Van onzen reizenden Redacteur
Over het vleeschgebruik in
Haarlem en Omstreken
Muziek.
De Hanzebank
41e Jaargang No. 12398
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 16 November 1923
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) f 3.57'/i. Franco per post door Nederland f 3.87'/i. Afzonderlijke nummers f 0.15. Geïllustreerd
Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f 0.571/,; franco per post f 0.65.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Directeuren: J.C. PEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM
Hoofdredacteur: J.C. PEEREBOOM
ADVERTENTIEN: Van 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cer.ts
per plaatsing, elke regel meer 15 Cents k contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs.
Directie, Redactie en AdministratieGr. Houtstraat 93, Post-Giro 38310
Telefoonnummers: Directie 3082, Redactie 600 en Administratie 724
Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wljkeroog, IJmulden.
Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 352i
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Heden.
VRIJDAG 16 NOVEMBER:
Concertgebouw Modern, Raaks. Op
treden van Poldy Reiff. e.a.
Bioscoopvoorstellingen.
ZATERDAG 17 NOVEMBER.
StadsschouwburgN. V. Rot-
itendamscih: ©n Hofbtadt'ocmeel
„Boefje". 5 uur.
Groote kerkDe Woguummers,
2.15 uur.
Lux'or-Theafer, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling 2.30 en 8 uur.
Schouwburg De Kroon. Gr. Markt:
Bioscoopvoorstelling 2.30 en 8 uur.
Cinema Palace, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling 2,30 en 8 uur.
Scala-Theater, KI Houtstraat 77:
Bioscoopvoorstelling 2.30 en 8 uur.
Atlanta-Bioscoop, Zijlstraat: Bioscoop
voorstelling 2.30 en 8 uur.
(Nieuwe reeks.)
No. 193
Bij
de Hollandsche „Roerkindertjes"
te Dieren
Met den heer Dousi, den directeur
van het Rusthuis Bethanië in het
vriendelijke dorp Dieren, stond ik in
den tuin voor de open serre-deur ic
.wachten op de Hollandsche „Roerkin
dertjes". De heer Dousi had mij het
heelc „Rusthuis" laten zien, de gezel
lige cct- cn speelzaal, de badkamer, de
keuken cn de heldere, ruime slaapka
mers met de witte, Engelsche ledikant-
jes, in elke kamer zeven, flls in het
sprookje vaa Sneeuwwitje, De
tafels stonden gedekt en de bedjes wa
ren gespreid voor de dwergjes, die nog
waren in het bosch.
Als ccn sprookje moet het leven
voor de ïloüandsche Roerkinderen op
„Bethanië" wel zijn en het land van
hun ouders moet hun wel het Lui
lekkerland schijnen, waarvan in de
sprookjesboeken zoo mooi wordt ver
teld. Holland!..welk een zoete
klank moet die naam in Duitschland
hij de kinderen wel hebben. Holland,
het land van melk en honig, waar teder
warm gekleed gaat, waar van alles volop
is, wit brood, melk, boter, vet c-n
vlecsch, Holland, waar de kinderen
geen honger lijden, waar zij ©ten kun
nen zóó veel, als hun maagjes begcc-
ren Want zoo moet het in de verbeel
ding van het Duitschc kind immers
wel zijn! Naar Holland!zou het dc
kinderen in Duitschland (niet in idc
ooren klinken als „naar het wonder
land"?
„U liadt ze moeten zien, zoo zet me
dc heer Dousi, toen wij daar samen in
het koesterend herfstzonnetje te wach
ten stonden in den tuin, „hoe ze hier
aankwamen, zoo armoedig, zoo have
loos, zoo mager en bleek, dat je de
tranen in dc oogen sprongen. Er waren
er bij, die onder hun lompen van
kleertjes niets aan hadden dan enkel
een hempje, als je die aan elkaar ge
naaide lapjes tenminste nog een
hempje" zou kunnen noemen. En
zoo moe als ze waren, zoo dood op!
Van 's nachts 4 uur hadden zij van
Dortmund af in den trein gezeten,
tot 's avonds half ii! Er waren er bij.
die eerst nog drie uur en sommigen
zelfs langer hadden moeten loopen,
omdat het treinverkèer in de Roer nog
geheel in dc war is. Ze zaten als kleine
vogeltjes in mekaar gedoken op hun
stoelen in de eetzaal te slapen. Wij kon
den ze natuurlijk niet dadelijk zoo als
ze waren in bed stoppen! Eerst moesten
zij verschoond worden, gcwasschcn
en-gekamd. De dames hebben het zoo
gauw mogelijk gedaan,-maar hel duur
de tooh 'n heclen tijd, voordat zij in hed
lagen. De meesten. sliepen, terwijl ze
verschoond en gekamd werden en ver-
schcidcnen hebben wij in bed moeten
'dragen.
Maar toen den volgenden morgen,
toen ze opstonden en allen nieuw onder
goed cn andere kleertjes kregen! Dat
was roerend om te zien! Als pauwtjes
stapten zo rond, lieten elkaar hun nieu
we hompjes, borstrokjes en broekjes
zien..
„Guck a mal! Guck a mal!" riepcr
de kleintjes met stralende oogjes. En
'die gezichtjes, toen ze heneden kwamen
in dc eetzaal, waar alles klaar stond,
pap. boterhammen wit brood! en
melk! ■Sommigen hadden nog het
Duitsche bruine -brood bij zioh, brood
met reuzel, maar hoe ze dat in
Duitschland kunnen eten, is mij een
raadsel. Bah! Wat 'n lucht
Er waren er ook bij. die wat
geld van 'hun ouders hadden meege
kregen voor de reis. Een klein ventje
van vijf jaar kwam trots naar mij toe
met 2i Millioen Mark. Hoeveel het was,
wist hij natuurlijk niet. ITij hield tie pa
piertjes in zijn knuistjes, alsof het bil-
boencn waren. Een ander had honderd
duizend en een derde overhandigde mij
zelfs plcchtmalig cn ernstig zijn gan-
sche schateen papiertje van iooo
Mark!"
Hooge kinderstemmetjes kwetterden
op in dc dorpsstraat! Met ihun drie
geleidsters kwamen zij aangeloopen,
twee aan twee; de Hollandsche „Roer-
kindertjes'1, die nu tijdelijk in Bethanië
zijn ondergebracht. Even keken zij met
vragende oogen naar den vreemden
meneer, die daar in de open deur van
hun speelzaal stond, maar pas had ik
iniin ..Gitten Morgen niet gezegd cn
een kleinen ukkepuk bij de hand geno.
men, of het het le groepje verdrong zich
om mij heen en 'n twintig kleine
knuistjes werden mij tegelijk toegesto
ken. En toen ik vroeg, hoe oud ze wa
ren, hoorde ik van alle kanten:
„Sieben!" „Neun!" „Sechs 1" „Ich
Acht 1" „Ich Zwölfl" Het werd opeens
een wedstrijd, wie mij het eerst den
leeftijd zou meededen. Een klein ke
reltje duwde een meisje naar voren en
lichtte in„Sie ist fünf! Sie heiszt
Betsy!"
Wie er al meer in Holland geweest
was?
Ich 1 Ich! Ichl Ich! Er! Er I Sie! Sie!
Ichl Ich! klonk het weer van alle kan
ten door elkaar. Zij staken, <als op
school, de vingers er bij in dc hoogte,
opdat ik het toch vooral zou zien. De
een was vroeger in Eerbeek, een andet
bij Deventer, een derde bij een boer
in Friesland geweest! Of ze het prettig
vonden in Rollar.d? Als een koor klon*
mij hun blij „Ja, ja, ja, ja!" tegen.
Wij waren al de beste kameraden,
de Roerkindertjes en ik! De een ver
telde mij, dat zijn vader voor de „Fran-
zoscn" werkte, een ander, dat vader al
weken „arbeiilo.s"' was en een derde,
dat de Franzosen in hun „Schule" la
gen.
„Bei uns auch! Bei uns auch! Bei uns
auch!" klonk het opnieuw in koor en
weer gingen zes, zeven vingertjes in de
hoogte, opdat ik toch vooral zou zien,
dat ook bij hen Fransche soldaten in
de school lagen! Het was duidelijk,
dat dit, speciaal voor de jongens het be
langrijkste evenement was geweest dei
heele bezetting.
Juffrouw Dousi, de zuster van den
directeur, kwam binnen met een groote
melkkaneen van de dames-verzorg
sters hep als een tweede zwarte
Piet achter haar met ccn blad, waar
op voor elk kind een speculaas! Tegen
dc toovermacht van een kan melk cn
een blad speculaasjes kon de „vreemde
meneer" niet op. Ik stond plots verlaten
cn alleenEnkel een heel klein (meisje,
een hummel van een jaar of 'vijf, stond
nog naast mij, haar hoofdje naar mij
opgeheven en zei: „Tag! Tag!" Toen
de grooten om mij stonden, had ze niet
bij mij kunnen komen. Nu wilde ze
toch laten zien, dat zij er ook nog was.
Haar handje stak ze mij toe en ze
knikte met een heel ernstig gezichtje,
eiken keer, als zij „Tag!" zei.
Om de groote tafel zaten zij even la
ter, alle 24, de melkk'roes in beide han
den voor den mond. Klok! klok klok!.,
ze dronken, alsof het een godendrank
was. Twee jongens zaten met verheer
lijkte, glundere snuiten over hun melk-
kroes naar mij te kijken! Het was, of
ze mij wouen zeggen „Man, kijk es,
hoe fijnemans! Zie je wel, in wat voor
paradijs we hier zijn?" En het specu
laasje? Er waren er, die er wel vijf
minuten op kauwden, om er zoo lang
mogelijk van te genieten.
De tafels werden afgeruimd, het
speelgoed poppen, weegschaaltjes,
ledikantjes, -bouwdoozen, leien cn pren-
teboeken kwam te voorschijn en
onmiddellijk krioelden allen door
elkaar. Toen vroeg juffrouw Dousi, of
ze al 'n Hollandsch liedje voor „me
neer" konden zingen.
,,'Jawohl! Wilhelmus"! „Piet Hain!"
schreeuwden de jongens, In ccn kring
zaten de groolstcn om (de tafel cn
onmiddellijk toeterde het mij in de
ooren, dat Wilhelmoes van Nassouen
van „Deutschen" bloed was. Ze meen
den het daarom niet minder goed, de
kleine „Ilollandertjcs"! Onmiddellijk
daarop volgde nummer twee
Piet Hain 1 Piet Hain!
Piet Hain sain Naam ies klein!
maar hiermee was hun Hollandsch repei-
toirc blijkbaar uitgeput en uit volle
borst begonnen zij dc liederen, die zij
in* hun andere „Heimat" hadden ge
leerd „Wandern ist des Milllcrs Lust!"
„Ich hatic eïnen Kameraden" cn „Wer
reitet durch das grüne -Wald?" Zij
zongen, zij zongen, alsof heel Dieren
hen hooren moest, het eenc lied voer,
het andere na, alles, wat zij op school
hadden geleerd, vóórdat de „Franzosen"
er in waren gekomen. En terwijl zij
zoo zongen, zag ik de rij langs en een
diep medelijden greep mij aan. Want al
deze zingend-e kinderen leken oude1
mannetjes cn vrouwtjesmet hun hoogc
schoudertjes, de ingevallen borstjes,
hun ernstige, bleekc, magere gezichtjes
en de diep-blauwe kringen onder de
holle, fletse oogjes. Waarom, waarom
toch. vroeg ik mij af. moeten dc on
schuldige kinderen lijden voor wat dc
krankzinnige wereld misdrijft?
Dc heer Dousi cn ik gingen naar
bovcn en toen wij op de kamer van den
•ur van Bethanic zaten, schalde
Wandern ist des Miillcrs Lus:!"
nog door het huis. De heer Dousi ver
telde mij een en ander van het doel vau
„Bethanië" en de samenwerking van
deze vereeniging met het comité ter
uitzending van Nederlandsche kinde
ren. Bethanic is een rusthuis te Dieren,
waarin kinderen, die rust cn buiten
lucht behoeven, zooveel mogelijk gratis
of tegen een minimum tarief worden
opgenomen. Toen het bestuur van
Bethanic las van de Hollandsche kin
deren uit Duitschland, heeft het zich
onmiddellijk in contact gesteld met het
oomné cn (voorgesteld 24 (kinderen
gratis op te nemen. Dit voorstel werd
met graagte aangenomen, zoodat v'an
bet transport van 40 kinderen, dat 30
October uit Dordtmund kwam, het
grootste deel op Bethanië is onderg®.
bracht. Op een annonce, waarin drie
dames werden gevraagd om zich 3
maanden geheel belangeloos, zonder
eentge vergoeding ter beschikking te
stellen voor de verzorging der kinde
ren, zijn alleen meer dan 300 brieven
ingekomen. „Wij zijn bijzonder geluk
kig geweest," zoo zei me de heer Dousi,
„in dc keuze van de drie dames, die zich
met hart en ziel thans aan dc kinderen
wijden!"
Op dc aanvraag in de kranten om
kleeren zijn 40 paklceücu binnen geko
men en ook in andere opzichten onder-
indt het bestuur van alle kanten zeer
veel sympathie en krijgt het veel steun.
„Maar" zoo zei me de heer Dousi
den mcesten nadruk „we staan
pas aan het begin, want het doel is
zooveel mogelijk Hollandsche kinderen
Duitschland naar ons land te laten
komen cn ze door een verblijf van dri^
maanden als het noodig is langer
zooveel doenlijk bij te voeden en .op te
knappen.
In het geheel zijn er 23.000 Hollandsche
kinderen in dc Roerstreek en de nood
onder de Hollanders is verschrikkelijk!
Men kan gerust zeggen, dat alle kinde
ren ondervoed zijn! En hoe zal het dezen
winter worden Er moet geholpen wor
den, zoo spoedig cn zoo veel mogelijk!
Wij moeten zien, zooveel mogelijk kin-
n uit die ellende vandaan te halen 1
De werkelijkheid is erger dan de
sterkste verbeeldingskracht zich kan
oorstellcn! Het comité heeft op zich
genomen zoo spoedig doenlijk 500 Hol
landsche kinderen naar ons land te stu-
1. Natuurlijk kan_niaar een betrekkelijk
klein deel hoogstens 50 hier op
Bethanië waar kinderen van alle
gezindten worden opgenomen Wor
den ondergebracht. Over de rest moe-
particulieren zich ontfermen. Het
■•aar, dat Nederland reeds veel ge
daan heeft voor Belgische, Weenschc,
Hongaarsche en Duitsche kinderen
Hier geldt het echter kinderen van onze
eigen stam, Hollandsche kinderen, die
n dat is geen groot woord, wat ik nu
eg zullen ondergaan, als zij met
orden gered. Men lean op verschillen
de manieren helpen; door geld te zenden
aan den heer PI. Onnes, Rijswijkschc
weg 476, Den Haag, den penningmees
ter van Bethanië, maar nog meer door
zich bereid te verklaren een kind dezen
winter in huis te nemen, of 'als men
hiertoe zelf niet in staat is, in een
iendelijk huis te doen verplegen."
Mevrouw OnnesVan der Willigen,
die het huishouden op Bethanië be
rt, kwam ons waarschuwen, dat de
„tafel gedekt was" en mij uitnoodigen'
aan te zitten, Naast mevrouw Onnes
heb ik toen tusschen onze Hollandsche
Roerkindertjes aan de disoh gezeten
en zelden 'heb ilc mij zoo aan een „feest
maal" gevoeld en heeft het eten mij
beter gesmaakt dan daar tusschen die
heerlijk smullende kinderen. Ik had al
mijn lezers naast mij willen tooveren om I
dit tafereeltje te zien de 23 Holland
sche Roerkindertjes inet graagte etend,
etend al maar etend de rollade, aard
appelen met sju en roode biet.
O, wat is cr voor ons, Hollanders,
nog veel te doen in dezen tijd! Drie es
twintig duizend Hollandsche kinderen
de Roerprovüicie, waarvan duizenden
ondervoed zijn en dezen winter honger,
honger zullen lijden, als wij hen niet
te hulp komen! Als gij, lezer, daar op
Bethanië mede hadt aangezeten aan
den disch en ge hadt die bleelce, teere,
maar blijde en tevreden gezichtjes ge-
om u heen en ge hadt ze zien eten, I
eten, al maar eten, dan hadt ge hier-
van ben ik zeker onmiddellijk het
adres gevraagd van den secretaris-
penningmeester van Bethanië, die dc
gelden voor de uitzending van Holland-1
sche kinderen ontvangt of de adressen
an de personen, die genegen zijn Hol
landsche Roerkindertjes op te nemen.
Omdat gij niet aan tafel waart en ik
wel, geef ik u het adres hierbij
H. Onnes. Rijswijkschc Weg
N r. 476, Den Haag.
J. B. SCHUIL'.
Stadsnieuws
HET VAKKUNDIG MEUBELHUIS.
In de Ésschilde-retraat, opende de
heer A. Zeg waart het „Vakkundig
Meubelhuis". Alle meubelen, die hier
verkocht worden, zijn vervaardigd in
de drie werkplaatsen van den heer
Zcgwaarl. die in de Klaverstraat ge
vestigd zijn.
Het beste van zijn werk heeft hij
tentoongeebeUI in de toonkamer van
den winkel, die werkelijk een zeer
gpeden indruk maakt. Vooral de boe-
kenkast munt uit, door zijn sierlijken
iijl, evenals liet groote buffet, d.-.t
lit decoratief oognunt hee! goed ge
slaagd is.
Dezen avond wordt. de. zaak ge
opend. De eigenaar verwacht veel be
langstelling van familie, vrienden en
collega's.
Rundvleesch wordt hei meest
gegeten
Het gebruik van schapenvieesch in
den oorlogstijd toegenomen, nu
weer afnemende.
Met den directeur van het Slacht
huis, Dr. F. P. Keijser, hebben wc eens
een onderhoud gehad over het vleesch-
gebruik in Haarlem.
Ouzo allereerste vraag luidde, of er
tegenwoordig veel vleeseh gegeten
wordt Het antwoord luidde bevesti
gend. De directeur verzocht evenwel,
©r rekening mede te houden, dat hij
geen cijfers over Haarlem alléén kou
moedeoleu, omdat liicr «>ok voor de
buitengemeenten geslacht wordt. Uit
is, vooral wegens do grooto L.evolking
van Schoten, nogal van belang. Voor
Bloemeudaal en het Bosch en Yaari-
kwartier 111 Heemstede wordt niet
veel geslacht. Dat vindt zijn oorzaak
in liet feit, dat de bewoners van deze
streken hun vleeseh bij de Haarlem
sciio slagers bestellen. „De gemeente
Haarlem is dan ook", zei de heer Keij
ser, „gunstig gelegen voor het vleesch-
af zetgebied".
Op onze vraag, welke soort vleeseh
het meest gebruikt wordt, antwoord
de hij, dat dit het rundvleesch is. Er
worden hier tegenwoordig wekeliiks
ongeveer 100 koeien geslacht. I11 1008
het abattoir werd in Mei 1S07 ge
opend werden 4224 koeien geslacht,
dus gemiddeld ongeveer 80 per week.
Er worden thans derhalve 20 koeien
per week meer verorberd! I-Ioewel het
jaar 1923 nog niet voleindigd is, ver
wacht de directeur toc.h, dat het aan
tal geslachte koeien dit jaar 5300 zal
bedragen. Nogmaals vestigde li j er
evenwel nog eens nadrukkelijk de
aandacht op, dat hierbij vooral nok
aan Schoten gedacht moet worden.
Iu 1008 werden 570 paarden ge
slacht; tnans 90U, dat is gemiddeld 18
per week.
Het aantal varkens, dat opgepeu
zeld wordt, is óók veei grooter dan in
1008; toen 98(j0 en in 1922 niet minder
dan 11.377.
Met het gebruik van schapenvieesch
is het eigenaardig gegaan. In 1908
werden slechte 486 schapen geslacht.
Na de oorlogsjaren is het gebruik van
dat vleescli verbazend toegenomen
Maar het gebruik is nu weer sterk
afnemende; in 1921 werden 2300, in
1922 veel minder, namelijk 1700 en dit
jaar zal het aantal waarschijnlijk
slechts 1000 bedragen. Hieruit kan
dus worden opgemaakt, dat liet scha
penvieesch niet bijzonder geliefd is.
Het gebruik van vette kalveren is
óók niet meer zoo groot. Men verge
lijke 'do cijfers slechls: 2476 in 1908,
1079 in 1921, 1725 in 1922 en dit jaar
waarschijnlijk 2009.
Veel graskalveren worden eveneens
niet genuttigd. De cijfers .van 19(13 zijn
niet bekend. In 1922 werden er 423 ce-
slacht, maar dit jaar zal hot cijfer
vermoedelijk slechts 170 bedragen.
De nuchtere kalveren zijn blijkbaar
méér in trek; 1921 in 190S, 4025 in
1922 en dit jaar 4C09.
Alles bij elkaar genomen, wordt er
dus tegenwoordig in Haarlem en om
streken een flink stukje vleeseh ge
bruikt!
Een bureau voor beroeps
keuze
Een post pro memorie
uitgetrokken
Reeds eenige jaren geleden mam da af-
deeling ran Volksonderwijs het initiatief
om een vergadering te houden ten einde
de mogelijkheid te bespreken van -"la op
richting van een Bureau van Beroeps
keuze. Nadat was opgemerkt dat 'het in
het voornemen van de gemeente 'ag o:n
éeri devgoli.'k bureau aan den gemeente
lijken werkloosheidsdienst te verbinden,
bleven de plannen rusten.Tot heden
kwam daar echter niels van.
Thans vermeldt de Qemeentcbegroo'ing
een post van f 1 kosten van instelling
van een Bureau van Beroepskeuze. In de
Memorie van Toelichting wordt opge
merkt: Ten einde do mogelijkheid (e ope
nen i/11 1924 tot de instelling van ceil 'Bu
reau van Beroepskeuze, overeenkomstig
de verordening op den dienst der werk-
loosheidhestrijdi-ng te kunnen overgaan,
doch in de onzekerheid hoeveel eventueel
hiervoor zou dienen te worden uitgetrok
ken, woïdt deze post op f 1 gesteld.
Mag hieruit worden afgeleid dat liet in
1X24 eindelijk zal komen tot de instelling
van een Bureau voor Beroepskeuze? Wel
licht dat in de nfdeeiingon van den raad
hiernaar nader zal worden gcinfoTinec;.!.
Gelijk bekend zijn in andere gemeenten
Bureaux van Beroepskeuze, die daar een
nuttig werk doen. Ze adviseeren aangaan
de do beroepsmogelijkheden de economi
sche vooruitzichten in een beroep en aan
gaande de lichamelijke cn zielkundige
eischcai, die een beroep stellen. Aanleg en
geschiktheid worden na een onderzoek be
oordeeld.
Het is een omvangrijke arbeid elders
neemt men. met behulp van onderschei
dene instrumenten proeven, om don
aanleg te meten die de vraag doet stel
lenwaarom een Bureau voor Beroeps
keuzo aan den gemeentelijken Werkloos-
l-.tidbesirij'lir.gsdienstte verbinden? Me
disehe voorlichting is een voorname fat
tor. llien'. lner r.iel samenwerking mot
den gemeentelijken geneeskundigen dienst
H. O. V. Ledcnconccrt.
Een paar noviteiten van G. H. G. von
Bruekon l-'oek op het programma; de aan-
wezighcid van den componist; een soliste
wier frissche natuurstem een ieder be
koor:; «cn zeer talrijk belangstellend pu
bliek, waaronder veel genoodigde over
heidspersonen: en ten slotte de H. O. V.
zelve, die cmder de energieke leiding van
Nico Gerhnrz steeds jeugdiger, krachtiger
en beschaafder voor den dag komt. Dai is
iu weinig woorden het resumé van het
ledenconoert van Donderdagavond, dal
om al het opgesomde best „buitengewoon"
mocht heeten.
G. 11. G. von Brucken Fock is onder
do Nederlandscne componisten een figuur
van beteckenis, die jammer genoeg tc wei
nig van zich laat hooren. Gebeurt het
eens een enkelen keer, dat zijn werk de
ver der vertolking te beurt valt, don vror
den wij verrast door den diepen ernst zij
ner kunst, door het persoonlijk cachet,
dat zijne karakteristiek put uit het re'.i
gieus gemoed van deu toondichter, Al be
hoort hij tot de vroegere generatie krach
tens zijn leeftijd en zijne vorming, In zijn
nieuwste werken is geen stilstand, geen
schabloncarbeid merkbaar, men voelt het,
zijne artistieke ziel maakt dc wisselende
tij der eeuwige evolutie moe, haar was
dom kende geen stilstand. Wat hij geeft
is eerlijke kunst, zonder excessen, rijp en
uit innerlijke overtuiging gegroeid. Dat
was de ir.druk die mij de vier gewijde
liederen voor sopraan en orkest gaven. En
als ik mijn voorkeur mocht uiten, zou ik
in do eersie plaats noemen „Gebed", om
zijn reiaien eenvoud, en „Wensoh" om zijn
teero innigheid. Deze liederen werden door
Mej. Jo Vincent als sirene klankvisioenen
weergegeven. Voor „Zonnedag" ontbrak
haar wel eenigszins de kracht en de spon-
De orkestwerken „Twee liederen van de
Zee" lijken mij vroeger werk van G. H. G.
von Brucken Fock. Het eerste „In den
Nacht" schijnt meer pianistisch dan or-
chestranl gedacht, bet tweede „Hymne"
is een voortreffelijk orkeststuk, dat onder
■le bezielende directie van Gerhnrz tin-
teldo van kleur en leven.
Tweemaal versoheen de componist op
het podium, om voor het gul applaus van
het publick te danken en zijne hulde te
betuigen aan de executanten van zijn
werk.
Benevens de vier liederen van G. H. G.
von Brucken Fock, zong Jo Vincent nog
do groote aria uit „Der Freischiita" van
Weber.
Dat was een zware opgaaf voor de jeug
dige zangeres, die gedeeltelijk goed slaag-
-le. Wat er nog ontbrak citeerde ik reeds
bij het lied „Zonnedag", en dat. zal tijd en
studie haar wel bijbrengen. Verder zou
ik de zangeres raden het traditioneel ge
bruik der appogiaturem bij de recils in
acht te nemen.
Het orkest liet ons een zeer gedistin
geerde uitvoering van Beethoven's vijfde
hooren, doorgaans wel wat te gereserveerd,
waardoor liet tempo iets verslapte, maar
voortdurend kiankschoon, niet het minst
bij de blazers.
„Finlaaidia" van Sibelius, deed het als
altijd om het karakteristieke volkstheina
en de kleurige orcliestratie. Een klein
viekje bij de blazers, zullen we maar niel
te zwaar opnemen.
Alles bijeen was het een zeer mooi jon-
Zondagavond wordt hetzelfde program
ma gegeven. Voor liefhebbers van goede
cn mooie muziek een buitenkansje.
JOS. DE KLERK.
ENGLISH ASSOCIATION IN
HOLLAND.
Do tweede lezing van het seizoen
bracht den leden van do English
Association Donderdagavond «cn
causerie door den heer Strntton,
van de Royal College of Architecture
te Londen over Tudor Domestic Ar
chitccturo. In zijne zeer interessan
te' beschouwing, dio verlicjitt werd,
door oen groot aautal fraaie afbeol
dingen van Eugelsche land- en stads
huizen voerde de spreker zijn go)
hoor door een tijdperk der Engel
sche architectuur van het begin der
16e eeuw tot het midden der 17e.
Hij wijdde in het bijzonder uit over
deu invloed van vreemde kunst c-p
do bouwkunst in zijn land. Na do
Italioansche invloed, die zich in
Engeland bepaalde tot gevel (en
binnenhuisornamenten, zonder do
bouwordo te wijzigen, kwamen da
Vlaanische en Duitsche invlooden.
Al dien tijd echter was de bouw
orde gebaseerd geweest op het in do
middeleeuwen noodzakelijke, doch
in later eeuwen overbodig geworden
principe, dat groote landhuizeu in
do eerste plaats verdedigbaar moes
ten zijn. Vandaar de geweldig zware
poorten, de kasteelachtige uitbou
wen, de slotgrachten e.d. Een ander
karakteristiek van die vroegere
Engelsche bouwwijze was. dat <le
grondstoffen voor den bouw als
systeem slechts gezocht- werden 111
het district waar gebouwd werd. In
een boschrijke streek bouwde men
daarom huizen, die voor een groot
gedeelte van hout waren vervaar
digd, in een kleirijke landstreek
werden bakstcenen huizen opgetrok
ken, op een rotsigen hodem verrezen
nok landhuizen van grooten zwan-n
steen. Dit is de reden, dat de vole
gebouwen, die uit die tijden nog
over zijn en de bewondering van den
reiziger opwekken, zoo goed met
den uard van het landschap harmo
niseren.
De llollundsche invloed, die bui
tengewoon sterk is geweest begon
het einde der I7e eeuw, toen
1 path ie op godsdienstig, liandels-
en politiek gebied de beid© lauden?
in voortdurend contact hield. Engel
sche bouwmeesters reisden naar de
Nederlanden en bestudeerden onz©
'inheeansche bouwstijl. Zij tn!ach ton.
uit Amsterdam belangrijke architec
tonische boeken mede, die to en,voorat
wat- uitwerking van projecten 810
trof, buitengewoon nut hadden
voor den architect. De beroemd©
Engelsche architect Sir Christo
pher Wren, die o.a. St- Paul's Ca
thedral te l.onden bouwde, volgde)
ui sommigen zijner scheppingen do
Hollandsche bouworde op den vont.
liet krachtigst dood de 'Hollandsche
invloed zich begrijpelijker wijs gol
den toen stadhouder prins Willem)
111 Koning- van Engeland werd cn
in zijn paleizen uitbreidingen of wij
zigingen liet aanbrengen, die archi
tectonisch uit 1skonings geboorte
land afkomstig waren. Zoo droeg hij
Sir Christopher Wren op, het bij
alle Nedcrlaudsclio bezoekers van
l.onden bekend© latere gedeelt© van
Hampton Court op. De binnenplaats
van dit fraaie gebouw is ©en vrij
wel getrouwe copie van do gebotr-
wen der Tweede Kamer te 's Ura-
venhage.
Later is die Hollandsche invloed
op den achtcrrond geraakt en ten
slotte geheel verdwenen door de
rag© onder de Engelsche welgesbel-
den voor alles wat Fransch was.
Het aantal gebouwen alleen in en
0111 Londen reeds, dat op den Ne-
derlar.'ilschcn tourist den indruk)
maakt, zoo uit Amsterdam of den
Haag te- zijn overgebracht, is nog
heden ten dage legio.
De spreker ontving aan het- einde
van zijn redo ©en welverdiend ap
plaus van zijn gohoor. dat niet zoo
talrijk was, als gewoonlijk hij do lo
zinpen dezer vereeniginp 'net geval
is, ©en Omstandigheid, die wel op
rekening zal dienen to komen van
het slechte weer. Zii, die er waren,
zullen echter geen spi t gehad heb
ben van hun komst. Het was zeer
interessant ©n voor 0113 nationaal
gevoel voldoening gevend.
DE BECROOTINC IN DE
AFDÊELINCEN.
Woensdag 2S November vergaderen dc
afdcclingen van den raad om de ge-
mcentcbegrooting tc behandelen,
SYNAGOGEDIENSTEN.
NED. ISRAüL. GEMEENTE.
SABBATH: Vrijdagavonddienst bij
den ingang te 4 uur.
Ochtenddienst te 8 uur.
Middagdienst- te 1 uur.
Avonddienst (e 4.56 uur.
Werkdagen: Ochtenddiensten: Zon
dag t© 7.30 uur. Anders t« 7 uur.
Avonddiensten: Zondag le 7 45 uur.
Anders te 7.30 uur.
TALMOED TORAH: Sabbath: des
middags te 12 uur.
Werkdagen te 7 uur n.m.
Do ochtend- en avonddiensten op de
werkdagen, alsmede Talmoed Torah,
worden in het Gemeent©gebouw ver
richt.
Het bijkantoor ie Overveen wordt
opgeheven
Naar men ons mededeelt zal in ver
band met bezuinigingsmaatregelen het
Bijkantoor tc Overveen met ingang
van lieden 16 Nov. 1923 ophouden te
bestaan en overgebracht worden naar
het Bijkantoor te Haarlem, Gedempt©
Oude Gracht.
EEN JUBILEUM.
Heden, Vrijdag, lierdacnt do heer
R. J. H. Leenders, commies-titulair,
chef van de bestellerskamer ten
postkantcrc, den dag waarop hij
voor 25 jaar, bij de post-admiuistru-
t-ie iu dienst trad- Hedenmorgen
bracht een deputatie uit het. perso
neel van het postkantoor dan heer
Leenders, een bezoek. Do deputatie
bestond uit den commies-titulair C.
J. Straatman, de bestellers Hendriks,
Nijs, Dickman, en den besteller
Fiege- I'e heer C. J. Straatman sprak
den jubilaris toe- Deze ontving van
het gezamenlijk personeel ©en eiken
houten boekenkast en een bloemstuk.
De kaartclub waarvan de heer
Leenders lid is. bood ©en groot©
loupe aan, dia de jubilaris, als post
zegel verzamelaar, uitstekend kan go
bruiken.
Wij kunnen tenslotte nog mede-
deelen dat de jubilaris, die èu als
men sell èn als ambtenaar de algo-
meene achting geniet, van familie
cn kennissen veel belangstelling
mocht ondervinden.
VEREENIGINC VAN BIBLIOTHE
CARISSEN.
De Nederland sche Vereeniging van
Bibliothecarissen ©n Bibliotheekamb
tenaren vergadert Zondag 25 dezer te
Haarlem.
's Morgeus is er een bijeenkomst
van leden ©11 gelntroduceerdeu in het
Paviljoen ter bezichtiging van de ten
toonstelling van do ontwikkeling der
boekdrukkunst in Nederland. Reeds
hebben de heer Dr. C. P. Burger Jr.,
bibliothecaris der Universiteitsbiblio
theek (0 Amsterdam, J. D. Rutgers van
der Loeff, bibliothecaris der gemeente
Haarlem en G. A. Evers, conservator
der RijksuniversiteitsbibJiotheek t©
Utrecht, zich bereid verklaard dien
dag aanwezig te zijn om uitleggingen
Inzake geschiedenis, ontwikkeling cn
techniek fe geven.
.Mejuffrouw II. J. Kluit, bibliothe
caresse der Kitide:leeszaal te Rotter
dam zal 's middags een voordiar
houden over haar studiereis naar
Scandinavische bibliotheken, in hot
bijzonder de kinderleeszalen.