OM ONS HEEN FRANS NETSCHER;- 41e Jaargang No. 12401 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Dinsdag 20 November 1923 S DAGBLA ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd Ijjl ADVERTENTIENVan 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per regel. Bij is (kom der gemeente) f 3.577». Franco per post door Nederland f 3.877h Afzonderlijke nummers f 0.15. Geïllustreerd E abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-adverteniiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f 0.577»; franco per post f 0.65. lil per plaatsing, elke regel meer 15 Cents h contant; buiten liet Arrondissement dubbelen prijs. Directie, Redactie en AdministratieGr. Houtstraat 93j Post-Giro 38810 UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velserocrd, Wijkeroog, IJmulden Telefoonnummers; Directie 3082, Redactie 600 en Administratie 724 DIreCtCUreHn;oMr®dacteurf J.°cVeerÊbÓom REB°°M Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3621 DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD Heden, DINSDAG 20 NOVEMBER. StadsschouwburgScliouwtooneel. 5,Vera"., 8 uur. Bioscoopvoorstellingen, ."WOENSDAG 21 NOVEMBER. Gemeentelijke Concertzaal.. Volks- syimphonie-concert 8 uur. Buitengewone algemeeiië vergade ring van aandeelhouders in de N. Y. Verkoopbuis J. P. Karthaus, 9.30 Buitengewone vergadering van- aan deelhouders in de Alg. National© Bouw- en Exploitatie Mij. Brink- nraiin. Gr. Markt, 'e avonds 8.30 uur. Blauwó Kruis. Volkszang. Ope ning zaal, half 8. Museum van 'Kunstnijverheid. Pa- viljoenslaan. Tentoonstelling van de ontwikkeling der boekdrukkunst 10—4 uur. Luxor-Thenter. Groote Houtstraat; Bioscoopvoorstelling 2.30 en 8' uur. Schouwburg De Kroon, Gr. Markt: Bioscoopvoorstelling 2.30 en S uur. Cinema Palace, Groote Houtstraat: Bioscoopvoorstelling 2.30 en 8 uur. Scala-Theater, KI, Houtstraat 77: Bioscoopvoorstelling 2.30 en 8 uur. Atlanta-Bioscoop, Zijlstraat: Bioscoop voorstelling 2.30 en 8 uur. No. 3254 Brieven van het 36ste Raadslid Aan de ICiezeressen en Kiezers,. Tob mijn spijt ben ik genoodzaakt u' een klein gesehiédenisje te vertellen. Er was eens een kapitein bevorderd tot majoor. De pers waarop de Staatscou rant. gedrukt was waar het in stond, was nog warm, toen hij een van zijn kennissen ontmoette, die tot hem zei: „goedenavond kapitein„"U heeft den verkeerde voor", zei de aaide,r. „Den verkeerde voor U is toch kapi tein Pietersen,,Die ben ik niet." „Wat. u zou kapitein Pietersen niet zijn? met den scheeven neus en de wrat boven het linker oog, die ik iedere n dag tegen kom 1" „Ba toch zeg ik u, dat ik niet kapitein Pieter sen ben!" „Een van ons beiden, moet in de war zijn, maar ik niet. Ik iwcnsch u liet baste toe. Gegroet." En dë kennis draaide zich om. „Ik ben de majoor Pietersen." ,,tk felici teer u, maar sedert hoe lang?" De anaioor haalde, als nauwkeurig mili tair. zijn horloge uit zijn zak en zei: „precies twee uur, zeven minuten, drie en vijftig seconden." „Maar dat kon ik dan teoli niet weten," zei de leennis gekrenkt. Toen rekte do majoor zijn lichaam tot een trotsche lengte uit en zei„meneer, dat had u mooter) ZIEN i" Eta hij ging met fiere schreden naar zijn majoors- Woning. Als iemand nu vraagt, waarom ik dit vertel, dan is mijn antwoord omdat, Jk nu al twee maande n, geen uren, bevorderd ben tot 36ste Piaodslid en nog altijd brieven krijg, geadresseerd „Aan het 34ste Raads lid". Ik mag dus niet alleen tot de briefschrijvers zeggen: ,,u hadt dab moeben zien," maar ook ,,u liadt dat kunnen weten." Na deze im.ed'edeeling zullen missi ves geadresseerd1 aan het 34ste Raads lid onverbiddelijk: ter zijde worden frelegd. Nadat ik aldus mijn hart heb uitga stort, gaan wij tot de zaken over. Gij hebt al eerder een en ander t 'over de gemeentebegrooting van mij verwacht te hooren. Maar vergeet niet, dat de heele begrooting van .vorm veranderd is. Wij waren er zoo aa.n 'gewend, dat de posten altijd op dezelfde manier waren ingedeeld, ja, ia,ar na in ar op precies dezelfde plaats van de "bladzijde stonden. je kon zien. dat de drukker liet heele boek liet staan. En daar hebben Gedepu teerde Staten me nu opeens een nieuw modeJ voorgeschreven en zit heel Noorrlholland- daarop te studeeren. en wensoht Gedeputeerde Staten gezond heid en een lang leven, maar vooreerst niet zulke bevliegingen meer Het is te lastig. En ik heb zelfs al 'gehoord, dat er Raadsleden zouden zijn, die er niet veel van begrijpen het is mogelijk, maar dan moet ik tot hun verontschuldiging zeggen, dat zij er vroeger ook al niet veel van ge snapt hebben. De zaak komt hierop neer. dat verschillende onderdeelen 1 bii c-lkaar gevoegd en andere van ei kaar gescheiden zijn. Als wij er over een iaa.r of drie, vier'weer aan ge wend raken, zal het heel gemakkelijk Wezen. Intuschen is de toestand niet zoo, bf wii kunnen nog wel interessante cijfers vinden. De advertenties op de programma's voor d'e orgelbespeling bijvoorbeeld worden, in verband met de ontvangsten in 1922 en 1923, f 150 lager geraamd, dan voor 1923. Gij Wist niet, gea.chte kiezeressen en kie zers, dab de gemeente er een adver tentiebedrijf op na houdt! Ik begrijp dat. Heb is plotseling ontstaan, op een warmen zomermiddag, toen een hoofdcommies Ier secretarie, na. tie courant ingezien te hebben, tot een commies zei„dat moet toch wel een gemakkelijk vak wezen, advertenties laten ophalen, duur laten betalc-n en dan ergens in afdrukken." Uit deze bogrootingeposb kan hii misschien lee- ren, dat het zoo gemakkelijk niet is."_ Dit is dus één gemeentebedrijf. Er zijn er meer. Do gemeente verpacht namelijk ook standplaatsen v oor bloemen, visch en kleine eetwaren. Als tot cl© laatste afdeeling het lont je behoort bij het begin van den Dreef, clan zou ik willen vragen of de pacht, die dit dingetje betaald, möb de vermindering aan stadssc'hoon niet te duur betaald is. Er staat ook al een manster van een huisje voor de elec'L'iciteit of de telefoon. Moet deze uitlooper van den Dreef, tusschen Baan en Wagenweg in, een gruwelkamer worden Meer zal ik dezen keer van de ont vangsten. niet zeggen. De afdeeling is eenmaal niet interessant, daar ze toch altijd te kort komt. De uitga ven zijn veel belangwekkender. Heb ben niet in de laatste weken zeven en dertig kiezeressen mij gevraagd, hoeveel de burgemeester verdient en de secretaris en de webhouders? Wel nu, dit is het oogenblik om haar weetgierigheid te bevredigen. De jaarwedde van den burgemees- j ter is tienduizend gulden, die van den secretaris achtduizend, die van den ontvanger zesduizend vijfhon derd (terwijl hij nota bene de man is, van wien het komen moet) en de wethouders genieten (dat is zoo de uitdrukking op het Stadhuis, men spreekt er niet van verdienen, waarmee ik overigens niets onvrien delijks zeggen wil) met hun vieren achttienduizend gulden. Do jaarwedden van Ide ambtena ren ter secr.ebarie, de boden, portier en bewaarder en ambtenaren op heb kanboor van den gemeenbe-ontyan-i, ger, beloopen samen in ronde cijfers f 290.000. Dan genieten, let wel hoe zorgvul dig ik dit woord blijf gebruiken, drie oud-wethouders een pensioen: de heer en Joh. dc Breuk f 2800, V. Loosjcs f1094.33, Mr. .T. B. Bomajns f 1438. Ook dit is een zaak, waarin de kiezeressen veel belang plegen te stollen. En dan is er nog een ander onderwerp waarnaar gevraagd wordt: hoeveel zijn de pensioenen nu wel bij elkaar?" Hier moet ik nu juisb mijn omver tsnelheid erkennen. Er zijn tien pos ten die daarop betrekicing 'hebben. Ze beloopen vele duizenden en hee- ten allemaal weer anders, ïzoodab ik den moed niet heb gehad, ze bij el kaar te tellen. Wie over de begroo ting gaat fantaseeren, vaart gauw lek, daarom druk ilc me ook zoo voorzichtig uit. De afdeeling pen sioenen, heb ik wel eens 'hooren zeg gen, is een doolhof, waarin alleen de heer van Abs den weg weet. Met angst en beven denkt heb gemeente bestuur dan ook aa.n de mogelijkheid dat hij er eens niet meer zijn zou, maar troost zich. met de overwe ging dat gepensioneerden, zooals ieder weet, heellang leven en dab dus. degene, die meb ai deze pensioenen dagelij les orngaab, wel in zeer gezon de atmosfeer moet verlceeren. Maar gij roepb, geachte kiezers, om cijfers Welnu, uit betrouwbare bron heb ik vernomen, dat het ge zamenlijk bedrag van al die diverse pensioenen ruim zes ton bedraagt. Wensc'ht gij te weten, hoe dit zoó'n formidabele som kan beloopen, vraag dan aan den heer van Abs. Na deze s.om hebben wij een kleine- bedrag noodig, om op ons verhaal te komen? Zullen wij het eens hebben over Jetje? Die kost maar f 2500. Wat is Jetje? Het is de eenpaarcls slangen wagon met boebehooren. „.Vooir heb vervoer van den wagen", zoo staat er in de toelichting to iezen, ,,is het noo dig, dag en nacht eencn voerman en een ..paard gereed te hebben, waarloe eene overeenkomst ia gesloten, Vilei eenen stalhouder in de buurt Let op de onberispelijke verbui- gingsuitgangeu en veronderstel, dat het paard Jetje heet. Maar de voor naamste vraag is: moet dit werk nog door een paard met eenen wagen en eenen voerman worden gedaan? Zou den een auto met eenen chauffeur niet beter passen in do lijst van dezen bijd? I-Iet gaat sneller en kost allicht niet meer.' Het zal u, geachte kiezoressen en kiezers, wel treffen dat flc alleen maar uier en duur een greepje doe en liefst geen grootq sommen noem. Dit heeft zijn goede reden. Waarom zou ilc u duizelig maken met al die groote ge vallen'.' Ken gcinoeiitcbegrocting is ecu zonderling cling. lil do eoi'ste plaats omdat zo maar een fantastisch stuk is, door do wet voorgeschreven, dat nooit klopt met de werkelijke reke ning. Bijvoorbeeld: iedere begrooting "au de gemeente sluit met een saldo an nihil, niets aan den eenen en niets tan den andoren kant. Potjes mag een gemeente niet maken, dus geen yöui- deelig saldo ranlon en een nadeelig saldo op een begrooting willen Gede puteerde Staten ook niet zien. Het wordt dus zóó precies uitgecijferd, dat de hc-erooting sluit, met een bai rn cent desnoods. Goed. Nu begint de gemeente naar die- begroeting te leven. Ze zal. denkt gij, wel goed hebben uitgerekend, wat zij ontvangen moet en denkt er aan den anderen leant niet over posten van Uitgaaf, dio do Raad zelf heelt vast gesteld, te overschrijden. Eli kijk, .an derhalf jaar laier daar hoort gij. tot uw verwondering dat de re k e n i n g over hetzelfde jaar eindigt met een batig saldo van zes of acht ton. Dit zeg ik nu maar bij wijze van spre- keu, daar wij in Haarlem geen voor- deelig overschot meer kennen. Wel het tegendeel. In ieder geval: op nul komt do rekening nooit uit. Hoe dat mo gelijk is. Vraagt dab eens officieel per gezegeld request aan den Raad en het is best mogelijk, dat gij een ant- oord krijgt. Dit is een merkwaardigheid van een begrooting-, men lean die even goed niet maken, want da cijfers klop pen ioch nooit met de rekening. De tweede bestaat iu heb volgende. Een begrooting heeft twee afdeelingen; ontvangsten en uitgaven. De uitga ven zijn wat de gemeente uitgeeft; dat is duidelijk, maarzij vormen voor een groot gedeelte van .de ingezetenen ook wat dezen ontvangen; de inkomsten daarentegen worden gevormd door wat ingezetenen moeten uilgeven, het geen u duidelijk zal worden, wanneer ik u zeg, dat de sommen dio wij aan belasting uitgeven, door de gemeen te als inkomsten worden geboekt. Wie daarover al te lang nadenkt, duizelt er van. Misschien komt het daardoor, dat menigeen het rechte verschil tus schen debet en credit niet begrijpt. Wie wordt daar wiis uit, wanneer ontvangsten feitelijk uitgaven zijn en uitgaven ontvangsten! Een volgenden keer meer over deze zaken. Ilc groet u allen zeer. Het 36ste Raadslid. Voor kopie conform J. C. P. Sladsnietiws De Tentoonstelling van Boekdrukkunst II. Behalve de bezoekers bij de opening zijn er in de eerste week 544 bezoekers geweest. Een bewijs van het feit, dat de menschcn er nog niet van weten. Toch is, zooals wij zeiden, de tentoom stelling ook voor den leek interessant genoeg en de rector van het- gymna. sium heeft gelijk, wanneer hij in twee groepen er met de leerlingen van het gymnasium naar komt kijken en daar mee het voorbeeld volgt van het depar tement van Nijverheid, de verceniging Haerlem en de vereeniging van biblio theek-ambtenaren. De opschriften bij de inzendingen zijn zoo duidelijk mogelijk, maar daarbij zal het bestuur het niet laten. Dat niet iedereen in staat is om, behalve een dubbeltje entree, ook nog vijftig cents den catalogus te offeren, was aanleiding dat het bestuur besloot twee exemplaren van dat interessante boek werk voor de bezoekers ter lezing neer te leggenom tegemoet te komen aan de kwaal der verstrooidheid, die ten ge volge kan hebben, dat een bezoeker het boek met. moeite in zijn zak wurmt (want het is nog al groot en dik) zullen da twee exemplaren aac. een touwtje en een ringetje op de, plaats worden vast gehouden. Bezoekers die ér wat tijd voor over hebben zullen mei groote belangstelling j dezen catalogus inzien. Vooral de inlei ding omdat die verdeeld is in kleine paragrafen en dus ter plaatse kunnen worden gelezen hetgeen met de groote artikelen natuurlijk niet goed moge lijk is. Dr. C. P. Burger bibliothecaris Amsterdam, een man van groote kennis, en van groote voortvarendheid ns, stelde die inleiding samen. Hij is voorzitter van het uitvoerend comité zonder de minste overdrijving kan gezegd worden, dat hem een groot deel de eer van deze tentoonstelling toekomt. Dr. Burger heeft zicli in het bijzonder et de historische afdeeling belast en het is dan ook daarop, dat zijn korte, praclische aanteekeningen betrekking hebben. Hij behandelt behalve den blok druk, waarover wij in ons vorig artikel- cen en ander opmerkten, de Costeriana, de Ncderlandsche incuna belen (incunabelen zijn zeldzame ge. schriften) sedert 1473 den Kculschen bijbel en dc Kculschc kroniek, in welke 1 laatste de eer van de uitvinding der boekdrukkunst wordt toegekend aan Gutenberg, maar met dc bijvoegiug, dal Gutenberg haar voorbeeld heeft ge vonden in de Donaten uit Holland daarmee wordt, zou men zeggen, ook dc eer toegekend aan Holland. Dr. Burger hoiidt nok beschouwingen over de eerste drukletters, illustraties, land- 'en zeekaarten,, bijbels, psalmboe ken, muziekdruk, dc Costcr-ovcrlevering en de zeventiende eouw,- Lecken die de tentoonstelling gaan zien, moeten dus bij het bekijken van de oude afdeeling, deze aanteekeningen van Dr. Burger niet voorbijgaan zij zullen er genoegen van beleven. Kunst zij ons doel Het poppenspel „Een dag Kalief" Dit poppenspel is Maandagavond door ecmge leden van Kunst zij ons Doel, in de lokalen van het genoot schap opgevoerd. Het aardige -verhaal tan Jiaroen al P.achid, den machtigen kalief vaa Bagdad ca ommelanden, die den pakjesdrager Ali ben Hassan voot één dag de. waardigheden benevens dc .aardigheden des kalifaats laat genieten, om hem tevredenheid te leeren met het lot dat hem door Allah is opgelegd, dit geestige thema is door een der Doelis ten en wij verklappen gaarne dat het de secretaris dc heer Smit is op waarlijk amusante wijze tot een poppen spel vervormd. Hij is er in geslaagd een zaal vol gasten van het genootschap voortdurend bezig tc houden dc rijme larij waarin het verhaal gestoken was, had vaak aardige vondstende poppen veelal leuke expressie. Ook deze waren het werk van den tekstdichter die het blijkbaar verstaat met betrekkelijk pri mitieve middelen iets te bereiken waarin zelfs dc kunstzinnige toeschouwer be hagen kan vinden. Met de medewerking van de heeren Heuff en Miolée, die voot uitnemende kleine décors gezorgd had den, werd zoo een poppenkast voor groote menschen in elkaar gezet, die alle .frisch'beid cn onbevangenheid van een gezond opgevatdilettantisme ver toonde men voelde voortdurend het echte plezier in ;t geval, waarmede de zaak was aangevat en uitgevoerd. En zelfs het spel van den heer Daudey, die de pianistische ondetstreeping van de daden der houten helden op zich had genomen, liet geen twijfel over of ook bij hem was er dc echte animo, de geest r de leut van het geval. Het gezang der haremdames gaf daarvan eveneens blijk boven mija lof is het verheven en ik ben er van overtuigd dat zelfs e muzikale medewerker in lijden niet zulk een koorzang te beoordeelen heeft gehad. Niet onvermakelijk was het in dit Bagdadsch milieu nu en dan 'den naam van een of ander Ncder- rlandsch politicus te hooren verkondi gen, terwijl ook de lasterlijke aantijging die Haroen's polilie-agcnt te verduren had hij, braaf echtgenoot en vader twintig kinderen, naar wij kon den constateeren door vrijwel alle aan wezigen als zoodanig werd meegevoeld, In 't korthet was een geslaagde avond, voor de artisten die dit spel ge speeld hebben cn het applaus dat tel kens weerklonk in dc zich voor deze in tieme kunst uitmuntend leenende bo venzaal van de oude Waag, was ver diend. Mocht men van plan zijn dit spel nog hier of elders tc herhalen, en de uilnoodiging van den acteur parlant au public, bij het heengaan, om vrien den. en kennissen op te wekken het spel van den kalief te gaan zien, doet zulks vermoeden, dan is het misschien der overweging waard den tekst doo-r meer tc laten reeïteeren opdat een. zui verder verschil van persoonlijkheden ontsta, het bleek thans den enkelen voordrager wel eens boven 't hoofd ie groeien. En dan, misschien, in het reciet zelf wat meer gebondenheid te doen uitkomen, de band was nu hier en daar wat te naief gelegd. Maar dit zijn eigenlijk maar kleine vitterijtjes die na zulk een aardigen avond niet te pas komen Dusfinis. J. H. DE BOIS. Moordaanslag op een veldwachter. De dader gearresteerd. Uit Volendam wordt aan de T©1. ge meld Maandagmiddag werd de eurveil- leérende veldwachter J. A. Künen op den dijk alhier onverhoeds aangeval len door den Volendammer C. S., bij genaamd Monjet. De man gaf den veldwaiohber eenigo slageai met een moker op het hoofd Ernstig verwond werd Künen bij dokter Wevers bin nengebracht, die de eerst© hulp ver leende. De dader is in arrest gesteld. Men vermoedt dat hieu aan wraakneming moet worden gedacht, daar S. op de jongste kermis door Künen wegens dronkenschap was opgebracht. Naider wordt ons nog gemeld dat S, reeds van te voren gezegd zou heb ben, dat hii den veldwachter met den moker, dien hii bii zich had, zou doo- den. Hii moet eerst nog geroepen hebben „ik sla. ie dood". Daarop heeft hij Künen acht slagen met den moker en een met een breek ijzer op het achterhoofd toegebracht. D? veldwachter heeft nog zijn kle wang getrokken, doch door duizelig heid' ontviel deze hem. Hoewel eenige pereoneu bii den aanslag tegenwoor dig waren werd er peen hulp verleend. De dader, die reeds bekend heeft, zal naar Haarlem worden overge bracht. Veldwachter Künen heeft veel bloed verloren, doch hii is gelukkig buiten gevaar. TRAMVERTRAGING. Doov hot breken vr.n een as. van oen bespannen voertuig, op de Ged, Oude Gracht, werd Maandagmorgen gedu rende 15 miuubcn het tramverkeer vertraagd-.- Het Tooneel ANNIE VAN EES' BOEFJE, - -• Men behoeft waarlijk geen „zie ner" te zijn om te voorspellen, dat Boefje nog vele malen in Haarlem zal komen een succes als Zater- dagavond heb ik in "onzen Stadsschouw burg nog maar zel den meegemaakt. Er is geschaterd van 'L lachen om 't geestige, orlgineelc door Annie van Ees subliem gespeelde Boefje", maar er was ook tijdens dat derde bedrijf het gevangenistaferee! hoorbare ontroering in dc zaal, cr was een ongewoon enthousiasme, dat z-.ch uitte na elk bedrijf in geestdriftig applaus en aan het slot in een ovatie, waaraan geen einde scheen te kunnen komen, liet publick had Zaterdag zelfs geen haast, om naar dc vestiaire te gaan, het kon blijkbaar niet scheiden van Annie van Ecs, die met haar ko nijntje in haar armen toen alleen op het tooneel stond. Luide bravo's klon ken uit dc stampvolle zaal haar tegen en tot zeven maal toe moest het doek omhoog. Haarlem was na Rotterdam de eerste stad, waar Boefje werd gespeeld. Ook hier werd Annie van Ees' Boefje een triomf, waarrace ik haar hartelijk geluk wensch. Ik schrijf opzettelijk An nie van Ees' Boefje, want Brusse's Boefje, neen, dat was het boefje toch niet geheel. O zeker, hij sprak door gaans dezelfde geestige taal, hij deed ook Brusse's boefje deed, hij droeg de kleoren en had de allures van Brusse's Jantje, lui was een kostelijk, prachtig tooncelboefje, maar het Lom- broso-kiantje, dat ik als een der mooiste scheppingen uit onze litteratuur zgo lief1 heb, dat was hij voor mij toch slechts j deele. 1 geen enkele, tooneelbewcrking hij het geheel hebben kunnen wor den. Jan moest op het tooneel veel van zijn innerlijke waarde verliezen. Dit ligt allerminst aan Annie van Ecs! Ik heb allen eerbied voor haar prachtige creatie," die ik 'z<5ó mooi vond, dat ik en dat zegt wat voor een too- ncelrecenscnt, die avond aan avond in den schouwburg zit nogmaals hoop zien. Maar zooals een tooneelstuk al tijd zijn innerlijke waarde verliest, wan- men het voor een bioscoop pas klaar niaakt, zoo doet de tooneclbewer- ker van een boek aitijd schade aan de ■an de figuren, die hij uit het reëele en intieme leven brengt in dc wereld der planken tusschen de door het voetlicht beschenen wanden van beschilderd linnen. Jaap van de Poll, wien ik gaarne hulde breng vooi zijn verdienstelijk werk, moestnatuurlijk veel sclnappeh en wat gevaarlijker was ook hier en daar aanvullen. Hij bracht zelfs fi guren op- het tooneel, die men in Brusse's werk tevergeefs zal zoeken. Dan voelden wij mot pijnlijke zekerheid, niet Brusse maar Jaap van de Poll het woord was. Mevrouw Halma en. schoonmama waren banale looneclfigu- rea en ook Halma zelf dc schrijver cn protector van het Boefje was geen mensch van vlcesch en bloed. De rechts-scène bracht reminiscenties van veel, wat wij vroeger op het tooneel had den gezien. Maar Brusse geeft in Boefje een zoo rijk, vol jongensleven, dat Jaap van dc Poll cr slechts u,t te putten had om voldoende tc hebben voor drie tooneclboefjes. Zoo onlsi-md dit spel, dat eigenlijk Een Boefje in- plaats van B 0 c f j e had moeten boeten. Deze opmerkingen mag ik als criti cus niet verzwijgen zij zullen trouwens de carrière van het stuk geen schade doen, want zelfs de meest vernietigen de kritiek van meneer A. of meneer B. zou niet in staat zijn den toeloop van het publiek tc verminderen. Heel Hol land zal „Boefje' van Annie van Ees willen zien. En terecht! Want Boefje geeft Annie van Ees gelegenheid tol een creatie zóó levendig cn frisch, zoo roestig en vol humor, zco 'menschelijk en ontroerend, dat ik ieder zou willen aanraden haar tc gaan zien. En dc avond van Zaterdag heeft bewezen, dat dit stuk „van den lach en den traan" ook geheel js naar den smaak van het Hollandsch publiek. Wanneer Brusse aan het woord is en dat is hij voor het grootste deel van het stuk dan genieten wij van den pittigen. prachtig- levendcn dialoog. En liet_ derde bedrijf Boefje in de Gevangenis dan:: zij ook vooral het ontroercnd'ptióom spel van Annie van Ees, van een gevoelig heid, die zelfs de traanklieren van den toch waarlijk niet hypcr-seutimentcclcu looncclcritic.us in werking bracht. Jaap van de Poll brengt on? 5 tafe rcelen uit Boefje. Wij maken kennis met Jan in den kring van vader en moeder Grovers, waar hij voer Brusse in het stuk Mr. Halma zijn entree maakt 'uit het gat onder dc bedstee, wij zien hem bij Mr. Halma binnenstappen, bla zend op zijn mondharmonica en volgen hem bij He lessen in dc edele schrijf kunst, wij krijgen het gevangenistafe ree?. waarin Jan in zün aandoenlijk ge bed Hen lieven Heer belooft nooit tv.ecr zijn 'gezichtje verborgen tusschen zijn ihanden cp den grond, wii zien hem voor den rechter en in het laatste zooi 'lieve bedrijf bij dc ^Broeden" Annie van Ecs ik schreef het reeds is als het „boefje"' prachtig. Haar grootste verdienste is, dat haai spel, zoo frisch, zoo levendig cn zoo geestig is cn dat zij het gevaar van sentimentaliteit weet te vermijden. Su bliem bepaald was zij in het tooneel in dc gevangenis met de moeder zeer goed gespeeld door mevr. Schwab— Weiman cn werkelijk ontroerend in dat kinderlijk gebed met het snikkend neervallen op den grond aan het slot. Hoe geestig- was soms haar actie bijv. ba de woorden „Ga je weg of ik neem je weg!" hoe gezond cn vroóliik en echt jongensachtig haar spel in het Broederhuis, bij het weerzien van „meneer" cn de ouders. Om Annie van Ecs' Boefje zal men het stuk willen gaan zien. Annie van Ees i s het stuk dc rest is zoo bij zaak, dat ik er heel kort over kan zijn. Cor van- der Lugt was Mr. Halma, een allerminst dankbare rol, die hij sober cn in het pleidooi met sympathieke warmte vervulde. Dank zij' het zeer goe de spel en de fijne typeering van Anion Roemer als Btoeder Oversla cn Jan van Ees als Broeder -Petrus, was cr sfeer in het bedrijf, dat in het Broe derhuis speelde, méér dan in het milieu van vader en moeder Grovers het realistische volksgenre is niet het meest aangewezene voor dit ensemble cn doch flit was aan Hen bewerker tc wijten' in bet huis van Mr. Halma. Leven en kleur kreeg alles door An nie van Ecs, die als Jan het middelpunt van heel het spel was. Aan haar mijn oprecht gemeende wanne hulde. J. B. SCHUIL'. In het Diacones- senhins, waar Lij don laatsteu tijd verpieagd werd, is in den voor* nnelit, op 59-jari gen leefti.id overle» den do letterkun dige Frans Net* scner, oud-redacteur •an het maandschrift „De Hollandsche Rente'en oud-wethouder van de ge meente Velsen. Netscher i6 30 April 1864 te 's-Gr.v venlïage geboren. Hij ontving zijn op leiding te Velp en auu de H. B. S.to Gorinchëm en te 's Gravenhage. Do liefde voor de letterkunde en voor de beoefening daarvan zat er bij hem al vroeg in. Toen hij in de der de klas van de H. B. S. to Goriu- chom zat werd er al „oen dingetje" (7.00 vertelde hij veel later aan d' Oliveirn Jr., schrijver van „De mannen van '80 aan het woord") van hein uls fueilleton geplaatst in de Gorkumsene Courant. Als leer ling van de II.B.S. te 's G ravenna go kreeg Gij les van Dr. Jan ten Brink, later Iloogl. aan do Ixiidsche Univer- siteit. Te Lelden heeft Netscher met zijn nu ook al overleden vriend Louis Couperus college geloopen en het was don ook Jan ten Brink, dio Netscbor's eerste schets uit de Tweede Kamer (onder het pseudoniem li. van den ■Berg)opnam in 't toen door ten Brink en Schimmel geredigeerde tijdschrift „Nederland". Over die eerste schets schreef Lodowijk van Deyssel een w.ardeerend artikel in het Zondags blad van het dogblad „De Amster dammer", later „Het Groene Week blad' Dat dit eerste werk een schets uit de Tweede Kamer was,was geen toe vallige omstandigheid: Netscher oefende zich onder leiding: van den heer Steger als stenograaf bij de stenografische inrichting der Sta ten - Generaal en was er later ook als stenograaf werkzaam, llij maakte eenigèn tijd do stenografische ver- sic Reu van den Leidschen gemeen teraad. Netscher schreef nog veel meer schetsen uit de Tweede Kamer: zij zijn. geïllustreerd door ITolswilder, verschenen in twee bundels: ,,lu en om de tainer" en „Uit ons Parlement". Zijn schetsen gaven een aardigen kijk op liet optreden in de Tweede Kamer van mannen als R. P. Mees, B. It. Heldt, Mr. G. van Tienhoven, den yroegeren Ilaorlemschen afge vaardigde Ml". Faruconibe Sanders en anderen. I-lij leverde ook ander letterkundig werk; bekend zijn zijn bundels schet sen: „Studies naar het naakt model" „MeDscheii om Ons „Uit do Snij kamer l.'ii volgde daarh'i do natu ralistische richting. Duidelijk is Zo- la's invloed in zijn werk, vooral in zijn angstig minutieus© beschrijvin gen merkbaar. Netscher was ook ©eni gen tijd in correspondentie mot Zoln en maakte later, te Parijs, persoon lijk kennis met', hem. In 1893 gaf Netscher een roman In twee dtelen uit: „Egoïsme", maar bij dezen eenen bleef liet. Romans waren zijn genre niet; hij was weer novellist, en journalist. Als journalist schroei hij tooneclcritieken voor „De Am sterdammer" en raadsvcrslagon m do Il&agsche Courant, toen Jan C. de Vos hoofdredacteur van dat blad was. Gedurende eenigo jaren ver zorgde Netscher dc tooneel rubriek in d later als tuoneel- ors Cig'l 1 .1. 13. Schuil, u© bekwaamheid op journali stiek gebied bleek toon hij met den Haarlèmschen uitgever, den heer .Vincent Looejcs iu 1895 het maand*

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1923 | | pagina 1