f
UIT DE WERELD
EEN BEHUWDNEEF VAN DEN ZONNEKONINC.
Eon veelbelovende jongen. Do titel Monsieur, Madame en Mademoi
selle de Franco. De hertogin de M ontpcnslor. Een schitterend aanbod.
3ittere teleurstelling. Een konink lijk schrijven. |n üo gevangenis.
'Bijna ontvlucht. tauzun en Fouquet. De bevrijding. Eindelijk voióond.
Een droevig einde.
Er zijn historische personen, wier dagen nog deel uitmaakte V2n Frau-k-
levensgesohiedenis meer op een roman rijk.
gelijkt clan op het verhaal van werke- Het bevel des köniiigs was, dat de
lijk gebeurde feiten. Een dezer i6 bui- gevangene in strenge afzondering zou
ten ecnigen twijfel Anton.n de Can- gehouden worden. Een eigenhandig
mont, graaf van Lauzun. In '1(>33 ge- schrijven aan de Saint-Mars, den gou-
boren als tweede zoon uit een oud ge- yefneur der gevangenis luidde, Ver-
slacht in Guyenno, werd hij reeds op taald, als volgt; Mijnheer do Saint-
ll-jarigen leeftijd door zijn familie Mars, daar ik den graaf van Lauzun,
naar Parijs gezonden 0111 fortuin te een der kapiteins van mijn lijfwacht,
maken. De jonge Gascogner had alles naar mijn citadel van Pignerol zend
wat uooclig was om vooruit tc komen om daar zorgvuldig bewaakt te wor-
ten hove: bij ontwikkelds a.l zeer spoe- clen, schrijf ik u dezen brief oni u to
dig de talenten van een volleerd hove-1 melden, dat zoodra de Sieur d'Artag-
line en bezat tevens den dollen moed nun. kapitein-lnilenant van de 1ste
en de kalms doodsverachting, die de Compagnie musketiers van mijn lijf-
l'ransche edellieden te allen tijde ken-1 wacht, die ik inct do overbrenging van
merkten. To midden van die edelen, genoemden graaf do Lauzun belust
die v rooi ijk en lachend ten strijde heb, jn mijn citadel zal aangekomen
trokken, getooid als voor een schitte- zijn, u dc-n genoemden graaf de Lau-
rend hoffeest, wist hij zioh zelfs zoo-,zun in ontvangst hebt to nemen en
zeer te onderscheiden, clat hij op '~o- hem tot nader order van mij in ver
jongen leeftijd bevorderd werd tot ko-J zekerde bewaring hebt (e houden, en
lonel van het vreemden-regiment dra- niet toe te laten, dat hij, met wien
l.ter W« TiflSaft- dan onl, JjjjgK J-.:-- of gchrifle.
gonders. Tien jaar later, toen Lode- dan ook, hetzij niondeli
wijk <lo veertiende goovapoudw'hsiid
d. Znidelijke Nederland™ t"»»"™1'
verrichtte lui onder de oogenvan den
>s«55jr^ «sr&zs™ i™
instelde, dien van kolonel-seneraal der
dragonders. ,,Kl
Ouzo Raadpensionaris de w vt'
Frankrijk heil graag tot
liever niet tot buurman harvst door
het kluiten der irtple AUtantre een
einde lo maken aan Lodotvijks tege-
tocht en hem te dwingen tot den vie
do van Aken (1668). Het Fransoho la
ger keerde dos naar zim haaidstedon
till ng en voor een korte poo, tva. er
"Temidden der hoffeesten. Si« W>|S-
don ot> den voorspoedigen veldtocht,
was e? gten edelman, die meer de
aandacht, trok dan Lauzun. Toch was I
volgens zijn tijdgenooten zijn uiterlu v
vsr van fraai: luj was klein, zijn oog
leden en zijn puntige neus waien loycl.
Maa.r dat werd ruimschoots goedge-
maakt door een welgevormde gistei -
tv. door oogen, die beurtelings vi-iei
rloliik én fier konden kijken, een no -
lelijkheid, gepaard niet hooghal big-
heid. fijn aristocratische manieren en
bovenal door geosliglieid, vry vanallo
gemaaktheid, door gevo held en vroo.
lijkheid. door een opwekkende en on-
dcrhoudende conversatie.
In die dagen behoorde tot de aan
zienlijkste dames aan het, hof van Lo
dewijk den veertienden Mademoiselle,
hertogin van Montpensier, een volle
nicht van den koning Zi, was name
lijk een dochter van Gaston van Oi-
lean=, den broeder van Lodewijk XIII.
Laten wo in het yooiTijgaan opmei-
ken. dat in den tijd der Bourbons Ma
demoiselle of Mademoiselle derran-
c.f; de titel was van de dochter van
's konings broeder of zuster, die zeh
den titel voerden van Monsieur of Ma
dame (de Francs). De yolled.go jitcl
luidde: Zijn (of Haar Iv.H. Monsieur
(Madame, Mademoiselle). Om tot do
liertoein do Montpensier terug te kee-
ren Deze was in 1669 dc eerste jeugd
reeds lang voorbij, het was toen een
nog zeer schoono vrouw van_L jo<
vol geest en leven. In haar jonge ja
ren had zij een hoofdrol gesoeeld in
de Fronde, den onstand van enkele dei
voornaamste adellijke geslachten, aan
vankelijk gesteund door het parlement
tegen de regentes Anna van Oostenrijk
en haar minister Mazann tijdens de
minderjarigheid van Lod||&J'k XI
(1648—1653). Deze prinses gevoelde zulk
een svmpathie voor Lauzun, dat
hem eerst onder bedekte termen,
weldra onomwonden haar hand aan
bood. De gelukkige uitverkorene toon
de zich eenigszins verlegen met dit
liefdeblijk van een der hoogste dames
in het, land na de koningin. maar n
werkelijkheid was hij in verrukkiu,
hij het. vooruitzicht neef te worden vai
I.odewijk den veertienden. Mant Lode
wijk, de zonnekoning, was de mach
t.igste monarch van Europa, dus van
de geheele wereld, zijn regeering v.a.
een tijdperk van ongeëvena.arden luis
ter zijn persoon het voorwerp van
e,-.„ =chicr afgodische vereering van de
ziids der hovelingen. Zijn zinnebeeld
„cle Zou", met het trobsche>( ondei-
schrift .,nec plbribus impair wagen
velen opgewassen) gaf weer wa h
van zidhzclf en wat zijn ondeidanen
van hem dachten. Welk ecu eer voor
een cadet, de Gascogne. wel ecuedel
man. maar een jongere ^on-dus
eens erfgenaam van den titel en
MTSKn'&l Toen Mede-
moiselle den S.ste.n December 11670 den
koning om toestemming vro^ tot hanr
voorgenomen huwelijk, weid naar ve
zoek zeer genadig opgenomen. Trou
wens Lauzun stond toen m
gunst: nog kort te voren had de ko
ning hem benoemd tot ïuitenant-gene-
r.onl en hem tevens een knpiteinsplaats
bii zijn lijfwacht gegeven. Dekoninkhj
k- goedkeuring werd verkregen, het
contract zou weldra geteekend worden,
toen on eens hij, die tot nu toe ne-
troetelkind der For -
z.ijn levensgeluk zag .ineenstorten. Den
25='.en November 1671 trad m dej.er-
trekken, die Lauzun in het kasteel
v-n caint Germain bewoonde, een kj-
nitein der koninklijke lijfwacht bm-
ner om hom in raam des konings zijn
dftrn of te vorderen op hem in nrm-
flcn te stellen van d'Artegimn. kan.
tein-luitennnt dor musketiers (rle hoofd
figuur uit Dumas' beroemden roman:
r.f% trois Mousquetaires) en van de
Maupertuis. die te zamen belast w«'
ren hem naar zijn gevangenis over tc
k'wni'was cr gebeurd Lodewijk had
hot oor geleend aan verschillende
viinnden of benijders van Lauzun,
die hem gewezen hadden op de oneven
redigheid van een hnweliik tnssohen
een volle nicht van den Grooten Ko
ning en een arm edelman uit dc pro
vincie Prinsen van don Mocle. vrcun-
cte vorston. Louvoïs. d" invloedrijkei
minister. Madame de Montespnn. de
gunstelinge, allen vorz'tten zich tetron
bel hnweliik en wisten te bewerken,
dal T.odewiik op zijn toeslemming KM
r gkw.om on cm nan dc zaak voor Roed.iw.
pen Viijiic te maken den dood-ouscbul- nsn
dic-en Lauzun liet opsluiten in de MCa-lY"
lijk in verbinding komt; en daar dit
schrijven geen ander don bovenver
meld doel heeft, bid ik Gode ij in Zijn
heilige hoede to houden. Geschreven te
Saint-Gerinnin-eu-Laye, den 25sten
November 1671.
Lodewijk".
Na een reis van bijna drie weken
kwam de gevangene aan te- Pignerol.
In de citadel bevond zich reeds een
ander voornaam gevangene, namelijk
Fouquet, de vroegere opperintendant
van Financiën, die zich verrijkt had
ten koste van het Rijk, maar-die
dat al in het larg nog talr "ke vr
den had om cle mildheid en edelmoe
digheid. door hem ten toon gespreid,
•""de dagen van zijn voorspoed. Zoo
lt Lausun in de citadel was aange
komen, begreep hij, clat alle hoop op
spoedige bevrijding ijdel was en gaf
hij zich over aan doffe wanhoop. Hij
deed niets dan zuchten, at bijna niet,
begon weldra te lijden aan duizelin
gen, zal somber voor zich uit te sta
ren of liep in zijn kamer op en neer.
als een wild dier in zijn kooi. Hij
vroeg verlof om aan clen koning te
schrijven, maar I.ouvois, wien dit ver
zoek was overgebracht, ga.f ten ant
woord aan Saint-Mars, dat de koning
„had verboden hem pen of inkt te go-
ven". Om zijn gevangenschap eenigs
zins tc verzachten werden de twee ka
mers, die voor hem bestemd waren,
werkelijk geriefelijk ingericht, terwijl i
ook voor sierlijk tafelgerei werd zorg
gedragen en de gevangene ruimschoots
voorzien werd van klceren en linnen
goed. Buitendien kreeg hij boeken,
vooral stichtelijke. Deze lnatsten sche
nen ka lm cc ren cl op hem te werken,
den geheelen dag verdiepte hij zich in
het lezen van den „Christelijken Op
voeder", of bad hij neergeknield naast
zijn bed, of wel hij leerde z 'n kamer
dienaar lezen, besteedde ook veel lijd
aan het kammen van zijn baard, die
gaandeweg de lengte van een halve el
had bereikt, of wandelde wat op en
neer in zijn kamer. Maar van tijd tot
tijd kreeg bij aanvallen van woede en
wanhoop. Danrbii kwam lichamelijk
lijden: rheumatiscbo pijnen in arm en
been, pijn in de oogen, en allerlei
andere kwalen, die hii toeschreef
de vochtigheid van zijn kamer,
schitterende hoveling vr.n Sa.nt-Ger-
main en Versailles was tot onherken
baar wordens toe veranderdEinde
lijk scheen hij zich te schikken in zijn
lot: „van de menschen hoopte hij mets
meer", zei hij tot Saint-Mars, „zijn
eenige hoop was gevestigd op de god
delijke barmhartigheid
Op eens. in Februari 1676 kwam ten
hove het bericht, dat, de gevangene
bijna ontvlucht- was Hij had jaren
lang zijn ontvluchting voorbereid. Hij
had c-en gat gemaakt in den vloervan
zijn kamer, door dat gat \vas_ hij ge
komen in een leege kamer, die even
als do zijne, voorzien was van ijzeren
spijlen aan het venster, had een dei-
spijlen losgemaakt, was door middel
van een ladder, gemankt van stukge
sneden linnengoed, in de gracht geko
men. had in den muur der gracht een
eang gegraven, die hom bracht op een
binnenplaats, van daar zou een laatste
ga,ng hem buiten de vesting brengen,
lederen nacht werd aan de bevrijding
gearbeid, en telkens, tegen het aanbrc-
ken van clen dag de sporen van den I
nachtelijkcu arbeid verborgen. Einde- j
lijk, begin Februari, leok het oogen-
hiik der bevrijding gekomen. Na een j
paar brieven geschreven tc hebben,
(want het. verbod om hem schrijfge
reedschap te geven was ingetrokken),
cr. deze op zijn tafel gelegd te hebben, I
begaf cle gevangene zich op weg. Hij
kwam echter ongelukkigerwijze een
dienstbode togen, die toevallig op nel
binnenplaatsje kwam om hout te ha
len. Hij smeekte haar liem niet tc ver
raden, bood haar een schitterende be-
looning. als zii hem liet paeseeren.
Zij antwoordde-: „Ik heb verkeenug
mot een soldaat. Als hij u wil redden
en met u wil vluchten, zal ik u ree
den". In plaats ven den soldaat, ve:
scheen een officie; en Lauzun werd li
ruggebracht naar zijn kamer.
Natuurlijk werd nu do waakzaam
heid verdubbeld, zoodat alle hoop op
ontvluchting verloren was- Toch kwam
er verbetering in het lot- van den ge
vangene. Hij kreeg verlof om aan den
koning tc schrijven, hij mocht zijn
zusier on zijn jongeren broeder ont
vangen, cle oudste broeder n-1. was in
1CV7 gestorven, zoodat .da gevangene
hot hoofd van het geslacht L.n
geworden. Nog meer, Louvoïs schreef
iu November 1677 aan Saint-Mars. clat
hij hem machtigde Lauzun en Fouquet
samen lo laten wandelen op het bas
tion TI ij had eens moeten weten, dat
eodert geruimen tiid Lauzun icderen
nacht door een gat :n den schoorsteen
vau zijn kamer, die juist lag onder de
kamer van Fouquet. naar hoven klau
terde en' dat de gevangenen een deel
ran den naöht samen zaten te praten
over de dagen hunner gulden vrij-
eu meer vrijheid werd weldra den
gevangenen gelaten: ze mochten elkaar
geregeld bezoeken, zoodot liet sat inj
b n schoorsteen, 'lat anders iedere»
it. openging om bij liet aanbreken I
den dag
'wandelen over de geheele uitgestrekt
heid der citadel; mochten aan de ta/el
van Saint-Mars eten en bezoeken ont
vangen van personen uit de stad.
Ai deze verzachligen van zijn lot
had Lauzun in hoofdzaak te danken
aan do nistelooze bemoeiingen van la
Grande Mademoiselle. Iu lbSl wist zij
Madame de Montespan voor zich la
winnen door den zoon van deze, den
hertog du Maine, een schitterende do- j
talie te scheuken; ook \vi6t zij op takt-
volle wijze Lodewijk XIV" meer en
meer tot deernis ie- stemmen. Om kort
3 gaan. nog vóór liet eind van 16-SJ
reeg Lauzun verlof zich naar Amboiso
e begeven cu zes maanden latei-
mocht hij naar Parijs terugkeeren.
Ei. nu zou inc-r. denken, clat cle bei
de gelieven, na een wreede scheiding
van tien lango jaren, dc rest van hun
leven in gelukkigen echt zouden heb
ben doorgebracht. Het tegendeel is
echter waar. Na een geheim huwelijk,
dat waarschijnlijk gesloten werd in
1682 (volgens sommigen was het reeds
in 1670 tot stand gekomen), kwamen
zij tot cle teleurstellende overtuiging,
dat hun humeuren volstrekt niet bij
elkaar pasten. Do eensgezindheid* ve
minderde zoo, dat in 1084 een laatst
huiselijke twist voorgoed een scheïdin;
te weeg bracht. Hadden zij d;
zoo veel geleder. 1
Ten slotte nog deze opmerking. Vol
gens sommige geschiedschrijvers h:i
het geheime huwelijk reed6 plaats g,
had in 1670, nadat cle koning zijn
toestemmimr had ingetrokken, deze
opvatting de juiste, dan laat. zich cle
eest ren g lied van Lodewiik, die wel in
hooge rnate ijdel en op lateren leeftijd
dweepziek ,maar toch in zekere mate
goedhartig was, beter verklaren. Zeer
zeker is het, dat het de I'ransche
Kroon niet onverschillig kon zijn,
wie'de hertogin van Montpensier
het huwelijk trad. daar de Grande
Mademoiselle, zooals zij genoemd werd
niet minder dan vier hertogdommen
bezat, henevens een graafschap, een
heerlijkheid, om nog niet eens te- spre
ken van het Paleis du Luxembourg en
een kapitaal van 20 millioen.
dershond; Guit, L. Rasmstraat 17rd,
gele hond. Veldkamp, Xic. Beet&sir.
13. blauw wol handschoentje; A. v.
Biel, Riouwstraat 20, Schoten, bruin
wollen handschoen; J. Moov, Zuid
Brouwersstraat 2zw., bruin' wollen
handschoen; \Y. Koster, Bozema riju-
steeg 2, blauw jekkertje; W. Stoute,
w ouwermanstraat lOrood, vorm
lampekop; II. Kuper. Warmoesstr.
ii, muntgnspcmiinsen; Pioke. Dan. ia
tonst ra at li, sleutels nan ring; Poli
tiebureau. Sinedestraat. vrouwen- en
ïundersc.ioen; Andvnstraat 4">
w-llaakt taschje; A. Moes, Oude
Groenmarkt 20. zwart taschje; Vouge,
17 halsketting.
INCEZONDEN MEOEDEELINCEN a 00 Cts. por regel.
Beetsslranf. 17,
Stadsnieuws
LEZING-PORTIELJE.
Vrijdagavond hield de heer Af F.
Portielje, inspecteur van „Aitis" en
leeraar aan de Montessorischool te
Amsterdam voor de afdeeüng; Haar
lem en Omstreken van de Nederland-
sche Montessori Vereeinging eón lezing
met lichtbeelden over het onderwerp"
„Allerlei uit de jeugd van zoogóie-
n".
In zijn belangwekkende lezing be
handelde de bij uitstek deskundige
spreker cle jeugd van roofdieren en
van hoefdieren.
Hij wees op het groot belang van
rustig, onbevangen waarneineu van
het dierenleven om daarna te vergelij
ken en zoo te komen tot een goed be
grip. De waarnemer zal dan ont
dekken dat er een wisselwerking is
tusschen bouw en functie en de
plaats die het dier inneemt in de le
vensgemeenschap. Wij moeten
trachten het verwante hudere „in de
dieren te vinden.
In hun jeugd zijn do dieren hot
meest gesohikt om op deze wijze waar
genomen te worden, clhn uit zich al
dadelijk hun innerlijke aanleg en be
merkt men den invloed van 't milieu,
waarin ze leven. Spr. sj>o!,te wat met
de boeken van Curwood en andoye
schrijvers, 'die zich op sentimenteel
standpunt plaatsen, aan dieren, men-
schelïjke eigenschappen en d'rijfvee-
ren toekennen en zoo -een absoluut
onjuist en valsch beeld geven.
.-rui belangwekkende bijzonder
heden deelde de heer Portielje mede
over het leven der jonge dieren in Ar-
tis en ook in hun natuurlijke onige-
ng.
De mooie lichtbeelden waren daar
bij een aangename verduidelijking-
Spr. vond nog gelegenheid cle aan
dacht te vestigen op het groote be
lang van een schooltuin, zoonis cle
Amsterdamsche Montessorischool die
heeft er zooals het. bestuur dien ook
bij de Hanrlemsche nieuwe Montessori
school wil inrichten.
Financieele bijdragen werden voor
dit doel gevraagd.
u-zitster, mevrouw Land,
clankte den heer Portielje met een kort,
woord.
BIJZONDER ONDERWIJS.
i W. brongen cc-r openbare kennis,
dat dc Raad afwijzend (hoeft beschikt op
iet verzoek van het R.K. Parochiaal Kerk
icstuur van O. I.. V. Rozenkrans te lTaar-
om, om de benoodigde gelden te ontvan-
en voor liet vergrooten van de speel-
In als, behoorende bij de St. Canisiue-
ahool aan de Linschotenstraar 23. aldaar.
In herinnering wordl gebracht, dat teder
ingezetene of het schoolbestuur, binnen
30 vrije dagen, van genoemd besluit bij
Gedeputeerde Stalen in beroep kan
komün.
Tot dien datum liggen alle bescheiden,
op deze beslissing betrekking hebbende,
van hedon af kosteloos ter inzage op d(
der gemeente (Se Afdeeling).
SCHGOLBOUW VOOR BIJZONDER
ONDERWIJS.
B. en W. brengen ter openbare kennis.
Ja! de Raad op S December heeft beslo
ten, de gevraagde medewerking to verlee-
tien, tot varjcderirg van inrichting der
bijzondere lagere school aan de .langstraat
No. 83 aldaar en hiervoor te hunner be-
sehikkiiur heeft gesteld é-.'n bedrag var
f 787-33;*
In herinnering wordt gebracht, dat teder
ingezetene of het schoolbestuur, binnen
3C vrije dagen, van genoemd besluit bij
Gedeputeerde Staten in boroep kan
komen.
Gedurende dien termijn ligger, alle oe-
scheidon, op deze beslissing betrekking
hebbende, kosteloos ter inzage ter Seete-
der gemeente (Se Afdeeling).
L. J. C. POPPE.
Naar aanleiding- van de mcdedeeling
dat de heer L. J. C. Poppe zich in Bel
gië zal gaan vestigen, lezen wij in dc
rubriek „Belasting-personeel" van „Dc
Ambtenaar", orgaan van den Cemr.
Ncd. Ambtcnaarsbond, dc volgende van
zeer veel waardeering getuigende woor
den van afscheid.
Met Poppe treedt een man uit uutc
gelederen, die daarin jaren lang met,
eere zijn plaats beeft ingenomen; en in
de arbeidersbeweging, én in de ambte-
narenbeweging hier vooral op hei
gebied der pensioenactie cn zeer ia
liet bijzonder in de organisatie van het
bclafiingpersoneel, heeft liii
beste krachten medegewerkt aan den
strijd van en vóór zijn klasse. Poppe
was jaren lang bestuurslid van de vroe
gere pchsioenvereeniging; hij vervulde
een vooraanstaande rol in de Verecnt-
ging van Bclastingkommiezen. was
eenige jaren redacteur van „De Belas
tingambtenaar" en is nog gedurende
korten tijd na de fusie onze eerste
bondssecretaris geweest.
Wij wenschcn hem bij zijn vertrek
ins land alle goeds foor hcmzelve
oor zijn gezin en weten namens
leden van onzen bond
namens de belasting:
ipreken. wanneer
rig genot
zeer speciaal
btenaren tc
ij hem een Jangdu-
na een zoo werkzaam
welverdiende rust toewcnschen.
__]vameraad Poppe, het ga je wel'
Uit de ömsMiea
ZOI-gV
die Hen dicht gomnakt. geen diei
jtliQua tot Italië behoort, maar ia dieibehoefde te doen; zij mochte:
GEVONDEN DIEREN EN VOOR
WERPEN. Terug te beltomen bij:
v. Huizen, de Clercqstraat 91.
Hoos margarine; D. Weesels, Amster-
Homsbraat 66, postduif; Politiebureau
Smodestrnat, autodop en groene das;
Breestraat 12, grijze dames-
linndsclioen; Huylmom, Korte I.aken-
raai, motoriiandprhoen; Glas. Am.
erd»,mschcvanrt fV.wdamos)Vorlo-
e wor-1 ie; Bijster, Jan steenstraat 36. griize
meer iongensbnndsclioencn; Do Bruin,
samcu. Kamperstraat lb, gestroomdo her-
IJMUIDEN.
Schade geleden met
een Ouitsche cheque
Een dossier met de chèque
tijdelijk In het ongereede
geraakt
De Staat lijdt een verlies van
f 127.000
In de toelichting op een ingediende
suppletoire waterstaatsbegrooting
oor 1922 wordt, opgemerkt
In de maand Juni 1919 werd op
daartoe voor het departement van
waterstaat gedaan verzoek, door den
agent van het ministerie van financiën
te Amsterdam, in opdracht van den
minister van financiën, aangekocht
een cheque ad R. M. 750.000 tegen
den koers van 17.00 per R.M. 100;
'u~* 'ieu cheque was bo-
-.doening van de kos
ten van aankoop in Duitschland van
een drijvend droogdok voor de Vis-
schershnven te IJmuiden. De cheque
werd geëndosseerd aan de order van
clen hoofdingenieur-directeur van
•den Rijkswaterstaat in do directie
Noord-Holland en werd aan dien
hoofdambtenaar gezonden.
Intusschen kwam dc aankoop
dit dok niet zoo spoedig tot stand,
als op het oogenblik van het aankoo-
pen van de cheque wel kon worden
verwachtdc onderhandelingen over
dien aankoop bleken integeudeci ge-
ruimen tijd Ie vorderen in verband
met dc daarbij ter sprake komende
aangelegenheid, of de verkoopc- het
dok in Diiitsche dan wel in Neder-
landsche havens zoude afleveren
met dc te verkrijgen bewillig'-
uitvoer van 1 dok.
"Verschillende onderhandelingen leid
den ten slotte daartoe, dat door de
firma door wier bemiddeling de ge
legenheid tot aankoop van het dok
was ontstaan, een dok ter verkoop
werd aangeboden te betalen, niet iu
Dnitsche doch in Nederlandschc
munt, waartoe met deze fi;
overeenkomst werd gesloten.
Het dossier.
SCHEEPVAARTBEWEGING. Go-.nieentesecretaris van ons lancl zijn.
Amende de maand November ziju te Om tol die functie benoemd te kun-
fJmuiden door de Noordzeeeluizen ge- uen worden, moet men 23 jaar oud
»chiiL: int z"."- 217 stoomschepen inet'zijn, welke leeftijd He heer Loggers pas
17 November j.l. bereikte.
ochut: uit zee 21
1.397.479 kul). Meter en 'J zeilschepen
met 11.275 kub. Meter inhoud en naar
zt-e 281 stoomschepen met l.G25.2is
kub. meter en 4 zeilschepen met 5. HS
:ub. Meter inhoud.
yiSCHOMZET. De omzet in do
Rijksvisckliallen te IJmuiden bedroeg
in November van dit jaar 1.320.966
tegen in November van het vori
123.921.
..„arm zich dc cheque
bevond, die door den hoofd ingenieur
directeur van den Rijkswaterstaat in
de directie Noord Holland inmiddels
aan het departement van waterstaat
was gezonden, omdat van dit stuk
voor betaling nu geen gebruik behoef
de te worden gemaakt geraakte tij
delijk in het ongereede, hetgeen werd
opgemerkt.toen in het jaar 1921 de
minister van financiën er de aandacht
op vestigde, dat do post voor den
aankoop van de cheque nog niet was
vereffend.
Daar de koers van de mark inmid
dels zeer aanzienlijk was gedaald en
het Rijk dus bij verkoop van den
wissel een belangrijk verlies zc
den, vroeg de anitbsvoorgangor
den minister advies aan de Algemeene
Rekenkamer wat ter zake zou moe
ten worden gedaan. Het college doel
de daarop mede dab het naar zijn
moening aanbeveling verdiende, do
cheque te doen gebruiken voor be
taling van in Duitschland door het
departement van waterstaat aange
kochte of aan te koopen materialen,
terwijl naar het oordeel der Kamer
oor hot bedrag van het verlies een
afzonderlijke post op dc Waterstaats
begrooting zou moeten werden ge
bracht.
De minister zegt vorder in zijn me
morie van toelichting dat het geen be
toog behoeft, dat hij ten zeerste den
loop der gebeurtenissen betreurt, en
dat maatregelen zijn getroffen ten pin
de te voorkomen dat een dergelijke
gang van raken wederom voorkomt.
Van een door de Algemeene Reken
kamer gegeven wenk betreffende het
nader gebruik van de cheque is voor
ongeveer R.M. 100.000 kunnen worden
gebruik gemaakt. Het restant is ver
kocht tegen den koers van 0.041 per
R.M. 100. Op het oogenblk van den
aankoop der Duifsehs goederen had
het bedrag van R. M. 100.000 een
waarde van f 4G60, zoodat hot totaal
schep nnn- en verkoop bc-
VELSEN.
DE ACTIE DER FABRIEKSARBEI
DERS, Men dc-elt ons het volgende
mede:
Onder leiding vau het Hoofdbestuur
der Nederiandsche Yereeniging vau
Fabrieksarbeiders werd voor de bestu
ren van de afdeelingen langs de Zaan-
streek en Velséii eene gemeenscha pp
lijke vergadering gehouden.
Het doel dezer bijeenkomst was, o...
de nieuwe voorstellen der Algemeeue
Werkgevers Ycrecmging te bcspreke
en vast te stellen welke hoiidiug ve
der diende te worden aangenomen.
Uit. de vergadering, welke zeer druk
bc-zocht,was, werd cone motie gesteld,
welke na uitvoerige en érnstige bespre
king met algemeene stemmen wen
aangenomen. Zij luidde als volgt;
„Do vergaderingen van besturen der
afdeelïngen der Nederiandsche Yeree
niging van Fabrieksarbeiders, betrok
ken bij de loonsverlaging der Alge
meene Werkgevers Vereemging:
gehoord do uiteenzetting van het
Hoofdbestuur over zijne houding te
genover de A. W. 4'. en de andere or
ganisaties;
stelt nogmaals uitdrukkelijk vast,
dat een loonsverlaging moet worden
ingevoerd;
meent, dat de economische toestand
der arbeiders het feitelijk niet toela;
dat in dezen tijd de loonen worden
verminderd,
keurt desniettemin de houding
het Hoofdbestuur goed. hetwelk
kennen heeft gegeven, dat het op een
vredelievende wijze naar een vergelijk
wil streven;
is echter van oordeel, clat het nieu
we voorstel der Werkge-vers-Yereeni-
ring, inhoudende eene loonsverlaging
can 2.— per week (en van 3.— per
week voor enkele fabrieken) en eene
verlaging van de overwerkpercentages
tol 10 terwijl het extra percenta
ge voor Zondrigsarheid met de helft zal
worden verminderd, uiet beantwoordt
aan do rechtmatige, verlangens der nr-
ioiders, en derhalve door hen ais on
acceptabel zal worden beschouwd;
neemt er voorts kennis van. dat hel
tegenvoorstel der kerkelijke organisa
ties, neerkomende op i.50 loonsver
laging en behoud van de overwerk
percentages enz., door do werkgevers
niet is aanvaard en stelt vast, dat de-
:e organisaties dus weer volkomen
'Tij staan;
draagt, in verband daarmee, liet
Hoofdbestuur op, den anderen betrok-1
ken vakvereeuigingen voor te stellen
sainensprokingen te houden, teneinde
een gemeenschappelijk standpunt voor
verder optrede tegc-n de plannen der
Werkpevers-Verecniging in te nemen:
verklaart voorts alle dienstigs mid
delen te willen aanwenden om de
Werkgevers ertoe te brengen, in meer
dere male met d© wensohen der arbei
ders rekening te houden;
besluit deze motie t© publiccoren iu
pere en gaat over tot de orde van
den dag".
B. en W. steller
r het keuren
Raadsstukken.
•oor tc bepalen dat v
een auto-bus aan dc gemeente ren ver
goeding betaald moet worden van f7.50
voor een herkeuring ƒ2.50.
Op een adres van de slagersvcr.
ecniging ;e VeUen, adviseeren B. en W.
voor ook Dinsdagmiddag van 3—4 uur
gelegenheid te geven tot het keuren
an vee.
BEVERWIJK,
Een gezonde gemeente. Sinds 30
October j.l., dus in bijna res weken, is
Beverwijk geen geval van overlijden
oorgekomen. Hei >s blijkbaar gezond
wonen in Beverwijk.
VEREENICtNC VAN HUIS-
VROUWEN.
Dezer dogen waren op uitnoodiging
inde Ned. Ver. \;ut Huisvrouwen een
groot aantal Znndvoortsche dames in
lunchroom van de firma Carols bij
eengekomen, die met belangstelling
luisterden naar een lid van het Hoofd
bestuur, mevr. Jacobs—Zoethout, dia
op zich genomen tiad, doel en el reven
Ier vereeniging uiteen te zetten.
Spr. memoreerde hoe do Ve'reeni-
ing van Huisvrouwen iu 1912 op ini
tiatief van mej. Anna Polak uit den
Haag opgericht was met 30 leden en
nu ua 11 jaar 4U afdoelingen met 17000
leden telt. Mevr. Jacobs hoopte dezen
middag over te kunnen gaan tot het
oprichten der SOsfo afdeeling. ml. da
afdeeling Zandvoort. waarvoor trich
reeds een 80-tal dames vóoHoopig als
lid had opgegeven, dit laatste als re
sultaat vuil het- onvermoeid werken
der ilamcs'do Bruin en Mieras.
Nadab spr. als doel en streven der
.ereeuiging genoemd had het beharti
gen der belangen vau de huisvrouw,
verleide zij dat door hét lioofdbeeluur
een maandblad werd uitgegeven,
waardoor cite lid op dc hoogte kan blij
ven van wati n do aid. gebeurt. Ook
zond het hoofdbestuur reeds enkelo
requesten o.a. één tot behoud van den
zomertijd en één naar aanleiding van
ecu bepaling in do Invaliditeitswet,
dat werkgeefsters ook voor dienstbonen
die slechts een dag per week iu baar
dienst waren, weekzcgels moesten pink
ken. Als resultaat hiervn kwamen do
dngzegels
Met voldoening werd gememoreerd
dat dit jaar reeds ói medailles met
oorkonden en bloemen door het hoofd
bestuur uitgereikt zijn aan dienstbo
den. die 12) jaar of langer in ée'u be
trekking waren. Ter gelegenheid van
het tienjarig bestaan der vereeniging
werd het Jacoba-fonds gesticht, waar
uit zieke huisvrouwen een ondersteu
ning kunnen krijgen om oenigen tijd
naar buiten te gaan.
Ten slotte deelde spr. mede. dat door
3 verschillende afdeelingen cursus
sen worden gegeven in Ziekenverple
ging, kinderverzorging, koken, hoe-
denmaken, inmaken en liet verriohten
van kleine reparaties in huis. Ook
worden tentoonstellingen gehouden en
demonstraties gegeven van nieuwe uit-
"indingen, die onder do aandacht van
toekomstige verbruiksters moeten
orden gebracht.
In de pauze, die nu volgde, werd de
thee rondgediend, waarna de inleid-
ter overging tot het oprichten van de
ïifd. Zand voort van He Ned. Vereen,
van Huisvrouwen. Hierop kozen de le
den tot presidente mevr de Bruin en
tot bestuurslodeu de dames Micros,
Victs, Bolle©, Pfundt, de Clcrc-q cn
do Braai. De bijeenkomst werd opge
luisterd door het cellospel van mevr.
Beekman, die begeleid door mevr. <le
Bruin de Nocturne Op 9 110. 2 van
Chopin cn de Berceuse do Jocclvn
Speelde. De zang van mevr. Sterren-
berg droeg merle tot het slagen van
Hen middag bij: de aanwezigen keer
den dan ook zeer voldaan huiswaarts.
Burgerlijke Stand
HILI.EGOM.
Bevallen: M, W. de Groot-Zeestra
ten, d. A. M. van der Veldt Bakker,
G, M van der Hulst Ncderp-ll. z.
H. M Janssen - Pors, z. P. Lommerse-
an Hnnron. z
Overleden: J. Schoonderbeek, m., 63
jaar,
HAARLEMMERMEER.
Bevallen: H. J, Rijnbeek -Stijnmon
zoon. J. Huisman—Blokker, -/non. t!
Meeldijk—van der Heijden, zoon. C.
M. Pijpers-Mesman, dochter. J. v:,n
dei "looien - de Geus. zoon. G. C Blok.
Kcr-Yiisteiihoiit, dochter.
Ondertrouwd; Ff. .1. Koolhaas. 25 j.
cu F. Groen. 24 j. C Tabernal. 58 j.
wedr. en A. Niemvenhuizen. 52 i. J.
■Spaargaren. 25 j. on J. ter Burg 22 1
P," Iina'lk- 2lS J- van Huizen",
T Goes, 28 J -
draagt 127.000. Tot dit bedrag is een RIS,
•p uitgetrokken.
ZANDVOORT.
JONGSTE GEMEENTESEGRET
De heer Loggci
Gehuwd: A. Stigter, 24 jaar «d"
>an Zanten. 22 jam. H. Rnnr,
-| wc-diir, .0 jaar en \Y. de Moor. wede
-37 jaar
post in hot te in-ediende nttet-1 orttnri, dVr tel teUec KI.» Uog»-»!oo L,
Inoemd weid, zal do allerjongste ge-lden, zoon vau Jb. Leegwater.
