HAARLEM'S DAGBLAD
BRIEVEN UIT BELGIE
Het proces over de ontruiming
van de infanteriekazerne.
Radio-programma
De laatste Avonturen
van den Rooden
Pimpernel
WOENSDAG 12 MAART 1924 -
TWEEDE BLAD
De Coöperatie „Vooruit".
Iets uit de geschiedenis dezer Coöperatie.
Hoe Vooruit" thans werkt.
Bevercn.
Heb ik in mijn
lorigen brief
„Vooruit" in het
algemeen bespro
ken en daarnaast
enkele van hare
neven-instellingen
>.bans willen wij
even bespreken
het ontstaan ha-
rer inrichtingen,
gebouwen cn do
oordeelen welke
hare loden als
gebruikers, koo-
pers in hare inrichtingen, genieten.
Reeds in 1850 bestonden in België
verschillende coöperaties deze gin
gen eohter spoedig of na enkele ja
ren te niet.
Op 14 April 1867 werd onder lei
ding v.m Prof. Laurent een verk-
mensgenootschap gesticht tot aankoop
van levensmiddelen dit genootschap
telde spoedig een 400 leden, Dezt? or
ganisatie sloot in J869 de Internatio
nalisten fdc socialisten) uit, wat tót
gevolg had. dat de coöperatie ,,dc
vVrijc bakkers" werd opgericht.
In l*é{) kwa:n in laatstgenoemde or-
gan'iatio ecno splitsing: een deel der
leden wenscjjto mccr dc socialistische
beginselen op den voorgrond tc stel
len. De Vrije bakkers bleven in de
Zondernaanistraat dc door dc uitgetre-
Yooruit" stichtte hare
r Zacheus in de
den opgerichte Vooruil
bakkerij iu het gebouw
frank, ha;
doe
de We
som i
■visorganisa
tie gegeven. In Augustus 1880 was nog
ccn vcri-eniging opgericht die zich do
Vooruitziende bakkers noemen, ter-
vijl in December d.a.v. werd opge
richt een coöperatie genaamd,,l£i-
gen bakkers." In een der voorsteden
van Gent, Ledenberg, was nog een or-
ganisatio ..De Werkman" sedert 1876
gesticht. Linde 1880 waren de leden
tallen: Vriie bakkers 1500. Kigcohak-
kers 6Wi, Vooruitziende bakkers 200.
de Werkman 200. Vooruit 270. Novem
ber IS*! telde Vooruit 750 leden.
In November 1883 word op de Ga-
renniarkt de eerste winkel opgericht
tot den verkoop van klccdcn-n cn kof-
fic. „Vooruit" telde toen 1600 leden.
In datzelfde jaar kwam uit Noord-
Nederland Edmond van Bevcrcn een
schildersgezel welke daar cenigen tijd
bnd gewerkt en in mts land machines
voor de broodbereiding hnd gezien.
A'«n Bewren. die ontzettend veel voor
de Belgische arbeiders en voor dc
daarmede *yinpathis©crcii<lo coöpera
tieve beweging heeft gedaan zorgde,
flat deze machine* ook werden inge
voerd. wat tot gevolg had. dat er een
werkstaking uitbrak en de bestuurs-
ledi-n gedwongen waren de werkzaam
heden te verrichten om te zorgen,
dat den volgenden morgen de leden
hun brood konden ontvangen.
Voor een gm.,tseh monument, dat
dezen zomer tijdens de tentoonstel
ling ter nngedachtenis van Kd. van
B>"-ren zal geplaatst worden werd
reeds ongeveer 50.000 frank bijeengc-
braobt.
In 1*8.5 kon ..Vooruit" voor het
eerst daadwerkelijk toonen. dat hnrc
oprichting iels rneer dan een gewone
coöperatie betrof in dat jnar brak
io de B'.rinaao een werkstaking uit
de arbeiders voerden een feilen strijd
cn Vooruit steunde hen door het zen
den van ïn.ooo brooden.
Linde 188:') was de balans van Noor-
uit zeer gunstig in het laatste half
jaar waren 23.kV» meer broodkaarten
verkocht dnn in het daarin vooraf
gaande half jaar: in tot-aal waren ver
kocht 461.141 kaarten.
De prijzen der geneesmiddelen wa
ren zeer hoog en verminde
ring was in peen enkele apo
theek tc verkrijgen. Vooruit be
sloot nu zalf volks apotheken op te
richten. Don 11 October 1885 werd de
le apotheek opgericht op de Garen-
markt. spoedig volgde de 2e aan de
Brugsohe poort cn daarna dc 3e in do
Ét. Lievenstraz.t.
Ken andere kwaal knaagde san 'lo
arbeidersklasse; in bijna iedere her
berg der stad bestond een ziekenbeur'
Ieder dezer beurzen was op zich ze t
onmachtig tot goed optreden, terwijl
reeds dc p'aots van oen '"tc. dier
verenigingen snotte inct het doel.
De ziekeiihours Moyson riep alle plant
.veiijkc zickenbeursen tot een congres
op. tc houden 25 December I860.
Op dat congres sloten zich dadelijK
23 maatschappijen (fondsen) aan tnct
een gezamelijk ledental van 5435 per
sonen.
in April van het volgend juar be
sloot „Vooruit al bare leden kosteloos
te verzekeren voor geneeskundige hulp
eri medicijnen cn sloot zich ook aan
bij den Bond Moiiseo. Deze toestand
is echter sedert dien tijd veranderd-
Langzamerhand breidde het ledental
van Vooruit zic.h uit en in April 1889
had de opening plaats vnn eenc nieu
we naar de eischen des tijds ingerich
te broodfabriek.
Deze fabriek is gelegen nan deNy-
erheidslanii, waaraan thans nog is
verbonden een broodfabriek, terwijl
daaraan tevens grenzen do ruime berg
plaatsen voor brandstoffen.
Steeds nam de beweging tóe, doch
daar brak het jaar 1«97 aan dit is
een jaar dat steeds met zwarte letters
in do geschiedboek en vnn Vooruit zal
blijven aangeteekond.' Dat jaar ver
loor de coöperatie eon barer oprich-
tors en zeker ».-cn dor beste menschcn,
welke do arbeidersbeweg ag heeft ge
had n-l. Ldmond van Beveren, )3 Dec.
1697); maar reeds iu het voorjaar,
Me' 1H97 waven de magazijnen op i!e
Vrijdagsmnrkt geheel uitgebrand cn
wat er overbleef van du prachtige ge
bouwen -as alleen nog geschikt voor
afbraak. Ken der kunstwerken van den
schilder J. van Bicsbroeck werd door
ccn instortenden muur vernield, doch
een klein gedeelte werd door dc zor
gen van dril kunstschilder Deins ge
red cn wordt nog bewaard
l)c gebouwen echter zcudén weder
varrozenzii zouden grooter eu
prachtiger worden den 'le afe©br0n-
de ou 23 September 1902 werden zn
niet veel vertoon en feesten geopeno.
Laat ik sleclds dit eeiie vermelden.
Hat on de estrade van het gebouw ..Ons
Huis" muziekuitvoeringen plaats lind-
cen. De Vriidaesmarkt was in een
reusachtige eetradA veranderd, groote
schilderijen vormden het fond dier
estrade en snraVen in "allegorische ta-
fereelen tot de samentreft rooniae
menigte vau den strijd 'i©r Gentacne
arbeiders" zegt A van te in zijn werk
Geschiedenis der Gentsche arbeiders
beweging gedurende de X1 Xe ©©uw.
Deze gebouwen bestonden uit een
ruim koffiehuis, kantoren voor de vak-
en de politieke beweging on eon wiu-
kel voor confectie, manufacturen cn
lint-drieën.
7.oo.nls gewoonlijk sprak Anaeole. de
Artevelde den 19o eeuw. en kondigde
in die redevoering aan. dat Vooruit
beslaten had een etmenwerkende we-
vcrii t« stichten. Met verbazing werd
deze medodeeling ontvangen door de
pers en velen der tegenstander* meen
den dat de geheel» zonk humbug was.
To,-h zon spoedi" blijken, dat zij zich
schromeliik vergisten.
Den 2Jon September 1303. du» iuii-4.
een jaar later, draaideti de weef
getouwen in de fabriuk aan do Wolle-
straa».
Laat. one hier overnemen w al Hin
kel 43 bepaalt over de verdeeling der
winst cn wnt daaronder verslaau
wordt.
..A r t. 43 Het overschot van do
balans, na aftrek van de aan de obli
go tiehou-ierg verschuldigde interesten,
van de algemeen© kosten, van de af
lossingen en van de waardevorm inde-
ringen. is de zuivere winst van het re-
keningsjaar. Van deze zuivore winst
zal eerst een twintigste geheven wor
den voor het aanleggen van oen reser
ve-fond*. Deze heffing zal ophouden
verplichtend te zijn. zoodra liet reser
vefonds het tiende deel van h«t door
de balans vaf-tgestelde maatsclwppo-
liik kapitaal zal bedrogen, maar de
Raad van Beheer zal. naar gelang dor
omstandigheden, biizondero reaervon
kunnen voorstellem. Vervolgens
wordt de som genomen di© noodig is
om aan de g'-storte kapitalen een in
terest van vier ten honderd uit t© kco-
rcn.
liet. overblijvende zal'al» volgt ver
deeld worden.
le vijf en dertie tón honderd tc v©r-
deelen naar evenredigheid tusschen
het totaal der betaald© bezoldigingen
en workloonen, en het totaal der a's
eerst© dividende door d© leden ontvan
gen interesten. Het aandeel der aldus
r,an hand- en aon hoofdarbeider» toe
komende winsten zal onder hen hoof
delijk worden verdeeld, doch op zulke
wijze, dal aan arbeiders minder dan
een en twintig jaar oud, slecht» een
half aandeel toegekend wordt/
2e Vijf en twintig ten honderd aan
de klanten, Ce verdeelen volgens het
wederzijdsch bedrag hunner aankoo
pen gedurende het maatschappelijk re
keningsjaar.
3e. Tien ten honderd aa» de beheer
ders en afin de commissarissen, ver
houding tot her aantal zittingen waar
bij zii aanwezig waren.
4e. Tien teil honderd aan de Fede
ratie der samenwerkende Maatschap
pijen van België.
5e. Tien ten honderd aan het fonds
voor rnoatscliappelijke werken, dat
door de maatschappij ten voordeele
van hare werklieden, meestergasten,
bedienden en onderbestuurder» .zal
verstrekt, worden.
Ge. Tien ten bonderd. volgens door
den Raad van Beheer te waardeeren
omstandigheden. tot ondersteuning
van andere werken ter bevordering van
de ent voor-'ing der arbeiders".
Ziedaar de grondregel, waarop ook
de productieve 6am en werkende maat
schappijen van sigarenmakers, bou
wer», smeden, drukkers. wevers cn
than» ook vissohers zijn gevestigd,
Laat ik u thans niededeeieu, welke
voordeelen de leden-gebruikers van
Vooruit genieten. Ieder zal begrijpen,
dat afnemers der productieve samen
werkende maatschari©:;"n. de bouwers
uitgezonderd, in hoofdzaak de ver
bruikscoöperaties zijn. Welnu in Bel
gië zijn die coöperaties ook nog weder
onderling verbanden zoo bestaat in de
provincie» Luik. Antwerpen, Lim
burg, Luxemburg. Brabant en Na
men liet Coöperatief Verbond „Sanien-
wcr k "tide A rbei d e rsina aiscl app i j
Ook «leze zija ondrri'ng verbonden,
tóe ©inde gezamenlijk hunne fondsen
steviger grondslag le bezorgen.
De voordellen dezer organisat ie ko
men ongeveer overeen mc-L die vnn
Vooruit, die de beide Vlaanderen* be-
hco-rsclu. Zii z.ijn echter over hei alge
meen iets minder ruim gesteld, zii ziin
blijkbaar uit wat minder ruime beurs
betaald. De organisatie is daar van
jongeren datum, toch zijn al die fond
uen er aan verbonden, van denzelfden
geest doortrokken als die der Gentsche
Coöperatie „Vooruit".
Allorecrsr. merken wij op.' dat do
meeste waren gekocht, in ..Vooruit",
hij gelijke hoedanigheid, goedkooper
zijn dan in de pc won e winkels. 'De 1c-
den-gebruikos hebben. wanneer zij
non de verplichtingen al» lid voldaan
bobben, rcch» op ccn vaste uitkeeriiig
•van 5 pet. uitgezonderd voor vleesch.
orndfii, doz© tal: van exploitatie nog te
weinig bekendheid heeft wat de resul
taten betreft.
D© leden-gebruikers. die niet aan dc
verplichtingen licbbcn voldaan, en de
gewone verbruikers kooi*»' rs-niet-
leden) ontvangen een vaste uitkeering
van 2 pet. van hunne gedane inkoo-
pe'n.
De verplichtingen der leden zijn.
wanneer het gezin van het lid bestaat
uit één persoonper ia«r voor fr 300 te
koopen. voor twee leden fr. 450 gric
leden fr. 500, vier leden fr. 550 en zoo
op"*ande met fr. f>0 per persoon.
Vooruit heeft dan ecu Moeder-
fonds. Aan alle vrouwen van leden
en aan nil© vrouwenlijke leden der
Maatschappij zal, na minstens één vol
Jaar lidmaatschap. bij de geboorte
van oen voldragen kind, con ondersteu
ning geschonken worden best nando
uit lo een feest brood 2e een weck
brood kaarten cn 3e een weck gold-
kaatlen.
Dat feestbrood is een bijzonder sma-
keliik cn gr.ed verzorgd brood bet
aantal broodkaarten is liet. aantal, dat
gemiddeld overéén ia ar per week werd
gekocht. I>e geldkaartón vertegen-
woordiaen een waard© vnn het gemid
deld per weck gedurende een jaar ge
kochte aan aardappelen, kruideniers
waren. kleedcreri, onder- en bedde-
gocd. schoenen. meubels en keuken-
gerief. Zoodar. iemand, die voor 5200
fr. heeft, gekocht, aan gc-rjkaarten
ontvangt fr. 100.
Kr is echter meer. Volgens een be
sluit van den Raad van Beheer wordt,
voor den nieuwen wereldburger of
burgeres een gelijk bedrag uitgekeerd^
nis de waarde dor geldkaartcn
draagt en derlifflve rentegevend
logd. Niemand, ook hot kind of do
ouders niet. kan daarover bcschikki
voor en aleer hot kind meerderjarig
is. Wij merken op, dat deze uitkeerin-
gen worden verdubbeld in geval or
een tweeling wordt geboren.
Ziekenfonds. Aan de loden-
gebruiker», die door ziekte onbe
kwaam z.ijn tot werken, wordt door
.Vooruit" oen kostelooz© onderstell
ing gegeven. Deze ondersteuning kan
gedurende eon jaar maar eenmaal
uitgekeerd worden, hetzij bij zieki
van het lid of zijne echtgenoole, of
als do vrouw lid is bij ziekte van ha
ren man, en bestaat uit broodkaar
ten. De uitkeering wordt, niet langer
genoten dan gedurende zes wokeu tot
oen gemiddeld aantal der wekelijksch
gekochte broodkaarten gedurende oen
jaar.
onsioenfonds. De leden
hehben recht, op pensioen zonder eenago
bijdrage. Dit pensioen kan 'r. 400.—
per jaar bedragen, de leden moeten
voldoen aan bepaalde voorwaarden.
Het pensioen wordt berekend naar het
hieronder vormold percent op elke
fr 100.aankoopen van broodkaarten
en waren, geldend voor het pensioen.
n dienend voor het gebruik van het'
gezin, aangekocht door hen geduren
de al de jaren van hun lidmaatsöhap
tót op den dag dat hun pensioen in
gaat.
De betekening geschiedt naar de
volgende regeling:
Bedrag van het, ouderdoms-pensioen
voor elke 100 frank gelden aankoo
pen door het lid gedaan:
op den ouderdom vati 20 tot 25 jaar
pensioen op 65 jaar: fr. 2.25 per 10T»
geldende aankoopen', 26 tot 30
jaar fr. 1.80 p^1" 100 fr. geldende aan
koopen: 31 tot 35 jaar fr. 1.45 per 100
fr. geldende aankoopen: 36 tot 40 iaar
fr. 1.20 per 100 fr. geldende aankoo
pen; 41 tot 45 jaar fr. 0.95 per 100 fr.
geldende aankoopen; 46 tot 50 jaar
fr. 0.77 per 100 fr. geldende aankoo
pen: 51 tot 55 jaar fr. 0.60 per 100 fr.
geldende aankoopen; 56 tot 60 jaar
fr. 0.45 per 100 fr. geldende aankoo-,
pen; 61 tot 65 jaar fr, 0.35 per 100 fr.
geldende aankoopen.
Ik meen hiermede voor ditmaal de
besprekingen te moeten afbreken en
de verdere zaken in een volgenden
brief le moeten behandelen. De hier
geleverde 6tof is mijns inziens reeds
ten volle overdenkenswaard, ik hoop
dat wat volgt dit niet minder zal
zijn.
Ik geloof echter reeds uit het mede-
gedeelte te mogen besluiten, dat liet
coöperatieve beginsel in België
l.oorid heeft een machtig middel
ouderlingen steun le zijn.
De te houden tentoonstelling gedu
rende den zomer 1924 zal dat zeker
bevestigen.
LOUIS J. C. POPPE.
Stadsnieuws
De pleidooien gehouden voor het Gerechtshof
te Amsterdam.
(Van onzen eigen verslaggever).
Zooals reeds in het kort in ons vo
rig nummer is gemeld, werden Dins
dag voor het Gerechtshof te Amster
dam de pleidooien gehouden iu du
procedure van de gemeente Haarlem
tegen den Staat der Nederlanden tot
ontruiming van dc Infanteriekazerne
aan den Koudenhorn.
Pleidooi van mr, J. H.
Telders.
Mr. J. II. Telders, die namens den
Staat der Nederlanden optreedt,
voert aan dat aan dc zaak voor den
Staat groot belang is verbonden
omdat er onderscheidene zaken zijn
die aan deze parallel zijn. De Staat
hecht waarde aan do acte van I860,
omdat na dien voor andere gebouwen
dergelijke acten zijn opgemaakt. PI.
gaat dan na dat in 1*14 aan de
plaatselijke besturen gebouwen in ei
gendom werden gesteld voor de ka-
zcraeeting van troepen voor een blij
vend militair gebruik cn dat- in I860
de zaak nader werd geregeld. Toen
werd beheer cn onderhoud van
gebouw bij den Staat gebracht. Dat
geschiedde in het belang van dc
troep. Deze geheelo gestie beweegt
zich op het gebied van het publick
recht.
Van het gebouw te Haarlem is niet
belangwekkend wie er eigenaar
is, maar wel de publieke bestemming
er van. De regeling van I860 is een
publiekrechtelijke regeling- Men
heeft hier te maken met een i
die in den zin der wet is buiten don
handel, waarvan geen eigendom is te
verkrijgen door verjaring. Kr is een
gebouw dat dient tot een joublieke
bestemming. Tegen de bewering
>de tegenparij dat naar moderne
vatting. het niet aangaat te zeggen
dat hier is een zaak buiten den han
del verzet pl. zich op onderscheidene
juridische gronden.
De H. Raad gaat in (le richting dat
>n zaak buiten den handel een ge
heel unique plaats in het recht in-
Bfc en dat daarbij van primair
belang is de publieke bestemming
an een gebouw of goed. Daarv
werd naar verschillende arresten
den li. Raad verwezen, .waarvan het
laatste, een van 12 Januari 1923 is te
'nden in het W. v. h. R-. no. 11060.
i dozen heeft men een gebouw dat
als object alléén belangrijk' is als ka-
ie. Iloe nu staat het met do re
geling van I860. Hier is sprake vnn
publiekrechtelijke quaestie. Pl,
concludeert dat verwerpelijk is het
denkbeeld dat men in I860 een pri
vaatrechtelijke regeling wilde tref
fen.
Verder voert pl. aan dat de publie
ke bestemming van het gebouw in go-
dincr is vaststaande, volgens de re
geling van 1860, zoolang als de minis
ter vnn oorlog het noodig heeft voor
militaire doeleinden. Dc rechtbank te
Haarlem oordeelde dan ook dat in de
acte van 1860 geen enkele aanwijzing
is te vinden voor een zakelijk recht
van gebruik, maar concludeerde dat
partijen hebben bedoeld oen zakelijk
recht van gebruik te vestigen. Echter,
aldus pi., een zakelijk recht van ge
bruik moet worden verleend, maar
dit is niet. geschied bij de acte. Uit de
omschrijving der acte is geen argu
ment t-e jmtten, dat hier een zakelijk
recht is. Alleen bij een acte kan dat
recht worden verleend.
Partijen bedoelden nimmer een
recht voor 30 jaar te verlcenen. Maar
indertijd is aan oorlog een fout ge
maakt en da-ar beroept men zich nu
op om tc komen tot, het recht van
verjaring. Verscheidene rechtsgeleer
den van naam bewegen dat geen
recht van gebruik kan worden geves
tigd ten name van een rechtspersoon.
dat-
Een ander argument van pl.
partijeu in -1860 niet gemachtigd wa
ren tot het verleenen van ccn zake
lijk reeht of om dat te vestigen, liij
beroept zich daartoe o. m. op de no
tulen van den raad van 1860 en op
de "acte zelf. Alleen had men machti
ging om aan le gaan een acte alt
van den inhoud der acte.
Nimmer namen partijen liet stand
punt in dat alleen een zakelijk recht
van gebruik is aangegaan voor 30
jaar, een dat dus in 18Ö0 zou eindi
gen. Immers in 1896 werd over stal
len enz. nog een correspondentie ge
voerd cn 30 Oct. 1896 antwoordde de
gemeente Haarlem er nog op. Beide
partijen hielden toen nog aan de
eenkomst vast. Heb standpunt
er is een regeling die ook na 1890
nog werkzajim bleef.
Indien pl. aan dat zakelijk recht
van verbruik had willen vasthouden,
dan had hij kunnen aanvoeren, dus
van 1390 af zit ik „zonder recht
titel" in dat gebouw, dat is dus meer
dan 30 jaar en dus mist ge het recht
om mij er uit te jagen. Maar hij
heeft dat niet gedaan.
Indien het Hof echter mor.ht oor
deelen er is een zakelijk recht
gebruik, dan voert spr. voor dat geval
aan dc exceptie van verjaring, dan zegt
hij de eigendom der kazerne is a
Haarlem, maar de acte om mij uit d
eigendom te jagen is verjaard. Hij be
riep zich in dezen op Diepbuis II png.
240. De rechtsvordering tot ontruiming
is verjaard na 30 jaar. ook al is 1
recht van eigendom. Verschillende juri
dische gronden worden daaa-oor aan
gehaald. Volgens art. 1788 B. NV. mag,
pl. in appèl met ccn recht van excep
tie aankomen hij doet dat ochtcr al
léén subsidiair, onderstellenderwijs dat
het Hof zou zeggen er is een zake
lijk recht van gebruik.
Van een stuiting van liet recht
verjarig is geen sprake. Haarlem heeft
nu nog garnizoen. Dit is een laatste
punt dat pl, bespreekt, Zelfs in de stel
lingen van tegenpartij heeft dus Haar
lem niet het recht het Rijk uit het ge
bouw te jagen. Al fs nu de Tnfantcrii
naar Ede gegaan, dat is niet ter zake
dienende. In de overeenkomst
is niet alléén van infanterie sprake. In
de kazerne liggen nu nog polilietroe-
pcn. Volgens den minister van Oorlog
bchooren de politie-troepcn wel dege
lijk tot dc. militaire wapens.
Een politietrocp, die een deel van de
weermacht uitmaakt, ligt te Haarlem,
concludeert pl„ in Haarlem
en in de Infanteriekazerne
nog troepen. Volgens het K. B. ii
vermeld, zouden de gebotiwer
léén worden afgestaan voor militair go-
bmik eu voor de militaire belangen. I
de acte van 1840 is dat mede voorop
gezet. Dus Haarlem krijgt de kazerne
terug, indien het gebouw niet
noodig is voor militair gebruik cn
nililaire belangen.
Ilcel de acte toont naar de meening
an pl. aan, dat men hier alléén heeft
e maken met een publiekrechtelijke re
geling. De minister van Oorlog oor
deelt nu dat de militaire belangen noR
niet toelaten het gebouw aan de ge
meente Haarlem af te staan. Dat is het
recht van den minister. Door de inzich-
en op -het gebied van legerorgam
•erandert een kazerne van beteekenis.
Maar de Slaat kan nu het gebouw nog
niet missen. Behalve dat er polilietroe-
tn, zijn er bureaux in gevestigd
is dc kazerne een mobilisatie-
geworden.
Pleldool-Mr. W. P. Vis.
c pauze is aan het woord mr.
W. P. Vis, die voor de gemeente Haar-
Na de
WOENSDAG 12 MAART
Londen 2 L. O. 365 M. (Nederl. tijd)'.
3.50—4,50 n-im. Draadloos Trio; Clara.
Baugh, tweede eopraan.
5.20 n.m. Dameeuurlje. Causerieën.
5.50 n.m. Draadloos Orkest. Kinderver
halen.
7.20 in.m. Archibald Haddon met eed
Causerie over het Toon eek
7.50 n.m. Draadloos orkest en verschil
lende Duetten,
9.15 Ti.™. Caueerie van A. It. Walbrook,
deskundige op het gebied der schilder-
kumst.
10.05 n.in. Draadloos Orkest en Duetten.
Birmingham 5 IT, 475 M. (Ned. tijd)'.
3.50—4.50 n.m. Draadloos Orkest, Maj'o-
rie Hoverd (sopraan) cn Norah Tarraat
(tweed e sopraan
fi.20 n.m. Dameeuiirtje.
5.50. Kinderverhalen.
6.50 n.m. Uurtje voor jongens en meie-
jes van 13—19 jaar.
7.50. Avond van componisten uit Bir
mingham. Een l«£in«r van Sydney Grew
over hun werken. Medewerking van het
plaatselijk orkest.
9.05 n.m. Ben Ashmore, Tenor; Emily
Broughlon. sopraan en Alice Couc.kman,
solo-piano-orkest en plaatselijk Strijk-
Kwartet.
10 n.m. Vervolg lezing Sydney Grew.
10.20 «.in. Frank Cantell cn Alioe
Cöuckman, vinol cn piano.
10.40 n.m. Onderricht in het Morsesve-
teem door Beer Vic.
Bournemouth 6 B. M. 386 M. Oferl. tijd.)
4.05—5.0S n.m. Rcgiri-ild S. M0u.1t (solo
viool). Ethel Goode (sopraan). Thomao
E. lüingworih (aolo-cello); het ,,6 B. M."
5.05 1
Da.me?uurf je.
-kindeniurije.
S'-hol ieren -11 a! f u u rl je.
iss H. Rawnsley over
„Atliletiek t
Dislri
organ 11
Cardiff 5 W. A. 350 M. (Neder!, tijd).
5.20 n.m. „S W. A.V „F-ive O'CIoöks",
damespraatje, muziek.
6.05 n.m. KLnderuiuije.
7.50 n.m. Causerie van Majoor A. Corbelt
Smith over een vliegtocht niar China. Om
9.20 51.rn. zal de tocht eindigen. De luiste-
raars moeten een wereldkaart voor zich
leggen. Zang van David Openshaw (bari
ton) en Draadloos Orkest
9.209.50 n.m. Zang en muziek.
10.05 n.m. Dansmuziek.
Manohester 2 Z. IJ. 375 M. (Neder!, tijd)'
3.50 —4.50 Tt.m. Concert. Florence Stray
(sopraan), Ethel Boy son (tweede sopraan)'
Walter IT. Taylor (tenor), Arthur Boss Mc.
Call (Bas-Bariton) Jaanes Walch (Bas).
S.20 n.m. Damespraatje.
5.45 n.m. Kmderuurlje.
8.20 n.rn. „2 Z. lJ/'-Orkesf, populaire
muziek.
9.05 n.m. Causerie van T. A. Cow3rd
over „De lenle in de bossohen".
9.20 n.in- Winifred Fisher, tweede So
praan en Victor SmyUie, humorist.
10.05 n.m. Zang er. Draadloos Orkest.
New Castle 5 N. 0. 400 M. (Neder', tijd)'.
4.05 non. Concert. Walker's Band.
5.05 n.m. Dame-sunriio.
5.35 njro. Kïnderuurfje.
6-30 n.m. Scholierenuurtje.
6.55 n.m. 'Lezing voor Landbouwers.
7.o010.40 n.m. Draadloos Orkest en'
Zang. Medewerking van Evelyn Lonysiaff©
(twee-de Sopraan) en William .T. Taylor
(Bariton). Jay Kaye, oonférencier. Pauz©
van 9.20—0.50. Daarna voortzetting.
INCEZONDEN mededeelinceh
a 60 Cts. per regel, 1
VOOR ALLEN DIE SUKKELEN
metmoeilijken en onregelmatlgenstoel,
gang zijn Mijnhardt's Laxeertabletten
onmisbaar. Zij warken Ylug en radicaal
en veroorzaken niet de minste kramp.
Doos 60 ct. Bij apoth. en drogisten.
Feuilleton
Uit hot Engelsch van
BARONES ORCZY.
(Nadruk verboden).
leder ocgenbiik kou een der solda
ten naar bctiedeu komen, of kon Chau
velin, ongeduldig geworden door haar
lange afwezigheid. 'lel port.nnl
xei-ichijr.tn. Overal meende z 1 slui
pende voetstappen tc i;o< reu. Zij durf
de met achter zich kijken, uit angst,
dat zij den dood achter hen aan zou
zion komen.
Boven aan de trap nam Sir Percy
afscheid van haar. hoog zich diep en
kus'o haar de hand.
..O. waf is Hal handje koud!" merk
te hij
mlnehe
I op De
I beefde ni t :n het min t. 0©
aanraking zijner vingers scheen The-
resia kracht te geven. Zij sloeg de
pogen op en zag hem aan.
..Mjlor", zei zij smeekend, „speel
niet langer met uw loven".
,,Ik met mijn leven spelen?" zei hij
vroolijk. ..G'en haar op mijn hoofd,
dat or aan denkt".
,,U weet toch wel. dat iedere mi
nuut. die 11 langer in dit huis ver
toeft. hot gevaar, waarin u zich be
vindt. grooter maakt".
..Gevaar? Maar er is Reen gevaar,
wnnrdo dame. Ik hen riet langer in
gevaar nu ik u onder mijn vrienden
ma" tellen".
Het volgend© oogonhlik was hij ver
dwenen. X©g e-enme seconden hoorde
Theresia zijn stappen m de «teonen
treden. Daarna was a'les stil. Was
hanr onderhoud met Sir Pferev mls-
schi°n niets ander? dan een droom
geweest? vroeg zij zich af.
HOOFDSTUK XXVII.
Eerzucht of vrees?
Chauvelin had zich voldoende her
steld van de emotie» van het laatste
half uur. om mot ziin gewone kalmte
"gen Th-weri© f© kunnen sirokwi.
7ii l-'n niof iji'-inl-en. of h" wi?fdof
7iI Sir Per^y Bla'*erev ontmoet had.
Hii ro«rdo hef onderhoud, dat- hü met
den Rooden Pimpernel gehad had
ook niet aan, noch vroeg hij haar
ronduit, of zij iets van zijn gesprek
met den Kngolschman had opgevan
gen. Da houding, die hij tegenover
haar aannam, was echter me©r gehic
dend dan ooit. De eerste woorden, die
hij togen haar sprak, hielden zelfs
een bedreiging in.
„Wnnkzaumheid". zei hij, ..onaf
gebroken waakzaamheid, nacht en
dne, is wat. FrarikriiU nu van u ver
wacht, Citoyeune. Or.s aller loven
hanct vnn 0117.0 waakzaamheid af".
,,U vergeeft", antwoordde zij koel,
„dnI ik mii tot niets verbonden heli".
„Tot niets verbonden?" viel hij
haar met oen noonenden lach in de
rede. ,,U acht u dus niet gebonden,
om'den grootsten vijand van Frank
rijk op zijn knieën te brengen, nu het
welslagen van onze pogingen niet
meer twijfelachtig is?"
„U wist door leugcr.s en bedrog
mijn hulp te verkrijgen De brief was
niet door den Rooden Pimpernel ge
schreven en
,,Bah, Citoyenne, u vergeet, dat,
om de vijanden van Frankrijk te be
strijden, alle middelen geoorloofd
zijn. Een valsche handteekoning! Hei,
is nog al wat! Wel, ik z'm alle moge
lijk'! zonden wille» bedrijven roof.
moord zelfs, als ik daardoor ons g°-
lield vaderland redden kon. Hei- ©eni
ge, wafc niet. te verdedigen is. is laks
heid en onverschilligheid. U zich tot
niels verbonden? Dat zullen we dan
toet eens zien! Weet wol, dat., als door
uw toedoen, do Engelschman ons
weer ontsnapt, u zeker voor do reclu
honk gedaagd zult worden en niets 11
zal kunnen redden. 11. naar wie
Frankrijk smeekend de handen uit
strekte, u durft zegg-m. dat u zich
tot niets verbonden hebt Ban!" Hier
zwcoi' hij, misschien wol, omdat hij
vreesde, dat hij reeds le ver was ge
gaan.
Toen Theresia bleef zwijgen, ging
hij op veel kalmeren toen voort: A-s
we ditmaal den Rooden Pimpernel
weten gevangen te .nemen, Citoyenne.
zal Robespierre uit mijn eigen mond
vernomen, dat u hot. beat, u alleen.
aan wie bij deze triomf te danken
heeft. Zonder u zou ik den spion nooit
fi den val, waaruit hij stellig niet
ontsnappen kan. hebb.m weten te lok
ken".
„Dat zullen we moeten afwachten.
Ik ben er nog niet zoo zeker van, dat.
de Roode Pimpernel in de val zal loo-
pen. Vcrge.et niet, hoe slim, hoe han
dig, hoe moedig hij is".
„Pas on. Citoyenne. Laat de bewon
de ring. die u ver den man koestert.
11 niet d© vonrrirhtisiheid uil liet oog
doen verliezen".
„Bah, nN hij ontsnapt, zal men u
en niet mij laken"
„Maar u zult er 't leven bij inschie-
ten. Citoyenne", viel hij haar in de
rede, en daarop verliet hij haar. we
tende, dat zij zijn beloften en zijn be
dreigingen niet zoo gemakkelijk ver
geten zou. Zij had immers slechts te
kiezen tusschen de dankbaarheid van
Robespierre en den dood op het scha
vot.
Alleen gebleven zat Theresia inder
daad slechts over deze twee mogelijk
heden na t© denken.
Robespierre's dankbaarheid! Zou
do bewondering, die hij voor haar
koesterde, tot een hartstocht aanwak
keren? Hij had nog nóóit een vrouw
werkelijk bemind, dat wist zij. Zijn
bewondering voor de dochter van
den ©envoudigen schrijnwerker kon
nier anders dan een voorbijgaande
verliefdheid zijn. De dictator van
Frankrijk moest zich een levensgezel
lin kiezen, die waardig was, roem en
aanzien met hem te deelen. Daarvoor
zouden zijn vrienden wel zorgen. Ro
bespierre haar aanbidderl Welk een
verschiet van triomf en ©er opende
dit woord niet voor haart En wat zou
haar lot zijn, als Chauvelins plan
nen mislukten? De dood op het scha
vot naar alle waarschijnlijkheid.
Hoewel hot- warm en bedornnf. in
hef vertrek was. rilde Tbe-esia ais
van koude. Bovendien vervulde de ge
dachte aan de ontzettende tragedie,
die weldra in dit huis zou afgespeeld
lem optreedt. PI. begint met ccn woord
van dank aan het Hof over het ver
schaffen van. een spoedigen pleitdag,
wat in het belang van de gemeente
Haarlem is. Door appellant is, gaat pl,
voort, tc berde gebracht dc vraag of 't
hier geldt publiek of privaat rec'nt. Een
vraag die in eerste instantie niet is
aangevoerd. Toen was het is hier spra-
van al dan niet in bruikleen geven.
Maar nu beroept de Staat zich op een,'
recht dat wortelt in een publiek recht,
n eerste instantie beriep de Staat zich
Heen op een recht van gebruik' dat
nog niet geëindigd zou zijn. Ilct Hof
iu in dc eerste plaats dienen uit ta
en of in tweede instantie iets an
ders mag worden tc berde gebracht.
In appèl neemt, nu bij pleidooi de
zaak een andere wending dan bii da
schriftelijke behandeling. Hot is nu
d© vraag: is hier een privaat eigen
dom meteenjmusjmblicaim Apellanfc
haar met een dood el ijken.
worden,
angst.
Boven weerklonken nog steeds de
voetstappen der soldaten en in Moe
dor Théots kamer vernam haar luiste
rend oor den slependen tred der oude
vrouw, maar door dat alles been.
hoorde zij telkens weer een spottende
stem zeggen: „Ik heb mij in lang niet
zoo geamuseerd als op dit oogen-
blikl"
Het was haar, als moest, zij het uit
gillen van smart, en zij had a! haar
zelfbeheersching noodig. oin di?. ver
langen le smoren. Het zou immers
sentimenteel© dwaasheid ziin, om
zichzelf terwille van dien Engelsoh-
man, in het- ongeluk te storten. Wat
was hij voor haar, dat de gedacht©
aan zijn dood haar zoo vo.11 streek
bracht'? Hij lachte haar in zijn hart
stellig uit, verachtte haar. haatte
haar zelfs misschien om hei, leed, dat.
zij zijn aangebeden vrouw berokkend
had.
Zij snakte er naar, om in de bui
tenlucht te gaan. Het mystieke en
lugubere van haar omgeving tastte
haar zenuwen aan, Zij riep Moeder
Théot en liet zich do©r deze haag
mantel en hoed brengen.
.(Wordt
rvolgd.);
