HAARLEM'S DAGBLAD
INSTANTANÉS
üit de Omstreken
Buitenlandsch Overzicht
Marktnienws
Burgerlijke Stand
Vrijdag 30 November 1923
DERDE BLAD
DE TAART
(EEN ST. NICOLAAS-HERINNE-
RINC.)
(Nadruk verboden.)
Wat ik nu ga vertellen is niets dan
een heel eenvoudig, simpel verhaaltje
van een jongetje en een taart. Een ge
beurtenis uit mijn kinderjaren, zoo nie
tig en gewoon, dat zc nauwelijks dc
moeite van her neerschrijven waard
lijkt. Toch zal ze altijd in mijn herinne
ring blijven, ook al word ik grijs en
oud. Nu glimlach ik er om, maar toen,
dien avond, heb ik er om gejuicht en
later om gehuild als bijna nooit in mijn
kinderjaren! Om een taart, een heel
gewone taart? Och ja, waarom juirii en
huil je al niet, wanneer je een jongen
bent van n jaarl
Het drama van de taart speelde zich
af op een St. Nicolaas-avond in een
stadje in Friesland. In dat stadje was
het dc gewoonte, dat op 5 December,
des avonds na 8 uur bij de banketbak
kers groote verlotingen werden gehou
den van taarten, marsepeinen heerlijk
heden en letterbanket. Voor de somma
van 10 cents kreeg je bet recht om met
3 dobbelsteenen een worp te doen in
een grooten, houten bak. Wie van dc
25 mededingers het hoogste aantal
punten gooide, was de gelukkige win
naar van de heerlijkheid, die op een
ronde, blikken plaat voor de oogen
van het publiek was uitgestald.
Ik was een jongen van 11 jaar! Dat
Wil dus zeggen, dat tien cents voor mij
toen nog een groote schat beteekendc.
Het was de hecle som, die mij nog over
was gebleven van mijn Siai Nicolaas-
bezit. Tien cents, die ik had bespaard,
opzettelijk had bespaard om 's avonds
één eDkel lot te kunnen nemen bij onzen
bakker op den hoek. Ik had ze 's mid
dags achter dc ruiten gezien, de groote.
ronde, wit besuikerde taarten met de
roode, groene en gele vruchten, de
taacten vol room en gelei en amande
len! Zoo'n taart te winnen, wat 'n onge
kende zaligheid moest dat voor een
menscli wel zijnl Ik had er van ge
droomd, al dagen langl Thuis te ko
men met een taart, een echte, groote,
ronde taart en die dan in het midden
van do tafel voor de verwonderende
oogen van mijn vader en moeder en
zusters te mogen neerzetten en te zeg
gen „die is voor jullie, voor (jullie
allemaalvan mijDie heb ik gewon
nen voor 'n dubbeltje!"
Alle andere cadeaux. alle -surprises
zouden in bet niet vallen bij die eene
groote verrassing van mij, de taart!
Daar kon geen sterveling tegen op,
mijn vader niet, mijn moeder niet, miin
zusters niet! Ik zou het winnen x^an alle
maal, ik met mijn taart!
Ik was er van vervuld, al dagen lang.
Zóó bad ik mij met de gedachte ver
trouwd gemaakt, dat ik geen oogen-
blik meer twijfelde aan mijn geluk. liet
was voor mij een uitgemaakte zaak, ik
hoefde maar de dobbelsteenen in den
bak te g-ooien en dc taart was mijn!
Heel den morgen op school had ik aan
niets anders gedacht. Ik zag mij zelf
al Ioopcn met mijn taart, ik zag mij in
de gang van ons huis met, hoog ge
heven op mijn handen, de blikken,
ronde plaat, waarop de groote schal!
Dan boem! boem! boem!drie bon
zen op de deur en als een Sinterklaas
zou ik binnenstappen met mijn'taart!
Het dubbeltje, dat de taart meest
Winnen, lag veilig geborgen in mijn
jocgensbeurs. Precies om 8 uur
's avonds ging ik er op uit. Ik weet nog.
dat mijn moeder vroeg, waar of ik
henen ging. Ik antwoordde niets, doch
lachte stilhet was mijn groot geheim.
Twee vrinden gingen met mij mee.
Wij hadden alle drie hetzelfde doelelk
met een taart naar huis terug te keeren
tegen den inzet van 10 cents. Op straat
klonk ons het „Lotte! Lotte! Lotte!"
van den bakker al tegen.
Het was er vol bij de verloting, bijna
allen opgeschoten jongens en meisjes.
Jr» een grooten kring verdrongen zij
zich om den houten bak, waar achter,
op een verbooging, stond; de taart! Het
was er één in den vorm van een hait
met een bloedrooden rand van gelei.
Pietje, mijn vrind, zou het eerst zijn
geluk beproeven. Voor ons beteekende
dit. dat Pietje met de taart zoo straks
naar buis zou gaan. I-Iij gooide zijd
dubbeltje in den bak en kreeg een hou
ten blokje, met het nummertje 5, ct
voor terug. Pietje, die eerst zoo zeker
was geweest van zijn geluk, werd. nu
het er op aan kwam. tusschen al die
opgeschoten jongens cn meisjes, merk.
baar zenuwachtig.-
„Als ik het verlies, dan ben ik m'n
(dubbeltje kwijt!"' fluisterde hij.
..Je verliest het niet! Je wint betJe
zal het zien! Je zal het zien bemoedig
de ik hem.
Dc verloting begon. Klikkedekik?
gingen de dobbelsteenen in den bak.
„Zeven!" „Twaalf!" „Vijftien „Acht
scbreeuwde .de bakker na eiken worp en
bet hecle gezelschap brulde in koor
mee. hoonde bij eiken ongelukkigen
gooi, juichte iederen keer, als de dob
belsteenen boven de 14 wezen.
„Nummer vijf!''
Pietje kwam trillend van zenuwach
tigheid naar voren, wierp _zijn nummer
in den bak. Bevend nam hij de dobbel
steenen op, schudde ze net, zooals
zijn voorganger had gedaan, in zijn hand
en toen
Klikkedekik!daar gingen ze me-
'n vaart den bak in!
„Vier!" schreeuwde de bakker.
Een daverend gelach klonk om ons
ïcen.
„Jij ken 't, zeg!"
„Jij mot voor mijn ook eens gooien,
„Ga maar naar je moeder en zeg. dat
het mis is!"
Pietje keck star naar de dobbelstee
nen t-,1—2! Het was waar! Weg taart,
weg venassing! Ik zag. rlat hii vuur
rood werd en hij moeite had zich goed
te houden.
„Strak? nog maar eens je geluk pro-
bcerrr;. jongeheer! Eenmaal is geen-
tnaal!'' lachte de bakker.
„Ik heb geen dubbeltje meerzei
Pietje zacht, als om zich te verontschul
digen, dat hij niet aan de roepstem van
den bakker gehoor kon geven.
Ko was nummer tweel Ook bij moest
het aanzien, dat dc taart, die voor hem
bestemd was, door een ander werd weg
gedragen.
„Xoh, 't is niet anders!" bromde Ko
en trok zijn onverschilligste snuit.
Toen was het m n beurt. De bakker
«ing naar de etalage, schoof er een
taart uit, zette haar op de verhooging.
Het was een groote ronde met confi
turen, gelei cn amandelen, het was de
zelfde taart, waar ik dien middag al
dien tijd naar had staan kijken. Het
was de mooiste, dc grootste, de fijnste
van alle!
„Ik een nummer!" riep ik, even hard
als mijn buurman, een uit de kluiten
gegroeide jongen van een jaar of acht
tien, met een pet scheef op zijn hoofd
cn cen pijp in zijn mond.
Mijn dubbeltje rolde door den bak;
ik kreeg een houten blokje met num
mer 10 er voor terug. Al mijn moed
was na het fiasco van Pietje en Ko in
miin schoenen gezakt. Hadden zij ook
niet vast en zeker gehoopt met een taait
naar huis te gaan en waren zij nu niet
hun dubbeltje kwijt? Nee, zoo'n verlo
ting was 'n heele waag! Verbeeld je.
dat ook iken ik rekende uit, wat ik
voor 'n dubbeltje koopen kon2 cho-
coladenvischjes of een klein marsepei
nen hammetje, 'een pijp of 3 reepen cho
cola met nougat! Maar toen zag ik op
eens weer de t.aart met gelei, confituren
len ama"delcn 1 Wat waren 2 chocoladen-
visclijes, een imarsqpeincn haiumctÜc.'
een pijp of 2 reepen chocola met nougat
vergeleken bij dc kans op een taart 1
Als ik die taart eens won, als ik baar
wonen stil smeekte ik dit wonder
van gelukzaligheid voor mijn dubbel-
tje af.
Nummer één gooide op - Acht pun
ten! Daar kon ik tenminste al vast bo
ven. Miin oogen waren niet van len
bak ri'. Èlken keer, als er gegooid werd,
stond miin hart stil! Ik ademde op,
telken1 als ik cen r zag, schokte van
schrik in mekaar, als er een 6 zicht
baar werd. Mijn buurman, de opgc-
schotcn jongen met 'zijn pijp in den
mond, was nummer Or Hij smakte de
Stecnen in den bak.
„17!" schreeuwde dc bakker.
Het was, of ik een steek door mijn
hart kreeg.
„Hoera! 17!'' gilde de heele bent.
„Je mot tractceren, Jan!*
„Nummer 10!"
Ik stond al bij den bak, nam de
dobbelsteenen in mijn Ihand! Zeven
tien? Ik wist, dat ik daar niet boven
kon. Even keek ik naar de taart; toen
smeet ik de steenen tegen den rand.
„17, twee maal!" schreeuwde dc
bakker.
Ik voelde mij vuurrood worden, ik
keek naar de steenen; 665.... Ze
ventien! Ja, het was waar! Het was, of
alles om mij heen begon te draaien.
„Mag ik je kans koopen voor n
maffie»" riep een j'ongen aan den over
kant.-
„Ik bied je een balven gulden!"
„Ik een pop!"
Ik antwoordde nief; keek al maar
naar de taart.
„Nou 'n pop! Doe je t er voor?"
vroeg mij een man.
Ik schudde van neen; al had hij op dn
oogenblik 100 gulden geboden, ik had
geweigerd.
De ronde was afgeloopende twee
zeventienen moesten samen kampen.
Dc jongen met de pijp kwam naai
voren. Hij trok zijn pet nog wat schee
ver, keek mij valsch-lachcnd aan en zei.
„Daar ga je!"
„Vijftien!" schreeuwde de bakker.
„Had je je kans maar verkocht, joch,
nou ben je 'm kwijt!" riep de man aan
den overkant.
Ik trilde op mijn bcenen. Ik wist nau
welijks, wat er met mij gebeurde. De
bakker stopte mij de steenen in" de
band..
„Nou, vooruit, jongeheer, nou jij.
Ik liet de dobbelsteenen vallen.
„Zestien!"
Op eens vergat ik alles om mij been,
cn ik schreeuwde boven alles uit
„Hoera! Ik heb 'cml"
Ik zag den bakker de taart van de
verbooging nemen en naar mij toe
komen. Ik hield mijn handen uitge-
spreidl Nu zou het wonder gebeuren.
„Als je blieft, jongeheer 1 Eet cm
met smaak 1"
Ik voelde bet blik op mijn handen
rusten, zag de roode, gele en groene
vruchten vlak voor mijn oogen. Hoeral
de'taart was mijn! Als een koning liep
ik de bakkerij uit. de taart hoog ge
lieven in mijn handen. Ko en Pietje lie
pen als pages achter mij aan.
„Ga jullie, meel Jullie mag er ook
van hebben!" zei ik tot mijn vrienden
om ben te troosten voor bun verloren
dubbeltje.
In optocht gingen wij met ons
drieën over de straat, ik met mijn taart
trots in het midden. Miin oogen schit
terden van vreugde. Daar had ik linar
dan op mijn handen, de taart, waarvan,
ik al dagen bad gedroomd. Nu was dat
mooie oogenblik dus daari Ik zag in
miin gedachten reeds dc blijde, verraste
gezichten van miin ouder; en mijn zus
ier;. hoorde de kreten van verbazing,
als ik haar op de tafel zette en zcidc
..Die is van mijl Gewonnen voor een
dubbeltje
Tietje en Ko hadden heel hun ver
lies vergeten, nu zij daar liepen als
schildknapen naast hun vriend met dc
gewonnen taart.
Al de menschen, die wij passeerde...
bleven staan, lachten al; zij ons za
gen gaan roet onze taartMijn kleine
jongenshart vloeide op dat oogenblik
over van zaligheid.
Toen echter gebeurde het. Vlak bii
mijn hbis stond de opgeschoten jongen
met de pijp. die met mij bad gekampt.
„La 'es kijken, jol" zei bij.
Argeloos strekie ik de banden uit.
om hem goed te laten zien. Toen op
eens hief hij ziin rechtervoet op. schop
je hii tegen het blik: de taart vloog op
en kwakte neer in dc modder van ce
straat.
Een schreeuw, alsof mij bet dierbaar
ste ontviel, wrong uit mijn keel. Ik
vloog op den lummel af. trapte hem.
krabde hem. sloeg hem, beet hem; h'i
wierp mij neer op de steenen. vlak
naasi miin znait bemodderdc- taart. Al1
een gemartelde lag ik op den grond.
Wat ik zon pa in ai haar hee:liikiirié
nog op miin handen had gedragen, lag
daar nu vuil. bespat, h-modderd in ren
plas op de siraa;. Met één enkele.»
schop had men heel mijn mooicn
kinderdroom vernield.
Zelfs de groote taart, die even later
als vergoeding in onze huiskamer op
de tafel stond, kon de wonde niet heclen,
die men mijn kinderziel dien avond
geslagen had. Men had mij meer ont
nomen daa cen taart alleen.
J. B. SCHUIL.
HAARLEMMERMEER.
Gemeentebeerootin».
Periodieke verhooging eehand
haafd; pensioenstortingeu met
5 pet. verhoogd.
De Raad van deze gemeente ver
gaderde Donderdagmiddag.
Voorzitter de burgemeester. Tegen
woordig alle leden.
Begonnen werd met de arlikols-
gewijze behandel in» van de genieontc-
Jjegrooting voeg 1924.
Do lieer Rondenburg stelde bij den
post ..jaarwedde van den archivaris"
voor het hierbij uitgetrokken bedrag
niet goed to keuren en d» heer Jeu-
ring weer. evenals verleden jaar, in
den post ambtenaren ter secretarie
enz,, op to nemen. Na ©enige toelich
ting door den voorzitter werd cc post
evenwel goedgekeurd.
De heer Biesheuvel stelde met be
trekking tot al de qmbtenaren die in
casten dienst der gemeente werkzaam
zijn en vcor een periodiek© verhoo-"
ging in aanmerking komen, de daar
voor uitgetrokken bedragen niet te
voteeren.
De Voorzitter llield hierna een
krachtig pleidooi, waarop de heer
Biesheuvel ziin voorstel introk.
De lieer Koning kwam toen met
het voorstel om ©e door do gemeente
ambtenaren verschuldigde pensioens
bijdragen van 3 1/2 pet. te brengen op
S 1/2 pet. D© voorzitter bestreed dit
met kracht en gaf ernstig in overwe
ging op het voorstel van den heer Ko
ning niet in te gaan.
Niettemin werd het voorstel na
eenige diecussio niet tien tegen acht
stemmen aangenomen.
De heer Van den Heuvel had in
middels de vergadering verlaten.
Na afwerking va.u nog enkele posten
werd besloten dc verdero behande
ling van de hegrooting de volgende
week voort te etien.
HILLEGOM.
Jonc ..I r e 1: e". De uitvoering
van liet Jong© dames-koor „Irene" in
de Ned Herv. Kerk alhier, de eerst©
van dit. ien<-,:~© koor, is goed go-
s'aagd. Onder leiding van den heer S.
P. Visser werd er aardig gezongen.
Het was een vrooliik programma. Dc
directeur gaf ter afwisseling een paar
orcrelnummers. Door het slechte weer
liet de opkomst van het, publiek te
wenschen over, wat jammer was.
VEL&EROORD.
SCHAAKWEDSTRIJD. Dinsdagavond
ging de laatste ronde van dit interes-
De straatgevechten te München.
De bekende Duitsrho teekenaar Fel ixSchwormdtödt was ooggetuige h:j de
straatgevechten te München. en verv nardigdo bovenstaande teekening.
In het midden:.links Ludendorff, rechts (met de rechterhand in de
hoogte) Hitier.
NOC EENS DE "QUAESTIE OVER DE TOEKOMST VAN
RIJNLAND.
ENCELAND EN DE MILITAIRE CONTRÓLE OP DUITSCH-
LANO.
DE WERKLOOSHEID IN DUITSCHLAND,
Het schiet nog niets op met
de Ouitsche mtnistercrisls
Wilhelm Marx, de zesde gegadigde
voor het kanselierschao sedert de cri
sis, leider van. de Centrumfractie,
heeft de opdracht tot vorming van een
kabinet aanvaard, welke door zijn
partijgenoot Stegèrwald niet is aan
genomen.
Deze heeft, toen hij den rijkspreai-
dent mededeelde, dat hij do opdracht
niet kon uitvoeren. Marx als zijn op
volger aanbevolen.
In zijn partijblad, het Christelijke
vakverecnigingsorgaan, verklaart Ste-
gerwald. dat de vorming van een bur
gerlijke coalitie, waartoe hii pogintren
in het werk gesteld heeft, ten gevolge
van do eisclien der Duitsch-na'ionalefi
is mislukt. Hij zegt voorts, dat deze
eischen onaannemelijk waren en dat
derijkspresid-ent hem geen
achtiging tot ontbin-
i'n g v a n den R ij k s d a g w i 1-
e verleen©n.
Bij de Duitsch-nation&len heeft
zoo verzekert de Telegraaf-correspon-
dent— tiet mislukken van Steg er-
pogingen een waren storm ont-
sante touruooi. Door omstandigheden metend. De partij heeft een schrijven
konden echter versahïllende partijen; »an president Ebert gericht, waarin
niet eeespeeld worden zoodat de volledi zjj hc-m verwijt, dat hij in plaats van
ge uitslag nog niet kan worden
nteld. De heer Bos, IJmuiden, is defi-
mtief winnaar van de eerst© groep
niet 64 punt. doordat hij zijn laatste
partij "tegen den beer Woudenberg
heeft gewonnen. De beer Woudenberg
zal zich met 5J punt wel met de vier
de plaats tevreden moeten stellen, wat
voor hem een groote tegenvaller is,
gezien zijn vele overwinningen in den
aanvang van het tournooi. De heer C.
K. Post behaalde ©en kostbaar winst
punt op den heer Sant. Deze partij,
zeker wel de mooiste van den geheelen
wedstrijd, duurde circa 7 uur. In den
eindstrijd: wit: dame en pion legen
zwart: toren en 3 pionnen wist de heer
Post (zwart) een dame terug Ie win
nen, waardoor hij de partij iuzijn
voordeel wist te doen eindigen. Ook
de heer Koene kan het nog tot 6 pun
ten brengen. Hij moet nog één partij
spelen, n.l. tegen den heer C. Post Jr.,
welk© hij vermoedelijk zal winnen.
De nog niet gespeelde partijen zul
len alle vermoedelijk a.s. Donderdag
wel uitgespeeld zijn. Wij hopen dan
den volledigen uitslag te kunnen ver
melden, ook van da andere groepen.
GROENTENMARKT TE HAARLEM
op den 29 November 1923.
Appelen 36—30 ct. per kilogram.
Peren 40—20 ct. per Kilogram.
Bloemkool 18—12 ct. per stuk.
Groene kool 86 gld. de 100 stuks.
Witt© kool f 11f 9 de 100 stuks.
Gele kool 12—/ 7 de 100 stuks.
Boerenkool 1.40—/ 1 per kist.
Andijvie 5.80—/ 4 de 100 stuks.
Bieten 15—13 per 100 kilogram.
Prei 25—15 cent per bos.
Seldecy 30—20 cent per bos.
Koolrapen 54 de 100 K.G.
Spruiten 6—/ 3 per zak.
Wortelen 30—20 cent per bos.
Roode kool 10—/ S de 100 stuks.
Brusselscl» lof 80—20 cent per pond.
ZANDVOORT
Geboren: Johanna, d. v. J. F. Dees
en a.vn J. Kemp; Willem Cornelis, z.
v. J. Zwemmer en van J. J. Hoo-
gendijk.
Overleden: Jacoba, dochter van H.
van der Heijden, oud 2 maanden.
Ondertrouwd. J. Moltini en II. W,
M. van der Ven.
VELSEX.
Bevallen: X. Ilock—Plug, z. W. M.
Nukoop—Dacnis, d.
Overleden: Pieter Thomas Buis. oud
32 j-, echtgen. van A. de Boer.
Ondertrouwd; M. Behrens en J. v.
Breemen. A. Martens en E. P. H06. K.
de Boer en M. Visser.
HAARLEMMERMEER.
Bevallen: J. Wittekoek—Kluijt dooh-
ler. II. Borst Buis, dochter. J. van
Essen—van Doorn, dochter. C. A.
I.nngeveld— Zoet, zoon.
Overleden- Jaeoba Johanna van der
Voet. G1 jaar. wede. van Cornell's van
der Spruit. Johanna D^tiaijere. 67 j..
gehuwd met Til. van Oorschot. Ilcn-
rankcu, 4 j zoon
drikus
van
Mat
P. II.
aan de Duitsch-nationalen, die den
val van Stresemann hebben bewerkt,
de vorming van een kabinet op te dra
gen, dez© opdracht aan aljerlei an
dere personen heeft gegeven. Voorts
wordt gezegd:
Intussclien heeft zich de binnen-
landsche toestand zoodanig verscherpt
dat een verder mislukken van do po
gingen tot vorming van een kabinet-
niet kan worden verantwoord.
In het schrijven wördt er voorts op
gewezen, dat de meerderheid van het
Duitsche volk thans de vorming van
een meer naar rechts georiënteerd ka
binet wensclit. Tenslotte verlangen de
Duitsch-nationalen van Ebert, dat hij
den Rijksdag in zijn tegenwoordigen
vorm naar huis zal sturen en aan deu
wensch van het volk zal voldoen.
Alleen dan is de Dustsch-Nationale
partij bereid tot de vorming van een
kabinet mede te werken.
Dit schrijven van de Duitsch-natio
nalen, zoomede het verloop van de
huidige crisis, schijnt (zoo vorvolgt de
ïel.-correspoiident) den sociaal-demo
craten aan het verstand gebracht te
hebben, welk een groote fout zij heb
ben begaan, toen zij het kabinet-Stre-
semann ten val brachten, zonder iu
staat of bereid te zijn voor een opvol
ger te zorgen.
De veteraan Scheideman heeft ©r
zich niet voor geschaamd, in een ar
tikel van het Kasselsche partyblad de
ze fout van de partij openlijk I© be
kennen.
De „Vorwarts" trekt de consequen
ties uit dez© situatie en schrijft in een
hoofdartikel o.a.: „Indien men het
Rijk niet aan anarchie ten prooi wil
laten worden, blijft slechts de vorming
van een regeering over, welke door de
sociaal-democratie gesteund of geduld
wordt. De vraag, of de sociaal-demo
cratie middellijk aan zulk een regee
ring zal deelnemen of niet. komt eerst
op de tweede plaats". Hieruit kan
worden afgeleid, dat het verartsvoor-
delijkheidsgevoe! bij de socioal-demw-
craten eenigszins schijnt te zijn toe
genomen.
Vervolgens wordt, er door het blad
op gewezen, dat het kabinet, dat thans
moet worden gevormd, in elk geval
slechts eên korten levensduur k;:u
hebben.
Onder deze omstandigheden is de
leider van het Centrum, Marx, tot
Rijkskanselier benoemd.Marx heeft de
opdracht aanvaard en men is in net
kamp der burgerlijke partijen van
meening, dat hij groote kans van sla
gen heoft. Do nieuwe kabinetsforma
teur heeft zich terstond met de ver
schillende Rijksdugfracties in verbin
ding gestold. Bij het samenstellen van
ziin rainisterlijst zal hij echter waar
schijnlijk niet nogmaals de fracties
raadplegen.
De belangrijke functie van minister
van Buitenlandsche Zaken is reeds zoo
goed als bezet door dr. Slrcsemann.
Do «ocinal-demociatl3Chó pnrtü
heeft tegen hedenmiddag een vcrra<'e-
ring van de socianl-aemocrftfisriie
Riiksdngfrnclio bije.-mgarnTpn. Hier
zal" zij haar houding tm opzichte van
het nieuwe kabinet bepalen Men ncht
het evenwel zeker, dat zii een kabinet-
M-.a- zal sleunen.
De nieuwe Rijks'».m«°lier zal ecliier
BEXNEBROEK. Gcir
Maskant met Th. Lammer;,
tena met A. M. Uiteadaal.
van een nader-- Riiksdacfrnctic af t
wachten, nog heden zijn minister!ijs
I voltooien.
Naar verluidt, zal de aftredende
ministor van Birinenlandsche Zuken,
J aires, vice-kanselier worden en zul
len de ministers Brauns, Oeser en
Höfle, resp. minister van Arbeid, Ver
keer en Posterijen, iu het door Marx
te vormen kabinet zitting nemen.
Dr. Luther, do Rijksminister van
Financiën.in het kabinot-Stresemann,
hoeft den Rijkspresident verzocht,
hem van zijn functie te ontheffen,
daar hij, tot dusver belast zijnde met
de voortzetting van <1© behandeling
der regeeringszaken voor ziju depar
tement, de verantwoordelijkheid niet
langer wenschb te dragen. Deze stap
van I.Uther staat in verband met den
ioestnnd in het Roergebied, waar men
vorejpre celuen utt tie Rijksmiddeleu
noodig heeft.
In het Rijkïda?eehouw hebben
Donderdagavond tegen twaalf uur
nieuwe besprekingen plaats gevonden
ouder voorzitterschap van den nieuw
benoemden kabinetsformateur Marx.
Aan deze besprekingen werd ook door
Stege rwald deelgenomen. Van de
twaalf ministerzetels zijn er nog vijf
onbezet. Minoux. die reeds als toe
komstig minister van Handel werd
benoemd, nam eveneens aan de con
fereutie deel. maar hij leg-ie een ver
klaring af. waarin bii mededeel'!",
dat hij een dergelijk? h-naomin? niet
kon aanvaarden. De besprekingen
worden heden voortgezet. Marx heeft
daarop den Riiksprerident van den
d:nd der onderhandelingen op de
hoogte gebracht'.
Do president heeft op het protest
der Duitsch-jiationalen tegen de be
noeming van Marx ©en schrijven aan
den Duitsch-nationalen partij-leider
Hergt, gezonden, waarin de president
zich horoept op dé bepaling uit de
Rijksgrondwet, volgens welk© de
lïijkspresident de vrije keuze heeft l>:;
le benoemine van dén Riikskanseiier.
Dat de president- ditmaal noch een
lid van de Duitsch-natiohaïe. noch cen
lid van de sociaal-democratische partij
heeft benoemd. vindt, naar in het
schrijven wordt medegedeeld, zijn
oorzaak in het feit.-dat bij de betnre
kingen met de partijleiders, onmid
dellijk na den val van het kabinet
Stresemann de overtuiging veld won,
dat de beide oppositie-partijen nic-t in
staat zouden zijn. lanes constitutio-
neeleu weg een nieuwe regeering te
President Ebert verklaart, alles in
het- werk te hebben gesteld, om de
onderhandelingen tusschen de burger
liike partijen !e bopoedigen.
De nieuwe rijkskanse
lier Marx.
60 iaar oud cn uit het Rijnland ge;
boortig. Sinds dertien iaren mankt hii
deel uit van den Rijksdag. Hii is een
zeer gezien politicus, voorzitter van
de Centrum-partijen geniet een
goeden roep mc-t betrekking tot zijn
repubükeinsche gezindheid. Uit
laatstgenoemd oogpunt is hii. zooal?
men zich licht kan voorstellen, bii de
Duitsch-Pntionalen minder populair.
Over Rijnland.
Naar aanleiding van de. ook door
n? vermelde, mcdedeclingen door den
Rijksdagafgevaardigde Lrkclcnz ge
daan over de te Koblenz geveerde on
derhandelingen aangaande het «oe-
komstig lot van het bezette gebied
(waarbij het volgens het blad ongetwij
feld ging over voorstellen van de i.g.
Commissie van Viifticn) beioogt de
„Frankf. Ztg.". datdedoorTirardz.g.
goedgekeurde plannen wel r.iet ten volle
de rransc'ne voornemens met het Rijn
land zullen dekken. Bij alle onderhan
delingen toch, welke de voorziier van
de Rijnlandcommissig den laatstee tijd
gevoerd heeft met vele Rijnlanders, is
hii er steeds bij gebleven, dat Frank-
rijk, vóórdat liet de bezette gebieden
weer tot arbeid cn rust laat komen cn
bevrijdt van de separatistisch© benden,
vast moet houden aan de vorming van
een Kiinlandschen staat. Wel is waar
heeft hij nie; meer verlangd, constateert
het blad, dat deze staat fotmecl uit het
rijksverband verdwijnt, maar hij heeft
ook voor de vorming van een tot he:
rijk behoorenden bond5si;int voorwaar
den gesteld, welke het blijven binnen
het rijk o; to; een Fictie of wel tot cen
gevaar zelf; voor he: rijk zouden ma
ken. De lijn van dc Frar. che politiek 1;
en blijft, zegt de „Frankf. Ztg." Rijn
en Roer moeten, in welken vorm ook.
van Duiischland worden gescheiden en
INCEZONDEN MEDEOEELINCEN
kan worden, dat hij aan een dergelijke»
druk weerstand biedt. Tenslotte her
haalt de „Frar.kf. Ztg." den reeds vroe
ger door het blad gcuitcn wensch, dat
alsnog dc verantwoordelijke rijksregce-
ring niet de r-gribg overlaat aan per
sonen of r-iirnissiei uit het bczcile
gebied, doch alsnog zelf tracht recht
streeks tot besprekingen te komen voor
een politieke oplossing van het Duiisch-
Fransche Rijnlandconflict.
In elk geval moet do poging ge
waagd worden. Frankrijk heeft niet al
leen door zijn optreden ondubbelzinnig
getoond, dat het aan dca Rijn politieke
doeleinden nastreeft en garantie»
wenscht voor zijn veiligheid maar
rijn hoogste vertegenwoordiger Tirard
heeft het een ieder, die tot hem gibg
of moest gaan. ir. volkomen duidelijke
wooiden gezegd. Dit legt, meent het
'blad. Duitschland den plicht op, zich
tot Poincaré en dc andere mogendhe
den, die het vreder-verdrag óndertcc-
kend hebben, te wenden teneinde thans
vast te stellen, welke wijziging van het
verdrag en zijn grondslag een der voor
naamste ondertcekenaars van het ver.
drag nu van Duitschland verlangt.
De militaire controle op
Duitschland.
Reuter verneemt, dat do medcdce-
ling, toegeschreven aan Generaal
Binfhnm, hoofd der geallieerde mi
litair© oontrólo-commiseie, als^ z©u
de took van ontwapening van
Duitschland maanden geleden zijn
afgeloopen, in goedingelichte krin
gen te Londen niet wordt geloofd,
terwijl deze mededeeling ook in te
genspraak .is met uit Duitschland,
over deze kwestie ontvangen mede
deel ingen. Ze is tevens volledig in
strijd met de jongst© nota. van den
gezauteuraad aan de Duitsche regee-
rmg. welke duidelijk te kennen geeft
dat ccn aantal militair© clausules
van het verdrag van Versailles niet
op voldoende wijze zijn uitgevoerd-
Het is bekend, dat de oefening vnn
manschappen voortdurend plants
heeft, terwijl pogingen om Duitsch
land er toe te brengen recrutcerings
cijfers in te zenden zonder succes zijn
gebleven. Overigens gelooft men in
kringen, welke goed met de positie
van Duitschland bekend zijn, dat
Duitschland thans niet bij mnchto
zal zijn, de groot© aantallen man
schappen welke zijti geoefend, te be
wapenen met voldoend© geschut,
daar de Franschen hot voornaamste
industriegebied bezetten.
Intusschen is het ook hekend, dat
nauwe relaties tusschen Krupp cn
Rusland en ook Zweden bestaan. Men
gelooft tevens dat do aanmaak an
geweren in Tnüringen krachtig voort
gaat. Dit alles wordt niet ais een
dreigend, doch als ccd mogelijk re-
vaar beschouwd.
Vanwege liet. Foreign Office werd
medegedeeld, dat aan genoemd be
richt (over het afzien der militaire
controle op Duitsc'nlnnd) geen offi
cieel gezag moet worden gehecht.
Het protest Inzake do Inci
denten to Leipzig.
Dc Raad van Ambassadeurs ral
Jieden definitief den tekst- van de no
ta hctrcffendo dc incidenten te Leip
zig opstellen, welke aan de Duits:he
regecring zal worden gericht.
Rusland cn de toestand
te Berlijn.
Krcstinskv, de Sovjetzez.ant t©
Berlijn, heeft zich naar Moskou In
geven. ten einde nuu zijn regecring
rapport uit te brengen over don loop
•ier zaken te Berlijn.
Verspreid nieuws
DE WERKLOOSHEID IN DUITSCH
LAND.
In het onbezette Duitschland is het
aani.il werkloozen in den tijd van 1 tot
15 November met 300.000 toegenomen.
r op 1
1.701.000 In bet geheet- Rijk. met ia-
begrip van het bezette gebied, beloopt
hei aantal werkloozen omstreeks
3.500.000.
DE FRAUDES IN DE VERWOESTE
CEBIEDEN.
Reed? herhaaldelijk zijn ernstige be
driegerijen aan hei licht gekomen, wel
ke in verband met dc aan de geieisier-
de bewoners van Noord-Frankrijk ver
leende voorschotten voor den weder
opbouw van Jy;n eigendom, werden g:-
plccgd. Th.-.-i^s ccn nieuw geval ont-
dekt, vraarbii een ,'zrkere Lcor. Armand
cen hoofetol speelt. Armand was vóór
den oorlog bëoper van oude fabriek-n
en huiren. c:e bii deed afbreken o:a
het mate si??" «ie *c: koopen. In 1014 be
zat bii vier fabrieken in Noord-
Frankriik.' o.a. een alcohoBtokciij -n
twee saikcrrafi'ina.iciiicn. die rouden
vordrn gesloopt. Na drQ wap^nsiil-
::.ind kwam hii op het denkbeeld om
ic: te doer, voorkomen of dc fabr.rkrn
door den oorlog waren verwoest, en
schadevergoeding kon vragen. Hei
gelukte hem alleen reeds 1.57S.000 fr=.
het departement van den weder-
"uw los tc krijgen, h-tgeen een
ri bedrag was. daar hi; dettiü*
kei h":.l beta?!!. Hii werd gehri-
cFor een ambtenaar van het de-
en;en: zelf. Dubo:;, die dc ver-
r.:ng tot vertrekken aa voorschot-
