HAARLEM'S DAGBLAD
Buitenlandsch Overzicht
MU.ja
Van het Politieke Tournooiveid
Letteren en Kunst
Sport en Wedstrijden
Kerk en School
WOENSDAG 18 JUNI 1924
DERDE BLAD
DE TEKST VAN DE FRANSCHE RECEERINCSVERKLARINC.
DE ONTVANCST IN DE KAMER.
OE ONTWAPENING VAN OUIT80HLAND.
In Franscbe Kamer.
In de Kamer «ras Dinsdag we«' geen
plaats onbezet.
Heniot ward door de iin'xerzijde luide
toegejuicht. Hij begon met voorlezing
van de boodschap van den nieuwen pre-
ssdeet der republiek.
De re voorlering werd herhaaldelijk
door applaus onderbroken. Vooral bij
de passage, waarin de president ver
klaart. de grondwet te rullen eerbiedi
gen en steeds ia de rol te rullen blij
ven. welke dene hem toekent. De ge-
beele Kamer, met uitzondering der com
munisten, nam aan dit applaus deel.
Daarna was
dl regeerlng8verklarlng
aan de beurt.
De r eg ee rings verklaring (welke reed
ia groote trekken door ons is gepubli
ceerd) bevestigt, dat het in de bedoe
ling der regeering ligt het Fraasche
gezantschap bij het Vaticaan al te
schaffen, en voorts de wet betreffende
de congregaties scherp toe te passen,
doch niet in een geest van vervolging
en onverdraagraamhetd.
Do regeering ral verder aan de
staatsambtenaren het rakvereenigmgs-
recht toestaan, maar aan den anderen
kant van geen enkel barer recnteo
ai en in geval van een collectieve actie
der ambtenaren tegen de eb tan gen der
°*VoórtS tal de regeering er voor ror
gen, <iat de ftnincicele hulpbronnen,
welke bestemd rijn voor herstel der ver
woei to gebieden, doeltreffend worden
geëxploiteerd.
Zij ral niet torn er. aan de verbeterin
gen. door de arbeidersklasse bereikt esv
ral den achturendag handhaven. Ook
tal tij de internationale arbeidsconven-
ties van Washington en Geaève ratm-
ceeren.
De regeering ral ver<y;r de na.tona.e
productie bevorderen, alsmede de «P»*
dteit der industrie ca don uitvoer der
koloniën. Zij ml dc staatsindustrie«n
moderniseeren en «1 sociale vetrefce-
rirgeu tot stand brenger..
Zv ral optreden al» ü-etig bescherm'
•ter'van het Fransche crcdiet en n..er-
eerst een nauakeurigo inventarisatie
van den financiéelen toestand doen op-
stellen. Voorts ral «J het ^en wicht der
brgTooling verdedigen en. teneinde aan
de schatkist de onmisbare stabiliteit te
geven ral rij zich inspannen om de
vlottende schold te verminderen. Zd
»al aan het publiek aanbieden volgen
vrijen wij in te teekenen voor een gxoo-
t« consolidering soperane, als bet
©ogenblik daartoe is gekomen.
I>© regeering ral verder en reorga
niSie wn het leger doorvoeren vol-
l^. A0 ondervinding in den oorlog
opgedaan en volgens de behoefte van
het land. Zij zal den actieven militai-
diensttijd verminderen, maar <>P
dat Frankrijk nooit van goede
ment een verzwakto vcru
^Frïnkriik «WMl* lef«? ■"""HII
■an nneetatie of overwinning.
wen sell t alleen veiligheid en onafhan-
vSkheid. het wil slecht» vrede voor
rich en de andere volken.
De democratische regeering zal Vrach-
,ig de rechten van Frankrijk sooals
beschreven in de verdragen, verdedigen.
Wij kOba k« '«k' «*'aelof
D. .tan» international" «rfc
wjj wenKhen, maft ni«t kcacuifd Itja
op «McriMheU. Hm <al «aM tan
DuitscUand albangtn. ol het tot Jen
Volkenbond toetreedt, wanneer het
xlcb heeft geschikt naar het verdrag
betreffende de schadeloosstelling en
'ie veiligheid.
Hoe-et ai; vijo»ai« 'taan tesenovee
een politiek .in teiettinlea en inbe-
slaghouding van territoriale an en.
gelooven wij. met het oog op den huldi
gen toestand in Duitschland, ca oe
noodzakelijkheid, om niet alleen Frank
rijk. maar alle volken tegen een nieu
wen aanval van het pangermanisme t«
beschermen, dat het niet mogelijk is.
het Roergebied te ontruimen, voordat ue
in het experts-rapport voorziene pan
den met waarborgen voor de eerlijke ca
daadwerkelijke uitvoering, geconstitu
eerd zijn. en overgedragen aan ce in-
ternationale lichamen, bestemd, om ze
te heheeren-
Wij rijn ook van meening dat het m
1.1 belanir «tt
door middel van eeti gezamenlijk op
treden der geallieerden en zoo spoedig
mogelijk door een actie van den Vol-
k<-nbond de ontwapening van Dui.sch-
land te controleeren.
Wij zullen de kwestie van de veilig*
heid hebben op te lossen door middel
van garnntieverdragenï welke even-
err.s onder contióle van den Volken
bond xirn geplaatst. Frankrijk zal aan
alle volken het voorbeeld geven als
gids naar e-n oprechten en duurza-
tnen vrede. WB zullen bij alle volken
den demoeratischen geest aanmoe-.;-
goa en al het mogelijke doen om den
Volkenbond te versterken alsmede alle
andere internationale instellingen voor
internationale inlichtigen, toenadering
en arbitrage. Wij zullen een politiek
van handelsverdragen voeren en de ban
den nauw fr aanhalen welke ons met
ome gealUeerde vrienden verbinden. Wij
zullen hun het bewijs leveren van den
wensch Daar vrede van de oprechtheid
van Frankrijk. Dit land kent geen haat
Het zal echter geen zwakheid kennen
«en opzichte om diegenen in Duitsch
land die er niet van afzien dc verdra
gen te verloochenen, een rcvanche-
S»cst ts kroeiea u üe idee te vesti
gen van een terugkeer der monarchie.
Wij wenschen dat de democratie ia
IDujtschland op een hechter grondslag
.•al komen te staan. Van thans af ruller*
wij toestemmen in welwillende maatre-
geien, terwijl wij zullen voorzien ia
bepaalde gunsten, zooals opschorting
van straffen en intrekking van uitwij-
zingsbevelen.
Dusdanige besluiten loonen. dat in-
dien tie Duitech© re-geerin» zich Ji&aet
met d© nooiige maatregelen voor loya
le toepassing der experts-adviezen, "de
Franeche regeering die pogingen van
Duitschland zal weten t© beantwoor
den.
De betreurenswaardige gebeurtenis-
sen en de uiteenloopende leerstellin
gen. die one van de regeering te Moe-
kou scheiden doen ons tocJi niet ver
geten. dat het Russische volk langen
tijd naast one op bet zelfde slagveld
lieeft gestreden. _W|j zullen ons van nu
af aan voorbereiden op do hervatting
der normale betrekkingen met Rus-
Land op voorwaarden, welke de eer
biedingen dft verdragen ons oplegt,
terwijl wjj alvorens een formule to
aanvaarden welke de Franeche be-
an gen moet L-eechermen, zekere voor
zorgsmaatregelen moet nemen en in
licht iiigen moeten inwinnen. welke
laatste wil reeds zijn beginnen te
zamelen.
De eenig©.politiek die Frankrijk-
waaitüg is. ia die welke is gehasec-rd
op rechtschapenheid.
De verklaring van Herriot werd
door de linkerzijde voortdurend toe
gejuicht.
Tcr.r-.nde het debat te bekorten,
word door d© regeeringspartijen. niet
inbegrip van de socialisten, besloten
alle door hen ingediende interpellaties
in to trekken.
Na Uerriot was Üu« alleen de oppo
sitie r»an het woord.
De leider der communisten. Marcel
Gachin. opende liet debat. Op welke
wijzo zal de regeering do particuliere
epoorwegmaatschapnijen kunnen
dwingen de ontslagen «poorwegbeamb-
I .n v. r: i"-r.s*. 10 nemen? vrw;
hii. r-n welke middelen x.al zij toe
passen om de wet op den achf urendag,
welke door de particuliere indusiri©
voortdurend wordt overschreden te
handhaven
Tenslotte keerde hii zich tegen het
rapport der experts, hetwelk hij voor
bot Ameriksnnsehe groot-knpitaal
slechts een middel noemde <im Duitsoli
loml onder zijn controle te krijgen.
Frmkrijk zal daarop volgen.
Ds geschiedenis hoeft aangetoond»
- aldus Cachin dat hervormingen
alleen door revolutie kunnen worden
verkregen. H:i wekte daarom tot ver-
broederin» van het internationale pro
letariaat op.
I)e volgendo spreker was Rollin na-
mexia hot centrum. Ilif sprak zich te
genover de nieuwe regeering voors
hands niot vijandig uit en wilde eerst
haar daden afwachten.
Louis Dubois ais oud-voorzitter van
de Commiesie van Herstel, hield ver
volgens eon toer lange redevoering
onder citeering van velo cijfers, waar
in hii de geschiedenis van het herstll-
vraagstnk weergaf.
Verder i« alleen nog Bokanöwski in-
t'eachreven, die do regeering zal in-
terpelloerea over haar financieele po
litiek.
Wanneer tot stemming wordt ovor-
eogaan. zullen do radicaal-socialisten
en motie indienen. Welke in do vol
gende torznon vervat zal zijn
..De Karnor, f»cslotou do republi-
keinech© politiek voort te zetten, wel
ke door hot land ia aangewezen en
vertrouwen stellende in do regeering.
gaat over tot de orde van den dae.'"
Men verwacht, dat het debat mor
gen zal worden beëindigd en dat een
groot deel van het centrum met het
nkache deel der rechterziido zich van
mining zal onthouden. zc-"dat Her
riot oen groote meerderheid zal krij
gen.
Do voorlezing van do presidentieel©
"vischap en de minifterieele ver
klaring in den Senaat werd horiiaald^
lilk onderbroken door applaus van
tweederde der vergadering.
De vice-president Bienvenu-Msrtio,
deed vervolgen» voorlezing van Don-
morgue's ontslagbrief al* Senator, en
©tolde voor den nieuwen pneeident der
republiek do felicitaties en de beste
wenschen van don Senaat t© doen toe
komen voor de vervulling van ziin
hoose ambt in het belang van Frank
rijk en do republiek. Hierop volgden
algen;een© toejuichingen. Do zitting
wer«l daarop opgeheven en tot Don
derdag verdaagd.
De Volkenbondsraad heeft de Brit-
sche nota %>nderrocht betreffende het
recht van onderroek door den Volken
bond bii de a.s. coatrfile op de ontwa
pen-ng in Duitschland. Oostenrijk, Hon
garije en Bulgarije, wanneer de huidige
rontröle zal zijn geëindigd. Lord Par-
moor wees met nadruk op het belaag
van dere kwestie, nc-g ingewikkelder
geworden, ten gevolge van het ver-
zoek der geïnteresseerde regecringen"
aan de besprekingen van den Raad
deel te nemen.
De Jouvencl stelde daarop voor; ie.
dc prejudicieelc kwestie aan een co-
znitd van juristen voor te leggen.
ac. aan de permanente consultatieve
commissie de voorbereiding der con-
trólc-organisatie op te dragen, waarbij
dan de Volkenbondsraad zich verdere
beslissing voorbehoudt.
Branting ging met dit voorstel ac-
coord.
Dc R.-.ad besj-io*. voorts het advies
an het Permanente Hof van Intczn.
Justitie in te winnen betreffende de
grensbepaling tusschcn Joegoslavië en
Albanië
Vsrsprtld nieuws
DE VERKIEZINGEN IN ZUID-
AFRIKA.
Het riet er naar uit dat de regeering
het onderspit gaat delven. Smuts self
is" ook verslagen te West-Pretoria, waar
de Labour-candidaat gekozen werd met
1407 stemmen tegen ion op Smuts.
Voorts werd do leider der Labour-par
ty, kolonel Creswell, met groote neer-
derheid te Denver gekozen, terwijl de
Zuid-JUrikaansche partij een vroegeren
zetel van hem heeft gewonnen.
Bij de afzending van 1 bericht had
de Labourparty 7 zetels gewonnen te
gen 3 zetels verloren door do S. A.
P, 3 door do Nationalisten 1 door
een onafhankelijke.
EERSTE KAMER
17 JUNI
Waterstaat De Vlissingsche haven
Arbeiderswenschen in mijnen en op spoor
wegen
VanHaa? was het woer Eerste Ka
mer. Om vorder te gann met „Water
staat". welk begrootingshoofdi-luk
door hot Fuiksterrecè» is onderbro
ken geworden. In do week na Pink
steren heeft de Eerft© Kamer niet ver
gaderd. alsof zij .plenty time" had.
En haar taak io nog zoo srootafdoe
ning binnen een behoorlijken tijd
eiacht grooten spoed- Thans 1? Juni
moeten nog drie begroetingen wor
den afgedaan. 17 Juni 1924'
Nog drie begroetingen voor 1924
De heer Smeengo ©prak vandaag hol
eerst. De ..beetevner" van „Schutte-
vaer" moet natuurlijk de vereenigin-
gcri. die de liefd© van ziju hart hol'ben,
verdedieen. steunen en de wenschen
bepleiten. Dankbaar was do heer
Smeenge voor wat reeds eedaan werd
tot verbetering van venscliil lende
vaarwegen, dankbaar, niet voldaan.Hij
vestigde de aandacht op verbetering
van Rijn en Lek. Op de noodzakelijke
verbetering van den vaarweg van Rot
terdam naar Amsterdam. De Goud
echo ©luis is de «enige hinderpaal.
Waarom wordt daaraan nog niet bo-
gonnen?
Feller wie de heer Smeenge. toen
hii uitvoering van do Vlissingsche
werken vroeg. \Vaarom lvgint de mi-
Distor van Waterstaat daaraan toch
niet vroeg hij t Is hot in Nederland
ooit voorgekomen, dat een wetsont
werp. dat aangenomen is. nimmer
werd uitgevoerd. In 1919 is hoeloten
tot uitbouw van de Vliesingsche ha-
vm m than© nog niet©.... 1924 I Kon
het ziin. dan uit to zich de lieer Wibaut
vo& wat sterker. Hii sprak van een
lijdensgeschiedenis der V'liasingedhe
haven, (".©vaar voor Rotterdam do
heer Arntz prak daan-un v6<5r Pink
steren is niot te duchten, wijl Vlie-
singen, meende do heer Wibaut («en
oud-Middelburger) alleen een aanloop-
hnven zou kunnen worden. maAr dan
ook ale zoodanig \-nn groote beteeke-
nis voor de interna'.ionale scheepvaart
zou kunnen worden.
De heer Wibaut vreesde, dat er met
de Vlissingsche haven iet© achtor de
schennen geschiedt. Waarom andere
zoo geheimzinnig poaaan mot do uit
voering van de wot.t
Met den hoor Wibaut mole hebben
zich gioleren drie sociaal-domoorn-
tisdie !<y.lon von don Senaat geuit. Do-
halve doAmsterdamKcho wethouder, do
hoeren do Jonge en Molbnaker. De
heer do Jonge aprak \-oornarnelijk
'over hot mijnbedrijf, de heer Molurja-
ker bovenal o\-or de spoorwegen.
De eerste der beide hoeren pleitte
voor arbeidevertegenwoordiging in
den Mijnrand. Waarom wel in don
Iloogen Raad van Arbeid en niet in
den Mifarud. Ook geloofd© do hoor
de Jonge dat het suaietoezicht,
ond&r-erond en boven-grond niet vol
doende i»; er ziin te weinig contro
leurs. Teveel invloed ook vroeaie hij
van Roomsch-Katholieken in d9 mijn-
etreek.
Tenelotte de heer Mol tm aker. Hij
was de laatste voor vanmiddag. Eerst
stelde deze de zaak. die hii behande
len wilde, algejneon d<»r te vragen,
waarom ami het. hoofd van „Water
staat" altird mannon ©taan, die zich
niet thuiegovoclen aan dat departe
ment. osn de uitgebreide taak. die hen
daar gewacht heeft. Daarna werd de
zaak in het bijzonder greteld, met de
vraag, waarom de huidige minister
nog zathet apoorm-egpersonefel heeft
het vertrouwen in den minister opge-
zegd.
Dan werd den heer van Rwaay ver
weten. dat tegen do anarchie dor
autobussen ge-n maatregelen nam.
net ©enige wat daartegen helpen zou.
was annexatie dor autobusmaatschap-
pijen en intensiever exploitatie der
spoorwegenvooral op Zondag
meende de heer Mol tm aker.
Slechte hii 's ministers larievenpoli-
ti- k kan do heer Moltmake-r zich aan
sluiten. Maar orerigor.9 had hii nog
wen6chen voor derde-kl^ese-coupé's
011 voor automntieclie koppelingen.
Weinig fuiuctio word getoond in de
bevoegdheden van den peivuieelsraad.
do dienst- on rusttijden hadden instem
ming allcrminet, om oen pensioenre
geling werd eoiTaagd (die in 1920
roeds toegezegd werd).
Bij hot begin der vergadering werd
door don voorzitter, don heer Van
Voorst tot Voorst, huid© gebracht,
aan do nagedachtenis van wijlen den
minister van Staat. Jhr. Mr. A. F. de
Savornin Lohman. Minister van
Sw.-t.-iv sloot zich namens de regeering
bii dio woorden aan.
Morgen om elf uur voortzetting van
ateretaat".
TWEEDE KAMER
Rond de Tariefwet - Spoedig met recès -
Vlotte werkzaamheden Plaatselijke keuze
Het wetsontwerp is door de Tweede
Kamer aanvaard geworden.
Van den lieer Schaper kwam heel
schernc oppositie tegen het voorstel
van de centrale afdeeling der Kamer
door den voorzittor, diroct na opc-
ing van de vergadering van vandaag
odegedecld om "reeds over veer
tien dagen, op 2 Juli, de nieuw© Ta
riefwet. dezer dagen ingediend, in do
afdeelingen te onderzoeken. In zijn
oppositie vond de heer Schaper ster
ken steun bij tien heer Dresselhuvs.
Beiden achten het glad-onmogelijk dat
in 14 dagen do Kamerleden het nieuwe
ontwerp zouden kunnen bestudoeren,
glad-onmogelijk de belanghebbondo
takken van nijverheid nog in dien tijd
te raadplegen, hen uit te noodigen met
gegevens te komen. Beide hecron vroe
gen ook of niet een bijzondere com
missie noodig zou zijn. De voorzitter
wees om deze laatst© vraag allereerst
te beantwoorden er op, dat ook bij bet
ontwerp-Kolkman, evenals thans do
centrale sectie gelijk inzicht had en
geen bijzondere commissie werd noo
dig geacht. De heer Schaper bleef
daarop aandringen en hij bleef ook
vasthoudend in zijn afkeuring van het
onderzoek in do afdeelingen op 2 Juli.
De voorzitter had gcenerlei bezwaar
tegen een afdeclingsonderzoek een
weck of twee weken later, maar at-
dcelingsor.derzo©k n a het recès nehtto
hij zeer afkeurenswaardig, wijl dan do
regeering met de opbrengst van dc Ta
riefwetswijziging geen rekening meer
zou kunnen houden voor het nieuwe
boekjaar. Omdat dan de memorie van
antwoord tP laat komen zou en behan
deling in openbare vergadering voor
1&25 niet mogelijk zou zijn. En
merkt© de heer Kooien op een rijk
dom van gegevens is verwerkt in het
VoorL Verslag op de (nimmer in be
handeling gekomen) tariefwet-Kolk-
man. De heer Schaper bleet vast
houden. Kwam met een voorstel-op-
scbrift om n a het zomerreces de Ta
riefwet in de afdeelingen te onderzoe
ken. Dit voorstel kwam in stemming
en werd verworpen (rechts tegen
links) met 41—20 stemmen. Dc voor
zitter -wees er nog op, dat dc Kamer
hecle vrije weck had om te studee-
want aan het eind dezer week
zou de Kamer met recès kunnen
gaan... als zij wat opschoot. Deze zoo
terloops geuite meciedeeling zal haar
uitwerking niet missem Met vacantie
in zicht werkt de Kamer in dubbelen
spoed, werkt zij hard. Te diplomati-
scher was die mededecling waar zij op
een zoo schoonen zomerdag als die
van vandaag werd uitgesproken. I)e
Kamer ziet thans het doel, zij is in den
ban gekomen van de liefelijkheden
eener spoedige bevrijding van voor-
loopige verslagen en memoriên van
antwoord.... en dan wordt de parle-
m^ntsfilm versneld. Nu hollen
wij naar het einde De voorzitter was
zon verstandig dc artikelen-bespre
king van de Ruilvcrkavolingswct aan
het eind der agenda t© plaatsen. I)e
lust om te praten over dit uitermate
techniseh-agrarische onderwerp zal
dan wel al heel gering zijn. Pc Ka
mer zal dan eens afbandeling van ha
mer-amendementen medemaken.
Het begon al flink met den aan
vang der agenda.
Over het wetsontwerp tot het schen
ken van oen studiebeurs van j 40<i aan
vijf buitenlanders, die in het inter
nationale Haagje de academie voor
internationaal recht, willen bijwonen,
buitenlanders van wien men voor den
groei van het internationaal recht
veel verwachten kan. heeft ons Lager-
huis geen woord gezegd: zij stemde
blijkbaar van ganseher harte en ho-
grype ijk met deg liecren van Kar-
ncbceks voordracht in.
Over een naturalisatie-ontwerp
sprak de heer Beuraer enkele min of
meer formeele bezwaren uit hij had
er bezwaar tegen een jong© dame te
naturaliscercn, die meerderjarig was
geworden in den tijd, verloopem tus-
schen aanvrage en de openbar,, be
handeling van het ontwerp, dat gevolg
van die aanvrage (gedaan door den
die met de zijnen Nederlander
wilde zijn) was.
Een ontwerpje, hetwelk vroedvrou
wen in geval van nood bij bevallingen,
bevoegdheid geven wilde geneesmidde
len toe te dienon, kreeg ook al .geen
tegenkanting. Evenmin als een for
meele wijziging van de Suikerwet.
Drie conclusie» van commissies volg
den. Een suppletoire begrooting voor
Nederlandsen-Indië, wera maar heel
spoedig afgedaan, zonder dat éën lid
tot do ontdekking was gekomen, dnt
dc minister van Koloniën niet achter
dc groene tafel zat. Nog een ontwerp,
tot vaststelling van het slot der re
kening van do koloniale uitgaven en
ontvangsten voor Suriname over 1919
de minister bleef afwezig werd
afgedaan.
En toen was do Kamer aan het
Drankwet-wijzigingontwerp \aa den
beer Ruigere, iiet initiatief-ontwerp,
dat invoering \an Plaatselijke Keuzo
bedoelde, aan do orde. Maar ook dat
werd gi rmiddag afgedaan. Het ont
werp, dar precies eender luidde, als
het in '21 behandelde initiatief-ont
werp, hetwelk met tamelijke meerder
heid in do Tweede Kamer aangeno
men, in den Senaat met één stem
meerderheid werd verworpen. Begrij
pelijk, dat teruggegrepen werd in do
discussies van enkele jaren her. Reeds
Mevr. Bronsveld-Vitringa, deed zulks,
waarschijnlijk omdat zij in '21 d© dis
cussies niet medemaakte.
Mevr. Bronsveld was togen het
ontwerp. Vee! bezwaar had zij tegen
de tendenz van het initiatief-voorstel,
dat de eerste stap zou kunnen ziin op
den weg naar directe volksuitspra
ken, naar het volksreferendum. En
zij aarzelde niet. de woorden des hec-
en van der Feljz in de Eerste Kamer
■esproken, ettelijke jaren geleden, tot
e har© tc maken, dat het referendum
n strijd was met de Grondwet. Ook
wantrouwde deze r.-k. vrouwelijko af
gevaardigde de goede gevolgen van
dwang tot drooglegging. Met het
vbörbeolï en <S& ^.óöTlIch-
ting kan thans veel meer vorkregen
worden: er is thans in het geheel geen
moed meer too noodig (gelijk vroeger)
om geheelonthouder te zijn. De eigen,
telkens opnieuw inperkende tendenz
van de drankwet is veel beter dan
Plaatselijke Keuze. De drankbestrij
ding moet een zaak van de ihen?chen-
persoonlijk worden, de gevaren zijn
veel grooter voor het huisgezin, dan
voor het publieke leven. En ..Plaatse
lijke Keuze" zal het drankgebruik in
huis doen toenemen. De verleidende
invloed van de omgeving wordt ver
minderd, maar de gewoontegebrui-
ker zal. tot nadeel van de kinderen,
in eigen huis tot drankgebruik over
gaan. Niet ten koete van het huisge
zin mag tot plaatselijke keuze worden
overgegaan. Door dwangmaatregelen
wordt het kwaad geprovoceerd in
huis. Met ideêele middelen kan veel
meer bereikt worden.
Ook Mevr. Bakker-Nort gevoelde,
dat het kwaad van het drankmisbruik
zoo groot was. dat bestrijding uiter
mate noodzakelijk is. Maar ook zij ge
loofde dat de nadeelen. die het ont
werp bracht in zijn middel van be
strijding veel grooter zijn, dan de
voordeelen. Zij sloot zich bij haar
voorgangster aan, dat de Plaatselijke
Keuze met haar referendum tegen de
Grondwet inging Wat de drankwet
thans aan strijdmiddelen bood. was
voor de v.-d. spreekster alleszins vol
doende: met. plaatselijke inzichten en
behoeften kan toch rekening worden
gehouden door den gemeenteraad.
Voor agitatie vreesde zij, agitatie in
de gezinnen voor clandestinenverkoop
voor dwang tevens Juist om de
drankbestrijding. Dewelke de prac-
'ik leerde het in Noorwegen na
deel van dwang ondervindt: verbete
ring moet van binnen uit komen. On
doeltreffend zal do Plaatselijke Keuze
blijken. Ten slotte kwam no'e de ern
stige vrees voor aantasting van de
persoonlijke vrijheid.
F.n de heer Dresselhulj; noernde
hel eveneens een lofwaardige daad.
dat de heer Rutgers met het ontwerp
kwam. Om het goede van drankbe
strijding. Maar de beer Dressel-
huijs zal tegenstemmen, allereerst
omdat hjj er legen is, dat een een
maal verworpen wetsontwerp weer
aan de Kamer werd voorgelegd.Voorts
omdat de wetgever niet opvoeden
kan, dat moet met zedelijke midde
len geschieden. Welnu de zedelijke
middelen van de drankbestrijding
hebben hier te lande zoo groot succes,
dat het niet noodig is de vrijheid van
beweging van 9/10 van ons volk te
benadeelen. Er bestaat naar het in
zien van den heer Dresselhuijs geen
enkelen rechtsgrond, die iemaud de
welke matig is, het gebruik van een
glas wijn onmogelijk maakt. Veel
meer verwacht de leider van den Vrij
heidsbond van de verachting, waar
aan een dronken man bloot staat.
Maar ook, het ontwerp is onlogisch,
want hoe minder drankbe-trljders in
een dorp (de groote steden zullen er
geen Inst van hebben) hoe eerder
plaatselijke keuze. Elk© objectieve
maatstaf ontbreekt.Noodzakelijkheid
voor het verbod is er niet. Het eene
dorp, waar inperking uoodig is blijft
„nat", liet andere „droog", waar
het in het geheel niet noodig is. Prin
cipieel bcteekent het ontwerp niet
anders dan propaganda! En het is
thans niet de tijd om aan vergunning
houders binnen gebieden, waar de
plaatselijke keuze uitwerking hoeft,
joarlijkscho uitkeeringen 1e gaan ee-
ven, die zij behoeven om de opheffing
van hun bedrijf.
Mevr. Groeneweg wns de eerste der
afgevaardigden, ook de eenige. dis
zich vóór het ontwerp uitte. In den
breedo ping zij na, welke goede din
gen de S. D. A. P. reeds heeft ge
daan om den weg voor plaatselijke
keuze te plaveien. De teeen'tanders
van de drooglegging in Amerika
eischen dnnr. wat de drankbestrij
ders in Holland wenschen; plaatselij
ke keuze. Wil men beter verdediging?
Gebruik van drank wordt er niet
door tegengegaan. Want ieder mag
'drank gebruiken, doah niet in open
bare gelegenheden. In het algemeen
bestreed Mevr. Groeneweg natuurlijk
liet drankgebruik. Geld dat voor
drank wordt uitgegeven, brengt veel
minder arbeid, geeft veel minder
menachen werk, dan geld voor boe
ken, schoenen etc. Mevr. Groeneweg
acht het juist noodig, dat in bepaal
de gemeenten, die geheel uit geheel
onthouders bestaan, eindelijk die toe
stand eens in de wet wordt vastge
legd. Maar bovendien: moet niet voor
het komende geslacht Worden ge
zorgd? Moet niet voor dat geslacht
gezorgd worden dat de verleiding uit
het openbare leven wordt weggedaan,
opdat het in een drankvrije atmosfeer
opgroeit? Do vrouwen aldus Mei.
Groeneweg hebben or recht op. dat
het maatschappelijk verkeer van
drank vrij is, want zij', niet de groot
ste zondaars, lijden onder het drank
gebruik het meest. De vrouw zal wel
zorgen, dat de drank haar gezin niet
in komt. Om haar kinderen. De jeugd
zal het allermeeste baat hebben bü de
aanneming van hef ontwerp der plaat
eelijke keuze. De jeugd moet afreke
nen met den drankduivel.
De heer Oud opperde met zijn
partijgonoote BakkerNorfc staats
rechtelijke bezwaren tegen het refe
rendum. ,.ln den strijd met de
grondwet" stelde ook de heer Oud
ast. De Kroon zal nimmer weigeren
vanneer in een eemeente een vol
doende meerderheid voor drooglegging
is. Wat blijft er dan van de bevoegd
heden der Kroon? Wol degelijk is er
een referendum, misschien een ..con
sultatief' een „adviseerend" referen
dum, maar een referendum.
De heer Rutgers noemt 't wel een
georganiseerd petitionnement. maar
het is het niet.
Mevr. Westerman sloot zich nog in
hel kort bij Mevr. BronsveldVitrin
ga aan: van het voorbeeld en de
'oorlichting moet alles verwacht wor-
len voor drankbestrijding.
Hoe men ook tegenover Plaatse
lijke keuze staan mag er ziju op
goede gronden verschillende meenin
geu mogelijk de heer Rutgers, de
eerste onderteekenaar verdedigde het
initiatief-ontwerp met talent. De for
meele bezwaren des heeren Dressel
huvs kon hij niet onderschrijven.
Op-het buitenland (Amerika en Noor-
vegen (moest z.i. niot te veel gelet
vorden, omdat in die beide landen
drooglegging bestaan, maar geen I
Plaatselijke keuzee
Geleidelijkheid is evenzeer mogelijk
fcef3e <fe Keer Rufgen ««- bij 8*8
Drankwet als bij Plaatselijke keuze.
Iet© nieuws, waarvoor een nieuwe
theorethische grondslag moet gevon
den worden, brengt Plaatselijke
keuze niet. Immers ook volgens da
drankwet kan, wanneer ,de gemeente
raad de beslissing daartoe neemt, ©en
gemeente wiordcn drooggelegd. De
heer Rutgers geloofde dat 't> noodig is
den werkelijken toestand in gemeenten
met de wet in overeenstemming te
kunnen brengen met de gezindheid
van de groote meerderheid der be
volking. Het bezwaar der gezinpen
dat Mevr: Bronsveld voordroeg achtte
de heer Rutgers paradoxaal: het ge
vaar voor de gezinnen wordt im
mers Juist groot door de publieke ver
leiding. Vermindert die, dan vermin-
dort ook het gevaar voor de gezinnen.
De heer Rutgers kon niet inzien,
dat bij het initiatief-ontwerp van een
referendum, in den gewonen zin,
sprake was: de Kroon heeft de beslis
sende macht.
Replieken waren niet noodig. Bij de
artikelen had do heer Staalman een
amendement om de gewone meerder
heid van de helft plu6 één, die over
de weMchelijkheid van een sterke
drank-verbod zich moest uitspreken,
te verandoren in een meerderheid
der kiezers van J. He» amendement
werd verworpen met 4133 leden.
Het Plaatselijke-Keuze-ontwerp werd
aangenomen met 4430 leden.
De heer Rutgers werd door zeer
velen gecomplimenteerd en aange
wezen om het ontwerp ïn de Eerste
Kamer te verdedigen. Maar wat zal
onze Senaat doenl
INTIMUS»
INCEZONDEN MEOEOEELINCEN
60 Cts. per regel.
Keelontsteking
Ccatarrh, bronchitis, schorheid. I
Gebruik AKKER'»
m Abdijsiroop
BJÖRNSON EN IBSEN.
De oude Noorsche dr. Edvard Bult
die Björnson en Ibscn in hun laatste
jaren als dokter heeft bijgestaan en
hen look Van vroeger kende, heeft
te Kopenhagen aan een verslaggever
van Politieken het een en ander over
zijn beroemde, patiënt verteld. Hij
trolc o.a. deze vergelijking:
Bij Björnson begon het werk met
een probleem, en dan schiep hij een
reeks menschen die het probleem be
handelden en oplosten. Bij Ibeen be
gon een nieuw werk hiermee, dat hij
in ijn binnenste eén mensch leerde
kennen, met hem samen leefde en ge
leidelijk indrukken kreeg van de ver
houding van dien mensch tot ando
ren. Daaruit ontwikkelde zich zijn
nieuwe werk, en als dan ten slotf)
de verhoudingen een probleem had
den geschapen, zette hij zich tot
schrijven.
Ibsen leefde zoo ïn zijn figuren,
dat hij ze soms letterlijk voor zich
zag. Ibsen's weduwe vertelde eens
aan dr. Buil, dat haar man op een
keer, terwijl hij met Nora bezig was,
bij haar in do kamer kwam en zei:
Nu is Nora bij me geweest, ze had
een blauwe japon aau.
Ibsen was niet toeschietelijk, maar
wie hem goed kenden, hielden van
(hem. Dr. Bull Was eens mot trijp
vrouw, na Ibsen's dood. op reis in
Italië en kwam te Amalfi in het lo
gement, waar Ibsen Nora heeft ge
schreven. Toen de waard hoorde, dat
Buil de dokter van lbsen was ge
weest. was de than diep geroerd, riep
zijn vrouw, zijn dienstmeisje en zijn
ouden knecht om Buil en diens vrouw
te zien. De oude knecht viel» voor
mevr. Buil op de knieën en kuste
haar de hand. In het leven van die
eenvoudige menschen had lbsen een
groote rol gespeeld.
Dr. Buil vindt Björnson en den
Deenschen dichter Meier Goldschmid»
de twee grootste mannen die hij
heeft gekend. Het was het groot
menschelijke in hen. waarom hij hen
700 hoog stelt. Met Björnson heeft
dr. Buil de laatste j'aren van diens
ler-en veel gesproken over de kunst
om oud te worden. Hij vindt, van die
gesprekken veel terug in Björnson's
werk Daglannet.
Kegelen.
HAARLEMSCHE KECELBON D.
In het gebouw aan de Tempeliers
straat werden de prijzen uitgereikt,
die behaald zijn op 'het concours ter
gelegenheid van het 25-jarig bestaan
van den Hoarlemschen Kegelbond.
Hieraan waren feestelijkheden verbon
den. De heer Groenewegen, de voor
zitter, reikte de prijzen met toepas
selijke woorden uit.
Het bestuur van den Ned. Kegel
bond overhandigde aan alle be
stuursleden van den Haarl. Kegel
bond ter herinnering aan dit jubi
leum een medaille.
Het Adriani-Ensemblo uit Den
Haag heeft den avond opgeluisterd
evenals het Jazzband-orkest onder,
leiding van den heer Stoeken.
NED.HERV. KERK.
Beroepen te Kamperveen ds. J. L.
Dippel te Groningen.
Aangenomen het bc-roe-p to Blij-
ham de. O. Reinders te Kooten.
GEREFORMEERDE KERKEN.
Beroepen te Hoek (Z.> c? heer J.
B. Vanhaelen. cand. te Alblasserdam
to Nieuwbuinen ds. D. Steenbuis
te Loopersum.
Bedankt voor het beroep te Naar-
den ds. J. Ocetveen te Wilnis;
te Hendrik-Ido-Ambacht ds. A. B.
W. K. Kok te Wommels.
GEREF. GEMEENTEN.
Bedankt voor het beroep te Ameler-
dsm en Werkendam ds. A. ce Rlols to
Vlaardineen.
CHR. GEREF. KERK.
Bedankt voor het beroep te s-Gra-
venhage ds. A. H. Hilbers te En
schedé,
