HAARLEM'S DAGBLAD
UIT DE WERELD
VRIJDAG 6 JUNI 1924
DERDE BLAD
NAPOLEON TE BRIENNE.
Klelaa oorzaken, vaak groote gevolgen. Aankomst te Brienne. Eerste
Indrukken. Latere gevoelens. Ceslaagd, maar niet toegelaten. Vijf en
twintig Jiar later. Het diner. BIJ Moeder Margriet. Het derde bezoek.
Een gestoorde maa'tijd. Het legaat.
Van welke schijnbaar onbeduidende
gebeurtenissen kan het lot der wereld
afhangen. In 1769, het geboortejaar ran
Napoleon, werd het eiland Corsica
Fraasch grondgebied. Welnu, laten wo
ons een oogenblik voorstellen, dat de
Corsikanen er in geslaagd waren, de
vreemde indringers uit het eiland te ver
drijven. Nooit zou dan Napoleon's va
der, Gharlos Bonaparte, op het denk
beeld gekomen rijn, voor zijn zonen een
studiebeurs to vragen op een Fransche
school. En hoe geheel anders zou de
reldgeschiedenis geloopen hebben,
dien de toekomstige wereldbchcerseher
gebleven was op zijn eiland, of in dienst
was getreden van een of ander Ita-
liaansch vorst, bijvoorbeeld den Hertog
van Toscane, of misschien we! van Oos
tenrijk. dat het noorden van Italië on
der zijn invloed had.
Charles de Buonaparte, zooals hij zelf
rijn naam teekende. Bonaparte, zooals de
naam oorspronkelijk luidde, was af
stammeling van een adellijke Toscaan-
sche familie. Ondanks wonderen van
zuinigheid en werkzaamheid van zijn
vrouw Lactitia Ramolino, had hij 6e
grootste moeite zijn talrijk gezin te on
derhouden. Zijn gcheele vermogen be
stond uit «en grondbezit, dat hem
hoogstens een vijftienhonderd frank per
jaar opbracht. Door den steun van den
bisschop van Autun, een neef van <ien
gouverneur van Corsica, gelukte het hem
voor zijn twee oudste zoons. Joseph en
eenige sympathie betconde en later zijn
Napoleon, studiebeurzen to krijgen. Jo
seph. die bestemd was voor den geeste
lijken stand, werd geplaatst op het col
lége van Autun, terwijl Napoleon, die
zou worden opgeleid voor de marine,
ah leerling werd opgenomen in de
school to Brienne; maar eerst ging hij
mee naar Autun, ten einde genoeg
Fransch te keren om het onderwijs
Brienne met vrucht te kunnen volgen.
Dit gebeurde den rsten Januari van het
jaar 1779- Na eenige maanden kende de
kleine Corsikaan, cie vroeger geen an
dere taal gehoord of gesproken had dan
Italiaansch, genoeg Fransch om het vrij
geed te spreken, en kleine vertalingen
en thema's te maker.. Tegen het einde
van Mei kwam hij op de militaire school
te Brienne.
De school w-as een oud klooster, ge
legen aan den voet van een hoogte,
waarop zich een reusachtig in aanbouw
zijnd gebouw verhief eis (Sc bouwvallen
van een oudo sterkte. Deze bouwvallen
dienden als materiaal s'Oor den nieu
wen aanbouw, een paleis in nieuweren
stijl, dat de landsheer van Brienne liet
bouwen, hiertoe in staat gesteld door
een huwelijk met een schatrijke erfge
name van burgerlijke afkomst. „Een
treffend beeld van het verledeae en van
«se toekomst", zegt de Frar.-ehe ge
schiedkundige Len&tre (een afstamme
ling van den beroemden I.eaitre, den
aanlegger der tuinen van Versailles on
der Lodewijk XIV). „Terwijl het nieuwe
kasteel verrees, steen voor steen den
ouden, vervallen feodalcn burcht in rich
opnemend, groeide in de nabijheid een
kind op, dat twintig jaren later, een
nieuwe wereldordo zou scheppen en
voorgoed een eind zou maken aan de
verouderde instellingen der vervlogen
eeuwen.
De eerste Indruk, eten de nieuwe leer
ling, gewend aan den schitterenden he
mel en de prachtige catuurtooneelen
van zijn geboorte-eiland, kreeg ran het
armoedigo vlek in Champagne, waar bij
vijf jaren van zijn jeugd zou doorbren
gen, was teleurstellend. Dat was ook de
ontvangst, die heen te beurt viel van de
zijde der andere leerlingen. Deze be
spotten hem om zijn vreemd accent, ze
noemden hem niet anders dan Corsi-
kaaa of ook wel Paille-au-nez. Zoo
ongeveer sprak namelijk de „nieuwe"
zijn naam uit, op lialiaansche wijze
Napoléoné zeggend. Geen wonder, dat
de kleine vreemdeling zich aanvanke
lijk op school allesbehalve op zijn ge
mak gevoelde. Buitendien, hij was arm,
hij wist, dat zijn ouders, cie hij innig
licfnad. evenais zijn broeders en zus
ters een leven leidden van fatsoenlijke
armoede, terwijl zijn makkers rijk en
onbezorgd en gelukkig waren. Van
daar een zekere schuwheid, een zich-
niet-geven, dat bij jongens niet in den
smaak valt. „Te Brienne," zei Napo
leon op zekeren dag in 1811 tot Cautain-
court, „was ik de armste onder de
schoolmakkerszij hadden altijd geid
op zak, ik bijna nooit. Ik was trotsch.
en droeg angstvallig zorg, dat niemand
mijn armoede bemerkteIk kon niet
lachen cn pret maken, zooal» de ande
ren..., Bonaparte stond goed aange
schreven ah leerling, maar was niei
bemind."
De eenige afleiding van den hard
studeerenden knaap waren lange wan
delingen in den omtrek van het stadje,
langs de rivier de Aube, door de uitge
breide vlakte naar de hut van „Moeder
Margriet", een oude vrouw, die melk en
eieren verkocht en eenmaal per jaar. op
25 Augustus, den naamdag van den
koning, een be/ock aan het kasteel, dat
op dien dag door den dorpsheer en de
dorpsvrouwe voor iedereen werd open
gesteld.
Napoleon heeft zijn gcheele leven
van zijn leertijd te Brienne de dankbaar
ste herinneringen bewaart!» hoewel hij
volgens dc Gedenkschriften van Bour-
rienne, den ccnigen makker die hem
meest vertrouwde secretaris werd, een
maal na herhaalde plagerijen van de
andere leerlingen, zou uitgeroepen heb
ben ..Ik zal die Fransrhen van je zoo
veel kwaad doen, als ik maar eenigs-
zins kan." Een hoogstaand philosoof,
H. Taine. heeft daarin bijna den grond
slag gezien van een programma, dat
Napoleon zich zou gesteld hebben. In
een door de Academie fran^aise be
kroond werk. getiteld„Napoleon in-
time" door Arthur Lévy, bestrijdt de
schrijver die opvatting. „Neen," zegt
bit, „het is eenvoudig ccn kinderlijke
uitval, zij noemen hem Corsikaan, hij
poemt zijn plaaggeesten Fransrhen."
.£00 dikwijls in zijn verder leven de
gelegenheid zich bood, toonde Napo
leon, als luitenant, als generaal, als
eerste consul .als keizer, zijn vriend
schap voor zijn leeraren en zijn mede
leerlingen, tot zelfs voor den concierge
en diens vrouw, het echtpaar Haute.
Lévy vertelt daaromtrent een verma
kelijk staaltje. Het is bekend, dat Na
poleon zoo jammerlijk schreef, dat hij
somtijds zijn eigen schrift niet kon le
zen. Welnu, op zekeren dag kwam dc
oude Dupré op Saint-Cloud om den
keizer ie herinneren, dat hij hem te
Brienne schrijflessen had gegeven. Na
poleon begon hartelijk te lachen en
zei„Wat een prachtleerling hebt u
afgeleverd. Ik maak u wel mijn compli
ment!" Hij sprak nog een poosje ver
trouwelijk cn vriendelijk met hem en
liet hem toen gaan. Een paar dagen la
ter kreeg Dupré bericht, dat de keizer
hem een ruim jaargeld had toegekend.
Den isden September «783 deed Na
poleon het eind-examen en daar hij tot
de bestgeslaagden behoorde, werd hij
geschikt geoordeeld voor het marine-
instituut te Parijs. Maar het aantal
plaatsen was beperktóe beschikbare
■erden gegeven aan sterk geprotegeer
de gegadigden. Napoleon werd dus niet
geplant-: en zou voorloopig te Bitenne
blijven. Maar de familie-plicht, waar
voor hij reeds op zeer jeugdigen leef
tijd een sterk ontwikkeld gevoel had,
noopte hem ziia beurs af te staan aan
jongeren broeder Lucien, terwiil hij
zelf geplaatst werd als „élëve du Roi",
irsstudent) aan 6e militaire school
te Parijs.
Napoleon kwam derhalve niet op de
loot. Weer kunnen we \tagen Hoe
zou de wereldgeschiedenis geloopen
hebben, nis hij admiraal was geworden,
in plaats van veldoverste?
Vijf en twintig jaren later heerschte
er op het kasteel tc Brienne een onge
wone drukte. De keizer, die met de kei-
1. verscheidene ministers, generaals
en zijn gcheele gevolg op weg was naar
Milaan, om de kroon van Italic te ont-
angen, bad besloten van uil Troyes
met een :«er klein gevolg een kort be
zoek te brengen aan Brienne. Het was.
op een Woensdag, den 3dcn April 1S0;.
Het geheele stadje was op dc been, van
heinde en ver waren de bewoners der
dorpen uit den omtrek toegestroomd cn
stecd*. kwamen er meer. Op het perron
voor hel kasteel stond Mevrouw da
Brienne, inmiddels weduwe geworden,
omringd door haar geheele familie en
door tal van edellieden e:i edel vrouwe a
den hoogen gast te wachten. Daar ver
scheen ir. ge strekten draf het keizer
lijk rijtuig, een ooiverdoovend gejuich
stee» op ..Leve de keizer!" Napoleon
?:apte uit zijn berliae, het schoor.c.
bleeke gelaat verhelderd door een vricn-
de lij ken glimlach. Hij had voor ieder
der gasten, die hem door de gastvrouw
werden voorgesteld, een vriendelijk
woord. Men ging aan tafel. Mevrouw do
Brienne, buiten zich zelve van vreugde
en trots, zat aan de rechterhand van den
wereldbchcerseher. Maar helaasDe
maaltijd duurt wat lang naar den zin
vari Napoleon, die nooit veel tijd over
had voor de genoegens van de tafel, en
hij begint tcekencn van ongeduld te ge
ven. In zenuwachtige haast stort de eer-
ste-tafcldienaar een lauciëre over de
tafel tot bijna op de knieën van den
keizer. De gastvrouw is wanhopig,
maar haar gast begint vrooüjk tc la
chen. staat van tafel op cn natuurlijk
volgen de anderen zijn voorbeeld. Des
avonds werd er een partijtje whist ge-
specld. afgewisseld door gesprekken,
waarbij Napoleon verschillende school
herinneringen ophaalde. Des nachts
sliep hij in het sUatsievertrek, waar
vaak de hertog van Orleans overnacht
had. in het bed met dc gebeeldhouwde
vergulde kolommen, dat hij 3ls knaap bij
de jaarlijksche bezoeken aan liet kas
teel telkens zoo vol bewondering had
beschouwd.
Den volgenden morgen bij het aan
breken van den dag. ging hij dc oude
militaire school bezichtigen. Deze had
sedert i7ro geen dienst meer gedaan
ah jraool. maar de verschillende ge
bouwen waren gebruikt als werkplaats
voor militaire voertuigen en waren zoo
vervallen, dat hij het plan om ze weer
te doen herstellen, hetgeen milliocnen
zou gekost hebben, liet varen.
Na zijn bezoek aan de school, liet hij
zijn Arabischen hengst voorbrengen,
sprong te paard, reed in galop weg cn
was weldra uit het gezicht verdwenen
Hij bezocht dc verschillende plekjes,
waarheen hem zijn wandelingen als
knaap gevoerd hadden, en kwam ook
aan de hut van „Moeder Margriet",
stapte van het paard en trad binnen.
Dag. moeder Margriet, riep hij
vrooüjk, bent u niet nieuwsgierig, den
keizer te zien?
Zeker wel, mijn beste meneer, ik
ga dadelijk naar het kasteel ccn mand
versche eieren brengen, en dan blijf itc
daar wachten, tot ik hem tc zien krijg.
Ik zal hem wel niet zoo goed zien als
vroeger, toen hij met zijn schoolmak
kers melk kwam drinken bij Moeder
Margriet....
Wat, moeder Margriet, hebt u Na
poleon dan niet vergeten?
Vergeten? Neen, hoor, ik ben maar
een boerin, maar ik heb altijd wel ge
dacht. dat hij het ver zou brengen.
En dat heeft hij ook, niet waar?
Of hij.
Napoleon was inmiddels vlak voor
Moeder Margriet komen staan, en, in
zijn handen wrijvend en trachtend de
tem en de manieren van zijn jongens
tijd na te bootsen, riep hii
Komaan. Moeder Margriet, melk
1 versche eieren, wc vergaan van den
honger!
Dc oude vrouw keek hem opmerk-
.am aan cn begon te begrijpen, wie
voor haar stond, zij zakte bijna op de
knieën, maar hij hief haar vriendelijk
op.
Wel, Moeder Margriet, ik heb oen
honger als toen ik een jongen was. Wat
hebt u voor me te eten?
f Na r!IJn kop melk en een paar ver-
sche eieren met echten jongenseetlust
verorberd te hebben nam hij afscheid
van de oude vrouw, liet haar een beurs
gevuld met gouden Napoleons in de
handen glijden, steeg te paard en reed
terug naar het kasteel, gelukkig bij dJ
gedachte dat hij, gedurende enkele uren
zijn eigen heer ea meester had kunnen
zijn.
Negen jaar later heerschte er te
Brienne opnieuw een buitengewone
drukte. Het was nu winter, de wegen
waren vol slijk, loodzwaar hing de lucht
op de sombere grijze vlakte, hier en
daar afgewisseld door witte plekken
sneeuw. Ia de straten wemelde het van
Pruisische soldaten, de burcht was vol
officieren onder generaal Bllicher. Het
was in den avond van den Z9sten Ja
nuari. In den loop van den namiddag
had een Fransch legercorps getracht
het stadje opnieuw o vermeesteren,
maar was met verlies terug geslagen.
Blücher wist, dat Napoleon hem achter
na getrokken was, maar wat zou deze
uitrichten met zijn deiiigduizeud onge
oefende, slecht geklccde en slecht ge
voede jonge manschappen! Ongetwij
feld, zoo dacht hij, zijn ze langs de slij-
kcrige wegen en in de moerassen hulpe
loos verspreid. Welgemoed gaat hij met
zijn officieren aan de welvoorziene ta
fel. men drinkt en klinkt op het geluk
der Duitsche wapenen.... Daar vliegt
een venster van de groote feestzaal in
scherven, de prachtige lustre, die de ta
fel schitterend verlicht, spat in dui
zend stukken uiteen op de hoofden der
aanzittenden. Het W3S de uitwerking
van het kanonschot, waarmee Napoleon
het sein gaf tot den aanval. Op hetzelf
de oogenblik werd het kasteel van de
luinzijde bestormd de Pruisische offi
cieren vluchtten in allerijl uit de zaal,
maar verscheidene hunner werden gevan
gen genomen o>' gedood Blücher zelf
ontkwam ternauwernood.
Toch stond Napoleons zaak hope
loos, den tstec Februari werd zijn leger
tje verslagen door de verpletterende
overmacht van Pruisen. Beieren. Oos
tenrijkers en Russen. Niet lang daarna
volgde zijn troonsafstand.
Do gevallen keizer heeft Brienne
nooit vergeten. Als balling op St. Helena
vermaakte hij bij testament aan het
stadje een legaat van vierhonderd dui
zend frank. Het duurde tot 1854, twee
jaren nadat Napoleon III den keizerlij
ken zetel bestegen had, voordat deze
uiterste-uilsbeschilckiaw *rd uitge-
Wekelijksche Postzegel
rubriek
No. 70.
De beide Britsche herinneringszc-
gels, uitgegeven bij gelegenheid van
üc opening der tentoonstelling te
Wcmöley zijn prompt op tijd versche
nen.
Ze bestaan uit de waarden 1 penny
rood en 1 1/2 penny bruin, bcido in
hetzelfde beeld: de Briiscne leeuw
met in medaillon, den kop van den
zoning, liet opschrift luidt.- „British
Empire Exhibition 1924" de waarde
is aan den voet vermeld. Zooals met
alle Britsche zegels het geval is, ont
breekt ook hier do landsnaam.
Luxemburg verraste do verzame
laars met de geheel onverwachte uit
gifte van een vicr-tal weldadigheids
zegels, waartoe men ceriigo waarden
van de serie, mot het bekende meisjes
portret van d<j voor kort overleden cx-
groothertogin overdrukte mot „Cari
tas" en een extra waarde.
Aldus verschenen: 7 1/2 op 12 1'2
centimes, 10 op 35 centimes, 1 franc op
2 francs cn 2 francs op 5 francs. De
oplaag schijnt vrii gering tc zijn mijn
berichtgever meldt mij, dat men als 't
ware or> het postkantoor slag heeft
geleverd, om maar ccnigc van de hect-
begcerdc zegels tc kunnen bemachti-
8cn*
Japan is ook een van do landen, die
elk min of meer belangrijk gebeuren,
vastleggen in speciale zegels. Het be
gon reeds in 1694 met do uitgifte van
een twee-tal zegels ter gelegenheid van
do zilveren bruiloft van zijn keizerlijk
echtpaar.
liet gelukkig einde van den Chi-
neesch-Japanschc oorlog werd in 1890
gevierd o.a.door de uitgifte van vier
speciale zegels, in den loop van enkele
jaren gevolgd door verschillende an-
dero gelogenheidszogcls. De groote
volkstolling van 1920, het postjubileum
van 1921, de wereldreis van den kroon
prins in datzelfde jaar, diens bezoek
aan Korea in 1923, nl deze gebeurte
nissen werden vastglegd op speciale
zegels, waardoor een \cr/.ameling van
Japan u een beeld kan geven van dc
geschiedenis der laatste jaren van het
larid vat» do rijzende zon. Tot zelfs do
Iroopenschouw na do beëindiging van
den Russisch-Japanschen oorlog, vindt
men als allegorie op een zegel. Het
spreekt van zelf, dat een belangrijke
gebeurtenis als het huwelijk van den
Prins-regent voor de Japanscbe regee
ring een goede reden was tot d- uit
gift,» van speciale zegels tc besluiten.
De betrekkelijke serie zou bestaan uit
vier waarden: de 11/2, 3. 8, en 20
sen. De zegels waren gedrukt en reeds
verzonden Daar enkole afgelegen post
kantoren van het uitgestrekte eilan
den-rijk. om op den huwelijksdag in
geheel Japan te kunnen worden ver
kocht. De groote voorraden, opgesla
gen in Tokio, werden evenwel, vóór
den verkoopdag, door de bekende gru
welijke aardbeving vernietigd en met
hoti de platen, waarvan de zegelvellen
werden gedrukt, Van een algemeencn
verkoop kon dus niets meer komen
daarom gaf de postdirectie last ann de
kantoren, die de zegels in voorraad
hadden, deze in te leveren aan het
hoofdbestuur der postrijen, wat ge
schiedde.
Deze voorrr-Ien, die zeer gering
moeten zijn, kwamen dus weer naar
Tokio terug en als herinnering aan hol
huwelijk van den Prins-regent zijn d?
zegels thans uitgereikt aan enkele
hooggeplaatste staatsambtenaren.
Voor den verzamelaar van .Tapan-
scho zegels is deze gang van zaken te
betreuren, daar men, gelet op w .t vo
rige uitgiften brachten, verzekerd kon
zijn van iets fraais.
liet zou wel een wonder zijn, als
mijn Italiaansche vrienden hun aan
deel in dit wekelljksch praatje niet
opeisohtenNu vragen ze onze aan
dacht voor een ander nieuwigheidje.
liet land van Mussolini heeft een soort
van drijvende tentoonstelling gereed
gemaakt, welke dezer dagen vertrok
ken is naar Amerika. En dat feit is nu
van zoo'n enonn belang, dat de Itali-
aansche post er aan te pas moet ko
men. Met een opdruk „Crociera Itali-
ana 1924" werden daarom eenige ze
gels voorzien en wel de waarden 10,
30, 50, 60 en 85 cc-ntiemen, 1 en 2 Lire.
Tot op dit oogenblik verluidt, dat de
ze opdrukken slechts zijn uitgereikt
aan eenige personen, die bij de organi
satie van deze drijvende tentoonstel
ling een min of meer belangrijke rol
speelden, de zegels zijn dus nog niet
nan de postkantoren verkrijgbaar.
Maar wetende over welk een enorm
quantum koopmansgeest de Itnliaan-
sehe hooge.rc postlieeren beschikken,
moet ik mij al heel erg vergissen door
to voorspellen, dat deze zegels ook
binnenkort aan de postloketten te
koop zullen zijn. In hoeverre mijn le
zers dan voornemens zijn in du fuikje
i(, schieten, moeten ze dan zelf maar
uitmaken.
Ik meen hun evenwel den welge-
meenden raad niet te mogen onthou
den om al dit maakwerk maar te laten
schieten. Philatelistische waarde heeft
het niet.
MICHAEL STROGOFF.
Blrnenlanfl
Het crediet aan de
Handelskamer
De bezwaren van den Midden
standsbond
Het bestuur van ,.De Middens In uds-
tand" heelt thans ook een adres oan
de Tweede Kamer gezonden naar aan
leiding van hot ingediende ontwerp
van wet tot verlioogiug van boom
stuk Vllb der Staatóbegrooting voor
1924 (Crediet HandelsbondV
De middens!nndsraad heeft aldus
•wordt opgemerkt alle redenen om
zich positief te verzetten tegen ae
\«ijre. waarop in do memorie van toe
lichting de minister van Financiën de
70 zaak heeft willen voorstellen,
waardoor ten onrechte de geoaente
gepropageerd is. dat het voortbestaan
an de Har.delskamer. en de taak,
iclke de coöp. vcrbruik-'werec-m gi ngen
n onze samenleving meenen te kunnen
ervullen, in '1 algemeen belang zijn.
."iets is minder waar, zegt, de Bond,
wnnt wanneer én Handelskamer én
coi'ip. verhruiksvercerogingen hun be
drijven op zuiver eommercleeleii
grondslag drijven, kunnen zii do
praktijk verschaft voldoende gegevens
dnarioe de concurrentie van het
particuliere bedrijf niet verdragen.
Verzocht wordt hij de behandeling
van dit wetsontwerp in de Kamer,
t an de ontstemming, welke in de mid-
tlcnstandskringen te dien aanzien
heeft postgevat, te willen doen blij-'
-"ken, waardoor adressanten hopen,
«Int de toelichting op het omwerp van
haar groote onzijdigheid zal worden
ontdaan.
EEN VINDINC TER VOORKOMINC
VAN CASONCEVALLEN.
In het Veiligheidsmusoum te Am
sterdam is Woensdagmiddag een de
monstralie gehouden met een toestel
een vinding van den neer P. A. M.
Hnckstroh. luitenant-kolonel der ge
nie b. d. en van den heer O. van Keu
len, werktuigkundige te Haarlem
mermeer dat ten doel heeft de ge
varen aan het hebben -an trasverlich
ting en gasverwarming d.w.z. ont
ploffingsgevaar of verstikkingsgevaar
op te heffen.
De uitvinding waarvoor in Ne
land en in het Britsche keizerrijk oc
trooi ii gevraagd betreft, zoo meldt
het Hbld., een automatisch werkende
gaskraan voor gnscomforen, gaska
chels. gaslicht toestellen, enz., welke
groote voordeden oplevert, daar het
uitstroomen van onverbrand gas ver
hinderd wordt door een automatisch
werkende inrichting, welke de gastoo-
voer naar den brander slechts dan en
slechts zoolang mogelijk maakt, als
de vlam brandt; wanneer de vlam niet
brandt, wordt de pastoevoer automa
tisch afgefloten. Een dergelijk toe
stel, dat bediend wordt als een gewo
ne gaskraan en waarbij men overi
gens niets te «loon heeft, bestaat. nog
niet en de vinding heeft, zooals de
uitvinders ons bij het in werkinpver-
looDen van hot apparaat mededeel
den, dnn ook reeds do bijzondere be
langstelling getrokken van eene groot-
'ndnstrieel in Engeland.
Het toestelletje bestaat uit twee
deelen: een dienendo om enkele minu
ten na het openen van de gaskraan
deze weer automatisch te sluiten en
een dienende om deze sluiting, slechts
wanneer het ontsnappende gas brandt
te voorkomen.
Men heeft, deze bijzondere kraan
slechts te openen en het gas. gascom-
foor of licht, wat het ook zii. aan te
steken: gaat door een of andere oor-
zank de vlam uil, dan eindigt even
eens binnen enkele minuten de gas-
uitstrooming. Is vergeten de gasvlam
nnn te steken of is de aangestoken
vlotn door wind of door dichtdraaien
van de hoofdkraan of door overkoken
van water, melk of Wat ook uitge
gaan. dnn eindigt in al deze gevallen
de gnsuitstrooming en zelfs heeft on-
gewensclite uitstrooming ook niet
mor plaats na opening van do hoofd
kraan.
Een en ander heeft, dus fengevole^.
dat gnsveretikking. gasontploffing
wordt voorkomen.
Met het eenvoudig model, dat dien
de om de uitvinding'gednchte aan te
tonnen, heeft do heer Hackstroh
eenige proeven genomen: de krnnn
erd opengezet ronder dat het ga'
werd aangestoken en na eenige minu
ien word de eastoevoer afgesloten: de
gasvlam werd uitgeblazen en eveneens
't. dc kraan zich nufomaticoV>. Bei
de proeven herlujnld met half co.
opende gaskraan, slaagden even goed
De Inricht mg van het toestel wordt
door de uitvinders nog o-oheim goh,
DE BAROMETER
Al eenige malen is in deze artikel
tjes besproken het gebruik, (jat de
niensch op verschillende manieren
maakt, van de drukking der lucht.
De barometer, drukkings- of zv.-aar-
temeter, duidt door ziju naam al aan,
waarop zijn werking berust, en waar
toe bij dient. Het eerste dusdanige in
strument werd in 1643 samengesteld
door een leerling van den bekenden
natuurkundige Galilei, den niet min
der bekenden Torricelli. Deze geleerde
nam een van boven dichtgesmolten
glazen buis van ongeveer 60 c.M. lang
en een biruienraiddellijn van pl.m. 6
m.M. en vulde deze met kwik, de ope
ning sloot hij rnet den vinger af en
plaatste toen de buis omgekeerd,
steeds met den vinger gesloten hou
dend, in een bakje met kwik, waarna
hij den vinger terug trok Nu zag hij,
dat het kwik in de buis ongeveer 4
c.M. terugliep, dus op 76 c.M. bleef
staan. Op liet kwik in het bakje drukt
de dampkring, terwijl op hetzelfde ni
veau in de buis do kwikkolom van 76
c.M. rust. De ruimte in de buis boven
het kwik is luchtledig en wordt naar
den uitvinder het luchtledig van Tor-
ricelli genoemd. De drukking der
dampkring maakt dus evenwicht, met
de drukking van een kolom kwik van
76 c.M. hoogte.
Voor Tfichulrukproeven is kwik door
zijn zwaarte bijzonder geschikt. Wilde
men dezelfde proef met water doen,
dan zou men een buis moeten nemen
van ruim 10 Meter lengte omdat kwik
ruim dertien maal zoo zwaar is als wa
ter. Een kolom water van 13x76 c.M.
hoogte is ruim 10 M. hoogte, maakt
dus evenwicht met den luchtdruk.
Daar deze afmetingen in het reuzen-
land goede diensten zouden bewijzen,
maar het bij ons in het land va:, ge
wone menschen wel eenig bezwaar zou
opleveren om. dergelijke instrumenten
te moeten gebruiken, bedienen we ons
bij de meeste barometers van kwik. De
eenvoudigste vorm van een kwikbaro-
inetcr is de volgendeMen neemt een
glazen buis van een 80 c.M. hoogte,
vult deze met kwik, dat in de buis
zelf uitgekookt moet worden, zoodat
het kwik vrii is van lucht en van wa
terdamp, welke gassen anders op het
kwik een benedcnwaartschen druk zou
den uitoefenen. Ditama plaatst met de
buis met de opening naar beneden in
een bakje met kwik Het kwik in de
buis zal nu een eindje dalen, tot het
7CO m.M. boven het niveau van het
kwik in het bakje staat. De buis wordt
nu tegen een rechtopstaande plank,
waarop een schaalverdeeling in m.M.
is aangebracht, gezet. Bij de opper
vlakte van het kwik wore*, de o. ge
plaatst. Nauwkeurig zijn deze bakba-
rometcr6 niet, omdat, door het stijgen
en dalen van het kwik in de buis dö
oppervlakte van het kwik in het bak
je daalt of rijst en dus het nulpunt
iets onder of boven de nul up de
schaal komt te staan.
Fortin heeft, om aan dit .mvel te ge-
moet te komen, een bakbarometer
saamgesteld, die door een van onderen
aangebracht schroefje, kan rijzen of
dalen, zoodat de oppervlakte van het
kwik gelijk gestela kan worden met
het nulpunt.
De door Gay-Lu ae uitgevonden,
later door Bunten verbeterde hevel-
barometer bestaat uit een omgebogen
f lazen ongelijkarmige buis, waarvan
e lange arm van boven gesloten is,
en de korte arm dienst doet als bakje.
Het geheel is bevestigd op e,n plank
met schaalverdeeling en is verstelbaar
om bovengenoemde redenen. Het ver
schil in hoogte van het kwik in beide
armen geeft de barometerhoogte aan.
Absoluut zuiver on nauwkeurig zijn.
bovenbeschreven baremeters niet, bo
vendien zijn ze voor de huiskamer,
gang of vestibule niet sierlijk genoeg.
Voor huiselijk gebruik is de in 1847
door Vidi te ParijB uitgevonden ane-
roïde- of metaalbarometer dc meest
gewilde. Deze uit een ronde,
luchtledige metalen doos met een ge
golfd deksel, waarop e.n sterke veer
is vastgemaakt, die het deksel omhoog
trekt, terwiji de luchtdruk het omlaag
duwt. Bij verandering van luchtdruk
verandert de stand van deksel en veer
welke beweging op een wijzer wopdt
overgebracht, die langs een in m.M.
verdeelde achaa. loopt, waarop dus de
luchtdruk kan afgelezen worüèn.
De weersveranderingen gaan door
gaans met zekere wijzigingen in den
dampkringsdruk gepuard. Men heeft
bijv. opgemerkt, dat in ons klimaat bij
mooi weer de barometer bijna altijd
boven 76o m-M. staat, van oa dagen,
dat hij precies op de 760 staat, zijn er
evenwel mooie als regendagen, bij
wind, regen, sneeuw of storm, daalt
hij altijd tot een bepaald punt. Aan
de hand van deze ondervinding heeft
men eenige aanwijzingen betreffende
het te verwachten weer op den baro
meter uitgedrukt, zooals: zeer mooi
weer, bestendig, mooi, veranderlijk,
regen, storm, hoewel de barometer
eigenlijk alleen bestemd om den lucht
druk te meten, cn bovendien geen en
kele weersgesteldheid aan een bepaal
de dampkringsdrukking onafscheide
lijk is verbonden. Uit óén barometer
waarneming is dan ook. wat het weer
betreft, niets met zekerheid te zeggen,
wel uit een combinatie van waarne
mingen op verschillende plaateen, zoo
als dit door het Meteorologisch Insti
tuut wordt gedaan.
Zooals we reeds weten neemt de
dampkringsdrukking af, naarmate men
hooger komt. Hieruit volgt dat het
kwik in den barometer zal dalen in
hoe hooger luchtlagen het instrument
kornt. De lucht is 10466 maal minder
dicht dan kwikdaalt het kwik dus
1 m.M., dan wil dat zeggen, dat de
luehtkolom, die met do kwikkolom
evenwicht mankt 10466x1 m.M. min
der hoog is geworden, dat is 10 M. en
466 m.M. Uit het :tandverschil van
den barometer op bergtop en zee, zou
dus gemakkelijk de hoogte van den
berg te berekenen zijn, wanneer er in
deze berekeningen nog niet andere
factoren, zooals dichtheid der lucht,
weersgesteldheid enz. meetelden. "Voor
geringere hoogten kan men aaunemen
dat voor elke mijn 10 M. stijging, de
barometer 1 m.M. daalt. Voor het be
rekenen van grootere hoogten, zooals
bergen, heeft Laplace een voor leeken.
zeer ingewikkelde formule vastgesteld.
hebben wij echter gisterenmiddag 11
hc-fc tfeiligheidsmuseum kunnen aan
schouwen.
In do gecombineerde vergadering
van districtshoofden der Aibeidsin-
spectie, onder leiding van den direc
teur-generaal van rien arbeid, giste
renmiddag in het Veiligheid&mys-.um
gehouden, heeft de heer HauKstroh
zijn vinding e-rneens gedemonstreerd
Behalve aan deze vergadering is de
veiligheidsgaskraan in werking ver
toond aan den directeur der Amster-
damschc- gasfabrieken, aan den direc
teur van het Veiligheidsmuseum en
aan den directeur van het Bureau
voor Uitvindingen.
CEEN TOESTEMMING
VERLEEND.
Men schrijft ons:
Door den Burgemeester van Heem
stede is de toestemming geweigerd
aam de muziekvereeniging ..Excelsior"
om op Zaïerdagavond in café „Dreef-
zicht" ec-n uitvoering re geven. Deze
weigering is geschied op grond dat er
belemmering van het verkeer zal
plaats vinden.
Bij nadere informatie vernamen wij
dat de pachter van ..Dreefzicht." een
brief heeft ontvangen van den Burge
meester van Heemstede, bevattenoe de
hier reeds boven vcrmeldo mededee-
ling.
De toestemming zal wel weder op
nieuw worden verleend wanneer, zoo
luidt de brief volgens de aan ons ver
strekte medodeeling, de muziektent 10
Meter meer binnenwaarts den tuin in
wordt geplaatst., waardoor verwacht
wordt dat- het publiek zich niet aan
één kant verzamelt.
De arbeiders muziekvereen. ..Excel
sior" zal nu a.s. Zaterdagavond een
Generale Repetitie houden in den tuin
van het Gemeentelijk Concertgebouw,
alwaar dezelfde nummers gespeeld
zullen worden waarmede zij a.s. Zon
dag op het concours van den Ned.
Bond van Arb. Muziekvereen. te Rot
terdam zal uitkomen, rt.l. met de
beide ouvertures van F, Andrieu
..Grazielle" en ..Procida", waarmede
zij in de lc afd. uitkomt on in den
marschwedstrijd 2e aki. met Vivat
Rotterdam van Bart Verhallen.
De arb. Muziekvereen. „Excelsior"
behaalde 2 j- ar geleden in de 3e afd.
te Dordreclu den len prijs. Vorig jaar
in de 2e afd. te Gouda eveneens den
len prijs, terwijl zij nu in de lo afd.
uitkomt.
REDE VAN OUD-CENERAAL
SNIJDERS.
Oud-gencraal C. J. Snijders ral op
Dinsdagavond 17 dezer in een vergade
ring van de afdccling Rotterdam van de
Algcmeene Vcrceniging van verlofs
officieren der Ncdcrlandsche land- en
zeemacht een lezing houden over De
positie van de Ncdcrlandsche weer-
macht, beschouwd in verband met den
den; dat de vinding doeltreffend is, Europecschen politieken toestand.
OVER DE BEZUIN1CINC OP DE
INDISCHE BECROOTINC.
Aan het Voorloopig Verslag der
Tweede Kamer aangaande het wetsont
werp tot nadere wijziging van de Be
grooting van Ned.-Indië voor het dienst
jaar 1922 is het volgende ontleend
Sommige leden betreurden, dal op de
uitgaven voor het ialandsch volksonder
wijs f 1.000.000, d. w. z. ongeveer F« van.
het geheele daarvoor toegestane bedrag,
was bczuir.-gd. Opgemerkt werd, dat
de bezuiniging van plm. f 40.000.000 op
de zevende afdeeling voornamelijk ver
kregen is door het uitstellen of niet uit
voeren van bouwwerken, of het niet uit
voeren van belangrijke bevloeiïngs-, af-
walerings- cn waterkccringswcrken. Ge
vraagd werd of zoodanig uitstel van
werken, vooral waar hel herstellingen
betreft, niet tot later te maken grootere
werken zal leiden. Ook merkte men op,
dat van een besluit om geen belangrijke
irrigaticwerken meer uit te voeren niets,
bekend was men zou derhalve gaarne
nader daaromtrent worden ingelicht.
Ook ten aanzien van dc bezuiniging van
721.900.000 op onderafdeeling 816 door
beperking van nieuwe werken en vertra
ging van het tempo van uitvoering van
reed-s aangevangen aanleg- en uitbrei
dingswerken werd de vraag gesteld of
niet gevaar bestaat, dat de zuinigheid
de wijsheid zal bedriegen.
NOODLOTTIGE AANRIJDING.
De Tö-iarise mejuffrouw Van Haaf-
ten te Culeniborg, die aldaar Hemel
vaartsdag nogal ernstig door een fiets
werd aangereden. i6 thans overleden.
NED. R.-K. BOND VAN ZIEKEN-
VERPLEEGSTERS.
Deze Bond hield te Den Bosch eem
jalgemeene vergadering.
Tot hoofdbestuursleden werden her
kozen dr. IL J. Daamen en Zr. Schel
lenberg cn in de plaats van Zr. M. v.
d. Brink, uit Amsterdam, die wegens
drukke werkzaamheden ontslag nam ea
door den voorzitter als een buiten
gewone kracht in het bestuur werd ge
huldigd, werd gekozen Zr, Stcbers, q»
Amsterdam.
OP STELTEN NAAR PARIJS.
Na kopduikelaar eu den man met
de ton. thar)t= de gtoltonlookers, die
vaji Amsterdam naar Parijs willen
wandelen meldt het Hbld. Twee ion-
gemannen, die, or> lange stelten loo
pend. reclame hebben gemaakt voor
een bioscooptheater, willen nu. ,,op
hooge been-n" naar Parijs.Zondag 15
dezer, te 12 uur vertrekken zij van het
Haarlemmerplein Ie Amsterdam, zon
der geld. maar met een aantal foto's,
welker verkoop-opbrenpsrt de noodige
middelen voor het levensonderhoud
moet verschaffen.
NACHTVORST.
Men meldt uit Hoogezand aan heli
Hbld.
Door de strenge vorst zijn de aard
appelen en hoonen Donderdagnacht
erootendeels afgevroren.
