HAARLEM'S DAGBLAD
Van onzen reizenden Redacteur
Het luchlverscfiijiise. van
Vrijtlagniititlag
zijn kleine Advertentiën,
in liet Alg, Handelsblad
Muziek.
WOENSDAG 14 NOVEMBER 1923 DERDE BLAD
(Nieuwe reeks.)
No. 192
KO VAN DIJK
Ko van Dijk in Als de jonge Wijn bloeit
Ko van Dijk gaat jubiLeren, Op Vrij-
g 23 November zal deze in Haarlem zoo
.-liefde aoteur zijn 25 jarig jubileum in
nzen Stadsschouwburg vieren. Dit was
voor mij een reden out Ko van Dijk den
vorigen Zondag 's avonds even op te bel
len.
„Hebt u deze week 'n uurtje voor mij
vrij vroeg ik hem.
„Deze week? Laat es kijken I Maandag,
speel ik in .Rotterdam, Dinsdag in Bever
wijk, Woensdag in Zulten, Donderdag in
Assen, Vrijdag- in Haarlem, Zaterdag in
trc'lit. Zondag in Rotterdam I"
„Vrijdag dan, als u in Haarlem komt?"
„Tja, dan zal het heel lastig gaan!"
was bet antwoord door de teletoon, „IVij
komen om 2 uur uit Assen! Dam dadelijk
generale van „De 5 Wijze Gekken" en
's avonds première 1 Maar wacht I Komt
u Dinsdag in dsn schouwburg, dan repe
toeren wij er! Ik ben wel bijna voortdu
rend „op", maar zoo lussohentijds zal ik
toch.wel 'n paar minuten voor u vinden!"
Ik haal dit telefoongesprok hier aan,
omdat het ecnigszins een idee geeft van
het drukke, 'zenuwachtige leven van een
tooneelspeler in Nederland. Wimterstein,
de Duitsoho acteur .vatn Moissi's gezel
schap, beklaagde zich in een interview,
dat een van mijn confraters onlangs met
hem moöht hebben, over het vermoeiende
reizen en trekkeen in Holland. En nu
speelde Winteratein miet anders dan een
oud, hem bekend repertoire, behoefde hij
miet in een trein, 'of 's morgens
vroeg op zijxx kamer, nog een
nieuwe rol to leerou en 's middags op
een ongezellig, koud tooneel, tussöhen
twee treinen in, vlug een stuk te repetee-
ren. Winterstein had alleen nog maar
eenige oi derviiidiiDg opgedaan- van het
reizen en trekkem in Holland; van het
zenuwachtige, -gejaagde, afmattende wer
ken van een Hollandsehen tooneelspeler
had hij geen begrip.
Ik, die hun leven van mabij ken, heb er
eenig idee van. Ik weet, hoe heel hun be
staan één rustelooze, vermoeiende cirkel-
gang is vain reizen, iol-leeren, repeteeren,
rol-leeren, spelen en reizen. Wanneer gij,
lezer, van de koraedio naar huis gaat. en
u soms beklaagt, „omdat het zoo laat is
gewordem", moet de acteur doodmoe
6oms van het spelen nog met den trein
komt hij een. uur als hij in Den Haag
of Rotterdam is opgetreden dikwijls twee
uur later aan het station to Amsterdam
aan en moet hij metde laatste tram, of
als die al weg is met een taxi soms
ook wel loopend naar 'huis. En den
volgenden dag wacht hem hetzelfde af
mattende -leven van reizen, rol-leeren, re
peteeren, 6pe'-en on reizen. Ik wil .wel
gaarne bekennen, dat ik mij telkens weer
verhaas over zulk oen werkkracht en „Aus
dauer1'. Ein vooral over de opgewektheid
van de meestem onder hen bij zoo een af
mattend, rusteloos bestaan. Over welk een
bewonderenswaardige vitaliteit' beschik
ken zulkè kunstenaars 1
Spreek bijvoorbeeld Ko van Dijk! Altijd
weer zult gij getroffen 'zijn door zijn fris-
se-he, 6teeds montere stemming,zijn on
verstoorbaar goed humeur, zijn schijn
bare onvermoeidheid! Of ge hom ontmoet
na een urcnlamgo reis, een inspannende
repetitie of een afmattendo première, altijd
is hij gelijk.
Iin do stalles van onzen schouwburg zal
ik 's middags te wachten op de enkele
„vrije minuutjes", die hij mij beloofd had,
en ik had in dien tusschentijd weer eens
gelegenheid Van Dijk op een repetitie te
zien. Geheel „er in", alsof de zaal vol
menschen zat, „vulde" hij- het tooneel als
altijd. Van 't oogenblik af, dat hij op -de
planken was, totdat hij met Van Warme-
lo en Staalduymen door de roohter-zijdeur
verdween, was hij do brommerigo Theo
dore Findley geheel en all Het is altijd een
genot .Ko van Dijk te zien repeteeron.
"Wat „halve kracht" is, weet deze tempe
ramentvolle acteur tniatHij geeft zich
altijd weer met heel zijn persoon. Van
Dijk leeft op het tooneel. Zijn spel
ché" houden, dat kan hij niet, zoodra hij
,,op" is, heeft do rol hem te pakken. Ik
heb Van Dijk herhaaldolijk zien repetee
ren, iff stukken van runderen en van mij
zelf, maar nooit heb ik hem één oogen
blik nit zijm rol gezien. Het is, of de
planken alleen hem roods insplreeren.
Hartstochtelijke scènes- speelt hij telkens
■weer opnieuw met een temperament
een vuur, dat „do vonken er afvliegen"
Daarom is Ko van Dijk voor een auteur
een zoo heerlijke medewerker. De scènes,
waarin Van Dijk optreedt, krijgen altijd
weer loven en kleur, door zijn gloedvol
spel, ook al is heel de omgeving dood. Ik
heb Van Dijk in een stuk van een Hol-
la-ndseh auteur een hartstochtelijke scène
op één middag tot vier maal toe zien re
peteeren, telkens weer mot evenvoe! kracht
cn met hetzelfde feu sacré. En ik weet,
nog, hoe dankbaar de sohrijver
een zoo onvermoeide toewijding.
Dat is ook één van de' redenei
zijn collega's Van Dijk als tooneelspeler
zoo hoog stellen. Een r a s-a o
noemen zij hem allen on ja, dat is hijEr
zijn weinig namen, die eou zoo' goeden
klank hebben in de toonueispo!
als dio van Ko van Dijk. Om zijn groot,
breed talent, maar niet minder om zijn
hartelijkheid, zijn gulheid als menseh!
Ko van Dijk is, zopais hij er u
joviale, bruede kerel. Van „roddelen", van
achterklap houdt hij niet. 1-Iij geeft zich,
zooals hij is, met al zijn eerlijkheid van
.allround" artist. Van aanstellerij moet
Van Dijk ai iets hebben! Van Dijk is de
natuurlijkheid en de eenvoud zelve! Voor
zij.n minder-begaafde kunstbroeders een
hartelijk kameraad, die zich nooit laat
voorstaan op zijn toch zeker niet alle-
daagsch talent.
Toon hij na het tootneel, waarin de 3
wijze „Gekken" in het i -veede bedrijf Sid
ney alleen laten, af ging, wenkte hij mij
even bij de deur. Ik begreep, dat hij
uiltjes vrij 'had. Even later zaten
'tegenover elkaar in zijn kleed
kamer en opgewekt en eenvoudig als al
tijd, begon hij:
t moet ik u eigenlijk vertellen? Ze
n jaar bij het Neerlu/ndscli geweest,
jaren bij Royaards, één jaar bij
do Vries en nu, vier jaar bij Het
Seliouwtooneel! Ziedaar mijn heelo too-
leelloopbaan 1"
Soberder kon het bijna niet en ik ,be
greep wel, dat als ik miet ging vTagen, ik
a'. heel- weinig van onzen bescheiden ju
bilaris in epé zou te hoorem krijgen.
Of hij-uit een looneelfarnüie stamde?
,,Ja zekerl" antwoordde hij. !k ben ge
boren tooneelkind". Mijn vader, Kees van
Dijk, was acteur, Willem van Zuyleu was
mijn 'zwager, mevrouw Albreoht mijn
Mien Buderman—Van Dijk is
mijn zuster! Bij haar ben ik opgevoed. Als
kind was ik Volstrekt niet geporteerd voor
liet tooneel. Als,'zij mij vroegen „Zeg,
Kootje, zou. jij ook miet zoo willen spe
len?" antwoordde ik altijd: „Donk je,
ik wil niet voor pias spelen!" Koetsier,
dat was m'n ideaal en later do zeel Maar
toen ik ,13 jaar was, stuurden ze mij maar
do tooneelsohool, en toen-vohd ik het a)
weer bestl Mijn liefdé voor het tooneel
is gegroeid, tijdens ik in het'vak was. Als
jongen van 17 jaar ma mijn eindexamen
pp de toorieelschool debuteerde ik bij het
„Noèrlamdseh" in „Zonsopgang" van Mr.
Schovichaven. Eeist wilden zij een „jon-
mij fabheeeren, maar zij za
gen - al heel gauw, dat dat niet ging.
Eigenlijk louter door de omstandigheden
hebben ze ontdekt, in welke richting mijn
aanleg ging. Toen Julius Caesar bij .het
Neèrlandscii in studie genomen zou wor
deu, kwam Louis Bouwmeester op een
morgen naar mij toe en zij„Ko, jij moei
den Cassius spelenI" „Ik?" vroeg ik ver-
verbaasd. „Ja zeker, jij 1 Ga maar naar
Van Loghem en vraag het uit mijn
naam!" Ik deed het eu waarachtig, ik
kreeg, do rol! Bouwmeester hielp me bij
het instudeerem! Ik moest nn en dan des
avonds bij hem komen cn hij werkte de
rol er mee in. Het werd een zeer goede
voorstelling met Bouwmeester als Marcus
Amtonius, Royaards als Brutus en. ik als
Cassius! Dat was mijn eerste bolangrijlte
rol en het werd een succes 1
Van Loghem kwam na de rremière bij
me en zei: „Nu zien wij, welke richting
uw t-alemt uitgaat!" en ik moet zeggen, dat-
zij mij in die richting het klassieke ré
pertoire naar hun beste v.ermogcn heb
ben gepousseerd, lm één opzicht was dat
li eel aangenaam, niaar er school ook een
gevaar, in. want toen ik hel moderne werk
moest spelen Ilolmer onder onderen
in NOTa had ik daar in het begin veel
moeite mee. Chrispijn heeft mij daarin
prachtig geholpen. Hij heeft er veel aan
gewerkt cn ik heb dan ook veel varn hem
geleerd! En niet te vergeten van Jan C.
do Vos, voor wien ik altijd een kolossale
bewondering heb gehad. En wat ik in
■Jan C. en Chrispijn als regisseurs altijd
liet gewaardeerd, dat was, dat zij je lndi
vidualiteit niet doodden!
Nog altijd gaat mijn liofde maar het
brcede werk, maar ik speel toch ook heel
graag het moderne répertoire. Zoo'n rol
als Arviok bijvoorbeeld in „Als de jonge
wijn bloeit!" waarin ik te Amsterdam ju
bileer, vind ik 'n heerlijke rok Dat tcero
en subtiele trekt mij zoo aan. En welk
een genot gaf ook niet het spelen van Ju
lian i'iohtner, den eohilder in „De een
zame Weg" van Schnitzler.
Hot is wel 'n heel verschil het reper
toire van vroeger en nul Vijf on twintig
jaar geleden waren Toutine en tempera
ment voor een tooneelspeler eigenlijk al
voldoende. Maar nu? Het moderne reper
toire «ischt van den tooneelspeler veel
meer intellect oin in de fijnheden, de psy
che van een ïol door te dringen. Met rou
tine en temperament alleen kom je er nu
niet meer. Er wordt van een tooneelspe
ler thans meer gevraagd; hij moet op een
veel hooger peil van ontwikkeling staan
dan vroeger. Wat miet wegneemt, dat in
tuïtie ook nu nog altijd voor een aoteur een
belangrijk iets is. Ik herinner mij oog,
dat Eredcrik van Eedem ma de première
van IJsbrand maar mij toekwam en tpt mij
zei: „Het i9 heel mooi geweest. Je hebt
bet toevallig intuïtief gevat, want langs
banen van redeneering is IJsbrand niet
tot je gekomen!"
„Ko!" riep op dat oogenblik iemand op
het tooneel.
„Neem mij niet kwalijk, ik
„Nee, neel De.uk u!" weerde ik af. „Ik
eet genoeg I kunt waarachtig die en-
oio minuten wel beter gebruiken.
i Even later zat jk opnieuw in de zaal
naast den heer Van der Horst en
weer, hoe Van Dijk, met zijn vol, levendig
spel liet tooneel vulde.
„Altijd is Van Dijk er geheel in'"
ik tot den hoer Van der Horst,
„Altijd 1" bevestigde de direoteur- van
het 6ohouwtooncel.
En nu zullen wij Ko van Dijk dus in
Haarlem op '23 November „huldigen" V
Dijk is eimds do oprichting van 1
Schouwtooncel min of meer een dor onz
geworden, want Het Schouwtooneel is
nog altijd in do eerste plaats het Haar-
lemseh gezelschap. Ook vroeger had Van
Dijk zeer mooie dingen gedaan ik her-
er aan IJsbrand, I a-sius, He Idler, Cy
o. bij Het Neêrlandsoh, aan zijn spel
Do Duivel en de Viouw, in Dooden-
dans en Do Vroo'.ijko Vrouwtjes van
Windsor bij Royaards maar bij het
Söhouwtoonoel heeft het talent van Ko
van Dijk zich het meest ontwikkeld. Wat
hooft hij in dezo 4 jaar al niet in onzen
Schouwburg gespeeld! 'Laat ik hier- et-mije
zijn rollen mogen noemen; zij zu'
neer dan een uitgebreide karakteristiek
do veelzijdigheid van dezen knappen ac
tiewijzen.
tin in „Do Paradijsvloek", Julian,
h t n e r in „De eenzame Weg" èc-n
prachtige rol van hem Argaii in „De
ingebeelde Ziekte", de land we er man
„Vrijheid", Frank in „Z. B. B.
II II". do majoor in Fabricius' „De
Meteoor", Limquist in Strindberg's
„Pasohen", Othello Qéronte in „De
Universeelo Erfgenaam", Darras in
„De Gescheiden Echtgenoot", Dr. Star-
in burg in „Majesteit", Feliksen
„Het gouden .luk",' Vader C y-
ia n us in „Mara". Harnbloin-
>r in „Hard tegen Hard", de dok
r indrukwekkend mooi van hem!
„V/at het leven verwoest", d e „P a us"
„Marikc van Nieumeglien" Julius
S o i b o 1 d in „Als je maar 'n Verleden
hebt", Arvick in „Als de jonge "Wijn
:t", de waard in „Do opgeknoopte
die werd afgeknoopt" cn Rice r do in
,'Hct Verboden Blijspel" I Altijd weer
laat van de mannelijke krachten Ko van
Dijk naast Musch in het centrum van 'het
belangrijke repertoire van Hel Schouw
tooneel, boeit hij of sleept hij mee door
zijn warm, menschel ijl; spell
Do Haarlemmers hebben groote ver
plichtingen aan Ko van Dijk! Ook He
t-rouwo bezoekers van do volksvoorstel
lingen! Laten allo toonoelliefhebbers op 23
November toonen, dat zij dezen knappen
tooneelspeler waardeerer, opdat die dag
voor Ko vam Djjls wérkelijk een feestdag
Wordt. Hij verdient het. als kunstenaar en
als mensch.
J- B.' SCHUIL.
Stadsnieuws
Wolkenvorming door een
vliegtuig
H. G. C. schrijft nop' in liet ÏÏblcl.
Vrijdagmiddag 9 November trok te
uur 30 een wolk van zeer eismnaar-
digen vorm de aandacht van de obser
vatoren van hel, Meteorologisch in
stituut te De 13i1 dt. Terwijl "die lucht
gede-elfeliik bedekt ,was met dunne
vlokkige wolken ooi omstreeks 1500 M.
hoogte, werd daarboven, in het Noor
den, blijkbaar op ve-ol gropter hoogte,
eon ellipsvormige fijne wolkenbaud
gezien, in do ruimte blijkbaar een
spiraalvormend cn felwit afstekend
tegen de blauwe lucht, waaraan
slecht6 enkele ijle en hoogs veer wol
ken te zien waren.
Naar ingekomen berichten bleek
Zaterdagmorgen, dab deze wolk ook
elders o.a. ook te Amsterdam
gezien is, Te Hilversum werd zeer
hoog een vliegtuig ontdekt in de
buurt van deze eigenaardige wolk.
Telefonische navraag te Soestcrberg
bevestigde Zaterdagmorgen-dat op het
uur, waarop de wolk aan de lucht ge
zien was, inderdaad eon hoogievluckt
tot 8 K.M. was uitgevoerd door den
Grasé met een nieuw Fokkervlieg
tuig. Tovenö berichtte men dat te
So es torberg was opgemerkt., dat de
spiraalvormige wolkenband het spoor
vs-ii het vliegtuig in de ruimte afteo-
lconde.
Een dergelijke ■wolkenvorming
door vliegtuigen is in do Duitsche lit
teratuur een enkele maal beschreven,
doch was hier nog niet waargenomen.
Hoewel volgens een vliegtuigwaai'ne.-
miug te 9 uur voorn, de lucht van 2
tot 5 K-M. hoogte uiterst droog was,
moet het yochtigheidsgehaite boven
5 K.M. in den middag blijkbaar
grooter geweest zijn, wat ook blijkt
uit de vorming der enkele liooge veer-
wolken. Terwijl dus de vochtigheid
der lucht dicht bij het verzadigings
punt geweest moet zijn, is de turbu
lente verstoring, door het vliegtuig in
de rustige lucht te weeg gebrucljt, oor
zaak geweest dat langs de afgelegde
baan de waterdamp ging subliraeeren
en condenseoreu, waarbij de uitlaat
gassen van den motor do kernen le
verden, waarop do condensatie kon
plaats viuden.
Het is te betreuren dat de heer
Grasé geen registratie-instrument voor
de registratie dor temperatuur en
vochtigheid der lucht in zijn vliegtuig
gemonteerd had, Bij de uiterst lage
temperatuur, die in do bovenlagen op
groote hoogte heerschte 25 gr. C. op
6 K.M. on naar schatting —45 gr. C.
op 8 K.M.) is de minimale hoeveelheid
waterdamp, dae nog :iu de lucht aan
wezig is, moeilijk tot condensee-ren te
brengen en kan zelfs overvemdiging
voorkomen. In dit geval kan de ver
storing door het vliegtuig teweeg ge
bracht, de oorzaak van do wolkenvorT
ming worden langs zijn baan.
KANTOORBEDIENDEN
Men schrijft ons
De afd. Haarlem van de Ned. Yer-
eeniging van Chr. Kantoor- en Han
delsbedienden heeft dezer dagen een
ledenvergadering gehouden waarin
het hoofdbestuurslid, de heer J.
Nauta, een causerie hield over: „De
hedendaagseho positie onzer verc
ging."
Spreker ging achtereenvolgens na de
belangrijke toename in ledental gedu
rende de laatste jaren, gevolgd door
eenigen teruggang veroorzaakt door de
tijdsomstandigheden. Verder schetste
hij den tegenwoordigen invloed van de
akorganisatie bij lu?t lot stand komen
■an tal van wettelijke maatregelen
nza'lio arbeidsduur, winkelsluiting,
wcïkloóslieidszorg enz. Verder wordt-
•ekening gehouden door vele patroons
met <le wenschen der voreeniging bij
de regeling der arbeidsvoorwaarden.
Spr. eindigde met to wijzen op de
groote verantwoordelijkheid welke de
niet aangeslotene en eveneens de niet
meelevende, leden op zich laden, door
dat zo het met zooveel moeite be-
eikte resultaat van jarenlangen ar
beid ernstig in gevaar brengen. Alleen
inspanning van alle krachten zal kun
nen verhinderen, de vakorganisatie we
der in hare vroegere zwakke positie
terug te laten vallen.
Na het stellen van enkele vragen
die door den heer Nauta worden De-
antwoord en nadnf; deze medegedeeld
had, dat binnenkort weer een vergade
ring zal worden geconvoceerd waarpp
ook een der hoofdbestuursleden zal
optreden, werd de vergadering met
dank aan den spreker gesloten.
MAATSCHAPPIJ TOT NUT VAN 'T
ALGEMEEN.
Versohenen is liet verslag van het De
partement Haarlem van de Maatschappij
it Nut van 't Algemeen over 1922—1823.
•Herinnerd -wordt aan hot im gebruik ne-
leff van het perceel Haeepaterslaan 34,
lioek Droef, als Kweekschool voor Onder-
nessen. Het aantal leerlingen bedroeg
77 op 1 'Januari 1923. Van de 12 leerlingen
slaagden' er 9 voor het examen, voor on
derwijzeres. Voor de acte nuttige hand
werken deden 8 leerlingen examen, van
tvie 7 slaagdon. De aele voor vrije en or
deoefeningen werd behaald door 9 eandi-
daten; er hadden zich 11 aangemeld.
Inzake de School voor Volwassenen is
het bestuur van plan aan het Departc
een voorstel te doen tot opheffing
dier 6èliool; do resultaten zijn verre vaui
bevredigend.
n de Kinderleeszaal werd een zeer
druk gebruik gemaakt. Het aantal hoeken
i den loop van den winter tot 484 go
Het bedrijf der Spaarbank heeft ziolt in
liet afgelooptxn jaar weer gunstig ontwik
keid. Het aantal inleggers vermeerderde
iet 840 en steeg tot 12777.
Voor de Volksbibliotheek waren in dit
nzoon in het gohool ingeschreven 1249
personen tegen 1515 -in het vorige jaar. Er
wer'den 14643 boekon ter' lezing uitgereikt,
tegen 17510 in het vorig seizoen.
De sterke achteruitgang van het aantal
leden van het Departement wekt -enige
bezorgdheid; dit aantal bedroeg in 1921
nog 159 en is mu geslonken lot 135.
Eenige getuigschriften voor 23-jarigen
ouwen dienst werden uitgereikt; één go-
tuigsohrift ging vergezeld van ecu zilve-.
n medaille.
RAADSSTUKKEN,
De levering van duin
water.
Artikel 10 van de verordening ree©-'
lende do voorwaarden voor de levering
van duinwater door de gemeente
Haati'cm, bepaalt:
„Do directeur is bevoogd ecu uni
form tarief van 50 pet. van het hoofd
tarief als aangegeven in artikel 8, toe
te passen voor water, dat tengevolge
van „niet door moedwii of onacht
zaamheid veroorzaakte lekkage, verlo
ren is geraakt, imite van het ontdek
ken dér lekkage onmiddellijk en vóór
de herstelling is kennis gegeven aan
het bureau der o-emeentelijko duinwa
terleiding",
'Deze bepaling heeft ten doel den
contractant, hij eventueel wateryerljes
bu'-C m zijn schuldf tegemoet, te'komen,
'doóh'hem tevens een prikkel 'te laten,
zijne Huisinstallatie goed te onderhou
den, opdat geen duinwater noodeloo-s
verloren gaat.
De vraag is echter gerezen of de aan
een contractant krachtens gemeld ar
tikel t-e verleenen reductie van 50 pet,
op den prijs van het water, niet te ge
ring is te achten. ij
In verband daarmede komt het B.
en W. gewenseht voor den prijs van
het niet door moedwil of onachtzaam
heid verloren geraakt wat-er te bepalen
op 5 cent per M3.
In de verordening zal daarentegen
echter dienen.te worden bepaald, dat
eemekl tarief niet van toepassing is op
water dat verloten is gegaan uit de
fecte of openstaande kranen en toe
stellen, als stortbakjes, lifts, warm-
water-geijsers, centrale verwarming,
enz,, aangezien daarvan een goed on
derhoud en goed gebruik kan wordon
gevraagd om verlies'door lekken te
voorkomen.
Tegenover het grootere risico dat de
gemeentelijke duinwaterleiding zal
loopen, wordt, liet dezerzijds billijk
geacht eenigen meerderen waarborg
voor een goeden binuonaanleg te
elschen.
In dien geest, stellen B. en W.
eonige wijzigingen der verordening
voor.
CENTRALE BOND VAN
TRANSPORTARBEIDERS.
Men zendt ons het volgende ver
slas:
In het „Blauwe Kruis" vond Zater
dagavond do herdenking van het 10-
jarig bestaan dor afdeeling Haarlem
van bovengenoemde organisatie
plaats.
Reeds vóór de opening der zaal om
'7.30 uur was het te zien. dat er voor
dezen avond ónder de léden der afdee
ling veel animo bestond, doordat er
al velen wachtten om toegelaten te
worden.
Dit werd ook bewezen toen de
heer J. Duinker, om ciroa kwart over
acht deze feestelijke bijeenkomst
opende, met de mededeeliug dat de
zaal geheel gevuld was. ondanks het
feit, dat er nctg leden waren, die door
hun laten werktijd niet in staat wa
ven dezeu' feestavond bij te wonen, Dit
betreurde liet bestuur, ten eerste om
dat hierdoor bewezen werd, dat de ar
beidsregeling in liet transportbedrijf
nog verre van geregeld is, ten tweede
omdat deze personen uu niet iti staat
waren aan dit feest deel te nemen.
Evenwel werd op de verschilleude
van te voren gehouden vergaderingen
aan bet vieren op een Zaterdagavond
de voorkeur gegeven.
Hierna werd mededeeliug gedaan
van de verschillendo ingekomen feli
citaties on gelukwenscben. waarna
door de Haarlemsche Accordeon-ver-
e-eniging ..Crescendo" ceitigo num
mers ten gehoore werden gcbruclyt.
Door'luid applaus toonden de aan
wezigen zich dankbaar voor liet ge-
bode ne,
Natuurlijk was ook de Arbeiders
To o n eel v e reen i gin? „Vooruitgang"
op 'hek programma vernield, de eerste
maal met- liet au li-mi'iLiirietisch dra
matisch spél in één bedrijf..Waar
om?". dal uitstekend wel'd vertolkt.
Voordat "de hert' Bregman, bonds-
bestuuroer uit Amsterdam, -de gele
genheid kreeg om de Xecetrcdo uil te
'spreken, werd eerst het woord «ver- 1
leend aan den heer Bousema, oud-be
stuurder der afdeeling. die de moei
lijkheden in het begin der 10 jaren
memoreerde en eenige liartelijko
woorden sprak tot den heer A. Mars,
secretaris-penningmeester der afdee
ling. voor liet vele werk door hem in
het belang der transport-arbeiders
verricht, waarvoor spreker hem als
huldeblijk een prachtig bloemstuk
aanbood.
Ook de accordeou-vereeniging
„Crescendo" liet door haar woord
voerder een felicitatie en een bloe
menhulde aanbieden. Hierna nam dn
heer C. Bregman het woord.
Spreker gaf eerst een overzicht
van den toestand der arbeidens voor
heen en thansuit welk overzicht een
vooruitgang duidelijk was te zien, dia
door het werken der diverse organi
saties was verkregen. Docli door do
werkgevers wordt alles in liet werk
gesteld om dien vroegere-n toesbarid
w-eder terug te krijgen, hetgeen niet
mag, kan en za.l geschieden a!s de ar
beiders hun taak begrijpen- Spr.
wekte de vrouwen op om de mannen
in liet werk der organisatie te steu
nen. waarna'hij met een krachtige op
wekking om te str'den in het groote
moderne leger zijn rede besloot.
In de pauze die nu volgde, werd van
het bestuur der jubileerende vereeni-
ging een foto genomen.
Na de pauze werd door „Vooruit
gang" liet blijspel ..Rosalie" opge
voerd en bracht „Crescendo" nog
eenige nummers ten gehoore." Beidon
vereenielngen werden door de jubileer
rende afdeeling bloemstukken aange
boden als dank voor hun prestaties op
dezen .feestavond.
Te circa 11.30 uur werd dezo goed
geslaagde en gezel bso bijeenkomst ge
sloten.
„DE WOCNUMMERS".
Ter gelegenheid van liet -ioo-jarig be
staan van het Ned. Genootschap tot
Zedelijke Verbetering der Gevangenen,
/ab door het beroemde zangkoor „De
Wognummers" a.s. Zaterdagmiddag te
2/é uur een kcrkconcert gegeven wor
den in do Groote Kerk te Haarlem.'
Na het overlijden van den dirigent,
den '"-eer W. Saai, was het koor eerst
ontbonden doch sedert eenigen tijd
wordt het weder onder leiding van d'en
zoon van den vorigen dirigent, den heet
D. Ja?.l Jr., voortgezet.
Door de reputatie, die de Wognum
mers genieten, zal ongetwijfeld het a.s.
'cdcr druk bezocht worden.
GEVONDEN VOORWERPEN,
Terug te bekomen bij G. v. d.
Wecle, Damaststraat 24, armbandhor
loge A. Lichtenberg, Harmcnjansstr.
61, beenen armband; Peperkamp, Wa
genweg 9, grijze ceintuur; C. Stokman,
Coornhertstraat 24. grijze ceintuur; Po
litiebureau Smedcstraat, blauwe cein
tuur H. Jansen, Gaslhuislaan 165,
tuur Kruyer, Eendrachtstraal 39,
grijze ceintuurJ. Ravcnhout, Korte
Margarcthastraat S4. bruine ceintuur
Centraal IJzermagazijn, Kruisstraat 34
hondentuig Kraakman. Dusartstraat 4
handschoentjesG. Wagenaar, Oudc-
weg 67, hond met witte borstJ, van
Dansik, Eendrachtstraat 43, honden
penning; Kennel Fauna, Parklaan
gele hond, gebracht door v. Putten. Col-
termanstraat 10;. zwarte kat, gebrach'
'door v. d. Leer, Busken Huetstraat 13
grijs-witte kat, gebracht door Wcyers,
Icpenlaan 28 H. van Krieken, Brou-
wcrsplein S, zwarte damesportcmonnaie-,
J. Prins, Emmakadc 11, kinderporlc-
naïe met sleutels Adrinan, Zonnc-
laan, 5, Heemstede, bruine damesporte-
monnaie H. Bijland, Kraaiennesterlaan
2S, Plceinstede, povtemonnaieJ. van
Citcrt, Jansweg 3a. zwarte damesschoen;
Smits, Floraplein 2 b. ring met sleu
tels C. de Wit, Brouwersstraat 7 B.
slotenP. J. Mens, Rollandstraat 2,
bruine 'schooltaschJ. J. Wielart, Oran
jestraat 136, koralen taschje met kerk-
Ijoek G. E. Berting, Velserstraat 47,
taschje met inhoud.
INGEZONDEN MEDEDEELIMCEN
a 60 Cts. per regel.
Men koopt oen Trcfferbiljet bij
do advert.bur.boekhandel, do
kiosken of onzo agenten a f 2.—
waardoor do advertentie is be
taald. Op het biljet wordt de
adv. geschreven en aan ons op
gezonden.
Agent; voor Haarlem:
Fa. A. Vernout, Warmoesstr, 10
Carl Flesch.
Verheven boven allo cischen der
techniek, is het aan Carl Flesch mo
gelijk zijne rijpe muzikale ziel vol in
nerlijkheid cn in ttlgéheéle overgave
aan zijn spel te geven. Materieelo
bezwaren tellen bij hem niet mee, die
bestaan eenvoudig voor 'hem niet; het
zuiver artistiek ka» dus volkomen zijn
aandacht absorbeeren. Geen zoeken
of weifelen om contact te krijgen met
het te herscheppen kunstwerk bij de
eerste streek zit hij er in, is hij zelf
een onafscheidelijk deel van het ge
heel. Koud cn nuchter lijkt het mij om
bij Flescli van stijlbegrip te spreken,
hoezeer die ook te roemen zou zijn,
want boven zijn weten, zijn begrijpen
en kunnen, regeert het goddelijke_ in
hem,, zijne artistieke natuur. Kan
zijne feillooze techniek u als een won
der tot hoogste verbazing voeren, de
zuivere kunst die zij belichaamt grijpt
u in do ziel, en sleurt, u mee over
hoogten en laagten van een visionaire
wereld.
Zoo mochten wij mede duiken in die
grondelooze zee die Bach ia. Neen, 7.00
verheven, zoo machtig bewogen en te
gelijk zoo bezonken rustig een
Olympische rust hoorde ik de mees
terlijke Chaconne nooit. Bij anderen
moest ik steeds in zekere mate mer
ken en voelen hoeveel moeilijkheden
hier opgestapeld liggen, bij Flesch
krijgt men geen oogenblik dien indruk,
niets breekt bij hem de illusie, het on
vergankelijk sehoono der hemelsche
muziek van Bach, geeu boeien binden
hem aan de stof, vrij lean hij opzwc-
ven en den meester volgen.
Zulk een prestatie is er ecne om le
venslang dankbaar te gedenken.
Fn hoe werd ons de heerlijke zan
gerigheid van Tschaïkowsky's viool
concert voorgetooverd. Ook hier een
veelvuldig openbaren. Flesch maakt-
alles aannemelijk.
Toen ik verleden jaar voor 't eerst
de suite „Viel Larm uru nichts-' van
den jongen Oostenrijkschen componist
E. W. Rorngold hoorde, kon ik er niet
bijster hoog mee oploopcn. Nu Flesch
er echter zijn machtig talent toe leen
de om die muziek te projecteeren,
wordt de indruk al heel anders. Zeker,
het is geen kunst met grooten diep
gang, evenmin vertelt ztj wat nieuws,
doch er zit kleur in deze tafereeltjes,
twee er van, „Holzapfel nnd Schleh-
wein" en „Muminerschanz" zijn van
oep markante plastiek. I)at alles be
wees Flesch ons met zijn spel. dat
hierbij'» puasi de rijkste verscheiden
heid van tinten, do meest karakteri
stieke voordraclitwijzcn ten .dienste
stelde.
Het dessert bestond uit vier num
mertjes „Kreisleriana", waaronder de
vriendelijke balletmuziek uit Schu
bert's Rosamunde vooral insloeg.
Natuurlijk kwam Flesch er zonder
bisnuramers niet af, hij speelde nog
Schuman's- Abendlied.
Vereerders van Flesch, en die tolt
hij in onze stad vele, 'haddeu hem met
een mooicn krans 1 edacht.
Louis Schnitzler aan den" vleugel,
liet zich gemakkelijk meegaan met den
solist, lit] wist zijne bcgoleiderstaak
tot de beteekenri van een artistieke
prestatie op te voeren.
F.ert avond als deze weegt als goud
in de schaal van het concertseizoen.
JOS. DE KLERK.
Het Tooneel
Gouron door Cremer.
Het is wel opmerkelijk, dat in do bio-
■jraphiön over Emants zijn drama „Geu
ten" nauwelijks is genoemd geworden. En
:oeh heeft dit toomeelspel kwaliteiten, die
zijn meeste andere stukken missen: het
is toome-e Eigenlijk is dit het grootste
gebrek van 'het stukhet is to veel too
neel! Niet alleen door het slot mot den
revolver is dit tooncoispe! een molo-drama
geworden. In zijn theatrale effecten is
Geuren bepaald grof eu dit treft ie meet
hij dezen sohrijver, dio men in zijn ander
werk zeker mooit van grofheid heeft kun
r.eu beschuldigen.
Toch is er in „Geuren" veel, dat wel ge
heel en al van Emiuus is. Welke Hollaffld-
sohe sohrijver bijvoorbeeld zou eoo mee-
doogcnloos oen vrouwenfiguur als Alico
Ronkom op het toonen' brengen? Men
moet bij Strindborg of Wedekind terecht
komen om zulk een „canaille" aan "o
treffen. En is overste Henri do Nancy, do
geurmaker, niet oen prachtige, levends
schepping, een schrijver als Kmants vol
komen waardig?
Cremer heeft Geuren als wedstrij'dsiuk
gekozen. Toen wij dit vernamen, zeiden
wij onmiddellijk: 'in lieele durf! Want wij
isten, welke hooge eischen di: sluk aan
de 6pe'ers stelde. Laten wij dadelijk mo
gen zeggen, dat Cremer gisteren in eigen
kring met Emanls' stuk grooten bijval
heeft geoogst. Ademloos heeft het publiek
de groote speelsoène gevolgd, het loefde
soms zoo mee, dat het zic-U in applaus bij
open doek niocst uiten en ma elk bedrijf
het scherm meermalen rijzen deed.
Er is dus alle reden oer V!® een f'ink suc
ces lo spreken.
Ook om andere redenen kunnen de
werkendo *ledon met voldoening op den
avond van gisicr terugzien; het was een
diletlantenopvoering, waarin zeer veel to
waardoeren viel. Herhaaldolijk dachten
wij: het is toch knap. dat zij zoo iets kun
nen I Het was eon voorstc'ling, die er we
zen mocht
Of Cremer op do wedstrijden met het
stuk succes zal hebben 1 Dal zal wol voor
namelijk nfhange.il van do concurrecreiide
verconigiingon. (Laten wij voor Cremer ho
pen, dat die concurrentio niet al te zwaar
za! zijn.
Een verecniging, welko „Geuren" wil
opvoeren, moot over krachten beschikken,
die do rollen van Henri de Nancy, Alice
Renkom en Johaai volkomen ...aankun
nen", Met dc bezetting van deze rouen
staat of valt het stuk. In den heer Crom-
bouw bezit Cremer een speler, die veel
voor de rol van Henri de Nancy mede
brengt: een groote routine, dramatische
kracht, een goede stem en een flink fi
guur. Voor con dilettant was zijn spel dan
ook zéér verdienstelijk, eoms 2elfs meer
•dan dat. Men kcci in het eerste bedrijf
aan dezen geurmaker gelooven, al zag hij
er voor een 52 jarige wel heel erg jong
uit. Crombomv mnakto cr een oversle
van met geprononceerd Haagsch accent,
al Mot hij dat accent in dc dramatisohe
scènes later valletn. Ik voor mij prefereer
de opvatting van Nico do Jong cn Brond-
geest,, die er een „vechtjas" vun mnakton,
kwam, Een officier, die jaren op Atjeh
is geweest «1 zulke krachttermen ge
bruikt, dio *6 morgans al oude klare drinkt
die heeft het geaffecteerde Haagsehe al
lang afgelegd. -Maar dat daargelaten, leef-
do dezo overslo wol.
In II had ik nu en dan meer kracht van
liein verwacht. Dan moet het voortdurend
inwendig hij dezen kniohtkerel koken. Men
voeklo dit niet altijd bij den heer Ciom-
bouw. Hij was in de groote scène met den
heer Bakker vooral in het begin, als
Alioe hein dc verpletterende woorden toe
voegt te mak. Laat hij zich toch voort
durend indenken in wat voor 6itu:it:o deze
man tegenover zijn zoon staat. Voor een
deel kwam dat ook door het tegenspel, dat
Joh an gaf. Do heer Bakker voelde do
rol blijkbaar volkomen. Zijn fout was,
dat hij dat go voel to veel nuanceerde.
In een groote scène tl faire als daar tus-
schon dio twee mannen gespeeld wordt,
moet heel de actie in con breidelooze vaart
doorgaan I Wie dat tooneel vroeger van
beroepsspelers heeft gezien, zal begrijpen
wat ik bedoel. Johan mag geen moment
pathetisch worden; ook hij hem moet men
de hartstocht voelen gioeicn. Zeer goed
was Crombouw in Hl. Heel mooi gaf hij
het oudor gewordeno wuer en iu do slot
scène ontwikkelde hij een kracht, dio
werko'.ijk vertaste.
AJico Renkont is een c-'-.uaille! Niet meer
en niet otiiv-WFcr- ac-'riee 5J44 Uicat zal
