen
begaven zich naar dc auto's, waar de
eigenaar der Dürrkopp-garage, dc heer
Stur, hen verwelkomde.
De kroonprins droeg een geel lede
ren motorjas en had het hoofd bedekt
met een vliegkap. 'Zijn hond sprong
rondom hem en de kroonprins streelde
het dier herhaaldelijk.
Eenige'Wieringers, die met dc post
boot waren meegekomen, droegen ver
schillende koffers aan, waarmede een
der auto's geheel werd volgeladen, ter
wijl ook de bagage-rekken van beide
hoog waren volgepakt.
Alles ging heel snel in zijn werk cn
in groote stilte-
Met een handdruk namen de kroon-,
prins en zijn metgezellen afscheid van
den schipper van de postboot en de
dragers, waarna de kroonprins enkele
oogenblikken den kop van zijn hond
tusschen zijn handen nam om het dier
in de oogea te blikken. Slechts met
moeite bleek hij van dien trouwen mak-
ker in de eenzaamheid te kunnen schei
den en met zichtbare ontroering leidde
hij het dier tenslotte naar een der \Vie-
ringers, die het aan halsband en riem
deed.
Toen. nam de kroonprins met zijn
metgezellen in den door den heer Stur
gereden wagen plaats en wuifde met de
hand ten afscheid. De heide chauffeuis
hadden op den bagagewagen plaats ge
nomen. Met groote snelheid verdwenen
de auto's daarop in de richting van
Alkmaar.
De ooggetuige had vervolgens nog
den schipper van de postboot gespro
ken, die zeide eerst Vrijdagavond, te
gen middernacht het verzoek te hebben
ontvangen om over enkele uren naar
Ewijksluis te varen gn den kroonprins
naar den wal 4c brengen. Hij' had daar-
in toegestemd, mits de burgemeester
den tocht zou medemaken.-Deze was
inderdaad met den krooprins cn zijn
gczel'sehap, alsmede enkele dragers uit
Oostcrland, per auto in Hnukes (de
haven van het eiland) aangekomen.
Daarop was de schipper afgevaren.
Hij vertelde, dat de kroonprins cn
zijn adjudant gedurende den overtocht
rusteloos op het dek hadden heen cn
weer geloopen. de eene sigaret na de
andere rookend. Met kijkers hadden zij
ook voortdurend landwaarts getuurd ea
toen daar duidelijk een ten hemel ge
richte lichtstraal werd gezien, cen te
vreden „Alles in Ordnung" doen hoo-
Dc Wieringcrs zelf waren Zaterdag
morgen ten hoogste verrast door het
plotselinge vertrek van liun medebewo
ner,
PERS-OVERZICHT.
Critiek van Kot Vom op
onze resecring.
Het Volk zegt, niet overtuigd te
zijn dat onze icgeering haar plicht je
gens de wereld en jegens ons eigen
land betracht heeft. Het oordeelt dat het
buiten twijfel is cat de Nederlandsche
regeering mede dc hand gehad heeft
in het overhaast vertrek van den ex-
kroonprins. gezien dc bemoeiingen van
den Burgemeester van Wieringen.
Dc vraag of de regeering krachtens
de Nederlandsche wet en het internatio
nale recht gerechtigd was don ex-
kroonprins het vertrek te beletten, la
ten wij rusten, gaat het blad voort. Er
kunnen hoogcre nationale en internatio
nale belangen zijn, die boven wet cn recht
gaan. Maar dat de regccring liet ver
trek thans juist bevorderd heeft,
schijnt ons in dc hoogste mate beden
kelijk.
Er zijn, naar de meening van het
blad, twee redenen óie haar hiervan
hadden behooren te weerhouden. Ia
de eerste plaats de toestand :n Duitsch
iand. In de tweede plaats omdat bekend
was dat de geallieerden een nota zou
den aanbieden. In tegenstelling met den
hoefijzcrcoirespondent van het „Hbld.",
reest het blacL dat men, als Nederlan
der het vertrek van den ex-kroonprins
weldra zou kunnen berouwen.
Hadden wij, schrijft hel blad, al
eenigen i,!a»t" van de aanwezigheid
van den ex-kroonprins hier te lande,
wij zouden nog wel eens heel wat meer
last kutinen krijgen van zijn aanwezig
heid ia Duitschiand. Dit is dc reden,
waarom wij bij herhaling in deze vijf
jaar er op aangedrongen hebben, dat
cx-keizer en ex-kroonprins strenger be
waakt zouden worden dan geschiedde,
dat met name hun correspondentie en
hun bezoeken bewaakt zouden woiccn,
dat men niet den koerier van den ex-
kioonprins onbewaakt heen en weer zou
laten gaan.
En verder: „Mocht Frankrijk over
gaan tdt een opmarsch naar Berlijn,
hel zal zeker niet m hel belang van Ne
derland zijn. om van Europa cn de
verdere wereld te zwijgen. Het kon dan
wel eens blijken, dat de Nederlandsche
regeering, met haar wel- cn rechtstand-
punt, deze hoogst gewichtige interna
tionale zaak veel tc klein gezien heeft,
te klein ook uit cen oogpunt van Ne-
derlandsch belang.
Laat ons hopen, dat moeilijkheden,
wegens de schuld der regeering aan het
verloop der zaak, ons land bespaard
zullen blijven. Maar als dit het geval is,
zal het zeker niet te danken zijn aan het
beleid der Nederlandsche regeering.''
De geheimzinnige voor
bereiding.
Ook ten aanzien van de geheimzinni
ge voorbereiding van het vertrek, waar
omtrent De Tcl.-correspondent mede-
deelingea deed, critiek in Het Volk
welk blad ook aanmerkingen op het op
treden van mr. Kan heeft, die Zater
dagmiddag aan verschillende journa
listen zeide dat hem van de heele zaak
niets bekend was. Het blad zegt o.m.
Waarvoor die geheimzinnigheid? Nie
mand op Wieringen dacht er aan het
vertrek van den cx-kroonprins cen
stroowisch in den weg te leggen.
Nog zonderlinger doet het bericht
van den „Telegraaf-corrcspondent
aan, dat Zaterdagmorgen aan het tele
graafkantoor tc Ewijksluis een telegram
werd aangeboden naar een adres in Den
Haag van den volgenden inhoud „Piet,
Jan en Klaas in twee auto's vertrok
ken."
Naar een adres in Den Haag? Elke
gedachte, dat de Nederlandsche regec-
ring mede zou werken aan cen scène
uit een Nic Carter-roman, zou uitge
sloten moeten zijn. Maar dc meer dan
zonderlinge houding, die de secretaris
generaal in algemccnen dienst, mr. J.
B. Kan, Zaterdagmiddag tegenover
ccnige vertegenwoordigers van de pers
aannam, doet het ongeloofelijke aai
raelijk worden.
Set Wa3 haa!6 dari aan de mededeë-
ling van mr. Kan. gedaan op het
oogenblik dat, aldus het blad. ,,de
ex-kroonprins de grens reede was ge
passeerd begeleid tot Oldenzaal
door den burgemeester van Wierin
gen. den heer Kolff l"
..Wanneer we de mogelijkheid, dat
mr. Kan. die de laatste weken her
haaldelijk Wieringen bezocht, buiten
de zaak gehouden is. uitsluiten, dan
heeft hii dus de vertegenwoordigers
van de pers eenvoudig voorgelogen,
lsat het daarop vo'gen.
..Terwijl de minister van buiten-
lanasche zaken verklaartwij missen
de bevoegdheid en ontkennen den
plicht om het vertrek van den ex-
kroonprins tc verhinderen. en dus
de toestemming tot het vertrek van
den prins naar Duitschiand officieel
voor verantwoording van de regeering
neemt omgeven de vertegenwoordi
gers der regeering deze reis met een
geheimzinnigheid of ze in een com
plot betrokken zijn ze brengen
„staatsgeheimen" bij een schipper,
laten zich dievon-tdegrammen zenden
en ontkennen met de ongelooflijke
starheid van beroepsmisdadigers, die
op hoeterdaad betrapt zijn.
De wijze, waarop het geval behan
deld wordt. maakt de zaak tot een
hoogst compromittante aangelegen
heid. die menig scherp woord in de
buitenlandsche pers uitlokken zal.
We vertrouwen iu da buitenland
sche niet alleen."
De parlementaire redacteur van
het blad schrijft nog
„Me i k3ii wel als zeker aannemen,
dat do Nederlandsche regeering van
het vertrek van den ex-kreonprins op
de '-oogte was. Dat hst vertrek niet
is aangekondigd met mede
deel mg van ..oen weg. dien de vor-
steli-.! -> stoet zal volgen", valt te be
grijpen. Maar de secretaris-generaal
in Igenieenen dienst, mr. Kan, ver-
klarr-1 e ons nog Zaterdagmiddag half
één. -'.at hem van de geheel^ zaak
niets bekend was. Hij heeft dat ver
schillende journalisten gezegd. Dat had
de secretaris-generaal in algemeeuei;
dienst niet. mogen doen. Wanneer hij
meende, inlichtingen te mceten wei
geren. dan was het zijn recht, dat te
doen. Maar ook een secretaris-gene
raal in algemeeneu dienst mag niet
liegen. Met een leugonpolitiek kunnen
vij geen vrede hebben. Het ie ons
oornemen. Kii het testuur van^den
Journalistenkring ons over mr. Kan's
leugens te beklagen,"
DE INDRUK IN HET BUITEN-
LAND.
De moening In
Frankrijk.
D- coi respondent van de N.R.Ct.
te Parij6 meldt
lil het algemeen werdt erkend, dat
de Nederlandsche regeering ten op
zichte vau den ex-proonprins niet an
ders kon handelen don ze gedaan
heeft. Nederland moet blij zijn. zoo
wordt gezegd, van dat compromittante
personage bevrijd te zijn. Het zou zich
ook gaarne den ex-keizer van den
hals schuiven.
De M a ti n alleen besluit het be
richt over den stap van de geallieer
den en Van Karnebeek's antwoord
met de volgende hatelijkheid „Daat
moeilijk kan aangenomen worden, dat
Van Karnebeek toen van het vertrek
van den gowezen kroonprins neg niet
op de hoogte was, mag worden ge
concludeerd. dat hii de gezanten voor
den gek hield
Het Journal houdt zich met
de positie van den cx-kroonprïus in
het huidige Duitschiand bezig. Het
blad vraagt zich af. hoe hij. op het
oogenblik, dat I.udendorff zijn pres
tige verspeelt, ertoe komt, hel gast
vrije en ridderlijke Nederland te ver
laten. Hii staat op de Jijst van pet-
sonen, wier uitlevering gevraagd is.
De Duitsche regeernig laat. aldus het
Journal, haar minachting voor het
verdrag van Versailles duidelijk uit
komen.
Als alle mogendheden even over
tuigd waren geweest van de noodza-
keliikheid, den ex-kroonprins in Ne
derland te houden, zouden sneller
en krachtiger zijn opgetreden. Tien
dagen geleden stond Berlijn hem al
toe terug te keeren. Hii is dc laat6te
om het lovalisme der Duitsche massa
te kunnen verlevendigenhii is liet
symbool van het ongeluk, dat op de
nederlaag volgde. Toch zouden zijn
intriges in de toolAmst verwikkelin
gen kunnen verwekken, als men hem
vrij laat. De gezantenraad moet .Strc-
semann sommeeren, den ex-kroon
prins uit te leveren. Men zal hem een
definiticvcn verblijfplaats moeten
aanwijzen.
De Fransche regeering schijnt dien
weg niet te willen bewandelen. In
kringen van de Quai Orsay acht men
liem niet tot erg- gevaarlijk. De
Action F r an e a i s e vindt, dat
die overweging tc laat komtals men
niet tot het uiterste wil gaan, doet
men heter, zich koest te houden. Al
dus ware vermeden, dat die terugkeer
cen poppenkast-toonecl wordt, waarin
de geallieerden de rol van gendarme
spelen.
De Information zet den ju-
ridischen kant van de quaes*.ie uiteen.
Het laakt den ex-kroonprins om de
wijze waarop hij ue Nederlandsche
INCEfONDEN MEOEDEEJL1NCEN
a 60 Cts. per regel.
gastvrijheid zou hebben beloond, en
betoogt dat de geallieerden nu aan
Duitschiand ziin uitlevering kunnen
ragen, die niet aan Nederland kon
vorden gevraagd. Hii is. alduö het
blad. een nog al onbeduidend lieer, die
in Duitschiand nauwelijks aanhang
telt. De Fransche apenbare meenine
wordt er minder door ontrust, dan
de Eneelsche.
De Temps schrijft, dat de Brit
sche regeering den stoot gaf tot het
doen van stappen in Berlijn en in
Den Haag. De geallieerden kunnen
het daarbij niet. laten. Als ze zich la
ten bedotten, worden hun v 'riieid
en eischen meer en meer gesri Men.
Engeland moet nu aangeven, hoo ver-
dor te handelen.
Britsche persstemmen,
e Daily Chronicle vindt
het feit, dat do Nederlandsche Reger
ing do geallieerden niet in kennis
stelde met het voorgenomen vertrek,
in strijd met de afspraak, welke tot.
nu toe tusschen de Nederlandsche en
dc geallieerde regeeringen bestond,
waarbij Nederland de verantwoorde
lijkheid erkend© oni te verhoeden dat-
hot Nederlandsche gebied als basis
voor do Hohenzollcmsclie actie in
Duitschiand werd gebruikt.
Het blad acht het moeilijk de Ne
derlandsche regeering" van kwade
trouw vrij te pleiten, en vindt het
noodig waarborgen te verkrijgen te
gen eenzelfde dubbelzinnige actie id
verband met den ex-keizer.
De W e s t m. Gazette verde
digt- de Nederlandsche houding. Ne
derland. zegt het blad, was onzijdig
gedurende den oorlog en kan niet-
gevraagd worden terug te komen op
die onzijdigheid.
Tweemaal is het gevraagd dit te
doen, maar beide keeren heeft Neder
land het verzoek van de hand gewe
zen. Het blad verwijt de Britsche re-
geeriDg gebrek aan onafhankelijk
heid door zich bij andere geallieer
den aan te sluiten in de nota aan
Nederland.
Britannic is in 'zijn tijd een toe
vluchtsoord geweest voor meuigen
belangrijke-n vluchteling. Van de Brit
sche regeering kon verwacht worden,
dat zij correct zou handelen iu zulk
een aangelegenheid, wat haar bond-
genooten ook mogm deuken,
Belgische porsstemmen.
Uit het Ilbld. het vojgende:
De „Nation Beige", het blad der
Belgische nationalisten bespreekt na
tuurlijk ook de vluoht van den Duit-
sehen ex-kroonprins en kan niet na
laten om eeltige hatelijkheden over de
Nederlandsche regeering en Neder
land te zeggen. M ij lezen o.a. in h?t
blad:
Door do vervloeking van de gehcele
wereld achtervolgd, heeft hij !da
Kroonprins) op llollandscli grondge
bied een gastvrijheid gevonden, m®
geen beschaafd volk hem ongetwijfeld
zou gegeven hebben.
„De geallieerden betalen t.hans heel
duur hun zwakheid ten aanzien van
een regeering. die zich de medeplich
tige heeft gemaakt van twee misda
digers. een regeering, die door een
beetje energie van onzen kant genood
zaakt zou geworden zijn 'om zich t®
buigen".
„De Nederlandsche regeering sloot
de oogen en liet dc dingen op liuu
beloop".
Do Matin" (Belgische) schrijft in
zijn artikel over het vertrek van den
cx-Kroonprin3 o.a. dit:
„De Kroonpr/ns van Duitschiand
heeft Wieringen kunnen verlaten,
Holland door kunnen trekken, do
Hollandsche grens kunnen bereikt a
en die kunnen overschrijden, zonder
dat ergens een ambtenaar of Hol-
laudsch soldaat klaar is gevonden om
hem den weg to versperren. Die feiten
zijn zóó onwaarschijnlijk, dat hep
woord ..medeplichtigheid" ons op de
l.ppen brandt'."
.1NCEXONDEN MEBEtfEELINCEN
h 60 Cts. per regel.
W-t natuurlijke versterkingsmiddel
'der spijsverteringsorganen, ledero so
lide bakker bezorgt het L".
Neutrale Bond van
Spoorwegpersoneel.
De nieuwe loonsverlaging.
Een protestbeweging daartegen.
Men schrijft ons t
De afdccling Haarlem van deze orga
nisatie vergaderde in „De Nijverheid".
De bondsvoorzitter, de lieer A. H. v, d.
Wel, behandel,le bet onderwerp „In
donkere lijden". Hij gaf allereerst eco
overzicht van de vakbeweging van het
spoorwegpersoneel van het jaar 1903 af,
vertelde boe het personeel jaren en ja
ren had gepleit en geadresseerd voor
he'.erc be: 1 san?voorwaarden, waaronder
in de eerste plaats loon ea rechtspositie
is te verstaan. Dc toenmalige Hw IJ. S.
M.-dircctic wilde noo-.t- iets weten van
eer.:ge vergelijking met andere bedrijven
"V ervolgens bracht spr. in herinnering
cc cpr-.chting in de oorlogsjaren van
het NaL Steuncomité, waaraan, ondanks
alles, flink door" het spoorwegperso
neel werd deelgenomen. Hij schetste
hoe ca eenigen tijd de nood onder velen
van dat spoorwegpersoneel zoo hoog
steeg, dat zij zelf bedeeld moesten wor
den en men ten laatste in een groote
demonstratieve vergadering, in „Hand
werkers Vriendenkring" te Amsterdam,
te hoop liep. De Directie besloot toen
een toeslag op dc schrale loonen te
geven.
1 clkcnmale moest daarna door de
organisaties weder toeslag op het loon
worden bepleit, soms half worden af
gedwongen, totdat in November 1918.
«le revolutie-golf die over Europa ge
komen was. ook in ons land weerklank
vond en bij directie cn regeering op
eens een drang naar democratie deed
geboren worden (angst-democratie,
meendo spreker), waarvan het gevolg
was een toezegging op den lang gc-
koesterdea wensch van het spoorweg
personeel een beter reglement Dienst-
voorwaarden cn een billijker loonrege
ling.
Eer. Iconraad werd ingesteld onder
presidium van Mr. M. W.F. Treub, welke
voorzitter, na heei wat vergaderingen
van den Lconraad.dcn co'orslag gaf in
het bepalen van hc: minimum loon, het
E-S- grondloou. ia overeenstemming
met het geldende grondloon voor het
overheidspersoneel. Spreker herinnerde
er aan loc kort voor de invoering van
de nieuwe arbeidsvoorwaarden in het
einde van 1920 de directie der Nederl.
Spoorwegen toch nog kans zag daarop
tc beknibbelen, door van de regeering
gedaan te krijgen, dat de 4 die het
personeel voor ri.iu pensioen betaalde,
eerst van het nieuwe loon af te trek
ken, alvorens het nieuwe R. D. V. zou
Worden ingevoerd, roet z,g.- premievrij
pensioen, terwijl men bovendien nog
kans zag de invoering der nieuwe loo
nen voor het personeel der Centrale
.Werkplaatsen nog eenige maanden te
Vertragen.
En hoe lang. vroeg spreker, heeft het
Spoorwegpersoneel rich in het onge
stoord bezit van dusdanige Arbeidsvoor
waarden kunnen verheugen?
Nog verren ligt in het geheugen de
strijd dien de organisaties moesten aan
binden, toen de opkomende reactie al
lereerst 10 korting op de loonen van
datzelfde personeel der Centrale Werk
plaatsen eisehte!
Einde 1922 konden die '10 terug
worden gebracht tot fo, toen over de
gehrele linie een pensioenstorting van
8 !-i% weid ingevoerd. Ondanks de be.
lofte van de directie, dat in 1923 verder
geen nieuwe verslechteringen zouden
worden voorge-teld, behoudens dan
eventueel© herclassificcering, ïijn toch
ir,et behulp der regeering lierl v.at ar
beidstijden verlengd, is 't zelfs mogelijk
gemaakt dat personeel op Zondagen
van 't begin lot 't eind van den dienst
tijd 16 uren verbonden kan zijn. On
danks de opheffing der Classificatic-
Commissic voor het Rijkspersoneel,
waarbij ook directie en spoorwegperso
neel betrokken was, werd toch door die
zelfde directie ecu 4e loonklasse inge
voerd, met een loonaftrek v^i 16
waarin tol van z.g. plattelandsgemeen
ten werden betrokken.
Nu deze 4e loonl:!.i;«c met September
is ingevoerd, komt dc spoorwegdirec
tie een maand daarna roet dc mededce-
ling, dat op verzoek der regeering en
he: volgens hare inzichten alleszins ge-
dat hij mo niet ana mocht rifken voor
rie laatste boom or uit was cu de an
dere mOuneu weg waren. Ik geloot
dat Janj> het iu t verst werkelijk ake
lig vond. dat er iets met mij zou ge
beuren; er. ik geloof ook. dat lijj hang
was dut Wcjslvor, als hij mij gidood
had, zenuwachtig zou zijn eu weg loo-
peti, en zo kouden geen houm vellen
zonder liem in tedor goval, z® sjorden
en trokken ami me ot ilc goen gevoel
meer hud, en toen honden zo tno weer
vast. Dm me z<-lf wat moe f iu te
spreken, plaugd® ik WVssner omdat
hij me iuoeat. vaat hinden eu omdat
hij een anderen man noodig had om
mij to helncn vastbinden. Ik vertelde
hem wat ik met Irout doen zou, als ik
vrij was, en hij raapt© in'u eigen
knuppel op cn sTuat me er een gat
rnr© in'm'n hoofd. Toen het bloed er
uit kwam slroomcn word Jaap ra
zend en li ij vloekte Wessner uit en zoi
dat hij een lafaard was. Toen begon
Wessner tegen Jaap en verweet hem,
dat hij zich door lrc'. meisje voor den
had laten houden, liij zei dat ze
alleen uir.nr met hem gespoeld had eu
dat ze ongetwijfeld naar tl was toege
gaan en dat 7.n het nu aau r;m stom
miteit t® dankt 11 lindden. dat ze mij
moesten do oden cn do rest van de hoo
rnen lat ti schieten, en or van door
gaan. want dat 11 waarschijnlijk al
onder weg noar liet l otch was. Er»
Jaap werd er heelomaal radelocs van.
„Ik geloof niet dat hij t® voren aan
het meisje getwijfeld had, maar toen
i-rgon hij t« razen. Hij greep z.jn re
volver en richtte haar op Wessner.
Pang! Heb dir.g viel uit zijn hand. en
cen stem zei: Handen omhoog! Wess
ner slak zn handen naar den hemel
toe, alsof hij zich daar wilde vastpak
ken en optrokken. Jaap steekt z'u oeno
hand in do hoogte. Toen buigt hij
zich naar mij too en zegt wat hij met
ino doen zal, al3 hij er ooit levend uit
komt. Jin, sissend, zegt hij ook wat hij
met haar zal doen, omdat zo met hom
gespeeld heeft. Mij is ontsnapt en een
muil rils hij, zul niet lang last heb
ben van dia wond in z'u hand. Hü
zal mot mij doen. wat hij gezegd
hooft, on als hij hoort, dat zij hot wer
kelijk was, die 11 gehaald heeft, dan
zal hij ook met haar doen wat hij
dreigde-
„Hij heeft ia laven lang in het
boscit gewoond, ineneor en iedereen
zegt, dat het altijd de schuilplaats
van boeven en vogelvrijen is geweest.
Hij '.eeft. IHj is er nu ook, meneer.
Op de <v:n of andere manier zal hij in
loven blijven. Als u zijn gezicht hadt
getien, rood van drift, vertrokken van
pijn. en zwart van haat. en u hadt
liem liooren zweren wat hij doen zou,
zou 11 ook begrijpen dat hij het mocu-
cle. Ik ben neg niet roet hem ijanf
en ik heb haar r.n o k in zulke vr.c-
stUjkï moeilijkheden gebracht
„En ik ben nog niet met liem begon
nen". zei Mc Le3n eu beet zich op de
lippen. „Ik ben veel le siap geweest
eu heb er niet aan gedaciit, dat. er
nog wel erger dingen op het spel ston
den, dan cen boom. Ik heb om een
paar heele goede detectives gestuurd.
Die zullen we naar hern luien zoeken
on dan zullen wo het land van hem
bevrijden. Ik verkies niet, dat hij ons
werk of ons genoegen in den weg
staat. En ilc geloof niet dat hij nu iu
het bosch is. Ilij is vannacht zeker ont
snapt, niettegenstaande ons zoeken.
Maak je niet ongerust. Ik zal met dat
lieer wel afrekenen".
„Ik wou dat u hem gezien en ge
hoord hadt!" zei Sproetncus nog niet
overtuigd.
Ze gingen het bosch in en volgden
den weg die het vogel vrouwtje en het
meisje meestal namen. En zo vonden
het kont, bijna op precies dezelfde
plek waar het meisje voorspeld had
dat ze zijn zouden. Mc Lean ging
naar het zuiderkamp, cn had een t*c-
yprek met, Crowen, «lat er hem volko
men van overtuigde dat het meisje ook
hierin geliik had gehad. .Maar hij had
gten bewijs dus liij kon niets anders
doen dan den man ontslaan, hoewel
zijn schuld zoo duidelijk bleek, dat hij
zelf aanbood om de weddenschap t>
laten loope».
Mc Laan lift ©tn paar bloedhonden
komen cn stuurde iz op het spocr
van Zwarte Jaap af. Ze liepen dwars
door liet moeras, en de mannen, die
lien volgden, kwamen door stukken
di© men ondoordringbaar geacht had
en ren slotte kwamen ze aan den
westkant in het riet terecht. De hon
den blaften en gingen te keer en vielen
in hun opwinding over elkaar heen.
Zc liepen heen eu wosr tusschen riet
cn moeras, maar iioe zo er ook toa
aangezet werden, ze wilden het spoor
jnet volgen. Tenslotte schreef de eige
naar hun optreden tos aan slangen
011 daar hel kostbare honden waren,
dwong liij hen niet. verder. Dus ze ont
dokten eigenlijk alleen dat Zwarte
Jaap lutn ontsnapt was en 's nachts
over het pad was ontkomen. Hij was
iu liet riet terecht gekomen daar
vandaan waarschijnlijk op een pad in
cen ander bosch, cn ze dachten dat
liij daar zijn vrienden gevonden had.
Hot was iu ieder geval cen opluchting
dat hij niet iu het bosch bleek te zijn
en alle mannen waren er blij om
hoewel het hen t-och ook speet dat hij
die ongetwijfeld de meeste schuld had
ontsnapt was en «lat Wessner, die ten-
slotto in 't begin alleen maar cen werk
tuig v.iu hem was, de ocuigc was. die
gestraft kon worden.
Maar Sproetnous hnd nog geen rus:.
IJ© vreesdijke dingen die Jaap hein
gezegd had. klonken nog 111 zijn ooren
Mij v\:;s bijna ziek op den dag, dat de
volgende foto van de serie genomen
zou worden, en hij het vógelvrouwtje
en het meisje zag aankomen. Do
wachters aan «ien oostkant liet hij op
hun gewon® plaats s'.aau. maar dio
van den westkant liet hij bij zich ko
men en zette tcon den cen bii den hol
len boom eu den ander bij het rijtuig.
Hij drong er op aan dat liet meisje iu
liet rijtuig zou blijven zitten cn hij
bood niet aan om het paard uit te
spannen. Ilij ging met het vogel vrouw
tje mee en het maken van de foto ging
gemakkelijker dan anders om dc een-
voudge reden dat de wachters en de
ongewone drukte in het bosch vader
en moeder kuiken een beetje-schuw
gemaakt hadden, en zij het kleine vo
geltje niet de gewone hoeveelheid
voedsel gebracht hadden. In zijn angst
van de laatst© dagen had Sproetnous
het verwaarloosd, en'hij was zoo hon
gerig. dat hij: onmiddellijn bezweek
toen het vogelvrouwtje hem een stukje
zwezerik voorhield, hoowel hij eerst
diep in den hollen boom gekropen was
toen ze kwam. Mot wijdopen bekjo
•■vaektto hij op de trac'atie en tie
foto werd prachtig, want alle kleinig
heden van zijn kop en zijn vleugels cn
staart kwamen e.r goed op uit.
Toen het vogelvrouwtje zei, dat ze
r.og naar andere dingen wilde zoeken,
vertelde Sproetneus haar «1st Jaap
veeselijke dreigementen over liet meis
je had uitgesproken. Hij smeekt® haar
om het meisje me© naar huis te nemen
en haar voortdurend te bewaken tot
Jaap gevonden was. Hii wilde er haar
alles van vertellen, maar hij wist bo®
\eel zo van het mejsjo hield cn hij zag
er tegen op om haar nocdeloos bang
1e maken, als het misschien overbo
dig was. Hij liet haar gaan, en was
achteraf woedend op zichzelf, omdat
hij het gedaan had.
HOOFDSTUK XII.
Sproetneus wordt somber
cu Zwart© Jaap wordt
gevonden.
„Meneer Mc Lean", zei juffrouw
Duncan, toen de Baas even hii het
huisje stilstond om linar goed^rt dog
te zeggen ..weet u wel dat Sproet
neus do lantrie vijf nachten niet iu
bed is geweest en dat. je alles wat liij
in die dagen gegeten beeft, in een kop
je zon kunnen doen?
„Maar wat mankeert de jongen
toch?" vroeg Mc Leon. „Het is toch
niet noodig dat hij zoo voorzichtig is,
nu ik die extra mannen daar ge
bracht heb. Ik wist niet dat hij des
nachts in het bosch bleef!"
(Wordt vervolgd).
