HAARLEM'S DAGBLAD
Overzicht van de Rijksfinanciën
\£e2teiiih die
INSTANTANÉS
Schetsen uit Amerika
MAANDAG 24 DECEMBER 1923 -
DERDE BLAD
Het werk der Centrale Commissie voor Bezuiniging
Na de „Waarschuwende cijfers uit
de Gemeente Financien", het vergelij
kend overzicht van ontvangsten en
'uitgaven van een &i-tal gemeenten
in oils land, verschenen in het voor
jaar vau 1923, heeft bovengenoemde
commissie, die, zooals bekend zal
zijn, voortgekomen is uit de Neder-
landsclie Maatschappij voor Nijver
heid en Handel, thans een overzicht
ontworpen van de Rij-ksfinanciëi
zooals deze uit de Staatsbegrootinge
blijken. Dit nieuwe werk omvat een
reeks tabellen, die een beold ge'
van de totale Staatsuitgaven en
-ontvangsten, zooals die, voor 1924
geraamd worden en daarnaast
vergelijking met den toestand, zooals
die blijkt uit de begrooting voor
191b Alvorens uit dit omvangrijke
werk .enkele grepen te doen, die
een aantal mededeelingen gedaan
worden, opdat misverstand, ten
zicht,e dezer materie, vermeden
worde.
lïjj de bewerking der gegevens is
uitgegaan van de Staatsbegrooting,
zooals die oorspronkelijk aan de
Tweede Konier der Staten-Generaa.1
is aangeboden, waarbij rekening is
gehouden met de later verschenen
Nota's van Wijzigingen. In de cijfer
der begroot-rag van 192<i zijn alleen
do nota's verwerkt, welke vóór
November 1923 zijn ingediend.
Het valt niet te ontkennen, dat
een vergelijking tusschen do werke
lijke uitgaven en genoten ont
vangsten, aan de hand van de afge
sloten rekeningen, juister zou zijn,
maar hiertoe werd r.icè overgegaan,
omdat de rekening van een dienst
jaar der Staatsbegrooting, eerst
t-woo jaar later definitief wordt af
gesloten.
Alet tal van bijzondere omstandig
heden is verder rekening gehouden
moeten worden. Verscheidene afdee-
lingen en diensten maakten bijv.
192-4 deel uit van een ander Departe
ment, dan in 191-4; nieuwo Departe
menten van Algemeen Bestuur wer
den in dien tijd in het leven geroe
pen; na 1914 werd eorsl- het Depar
tement- van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen ingesteld, evenals
het Departement van Arbeid,, welk
laatste Departement in 1922 weder
een e wijziging ouderging.
Teneinde vergelijkbare cijfers
innden zijn daarom de bijdragen
afzonderlijke begrootingen van 19.4
gereconstrueerd, op basis van de be
staande indeeling der begrootingen
van de departementen in 1924, om daar
naast bij elk Departement de kosten
van de onder haar ressorteerendo
afdalingen en diensten na te gaan,
zoowel in 192-4, als in 1914. Deze me
thode van werken maakte het moge
lijk juiste gegevens te vinden om
trent de percentsgewijze stijgingen.
Teen was het noodzakelijk om rog
een reeks van punten in het. oog te
houden, die bij verwaarloozïng de
waarde van het cijfermateriaal ver
laagd zoiideh hebben en die dan
ook met oen enkel woord nader om-
erihreven dienen te worden.
Zoo is geen splitsing naar afdeeïïn-
igon gemaakt vau de uitgaven, zooals
kosten van Beheer, Algemeen Secreta
riaat, Expeditie, Archief, Pensioenen
en Wachtgelden, terwijl rekening is
gehouden met het- feit, dat in 192-1 de
dienst der Rijksgebouwen geheel bij
het Departement van Financiën is ge
centraliseerd, 'zoodat een vergelijking
van de uitgaven voor gebouwen bij elk
Departement afzonderlijk, oyer de ja
ren 19141924 niet mogelijk is. De pos
ten bij de verschillende Departemen
ten uitgetrokken voor diverse uitga
ven. zijn over de beide vergeliikings-
jaren ook niet tegenover elkander ge
pield. omdat zij niet in beide jaren de
zelfde uitgaven omvatten.
Van zeer groote importantie is na
tuurlijk het onderscheid tusschen ge
wone en buitengewone uilgaven. Uit
laatstgenoemde groep zullen wij echter
iu verband met. tic beschikbare ruimte
en overzichtelijkheid, geen cijfers ver
melden, doch wel meeueu wij in dit
oyerzlcnf nog een enkele opmerking
.hierover te moeten maken. In de
Staatsbegrooting zelve wordt geen on
derscheid gemaakt fcuesolien gewone cd
buitengewone uitgaven. Laatstgenoem
de uitgaven zijn die, welke niet. len
laste van een enkel jaar kómen en ge
financierd kunnen worden uit leeuin-
gen, die afgelost behooren te worden
m de periode, dat iiet verkregen actief
zijn nut voor den -Staat kan afwerpen,
len laste van de hegróoting 1924 zijn
verder nog z.g. crisisuitgavcn gebracht
die ook niet uit de gewone ontvang-!
sten bestreden worden en dus gedekt
worden uit leeoingen. Rente en aflos
sing vau laatstgenoemde lasninge-n ko
men eciiter niet ten laste dor gewone
uitgaven, maar worden bestreden uit
het „Leenlngfonds", waarin bijv. de
4 erdedigingsbelasting en speciale op
centen worden gestort. Daardoor staan
dan ook in do Staatsbegrooting feite
lijk niet de totale lasten.
Bij de vergelijking der Staatsuitga
ven is als basis genomen het totaalbe
drag aan uitgaven, zoowel gewoon-
als buitengewoon, terwijl vóór 1924,
ook de z.g. crisisuitgaven zijn mede-
gerekend. Deze wijze van vergelijken
is te eer to rechtvaardigen omdatle.
de verhouding der bedragen aan ge
wone- en buitengewone uitgaven iu
1914 niet dezelfde is als in 1924,
2e. de maatstaf 'vor verdeel ing ir
..gewoon" en ..buitengewoon" niet de
zelfde is gebleven, 3e in de laatste ja
ren wel onder „buitengewoon" ge
boekt is wat feitelijk onder „gewoon"
behoort. Als zoodauir wordt in de al
lereerste plaats gewezen op het feit,
dat-1 in «ie begroo'inr voor het jaar
1923 hef te verwachten tekort op dt
Spoorwegen, ad 33 millioen gulden,
als crisisuitgave werd becho.uwd, ter
wijl het de Commissie wil voorkomen,
dat de belangrijke uitgaven, die don
den Staat gedaan" zijn in den vorm
van Voorschotten aan gemeenten, ten
behoeve van Woningbouwvereehi-
gingen of voor eigenbouw ("ingevolge
art. 33, le lirl der Woningwet) ook
niet 'geheel als kapitaalsuitgaven zijn
te beschouwen en waarschijnlijk een
groot gedeelte hiervan als verlies zal
moeten warden aangemerkt en dus p
den duur als zoodanig afgeschreven.
Teneinde een beed te geven van de
fcofcaal-.Ytgaven van het Rijk voor wo-
ningbou.V geraamd op de begroo
tingen vtvr 1914 en 1924 mogen on
derstaande ciifers volgen
Posten, geboekt onder Hoofdstuk
VII B (Financiën)
Voorschotten aan gemeenten, in
gevolge art. 33. le lid der Woning
wet: in 1914: f 5.000.000, in 1924.
f 28.600.000
Voorschotten voor woningbouw met
premie: in 1914; f in 1924;
f 6.500-000.
Posten geboekt, onder:
in 1914; Hoofdstuk V (Binneu-
landsche Zaken en
in 1924 Hoofdstuk X (Arbeid enz.)
Bijdragen aan gemeenten in de be
taling van annuïteiten, strekkende tot
voldoening van do rente en aflossing
ran de voorschotten, uit 's Rijks kas
verstrekt voor woningbouw in 1914
f 20.000, in 1924: f 4.000.000
Bevordering van 'woningbouw -n
1914- f in 1924: f 11-000-000;
Totaal iu 1914: f 5.020.000; in
1924: f 50.100.000.
Een enkele opmerking over deze cij
fers. Op hoofdstuk X dei* begrooting
Arbeid enz.) is reeds een post
van vier millioen gulden uitge
trokken. als bijdrage van Bet Rijk aai:
gemeenten over 1924 en afgeslo
ten dienstjaren in de^beta-
ling van annuïteiten, strekkende tot
voldoening van rente en aflossing van
de voorschotten uit 's rijks kas ver
strekt, voor de doeleinden in parr.gr. 7
INCEZOnOEN MEDEDEELINCEN a 60 Cts. per regel.
Yéiftc&tóuj
Örnyx^ weet oenxdx&inj te fceücedcn.Éef cji de Mmujc tend
der Woningwet omschreven, Feitelijk
komt dit lnerop neer, dat, men met
dezen post uitgaat van de zekerheid
dat de gemeenten niet het volle be
drag der annuïteiten voor rente en
aflossing van dc woningbouw voor
schotten kunnen opbrengen, zelfs in
toenemende mate, want voor 1923
werd cie betreffende post slechts op
f 1 1/2 millioen gesteld, nu
is het voor 1924 f 4 millioen gewor
den.
liet totaal-bedrag der .begrootingen
1914 en 1924. waarbij de begroothg
van 1914 geieconstrueerd is op ie ba
sis van de bestaande indeding der be
groetingen der departementen in
1924, geeft het volgende beeld
1914: f 258,981.284,40:
1924: f 736,800.229.23. waaruit
blijkt.^dat de verhooging 1S4 pet. be-
Op dezelfde wijze zijn alle Departe
menten in deze brochure nauwkeurig
onder de loupe genomen. Wij vermel
den echter slechts de totalen,, om hier
en daar enkele posten te memoreeren,
<1ie het meest gestegen zijn.
koor het Departement van Buiten-
landsche Zaken komen wij dan, re
kening houdende met de in den aan
hef opgenomen restricties, tot de vol
gende cijfers
1914: f 1. 46S.527; 1924:/ 4.318.799;
etjjging194",'..
Voor Justitie: 1914 f 11.774.828,75;
1924 29.76S.691 stijging152
waarbij blijkt, dat de kosten derRijks-
politic stegen van f 2.043.324, in 1914
op 7.841.362, in 1924.
Yoor Binnenlandsche Zaken en
Landbouw; 1914 f 9.249.159,34; 1924
f 20.347.163, stijging 120 pet
De kosten van het Centraal Bureau
v. d. Statistiek, hetwelk onder dit
Departement ressorteert, bedroegen
in 1914 126.454,50, in 1924 683.051.
Yoor Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen
1024 f 35.483.577, 1924 155.330-350,
stijging337
Het middelbaar Onderwijs kwam
daarbij van f 1. 623.407, in 1914 op
8.202.480, in 1924 en het Nijverheids-
en Handelsonderwijs van 1 .'919.454,
in 1914 op 14.S32.2SC, in 1924.
Yoor Marine: 1914 f 21.240.187.55,
1924 42.6S6.07G, stijging.: 109%.
Voor Financiën 1914 39.510.653,50,
1024: 141.745.491,19 waarbij recht
vaardigheidshalve vermeld dient te
worden, dat de groote stijging o.m.
een gevolg is van de kosten voor wo
ningbouw enz. die wel als „Voorschot
ten" over Hoofdstuk' VII B gefinan
cierd worden, doch feitelijk niet onder
dit Departement behooren.
Voor Oorlog: 1914 35.032.788,
1924 f 62.196.514, stijging: 77%.
Voor Waterstaat: 1914 f 51.630.076.96,
1924 f 115.442.107, stijging: 123%,
•bij de Kosten beheer van het De
partement- in 1914 j 189.750, iu 1924
f 538.000, beliepen.
Voor Arbeid. Handel en Nijverheid
1914 '10.333.280,50 192-1 53.966.4S3j;
stijging: 419%.
De onderafdeelingVolksgezond:
h'eid cn Huisvesting steeg in die jaren
van j 935.815. op 4.983.331, waarin
dan nog niet begrepen zijn de kosten
voor woningbouw, die over Financiën
loopen.
Voor Koloniën
1914 2. 834.779,50 KI24 f 6.208.745,
stijging: 118%.
En hoe zal in dezen toestand verbe
tering te brengen zijn 1 De Commissie
geeft als haar oordeel te kennen, dat
niet alleen de. gewone uitgaven terug
gebracht moeien werden tot het peil
der met redelijkheid, ook in de eerst
volgende jaren. te verwachten gewone
ontvangsten, doch dot- ook het- bedrag
aan buitengewone uitgaven zeer be
langrijk beperkt zal moeten worden.
MOLLERUS.
HET WONDER
(Nadruk verboden.)
schreven over dc gemengde gevoelens,
cie dc gramophoon, de eerste maal, da:
ik h.-/r hoorde, bij mij opwekten, l'hans
wil :"k vertellen van den indruk, welke
de „muzick-machine van Edison" op
de Inlanders uit mijn omgeving op
Borneo maakte.
Op het grintpad voor ons huis 23.cn
zij neergehurkt, dc Javaansche solda
ten mei hun vrouwen en kinderen, i
mijn vriend, He Engelschman, in
voorgalerij zyn ..gramophoon-concert"
gaf, Op hun gezichten izg je verba
zing noch emotie. Het was, of hot won
der van de gramophoon, die ook zij loch
voor he: eerst van hun leven hoorden,
hun geheel voorbijging. Onbewegelijk
zaten zij met strakke maskers te luis
teren. Zelfs de kinderen leken onbewo
gen. Wat rr in hen omging, kondei
wij zelfs nici gissen. Maar toen na he
vijfde nummer een marsch door dc
Garde Rëpublicaine van Pariis
der oudste soldaten langzaam opstond
en in gcbuk'c houding langs de Strui
ken verdween, was dat voor de anderen
het teoken om he:n te volgen en mijn
Engclsche vriend had de rol nog
verwisseld, "f ~r was geen Javaan sent
soldaat. X' a vrouw en geen kind
het g-.ia- ad meer te zien.
..Die gcloovcn het wel!" zn lac!
de controleur.
„Wat zou die Europeescne muziek
hun ook zeggen?" merkte de dokter op.
„Zij vinden dc Hollanders pienter
sekali i). dat zij uil zoo'n kastje mu
ziek kunnen tooveren, maar die mu
ziek is in bun ooren afschuwelijk Ice-
liikl"
„Ja. als het nu nog eens 'n gamelan
was I" zei ik.
De Engelschman begon te lachen.
„Wacht maar, dat krijgen wij straks
nog! Dan zullen jullie wat zien!"
tegelijk wêcs hij op drie rollen, die
zonderliik op een stoel lagen. „Ik heb
hier een gamelan, eea Javaansche pan-
toen z) gezongen door een Ir,lander en
een dialoog tusschen twee Chinceschc
acteursDc uitwerking is verrassend,
dat verzeker ik jullie! Maar dat kriigen
ullie pas als toegift san het slot!"
Wij hadden onze stoelen buiten gezet.
Het was een wondër-rnooie mr.anavond
met de oogen gesloten zaten wij voor
het huis te luisteren naar de muziek.
telkqns weer andere herinneringen
bij ons opriep. Als de gramophoon met
een krassend geluid ophield, hoorden
wij in de verte het zachte gegons- van
de stemmen der Javaansche soldaten,
die voor de kazerne onder het flikke
rend licht van walmende olielampjes
op groote matten' te dobbelen zaten.
ITet was duidelijk, da: zij zich van de
Hollanders cn hun. muziek niets meer
aantrokken. Slamat, miin Inlanrlsche
..jongen", liep, telkens als hij Ons had
bediend, onverschillig het instrument
voorbij, alsof het er r.iet stond. Het
scheen wel, of hij de muziek nie: hoor-
de.
De laatste viooltonen van dc romance
in Beethoven waren verstorven, toen
de Engelschman de rol in zijn hand
im "r. zei ..Nu zullen w ij het heb-
■n! Roep nu Slamar eens en let op!"
Ik riep „Slamat
Drenzend klonk zijn antwoord: „Toe-
t) Erg knap.
s) Javaansch lied.
wan!" achter ut: het huis en-onmiddel
lijk daarop kwam hij, een presenteer
blad in zijn hand, dc voorgalerij op-
schuifelen.
Op dat oogenblik had de Engelsch
man gewacht. Hij xeiic de rol in bewe
ging het krassend, snerpend geluld
van een stem, die in het Engelsen de
Javaansche muziek van de gamelan
aankondigde, wrong zich door den
hoorn. Slama; schuifelde aan, onbewo
gen. Doch toen op eens stond hij als
bctooverd stiL Hij keerde zich om en
staarde met open mond en wijd gesper
de oogen in den blikken hoorn van de
gramophoon. JIet was, of heel z:jn ge
zicht verstarde. Als gebiologeerd stond
hij daar roerloos midden op de voor
galerij. Wat was dit voor een wonder?
De gamelan, z ij n muziek! Hij verga:
alles om zich heen, staarde aldoor naar
dien hoorn, waaruit dc muziek van
z ij n land opklonk in klanken en tonen,
zooals hij alleen maar had gehoord in
den kraton van den Sultan van Djocja-
carta. Wel een minuut misschien stond
hij laar. verstard, al, het beeld der
verbazing voor de gramophoon; toen
keerde hij zich naar snij cn zei. met een
gelukkig lachend gezicht„Gamelan!"
Dat kastje met dien hoorn was voor
hem opccqs een wonder geworden.
Ook in de benteng was plotseling al
le; veranderd. Zoodra de tonen van de
gamelan weerklonken, hadden allen
zich opgericht. Gamelanmuziek....
van waar kwam die? Uit het huis van
den commandantwas dat moge
lijk? Dat Hollanders Holland^che mu
ziek konden maken met zoo'n hoorn cn
zoo'n kastje, dat was niets vreemds.
Of de muziek ui: een kastje of uit een
orgel kwam, dat was immers precies
hetzelfde' Die pientere Hollanders kon
den 3Ües! Maar een complete gamelan,
een gamelan, zooals je hem alleen maar
hoorde bij den Sultan van Djocja of den
Soesoehoecan van Solo. dat was heel
wat anders. Langzaam, ccrbied-.g, schui
felden zij aan, hurkten weer neer op het
grintpad, zaten in stille bewondering
:c luisteren. Achter dc gordijnen der
glazen deuren stormen in ce binnenga-
lezij de kokkie met haar kinderen cn
mijn Javaansche oppasser in opperste
verbazing te gluren naar het wonder-
instrurnea:, waarin een heele gamelan
zat.
Driemaal liet mijn Engelsche vriend
het gamelan-numtner „afdraaien" en in
onvermindeide, bijna vrome aandacht
raten al die mannen, vrouwen en kin
deren, aldoor neergehurkt, te luisteren
naar hun muziek. Toen nam hij een
andere rol en, even knipoogend tegen
ons, zei hij „Let op!" Weer kraste
dc naald cn daar klonk door de stilte
van den Indischen maar.avond de kTa-
gende zang van een Javaan.
„Wak. pantoen
Als in blijde verrukking zeiden zij
het zacht. Zit keken elkander even aan
met een stillen, gelukkigen lach. Het
:je me- den hoorn was plots voor
hen he: gro-ote mirakel geworden. Een
gamelan ea een Javaansche Üefdeszapg
en dit zlies uit een zoo simpel kastje...
voor he; eerst misschien hadden zij op
rechte bewondering voor den Euro-
Dcn volgenden morgen gingen de
Engelschman en ik op jacht ea omdat
wij dien nacht bij ccn Duitscher op
een onderneming zouden overnachten,
en wij de gramophoon met ons
mee. Achter onze paarden liepen twee
Chineesche koelies, die het „wonder-
kastje" met tocbehoorcn aan een-bam
boe mededroegen. Wij kwamen 's mid
dags in een Dajakschc kampong, waar
liet hoofd lachend zijn opwachting bij
ons maakte.
De Dajakker bood ons, als welkomst-
roet, rijst op een jüsangblad en twee
kippen aan, wij gaven als contra-be
leefdheid kruit en kogels er voor te
rug. Iq een grootcn kring zaten de
kampongbewoners om ons heen, nieuws
gierig glurend naar het kastje met den
lom, dat wii hadden meegebracht.
„Wee; je, wat daarin zit?" vroeg ik
aan het kamponghoofd.
De Dajakker schudde lachent}. het
hoofd.
,Een Javaan cn twee Chineezen!" ze!
ik met het ernstigste gezich:.-
De Dajakker keek mij even verwon-
incezorioen MEOEDEELINCEN
k 60 Cts. per regel.
Ruwe en Schrale Huid S
DOOS 30, 60, 90 Cent. I
Bij Apoth. cn Drogisten
derd aantoen begon hij weer te
„Geloof je het niet?" vroeg de En
gelschman.
De Dajakker lachte al maar door.
Toen zette dc EngeLchman de rol in
beweging cn klagelijk klonk weer dc
Javaansche zang door dc lucht.
He: kamponghoofd liep verschrikt
achteruit, al maar kijkend naar de gra-
«jophooii. Dc Dajakkcrs staarden naar
ons, alsof wij tooveaaarg waren.
„Wah! Een geest!" zei het opperhoofd
cn hij liep voorzichtig om het instru
ment heen. alsof hij zocht naar dc plek,
waar de. geest verscholen zat.
De Dajakkcrs, d-c eei.-t verrast had
den zitten luisteren, schoven nu allen
naar voren, kwamen vlak bij het ge
heimzinnige kastje. Zij koken nu eens
r.aar den hoorn en dan weer naar or.s.
Zonder iet; te zeggen, veranderde de
Engelschman, teen dc pantoen uit was,
dc rol. Een ruzie tusschen twee Chinee.
„Wah!. Orang tjina!"
Dajakkcrs lachend.
De Chineescho Koelies k
Zij s-.ondea. a's a.mgeia:
3) riepen
door i
..Geesten!" zei he: kamponghoofd
nog eens en hij wees vol eerbied naar
de. gramophoon.
Nog twee nummers van ons reper
toire dc gamelan en een marsch -
gaven wij voor de Dajakke.rs ten beste.
In groote bewondering zaten ;:ii luiste
rend in den kring. Toen eindeliik von
den uii het genoeg en wilden vertrek-'
ken. Miin Javaansche oppasser bracht
de paarden voor.-
\M»j waren al opgestegen, toen miin
oppasser naar mü toe kwam en zei
..Mijnheer, de Chineezen zijn nergens
te vinden!"
Dc gramophoon stond nog steeds op
den grond, met ce Da jakkers in e-n
kring er om heen.
„Wa.-.r zitten die kerels?" vroeg de
Engels.-'.-.inan niidig.
Het kamponghoofd ea dë Dajakkcrs
zochten overal. Toen kwam een Dn.ïak-
sche vrouw in de kampong en vertelde,
dat zii twee Chineezen bard weg had
zien loopen door het bosch. De En-
gclschnuin cn ik keken elkaar anti; wii
hadden het begrepen. Dc Chineezen
durfden het kastje, waarin de geesten
van twee Chineezen vet borgen zaten,
niet verder drogen.
Toen namen twee Dajakkers, die V:
kamponghoofd had aangewezen; de
bamboes op en droegen het „gect:<-n-
kastje" voor ons uit. Heel den verde
ren dag hebben wij vlak achter or.ze
gramophoon aangereden, vast over
tuigd. dat de Dajakkers het voorbeeld
van de Chineezen zouden hebben ge
volgd. als wij hen den oogenblik alleen
hadden gelaten. Niet vóór de-i avond
bii onzen Diiiisrhea kennis hebben wil
de „geesten" ui: het kastje, weer d:r-
ze.lf té'dragen. iMdd^in^w^er.^oud!
hebben,
3) Chinot
T B. SCHUIL.
Ervaringen van een Nederlander
In de Sierra Nevada van Californië
(Vervolg.)
Bijna onmerkbaar begonntttt wij te deude zon ademden de dennen een
klimmen en nadat we om Salie cn
„1U1UUVU __i paar la
ge- heuvels waren heengegaan werd
het landschap ruwer en de rotsblokken
meer talrijk. De lucht was zwaar met,
de bedwelmende geur van .turkey-
weed" gelijk aan die van terpentijn.
Eikeboomen, over het algemeen recht
cn mooi gevormd, wierpen scherp om
lijnde schaduwplekken op de kurkdro
ge, heete flanken der foothills, en de
horizontale paden, parallel cn dicht
boven elkander, gegroefd door de dui
zenden stuks vea die op de „range
graasden, gaven de hellingen het aan
zien van ec-n amphitheater. Eens ver
rasten we eeji halfwilde koe, die toen
zo ons zag, haar staart opstak cn met
luid geklingel van de om haar nek
hangende bel in het struikgewas ver
dween. Toen de weg 9teiler word, gin
gen de paarden stapvoets en de etof
die we tot dusverre waren ontloopen,
hing nu als een nevel om ons heen. Ik
was blij toen we een eind van vlakte
bereikten en het vierspan uit eigen be
weging weer begon te draven.
Kronkelend en draaiend, steeds hoo
per gaande, passeerden we kleine
boomgaarden en graanveldjes met hier
en daar nederige maar gezellig uit
ziende huisjes, die heerlijk koel aan
deden in de schaduw der hen omrin-
gendo booinen. Varkens en kippen lie
pen rond, kalkoenen zaten met han
gende vleugels eu open bek in het lem
mer der eiken. Diverse bloemen, voor
al stokrozen, gaven kleu.r aan liol ge
heel. De stage-driver dio ook de ,,U.
S. Mail" naar de plaatsjes langs zijne
route vervoerde en tegelijkertijd als
postbodo voor deze afgelegen ranches
dienst deed, stopte bijna overal om,
soms een courant, 6oms een zakje met
correspondentie te sloppen in de di
verse mailboxes die. boven op paal
tjes gespijkerd, vanaf de bok te berei
ken waren.
Iuofboomc-n -worden steeds sohaarschcr
en het naaldhout dichter. In de bran-
overweldigende geur uit. Salie
madrone voegdon hun eigen doordrin
gende odeur daartoe. Dieren lieten
zich niet zien. Alles laad zich iu do
schaduwrijke diepte van het bosch te
ruggetrokken. Na een paar vrij steile
hellingen leverde de terugblik een
mooi schouwspel op. Weliswaar belet
te de van hitte trillende lucht om de
vallei te zien, maar de foothills la
gen voor ons uitgespreid in hun onge
repte pracht. Alleen hier en daar, nie
tig en bedeesd, de kleine ontgin bare
plekjes waar settlers zich hadden ge
vestigd in de hoop van een bestaan te
vinden met de tc-elfc van varkens cu
pluimvee cu 'de opbrengst hunner ap-
pelboomen. Overigens was er niets te
bespeuren dat de tegenwoordigheid
van ruenechen verried. Geenheinin
gen zelfs. Honderden heuvelen van
verschillende grootten, geel met rijpe
wilde liaver en scherp daartegen uit
komend de bijna zwarte eiken en het
Inge wilgenhout, slingerend langs de
voeten der Kopjes, aangevend de bod-
dingen gemaakt en sindsdien gevolgd
door de voorjaarsregens, samenge
stroomd tot onstuimige troebele rivier
tjes. Nu waron deze kleine canyons
kurkdroog, evenals de hellingen waar
van ze hun overvloed zouden ontvan
gen als over zes of zeven maanden de
eerste buien zouden komen. Deze weg
ook zou dan op sommige plaatsen
worden herschapen in een stroom On
de minder rotsachtige gedeelten weg-
wasscheu over de gehoele breedte. Wel
een tegenstelling met de enorme droog
te van nu. Opwellend van-tusschen 1
Volgens den koetsier zou het met
lang meer duren of we waren er. „Er'
wa,s edhter pas het halfweg punt van
or.ze reis, waar van paarden zou
worden verwisseld en de passagiers
konden lunchen. En zoowaar, nog een
paar bochten en toen een eind vrij
horizontale rechte weg, waarlangs de
weinige gebouwen stonden, die het
dorpje „Foxhole" vormden. .-Vlies op
getrokken uit hout natuurlijk. Een
klein hotel-restaurant, eigenaar Fook
I.ee, en een winkel waar men nage
noeg alles kon koopen van bonbons
tot zadels en geweren en van brood
en melk tot benzine en een nieuwe
band voor de auto Daarenboven
een heek achter in het gebouw gere
serveerd voor postkantoor met- zelfs
een paar dozijn postboxes en de eige
naar van 'den winkel was tevens Post
master. Het derde gebouw in dekplaats
was een saloon van waaruit het hys
terisch getingel van een electrische
piano klonk, een bespottelijk en totaal
onverwacht geluld in het overigens
zoo stille plaatsje. Vóór dc saloon
stonden een viertel gezadelde paar
den aan een- rek gebonden en het wa
ren blijkbaar him eigenaars 'die mo
menteel van de „muziek" genoten.
Wij haddén een uur om rustig te
eten, zei de stage-driver en mijn reis-
genooteu zoowel als ik zelf daalden af
naar den grond. Eerst het stof afge
klopt en toen mezelf heerlijk uitge
rekt. Daarna stapte ik op Fook Lee af.
Er was geen keuze, maar al is een
Chinees niet wat je een goede kok
zoudt noemen, hij is gewoonlijk zinde
lijk. vooral in kleine plaatsen. Binnen
stonden een half dozijn gedekte tafei
tjes en een ventilator zoemde aan
hel plafond. Ik ging zitten en een ion-
ge Chinees kwam me vragen wat ik
wilde eten. Hij gaf me een prettige
grijns en een „HoVdo" cn wachtte.
Dit was waarschijnlijk niet Fook Lee-
zelf dus het beste was om hem Char
lie te noemen. Iedere Chinees in het
Westen waarvan men dou werkelijken
naam niet weet, heet Charlie. Dus
toeg ik dezen Charlie wat hij te
paardeliocven hing het slot weer als eten had. Een stommiteit om te ha-
een gordijn ont en ver achter ons ril- gtnnen, want ze hebben altijd hetzelf-
Neervallend op de zweetendo de. Hij ratelde dus hel oude deuntje
hctl af en verving- ouder gewoonte de
■me ik- door I's: „Loos beef. leas polk,
tog. Ions lamb, beef stcw spaifish".
Ergo telde ik miju knoopen en trok
Iroast-beof. Hij liet mij de keuzo tus-
lschön koffie en ice-tea en ik nam het
flanken van het vierspan vormde
ec-n dunne laag modder, die de
magere tnaar laaie 'paarden ei
minder voordeelig deed uitzien.
laatste, waarna hij oogenblikkelijk
oen lilanio aframmelde waarin elk
tweede woord „pic" was. Minstens
vijftien soorten pic om van te kiezen;
Nu, a.pple-pic dan maar. Toen ging
hij naa.r de keuken en liet me zitten
met een schoteltje boter en een glas
ij'swater dat ik in één teug leegdronk.
Met een minuut of wat was Charlie
terug, plaatste de hoofdschotel, het
vleesch, voor mij en zette daaromheen
de dingen 'die er stilzwijgend bijhor»,
ren, zooals een aardappel, een schotel,
tje boonen, wat schijfjes biet en een
snede brood of vijf, zes.
Deur en ramen waren natuurlijk
open maar gaas versperde de toegang
aan vliegen. De berglucht had vrij en
tree. Van uit de keuken klonk onop
houdelijk het gekwek van Fook Lee er
zijn handlangers. De piano van de
salon had een oogenblik gejwegt
barstte echter weer los in een vloed
van mechanische, populaire melodie.
Ik at I.ckker was het niet, maar
enfin, liet wilde. Toen ik klaar was,
floot ik Charlie, gaf hem zijn .vijftig
cents en slenterde naar buiten. Vanaf
mijn zitplaats op de veranda voor het
eethuis kon ik heel Foxhole overzien.
Letterlijk en figuurlijk was er geen
kip op straat. Na een poos kwamen de
twee lumberjacks uit. de saloon. Had
den waarschijnlijk geluncht van bier.
De school juffrouw, dikke vrienden
met- den koetsier, kwam met laatstge
noemde uit een aardig huisje. Mis
schien ziin familie, waar ze hadden
gegeten. Een helper kwam met vier
versche paarden en weinige minuten
later waren we buiten bereik van de
piano.
Toen werd de weg pas ruw en steil
Maar ook het uitzicht werd steeds
mooier. Hot eene oogenblik ginger,
we langs den rand van een afgrond,
niet ver heneden ons. als een zilveren
lint. een riviertje: tusschen ons en
een afse.hu wel ijken docd niet meer dan
een gebroken wiel of een lossen steen,
het volgend moment, met een zucht
van verlichting opgenomen in de vei
lige armen van een klein dal, diepe
Schaduw van redwood en dennen rond-
mi, hoefslagen en wjelgemtcl go-
bed van naalden.
'vrachtrijder gewaar werd. De reeks
bellen, gedragen door het. eerste span
van een long team in de bergen had
hun komst aangekondigd. Op deze
slingerwegen met dikwijls een span of
tien twaalf, kan do vrachtrijder, die
op de wagen of een der laatste die
reu rijdt, pas om de scherpe brachten
zien, nadat zijn heete team er om
heen is. Een waarschuwing voor mo
gelijk naderende voert-uigen is dus
niet overbodig, vooral waar de breedte
van den weg dikwijls paeseeren niet
toelaat. Deze wagens, vertelde ons de
stagedriver. haalden proviand, machi
nerie enz. naar dc zaagmolen cu deden
over iedere tocht vijf dagen, drie op
gaand en twee van de bergen afko
mend. Ook wist hij afgrijselijke ver
halen van lui die met muildieren,
wagens en al in den afgrond waren
gestort. Hij had veel succes. De school
juffrouw ging vlak tegen hem aan zit
ten en liet zich verzekeren dat ons
voertuig een dergelijk lot niet kon
overkomen.
Niet lang na de ontmoeting met den
vrachtrijder kwamen ave aan den in
gang van Sequoia Park, waar we wer
den gefouilleerd voor vuurwapeneu.
Het is ml. verboden in de nationale
parken ie schieten en geweren en re
volvers worden bij entree verzegeld-
Hii_. die wanneer hij het park bij de-
zelfdè of eenige andere uitgang ver
laat. een gebroken zegel of onverze-
geld geweer toont, wordt streng ge
straft. Dit park als alle „National
Parks" wordt in zijn oorspronkelijke*
staat gelaten en speciale zorg wordt
besteed om de natuurmonumenten die
ze bevatten, in dit geval do ..Sequoia
Giganten" of Reuzen Redwood, te be
schermen tegen de schendende hand
van toeristen en kampeerders, die
reeds nu weder in grooten getale ann-
ezig waren.
Eens.
lende helling opgingen, stopte de keel-
toen hij een eind boven ons een
Jonglcam cn twee wagens van een
Het Sequoia Park is oen der uitver
koren ontspanningsoorden van de
San Joaquin Vallev bewoners. Van
vroeg in het voorjaar tot laat. in de
herfst, komen ze hier om vacantia of;
weekend door te brengen. En ze eten
niet van een gedekte tafel, noch slp-
pen zo in een hotelkamer. Men ziet
gaan me: «site's. 7<>ó volgeladen,
dat liet beddegoed In rollen op de spat
borden moet worden bevestigd. De
treeplanken dragen dikwijls heel inge
nieus ingerichte kisten voor keuken
gerei en levensmiddelen, Latten voor
do tenten en hengelstokken stekci
achter uil, de wagens. Fords krouix
en puffen do hoogte op met stooiperu'
rudiateurs. Packards, Cadijlnrs cn d--
zijnen andere merken nemen de stel!
ste hellingen ook niet zonder moeit'
Eenmaal in het Park "zijnde, word'
een goede kampeerplaats uilgekoz.-i-
Niet to ver van. water is do hoofdzu;
En daar wordt het kamp opgei-te'-:
Do tent wordt volgens de regelen d
kunst opgeslagen, de bedden op dc.
grond gespreid. Lakens worden n
gebruikt» Een groote plek veegt m-
goheel schoon van dennennaal.v-:
want de parkwerten op kampvur--
zijn z-N-.r streng. Wee degene die
kamp verlaat, zelfs voor een wan de
line en zijn vuur niet volkomen !»•->;:
gedoofd. Overal vindt men waarschu
wingen tegen boomen gespijkerd, dre-.-
g-.-nd met zware boeto voor hen. dio
het bosch blootstellen aan branden,
dio toch jaarlijks al zooveel srliado
en verwoesting aanrichten. 0» do
hoogste toppen der bergen zijn uit-
kijklnilteu gevestigd en in ieder houdt
gedurende de droge maanden een
houtvester cte wacht. Zijn plicht is
om den gnnscheu dag en eenige nnV-ii
's nachts de omgeving door een kijker
Ie bespieden. Zoodra hij een rookko
lom ontdekt die hem eenigezins vee-
dacht voorkomt, stelt hij zich tri--te
njsclt in verbinding met de pest die
liet dichtst bii de plaats waar. hit "ii-
raad vermoedt, gelegen is. HovenJten
kruisen or t.-geilworrdig gedurende d»
zomermaanden cp geregelde uren vlieg
tuigen van de z.z. Fores Fteo Patrol
boven de Sierra Nevada en deze vesti
gen kings radto-telefoniscfaen wee de.
aandacht hunner medewerker» bene.
den op punten van gevaar.
Wat betreft de kampen, hier nemen
de vrouwen natuurlijk hot huishouden
,nr. De mannen halen water en roe.
geu nu en dun voor versvho forel
Overigens is er niets to <k><-n dan /tek
vermaken en genieten van de verster
kende lucht, 's Avonds, gezellig om
bot kampvuur, wordt er genraat en
gezongen. Hot meerendecl dezer na
tuurliefhebbers geeffc de voorkeur finn
s'npon, ouder do heldere, m-t
flonkerende hemel. Ruimt-
echo provi
kunnen vc
serve.
n Ho!
lakk-jl
liezen in dit Nationale R<v
(Slot volgt)
