i 41e Jaargang No. 12542 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Donderdag 8 Mei 1924 HAARLEMS DAGBLAD ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente) f3.57)4. Franco per post door Nederland Ï3.87H. Afzonderlijke nummers f0-15. Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken f0.57Hi franco per post f0.65. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Directeuren J. C. PEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM Hoofdredacteur: J. C. PEEREBOOM Direotie, Redactie en Administratie Gr. Houtstraat 93, Post-Giro 38810 Telefoonnummers: Directie 3082, Redactie 600 en Administratie 724 ADVERTENTIEN: Van 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per regel. Bij abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents per plaatsing, elke regel meer 15 Cents a contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs. Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkeroog, IJmuiden, Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3521 DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN. I EERSTE BLAD Agenda DONDERDAG 8 MEI: Geir. Concertzaal. Gem. koor Onder On-: W'irldadigheidaooncert voor het Holi. kind in den vreemde. 8 uur. Kunstluuidel Smit. Groene Hout straat 59. Tentoonstel line van era- fisch werk. d«j£r K. A. van Eek. 10—6 uur. Concertgebouw ..Modern". Raaks: Optreden van ver&chillende art:»- ten. Bioscoopvoorstellingen. VRIJDAG 9 MEI. Gem. Cone.zaai. Wedadigheidscon een Mx>r do Centrale Vacantiekolo- nie*. afd. Haarlem. 8 uur. Kunsthandel Smit. Groote Hout straat 50. Tentoonstelling van gra fisch werk. door K. A. van Eek. 106 uur. Concertgebouw ..Mcwern", Raaks: Optreden van verschillende artis- ten. Cinema Palac». Groote Hcutotraat: BiAsroopvoorstelling. 8 uur. Theater ..De Kmon" Grocto Markt Bioscoopvoorstelling. 8 uur. Scala-Theater, Kleine Houfafcra&V. Bioscoopvoorstelling, 8 uur. Luxor-Theate'. Groots Houtslraak Bioscoopvoorstelling. 8 uur. HOE ST**T T MET,.. het gemeentelijk Concert gebouw? Er wordt aan het g-.mecntclijk con certgebouw druk gewerkt, De gevol gen au den 'mand vijn nog steeds duidelijk merkbaar, al was h.t alleen nan dn brandlueht, d:e in de kleine bovenzaal hangt. Velschillende verbeteringen zijn aan- gebracht In de vestibule is de ver- lichting belangrijk verbeterd; dezelf de irn.rt lampen (plafonnière) zullen jn 't vervolg ook de galerij verlichten. Binnenkort zal nu nok een cabine worden gebou* 1 de garderobe op de eerst e verdieping. die geheel brandvrij zal worden gemaakt. :u het begin -li den winter zal deze cabi ne. waarvoor «ie nieuwste Kino-machi- ne* zullen worden aangeschaft, ge reed zijn. zoodat dn ook geregeld bioscoopvoorstelling'-:. in «Ie groote zaal kunnen geg« ve.. worden. F.en nieuwe garderobe voor onge veer IV) nummers zal gebouwd worden aan d«- andere zijde van het portaal bij de trap. T)e galerij mor[ voor de opening van de ..Ifsmit" geheel klaar zijn. Kr t* daar nog wel het een en ander te doen. f» Juli wordt begonnen met de res tauratie van de groote zaal. die dan miii«tens tot Augustus gesloten zal Aan het orgel wor«it ook nog druk gearbeid men hoopt er tegen den winter mede gereed te komen. In der, tuin worden nu de stands voor de Ham it gbouwd Voor deze ten toonstelling heeft het Rijk, dat ook de veranda in huur had. deze afgestaan. Stadsnieuws BOND VAN ZANCVEREENICINCEN VOOR HAARLEM EN OM STREKEN. Men verzoekt ons mede te deelen, dat Zaterdagmiiae :n het wijkeebouw van Ds. Foeken aan do Bakeneos--r- gradit eon bijeenkomst van zangers zal plaats hebben, met de bedoeling om te komen tot de eliehtin? van een Bond van Zanffver«enig»ng«a voor Haarlem en Om si roken. DE H, 0, V. Maandag 12 Mei a s. bestaat gele genheid tót plaatsbespreking in het gemeente Concertgebouw voor het Bei-rhoven-concert op 13 en het Mahlerconcert op 15 dezer, 's morgen* van 10—12 en 's middags van 24 uur. Houders van vaste plaatsen worden beleefd verzocht tijdig te willen be richten of zij van hun recht op die plaat.--n wenschen gebruik te maken. Personeel-reserve De seizoen-arbeiders Naar wij vernomen zijn de ambte naren «Ier personeel-reserve die bij diverse diensten gedetacheerd waren iseizoen-arbeiders' thans weer. voor zoover ze van den diensteder licha melijke opvoeding afkomstig waren, bij dien dienst te werk gesteld. Uitgaan ORKESTVEREKNIGINO K- E. S. Zaterdagavond a.s. zal de orkest- veireeniging K.E.S. een uitvoering ge ven in den Protestantenbond. Op het. programma staan werken voor_ strijk- prkeiFt van Bach, Grieg en Bossi. Het Tooneel De afscheidsvoorstelllng van Maria van Eysden-Vink. Er was in dezen aan mooie en ont roerende momenten zoo rijken af scheidsavond een oogenblik, dot bij allen, die her mochten meemaken, liun heele verdere leven in herinnering zal blijven. Het uu een o«j«getiblik, waar van wij later, els wij oud zijn ge worden zullen zeggen: ..dat had je moeten mccmukon"! Een oogenbltk om nooit te vergelen. ili-t was het moment, toen de grij ze 87-jarige Louis Moor uit de coulis sen naar mevrouw Van Ey-vlen toe kwam en de actrice, haar zenuwen niet meer meester, haar hoofd tegen zijn schouder vleide en zoo. tegen haar ouden leermeester aangeleund, haar tranen deu vrijen loop liet. Hier in Haarlem wae hij dus toch geko men, de muil. dien zij op haar prach tig feci Rotterdam waarheen h.i op advies van zijn dokter totn niet mocht gaan het meest had gemist, de oud«- lei-miereter, aan wien zij heel haar opleiding heeft te dunken gen wien zij nog altijd opzaoi met een bijna kinderlijke vereering. Op de planken kon rij het nu uitspreken, bij haar afscheid, tot hem. ..Ik wis nooi' geworden, w.v rk hen. zonder jouzei Marie van Eys- den mot «en snik. Hij, met zijn grijze hoofd, knikte, sloeg den arm om haar heen en ant woordde: ..Dat weet ik niet. kind: Je bent er gekomen door Je allee verzet- tenden ijver!" A\ ie, die het mochten meemaken, zullen ooit. dat ontroerende moment vergeten, toen zij «laar mevrouw Van Evsdende gevierde actrice, zagen staan, geleund tegen haar leermees ter, den ouden Moor. met zijn indruk wekkend grijzen markiczcnkop. Zeidon heeft een ..scène" op de planken mij itirer onlr«»»nl on toch was er niets „ttKulruls" in. was hot geen kome- «iic: Ik stond op het tooneel en zag, hoe heel <i«- zaal ouder den indruk kwnin van dit moment. Erwss Oniroerond-lief* en moois in u-.e aan- hankelijkhcid van leerling en leer- mre*'er voor elkander, dat niemand in de» stamp en stampvolle saai er niet door getroffen werd. Ik iich aJ v«>el jubileum- en feent voorstellingen meegemaakt, maar een zoo mooien avond, een avond van zoo innigo hartelijkheid als gisteren toch nog nooit. Het was. of geen TMtlidM de zaal meer scheidde van h«i tooneel: wij waren allen, voor en achter bet voetlicht, é'-n. Er ging mevrouw Van Evaden had volkomen het recht dit in haar afscheidswoord te zoggen «sin stroom van sympathie van <1« zoal naar de vertrekkende actrice uit. Heel de huldiging was zoo «pon- taan. zoo oprecht-gemeend, »>o warm en zoo echtliet was niet uitsluitend de actrice, wie al deze ontroerende hartelijkheid gold: het was voelden dit wel heel sterk gisteravond ook de vrouw, naar wio do warme genegenheid van liet publiek uitging. Reed» bij haar opkomst als Nicole in het eerste bedrijf van Wat hot zwaarste w e e gt was het aan het wel zeer krachtig applaus merk baar. boe bemind mevr. Van Evsden is. En als zij dat nog niet was ge weest. dan zou zij gisteren allo har ten stormeodorhnnd hebben gewonnen, enkel alleen reeds door haar fijngevoe ligheid, tiaar hartelijkheid en haar charmeJa. door liaar charme voor al 1 Want wie heeft, ooit één actrice met, zoo'n vrouwe] ij ken tact. en zoo warm hooron spreken als mevrouw V.in Eysden? En tegelijk met zoo'n mooie woordenkeus en zoo'n warms en treffende intonatie. Een geboren, redenaarsterEr waren velen onder de zoo talrijke aanwezigen, die me vrouw Van Kvsden enkel als actrice kenden; gisteren :n liaar afscheids woorden hoorden zij de vrouw! Zij zullen hebben gevoeld waarom mevr. Van Evsden zoo bemind is' Was het niet ontroerend, zooals zij onzen Van Gasteren toesprak? Daar trilde zooiets warms, echt-mcnsche- lijks in haar slem, toen zij naai den lijd van den J&nswegherinnerde, toen zijn lieve vrouw nog leefde, dat nie mand aan den indruk ontkwam. Maar dan kwam plotseling weer do humor. Altijd was jo optimist, wist je iets aardigs en opwekkends te zeggen! Het is mooi vol, mevrouwtje, hot zal 'n mooie avond worden!" En als het niet vol was, dan was hef: ..Nou. maar je zal toch succes hebben, hoor, dat weet ik zeker! Dan had Jo het land, niet om je z«-!f, maar om ons. omdat wij voor 'n leege zaal moesten spe len!" Hoe kostelijk teokende ze mot die paar woorden ook in de wijze, waar op zij den heer Van Gasteren spre kend invoerde, onzen ouden directeur. Na afloop van de voorstelling heb ben velen op initiatief van <lo af- deeling Haarlem van Hef Tooneel ver bond zich in het Hotel Lion d'Or met den heer en mevr. Van Eysden aan den dioch vereenigd. Ook daar op dat souper, waar mevrouw Van Eysden naast haar ouden leermeester zat. is nog menig hartelijk woord ge sproken, ook lot den heer Van Eysden den meest sympathieken directeur, zooals Van Gasteren hem had genoemd rlio zijn vrouw reeds verleden jaar mot het. afscheid was voorgegaan en dien wij als fooneeldirecreur zoo noo- - de missen. Daar in intiem oren kring heeft mevrouw Van Eysden nog eens gezegd, waarom zij heen ging ,,wat voor haar het zwaarste woog". „Een actrice kent geen huiselijk leven en zeker niet. als haar man directeur is! Wat huiselijk leven is, wij weten hot bijna niet!" Dat is het. wat bij den heer en me vrouw Van Eysden her zwaarste heeft gewogen. Wie zou mevrouw Van Eys den dan op de planken terug durven verlangen? Maar toch, da*, het een slag is voor ons tooneel zal ieder he- sefien. zeker niet het ininst na dcu aYond van gisteren, toen zij nog een maal hoor vol. breed, altijd nog Jeugdig, spel als ..comédie" drio bedrijven lang kon goven. Het stuk een wat ouderwetsclie comédie" mot. eomgo aardige, gevoelige looneeltjes, waarin de hoofdpersoon, Nicole Val- tisr besluit afscheid van het tooneel te nemen is op zoo'n avond eigen, lijk bijzaak en wij zullen er dan ook Ti1 stilstaan. Al z:in de motieven, die bij Nicole het zwaarste wegen, heel andere dan bii Marie van Eysden. zon kwamen er toch in di' sink tal van gezegden voonbijvoorbeeld als Cot tore 1 Nicole naar den spiegel ge leidt en haar zegt Kijk er zelf inf Don jij nou niet veel te jonjr om af scheid van het tooneel te nemen'/" die direct sloezen op den toestand van de vertrekkende actrice. Als wij Ita lianen waren geweekt, /ouden w.i ze ker nil en dan rnec hebben gespeeld en het antwoord hebben gegeven. Nu bepaalden wij ons tot een glimlach, en tot het waardeeren van het zeer goede spel, vooral van Jules Ver streden, die van een ..tactvollcn vriendweer iets heel fijn* en per soonlijk* maakte. En hebben wil nu gisteren voOr goed van mevrouw Van Eysden afscheid genomen? Wij kun nen het ons niet voorstellen. ..Mevrouw Van Eysden, wii res- pecteeron. wat bij u liet zwaarste weegt' Gii hebt hef rustige geluk naast uw man na een leven van meer dan 40 Jaar hard werken meer dan <V-n ander verdiend! Maar als «ii ooit weer eens op mocht treden als gaat. vergeet dan niet. wat ik gisteren in in in toespraak zei- ,<la* de deuren van onzen Stadsschouwburg altijd wijd voor tl zullen op*ta.in en dat wij ti zullen ontvangen met een: Kom. binnen, mevrouw, n i* hier welkom si» op d«-n avond, toen gii van ons afscheid naami. Ge zijt hier thuis!" J. B. SCHUIL. De huldiafng. Mr. N. J. Heerkor.s Thijeeen, Tooesirer van h«« hu'.tlirringiconilté. ïeid« dn- mevrouw Van Eysden "-hars een x» «vlocht door be« Hr.-i nuaiu. èpr. roemde baar a's e»n echt Nederlandsch« oclri-re <lt« altijd haar eig«»n persoonlijkheid in haar ro'.ien heeft flut «n ook steed» «te raadgeefster voor do jongeren ie geweest. „Uw heengaan." aldus apr., „zal een >«>gl0 bi de «wneeiwoTrld aohlerUlen, maar wij hopen u »i«g wel «sens in ren gaelrol te zien optreden!" Namens vele Haar)«utimers bood de heer Tfaijswn de scheidende «euiro tuil bloemen aan en ren schilderij gouden MJet. Namen* de Schouwburgootnmiide werd hei woord gevoerd door don heer J. B. Schuil. ..Toen ik", zoo begon »pr.. ..«enigen tijd geleden vernam dat u afscheid wilde ?».\n nemen van hrc tooneel heb ik door een krachtterm ui'.aig gegeven aan de spijl, teleurstelling en verbuiag, die tal loos reien met «nij zullen gevoelen. Want nnm veertig jaar bent u het troetelkind van het publiek geweest. Rn nu liet nog de ccnlge repri-sontomte van do RoWerdameche school van I» Gras. 1 pels en Van Zuylen." Spr. herinnerde varvolgens san hel feit, dal do thans 87j«rige heer L. B. J. Moor in Irermeoeier van mevr. Van Eysden is Te vervangen bent u niet." vervolgde de hrer Schuil. ..maar u colt nog wel ren* bij ons terugkomen al« gau. lï kunt op' ons rekenen: «ie poor.cn van den S'-vl*schouwburg slaan altijd wijd voor ii open. U is hier welkom 1 U is hier thuis!" Namens de Schoiiwburgoommissie en do afdeeling Haarlem van het tooneel- verbond bood de heer Schuil mevrouw Van Eysden twee bloemstukken aan. Nadnt mevrouw Graan dijk—Schuil de ernstigo wijze geroemd had, waarop me vrouw Van Eysden steeds haar kunst op vatte en haar had dank gezegd voor haar uitbeelding van de moederrol in me vrouw Croandijk's „Crisis" was het woord aan Moor. Als altijd sprak hij gevoelig en humo- r:-ti«i-Ji: hij gewaagde van rijn jsroiiango vriendschap me: de scheidende tooneel- speelster en van den tijd toen hij haar leermeester was. „En nu in je gevraagd om nog eens terug te konten I" rei Moor. „Of je het doen zult weet ik niet. Maar rk ken twee iwoerslaanbaro dames, dat ctijn Mel pomene en Thalia, Als d i e je vragen om terug te komen, dam moet je hel maar svrouw van Ejrsden kwam zeer on der dm indruk van de gemoedelijke woorden van haar ouden vriend, dien rij met oen kus begroet had. Ween end i leunde rij «Ten togen rijn schouder. De heer Van Gasteren, directeur van den Stade schouwburg herinnerde aan de oude dogen, roemde mevr. Van Eysde.r. oen talentvolle, lieve vrouw, die aan ig jomg actrice 'haar zorgenbesteed heef! en vereerde haar namens dén bur gemeester, die door ambtsbezigheden ver. himderd wns aanwezig te zijn, een krans en namens „Oremer" en de direclie van Hotel bion d'Or twee bloemstukken. Mevrouw van Eysden was lamgzameT- i hond haar ontroering voldoende meester geworden om te kunnen antwoorden al kreeg zij hel dan, toen zij Moor in 't bii- «onder toesprak, hem «eide altijd aan t ij n oordeel de meeste waarde gehecht te hebben en er haar voldoening over uileprak da( hij nu nog in haar glorie mocht deelen („zonder jou zou :k nu dit afscheid niet gehad hebben!") weer eren te kir Rad. Zij dankte het huldigmgsoomité en «prak ook haar dank uit voor de haar steeds doc-r tiet publiek betoomde liefde en hartelijkheid. „Ik heb altijd gevoeld," zcido zij, „dat alle harten naar mij uit gingen!" Toen braobt het publiek mevrouw Van Eysden nog «taande ren ovatie. Daarna schoven dc gordijnen dezen avond voor goed dicht. Na afloop ran de huldiging in den schouwburg «>ood de afd. Haarlem van het To-inociverbond mevrouw Van Evs den ia Ho:c! T.ion d'Or ren souper .-.r.n. waar ook natuurlijk de onvermoeibare Moor weer aanzat! Het besluit van Gedep. Staten tot afsluiting van wegen voor Motor rijtuigen Een beroep tegen het besluit ongegrond verklaard In de Woensdag gehouden vergade ring van de afdceling voor de geschil- Ion van bestuur van deu Hand van State is o.a. voorlezing gedaan van hot volgende kon. besluit: Ongegrond is verklaard een beroep, ingesteld door het bestuur van den Hond van Bedrijfsautohouders in Ne derland to 's-Gtavenhago tegen be' besluit van Ge«J. Srafen van Noord- Holland tot het afsluiten tan wegen, geen rijkswegen zijnde, voor motor rijtuigen. Bij dit besluit hadden Ged. Stalen alle kunstwegen in de provincie, geen rijkswegen zijnde, builen de bebouw de kommen der gemeente en do pro vinciale wegen ook daarbuiten, be houden:- na«ior in het besluit, vermel de uitzonderingen, gesloten verklaard voor motorrijtuigen op mejr dan twee wielen, ledig zwaarder dan 1700 K.G., wanneer d<* wielen voorzien zijn van gummi wielbanden. ledig zwaarder dan 100 K G wanneer de wielen toor- zien zijn van andere dan gumntiwiel- banden of met een belasting van één der wielen grootor dan 1300 K.G., met uitzondering evenwel van personen- motorrijtuigen met ten hoogste acht zitplaatsen. Daartegen had de Bond van He- drijfsautohoudors aangevoerd, dal. door dezen maatregel liet vragen van ontheffing vrijwel regel zal zijn. het geen in flagrantcn strijd moet. wor den geacht met den geesl. dor motor en rijwiel wet. Thans heeft de Kroon overwogen, dat voldoende is gebleken, dat een groot aantal wogen in Noord-Holland niet bestand is tegen het onbeperkt verkeer met zware motorrijtuigen en «lat Ged Slaton derhalve ««recht art Ie lid b, hebben toegerust. Naar wij vernomen hooft, do stads- klokikonmaKer, 'de heer .T. Fortgena pensioen aangevraagd. liet werk werd hem, na een diensttijd van 35 jaar, -wat te moeilijk. Gedurende ruim honderd jaar heb ben nu leden van de familie Fortgens ambt van stadsklokkenmaker ver vuld. Tl lans schijnen B. en VV. geen vas te aanstelling voor dit ambt meer te willen geven: Maandag 19 Mei zaJ het. 'da-gelijksdli onderhoud en toozioht op de stadsklokken worden aanbe steed voor het. t ijdvak van 1 .T umi 1924 tot 31 Mei 1926. HAARLEMSCHE C OöiPE RATI EVE DINERVEREENICINC. Woensdagavond vergaderde in ge itouw Groote Houtstraat 8. de boven genoemde vereenieins. onder voorzit terschap van dr. G. Xolet-Treniié. Tn deze bijeenkomst werden de jaar- •erslagen. waaruit blijkt, dat de toe- Mand van de vereenieine bevredigend is. goedgekeurd. Tot bestuurslid werd bij acclamatie herkozen de hoer Tuytel. Tot leden in do commissie voor het nazien der rekeningen in 1924 werden benoemd de heeren van Buren, Mat- zinger en Veenhoven. Plaatsvervangende leden -. de heeren Steensma en Wentholt. De contributie •oor het jaar 1925 werd op f 1.50 be paald. Bii rondvraag werd de aan dacht gevestigd op het feit. dat de Coöp. Haarlems«:he Dinerverecniging thans ook. op medisch advies, diners levert, aan lijders aan suikerziekte. DE MOTORBRIGADE. De moforbrigade maakte proees- •erbnal op, tegen een automobilist die op Woensdagmiddag met oen snel heid van 40 £.M, op den Zijl weg reed. Verbetering straatweg Halfweg-Amsterdam Nieuwe verbeteringen Een klein gedeelte van dezen weg verkeert thans in bijzonder goeden staat. Naast den rijweg is zooals be kend een fietspad van cement-tegeb gelegd. Was dit reeds een goede ver betering. de toestand is er nu nog gunstiger op geworden, omdat naast iiet fietspad nog een bestraat wandel pad in or«l6 is gebracht, terwijl in de grasbermen ter weerszijden van het rijwielpad een rij boomen ie geplant en aan de Zuidzijde van het wandel pad bovendica een haag of heg. Als nu de «reheele weg HaarlemAmster dam zoover in orde was. Maar dat zal nog jaren duren! Dot OUDE EN NIEUWE 'BOUW KUNST. bestuur der Woningbouw- OnTfl Wrtninff" riin rif v r»-nijging ..Onze Woning" zijn de loeien en bewoners uttgenoodigd om een doo»- der architect den heer Aug. J. M. Sevcnhuysen te houden lezing bii to wonen over bet onderwerp: ..Oude en niéuwe bouwkunst". Deze lezing zal worden verduidelijkt met lichtbeelden en wordt gehouden in het vergaderlokaal Pepiinstraat 13. EEN VRIJWILLIC OFFER. De heer J. H. C. Th. Lïmperg te Haarlem stelt in een open brief aan den minister van Financiën voor. c«ns lat.d uit zim fïnancieelen last Ie hel pen <ioor ons volk uit te noctxigen op liet voorbeeld van Prins Willem en ziin broers, die hun bezittingen ver kochten om het land te redden vrij willig voor dat doel te offeren. De ..plaatselijke steuncomité's" kunnen genvakeliik weder bijeen worden ge roepen om giften in ontvangst te ne men. PROF. L0RENTZ TE CENT. Uit Brussel wordt aan de Tel. ge- schreven I)e Nederlandsdi© geleerde prof. Lorentz. heeft Maandagavond aan de Gentv-bc Universiteit eèn voordracht in het Nederlandsch ««houden over de relativiteitstheorie. De rector-magni- f-rus, professor Heymftna 6t,«lde pro fessor l.orentz voor als den grootst en natuurkundige yan den tegemvoordi- gen tijd. Professor Verscbaffelt 6prak pep woord van groote waa.rdeering tot ziin eewezen leermeester. ENGLISH ASSOCIATION IN HOLLAND. Onder de vele «eruchrmakende ge- ben rtenif9en van de laatste jaren is er wel nauwelijks een geweest, die zoo de pub'f.eke verbeelding in de geheel* Wereld heeft aangegrepen als de ontdekking van het gTaf van Tut Ank'n Amen. den Egyptischen pharao «looi' den Eugelschman Howard Car- ter. Dat. de ontdekking van dit graf in het Dal der Koningen van den aan vang af, dus nog voor zijn groote rijkdom aan kunstschatten bekend was, buitengewone belangstelling heeft gewekt, veel meer dan vroeger ont dekte graven, heeft o.i. twee oorza ken. In de eerste plaats is de publici teit die met de tegenwoordige moder ne middelen en kranten aan zulk een gebeurtenis wordt gegeven veel groo- Ier dan vroeger, maar bovendien is het niet zoo onbegrijpelijk dat bet rnensc'ndom, beu van eeuwigdurende vredesconferenties en binnen- en bui- tenlandsche strubbelingen, met graag- 'le greep naar dit: onderwerp uit de grijr)' oudheid. Hier was nu eenfc iets dat. niets met schadevergoedin gen, sociale moeilijkheden, oorlog of belastingen te maken had. En toen daarna de berichten binnenkwamen over de buitengewone vondsten, die in dit graf gedaan welden, bereikte de publieke belangstelling een onge kende hoogte en werd Tut Ankh Amen, wiens naam vier jaar geleden nog slechts aan de Egyptologen bekend was, plotseling 3000 jaar na zijn dood een belangrijker figuur dan Lloyd George en Poincaré samen. Sinds de sensationeel® ontdekking van don ingang tot het graf zijn reeds weer een paar jaar verloopen, maar het werk is nog lang niet beëindigd en de belangstelling is in geheel do wereld nog groot. Het was daarom een buitengewoon gelukkige gedachte van de English Association in Holland om in samen werking met het Genootschap Neder land Engeland een tournée te arran- geeren van den heer Arlhur Weigall, de man. die jarenlang do functie van Iiispoelenr-Generaal der Antiquitei ten bi t de Egyptische regeering ver vulde, die zelf in samenwerking met den Amerikaan Davies en anderen verscheidene koningsgraven ontdekte en die tenslotte in de werkzaamheden in Tut Ankh Amen's graf een aau- decl had. Nadat de 'heer Weigall oen tournée in Amerika, Frankrijk en België heeft beëindigd. trad hij jWoensdagavond voor 'de leden "der English Association alhier op. Na een introductie door den voor zitter der afdeeling. den heer Hey- man, ving de spreker zijn lezing aan met een uiteenzetting over de ligging van het Dal der Koningen, de gesteld heid van den bodem enz., verduide lijkt met een aantal lichtbeelden. Het is ondoenlijk hem hierin op den voet te volgen. Wij willen een tweetal inte ressante bijzonderheden niet; onver-' meld laten. De eerste pharao, die in liet Dal der Koningen beg na/ven werd, stierf in 1580 voor Oh.rist/us en na Ramses XII, die in 1090 voor Chris tus stierf, werd het dal verlaten. Dat heteekent dus, dat gedurende vijf eeuwen alle Egyptische koningen in dit eenzame kerkhof werden ter aarde besteld. In sommige geïllustreerde bla den ziin fantastische afbeeldingen ge publiceerd van de wijze, waarop der gelijke vorstelijke begrafeniseen ge schied zouden zijn. De teekenaar heeft ich een indrukwekkende processie ■oorgesteld, wat ongetwijfeld volko men mis is. Aangezien de Egyptena- ren geloofden dat na den dood het le. ven van de ziel op dezelfde wijze zou voortgaan, gaven zij den doode al zijn aardsche bezittingen in het gratf me de. De graven der pharaoo werden daardoor verzamelplaatsen van de kostbaarste kunstecihatten. waarop tal van roovers loerden. Daarom besloten de Egyptenaren can niet meer de aan dacht der roovers te trekken door groote pyramiden boven de konings graven te bouwen, maar de begraaf plaat* volkomen geheim ie houden- Deze overweging leidde tot liet kiezen van het onherbergzame Dal der Ko ningen en het is veel waarschijnlij ker dat de pharao in alle stilte mid den in den nacht naar zijn laatste rustplaats is gebracht dan in plech tige processie ren aanschomve van het geheele volk. Weliswaar is deze voor zorg ijdel gebleken, want tal van gra ven zijn verstoord, sommige volkomen vernield door roovers en in een der tombes, door den beer Weigall ont dekt, vond deze een opschrift, dat da teerde van 900 v. Chr. en reeds mel ding maakte van een plundering door roovers. Zoo vertelde de heer Weigall op' zeer onderhoudende wijze verder over tal van koningsgraven tot hij kwam bij het gewichtige moment, waarop I-Ioward Carter in zijn methodisch on derzoek van het dal stuitte op het graf van Tut Ankh Amen. Hij beschreef de emotie, die de zoekers vervulde, toen zij de opgestapelde schatten in het voorvertrek ontdekten, een emotie, die steeg tot diepe ontroering, toen een aanvang werd gemaakt met het doorbreken van den muur, die hen nog van de eigenlijke grafkamer scheidde. Buitengewoon interessant, waren ook de lichtbeelden naar tot heden nog niet gepubliceerde foto's en teekenin- gen van den spreker zelf. Van de vele aardige bijzonderheden zij slechts een enkele vermeld. Toen men een opgerold pakje ontdekte, meende men eindelijk, voor de eerste maal in een Egyptisch graf, waarde volle documenten te hebben gevonden. Onmiddellijk telegrafeerde men naar Engeland en vroeg een der beroemd ste Egyptologen om ter ontcijfering over ie komen. De groote man kwam, bekeek de rol en vertelaarde, dat heteen tafelse-rvet was Over de beteekenïs van den naam Tut Ankh Amen zei de heer Weigall nog liet, volgende. Ankh beieékent „le vende in" en Amon is de naam van den Egypt-ischen god. In de hieroglv- phentaal worden t en d door hetzelf de teeken voorgesteld, evenals u en! w. Tut kan dus ook Dwd zijn, een oude vorm voor David. Tut Ankh Amen wordt daardoor Koning David, aanhanger van den god Amon. Er is nog veel meer over deze buitenge woon belangrijke lezing te zeggen, maar wij moeten het hierbij laten. Slechts moeten wij nog melding ma ken van een vraag, die door sommi gen is gesteld en «lie de spreker als volgt beantwoordde: Waarom worden al die schatten uit de koningsgraven gebaald? Omdat, wanneer de arohaeologen het niet doen, roovers het vroeger of later zeker zullen doen. En de arohaeolo gen dienen de wetenschap, wat van de roovers bezwaarlijk kan worden getuigd. De English Association heeft met deze lezing haar seizoen op waarlijk eclatante wijze beëindigd. Binnenland De dubbele moord te Wyclten De aangehouden verdachten ontkennen De verdachten in de moordzaak te Wychen, de gebroeders Van den B. en de zwerver Van M., zijn voor den rechter van instructie geleid. Alle drie blijven ontkennen iets met de mis daad te maken te hebben. Over Va.n M,, den zwerver, wiens arrestatie we gisteren hebben vermeld beeft zijn zuster, de ventster, ann de Tel. gezegd: Waarom houden ze zoo'n beest niet vast? Ik heb geeu rustig oogenblik als hij los is. Eerst heeft hij mijn oudsten broer een mes in het hart gestoken. Daarvóór wou hij m-:n man vermoorden. Hij greep hem bij de keel en stak met een mes. Vaar hij raakte alleen zijn neus. Als hii in het dorp is, waarschuw ik dadeliïk de politie. Vrijdag voor den moord kwam hij midden in den nacht hier met een hond. Jk zei dat hij niet binnen mocht want ik dacht, dat de hond Kc^toleu was. Hij trok een mes en wilde mij! steken. Ik ben naar de buren ge«

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1924 | | pagina 1