Uit de Omstreken
De laatste Avonturen
van den Rooden
Pimpernel
HAARLEM'S DAGBLAD
VRIJDAG 22 FEBRUARI 1924
TWEEDE BLAD
UIT OOSTENRIJK
(Van onzea corespondent.)
EEN HOOFDSTAD WORDT CEZO CHT! HET LAND ZONDER HOOFD
STAD! HET BURCERLAND HET NEGENDE EN LAATSTE BONDS-
LAND DER RE PUBLIEK.
Weenen, 13 Februari.
Een land zonder hoofdstadVaak
nebben we hooren spreken over een
hoofdstad zonder land men bedoelde
daar spottenderwijs en zéér-overdrij
vend Weenen nme. do twce-millioe-
ïien stad, die één derde gedeelte van
de bevolking van het gehecle land in
zich bergt. Hei ft.acn élechts laster-
tongen, die op deze v,-,jzh spraken over
Weenen en de mnge Dilisch Oosten-
rijksehn republiek," welke laatste
sindsdien bewezen beeft, wel degelijk
ern bestaansmogelijkheid te bezitten.
Mmtr een land zonder hoofdstad?
Zelfs het kleine Monaco en het lilfput*
landje Liechtenstein hebben hun eigen
hoofdsteden; Zou er dan toch nog een
land bestaan, dat geen regeeringscen
tnini bezit Ja tóch, in het liurgen
land, een streek van ongeveer toon
K.M met i'SÖ.'mn bewoners, verlangt
men reeds sinds jaren nnar een affici-
eele be&tuursMadhoe langer hoe
meer beginnen de daarvoor in aaniner
king komende plaatsen met elkander
te i-onetirreeren en op alle mogelijke
wijzen hm» epen voordeden aan te
prijzen, Demonstraties en ot-t 1 !.-•
worden door de straf' ri gehoudt-n tal
van artikelen en opste len vers--honen
in de plaaUelijke bladen en b!aad,-<s
Het HurgeriandEnkele jaren gele
den w.vs deze naam in het geheel nog
niet bekend en. wat méér reegen wil.
er bestond nog geen Jhirv--nlanil I
Niet. dat het land. «L- grond er niet
was, du wc! natuurlijk, ras»r de
streek had geen bijzonderen. afzon
derlijken naam: zij neukte gewoon
weg een deel uit van Hongarije. Na
de omwenteling van Ibis werd uit acht
huiden de bondsstaat Du: .-h Oosten
'ijk gevormd (Weent 11, Ni< Ier- cn
()brroc»terr..ich Saixourc. Stiermar
ken, Kiirntin.ii, Tirol en Vorarlberg.)
Op het gedeelte van West Hongarije,
dat Inter v.-ui «en der Oostenrijksclie
bondsl.. i'-e v den naam BurgcuV.ud
zou krijgen, n.iar de vier «roots „Bur
gen", d." daar in de Middeleeuwen
waren opgericht door Hongaartche
adellijken ni Boogaaiscbe vorsten ter
bestrijding van Je invallen der krijes
bendon van de Oostenrijksche berto
pen uit het l'.rvbeiibergsche huis. had
den de Tscheehen een begefrisen blik
geworpen zij gave» openlijk te ken
urn, dat zij deze strook a's een bul
fencewoon geschikte verbind ngscor
ridor tu*«ehen Tscbecho S'owskve en
Zuid Slav:.- beci-houwden- Op h*t con
tres van St. Germain verengden dr.
Masarvk en dr. Itenezeh dit uitshi:
■ml door DuifVers. Hongaren en
Kr. rat en bewoonde geh!e<| voor ;deh
op. zij ineenden een schittcr-ml ter
rein te winnen,waarlang* te allen tijde
T»chechi*che en Zuid-Slavische leger
machten met elkander in verbinding
zouden kunnen komen. Doch dit puin
mislukte d'-or do interventie van Ito
lie, bij welks protesten Kng-iaiul en
Amerika zich aansloten. Zoo kwam
het. dat dit gebied n)« laatste (negen
de). hondsblad aai» do Duitseh Oosten-
i iiksrln» rc|nib!iek werd toegekend.
Tmvsrhon deTschediische boeren van
bei Hradschin te Prang en den O-.s
tenrijksclien bondskanselier dr. Hen
nrr. een der jgiclaftl-democratisehe
voorganger* van dr. Seipel. is echter
een geheim verdrag tot «tand geko
men, waarbij den Tschcchen het iccbt
gegeven werd, bij ren evonUieelcn
oorlog van Tsehecbo Slowakije tegen
Hongarije met bun troepen door het
BurgenInndeeh gebied te trekken.
ticheel zonder moeilijkheden ging
de bezetting var. de/treek door de
Oostenrijkers niet. Want vele Hou
gaarscbe bewoners wilden niet van
hun landsbroedcis gescheiden worden
en meenden gebruik te moeten maken
van een oeroud recht, dat onder de
Hongaren nog immer in zwang l«, de
zoogenaamde „repulsie volgens het
welk iedere Hongaur gerechtigd is,
zich met de gewapende vuist te ver
dedigen teven een hem aangedaan
vermeend onrecht. Verschillende
echerrauUclingen hadden dan ook
plaats met gewapende benden, die
vaak versterkingen uit Hongarije ver
kregen. Ken aanbod van de Tschecho
Slownakschc regcering, oin den op
stand met behulp van Tschechisoho nu
jitairen to onderdrukken, werd dooi
de grootmachten der entente afgesla
gen, de Honganrsche regeering deed
van Boedapest, uit haar Invloed gel
den en zoo keerde weldra de kalmte
weder.
Dc Italiaanschc diplomatie «1st een
betere verstandhouding tusschen Wee
nrn en Boedapest in hei leven tc roe
pen door den Oostenrijkschen kan-
;.c|icr dr. Schober (die vroeger poh-
t «president van Weenen was geweest
en dit ook thans weer is) en den Hon
gaarschen ministerpresident graaf
Bethlcn te zamen te brengen. Het
gevolg daarvan was, dat men te Ve
netië overeenkwam, in dat. gedeelte
van het Burgentend. waar van een po-
sil 11 u - lemen! geen sprake was
cn waar dc bevolking dus gemengd
was, door middc' v.m voiksneinmiri
gen een beslissing te doen vallen, of
deze streek 111 het vervolg tot Oosten
rijk zou behooren, o' wel bij Hon
garije zou blijven. Zoo kwam liet, dat
ook over do stad Oedenburg een
volksstemming tc beslissen had. Oo-
denburg i.as altijd het centrum van
het land, waar heel h. t verkeer op ge
richt was en waar alle handel tc za
men kwam. I-In nu gebeurde, wat
men in Oostenrijk niet verwacht had
de bevolking van Oedenburg ver
klaarde zich vóór Hongarijezon ver
loor Bur genland zijn hoofdstad en
zijn middelpunttuschen hei noorde
lijk en het zuidelijk deel van het land
steekt een hccle liap Hougaarsch •-•••
ecu - rhierei'aml nnar bin-
jieeft tot gevolg, flat er
stenrijk-i he vpnuriijn de
!en des land* rlrlndt Rei
van h.-t noorden naar het
bied
geen
Hor! ga j
en
►eten
alle
h gebit
crootei: omweg over Wiener Neusladt
maken.
Van dc aan Oostenrijk gekomen
plaat-en is geen enkele eigenlijk ge
schikt, om tot hoofdstad -rheven te
worden: geen enkele plaats Is feite
lijk méér dan een gtoot do/ Kisen
stadt, in het Hongaarseh Ki*mart»n
eeheetei!. is een plaats met niet meer
dan vijfduizend zielen, een plaats,
waar in de hoo'ditrant de kippen
over den we^ loopen. Dit Klsensta»h
heeft, de meeste kansen hoofdplaats t®
worden, omdat het ten eerste het
grootste oord is en ten tweede de ge
.-hikte lokaliteiten voor de Inndsro
tcering heeft. Kr i- namelijk een
•rncgere militaire schon], in wier za
len th.-.n* reeds de Landdag samen
komt. Maar een ander deel van de
•vering zetelt te Sauerbrunn. een
'iefÜjk plaa'sjc. dnt in den zomer zeer
vreemden herbergt en als „Kur
bekcuil staat. Daarom zijn er
ee' Lotcls en pension». ïiauer-
hrunn is de tweed.- pretendent naar
hoofdstadswaardigheid en brhal
•leze twee roept men nog in
dcre. kleinere dorpjes uit
macht: ..ik wil de eerste zijn". Vier
jaar duurt die toestand nu reeds
ort en nog hee;: men geen besluit
nnen nemen. Vaak hoort men er
k van -preken, «lat men 3c regce
ring t<- Wecnce.. d'ie-en-eeii half uur
Kisensta'lt. wil doen ze-
dan maken ile Burgen
ecu misbaar, dat men
over w»t ander» begint.
En er is nog genoegKen spoorweg
verbinding door liet heeb- land willen
ile Burgen?.ander- óók 1 Alsoi het
geen geld kosl en alsof Oostenrijk
niet nog gesaneerd wordt, maar reeds
g.-Mineerd is. Kr is geen geld. om er
spoorlijnen van te bouwen.
Daar zouden ze ecu- bij nir. Ztmmcr-
man mee moeten aankomen
Het Burgentend heeft tot dusverre
den Oontenrijksehen staat genoeg
"e?d gekost, want liet i* nooit ander-
ilan een passieve post op het budget
geweest.
1 ie Burgenlandsehe boer (landbouw,
ooftbouw er. veeteelt rijn dc hoofd
ikken van bestaanV leeft zijn eenvou
dige leventje, van den oenen dag in
l.-n anderen en bekommert zi.-h wei
nig o,„ politiek. Maar dnt hij thans
t..t Oo-tenriik behoort en niet meer
tot Hongarije, w-rrt hij toch wei te
rdeeren. Want in de eerste
rilaai- behoeft hij nu niet meer sol-
lintje te snelen. omdat in Oosten
rijk veen militie rneer is en in Hon
gnrije we' En in il" tweede nlnats
laten dc Wecners zich zoo heerlijk af
zetten zij betalen letterlijk eiken
nrii*, dien men van hen verlangt!
Wat ook alweer een voordeel i- Min
der in zijn schik is hii met. de vele
ambtenaren en beambten, die grno
te tuleels "it andere doelen van de
bondsrenuhliek komen en die nog al
-o] aeld kosten.
Knlttp-'O* glijdt hel leven voort
•ed- vijf laren gingen voorbij zonder
-,i het Burgenland een hoofdstad
heeft Hoe lang r.a! dit nog zoo du
ren 1 Hop lang zullen de vier liTli-
nulpliuitrios elkander noe do eer en
de voordeden bestrijden1 Tot men
•veilSeht ern nieuwe »!-d bouwt? Een
lichtst?d on een heuvel'
Een hoofdstad wordt gezocht!
W. M. BEKAAR.
HEEMSTEDE
Gemeenteraad
De heer L. de Wilde tijdelijk
Wethouder.
X.ndci.i«8*v.
rod. burgem
Jin. A, van de Poll.
Ingekomen stukken.
L. Sabelte Jansen, 'c
liclil op le dragen bet
„-nfleekens op de A!
voor. hierop afwijzend
ai een cn nndcr reeds
er wordt anderhoudci
houder te benoemen in verband mei do
ongesteldheid van den burgemeester cn
eventueel., ongesteldheid van een der
wethouders.
12 eteirunen worden uitgebracht op den
iieer lL. de Wilde. Dc-zc- is dus bc
nd.
1 i
wn wordt uitgebraclit op den heer
nan, 1 op den heer van 'Dncn: 1
Verkoop grond.
n W. «teilen voor lien te machti
o.r .li- gome^nfc te vcrko»pl-n aan
laaien le Hoofddorp een per.
Tri'in, groot p!m. 619 M.2 en g
n ilni zuidoosthoek der Camp!;
Mnsi'.deche Dreef, tegen i-i. ki
in 66000.
goedgekeurd.
Dingen die niet iedereen weet
Tt.
\V.
Wijziging gasverordening.
heef»
Dr. Droog
hij de comr
rw^rpeu rm-i 11
niet verleend.
loojmUsie inzak,
e (HaniM) om
e vomii-n gnran
i van 1 300.
dat hij hier tc
jot. Bij het co
•luèr (een enkelen Heem
dscben naam muigetroff* n.
Droog gelooft «lat Hceinstedo hij
zulk een Moamuollinff heimig heeft.
Voor hel geringe bedrog van 300 kwi
lfcfsnatcdn wc] garant zijn.
Voor den heer Van der Erf is hei
■vil open vraag, of de Heematvodsche mid
'Jenstand wel belang bij de Ilamit hecfi.
lf-> hi-i-r Van Har -I e nbroei zegt
dat hei hier een eenzijdig Hanrlemscli be
lang g.-ldt In algomoen i» spr. aiict
voor «ut>sidie» aan dergelijke tentoonstel
lingen, voorn) niet n!« dia moeten komen
uit dn zakken dor belastingbetalers.
On het adzes wordt afwijzend beschikt.
De gehuwds onderwijrere
W. Breed diende dc volgci
i l-f treffende de gehuwde in
De h-
dc m->:
dcrwijz-
De Kaad der gemeente neemetedc:
lfccft de •-< r Burgemeester .-ti W.-thoij
tiers uit tc soodigen, in do gévallen,
waarin de benoeming van Ogi onderwij-
icres aan een ojK-nbare school wcnschc
lijk wi-r-It geoordeeld, te bevorderen:
a. dal uit»:uitend ongehuwde onderwij
rert—,-ri oj> dc voordracht zuilen voorko
b. di
de solilelt*
wordt mede
i-el-I. lat de bedoeling van dei! Raad
-lat .ri) bij huwelijk ontslag zullen nc
i <-n tcvcnn,-dat. voor tooftr de wette
- bojialingen dit alsdan zullen toch»,
de Raad haar bij huwelijk volgens dc
ijk.- r.-,--|en z.-vl ontslaan, voor zoo
zij uil eigen beweging geen ontslag
o W. hehlten geen bezwaar tegen dc
e voorzitter zegt dat hier slecht-
wi-n-cli van den lieer Breed wordt
edrUkt
Dc
Og t—d o Vc
be jan un eren in d ion
o gelescuhci-J werd gegeven gebruik tt
ken m Cen door haar verkregen di
- rig# beschouw in;
cl. F.rf is
ondervrijreri
itt, ook al
i betrekking heeft, treedt
B'l.
r adviseert niet in hcr-
l.eireffemde dingen, die
!U'gca al zoo vaak zijn
Dc heer Van Harderbroek vindt
aan do motie van den hoer Breed een ha
telijke zijde. Er zijti zoovele werkende
gehuwde vrouwen; men were die dan ook
cn niet allien do onderwijzen;?. Spr, zal
tegen dc inotlc «temmen.
Dc heer Breed nclit nadere toelich
ting van zijn voorstel niet moodig. Spr.
heef: haar ingediend in 't belang van het
onderwij», van do gehuwde onderwijzeres
zelve cn ook van dn ongehuwde onder
wijzeres <-n. wier plaatsen nu door de ge
huwde worden ingenomen.
De motie wordt na tiog ccnige discussie
aangenomen met 11 tegen 4 stommen.
Benoeming tijdelijk wethouder.
B. cn W. «rellen voor ecu tijdelijk wel-
•Icro voorwerpen dan de daartoe bestem
iniuitg;i»i>-ii„n!i..-en nie'. meer een bo<
op te loggen van 25 eent voor elk gev,
■lai een overtreding wordt geconstateerd,
ongeacht den .jtnvnng van de overireilwig.
maar otn voortaan de boet» te stelieu
5 cm: voor elk voorwerp, dat in strijd
met do verordening in den onnntmr-i<
wordt aajtgeiroffeu. met verüeurdverkl
ring van do voorworpen, waarmede t
overtreding is gepleegd.
D- beer van der Erf wil aan d
wiI.».-lec. liij wié penningen zijn te ve
krijgen. 1 vergoeding geven. Dan zoi
den meer winkeliers zich beschikbai
De voorzitter zegt dat dit f 1000
'ou kosten. Er zal een proef worden ge
nomen met het hc-chibbaar «tellen
penningen aan de politiepost aai
BoelM-iiTfr-lestraat 's morgens van 7—B1/2
en "s middags van 3—S uur.
Dc he.-r Tromp vindt dnt dc inoi
cehen wel wat ver moeten loopen. Hij zo
de penningen op meer plaatsen in de g-
meent# l-rschikbaar willer. 6tellei.> dan. r.
het geval is.
De voorzitter nelit het "t beste de
proef a.-wi dc politiepost te nemen.
Het vi.-ir-ty! van 13. er. W. wordt nangc
Jaarwedde vroedvrouw.
en W. stellen voor te bepalen dat
jaarweddo van de. vroedvrouw f 1100
bedraagt, en dat haar bovendien
iedere kosleloozo verlossing f 10 van
ineenUswegc wordt vergoed.
D» heer J orritf ma vraagt of
geen regeling met de buitengemeenten
s 'c treffen voor het aantal verlossingen
lat do vroedvrouw in de buitengemeen
'en verricht. Haar salaris in de gemeente
•oldoende.
et voorstel van B. en IV. wordt aan
Uitbreiding openbare school
en bouw gymnastieklokaal
cn IV, -lellen voor: le. hun een ore
te vorleenen van f 21.500 voor den
-* van een gvmnastieklokaal aan de
Openbare School aan den Voorweg niet
iil-egrip van do voor he'. cymmastielcon-
di-iwi'H henoodiede toestellen en voor het
vcrandt-r.-i. <-ri :n orde maken der lokalen
thai in gebruik bij Openbare Werken
"i 2<- hen 'e machtigen, do pcrceelan
Voorweg: tt en 2! te aioopen en den daar
door vri; komenden grond te gebruiken
vergroot ing der speelplaat^ bij do
Openbare School.
Da heer J o r r i tem a heeft een bestek
hij de stukken gemist. Verder aolit spr.
het aioodig coi\ brandtrap in dc school
inn te brengen.
Dr. Droog vindt zulk een -trap niei'
loodig. Van hot hoofd der school is ook
liet» vernomen betreffende de nood zake
-ijkheid er van.
Do lieer Van Harden broek zegt
-lal de «obool in 't Zuiden liever moei
Jon ingekrompen en dal een school
t Noorden moest worden gesticht.
Voorzitter zegt dat deze quaes-
bij de begrooting ter eprake is ge-
■t; er zijn toen geen steminen opgc-
l. behalve dan die van den heer De
Breide, ran de wewlieüjkhei-l van een
'Cbool in 't Noorden te betoogen.
Z.h.#. word: het voorstel van B. en W.
Aanschaffing automobiel-
brandspuit
B. en W. -:.-'.:en voor. hun een eredict
veilecjien van f 12.5CÖ, voor aansclial-
»g van een automobielbrandspuit.
Do lieer Van U in e n vindt dat B. cn
W, zich toch wel wat heel gemakkelijk
van de zaak afmaken. Spr. had gaarne
behoorlijk organisatieplan voor de
brandweer gezien, waarin misschien
autornobielbriindspuil zou passen. Dc
iet afmet het aanschaffen van
wo s|>iiit ie men cr niet. Kunncr
on W. niet zeggen, wat zij anéér wenst
doen 1
Do voorzitter ocht aanschaffing
n <eii spuit het begin van een goedo
organisatie. De heer Van Uncn iiccft
'itig&zins gelijk, maar het ligt in de b
doeling kracht achter de reorganisatie
zei ten.
Dr. Droog zegt dat in ieder geval hoever
de reorganisatie ook gevorderd is. <--n
aulomohiclbrandspuit voor een grooio ge-
meer, ,-vlg Heemstede noodi: is. Anders
zouden looh tol van brandkran«u rnc
VAN DE ZONNEWIJZERS EN DEN
ZANOLOOPER TOT HET SLINGER
UURWERK.
..Ik sin? door een stad vol
klokkcnaebrom,
En keek naar de brommende
klokken om,
Maar allo lieten mij even wijs,
Zij wezen mij alle eon anderen
tiid."
Zoo oneereer luiden do woorden
van een ?edieht-je van -een v.-m onzo
overleden dichtoi-s. datmii in de ge-
darhte kwam, toen ik een klacht- van
cn der redacteuren van Haar], Daff-
m.'iJ Ins. waarin gemopperd werd ove-r
het f-.it. dat ..allo D-> re tik lokken in
Haarlem een anderen lijd wezon."
Uus CHik hier weer ..niets nieuws on
der de zon", vroeger en nu... liet is
precies hetzelfde.
Er J-e.-t.-Lat misschien wel e enige
aanleiding eens na to gaan op welke
manier, vóór het uitvinden «Ier slin
geruurwerken. de tijd gemeten werd.
Een der tijdmeters w as do zonnewij
zer, We kennen dat instrument allen
welpp een standaard n paar kope
ringen. <He door elkaar gewerkt
/:jn en waarop cijfers zijn aange
bracht tegen een muur aan de Zuid
zijde. op welken muur en verdeelde
hoog is get-eekend met do uurcijfers.
Door de beweging der zon langs den
hemel,-beweegt «Ie schaduw der staaf
zich in tegengestelde richting. Uit den
stand der schaduwlijn moet dan de tijd
afgelezen worden. Misschien prach
tig voor zonnedagen, maar boe weefc
men den tijd wanneer de zon zich
schuil houdt of 's nachts? Dun ge
bruikte men den zandlooper, die we,
in 't verkleinde model wel gebruiken,
om eieren te koken. Twee trechter
vormige met een nauw buisje aan
- Ikaar verbonden glazen bakies. in eu
houten standaardje, waarin zich een
hoeveliieid zand be-vindt. di" een be
--'-alden geooul'oleerden ti l nocrl1 -•
heeft om van liet eene bakje in het
andere te loopen. Dat zoo'n zandloo
per nooit een betrouw-bare tijdmèter
kun zijn l>ehoeft geen bet-oo». Om een
kleine tijdruimte af te meten, zooal9
den tijd. noouig voor het koken van
een ei. zijn ze heel geschikt, maar
danrmeo houdt dan ook alles op.
lVactircher, maar dan ook veel in-
gewikkelder. en nog nietfeauwkeu-
rig gei K-eg. waren de zoogenaamde
wutoruurwerken. die reeds ten tiide
van Karei de Groole in gebruik waren.
Uit een reservoir, dat telkens weer
gevuld moet worden, stroomde liet
water heel gelijkmatig neer. waardoor
een raderwerk in beweging werd ge
bracht. dat met wiizers in verbinding
stond. ILoe verdienstelijk ook be
ducht. hoe keurig ook afgewerkt, liet,
toestel kon op den duur niet voldoen,
daar liet niet nauwkeurig genoeg
werkte, en de geregelde vulling van
liet reservoir pen te groote nauwgezet
heid eischte.
j raderklokken, die weer een
schrede verder op den goeden weg wa
ren. werden meestal gedreven door
een gewicht, dat hing aan een touw
of ketting, gewonden om een draai
bare spil. Onder liet afloopen moes?
't tandrad, waaraan deze onbeweeg
lijk verbofideii was, weer grijpen in
een samenstel van radertjes, waarooor
de afw'iiidiog vertraagd werd. Kv<;"-
wel, liet groot'- bezwaar was eu bleef,
de onregelmatigheid vau gang. Het-
uitslijten ei: het snieren der assen ver
anderden ri-'r snelheid, evenals de ket-
tingzwaarte bij het (jfloopen.
Wat ontbrak aan liet geheel was de
regelaar, die zorgde dat gedurende dm
goh eel en ailoopiijd de gang on ver an-
derd bleef.
Een van de vele verdiensten van
den groot-en N'ederlahdschen natuur-
I; in ai ge. 'Iiristiaan iluyg'-ns was. dab
liij gebruik wist- te maken van de
slingerwr r, :n lie: samenstel van wiel
tjes en radert jes van de raderklokken.
De e'ingf-rwet door fïalilcï gevonden
houdt in, dai slingers van gelijke leng
te tn-liik'-'i siuigertijd hebben.Dewhdte
der beweging heeft daarop geen in
vloed. wa-nt naar 'if-a te door loopen
afstand neemt de snelheid in verhou
ding toe.
De taak. die Christin fin JTuygens zidi
nu in zake- dc uurwerken stelde, was,
een mogelijkheid' te vinden, van die
eigenschap der slingers gebruik te
maken, om het geheel e raderwerk to
dwingen gelijken tred te houden met
den slinger.
Na lang en ingespannen werken en
zoeken mocht hij hefc genoegen sma
ken de oplossing te vinden, een oplos-»
sing, die zoo geniaal was. dat nog in
onzen tijd de uurwerken vrijwel ge
heel gemaakt worden, volgens de vin
ding van deze groot en man. Het> eer
ste slingeruurwerk der wereld werd
door hem samengesteld 'n in 65.8
plaatste hij een vergroot model daar
van in den klokkentoren te Scheven'm-
gen.
Christiaan JTuygens vefbond den
slinger onlieweegJijk aan een staafje,
waaraan een tw-.t-ainiig anker, iaii
beide kanten schuinapite loeloojif.
anneer ce slinger beweegt, deelt "r,
anker in die beweging, eu pakt met
zijn schointoeloopenden sp:is tel
kens een tandje van liet onderliggend
raadje vast. Zoodoende kan bet maar
tijdens iedere slingering één plaats ver
springen. De slingerslag is gelijkma
tig liet verspringen naar het vtrigeride
tandie gaat dus ook gelijkmatig. Het
wiel waaraan de tandjes bevestigd ziin
draait zoodoende regelmatig en daar
door weer het geheele samenstel van
radertjes, die alle met al kaar in ver
binding staan eu in elkaar grijpen,-
waardoor geen enkel c-r-n zelfstandige
beweging kan maken. Het eeheele ra
derwerk wordt, wat- de regelmaat be
treft dus beheereeht dooi- dien eeuen
slinger.
Onder aan den slinger i9 een ver
plaatsbaar koperen plaatje beves
tigd, waarmee de beweging van den
slinger geregeld kan worden. Wordt
liet plaatje naar omlaag geschoven,
dan wordt als het vare de slinger ver
lengd, waardoor «le -ïuur dej- slinge
ring grooter wordt, in het Tegenover
gestelde geval, gaat de klok vlugger
loopen. Gaat de klok achter, dan
moet liet plaatje du9 iet6 naar boven
geschoven worden. Voor den teek is
het echter over liet algemeen een ein-
cleïocs getob ,om de juiste plaafcs voor
net plaatje te vinden. We moeten nog
even aanstippen, dat. doordat de
spitsen van heb anker, schuine vlak-
keu hebben, ze telkens bij heb loslaten
van een wieltje met een schokje afge-
stooteu worden, waardoor de slinger-'
beweegkracht genoeg lioudt, om te b":
ven slingeren.
Voor horloges en scheepsklokken
waren ebnige wijzigingen in het sys
teem noodig. welke Huygena ook wist
aan te brengen.
Tegenwoordig zijn de Zwitsers be
roemd om hun mooie, zuiver loopende
liorloges, maar we mogen er trotsch
op zijn, dat het een Nederlander is
geweest, die de grondlegger was dér
slingeruurwerken, zooals ze bijna on
veranderd nog heden ten dage worden
gebruikt.
gemaakt worden. 'Laat de gemeente alvast
dc «j ui it koopen; zij past in elk reorga
nisatieplan. -
Dc lieer H'ii teren an vinrlt de 6pui:
nogal duur. Kan «niet een Ford-wagen
worden aangeschaft! Die zijn goedkooper.
Dc v o o r z i 11 e r 7f?t -lat B. cn \V.
liever hel beste wiiien koopen en dat
i.- do SUgirus.
Do hoer Jorritsma vraagt het J:-i-
der tc hooren. Dit is nog niet gescliied.
De voo reit ter zegt dat dit gobeu-
De heer De Breuk is B. en W. dank
baar voor hun plan, maar zoo'n spuit
kan tooh maar miet in 't wilde worden
gekocht. Zoolang spr. het reorganisatie-
pl.'i.ii van U. en W. niet keilt, kan hij «iel
vóór bet aa-nkoopon der spuit stemmen.
T-! Jleomstcde moet in d» (meeste geval
len met lieliulp van de waterleiding f?®-
-Iilusclit worden, naar spr.'e meenir-c- Spr.
Iieeft geboord, dat er «-en pomp" is -i
geschaft om den druk te verhoogeo. Ki
nen ie Heemstede óók «liet, evenals
Haarlem, alle branden met de waterlei
ding geWusclit worden
De voorzitter zegt. dat dan lieei
wat brnndkrarien von S 60 a f 70 per stuk
moeten worden aangeschaft. Er zijn heel
vaarien in Heemstede waarvan het
ir in geval van brand kan worden ge
bruikt.
Dc heer Droog zegt dat een molor-
fcraadspuit me; 4 siralen werkt. Laat de
gemeente nu een «pui: aanschaffen, die
goed werkt, veel water geeft en zich snel
kan bewegen. En verder verhouwen stel
len in B. en W- met betrekking tot do
verdere reorganisatie.
De heer Van II ardenbroek zegt,
dat t o c li veel brandkranen imoeten
worden gem aak I. De motorepuh moet toch
óók op de waterleiding kunnen worden
aangesloten. Spr. zou ook gaarne eerst een.
volledig pla.n zien eu adviseert aanhou
ding van het voorstel.
De voorzitter was ook éc-rsi dezelf
de meening toegedaan, mnar in de verga
dering van B. en W'. is spr. overtuigd, dat
zeer goed eerst de «puit kan worden go-
koelit en dat daarna dc reorganisatie kon
Ier hand worden genomen.
De lieer Vatn dei Erf wil ook a-in
houden. Misschien blijkt dat «nen nog
goedkooper terecht kan.
Dr. Droog acht uil-te', niet goed. B.
en W. hebben de zaak van alle kan'.en on
derzocht. Er moet epoed gemaakt worden
Men -ionkc aan het hekemie: .Terwijl de
Feuilleton
Uit heb Engelse b van
BARONES ORCZY.
(Nadruk verboden).
3')
„De liooMcommiaiiirisging 7.
'voort, frwijl zij Moncrif scherp in liet
ooa lió'ld, ..zond mij een waarschu
wing, hoewel hij zijn eigen leven dn.ir
door in gevaar gebracht. Me' behulp
\;in hem cn een trouwen ditnoar wist
ik ie ontkomen en jaa heel veel ai.
en ellsnde bevond ik mij eindelijk iu
eaa open bootje midden op zee. Door
ten gelukkig toeval werd ik door een
groote boot opg rnerkt. nan boord ge
nomen en ten slotte meer dood dan
Jev'-iul naar deze herberg gevoegd".
Zij bet z.i- ii in de kussens v.m den
stoel terugvallen en barstte in s-iik
ken uit. Bcrtmnd. sprakeloos van ont
zetting, streelde haar langs hel ge-
bogen hoofd en langzamerhand werd
•zij kalmer en bedo»rJ« h.-».. «»:v_
ken.
„Je ziet dus, B-rtran 1. dat die moe
dig-. l'.oode Pimpernel waar hij
iemand haat, geen genade kent".
„Maar waarom haat hij je dan?"
vroeg de jonge man drift Ie.
„Waarom hii mij hn.it?" herhaalde
zij inet een licht v lioudcrophalen.
„Ouién sab?, mon ami. Wel, omdat
hii nic« wee!, dat ik. sedert ik de
vriendschap van Citoven Tollien h- h
wet n te winnen, niiin leven gewijd
heb non hel heipon en steunen van
do onschuldige s'u-htoffers der Revo
lutie, Ia denk. dnt liij moenl. dnt, ik
oen vriendin on bondirenonte ben vn.u
al die mcediotreiiloOM Terroristen,
die hij met hart on ziel hnnt, TTil
schi'Tit vergeten te I'ebben, wal ik in
Bordeaux gedaan hem en hoe ik riiiin
loven daar en ode le Pnri.i.- -i 'ci-i l'«
«n de WAOgschaa! sieido tei wille van
hen, voor wie ook hii werkt. Misschien
's. het hem daarom n>ot e heel kv. a-
"1; te nemen, dat hij zoo gehandeld
heeft, mnar in elk eevnl heeft het
mi' bijna h-t leven gekost".
Rertrand sloot haar 'n de armer, er
drukte haar te-en?- zich aan also'
l-r haar nret zi: - lichaam wilde J»e-
schenr-'-n Hef vvns nu -;;n beurt, ooi
te trachten haar ♦- tme-ien, en moed
in spreken, terwijl zii in-t l"»t
hoofd '-een zi.in s'-hoiider leunde. Z:i
op dit oogenblik in haar zwak
heid een echte vrouw, dacht hij,
niet meer de ongonankhare godin, die
bi' van uit do verte had aangebeden.
Hij gevoelde zich gelukkiger, dan hij
ooit gedacht had te.zullen worden.
Zoo gingen do minuten ongemerkt
voorbij. Alles wn« vergeten behalve
dit groóte geluk, dat Thercsïa hij hem
TlK-resia was ile Persic, djo als uit
een droom scheen lu ontwaken. Zij
keek op de klok. liet v.n% bij tienen.
Vers-brik» en verlegen sprong zij op.
„Je zoudl me in opspraak brengen,
Bel trand", z- i z.e blózend en glimla
chen-!. „en dnt nog wel hu een vreemd,
land. Ik zul nu dnd-dijk nOnrde doch
ter van den herbergier gnan en haar
vragen mij een bed te wiiz.en. Ik ben
doodmoei, maar wat nen jij van plan
te doen?
..Den nacht in deze kamer door te
brengen', antwoordde Bert rand, „ten
minste nis de herbergier het goed
vindt. Deze vier muren zullen voor
mii nog steeds jouw beeld weerkaat
sen. en liet zal mii zijn, alsof je lieve
gelaat mi: nor toelacht, \norde slaap
nrii dc ooge-i doe» sluiten".
Hii liel haar slecli's eaan op l>elnf-
fe. dat 7i hinncn enkele minii:°« le
nig zon komen om hom te vertellen,
of de herbergierster haar voor don
nacht een bed wilde geven. Mei oosen
vol droefheid keek hij de slanke ge
stalte na. Wat zag ze er aardig uit
in ni.-uiskieeren en hoe moedig stapte
zij daarheen!
Bertrand zuchtte half ian geluk half
van vermoeidheid. Zij liad beloofd,
binr.en «-nkelo minuten terug te ko
men, mnar een kwartier verstreek, t
nog was zij er niet. Hij wierp zich
op d-' harde paardenharen sofa. waai
op hii den nacht hoopte Ie mogen dooi
brengen. Weer koek hij op de klok.
Zij zou er nu wel dadelijk zijn. Uitge
put van vermoeidheid slool bij do
oogon. Hii zou het immers dadelijk
hooren. als zij er anu kwam.
HOOFDSTUK XVIII-
Nachten morgen.
Tlieresia bleef eenig? oogeublikken
in de gang staan, totdat zij er zekér
van was, dat. Beltrand haai niet volg
de. Toen sloop /.ij op de teenen naar
do voordeur. Deze stond nog op de
klink. Zij opende haar en keek naar
buiten. Er was niemand te zien ia dc
naaste omgeving", maar op de kade
zag zij nog eeni?e personen, die druk
praatten, lachten en zongen. Flotse-
ling ze een stem vink hij haar:
litoyenne Cahnrnis".
Een man in een donkeren manlcl
treiliild met hooee laarzen aan n eet-
lined in den vorm van een stiikeibrond
op, kwam uit een duisteren hoek tc
voorschijn.
..Stil"; fluisterde Theresia, „niet
hier. Ga naar de kade. Ik kom dade
lijk bij je, Chauvelin. I'c heb je heel
wal te vertellen
Hij voldeed onmiddellijk aan haar
verzoek. Zij wachtte een oogenblik.
totdat de kleine, magere gestalte iu
den wi;den, donkeren mantel in de
richting vau de kade vordweii-n was.
De maan scheen helder, en in de ver
te liet de klok van liet, kas'eel tien
.ringen hooren, Kr waren niet veel
wnnd-.-lanrs meer, ri- clits ec-n .enkel
minnend paar op weg naar huis, en
een zériul mal rozen, die zicli urm
aan arm zingend naar hun schip be
gaven. Ken bedelaar, een 1:reupelo
man met; een houten been, den rug
gcboge-'i onder zijn ".ia-si-, bleef bü
de poon van dc herberg slaan en
meld zijn hand op. terwijl hii smte-
kend tot Theresia zc-i: „Een kleinig
heid, meneertje. Koop iets van den ar
men man, die nog gcvn stukje brood
ceh al heeft".
Hii zasr c-r werkelijk annznlic nir.
Lang grit5 haar omenf zijn kleurloos
gelaat, waarop zweetdroppel en van
erni-eidheid stónden.
.Koon locli iels. meneertje", her
haalde liii ..Ik Iieh een zieke vrouw
"mis "ii een paar hoi.-i-rige klviiikin-
Theresia, die een beetje bang en al
lesL-ehalve liefdadig gestemd was.
draaide zich om en ging haastig de
herberg weer binnen.
„Moge Satan en al zijn
Zij sloot de deur en snelde de gang
door. Die vreesslijke man had haar
overstuur gemaakt -n met angstige
voorgevoelens vervul-.:.
Voorzichtig keek Theresia c-m de
-leur van de kamer, wi.arin zij Ber-
trand had aoliie-.gei.iicii. Zij zag. dat
hij op cle sofa lag, in diepen slaap ge
zonken.
Op do tafel midden in de kamer
stond een oude inktpot, waarop een
pennehouder log, en dournaast vond
zij een paar velletjes papier.
Zachtjes sloop zij naar de tafel, <ring
ji een stoel, die <i hij siond, zitten en
schreef haastig een paar legels.
Bertrand bewoog zich nieL
Toen zij klaar was. vouwde There
sia het briefje dicht en stak het voor*
zich lis in- dc halfgeopende hand van
den slapende. Daarna verliet zij even
geluidloos, als zij gekomen was. de ka
mer. snelde door de »nng en stond wel.
dra ademloos, jjiaar niet een gevoel
van crocue verlichting, weer op
straat. Niemand had haar gezien. Z:j
wnohite. totdat zii wat o]> adem geko*
men was. cn rio<-p toen ir de richting
vau de Peut.
Wordt vervolgd).
