HAARLEM'S DAGBLAD
BEURSOVERZICHT
Stadsnisnws
ZATERDAG 24 MEI 1924 -TWEEDE BLAD
RUBBER- EN 8UIKER AANOEELEN LAGER.
OLIE- EN TABAKSAAN OEELEN PRIJSHOUDEND.
16-23 Mei 1921.
De gebeurtenissen waarnaar de
beurs hare houding bepaalt, konden
pok in de afgeloopen week nog niet
een zoodanige wijziging ondergaan
dat de vooruitzichten omtrent een al
gemeen© verbetering .an den handel*-
toestand er door zouden kunnen wor
den verbeterd. Integendeel, na de \er-
kiezingen in Frankrijk en Duitach-
Bchiinen de politieke verhoudingen
zoodanig to zijn gewijzigd dat de hoop
dat het met zooveel entliousia&me ont
vangen herstelplan zal kunnen wor
den uitgevoerd, voorloopig zal moe
ten worden opgegeven. Steeds meer
blijkt dat door do afwijzende hou
ding der Duits.-h-VvJonaleu tegen
over de voorgestelde burstelpogiugen.
de Vorming van een ministerie dit
van het vereischto tweederde deel d r
stemmen om de grondwetswijziging
en de nieuwe wetten door te voeren,
verzekerd kan zijn. geen sprake is.
zoodat te vreozen staat dat een re-
geering zal moeten worden gevormd
welke geen voldoende meerderheid in
de Kamer zal vinden en ook in bet
buitenland niet g*no©g vertrouwen
zal genieten oin met l ans op aucc'-s
de onderhandelingen aan ie vangt n
Het is onder deze omstandigheden ni>-t
te verwachten dat Frankmk
znet de bijna zeker te verwach
ten teranatand in Duitaehland.
zul willen toestemmen in de op
heffing der Roeri^evtting. ojc al zou
wellicht de vereischte meerderheid,
noodig voor de aanneming van het
herstelplan kunnen worden \*r\r*g«n.
daar niet te verwachten i» dat bij de
tegenwoordige politieke verhoudingen
in Duitschlnnd, op een regelmatige
betaling der scbadeloovstelling kan
word*n gerekend Onder deze om-
standich.yleB li kt het ook niet waar.
•chijnlijk dat de groote leening wel
ke ten behoeve van Duitschland in
het buitenland zou moeten worden
gesloten, kans -.411 «lagen zal hebben,
daar de geldschieter» d* rentebeta
ling en aflossing niet voldoende ver
zekerd zullen achten, wanneer, bü een
te verwachten in g-breke blijven van
Duitschland door het toepawen van
nieuwe sancties het economisch leven
weder zal kunnen worden verstoord.
Vooral zou dit hef geval rijn wan
neer. zooals bet pian schijnt te z n
in plaats der Hoerbezetting een ban-
dclsboyeot tegenover Duii.-chland zou
znooten worden uitgesproken in geval
van nalatigheid.
Amerika zou. juist om zijn uitvoer
haar Duitschland te v rgrooten. «*-
neigd zijn otn finan. ieele hulp te ver-
!e*n*n. zoodat nl-t ia .van te nemen
dat dit land. bij de toeh al geweldige
bedragen welke het van Europa te
vorderen heeft, door het moedwillig
verstoren van zijn buiirnJandschen
band el zijn debiteur vnn de kans om
de rente en aflossing te voldoen, zal
willen beroovcn. Het i» zeer te be
treuren da', nu Juist in Amerika do
geneigdheid om aan bet herstel van
Europa mede te werken, begint toe
te nemen, een redelijk plan om deze
zoo lang slee pende k wc «tin afdoendo
te regeloo, dreig: af Jto stuiten op do
halsstarrige houding van oen der voor
na.imste politieke partijen in Duitsch
land, to meer daar do tos-stand in
dit land zelf zoo kritiek dreigt te
worden dat, wanneer niet spoedig
hulp in den vorm van buitenland-
srhe credieten komt opdagen, een
groote inzinking is te verwachten en
ae nieuwe Mark niet op peil gehouden
zal kunnen worden. l)at ook onder de
geallieerden onderling nog geen eens
gezinde mecning bestaat, over ae te
treffen maatregelen blijkt wel uit de
moeite welke <ie beide rondtrekkende
Belgische ministers zich getroosten
om de zneeningsversctiillen te o.t-r-
bruggen. Of z:j tot nu toe hiermede
eenig resultaat behaald hebben is niet
gebleken. L'it de nietszeggende ver
klaringen welke zij eerst na de con
ferentie met MacDonald en thans we
der na het onderhoud met Mussolini
aflegden, mag worden afgeleid dat
nog belangrijke geschillen bestaan.
De laatste verklaring, dat de Loide
ministers tot de conclusie ziin geko
men, dat de Itnliaanscho regeering
geheel hunne opvatting deelt. betref
fende do dringende noodzakelijkheid
van een algemeens overeenkomst, zal
wel nergens tegenspraak ontmoeten,
doch toont duidelijk aan dat nage
noeg niets bereikt i», hetgeen ook is
af t- leiden uit de verklaring van Mu-
solini waarin hij mededeelde dat de
beide Belgische minister* een aan ge-
namen indruk op hem gemaakt heb
ben en hij hun pogingen om de op-
loss-ng van de international* kwesties
en de censolideering van den vrede te
1-espoedivcn. ren ze-rsto apnrBtieert.
De beurs realiseert al deze feiten, op
haar cip*n msnie- en ziet blijkens het
koersverloop der lsetst" weken voor
loop:-- nog geen uitweg in de mrei-
lljkheden.
De hoop dat door ecu hervatting
der handelsbetrekklgen tnet Rusland,
altlmns etui matin-.- compensatie ge-
vonden zon kunnen worden tegenover
den kwijnende wereldhandel, schijnt
evenmin"verwezenlijkt to zullen wor
den, daar bij de oridchandelingcn to
Londen onaannemelijke eischen ge
steld worde» en ook aan den parti
culieren handel in Rusland den laat-
stcn tijd opnieuw groote bezwaren in
den weg worden gelegd, gepaard
gaande tnet inbeslagneming van goe
deren <-n het opleggen van zoodanige
zware lasten dat zelfs den metst on-
dememenden hande]«mnn do lust tot
het zaken doen met Rusland vorgnat.
De beurs heeft, bij al deze sombere
porspeciieven. e*paard gaande met
eon gevoelige daling in nagenoeg nlle
handelsartikelen dez.- week sanvsoko-
liik een prestmidtieche houding ann
den dag re!e»d. waarin tegen h«t ein
de der week een geringe verbetering
kon intreden, welke echter lang niet
algemeen wan en ook geen meeriore
Ottbheke belangstelling kon opwek
ken.
Behalve voor aand. Philipstanpen,
die o» geruchteu van eon prijaover-
ecokomst met concurreercnuo onder
nemingen. ecnigw-in* konden
vcri«-teren, vallen van lokaio indus
trieel© aandeelen geen nrwmenswaar-
dige variaties te vermelden. Aand.
Jurgene bleven, goed op priis. Aand.
Ontrale suiker noteeren 99 7 8 tegen
93 1 t. van Gelder Papier 81 tegen
81 I 4. Hoemaf 29 1 1 tegen 30. van
Berk el'* Patent 35 logon 32 1/4. Aand
Int. Gc.v. Beton verbeterden, op eer.
dividend van 5 pet. van 55 1/4 tot
De Amerikaanodt© industrieele af-
deeling was aanvankelijk gevoelig la
ger on lie aanneming, togen het veto
van den President in van do bonu*-
bill. waardoor van fn gehoopt* be-
lfustineverlsging in d* eorste jaren
geen sprake tal kunnen Zijd. Deze
wet. die aan de oud-etriidere een uit-
keering toekent, zal in hel eerst© jaar
een uitgave vorderen van 2280 mil
lioen dollar, het volgende jaar 146
inillioen dollar, in 1926 135 millioen
en daarna 114 millioen dollar per
jaar tot 1945 too. Bij de toch al reeds
afnemend© bedrijvigheid op indue-
trieel gebied in de unie, wordt deze
meerdere uitgave der staatsgelden
zeer ongunstig in industrieel© kringen
opgevat, hetgeen tot uitdrukking
kwam in oen pevoelitre daling der in-
dustrieele fondsen. Op de overweging
dat dez© gebeurtenis reed© voldoende
de koereen was verdisconteerd en
1 de modedeeling dat in de staalnij-
rheid teekenen vallen waar te ne-
...en. welk© op een verbetering van
den 'toestand wijzen. kon later, op
baisse-dekkingen een herstel intreden,
voornamelijk in spoorwegwaarden,
waartoe niet het oog op do afnemende
ontvnngstciifere geen gegrond© aanlei
ding scliijnt te bestaan. De uitvoercij-
fc-rs toouen een vermindering aap,
terwijl uit den afnemenden afzet in
auto'* kan blijken dat ook in Amerika
het hoogtepeil van don voorspoed
reed© is overschreden. Comm. Steels
noteeren 1"4 7.8 legen 102 3.8, Slu-
debaker 87 1/2 tegen 90 1/4. Dom.
Sieel 34 34 tegen 40: Am. Smelting
66 1/4 tegen 65 3/4. Anaconda 64 te
gen 06 110. Vooral deze laatste aan
deelen ondervinden den nadeeligen in
vloed van den logeren koperprii© wel
ke. ondanks een sterk doorgevoerd©
productievermindering niet op peil
gehouden kan worden wegens den
verminderden uitvoer naar Europa,
speciaal Duitschland.
In aand. van Handelsondernemin
gen waren d© omzetten, met het oog
óp d© onzekerheid omtrent de vooruit
zichten in d© naast© toekomst zeer
onbeduidend, terwiil d» koersvariaties
welk© in enkel© aandeelen tot et and
kamen, van ongunstigen aard wa
ren.
Ook in Mijnbouw aandeden waren
de affaires miniem. Aand. Red jan g
T-ebong noteeren 125 jegen 124,
S:ngkeptin 157 1/4 tegen 177.
De berichten welk© deze week over
petroleum. speciaal Koninklijke, be
ken- werden, zouden bij een gunstiger
rnarktetemming ongetwijfeld van moer
in vloei op deze. aandeden geweest
ziin. dan thans het geval was. Uit
New-York werd medegedeeld dat
verscheidene maatschappijen in Mid-
Continent den prijs van petroloum-
producten hebben verhoogd. De op
richting van e*n nieuwe Maatschnp-
r.-ï onder leiding van d© Koninklijk©
Shell, waarin alle maatschappijen
wolk© vro*"*r in Rusland werkten
zullen worden ondergebracht, duidl
op loenemend© activiteit, welk© re-
beurtenis in verband wordt gebracht
met. den verkoon door d© Koninklijke
Shell vnn bare helangen hii de Union
Oil of California am de Standard-oil
voor 30 millioen dollar. Ook wordt
hieruit afgeleid dat doop de beter©
verstandhouding dezer beide wereld
lichamen spoediir een priis-overeen
komst, of monopolie znl kunnen \yor
!*n gevormd. hetgeen aan de bedrijf©
uitkomsten ten coeJ© mo«t komen
Ook meet het feit, dat de Koninklij
ke. na ve!« vergeeftech© pogingen,
thans op Diambi© een flinke spuiter
heeft aangeboord, als e«n hausse-mo
tief worden beschouwd.
Toch kan de koers hiervan slechts
mali" profiteeren door ©en verbete
ring van 441 3/4 tot 442 3/8 na 448.
Aand. Geconsolideerde noteeren
187 5/8 tegen 187 7/8.. Deze aandee
len ondervonden aanvankelijk een na-
deelingen invloed van nieuwe tegen
werkende regeeringfimaatregelen en
van een prijsverlaging voor de olie
producten. Aand. Phoenix noteeren
7 tegen 93 1(2.
Kubberaandeelcn waren aanvankelijk
gevoelig lager op «en hernieuwd© prijs-
-erlaging van het product. De productiebe
perking in de Bngelsche bezittingen heef:
mede door het verminderde gebruik van
Amerika, 'le dril in? van den rultberprijs
mict kunnen verhinderen, voornamelijk
doordat de bepalingen werden ontdoken
de productie der inlanders werd opge
voerd. Nu deze kunstmatige beperking
lïiet het gewenüchte gevolg heeft gehvl.
gaan weer stemmen op om de productie
eder geheel vrij t© laten, waarvan ver
wacht wordt dat de inlandacli© productie
wegens d« minder loonende prijzen zal af
nemen. terwijl voor wrat de plantage rub
ber betreft aüeen heil wordt verwacht van
et „survivnl of the fitti«"-«ysteem.
Het ia duidelijk dat wanneer werkelijk
hiertoe zal woeien overgegaan de rubbcT-
irijs mcig belangrijk lager zal gaan en
•eret wanneer verscheidene kleinere Maat.
diappijen den strijd hebben moeten ojv
reven, aan blijvende verbetering zal kun-
;.-n worden verwacht. In den loop der
«reek kon op een geringe verbetering van
len rubberprijs weder eenig herstel in-
reden, Aand. Amsterdam Rubber noteeren
122 ex. 12 tegon 155 1'8, Indische Ru-le
l»er 158 tegen 176. Oo« Java Rubber 179 ld
:.een 186. Serbadjadi 178 tegen 1881/2.
Dal Scheepvaart aandeden, bij do alge
meens ongunstige maTktstemming, hier
van den nadeeligen invloed ondervonden
behoeft, bij de nog sleed» laag blijvende
vrachtprijzen en do weinig bemoedigende
vooruitzichten op een verbetering in de
naaste toekomst, ge©n betoog. Aand. ITolL
Atn. Itjn reageerden van 84 1 '4 tot 70. Holl.
^-.■-rf>mboot van 19 1 9 tot 16. K»m. Boot van
6-51 '4 tot 63 14. Mij. Nederland noteeren
ondanks het meevallend dividend van 8
153 4 tezen 142.
De voort-lurende daling van den sulkcr-
iriis, welke in verband gebracht wordt
net de hoogere Cuba-suikcroogst en. de
grootcre ie verwachten Europeesche bie-
lenoogsi was van omgun6tigcn invloed op
de noteeriTig der Iaidiache suikenuvndee-
len, waartegenover de bevredigende di
videnden welke door verschillende Maat-
•ehapp: n worden uitgekeerd, geen tegen
wicht konden vormen, door deze uitkeerin.
gen tevoren reeds In de koereen waren
verdisconteerd. Aand. Vorstenlanden lie
pen van 172 1 -2 tol 168 ierug, II. A. V. van
tt6 2 tot 4.56 5 8. Java Cultuur va
514 3 8 ex 26 div., Poerworedjo van
105 1/2 lot 1C2.
Tabaksaandeclen vormden de eecige
gunstige uitzondering op het teleurstel
lend marktverloop, hetgeen moet worden
toegeschreven aan de tot nu toe behaald-
prijzen. In de ecr«'.e zes Inschrijvingen
werd door de De'i Mij. «en gemiddeld.
pri:'« gemaakt van f 5.15 per por.d. tegen in
1923 f 4.02. Da Deli Batavia behaalde eea
gemiddelden prijd van f 3.46 tegen f 4.30,
de Senembah f 2.83 tegen i 2.66. Aand
Deli Mij. noteeren 358 -.«gen 3663'4. De!i
Batavia 2S0 tegen 300, Senemb&h 289 te
gen 289.
Theeaandeelen bleven nagenoeg onver
anderd, terwijl Am. Spoorwegaandeelen op
het voorbeeld van N. York een matige ver
betering konden ©ndergaam.
De verruiming der geldmarkt, waardoor
geld op prolongatie tot 3 terugliep,
had geen meerdere vraag naar N'ederlamd-
sohe Staatsschuld tengevolge, zoodat de
noteeringen hiervan nagenoeg onveranderd
bleven.
Provinciale Staten van
Noord-Holland
Rapport der bezuinigings
commissie voor de Provinciale
Ziekenhuizen
INCEZONOEN MEOEDEELINCEN a 60 ets.
EEVEFTWXm
Verleent BANKGARANTIE ten be
hoeve van rekeninghouders, die
wenschen te beschikken over hun
tegoed bij den P08TGIR0DIENST.
SPAARBANKRENTE 4 pCt.
Versclienen ia het eerst© rapport
van de bezuinigingscommissi© voor de
Provinciale Ziekenhuizen. De commis
sie maakt een vergelijking van den
verpleegprije met dic-n van ander© ge-
stickten en concludeert daarbij dat de
provinciale gestichten over 1923 482
per verpleegd© duurder exploiteerden
dan bijna den hoogBien verpleegprijs
van de andere gestichten over 1922.
Ze oordeelt ©en technische aalarisher-
ziening gewenscht en dat verlenging
van den arbeidsduur allereerst in aan
merking moet komen ten einde tot
vermindering van personeelsuitgaven
bij do c-xploitatie der provinciale zie
kenhuizen te geraken. H. i. kan ook
zonder vermindering van inkomsten
hot pertoneel in het belang van de ex
ploitatie tot dezen maatregel mede
werken.
Over het algemeen is aldus d«
commissie de arbeid in de provin
ciale ziekenhuizen niet van dien aard,
dat tea langer arbeidsduur dan 45
reeds uit dien hoofde zou zijn af
euren Wij zijn ten volle over
tuigd. dat een goede verpleging van
krankzinnigen eischt. dat de verple
ger of verpleegster geen gevaar loope
door te groote lichamelijke of gees
telijke inspanning zijn of haar taak
niet naat behooren te kunnen vervul-
leu. De ervaring heeft intusschen vol
doende geleerd, dat ook bij langer ar
beidsduur dan 18 uur mits voor een
behoorlijke arbeidsverdeeling wordt
gezorgd dit gevaar niet behoeft te
worden gevrer-sd.
Anderzijds zijn wij evenzeer van oor
deel, dat langer arbeidstijd dan -48
uur geen onbillijke eisch is ten ol>-
zichto van hot personeel zelf. ook als
men elechls gedeeltelijk rekening
houdt met den arbeidstijd san ande
re dergelijke inrichtingen. De ervarin
gen, ons van deskundige zijde mede
gedeeld, wijzen er bovendien op, dat
de plotselinge overgang tot 45-of 48-
uf'ge arbeidsweek in verschillende op
zichten geen gewensebte uitwerking
heeft gehad ten aanzien van een goe
de vervulling van zijn taak door een
deel van het verplegend personeel.
Wij stelien voor in overeensiem-
ming met de nog niet ingevoerde be
palingen der arbeidswet 1919, welke
voor net verplegend personeel aan zie
kenhuizen oen maximum-arbeidstijd
van 55 uur ©(©Hen ten aanzien van
invoering van de 55-urige werkweek
met belanghebbenden in overleg te tre-
den- -
Een minderheid ïn onze commissie
kun zich met dit voorstel niet vereeni
gen. Zij had uitsluitend willen aan
bevelen, dat ook ten aanzien van ec-n
verder gaande verlenging van den ar
beidsduur dan tot 48 uur per week
met belanghebbenden in overleg zou
worden getreden. Een andere mindcr-
hoid daarentegen zou invoering van
een GO-urigo werkweek, in overleg
met het personeel, niet ontoelaatbaar
achten.
De commissie zet verder de wensche-
lijkheid uiteen om over te gaan tot i
tewerkstelling van personeel op ar
beidsovereenkomst. Ze meent dat het
niet verantwoord is ter wille van de
slechte zeer vvc-inigen die ooit voor
pensionneering in aanmerking zouden
komen het stelsel van publiekrechte
lijke aanstelling met daaraan verbon
den pensioenlasten t-e handhaven.
Trouwens is zij van oordeel, dat voor
die zeer enkelen, indien hun privaat
rechtelijke dienstbetrekking eindigt en
zij bij publiekrechtelijke aanstelling
voor toekenning van pensioen in aan
merking hadden kunnen komen, wel
afgescheiden vsn de pensioenwet een
oplossing kan worden gevonden, bijv.
door jaarlijksclie toekenning van een
gratificatie uit de provinciale kas of
de kas van het ziekenhuis.
Zoodanige handelwijze wordt naast
de pensioenwet 1922 wettelijk toelaat
baar geacht.
Aan het einde van haar rapport
zegt de commissie dat zij in een na
der rapport hoopt aan te geven, welke
wijzigingen het salarisreglement bii
een technische herziening voor zooveel
de provinciale ziekenhuizen aangaat,
h i. zou kunnen ondergaan. Verder,
dat zij ook wenscht te overwegen of
zij al dan niet zal aanbevelen dat de
provincie gebruik maakt van haar be
voegdheid tot verhaal van een deel
der pensioenbijdragen op de betref
fende ambtenaren. Intusschen meent
zij dit punt beter te kunnen bezien
als haar meer bekend zal zijn gewor
den omtrent toepassing van de maat
regelen. welke zij in dit rapport in
overweging heeft gegeven. Voorsliands
meent zij dus haar advies omtrent
verhaal van pensioensbijdragen ach
terwege te mogen laten.
Geil. Sisten kunnen zich niet vereeni
gen niet den wenseh i't commissie <vm het
aanhangige voorstel omtrent de 4S-urige
werkweek aan te houden voor zooveel dit
betreft de ziekenhuizen, hare voorstellen
advies te zenden maar do Voorloopig©
Commissie voor Georganiseerd Overleg en
m zoo mogelijk ze te doen behandelen
i do Zomcrzitting.
Zij achten het gevolg geven aan dien
wensch niet in het bc-iar.g der Provincie,
daar, zeggen zij, men reeds ernstig bezig
is maatregelen :e treffen om de organisa
tie der ziekenhuiten in overeenstemming
te brengen met de in te vc.cr;n 48-urige
werkweek. Daar het r.iet doenlijk zal zijn
in de aanstaande Zometzitting do voor
stellen geheel voorbereid te brengen, zou
uitsiel feitelijk beteekenen, dat de zieken
huizen voor nog gcruimen tijd de 45-urige
werkweek als basis moeten behouden en
zoodoende meer personeel aanstellen moe
ten dan in de toekomst noodig zal blij-
Ten eloiie wenschen zij met nadruk er
de aandacht op te vesiigen, dat een be
sluit tot invoering der 48-urige werkweek
in niets praejudicieert op een beslissing
in zake het voorstel van de Commissie.
DE ARBEIDSVOORWAARDEN VAN HET
PROVINCIAAL PERSONEEL.
In dc vergadering der commissie v;fi
de Provinciale Staten die de desbetref
fende voordracht van Ged. Staten onder
zocht is, nadat eenig© besprekingen eijn
gehouden door de overgroote meerderheid
besloten, te adrisceren tot aanneming van
bet ontwerp besluit om de arbeidsweek
van her provinciaal personeel, voor soo-
rer deze 45 uren bedraagt te verlengen
tot 48 uren. De overgroote meerderheid
der ©omraissie adviseert tot onveranderde
aanneming van het oTdwerp-beslnit tot
vaststelling van bet reglement op bet toe
kennen van wachtgeld aan provinciale
ambtenaren in vasten dienst. Tegen het
on'.wcrp-besluit om aan art. 26 van het
Personcelreglernent van het P. E. N. en
aan art. 33 van het Algemeen Reglement
op het bestuur der Provinciale Zieken
huizen een nieuw lid toe t© voegen, be
stand geen bezwaar.
AMSTERDAM—ZAND VOORT,
Door omstandigheden is de aanvang
van den ge regelden autobusdienst
Amsterdam— Zandvoort, vice-verSa,
aangekondigd in ons nummer van
Maandag 10 Mei, uitgesteld tot Don
derdag 29 Mei.
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDACAVONOPRAATJE.
Getrouw aan mijn gewoonte om zoo-
Veel mogelijk- in deze hoogst ernstige
rubriek te schrijven over het voor
naamste dat de week oplevert, znl ik
tentoonstellingen tot het onderwerp
van dik Znterdagavondprnatje kio-
jrn. Als je de ©ent* kwarteeuw van
je leven voorbij brnt (en nog wel
wat meer) dan neb je al met heelwat
tentoonstellingen kennis gemaakt en
ook wel met nienschen, die daarop een
groot stuk van hun leven doorbrach
ten. Zoo ontmoette ik op zekeren dag
op dc boot van Knkhuizen naar Sta
voren een man met een eenigszins
buitenlandsch uiterlijk, maar die niet
temin zuiver Nederl/vndsch sprak en
vroeg, of ik een beetje op hem passen
wou. Daar hij naar schatting een vijf
tiger waa. deed dit verzoek mij wat
wonderlijk aan, waarvan ik dan ook
geen geheim maakte.
..De zaak is.'' zei hij. ..dat ik g©j
wend ben aan begrensde ruimten, u
moet namelijk weten, dat ik reis in
lederwaren op tentoonstellingen. Van
mijn vijftiende jaar af ben ik daarmee
bezig, in zoo'n tijd raak je aan dat
werk gewend. Iedere tentoonstellings
zaal is begrensd door muren, dat
«preekt...."
„Sommige dingen", opperde ik,
„stann in den tuin".
„Gowoonliik alleen de wafelkramen
©n de stoomketels, die tegen de roest
kunnen, do stoomketels bedoel ik na
tuurlijk. Ik zit met ir.iin lederwaren
altijd in de zaal. Soms is die groot,
een anderen keer heel groot, soms
klein, maar altijd is er een grens,
die bepaald wordt door een muur cn
een vloer. Je kunt er geen kwaad m*e,
Maar hier. op zoo'n boot, Op zee..
Hij beefde. Blijkbnnr wae hij niet
bp zijn gemak.
„Stoor u er niet aan .roost.© _ik
hem, ..het is maar een klein zeetje,
binnenkort gaan we het, droogmaken'
..Dat is goed", vond hii. .maar voor
loopig lijkt, ze mij eindeloos. Als ik
over het dek ga, vertrouw ik mijze'.f
niet. ik vrees t0 zullen doorloopen
totdat ik in het water val."
„Er zijn in de Zuiderzee ondiepe
plekken, waar een volwassen man ge
makkelijk staan kan".
„Dat is teel mooi", zei hij, niet
er, onrechte, „maar al kwam ik bij
oeval daarop terecht, dan kan ik «r
och niet blijven «taan cn hoe kom
.e er weer weg? Ala u dua zoo vrien
delijk zou willen wezen..."
Het moest wel een barbaar zijn, die
een dergelijk verzoek weigerde. Ik
bleef du», zoolang do overtocht duur
de, in zijn gezelschap, we aten sa
men d* gebruikelijk© gebakken
schol. Het spijt mij. te moeten zeg
gen dat hij dat luidruchtig deed. Hij
smakte. Maar zoolang hij dat deed.
verkeerde hij in ieder geval niet in
gevaar om bij vergissing van do boot
t© vallen, omdat hij aan een ommuur
de ruimte gewend was. In ruil voor
de kustclooze Oppassing vertelde hij
allerlei ondervindingen van zijn rei
zen.
„Een van de groot© moeilijkheden",
zei hij, „is om geschikt personeel te
krijgen. Lang niet iedereen wil in
het buitenland, in Europa, Amerika,
Azië cn Australië op tentoonstellin
gen reizen. Vooral vrouwelijk per
soneel is moeilijk te krijgen. I-n als je
eenmaal een geschikt meisje gevonden
hebt. dan is 't de vraag of ze mooi
is."
..Mag dat dan nier vroeg ik.
„Neen", zei bij. ..Als ze mooi zijn,
dan komen de bezoekers op de ten
toonstelling haar het liof maken en
dan vergeten ze van weerskanten dc
koopwaar. Daar kan mijn schoorsteen
niet van rooken. Aan den anderen
kant mogen ze ook weer niet leclijk
wezen, WOOt dat sehriki het publiek
af. Zoo tusechcnin. niet mooi, niet
leelijk. dat is het ware".
Ik veronderstelde, dat dit een groot
bezwaar zou zijn. Hij gaf dat toe.
En het moeilijke was. dat je op een
tentoonstelling zooveel vrijen tijd
hebt.
's Morgens om negen uur gaat, zo
open. Soms om tien. Je bent een uur
tje 'bezig met nieuw ct.aleeren en af
stoffen, Dan is 't elf. Wat moet jo
beginnen Publiek ia er nog niet..
Alles wat je ziet zijn mensehen, die
zelf wat aan jo verdienen willen en
die kun je best mi«en. Dan ga je een
praatje maken. Met d© buren of met
de muziek. Als d«t bezadigde men-
schen zijn kan het geen kwaad, maar
meestal zijn het van die hekkesprin-
gers, pas beginnende kereltjes cn dat
is lastig. Toen ik den laatsten keer
op een tentoonstelling te Bucnos-
Ayres was, werd mijn juffrouw het
hof gemaakt door den silhouettcnknip-
uer naast mijn etalage den trompettist
an de muziek cn den obcrkellncr. Ze
vist n:e: wicn z© nemen zou en
kwam bij inij om raad.
,,Do beeldende kunst", zei ik heel
ernstig /want ouders zou ik haar af
geschrikt hebben) is een schoone kunst
rnaar ik zou op den duur die sil
houetten wat eentonig vinden. Zoo
zwart cn mager. Verbeeld je. dat hij
later Je salon volhangt met silhouet
ten van de heel© familie. Niet ora
aan te denken".
,,Dat w as wel zoo", zei ze, en knik
te, zoodat de blonde krulletjes over
haar aardig© oortje© vielen, two©
schoonheden waarpm ik haar had
verkozen boven ©en sollicitant© mei
pcenhaar *n een paar ooren als oog
kleppen. Maar hoe ik dacht over den
trompetier.
„Hou jo van muziek?" vroeg ik.
Och, ze mocht het wel, maar eon
trompet vond zo geen heel mooi in
strument. Zoo schetterig. En ze hiold
niet van lawaai in hui». Of ik dacht,
dat hij heel zachtjes zou kunnen bla
zen hij het stiideeren.
..Daar heb ik nooit van gehoord",
zei ik, naar waarheid. Neen, dan zou
ze den trompetter liever niet nemen.
I' moet welen: ik wist ook wel. dat
zoo'n hlaasman thuis niet studeert,
maar alleen op de repetitie; het was
maar, dat die een borrel meer dronk,
dan goed was voor oen man die aan
trouwen dacht. Ik had het 't meest
voor haar op den oberkellner voor
zien. een nette jongen, altijd correct
bij zijn werk en beleefd legen ander*
mensehen. Maar ze vroeg Juist niet,
hoe ik over hem dacht en daarom
waagde ik e«n goed woordje voor
h*m op mijn eigen houtje. Zoolang
als de wereld draait en er tentoonstel
lingen bestaan, zul Je de vrouwen
nooit begrijpen. Zo gaf nauwelijks
antwoord op wat ik van hem zei.
..Zoo'n dooie Piet", vond zo alleen.
Ja, wat mo*t een meijje op den duur
met zoo'n altijd lachenden snuiter be
ginnen. Op het laatst zei ze, met een
kleurtje: ,,'t liefst trouw ik toch maar
met Ferdinand, hij schrijft zulke
mooie verzen". En daarbij haalde ze
e*n gedicht voor den dag. dat ik lezen
mocht, 'k Ben den rullen onzin al
lang weer vergoten, maar dat weet ik
wel er van, dat hij haar mondje
vooral uitbundig prees. Ilaar mondje!
Ze had een mond als een hooischuur,
die reikto vau baar een© oor tot baar
andere en die juist de reden was ge
weestwaarom ik haar gekozen had:
die mond woog tegen de fijno oortjes
en d* blond© krulletjes weer zoowat
op. Wat een stomme vakman moest
die silhouettist wezen, die dat niet
gezien had. Enfin, ik mocht pralen
als Brugman, het baatte niet: ze
trouwde met, Ferdinand en werd on
gelukkig, want hij rankte aan den
drank. Je kunt het best© met ze voor
hebben: nis vrouwen eenmaal ©en mal
ligheid in 't hoofd krijgen, breng Je
ze er met geen kracht en geweld af".
IljJ vroeg of 11; nïefs tegen een klei
ne wandeling op het dek had en dus
nam ik hem voor de veiligheid onder
den arm, zoodat hij niet per ongeluk
van het dek afwandelen zou. Inius-
sehen ging hij voort, met vertellen.
„We waren", zei hij, ,,ln Bir
mingham op een tentoonstelling, Daar
was een negcrcezelschap bij wijze van
amusement. De Engelsehen zijn dol
op nikkers. Ik niet. J© kunt zo nooit
verstaan en zelf begrijpen ze, geloof
ik, alles wat je zegt. Zo laten hun
randen manr kijken en lachen en de
vrouwen die ze bij zich hebben, zijn
leelijk als de nacht. Die lui kenden
maar één ding. een dans waarbij ze
afschuwelijke muziek maakten op in
strumenten, waar je nooit, van ge
hoord had en ze zongen daarbij altlid
hetzelfde, ik hoor het, nog in mijn
ooren klinken: „hobele hobo kwa kwo
kwï ho hi" cn als ze dal dan lang
genoeg uitgebruld hadden schreeuw-
den ze gezamenlijk- ,,poum. poum,
ha!" en dan was het uit. Ik zou hun
danspas noc precies kunnen nadoen.."
dit zeggende haakte hB xijr, arm uit
den mijne los en maakt© aanstalten
om den negerdans te beginnen. Voor
miin eigen decorum l*ek niiï dat ©ven
wel op de veerboot Enkhuizen naar
Stavoren niet gewenscht, zoodat ik
met een waarschuwing over de glad
heid vnn het dek hem manr weer
aanhaakt" en vroeg, boe het met de
negers afliep.
„Toen de exposanten het uief meer
konden uithouden van verveling,
kreeg een van de nepen= de mazelen
*n toer» stnnrd" het tontoonsiellinee-
h*ctuur hef heel* gezelschap weg. om
het ge van- vnn de besmetting, maar
in werkelijkheid om re kwijt te we
zen, Het waq p"n g*nnt om dat geho-
bole hobe kwa kwo kwï niet meer te
hooren. met. dot vreeselijko. slotgeluid
poum poum bal"
Ik vroeg, of het niet vervelend op
een tentoonstelling werd als ze een
manna of dri© duurde.
Hii glimlachte weemoedig en ant
woordde: ..alles wordt eentonig op
den duur. maar men raakt er aan ge
wen j. Heeft. u van uw leven wel
een* menschcn ontmoet, di© wanneer
zij alleen waren en niemand zich met
hen bemoeide voor zich uilstaarden en
blijkbaar aan niets dachten? Dat is de
zoogenaamd© tentoonstellingsblik. De
blik van vóór twaalven, wanneer er
nog niemand is gekomen en van tue-
schen zes en acht, wanneer d© men
schcn naar huis zijn gegaan. Zooals
de zeeman aan het anker op zijn
hand. zoo 16 de lentoonstellingsmensch
te herkennen aan dien blik. Maar
soms ben j© blij. dat je er zit. Ik her
inner me. dat wij op een expoeitie
waren in Mexico City. Er was pas een
revolutie uitgebroken, de zooveelste.
Ho© de menschcn heeWen weet ik niet
meer. 't zijn zulke barbaarsch© na
men, laten we zeggen dat het eeneraal
Jan was tegen den president van het
oogenblik, generaal Piet. Er werden
gevechten geleverd tot in de straten
van de stad toe. maar niemand scheen
er zich iet6 van aan te trekken. Het
publiek kwam even goed naar de ten
toonstelling en af en toe informeer
den wii bij elkaar: ..wie wint het,
generaal Jan of generaal Piet?"
„En wie won het?" vroeg ik op
mijn lieurt, nieuwsgierig geworden.
..Helaas, ik kan liet, u niet zeggen,
't Is al zoo lang geleden en voor onze
tentoonstelling maakte het geen ver
schil. Wat hadden wij er mee te ma
ken? Toen ik wegging was het afge-
loopon. maar wie hc-t gewonnen had
weet ik niet. Ze zeiden, dat er weez
een nieuw© revolutie op touw gezet
werd. die over een half jaar wel zou
uitbreken."
Intusschen droeg de Zuiderzee ons
welwillend verder naar onz© bestem
ming Stavoren. Mijn reisgenoot-
scheen van zijn angst voor de wijd©
ruimte om hem heen wat te bekomen,
maar hij werd bleek om zijn neus cn
ik werd op mijn beurt wat bezorgd,
toen hij met ccn eenigszins onzekere
stem vroeg of ©r wel eens iomand zee
ziek werd op dez© zee.
„Nooit", zei ik vast hemden. „Dat
is juist bet merkwaardige van dit
zeetjenog nooit ie hier iomand zee
ziek geweest. Te kort© golfslag, be
grijpt u. ie hebt geen tijd om zeeziek
te worden." En toen ik eenmaal aan
liet jokken was. zoi ik er leejejj bij
,.cr gaat hier een verhaal van een
gekken Engelschman, die weken lang
in den etormachtigsten tijd in een zeil
boot i© liier rondvoer, in de hoop, dat
hij zeeziek worden zou ja, er zijn
vreemde menschep op de wereld. Ein
delijk. toen het maar niet lukken
wou. gaf hij zijn zeilboot present aan
den schipper met wien hij gevaren
had en ging naar Engeland terug,
zeggende„dit is geen zee. dit is een
waschtobbel" Zeeziek? Hier? Ne©,
dat is onmogelijk!"
Dit monterde hein blijkbaar wat
op, de groenachtig bleeke kleur werd
weer normaal (want driekwart van de
zeeziekte is de angst om bet te wor
den) eu hij vertelde opgewekt van
zijn tentoonsfpllingiservaringen verder.
..Op een dag, ergens in den staat
Louisiana, die in Noord-Amerika ligt.,
zoonis u weet. heb ik een aardbeving
beleefd. Het was maar een heel kleiu-
je. er werden alleen een paar wijkeu
in aanbouw door elkaar gegooid en
dat kwam goed van pas, omdat de
huizen toch al waren afgekeurd
zoo hoefde de aannemer ze niet ta
sloopen. In het tentoonstellingsge
bouw werden de exposities door el
kaar gesmeten van den schok. Mos
terd volgens een nieuw procédé die
heel vijandig gestemd was tegen zijn
buurman, portwijn naar een nieuw
fabrikaat, raakten door elkr.nr, er
ontstond een hutspot, die de twee
exposanten dwong samen t© overleg
gen. zoodat zij het met elkaar eens
worden."
D© boot kwam in Stavoren aan. Wij
gingen cr af. Onder anderen drie da
mes. die van Enkhuizen af in geza
menlijke zeeziekte in de kajuit hadden
doorgebracht, maar daar wist mijn
reisgenoot niemendal van. Eenmaal
uit dc wijd© ruimt© weg voelde hij
zich best op zijn gemak. Het laatst©
wat ik van hem hoorde was, dat hij
over veertien dagen verschillend© ten
toonstellingen zou gaan bezoeken in
Japan. Hii stapte uit in Snoek en
daarna heb ik hem niet weergezien.
Misschien zwerft hij nu in Zuid-
Afrik;; of in Wembly of (ie kunt maar
nooit weten) leent hij zijn krachten
nan d© H A. M. I. T. Als ik hem
daar tegenkom, zal ik de kennisma
king voortzetten. Vast en zeker stelt
hij tentoon (of tentoonstelt lui. hoe
moet ik zeggen?) tot aan zijn dood
toe.
FID ELI Q,
