HAARLEM'S DAGBLAD
UNITED TELEGRAPH
Buitenlandsch Overzicht
DINSDAG 25 MAART 1924DERDE BLAD
DIENST VAN DE
INCEZOndEM MEDEDEELINCEN k' 00 ets. por regel.
QUO VADIS, GERMANIA?
rijksdacontbii dinc en verkiezingen. de arre8tatie
Van quidde. zijn artikel in de „welt am montac". „ca-
licula". het duit80he pacifisme.
(Van onzen correspondent).
Berlijn, Maart.
Dc Rijkedag van 1920 ia ontbonden
en nog voor midden Mei zul beeliat
worden, of oj> de ruïne van do grond
wet van VVoimar een levensvatbaar
parlement kan worden gebouwd. Het
MQnchener hoogverraadsprooes heeft
echter doen zien, in welken tocpt&nd
Duitschland zich eind October bevond.
Rijkskanselier Stroseinann had. toen
hij het ministerie van de groot© couli-,
tie vormde, verklaard, dat dit de laat
st e vettige regeering zou zijn. Maar
aan het eind van de maand October
etond het ministerie aan den rand van
den afgrond, op het oogenblik, dat het
land de meest ernstige geldcrisia be
leefde. Een politieke paniek brak uit:
allo partijen zouden de dictatuur als
redding hebben begroet wanneer maar
een dictator, waar liet volk in zou
kunnen gelooven, te vinden wm ge-
West Do mislukte staatsgreep van
Hitler en I.ud©ndorff heeft toen de be
slissing gebracht: de gedachte aan «en
directorium werd in den steek gela
ten en met hulp van de soeirlisten
werd het mogelijk gemaakt, dat een
parlementaire regeering zonder parle
ment regeerde. Van den uitslag uu der
verkiezingen zal het afhangeu, of in
Duitschland weer met den Rijksdag
geregeerd kan cn moet worden 1»
het algemeen verwacht men. dut deze
verkiezingen een aanmerkelijke ver-
Btefking van rechts zullen brengen,
zoowel als van het Duitsoli-Vólkische
element, welks aanhang snel toeneemt,
Zij hehben hot verkiezingsparool uit
gegeven, dat voor het lidmaatschap
van hun vartij de tegenstelling tus-
schen republikeinen cn monarahiatcö
geen beteekeni» heeft, Wanneer er
misschien, redeneert men, in Beieren;
nog monarchisten zijn, die het herat-I
der monarchic een actueel vraagstuk
achten, dan zijn deze menechen alleen
reeds onschadelijk, omdat Z.M Ho-
ning Rupprech» nieta met ben te ma
ken wil helfcen.
De strijd zal dus vooral uitgevodh-
ten worden binnen do partijen zelf en
bijzonder karakteristiek zijn d© g»-
bennenissen in den botgcm van de
Duitiwho volkspartij: de groep, die de
leiding van St resem an en de groote
coalitie bestreden heeft, neemt than*
den langen tijd verguisden naam na-
tionaal-libcraal weer aan cn geeft zoo-
doende niet alleen uiting aan hetgeen
hen met de Duitach-nationalen veree-
nigt, maar ook, wat hen van bet cen
trum scheidt.
Tr. dezen tijd, op hot oogenblik, dat
do Mdnchencr verraders psychologisch
niot Juridisch reeds zijn vrijste-1
sproken en do partijen zich tot den
verkiezingsstrijd toerusten, is er een
merkwaardige arrestatie gedaan. D«
bekende pacifist, professor Quidde is
te München, waar hij woont, in hech
tenis crer.omen, wegens een artikel in
do ..Welt am Montag". dat Quidde
ook in het buitenland heeft verspreid
on waarin hij de vraag behandelt, in
Ik»verre illoyale Duitame organisaties
de Franschen gelegenheid geven, de
zoogenaamde Duitsche bewapening als
materiaal voor hun plannen tegen
Duitschland to gebruiken.
„Waar m^n ook in het rijk komt,
nchrijft Quidde in dit artikel, hoort
men do monschcn er over spreken, dat
reeds maandenlang talrijke Jongelie
den militair afgericht worden. Sommi
gen spreken er geestdriftig over, vol
Loop, do nieuwe weermacht in ge
bruik te nemen, anderen met ontzet
ting, vol zorg voor het noodlottig
avontuur, wnaraan men ons zou wil
len overleveren. Men vertelt van de
vorming cn de oefening van wildo, on
grondwettelijke formaties, maar ook
vnn ondersteuning dezer organisaties
door leden van ae Rijksweer, mou
spreekt zelfs in officieel© stukken, wel
ke worden gepubliceerd van vrijwilli
gers. dio door de Rijksweer geoefend
worden en van excercitievcrlovcn, Ter
bevoegder plaatse spreekt men ten
celligste tegen, dat overtredintr van
de wetten en verdragen met goedkeu
ring van de Rijksweer heeft plaate ge
vonden <:i verzekert, dat overtredin
gen, indien zij worden aangegeven,
ten strengste gestraft zullen worden.
Aangenomen zelfs, dat al wat „men
vertelt alleen onverantwoordelijke
kletspraat is en dat de schijnbaar com-
promitteerende publicaties alleen
rr.aar bewijzen, hoe onhandig men
zich in officieel© kringen kan uitdruk-
ken. dan zijn er in ieder geval men-
schcn, die daar rdet aan geloovon en
dat xljn de Franschen 01 liever ge
zegd. de organen van 'de Fransche re
geering, wrumnedo wij te maken heb
ben. Hot merkwaardigste is: ofschoon
de Fransche regeering stellig zoo
denkt en hoewel zij zeker voor haar
zienswijze bewijzen meent to hebben
(ik weet toevallig, dat zich geweldig
veel „matcrinnr' in Fransche handen
bevindt), zwijgt zij. Dit zwijgen is on
heilspellend. Hoe moet hot worden uit
gelegd 1 Niet le betwijfelen schijnt het
mij, dat zij haar materiaal opspaart
om er op een bijzonder geschikt, oogen
blik gebruik van te maken. Wij heb
ben nu eindelijk, eindelijk cenig voor
uitzicht tot een dragelijke oplossing
van d« hangende vraagstukken te ko
men. Op dit. beslissend oogenblik is te
••roezen, dit zij de wereld onder vor-
vIjzing n-.ar een groote hoeveelheid
ezwarend materiaal zal verras-sen
iet de verklaring: „Zoo ziet het
uitschland er uit, dat u wilt helpen;
>t. pleegt sedert langen tijd onophou-
alijk contractbreuk en wapent zich
v,r een revanche-oorlog." Wat er
ik gebeurd is, misdaan moge zijn, 't
laat zich niet ongedaan maken. Maar
de regeering moet in staat zijn, te be-
wijzoa, dat zij haar plicht heeft go-
daan. Zij moot eindelijk de kracht cn
do middelen vinden, om aan allo licht
schuwe drijverijen een eind te maken.
Zij moet met vaste hand schoon schip
uiaken. Wanneer Poincuré de reke
ning presenteert, moet do regoering
kunnen bewijzen, dat deze rekening
foutieve posten bevat en dat tenminste
van een bepaalden dag al niot de min
ste inbreuk op de bestaande overeen
komsten is gemaakt, of, wanneer zij
toch is voorgekomen, streDg is ge
straft. Tot nog toe lijkt het er echter
weinig op, dat de regeering de ©rnst
v.-tn den toestand begrijpt. Nog is het
tijd. Binnenkort zal het te laat zijn
Stellig een belangwekkend en moe
dig artikel, waarin net wel zeer moei
lijk valt, het landverraad te onder
scheiden. dat het motief werd tot de
gevangenneming van den schrijver.
Maai wie is Quidde t
In 1893 verscheen m Duitschland oen
dunne brochure: „Caligula, een studie
over den waanzin van de Romeinvche
keizers". Een philologisch geschriftje.
Allo antieken werden er bij gehaald.
Tacitus, Philo. Dio Cassius, Scnoca en
Joseph us. Schijnbaar eon grondige stu
dio, Ziehier een citaat:
„De specifieke waanzin van do kei
zers is het product van toestanden, die
zich alleen kunnen ontwikkelen bij <le
moreel© degeneratie van monarchis
tisch gezinde volken f althans van de
betere klagen, die rün Samengesteld
uit d© naaste omgeving van den lieer-
sober. De indruk van een schijnbaar
onbegrensds mocht laat de monarchen
alle grenzen van de rechtsorde verge
ten, de hetfeeremonifn en de onderda
nig© vereering vnn allen, die den heer-
•clier naderen, geven hem dc gedach
te, een boven alle menschen door de
natuur zelf verheven wezen te zijn;
komt daar nog bij. dat de oppori'ie.
doet zij zich gelden, te allen tijde
angstvallig den schijn handhaaft, den
persoon van den heenchcr cn zijn
zienswijze niet t© willen bestrijden,
dan is het werkelijk wonderlijk, dat
zulk een absolute monarch zijn gezond
verstand houdt".
Alles, wat in dit dunne boekje met
schijnbaar geleerde nauwgezetheid was
geschreven, paste woord voor woord
opWilhelm II. Een politiek t©n-
denzgeschrift in historisch kleed. Wie
was do schrijver! Ludwfec Quidde. His
toricus. Na zijn „Caligula", word hij
de lieveling van alle koninklijk-Boer-
sche en koamklljk-Pruiaisohy ambtenn-
ren van openbare ministeries. Zij zoch
ten hem om het hardst. Zoo werd een
stille, weliswaar wat sarcastisch aan
gelegde geleerde, een historicus, ©en
boekenwurm, een documentenanuffe-
Iaar door de owerheid met geweld de
politiek binnengedrongen. Hij is gees
tig. ironisch, scherp, zegt, wat hij op
het hort heeft tuaschen de regels door.
Eens sprak hij voortdurend van Wil
helm den Groote en Pepijn den Korte.
Onmiddellijk zat hij achter de tralies,
werd echter vrijgesproken. Maar toen
hij later verklaarde: „De opheffing
van het gelijke kiesrecht bercek.-nt:
bloed", pakte men hem opnieuw. Nu
zat hij in de klem. Want dat was op
ruiing, een provoceerende uitlating.
Quidde had trouwens alle slechte
eigenschappen van ©en verdacht indi
vidu. En bij dat alles kwam nog zijn
pacifisme. In 1392 was bij in de vre
desbeweging gekomen en twee jaar la
ter had hij den Münchener bond tot
bevordering van don vrede gesticht.
Zoolang hij over den Zwabisch-Rijn-
schen stedenbond, dus over dingen van
de dertiende en veertiend© eeuw ge
schreven had. was hij een gewaardeerd
medewerker vnn de wetenschap cn bij
de autoriteiten gezien. Doch zoodra
hij begon, boeken over het Dttite»-h©
militairisme te schrijven, was hij:
canaille.
Eerst later werd hij do groote paci
fist. Innerlijke en uitwendige facto
ren werkten er toe mede: de groei van
militoiriume en marine, hot imperialis
me van Rülow, het eabelgcrinfcel van
den keizer. Quidde steunde het ontwft-
peningsraanifest van den Tsaar. Vnn
München uit poogde hij met behulp
v in mevrouw Scienka c;n vredesorga
nisatie in het geheel© land to stichten.
Het manifest wilde de bewapening be
perken. De vredesbeweging echter wil
de voor allee de internationale organi
satie van het recht versterken. Zoomin
het eon als het ander we.rd op de
Hnagsche conferentie boreikt.
De oorlog begon. Het padfiszno werd
mot bijlen doodgeranseld. Iedere paci-
fist was een miedadigcr, e©n spion.
Ook Quidde. Eerst worden zfj nog met
zijdon handschoenen aangepakt, maar
in 1915 worden <Je duimschroeven aan
gedraaid en in Januari 1916 kwam er
een besohikking, dat do vredosliond
niet* meer in 't openbaar mocht doen.
Toch verecheen er een opmerkelijke
brochuro: „Sollen wir anneklicrenl"
Anoniem. Zelfs hij bezadigde Duitscho
militairen, die het sombere einde za
gen komen, vonden zijn woord©» weer
klonk. Een 62-jarige. Een, die strij
dend grijs is geworden. Een. die van
den eersten dpg van den oorlog ruste,
looa heeft gewerkt, aan don volken-
moord een eind to mnkeu. Een vnn
do weinigen, die in 1915 in den Hnng
de eerste Engelsclie vrede* voel hoorn
vtrgoefs trachtte te realisceren. Quid
de, de grijze pacifist, is gearresteerd.
Quo vadis, Germanial
DE SCHOEN DER TOEKOMST
IN DEN WINTER NIET KOUD - IN DEN ZOMER NIET WARM
Draagt de beroemde HULSHOF'S Long Life Schoenen. Rubber onderwerk
Schoenenmag. Noord-Brabant, v/h L. F. Keijsor,L
de besprekingen tussch en enceland en frankrijk
over de herstel-quaesties,
over de kan8en van een nieuwe ontwapenin cs-
pocinc.
republiek of. monarchie in criekenland,
De besprekingen tua
schen Frankrijk en Enge
land
zullen 'spoedig beginnen.
De Engelsen© premier ontving Maan
dag den Franse-hen ambassadeur te
I.ouden, com:© do St. Aulaire op het
Ministerie van lJuilciilaiidsche Za..eu.
De onderwerpen die iu den loop van
het onderhoud ter sprake wonden ge
bracht waren de huidige toestand in
do Palts, de rapporten van de des
kundigen, die op het punt van ver
schijnen staan en Linnen afzienba
ren tijd jn handen zullen zijn van de
Commissie van Herstel, dc uitwerking
van deze rapporten op het essentieels
gedeelte van do schadevorgoedings-
kwestie en <le kwestie van Frankr.jks
ciligheid.
Afgezien van het feit, dat van beide
zijden het algemeen verlangen werd
kenbaar gemaakt, dat Frankrijk cn
Engeland te zamen zullen gaan in het
behandelen der problemen, waar zij
zich tegenover bevinden, werden ecea
vordere bijzonderheden van de be
sprekingen bekend. Het algemeen
standpunt is echter dat de godach-
tonv isBelingèii van genoemden aard
beschouwd dienen te worden in het
licht van voorloopigo navorschingen
on dat geen absoluut positieve maatre
gelen verwacht kunnen worden dan
nadat de financieel© deskundigen hun
verkregen conclusive aan de Commis
sie van Herstel hebben voorgelegd.
De kortgeleden gevoerde correspon
dentie tusschen Poincaré en MttcDo-
nalj ©n de wijze waarop de hangende
kwesties welke tuaschen Frankrijk cn
Engeland gerezen zijn. besproken
werden, in genoemde briefwi-selintr.
heeft er ongetwijfeld veel toe b'ge
dragen, om een atm- «feor te scheppen
waarin groot© geschilpunten bespro
ken zullen kunnen worden in een tal
men en vcrzocuingtgezindcn geeit.
De bespreking van deze geschilpun
ten ia de Engelsclie pers is optimis
tisch t© beschouwen. Kr wordt iri den
breed© op gewezen, <iat >1© schadev-r-
goedincs-kv.estie. welke thans op het
punt staat een nieuw© phase in te
treden, in geen deel© verwant is
met de kwestie van Frankrijks veilig-
heid. Geen enkele conclusie di© do->r
d& financieel© deskundigen vorl regen
is inzake Duïtechland's capaciteit tot
het verstrekken van reparatie-be'a'in-
g©n kan beïnvloed worden do»r Frank
rijk'» huidige bezetting van het Roer
gebied. Met het teruggeven echter
van dit productieve gebied aan
Duitschland zou de bekwaamheid vnn
dit land iot het 'doen vnn betalingen
aanzienlijk vermeerderen doch Frank
rijk'» zin voor veiligheid zou vermin-
d«rd worden.
Hieruit blijkt dat. er een tweevoudig
probleem ii geschauen cn de geallieer
de repeerinz©» zullen het nn'woord
dienen te vinden op dit probleem, ©en
antwoord, dat zoowel de betaling van
een maximum bedrag door Duitsch-
Innd zal verzekeren als aan Frankrijk
zekerheid lal geven wat betreft de
veiligheid van dit land
Fit Brunei wordt gejeind I
Men acfct het van nu af zeker, dat, na
het verschijnen van het verslag der
deskundig©», te Parijs e©n bijeenkomst
zal gehouden worden van d© betrokken
minister-presidenten. Deze bijeenkomst
zal nie: het karakter dragen van een
conferentie, gelijk er vroeger zooveel
gehouden zijn, doch van een gedachte
wisseling over de wijze van uitvoering
an dc besluiten van dc dnkundigen
ir-chcn Frankrijk, Engeland en Bel
gië.
De beperking van de
bowaponlng.
Do sub-commissie, aangewezen door
dc tijdelijke gemengde commissie uit
den Volkenbond, om een ontwerp-con-
ventio op te stelltfn nopens dc vervaar
diging cn handel in wapens is bijeen
gekomen. Er zijn twee ontwcipen be
handeld in de vergadering. Havas meent
te weten, dat er een derde ontwerp zal
worden verdedigd dooi do Fransche
vertegenwoordiging.
Antwoordende op een vraag nopens
het verzoek van den Amerikaansdien
Senaat van den president om een nieu
we conferentie over de bewapening bïj-
c«« te roepeD, zcide MacDonald in 't
Eagelschc Lagerhuis, dat hij, in af
wachting van het ontvangen van bij-
ronderheden, niet kon meededen, wel
ke gedragslijn hij zou volgen, behalve
dat hij het voorstel met vreugd© be
groette.
Een toespraak van den
Paus,
De Paus heeft zoo wordt ona uit
Rome geseind een geheim consisto
rie gehouden ter benoeming vuil twee
nieuwe kardinalen. Mundeki, aarts
bisschop van Chicago en ITayer,
aartsbisschop van New-York. De
Paus hoeft daarbij ooti toespraak ge
houden.
Z. n. herinnerde er aan, dat een
tiental ordegeestelijken on priesters,
w.o. no" steed* do eerwaardige aarts-
bisaohou Cieplak. lijden onder vrij-
ihoiddberooving en kcrkellende.
Daarna bedankt hii allen, die hem de
middelen hebben verschaft om de el
lende in deze wereld Ie lenigen cn
wijstop het aandeel, ilatde Ver. Sta
ten van Amerika hebben welen te ne
men en te behouden bij deze alge
meen© aandrift van liefderijkheid cn
hulp. in het bijzonder ten bat© van de
hongerende kinderen in Rusland. Om
zijn voldoening daarover te betuigen
verheft hij dc bovengenoemde aarts
bisschoppen tot de eer van het heilige
purper.
Ia .Europa, zegt d© Paus, begint de
toestand beter to worden, hetgeen een
voordeel is voor de godsdienstige be
langen, di© door de nlgemeone onrust
in hst gedrang komen.
Uit Criokenland.
Maandag heeft de nieuwe regcering
zich aan de Nationale Vergadering
voorgesteld.
Nadat voorlezing was gedaan van
haar program, heeft zij ©cn motie inge
diend. waarin de dynastie voor afge
schaft wordt verklaard ea een parle
mentaire republiek wordt uitgeroepen.
Do stemming zal heden plaats heb
ben, ter gelegenheid van het nationale
feest, waarna dc vestiging van <ie re
publiek na «en t© houden referendum
il plaats hebben.
Het meerendcel der gematigde libe
ralen, die de eenig© oppositie vonr-en,
hebben besloten de vergadering van be
den niet bij te wonen, weHcc zal plaats
hebben na het „Tc Deuru" in de Meiro-
politaansche kerk.
De regent, admiraal Kondoeriotis, zal
do vergadering bijwonen en na afloop
daarvan zijn mandaat ter beschikking
stellen, waarna hij tot voorloopig gou
verneur van Griekenland zal worden ge
kozen.
De bladen der oppositie publiceeren
artikelen tegen de proclamatie van de
republiek.
Verspreid nieuws
DE PLEIDOOIEN IN HET
PROCES HITLER.
Maandag hebben de verdedigers ran
dr. Weber en over*te Kriebel vrijspraak
van hun chènten geeischt, daar van
hoogverraad geen sprake zooi zijn. Ver
der heeft de eerste-verdediger van
Poehner betoogd, ca: de beklaagde uit
de gebeurtenis ten sinds het instellen
van het commissariaat-generaal geen
ander besluit had kunnen trekken, dan
dat v. Kahr. Lossow eri Seisser beslo
ten waren het Duitsche vraagstuk in
Bisrnaickiaaascben zin op te lossen. De
tweede verdediger van Poehner kwam
tot de conclusie, dat men er zich niet
over behoefde t© verwonderen, dat te
gen een onbekwame regeering gewa
pend stelling werd genomen.
de tramstakinc te londen.
Do comrnis«i© van Onderzoek naar
de door het tramwogperaonoel no-
«i&clitc loorurvcrhooeiui.' heeft zich
bezie «©houden met het samenstellen
van baar rapport inzake do staking.
Verwacht wordt, dat zij de reecering
zal aanraden haar wet ©ontwerp voor
d© vestiging van een centraal cv-ag
voor het controleeren van het ver
keer in d© metropoli©, als het heef-
middel om tot ©plowing to komen
van het loon-probleem, waarvan de"
steking een gevolg is. t« bespoedigen.
Deze opvatting is gebaseerd op het
geen Zondag voorviel tijden» do zit
ting van d© ©ommiaoie toen de voorzit
ter de betrokken partijen in het ge
schil vragen *t©lde betreffende de mo
gelijkheid xxpi het heropenen der on
derharvieiingen indien <1© ree©erinc
beloofde tot zulk «©n maatregel over
te gaan en van beid© partijen Ixr.-ewti-
gende antwoorden on trine, nl. van
I/ord Afhfield namens de verkeer»-
combinatie en van Berin namen» dc
siakenden. Dc ontwikkelingen in d©
richting dor oplossing van het con
flict zullen daarom, naar venvacht
wordt, in deze richting voortgegaan.
In verband hiermede, wordt
veel waarde gehecht aan dc
conferentie die heden in eon raadka
mer van het Lagerhui» gehouden is
tpsSdhen den premier, den minister
van Arbeid cn den minister van liet
TransjKirtwezen aan den oenen kant
en Lord Aahfield en Berin aan den
anderen kant.
HET CONFLICT IN DE MIJN-
INDUSTRIE IN ENGELAND.
M<! betrekking tot h« conflict in do
mijo-aidostrio, dat, n&ar men hoopt, «liet
iot e«n steking zal leiden, verklaarde Mac
Donald Maandag Sn het Lagerhuis d»: do
regiering niet van plan it ©cn wetsontwerp
ki w <Ücn«n tot het verzekeren van een
minimum-loon voor mijnarbeider». De po
litiek van de regecring l* elke PQgteg
bevorderen we'ko leiden kan tot een op
lossing door de betrokken industrie eelf.
Spx. wa© verheugd t« kunnen zeggen dat
naar aanleiding van den tnsschenkorast
van den Minister voor de mijnen onder-
handelingen tuaschen do mijn-eigenaars ©n
d© mijnwerken» tot stand gebracht zijn cn
dat een verder© samenkomst van beide
zijden op morgen geregeld is.
DE MOORD OP DE ENCELSCHE
SOLDATEN TE QUEENSTOWN.
De Minister van Kolonl&n Thomas heeft
in het Lagerhuis bijzonderheden verstrekt
over den aanval op do ongewapende Brit-
sohe soldaten, toen rij to Queen at own
landden, in den Iereo.hcoi Vrijstaat.
Verklarende dat de soldaten vertrek
kende waren van het naburige eiland
Rpikn, deed *pr. mededceling ve.n het feit,
dat het Bri'sche garnizoen op dit eiland
gehandhaafd was in overeenstemming
me: artikel reven van het Engcisch-Ier
scho verdrag.
Do Minister voedde hier aan loc, 'dat de
Enge'jche TegecTing volledig vertrouwen
stelde in lit! ernstige verlangen van dc
regeling van don ItTSchcn Vrijstaat om
de bedrijver-, van de gcmclddaad op te
sporen en te berechten.
