HAARLEM'S DAGBLAD
Buitenlandsch Overzicht
Siizs LscSloo
üit tie Omstreken
Hoe Haarlem gevoed, hoe Haarlems
dorst gelescht wordt
DINSDAG 15 APRIL 1924 - DERDE BLAD
DE ENCELSCH-RUS8ISCHE CONFERENTIE,
ER MOETEN HEEL WAT VARKENTJES CEWA8SCHEN WORDEN.
DE HOUDINC VAN DUITSCH LAND EN VAN DE OUIT8CHERS
TECENOVER DE VOORSTEC LEN DER DESKUNDIGEN.
Veel nieuws over de quaestie der
Dultsehe Bchadeloostelling
is er thans niet.
De betrokken regeeringea bestudee-
xen de rapporten.
De Duitsche minister Stresemann ver
klaarde o.a.
De verantwoordelijkheid voor de na
leving- van die voorwaarden kan
Duitschland slechts op ïi<*h nemen, in
dien de economische, fiscale en be.
stuurs =ouvereiniteit van het rijk binnen
het rijksgebied ten volle wordt her»
stcld. Slechts van uil hel gerichtspuut,
dat de door het Duitsche volk te bren-
gen offers hoofdzakelijk de bevolking
van het bezette gebied ten goede jou.
den komen en dat Duitschland werkelijk
ren periode van vreedzame ontwikke
ling binnen gewaarborgde grenren van
de Duitsche souvereinileït verleend rou
worden, kan het rapport als een rake-
lijke grondslag voor een gedachtcnwis-
seling over do vcrlangdo medewerking
aan de oplossing van het herstclvraag-
Étuk beschouwd worden.
Op de Rijkskanselarij te Berlijn
heeft Maandag de god achten wieeeling
tuaschen <1© rijkareeeexing en de mi
nister-presidenten plaat 6 gehad. AJ|e
minister-presidenten waren aanwezig
en zelfs de heer Yon Koilling was to
Herlijn gekomen. Do beraadjsla.qingen
duurden tot lant in den avond.
De aanwezige leden van het rijke-
kabinet hebben den iulioud van het
rapport dor deekundigm toegelicht en
tevens verklaard, hc© dit rupport door
het kabinet werd hviwrdeeld. Do rsjks-
regeering hoopt de rvgerringea der
l>ondstaii-n v«>or tiaar standpunt te
kunnen winnen. In haar antwoord zal
do rijkaresreering zicli in principe ver
eenigen mot het rapport. Tevens zal zij
r echter op wijzen, dat volgen# Ito ar
meening de groot© moeilijkheid ligt in
hot betalen van «ie door detikunaieen
teèischte £00 millioen goudmark voor
het jaar 19241925. Hei spreekt van
zelf, dat e.n dergelijk bedrag niet
plotseling aan het Duitsche bedrijfs
leven kan worden ontnomen, maar
moet worden gegeven Sn den vorm van
©en internationale leening. die in de
rerste plaat# op d© Engelrein- en Ame-
rikaanwlio geldmarkt zal moeten
worden ondergebracht.
Alhoewel do bespreking nog niet
len einde is gevoerd, eehijnt men reeds
te kunnen verzekeren, dat alle aanwe
zigen het eens waren. Het definitieve
antwoord van do Duitoche regering
zil worden gestold in een kabinets
raad, die volgens hot aanvankelijke
plan onmiddellijk op de l*jprekuig
mot de ministerpresidenten zou volgen
maar die vermoedelijk eerst morgen
Zal p'.aata vinden.
Nog een Dultschi ver
klaring.
Van *welk een groote beteekeni»
«teecs méér het irniltaat van de a.«.
op het huidige critieke oogenblik na
tionalistisch roet in het internationale
eten kan worden geworpen, blijkt op
nieuw uit een verklaring van dr. Sorge,
den voorzitter san den Bond van Duit
sche industrieclen, aan een vertegen-
voordiger van het Routerbureau. een
verklaring, die doet zien. dat in den
boezetn van dc Duitsche industrie een
geheel ander inricht rich baan breekt
dan enkele jaren geleden. 1
Dr. Sorge verklaarde, na het dóór-
rien van het rapport, van mcening te
zijn, dat de voorstellen aangenomen
moeten worden. De lasten, welke op de
schouders van de Duiische industrieelen
gelegd zullen worden, rijn geweldig
zwaar, maar de voorstellen beteekenen
een aanmerkelijke schrede voorwaarts
ten opzichte vaa alle vorige denkbeel
den, vooral in zoover zij rijn losge
maakt van militaire en politieke over
wegingen en zich slechts op economi-
schen grondslag stellen. En aangezien
wij nauwelijks betere voorwaarden zou
den kunnen krijgen, moeten wij ze aan
nemen.
Dr. Sorge wees er op. dat volkomen
herstel van dc- Duitsche economische
souveieinitrit in de bezette gebieden, d.
w. z. de afschaffing van regie en
douanegrens tusschen bezet en onbezet
gebied, absolute voorwaarde i> voor de
oale-.ing van de voorwaarden der des
kundigen. Tevens verklaarde hij, dat
bet voor de industrie een verlichting is,
tenminste voor eenigo jaren van tc vo
ren vaste betalingen tc zien gesteld, of
schoon het de voorkeur zou verdienen
een eindsom te zien aangegeven, aan
gezien daardoor de industrie in Maat
gesteld zou zijn haar plannen in ©ver-
ceiiMemming daarmede op te maken.
Dr. Sorge reide nog nadrukkelijk, dat
uitvoering von de voorstellen alléén
mogelijk is, indien een internationale
leening kon worden geplaatst, waarover
Si; zieh eenigszins sceptisch betoonde.
Dij voegde hieraan toe, overtuigd te
zijn. dat roodra de voorstellen door de
Duitsche re geering zullen zijn aange
nomen. de Duitsche industrieelen al het
mogelijke zullen doen om de regeer ing
bij de uitvoering te helpen, ofschoon h'j
zich geen illusies maakte inzake de ge-
welds'go lasten, die de Duitsche indus
trie gedu rende vele jaren te dtagen zal
bebben.
'n dit veiband mag wel even her
innerd worden aan de geheime verga
dering van de Duitsche industrieelen,
onlangs gehouden onder leiding van d-r.
Sorge. waar dere verklaarde, dat de
vervnllingspolitick van dr. Wirth in be
ginsel juin was geweest, maar moest
falen, omdat hij een verkeerde binnen-
Janchche politiek had gevoerd. Volgens
dr. Sorge waren de binnenlandsche po
litieke voorwaarden voor een nieuwe
vervullingspoliiick de politieke mach»
van de vukvereenigingen moet verdwij
nen in géén geval mag de regeering
langer onderhandelen met dc vakvete
eer.ig in gen de achtureodag moet uit
de wetgeving verdwijnen; gemlen-
schappeïijke besluiten der verschillend*
vakvcrecnigingen moeten worden voor
komen het recht der regeering om
laongejchillen te regelen, moet worden
beperktinvoering van beschermende
De Ml cum.
u«schen de Mieum en de vertegen-
rdigers der industrieelen in het
Roergebied is een nieuwe overeenkomst
stand gekomen voor den tijd van
maanden.
Zij word', heden geteekend.
De Engelwh-Russische
conferentie
begonnen.
Ramsay MacDonald legde er in een
bij dc begroeting der Russische dclcga-
gehouden rede c!en nadruk op, dat
'dere conferenrta gehouden vorift tJt
aanvulling van dca fonncilen sup van
erkenning de jure. Hij zeide, dat indien
de erkenning de jure iets meer zou be
teekenen dan zijn uitnoodiging aan
Rakovsky tot een fonneele conferentie,
deze gevolgd moet worden door pogin
gen van beide zijden om zich op prac-
tische wijze met do actueele feiten van
den toestand bezig te houden, die niet
veranderd kunnen worden door een
pennestrijd, noch door nota's aan elk
ander gezonden op vijandigen toon (een
kanonnade op langen afstand!), feiten
die eischen een zorgvuldige studie, een
kalme uitwisseling van beide standpun
ten en redelijke voorstellen, die redelijk
onderzocht dienen te worden en gere
geld door beide partijen.
De eerste taak van de conferentie zal
zi.in het verleden te liquideeren, do
tweede een overeenkomst te bereiken
inzake do rechten en verplichtingen die
thans bestaan tusschen beide landen,
dc derde taak voor zoover dit mogelijk
is vreedzame en voordeeligo betrekkin
gen te slichten voor de toekomst.
„Onder hei eerste hoofd wenscht de
Britsche delegatie te zien het beschou
wen van de inter-regecringsverplichtin-
gen en eischen van de Britsche houders
van Russische obligaties en van Brit
sche onderdanen wier eigendommen van
hen zijn weggenomen of die op andere
wijze verliezen geleden hebben in ver
band met de gebeurtenissen in de po
litiek van Rusland en vorderingen van
Britsche onderdanen die persoonlijke
schade in Rusland geleden hebben, etc.
Ik verneem dat van uw kant verschil
lende eischen van denzelfdea aard zul
len worden op den voorgrond geplaatst
en wij zullen natuurlijk dezelfde aan
dacht daaraan wijden als onze eigen
eischen van uw kant rullen ontvangen.
Onder het tweede hoofd rangschik ik
het bespreken van verdragen, gesloten
door uw voorgangers met onze rogee-
ring. Indien er van beide partijen g
stappen zijn gedaan om deze te beëin
digen, moeten ze beschouwd worden als
nog bindend voor beide partijen in ver
band met dc internationale wetten. Som
mige rullen waarschijnlijk bevonden
worden als bruikbaar voor de huidige
omstandigheden, andere zullen geëin
digd zijn. weer andere zullen in letter
en geest in conflict ziin met de verplich
tingen die men op zich genomen heeft
jegens andere naties door dc een
andere partij na iqi". Wij zijn hier
deze massa van levende en doode
dragen in een ordelijken vorm te gie
ten. te besnoeien wat noodig is en van
kracht te laten de verdragen die wij
overeenkomen te doen voortbestaan.
Onder het derde hoofd komt de ver
vanging van een handelsverdrag door
«-en handelsovereenkomst en de be
spreking van de artikelen die behoores
bij de gewone artikelen van een han
delsverdrag en die ontworpen zijn o:n
de hindernissen uit den weg te ruimen,
die bestaan tusschen de constitutie en
regieringen van Sovjet-Rusland en onze
eigen rcgcering, teneinde de economi
sche betrekkingen tc ontwikkelen.
Tenslotte verlangt de Britsche regee
ring een zeer openhartige discussie in
zake de propaganda of vijandige acii-
iteiten, niet met de bedoeling om ge-
beurter.i; sen op te rakelen die het
onderwerp hebben uitgemaakt van vo
rige representaties, gebeurtenissen, die
rè! geëxcuseerd zouden moeten wor
den, indien de wederzijdsche regierin
gen verkeerden in een toestand van ver-,
klaarde of latente vijandschap, doch
om tc zien of niet voorkomen zal kun
nen worden dat moeilijkheden van dezen
aard opnieuw zouden oprijzen in de
nieuwe betrekkingen tusschen beide
landen.
Het is miin plicht het duideliik tc
maken dat het volk van dit land meer
op dit punt zou verkrijgen dan bij vo
rige stappen. Dit zal krachtig bespro
ken dienen te worden, maar ik hoop dat
dit geschieden zal in een vriendschap-
pelijken geest.
MacDonald sprak met aosolute doch
vriendschappelijke openhartigheid inza-1
kt ie raeeiüjWiedfto wnei men dk&dt
tegenover staat. Hij zeide »Do resul
taten waarnaar wij streven, kunnen nJct
bereikt worden tenzij wij elkander vol
komen verslaan en tenzij wjj achter ons
hebben de verantwoordelijke meening
in beide landen vertegenwoordigd door
ons beiden." Spreker voerde niet alleen
het woord als het hoofd der partij in dit
land die voortdurend ©n oprecht getoond
heeft gunstig te staan, jegens de er
kenning de jure, maar als het hoofd
van een regeering die er zich op voor
bereid had om Rusland alle considera
ties te toonen waartoe zij maar eenigs-
1 zins in staat is, en als vertegenwoordi
ger van een hnd dat blijken beeft
gegeven van zijn geloof aan een her
steld vertrouwen in Rusland's toe
komst, en speciaal in staat is om dat
land in zijn economische reconstructie
bij te staan voor zoover dat verlangd
wordt. Onze belangen zijn wederzijdsch,
doch indien wij hier geen overeenkomst
kunnen bereiken, en thans vrij uit ge
sproken, ik denk niet dat gij in staat
zult zijn uw pogingen te herhalen met
deze of eenige andere Britsche regee
ring, en ik eie niet in waar gij anders
zult kunnen terugkeeren met ibctcre
vooruitzichten.
Overgaande tot fundamentcele pun
ten van onderscheid tusschen de En-
gclsche regeering en die van Sovjet-
Rusland, zeide de premier o.m.„In den
loop van uw revolutie gebruikte gij de
methoden die buiten uw land op groo-
tert tegenstand stuitten. Gij dacht dat
deze methoden noodzakelijk waren
uw voornaamste doeleinden, maar als
man van een objectieven geest weel gij
dat gij thans moet beginnen met op
nieuw op te bouwen en dat een her
nieuwd contact met de buitenwereld
noodzakelijk zal zijn."
Spreker verzoekt de Russische afge
vaardigden gedurende de discussies er
wel aan te willen denken dat hun
geeringsmethoden niet dezelfde
als die van Engeland. Spreker verzoekt
bovendien de Russische afgevaardigden
er aan te denken dat de overeenkomst
gobaseerd moet zijn op iets meer dan
de geest van „luttele handelsvoordeel-
tjes te behalen". De wil moet er zijn om
tot een overeenkomst te geraken. B
lcedigingen moeten vergeven wordfi
zoodat elk met een schoone lijst zal kun
nen beginnen. Het crcdiet in Groot-Brit-
tannië ligt niet in de regceringsbanken
doch in dc deposito's der particulieren.
Mac Donald zette verder uiteen, dat
de consequenties van een afbreken der
conferentie voor beide partijen te
zwaar wegen om daar onvers cltil lig
tegenover te staan.
„Da wereld wacht op onze vorde
ringen en naar tnate deze siux*e heb
ben r-s] zii niet alleen besluiten hoe
haar betrekkingen tnet Rusland zul
len moeien worden, maar ook maatre
gelen kuun«3n nemen mot betrekking
tot het- uit den weg ruimen van de
moeilijkheden en verschillen die ons
t verdeeld houden."
Do Premier legde er den nadruk
op, dat hot niet zijn plan was toe te
geven op die punten welke door zijn
landslieden als onaannemelijk worden
beschouwd, doel) niet togen slaande dit
voorbehoud waa hij er zeker van dat
de conferentie zal slagen.
„Gii hebt den polit-ieken steun noo
dig cn financieelen bijstand van ons
iioödig. Wat wij behoeven is een ver
trouwelijke omgang mot. onze nabu
ren en de erkenning van bestaande in
ternationale verplichtingen. Wij heb
ben den eersten stap ondernomen in die
richting- en het moet gezegd het
■An aio voldoening schenkt. I.a-
ii te sMicn dc tweede schrede
zetten op dezen wegen de hoop recht
vaardigen van de millioenen, die deze
bijeenkomst met zooveel verwachting
gadeslaan," besloot MacDonald zijn
betoog.
zijn antwoordrede zeide Ra-
kofeky dat de Russische dc-legatie niet
hot onvervalschte verlangen bezield
de conferentie t-ot een succesvol
i Werk afelkw ofii de eKmomiuche gS-
acitülen tc overbruggen die o.a. in
houden do kwesties van de voor-oor-
logache schulden en de private
eieehen. De Britsche regeering kan
rekenen op den goeden wil van de
Sovjet-afgevaardigden. Omtrent de be
langen van de Russische en Engelsdhe
regeexingen ln het Oosten zal wel geen
verschil van opinie zidh voordden,
daar door heide landen als uitgangs
punt wordt aangenomen het principe
vsn eerbioóiging der onafhanke
lijkheid en de souvereiniteit van de
Orient-etaten. De Russische delega
tie beseft ten volle dat de besprekin
gen van de conferentie van een zeer
groote historische beteeken is zullen
zijn waar het hier toch zijn de po
gingen van de twee grdBtste staten
dc-r wereld om niet alleen de geschil
len beider landen te ovcrbrngcen
doch door hunne besprekingen het
streven naar een duurzamen wereld
vrede in dc- hand te werken. De ont
wapening liet. zich aanzien als een
absoluut moeilijk op te lossen kwestie.
De Sovjet-regeering is bereid' verdere
stappen te ondernemen om aangaande
dit vraagstuk met de andere naties
in overleg te treden. Waar die Rovjet-
regeering niet in die mate voelt voor
de \"olkcr«boi)de-bemiddeling in deze,
als de vertegenwoordigers van liet
Britsche Rijk is zij bereid genoegen te
nemen met oen internationale organi
satie waar tot alle naties uit vrijen
wil kunnen toetreden en wel op een
basis van absolute gelijkheid. Ra-
kofsky zag niet in waarom het ver
schil van do sociale structuur in Rus
land on Groot Briitannië noodwen
dig de si menwerking dier landen in
den weg zou moeten staan. De Sovjet-
rogeering kan liet gezichtspunt vaD
Groot Brittannië ten voile beamen
dat de wcderzijdsc-he non-interventie
in hunne verschillende interne aan
gelegenheden d<j hoofdvoorwaarde is
•or liet. scheppen van vertrouwen.
Voor de Sovjet-regeering is het van
zeer groote botoekenis garanties te
verkrijgen tegen pogingen die onder
nomen worden tegen do socialistische
organisaties waaraan haai- volk zich
vasthoudt.
Tenslotte zeide Rekofsky dat zijn
lelegatic zich voorstelt eerst de poli
tieke en economische kwesties te rege
len welke voor beide Linden van gelijk
belang zijn om dan in den kortst rno-
golijken t.ijd resultaten te verkrij
gen die bii waarachtig en weder-
zïjdech vertrouwen de oplossing van
de mooilijkste'problemen zullen voor
afgaan.
Verspreid nieuws
UIT DENEMARKEN.
De socialistische leider Stauning heeft
ie opdracht om een ministerie te vor-
nen, aanvaard.
DE MEENINC DER BELCISCHE
RECEERINC.
De Belgische ministerraad is van
mecning dat dc rapporten der deskun-
digen-comité's een doehnatigen grond-
lag opleveren voor de regeling van het
vraagstuk der schadevergoedingen.
DE MILITAIRE CONTRÖLE OP
DUITSCHLAND.
De Gezantenconferentie heeft vastge
steld. dat Duitschland's antwoord op de
nota der conferentie inzake de intcr-
geallïecrdc militaire contióle onvol-
NIET GOED BEVALLEN I
Boerin (tot landlooper) i Ben jij
niet dezelfde man, wien ik verleden jaar
een maal eten heb gegeven?
Landlooper: |Nee, dat ben ik
niet. En volgens den dokter ral ik ook
nooit meer dezelfdo worden!
VELSEN
DE LOONEN AAN DE PAPIER
FABRIEK.
In de bioscoopzaal van „Bloern-
oprd-' hield de afd. Yelsen van de
Nederl. verccniging van Fabrieksar
beiders Zaterdagmiddag een openbare
-ergudcring, ter bespreking van d<
einde te brengen. Zij zal alios in het maatregelen tegen de deze weck
gevoerde nieuwe loonsverlaging aan
de papierfabriek. De vergadering
was goed bezet.
De voorzitter, de heer P. Honig,
Bprak in zijn openingsrede zijn vreug
de uit over het feit, dat ook vele le
den van andere organisaties aanwezig
waren. Verder deelde de voorzitter
nog mede, dat in Wormer leden van
de verschillende organisaties geza
menlijk hebben gedemonstreerd bij de
fabriek, waaruit spreker afleidt, dat
het onder de arbeiders al aardig gaat
rommelen. Hij spoort de aanwezigen
aan, eensgezind te zijn in den strijd
tegen de directie, daar anders de klap
pen nog jgrooter zullen worden. In
twee jaar is het loon voor sommige
categorieën reeds 6 gld. verminderd.
Met de andere organisaties moet ge
tracht worden, de laatste loonsverla
ging ongedaan te maken
De heer van Leersum, lid van het
hoofdbestuur van de Nederl. Vereeni-
ging zegt-, dat. het hem verheugt, dat
de arbeiders do acfie eensgezind wil-
lpn voeren, hetgeen van de hoofdbe
stuurders niet gezegd kan worden. Van
alle kanten komt de drang tot samen
werking naar voren. Spreker releveert
daarna, hetgeen op de laatste confe
rentie met de dirc-r.tie is verhandeld.
Toen is reeds een tweede loonsverla
ging in uitzicht, gestc-ld, maar deze
werd verbonden met de uitkomsten
van_het bedrijf. Er werd door de di
rectie gewezen op den ongunstigen toe
stand, omdat Amerika niet mc-er af
nam, maar trots dien heeft de direc
tie nog Jeans gezien om 1 millioen af
te schrijven op machines en gebou
wen. Door den hoofdbestuurder De
Vries is er reeds op gewezen, dat het
winstcijfer geen juiste maatstaf ter
beoordeeÜng van de bedrijfsresultaten
is, welke meening ook door het Alge
meen Effectenblad in een artikel over
de balans van de papierfabriek wordt
uitgesproken. De oueenichcid in de
hoofdbesturen der verschillende orc-a-
nisaties is ontstaan, doordat de R.K.
en de Christelijke bonden zonder me
deweten van den modernen bond asa
de directie van de papierfabriek heb
ben medegedeeld, dat zij met de loons
verlaging accoord gingen.
De heer van Leersum hoont, dat
ipoedïg de eenheid weer wordt her
steld. Aan de fabriek te Wormer is
door de verschillende organisaties ver-
zocht, de loonsverlaging in te trekken.
Hij spoort verder de aanwezige leden
van dc andere organisaties aen, bij
hunne hoofdbesturen op herstel der
samenwerking aan te dringen.
Van de_ gelegenheid tot debat werd
door eenice.aanwezigen gebruik ge
mankt. De heer P. v. d. Pos. eeri
katholiek georganiseerde, meent dat
de samenwerking onder de arbeiders
nrarhtiir is. alleen onder de hoofdbe
sturen is het niet in orde. Ook de ka-
Lolieken willen de loonsverlaging niet
slikken De ande*-" debaters spreken
n gelijken geest. Tenslotte wordt met
ilcremeene stemmen aangenomen een
jiotio-Swnalf. wtórth de vergadering
do wmscb uitspreekt, da* de samen-
••r-rVinT tusschen de hoofdbesturen
rorde hersteld. De 'neer van Leersnm
ind inmiddels reeds <le opdracht van
iet bestuur der afdeeline aanvaard,
•m te trachten dc samenwerking tot
stand te brengen.
On verzoek van een christeliik ceor-
r.niseerde zal het bestuur der afd.
Velsen van den modernen bond de
'olgende wenk een gecombineerde be-
timcnvergadering beleggen.
Nn afloop aah collecte voor 'de uit
gesloten textielarbeiders.
UE AARDAPPELEN. VERSCHILLENDE SOORTEN. WAAR ZIJ
VANOAAN KOMEN. HOE WIJ ZE HIER KRIJCEN. DE „AARDAPPEL-
BEURS" IN HOTEL COOMANS TEROTTERDAM.
Het dool van deze schetsen is een-toelacht of wat ook gebeuren kan,
voudig ;e vertellen: hoc do voornaam- want het leven bestaat nu eenmaal
voedingsmiddelen onze stad borri-.niet int enkel vreugde de glazige
ken, waar zij vandaan komen, hoe zij i aardappel u ergert door zijn uiterlijk
verhandeld worden, hoeveel wij wol in of do 1*?vroren knol door zijn smaak.
'cru jaar opeten (voor zoover dat naar
ruv.e schatting tnet eenige zekerheid
tc zeggen is). Wij zullen daarbij wel
nu en dan gelegenheid vinden een niet
al te vor van hot. doel leidenden zij-
wog in te slaan of een kijkje te nemen
in een andere plaats in den omtrek,
waar wat te zien i» dal. in verband
staat met onze levcnsmiadelenvoorzie-;
ping.
Na deze korte proloog kan het
scherm gevoegelijk opgaan Voor het
eerste bedrijf:
Oe aardappel.
Eerst een eerlijke bekentenis: toen
wij begonnen met inlichtingen in te
oinnen omtrent alles wat met deze
aardvrucht in verband staat dachten
wij niet dat er ,,zdó%cel aan vnst zat"
bIs inderdaad liet geval bleek te zijn.
Er moet heel tvat gebeuren vóórdat,
geachte lezeressen en lezers, de bloemi-
ge aardappel op uw bord u lokkend
Vanwaar krijgen wij hier onzo aard.
appelen 1
Des zomers, ten minste in het bogin
van don zomer, uit Noord-Holland,
wat dan ontbreekt wordt aangevuld
met Westlnndsche aardappelen. De
itieuwo aardappelen zijn hoofdzakelijk
Andijker muizen en Opperdoezen. Als
een ivpische bijzonderheid kan hier
dadelijk bij vermeld worden dat Am-
s'erdammcrs (ook de bewoners van
Hilversum en l.'trecht) dol zijn op de
langgerekte muizen. «Je Haarlemmers
prefereeren de ronde Opperdoezen. Of
van dit verschijnsel een psychologi
sche verklaring kan gegeven worden
is ons niet bekend, maar liet feit. werd
ons door twee deskundigen op het ge-
hier. van den aardappelhandel beves-
t'gd.
Na de Andijker muizen en de Opper
doezen komen de eerstelingen (welk
een poëtische naam voor een aard-
knol I) uit Friesland en daarna de
Eigenheimers uit de polders in den dagen een schuit aan): do Friesche derdaad, al loopen er nog zooveel wit- taan een ketting) voor hot maken, van
omtrek, aangevuld met de eerste Eigenheimers^ en Red Star komen per
Zccuwsche aardappelen. Dan begint waggon uit bef hoogc Noorden. Ook
Zeeland zijn Zecuwsche Eigenheimers int Drente en Ovorijsel komt wel
af to leveren en ongeveer Augustus is enkele waggon. Als een bewijs
dan do beurt aan do blauwe Eigen-1 hoeveel minder qualiteit dan de Fne-
heimers weer uit. de polders in den schc en de Zemrws- he do Drentsche
omtrek 'aangevuld met de eerste bon-1 aardappel is, zeide ons een deskundi-
ten en blauwen uit Zeeland. De
ternnrdnppelen (Eigenheimers en Red
Star' on ook do Bravo's komen moot
uit Friesland. Deze provincie en Zee
land leveren ons do meeste aardappe
len ook do berto; wat minder® soorten
en kleinere hoeveelheden komen uit
Drente en Ovorijsel, Brabant en Ei
burg. Als aanvulling worden, zoowel
in den zomer als in den winter, de
bekende Malta-aardappelen gebruikt
„En wordt or heelomaal niet over
do duinaardappolen gesproken?"
vraagt allicht een huismoeder, «Jie
zweert bij haar „fijn duinaordnppeb
tjo".
,,D it i naardappelon, mevrouw", zo<
moet hierop, wreed moor waar, oil!
antwoord luiden, „duinanrdappclen
z ij n er bijna niet meer. Niet genoeg
voor 2 dagen, zei ons een handelaar.
Wat u misschien, als duinaardappel
verkocht wordt is een z a n daardap
pel. Het fijnste „duinland", waarop
den goeden ouden tijd échte duin
aardappelen, die dien naam ten volle
waard waren, verbouwd werden, ia
bebouwd of tenminste bouwt e r r e i n
geworden.
En op liet terrein van de Amster-
damsche waterleiding mag nog wel
geteeld, moar niet gemekt worden,
hetgeen natuurlijk aan do qualiteit
van den aardappel op don duur niet
ten goede komt.
Maar toch: T is in 't algemeen en
hoofdzakelijk oen verschil iu naam,
laat u dit troosten; de goede zond-
aardappel van N oord wij kerhout en
omstreken verschilt bijna niet in qua
liteit van den oudorwefschon Zand-
voortschen duin aard appel. De op het
zeer fijne Hillegomscllo zand geteelde
z an dnardappcl bereikt dan ook vaak
Haarlem via Zandvoort en onder
den naam van duinaardappel'."
En hoe komen nu onze aardappel
handelaars aan hun aardappelen 1
De Friesche betrekken zij recht
streeks; voor de Zeeuwsche, ook voor
de Brabantscho aardappelen moeten
orders gegeven worden aan commis-
sïonnairs. Dc Zeeuwsche bonten en,
blauwen en hoe zij meer mogen liee-
ten worden rechtstreeks per schuit
door vaste schippers naar Haatrletm
gevoerd (een koopman van eenige be
tekenis krijgt wel ongeveer om de 10
ge, dat eon waggon Drentsche wel
minstens f 300 minder waarde heeft
dan een waggon Friesche en minstens
EO minder dan een waggon Zeeuw-'
schol
De aangekomen voorraden worden
hier natuurlijk in kelders en pakhui
zen opgeslagen. Dat steeds vaste schip
pers do aardappelen naar hier vervoe
ren is noodzakelijk, want niet
iedere scliipper kan dit werk doen
Wie de aardappelen maar in zijn
schuit, gooit en van wal steekt is geen
goed nardappelenschipper. Ook voor
dit werk is vakkennis noodig. De soor
ten moeten behoorlijk worden afge
scheiden on het verladen moet
deskundige wijze geschieden.
Er zijn ook schippers die voor eigen
risico aardappelen koopen en dan
trachten ze aan den ntan tc brengen.
Dit gebeurt hoofdzakelijk te Rotter
dam. 's Maandags liggen tc Rotter
dam wel een paar honderd beurtschip
pers, die aardappelen, uien enz. te
koop hebbem. De plaatjes bij dit
praal je laten iets zieu van de srfbuiteu
en het verladen*van den inbond aan
de Spaansche Kade in de Rottestnd,
ook aan de Blaak liggen heel
schepen. De groentehandelaars
Rotterdam en den omtrek doen daar
hun ïnkoopen. Maar do groothandel
beeft daar niet. of weinig, plaats. Als
elke handel heeft ook die in aardappe
len zijn beurzen. In Amsterdam,
in „De Pool" en ..Do Roode Leeuw",
do bekende café's komen 's Maandags
do polderboeren met, elkaar en met
handelaren in relaties. Dinsdags is er
markt te Goes, Donderdags to Middel
burg, maar de èclite aardappolbeurs,
die is toch des Maandags
bij Coomans
in* Rotterdam.
Welke handelsman, die Rotterdam
kent, kent ook het Grand Hotel Coo
mans niet? Je komt er op dc drukke
dagen, Maandag en ook Dinsdag,
maar niet zóó in. Je moet 20 cent en
tree offeren. Maar het interessante
schouwspel is den leek best 20 cent
waardDaan oor mag je dan een kop
koffie of iets anders gebruiken:
de directie van Coomans hoeft er wij
selijk tegen willen waken dat de rnen-
schcn liet café maar in- en uitloopen
zonder aan do bolangon van „het
buffet" te deuken. Want er zou in-
gejast.e kollticrs rond, geen oog op tel aanteekeningen. Eigenaardig is het
houden zijn. Het is er stamp- en [dat de leek van liet. eigenlijke zaken
stampvol; tegen 12 uur is er geendoen zoo weinig merkt. „Dat gaat
:tcel onbezet en heb je zelfs werk,
je tusschen al de iu groepen in de
„paden" staande mannen een weg te
banen. Er is een aanhoudond geroe
zemoes van stemmen, dat soms zóCr
aanzwelt dat je met je naasten buur
man haast geen behoorlijk gesprek
kunt voeren, 't Is een geluk dat de
jongens die sigaren to koop aanbieden
of telkens ©en der aanwezigen aan de
teleplioon komen roepen (niet minder
don acht teleplioone ziin aanhoudend
onder de bedrijven doorzei ons
iemand, die iedere week bij Coomans
komt. „Ieder weet zijn man wel to
vinden. De meesten hebben een vaste
plaats. Overigens is Coomans niet al
leen do plaats waar over koop en ver
koop wordt onderhandeld, maar het
café dient ook tevens als betaalkan-
(oor: „ik zie u Maandag wel bij Coo
mans, dan breng ik het geld mee", Is
een vaak gehoorde uitdrukking onder
in gebruik en probeert u 's Maandags
tusschen 10 en 1 uur of half twee
maar niet een telephonischc verbin
ding l© krijgen met. Ilotel Coomans!)
over schelle stemmen beschikken, an
ders zouden zo zidh onmogelijk ver
staanbaar kunnen malcen. En nog
moeten ze vaalt hun hand tot een roe
per vormen om de firma X, Y en Z
uit Iliilegom of meneer N. van N. en
Co. uit Lisse te waarschuwen, dat er
telephoon voor hem is".
Iedereen die wat met den groothan
del in aardappelen te maken lieeft, is
op Dinsdag bij Coomans te vinden:
handelaars, schippers, comniission-
nairs, mannen niet liocdcn, hooge zij
den petten en platte dito petjes, spie
dend naar relaties of pratend als ze
die gevonden hebben. Dit zijn Hol-
iaudschc mannen, dus rookon zij
zwaar: sigaren, een enkele sigaret,
maar vooral pijpen, veel pijpen, lang?
en korlc, kromme en rechte.
Op iedere tafel ligt een bloonotc
Wij zagen dan ook inderdaad aan
verschillende tafeltjes een aantal
bankbiljetten van één portefeuille
naar een andere verhuizon. In den
distributietijd werden bij Coomans
enormo zaken gedaan. Dan gebeurde
het wel dal ic-inand, door aan een
tafeltje te gaan zitten, in vijf minuten
een groote winst maakte: zóó kreeg
hij een aanbieding en zóó was hij de
gekochte partij weer kwijt! Maar dat
komt nu niet meer voor: liet is nog
slap in den gewonen handel, ofschoon
in den groothandel eenige verbetering
merkbaar is. Hoe meer bankbiljetten
je bij Coomans in de handen ziet, hoe
beter het is! Menig advertentiexeizi-
ger gelukt het ook, hier een goed con
tract ar to siiiiten.
_:en één uur begint de drukte bij
Coomans te luwen en na half twee be
hoeft er geen entree meer betaald tq
vorden. Dan is deze particulierq
.aardappelbeurs" afgeloopen.
E*
