NATIONALE
PREMIEVERLAGING
Het 75-jarig bestaan van het Provinciaal
Ziekenhuis nabij Santpoort
Stadsnieuws
Kantonaerscht
INGEZONDEN M E D ED EE LI N CE N h 60 Cts. por regel.
LEVENSVERZEKERING-BANK, 1863, ROTTERDAM
De toenemende winsten en de buitengewoon krachtige
financieele positie der Nationale hebben mogelijk gemaakt;
voor verzekeringen van 10.000.of hooger, afgesloten
met ingang 1 Juni 1924 of later.
Een rede over krankzinnigenverpleging in vroeger jaren en nu
In verband met het 75-jar:g be
staan van net Provinciaal Ziekenhuis
nabij Santpoort werden heden. Don
derdagmorgen te ongeveer kwart na
elf uur, verschillende senoodigden
door de Commissie van Bestuur van
hec Ziekenhuis ontvangen. Behalve
de leden van Gedeputeerde Staten
en Provinciale Staten waren aan
wezig Jhr. Mr. Dr. A. Rüell,
Comi-.issaris der Koningin;; in Noord-
Holland, Mr. S. H. Yening Meinesz,
griffier der Provinciale Stal-;; van
Noord-Holland, Jhr. C. J. A. Reigers
man, hoofdinee ce ttx-directeur van
den Provincialen Waterstaat, Prof.
Dr. G. C. van Walsem, Dr. J. H.
SchuunnansStekhoven, inspecteur
van het Staatstoezicht op Krankzin
nigen, Dr. A. Benders, geneosiieer-
directeur Van het Provinciaal Zie
kenhuis „Duin en Bosch" en het be
stuur van die stichting.
De-voorzitter van de commissie van
bestuur van het Prov. Ziekenhuis na
bij -Santpoort, de heer A. W. Michels
sprak een woord van welkom rot de
aanwezigen, waarna de geneesheer-
directeur, Dr. W. M. yan der Scheer
een belangrijke rede uitsprak.
Om ïn een kort tijdsbestek alhier te
schetsen welk een strijd en moeite het
heeft gekost, de meening, ook onder
het groote pufc'i-k. ingang te com
vinden, dat een krankzinnige een zie
ke is, zou tot de onmogelijkheden be
boeren.
Toch za! ik pogen om op dezen dag,
den herdenkingsdag van Het TB-jarig
bestaan van liet allereerste provincia
le gesticht, waarin bij de stichting
800 ea thans 1400 patiënten kunnen
worden opgenomen, hier uiteen te zet
ten in enkele trekken, op welke wijze
thans de geesteszieken verzorgd ec
verpleegd worden.
Eerst deed spreker enkele meoeaee-
lingen over de opva'ticgen van vroe
ger en de wijze waarop men toen
krankzinnigen behandelde.
Uit de boeken van het _Oude Testa
ment, zoowel als uit de fabelleer der
Grieken, blijkt duidelijk, dat men
krankzinnigheid zeer wel kemde.
Tfe; eerste beek van den proleet
Samuel doet ocs koning Saul kennen
als een hoogmoedig vorst, vel naijver
en wantrouwen, met impulsieve wce-
do-aanvallen en waanzinnige depres
siestadia. waartegen het harpspel van
David als geneesmiddel werd aange
wend.
Het boek van den profeet Daniel
schetst Nebnkadr.ezar, stichter van
het Eahylonisch-Chaldclsche rijk, ai»
een lijder aan angstige droomen. vi
sioenen en gehoorehalhieinaties, ten
gevolge waarvan hij zich in een dier
veranderd waande.
De Grieksehe heldenleer doet ons
Ajax als een waanzinnige kennen, die
door furies gepijnigd, zichzelf van het
leven berooft.
De dochters van Proteus versmaad
den den echt. Hepen in de wildernis
rond en gedroegen zich als het vee
op bet land.
E»n Trasüaus hield al de «hepen
in de haven van Athene voor de zijne
en gaf ze namen.
Over de behandeling hooren wdj
slechts voor het eerst uit de gesenrif-
ten der Roraeinsche geneesheeren,
pl.m. 200 na Christus en daaruit
blijkt, dat men voor dezelfde opvat-
ringen streed, als waarvoor men nau
welijks een halve eeuw geleden blijk
baar opnieuw strijd moest voeren, «too
schrijf; Caelrus Aurelianus, genees
heer in het begin der 3e eeuw: „Als
sonr. ii'-.n voedse'.onthouding voor
schrijven ra daardoor, evenals men
het wilde dieren doet. de krankzinni
gen tc temmen, zoo toonen zij daar
door, dat z;j zelf gekken zijn en van
de geneeskunst niets begrijpen. Ban
den moeten noodzakelijk de lichaams
deel en beschadigen. Wat moet. men
wel van slaan en zweepslagen zeggen?
Deze kunnen slechts nog meer ©pott
een en is de ziekte voorbij, dan lijdt
de arme patient vreeselijk aan de
door de behandeling (sic!) verterenen
ve rwondisgen
En toch is dit alles weer verloren
gegaan, ;cen door mystiek en bijge
loof de ervaringen der zuivere natuur
wetenschap in een poel van duisternis
werden gedompeld.
De arme parienten werden be
schouwd als verbondenen des duivels
en de leer der bezetenheid bracht ook
zelfs niet-krankzinnigen maar al te
dikwijls ten val. Een bloot vermoeden
was som3 reeds voldoende den onge
lukkige naar den brandstapel Ie bren
gen; herige folteringen op de pijn
bank vielen hun ten deel. Dit was het
middeleeuwgche tijdperk!
Niettegenstaande de wetenschap in
het begin der lSe en 10e eeuw aan
merkelijke vorderingen had gemaakt,
bleven do krankzinnigen nog steeds
verstoken van een juiste beoorüeeling
hunner ziekte. Overgelaten aan ruwe
en onwetende bewakers, werden zij
ais het ware neergegooid in de uithoe
ken der ziekenhuizen, het meest m ge-
gevangenissen, waar men hen in don
kere cellen opsloot en niet schroom
de, zoo zij lastig waren, hen te laten
doodhongeren.
Zoo vond men. in 1S00 nog in hst
voor dien tijd als bijzonder goed inge
richt bekend staande Juliuahoeptutal,
in het midden van ieder© zaal een
sieenen zuil, waaraan kettingen om
de „onrustigen en boozen" te tem
men en te tuchtigen.
Oppassers en oppasseressen waren
rijkelijk voorzien van dwang- en straf-
instrumenten om de onawiiigon te
kastijden.
Conolly, d© Engelacho geleerde, die
het eerst het dwangwtelsol afschafte,
schrijft, fiat in een innristing, welke
hij in ISO bezocht, van de 4Ö0 krank
zinnigen er 70 bijna zonder onderore-
king aan den ketting lagen.
En ul waren er ook toen reeds ve
len, die begonnen de ongelukkigen uit
hun isolement te bevrijden en hunne
ketenen te verbreken, toch bleef nog
heel lang de meening bestaan, dat
slechts met behulp van allerlei dwang
middelen, opahriring, voedse lontnou-
dir.g en straf, verpleging van krank
zinnigen mogelijSc was.
Zoo blijkt, dat nog in 1837 de meea
ten verpleegd werden in hokken. weJ-
ke eens in de week werden gereinigd
en gelucht en het is treffend om te le
zen hoe een zekere van Du uren, op
passer over het Nïjmeegsclie krankzin
nigenhuis. met de-ze gewoonte brak.
hun vrijheid gaf waarvan zij in den
beginne, doordat zij het loouen ont
wend waren, geen gebruik kontien
maken he; a; roc verving door
trassen en goed beddecoed, de rawo
kleeding door nettere, hen aan den
arbeid bracht, kortom geheel op etgea
initiatief aan hen een menschwaardig
bestaan verschafte-
En toen nu 75 jaar geleden, in lS-l'j
Meerenberg werd geoptnd, in .,*a tijd.
waar de n.cuwere iciee-.-n reeus uigaag
hadden gevonden, vond men dua..-
toch nog in o'. ereenstemming met da
toen hi s te lande heeraci.ende mee
ning, da; lijfsdwang bij de behande-
ling van krankzinnigen één der on
misbare hulpmiddelen was, overal
bedsteden met getraliede deuren en
een grooten voorraad dwangbuizen
dwangstoelen.
En toen reeds spoedig na dfö ope
ning plaatsgebrek ontstond en het
nieuw gebouwde geslicht overbevolkt
geraakte, gebeurde-het niet zelden,
zoo schrijft Dr. v an P e r s ij dat
twee menschen ia één cel opsesloten
werden, die dan met riemen aan de
slaapsteden bevestigd werden om on
gelukken te voorkomen. De dwang
stoelen in de cellengangen waren zelfs
vri; veelvuldig bezet, terwijl de ge
traliede bedsteden nooit ongebruikt
bleven.
Eerst nadat voor meer plaatsen ge
zorgd was. kon er in 1857 ernstig aan
gedacht worden, de dwangverpleging
tot het uiterste te beperken.
Het Ls de groente verdienste van den
allereersten len Geneesheer-Directeur
het toenmalige Meerenberg ge-
weest Dr. B. H. Everts dat door
diens vooruitstrevendheid en volhar
ding Meerenberg 't eerste gesticht or>
het vasteland van Europa was. al
waar zonder den genoemden lijfs
dwang werd verpleegd.
De opvolgers van Dr. Everts,
Dr. Van Pers ij n. Dr. Van
Deventer en professo- Van
W a s e m hebben zijn voetsporen ge
drukt en hebben voortgebouwd op de
zoo stevig gelegde fundamenten van
een humane krankzinnigen verrijzing.
Spreker liet, eenige lantaarnplaatjes
zien. waardoor de aanwezigen een in
druk kr«tren van deze verzorging en
behandeling in het begin der 19e eeuw.
De cellen zonder voldoende licht en
iucht zijn alle door isoieerkame.r3 met
voldoende licht en lucht vervangen.
De cel behoort tot het verledene.
Kooien zijn er niet meer, getraliede
bedsteden evenmin. Dwangjak en
dwangstoel zijn -naar het museum ver
huisd.
De verpleging geschiedt, nu op goed
'ingerichte ziekenzalen en des zomers
zooveel mogelijk buiten onder waran
da's en, indien afzondering noodig is,
in goed geventileerde luchtige isoleer-
kamers.
Erg opgewonden en verwarde pa-
tienten worden in het permanente
bad verpleegd, waar zij soms lang in
vertoeven om tot rust te komen.
Terwijl in sommige inrichtingen in
wikkelingen nog op ruime schaal
worden t-.-egepast, waarbij de onrus
tige patient, in lakens en dekens
wordt ingepakt, zoodat hij zich niet
kan roeren, komt deze, naar het oor
deel der ra teste psychiaters a's rest
van her vroegere dwanjsysfeem
overgebleven behandelingsmethode, in
ons Ziekenhuis niet meer voer.
Nog slechts enkele jaren geleden
werden ook hier in dit Ziekenhuis
en ik weet dat het nog in menige in
richting plaats vindt vele paiien-
ten des nachts in kamertjes gedaan,
waarin geen ledikant, geen krib. niets
anders dan eon hoop houtwol was.
waarin zij dan meestal geheel naakt
daar zij hunne kleeren en dekens
verscheurden' vertoefden en 's mor-
gens van top tot teen gereini.-d moe>-
ten worden, niet «'.leen"Zij zelf. maar
ook de kamertjes. Van veel meer dan
uitmesten kan men daarbij niet spro
ken.
Dank zij onze badverpleging, onze
bedverpleging en in andere opzichten
gewijzigde verpleging, de uitgebreide
nachtwaakdienstbehooren deze fou
tieve toestanden hier in dit gesticht
tot liot verledene. Men behandelt met
behulp van een relatief groot aantal
geecho-1de krachten de krankzinnigen
als zieken.
Aan deze verpleegwijze is roer al
tijd den naam verbonden van Dr.
VanDe venter die. als le Genees
heer-Directeur de opvolger was van
D r. Van P e rs Ij n. Hij is het ge
weest, die als eerste in ons land stel
selmatig de opleiding van hot verple
gend personeel ter hand heeft geno
men en gepropageerd.
Van deze geschoolde krachten mag
verlangd worden, dat zij den zieke-
Iijken gedachtengang der lijders eeni
ge rm a te begrijpen, en trachten door
afleiding hen daarvan af te brengen
en verstoringen van de orde te voor
komen, door oordeelkundig optreden
in plaats van het vroegere ruwe aan-
jrrnu- n en lichamelijk bedwingen der
De latijnsche spreuk: similia simi-
libus, zou hier toepassing L .nnen
vinden. Geesteszieken behooren be
handeld te worden met behulp van
den geest, doch niet met den starkeu
arm.
De omgeving der patiënten maakt
men zoo gezellig mogelijk; do lampen
hangen niet hoog, schilderijen en pla
ten versieren de muren, planten staan
:n de gangen, de tuinen worden ver
zorgd. En ik mag niet nalaten da.r
voor een eerajaluut te brengen aan
mijn voorganger, aan profe sor Van
Wala.em. die eender krachtigste
ijver aars is geweest voor een zoo vrp
mogelijke verpleging. Onder zijn be
heer is het uiterlijk, zoowel als het
innerlijk van het gesticht zoo gewij
zigd, dat zooveel mogelijk het gevan
genisachtige voor het huiselijke beeft
plaats gemaakt. Lucht en zon moes
ten overal toegang vinden. Het ver
band met de maatschappij moest zoo
groot mogelijk worden, zooveel moge
lijk moesten aan de zieken ideeën wor
den bijgebracht van een zoo groot mo
gelijke gelijkenis met de toestanden
in de vrije maatschappij- Hoorn om
heiningen. hooge hekken verdwenen.
Kortom a!!"» werd gedaan om door
bouw en inrichting het huiselijke in
ons ziekenhuis zooveel mogelijk te be
naderen. Het gesticht moest zijn een
groot huisgezin. Dat deze wensch nog
niet in vervulling is gegaan, doch eor.
speciaal de laatste jaren, mede nis ge-
vol? van de maatschappelijk trewljzig-
de opval fingen, verder van de vervul
ling af is. dan voorheen. Is iets. Hat.
wij slechts met .groot leedwezen moe
ten constateeren.
Voor enkele, m.i. nog zeer gewichti
ge punten zii 't _m:i echter nog ver
gund uwe aandacht te vragen.
In de eerste plaats voor het Sana
torium, dat van zeer bijzondere be-
ieekenis bii do verpleging van onze
zenuwzieken en krankzinnigen ie.
Eerst do verandering van den naam
„Meerenberg" in „provinciaal Zieken
huis". daarna do inrichting van een
SanaioriuxnafdeeLimr of open afdee
iing. od advies en volgens de ideeën
van den inspecteur Dr. Schuunnans
Stekhoven, zijn twee wijzigingen eo-
weeet. welk© prof. van Walsem noe
heeft weten te bewerkstelligen en
waardoor ons Ziekenhuis, ook nu
weer. evenals dat 25 jaren geleden bij
de 50-iar:ze herdenking kon worden
getuigd, ais vooraanstaande mag wor
den aangemerkt.
Tn het Sanatorium kunnen de rie
ken worden opgenomen, zonder het
door zocrvelen gevreesde stempel van
krankzinnigheid. Een wettelijke ver
klaringvan krankzinnigheid ia daarbij
onnoodig, hoewel de ziekten vrijwel
dezelfde zijn. Het Sanatorium bevor
dert daardoor opneming als het nog
tijd is en dit voorkomt, juist waar het
zenuwzieken en lichte psychc«en be
treft menige önmaibchappelilkë en
onsociale daad en veel huiselijke el
lende.
Het bezat van een open afdeeiing
moet als een voordeel voor one zieken
huis beechouwd worden. De naam, die
het daardoor in de buitenwereld
kriigt. kan er slechts in gunetigen zin
door beïnvloed worden. Of men het
juiist vindt of niet, aan het feit is niet
te ontkomen, dat de buitenwereld nu
eenmaal krankzinnigheid als een ken
merk van minder w a aivid'rheid be
schouwt- eoi niet gemakkelijk is om na
itienstèl het krankzinnige individu
weer in ziin midden op te nemen.
De open afdeeiing heeft nieuw le
ven ia het eesticht gebracht en ten
snellere doorvoering van tal van nieu
were denkbeelden waarvan hei Sa
natorium zelf een uitvloeisel is ook
voor de gesrichtepauêuten mogelijk ge-
maakte
Dat het gemis van een Sanatorium
afdeeiing voor de hoogere klassen
patiënten door ons steeds ernstig
wordt gevoeld en deze-u, omdat zij
niet armlastig zijn. dua hierin achter
staan. ie zeker buitengewoon jammer,
vooral als men, zooals ik ben, over
tuigd is. dat het gemis van een Saiia-
toriumafdeeling voor hoogere klassen
patiënten, de opname in liet gesticht
tegenhoudt, waardoor het ziekenhuis
vrii aanzienlijke bedragen ontgaan,
welke nu toch in de zakken van par
ticuliere sanatoria verdwijnen.
Voorts vraag ik nog aandacht voor
de werkverschaffing.
De regelmatige, systematisch in el
kaar gezette arbeid d<-r verpleegden
verricht wonderen. In het jaarverslag
over 1922 zijn een aantal gevallen ver
meld. welke het grooto nut der werk
verschaffing naar voren brengen.
Hier bewandelen wij geen nieuw
terrein. Reeds in de eerste jaren van
het bestaan van dit gesticht, werd
hieraan bijzonder© zorg gewijd, doch
zooals het zoo dikwijls gaat. goed©
dingen werden niet altijd onderhou
den en veel ging wederom verloren.
Met voldoening kunnen wij daarom
constateereu. dat do arbeidstherapi*
in ons ziekenhuis wederom ia uhge-
breiden zin wordt toegepast en uitste
kende resultaten aan kan wij-om. Nog
meer dan voor den normale, is voor
den geesteszieken, doch lichamelijk ge
zonden en krachtigen pen-oen arbeid
noodzakelijk. Dcor don arbeid zien wc
dat dik wij.'a wederom hoogere sftvoe-
lens gewekt worden, reed» verloren
gewaande ambitie kan worden aange
kweekt. afleiding kan warden ge
bracht. lustgevoelen» ontwaken, te
vredenheid ontstaat» het geluksgevoel
groeier wordt.
Doch niet alleen voor den zieke zelf
is door den arbeid groot nut te verkrij-
cott. ook op 'n anderen zeer nuttigen
kant van regelmatigen arbeid cn -©re
gelde werkverschaffing mag gewezen
worden.
Vole krankzinnigen, aan hun lot
overgelaten, in zichzelf opgesloten,
geraken veelvuldig in een staat van
afstomping cn ontaarding, waarin zij
ir.et hunne uitwerpselen err.crcm, met
het eten knoeien, hunne kleoren, hun
beddegood verscheuren, enz.
Dat deze vernielzuchtige, smerende
krankzinnigen der verpleging groote
•omnxn gelde kosten en dat hot de
moeilijkste opgaaf is dezen ongriuk-
kigen ©en eenigezios menscbwaardig©
verpleging te verschaffen, daarover
bestaat wel geen ip'-eoingeversehil.
ïn dien het nu gelukt di-ze rieken
(en hot is on« zeer dikwijl* golukri
aan arbeid te gewennen, laten zii veie
dezer ..gewoonten" varen en wordt
de moei'», welke dikwijls met groote
opoffering en oneindig geduld ee-
oaard moet gaan. ruimechoota be
loond-
Naast de groote geneeskundige
waarde, dienen wii echter «ok de
groote sociale beteekenis .van deze be
handelingsmethode in het juiste licht
te eteüon. Dat een ziekte veel geld
kort. dat do ziekenhuizen groote gel
delijks offers verlangen, dat i» voor de
meeaten vanzelfsprekend. Doel van
het ziekenhuis ia toch den zieke zijn
gezondheid to hergeven, zood»t de
tijdelijk verloren arbeidskracht weer
aan do maatschappij ten goede zal ko
men.
Zoodra men echter met gestichten
voor krankzinnigen te d- ©n heeft,
vindt de gemeenschap hc4 al spoedig
duur gen'->«st. Waarom zoowel geld be
steed aan voor de maatschappij ^heel
□uttelooze wezens, zoo denkt menig
een en zoo spreekt e»n enk»> zoolang
hii hrt geluk hoeft geen familielid an
der de aan onze zorgen toevertrouwde
zieken te hebben. Afgezien van deze
inhumane denkwijze is echter boven
genoemde redenatie bezijden de waar
heid en berust op onwetendheid.
Al wordt iemand door zijn onmaat
schappelijke handelingen, als gevolg
van geestesstoornis, uit de maat
schappij gebannen, daarom behoeft
hij zijn arbeidskracht ca het arocida
vermogen niet geheel te hebben Inge
boet. Het ligt dan ook op den weg
der gestichts-geneesbecren, daarin
bijgestaan door ieder lid vr.n het per
soneel, dit arbeidsvermogen van den
rieke. indien slechts eenigszins moge
lijk, in welken vorm ook, in arbeid om
te doen zetten, waardoor zoo weinig
mogelijk van de mensohclijke produc
tie verloren gaat. Met volle erken
ning van het verlies aan arbeidsver
mogen van vele geestesgestoorden, is
het onze taak dit verlies zoo klein
mogelijk te doen zijn. Ts het geen
mooie opgaaf om door het voor den
patient zeiven zoo heilzame middel,
den arbeid, een deel der voor de maat
schappij reeds verloren gewaande ar
beidskracht aan haar terug te geven,
zeker wordt mooi sociaal werk ver
richt. indien het gelukt een groot
aantal onzer door ziekte uit hun psy
chisch evenwicht geworpen medemen-
schen, die in de maatschappij met
haar aipot cn onverdraagzaamheid en
haar onmeedoogendheid ten opzichte
der niet volwaardige krachten, tot
volslagen nutteloosheid zijn gedoemd,
door den arbeid te veranderen in
personen, die in ons Ziekenhuis nut-
ti? werk verrichten, dat op indirecte
wijze door verlaginz der verpleegprij-
zen. de maatschappij ten goede komt.
Wil men in een zoo groot Zieken
huis als het onze. resultaten bereiken,
dan is het wel eens noodig om met
oude gewoonten en met ouden sleur
te breken. Het begrijpen van nieuwe
re ideeën, doch wat moer is het mee
werken tot het doorvoeren daarvan,
verlangt een bijzondere geestesge
steldheid van al degenen, die bij die
maatregelen betrokken zijn. Op een
dag als dezen i3 hel. treoorloofd een
woord van erkentelijkheid cn dank-
VRIJDAG 27 JUNI,
Hilversum N. 8. F. 1050 M.
9 n.m. Hüversumecha Draadlooze Om
rei- p. Programma:
Spreker: do 11 mieter van ïinsnciéa, H.
Colijn. OcJérwerp: finaccteolo toe
star. J ec de toekomst".
T« pl.m. 9.45 wordt aangesloten het „Du-
b ciks ensemble", onder teidmg van den
.ooi-virtuoos AJdo de Bami. Bovenver
meld ensemble speel; als gewoonlijk op
do zemeravondfeeewn van „Concordia"
to Buseum. Het programma luidt:
1. Iloch Heidekéburg, tnareeh. Hei kt.
2. Viceta Glockcn, wals», Lindsay.
3. Domino N'olr, Ouverture, Auber.
4. Love, Foxtrot, Levis.
5. Chanson d'adiou, Toeti.
6. Fate, Foxtrot, Gay.
7. Liebeslied, viool-solo, Krelsler.
8. Sauna. Valse, Blaier.
9. Dear old Lady, Foxtrot, Pileer.
10. Mar.?ia Rapirusa, Bassi.
11. 12tb Sheet Ray. Boromao.
Concordia te Busstun zal per lijiitele-
foon met de N'. S. F. worden verbonden
ter overbrenging der muziek naar den
sender.
Londen 2 L.0. 38$ M. (Nederl. tijd).
1.30 rum. Concert. The Wireless Trio.
4.20 n.m. Concert- Orkeet en Orgelmuziek
var. de Shepherd's Bush Pavilion.
5.20 n.m. Kinderuurtje-
7.50 n.m. Pianosolo van Kathleen Thorn-
;.20 n.m. Tl-e Wireleee Orchestra; o.a.:
Carmen van Bizet.
10J0 n.m. Weerbericht voor den land
bouw.
10.M n.m. Vervolg orkeet. Selectie uit
Butterfly (Bendix).
Birmingham 5 1. T. 475 M. (Nedert. tijd)
3.60 n.m, Lozelle Picture House Orches-
'ra.
S.20 a.m. Dameruurtje.
5A5 n.m. Klnderuortje.
8.20 n.m. Opvoering var het tooneelspel
in 4 bedrijven .,1'n-Ier '*o flag»" d-jor :b«
Station Company of Players met mede
werking van The Station Orchestra onder
leiding van Joseph Lewis.
1CA5 n.m. David Opesshaw (bariton).
Bournemouth 8 B. M. 345 M. (Ned. tijd).
4.20 a.m. Concert. Trio (viool, cello en
piano).
8.50 n.m. The Wireless Orchestra. Ba!
letmiuslek uit „Hiawatha".
9.06 n.m. Opcre'.ie„A tal# of old Ja
pan" (Een geech leden le van hit oude
Japan) met metewerking van aoliaten en
'ho 0 B. M." a-.oir.
10AO n.m. Orke»t.
10.55 n.m. Liederen r»n Gertrude
Johnson.
Cardiff 5 W. A. 451 M (Nsd. tijd).
Mr. J. Steger. Redevoering bestemd voor
ds scholen over: „Reizen".
3.50 n.m. Hei bioscooporkest van Kalk
man.
5 20 n.m. „5 W. A.V ..Five O'CTocks*
Vocaal en Inatrumeniaa! concert.
8-20 n.m. Groot Operaconeert; opvoering
van „O Trovatore" met medewerking var.
het Stations Symphmniekorkest en het
W. A.-Choir". De tw-e acien van I!
Trovatore. opera v».- Verdl, worden direct
na elkaar opgevoerd.
Manohestsr 2 X. IJ. 375 M. (Nederl. tijd).
3.50 n.m. Con oer 6 van het „2 Z. IJ."»
quartette.
5.35 n.m. Kicderuurtje.
8.20 n.m. Vooaal en instrumentaal ooc-
ceit. Erio Fcgg (plaeoeolo). Muziek van
Beethoven eu Bach. Plymouth Grove Boys'
School Choir. Verschillende koomummeis
8.05 n.m. Redevoering ter gelegenheid
van het jubileum van de Independent
Order of Foroaters.
10.50 n.m. Zangnummer».
Newcastle 5 N. 0. 400 M. (Had. tijd).
4.05 n.m. Concert. Gladys Willis (piano
solo), Kate Gray (Mertoeopraac) en Alice
Bobeoa (vioolsolo).
5.05 mm. Dameeuortje.
5.35 n.m. Kiaderuurtje.
8.20 n.m. Populair Concert me', medewet,
king van the Station Orchestra.
Aberdeen 2 B. D. «95 M. (N«d. tijd).
3.cö n.m. The W:r«le« Quarette en Ja.
net 31 ao Far'.ane (sopraan).
4.50 n.m. Damesuuri-e.
5.30 a.m. Kindervexte'.Hngen.
9.0S n.m. Opvoering van „Cramond Brlg"-
cotnedie In 2 acten van William H. Mur
ray.
10.06 n.m. The WireleM Orohestra. Fan
tasie uh de werken van Ortonbach.
10A5 n.m. Rede van Dr. Whyte over: De
afstand der sterren ea hun schitteren.
Glasgow 5 3. C. 420 M. (Nederl. lijd.)
3.20 n.m. Alexander 6teveoe (redevo*
rir.g voor do srho'.ml over ..Geography
and Trarvel". D. Millar Craig (idem) over;
„Music".
4 20 n.m. The Wireless Quartette.
5-05 n.m. Damesuuitj
8.20 n.m. Kamenntu:c!cavor!<i. medewer
king den heer en mevr. Henderson
(piano en tang)-
10.47 n.m. Orkest onder leiding van Iasac
Lcaowsky, muiiek van Büei.
Edinburgh 2 E. H. 5U M. (Nsderl. tijd).
310 n.m. Hst Orkset var: het Duoedhi
Palais de Dar.se.
&£Q n.m. Kinderuurtje.
Liverpool 6 L. V. 5IB M. (Nsderl. tljd).
4.20 n.m. He'. Bioscooporkest van do
Scala Picture House.
5.50 n.m. Kinderuurtje.
7.50 n.m. Populair concert mei mede
werking van het Militair Orkest van Li
verpool.
10.35 n.m. Montagus Foeter, zang eit
humor.
Plymouth S P. IJ. 2i0 M. (Nederl. tijd).
3.50 n.m. Savoy Picture House Orchestra
Sheffield 6 F. L. 303 M. (Nederl. tijd).
7.50 a.m. Piano^jukstst ander leiding
ran Co'.lin Smith. Klassieke muiiek. Mu
ziek van Beethoven)lcyerb<er. Massenet,
Hindel, Puccini, Dvorak, Bach, enz.
Parijs (Radlo-ParU) 3. F. R. 17M M.
(Ned. tl]d).
1.06 r..m. Concert van het Tzigane Or
kest van Radio-Psris.
5-06 n.m. Radio concert met meewer
king van mej. Bel! en rnsvr. Bameau
(tang). Doctor Ondnt ad Farcassuh <I>e-
busay) Pianoeolo, Clarinetsolo. Le Xoycr
(ScJiurnar.n) en Amour que vcux tu
mol (Lulli) eargT.am.Ttcr» ten gehocre to
brengi-n door Melte. 14» 11. Aria 'Bach)
Vioo'.so'.o. Clarinet. J oil May jo'i (Rioou:'.)
tang door mevr. Ra mean. Apr)* IVtd (F.
Schmiite) piano. Tambonrin Chi note
(Kreissler) viool. Arabe*<itw en at (Schu
mann) piar.o. Kashmirieoog ea Air -'•>
Oerraalne uit de „Klokken van Comerille"
xargaumm-rs door Mile. Bril. Clarinet,
Berceuse (Faur*) Vioolsolo, Final de la
senate en I-a (Mozart).
C.16 a.m. Voorloopigs wedstrijdnlUlagna
8.S0 n.m. Laatste wedetrijdaitslagen.
Causerie over „L'Armoire a Joujotu" door
M«]>s Bar l it en Gnaud.
95Q n.m. Feestconcert.
baarheid uit te «preken tegen het zie-
xeuhuu|>ersoneel van hoog tot, laa?
dat getoond heeft een bijzonder gro!>
ie do«u aanpaaaingsveruiogen to be
zitten en van wie ik m ZOo ruime tua-
te medewerking heb ondervonden.
Ik zou niet goed doen met nu te
eindigen zonder ook aan u te hebben
medegedeeld, dat ook in wetonsehap-
pcbjkeu zin ons ziekenhuis nog steeds
mede vooraan «taat cn dat do nieuw
ste behandelingsmethoden worden
bestudeerd en ook hier uitgebreide
toepassing vinden. Dat wij daartoe
nog steeds in dc gelcgcubcid zijn,
«temt ons eveneens rot dankbaarheid.
De kracht van een volk zetelt zoowel
in zyn lichamelijke als in zijn gccste-
Ufce waarde Onze taak mag niet
Uitsluitend blijven staan bij <|0 ver
zorging alleen, het grooto aantal
ziektegevallen, waarmede «o clage-
ijks to maken hebben, noopt ons en
egt ons den plicht op. zoover moge
lijk door to dringen in de groote ge
heime krachten, die het zenuwstelsel
aangrijpen en vernietigen. Elke po-
ging Om iets nader te komen tct op-
ossing der moeilijke p-ob'emrn. die
do genezing er van moeten bewerkstel
ugen, moe; op ZOO krachtig mogcluke
Vfjzo worden ona-rsteunJ.' Hor.aaide
vormen van krankzinnigheid, dio men
vr> tger als ong-tneeslijk beschouwde,
bleken geneeslijk te zijn, ook hier za
gen wij van de nieuwe behandelings
methoden meer dan gunstige resul
taten.
Do weg der wetenschap is moeilijk.
Stap voor stap gaan wij slechts voort,
iedere stap. hoe klein ook. zai die
nen tot heil der menschheid.
Met de vooruitgang op maatschap
pelijk sociaal gebied dient dc weten
schap gelijken tred te houden.
Volkswelvaart en wetenschap zijn
onafscheidelijk.
Spreker eindigde door tot de ge-
noodigden te zeggen:
Moge Uw bezoek vandaag hier in
ons Ziekenhuis, op den dag waarop
75 jaar terug de eerste zieke werd
opgenomen, bij IJ den indruk achter
laten, dat al datgene, wat voor onze
zoo uiterst beproefde medemonschön.
onze krankzinnigen, is gedaan en
wordt gedaan, niet nutteloos is en
du» aanspraak mag maken op Uw vol-
ie aandacht, als gewichtig onderdeel
van sociaal maatschappelijke bcmoeïc-
Na de rede werd ïn de stichting
de lunch gebruikt-, waarna ia vier
groepen, onder leiding van de genees
heeren. de stichting werd bezichtigd.
Te vier uur werd de thee gebruikt.
1 om ongeveer half vijf verlieten de
gasten het gesticht.
Zaterdag zal het feest van de pa
tiënten plaats hebben.
20-JARIC OICHTER-ZANCERSCHAP
VAN J. H. SPEENHOFF.
Zooali wij recti* mededeelden, zal da
dichter-xangcr J. II. Sj>eeohoff Don
derdag z6 Juni in do groote zaal van
het Kurhaus te Scleveisingoa worden
gehuldigd. Daarna kornt hij Vrijdag
27 dezer rnet zijn echigenoote mevrouw
Cesarino Speenhoff—Fria» en xija rooa
Koos voor een week rüa medewerking
rerleencn aan het progr.imma van de
Cinema Royal aan den Xieuweadijk to
Amsterdam.
Din-.dag i Juli a.s. heeft de eigenlijke
huldiging plaats.
De Commissie bestaat uk de heeren i
Dr. I. H. J. Vos, wethouder van Am
sterdam, ccre-voorzittcr. Mr. G. J. C. If.
Claesscns. voorzitter. Dr. E. J. Abra
hams. N'. Biern.an. E. Boekman. Louis
Bouwmeester, Louis Davids, Max van
Gelder. Z. J. W. Gulden, W. C. L. G.
Hahrerhout, Prof. J. H. Jurres, Piet
Kloppers,. Mr. F. A. Kokosky, I-eo
Lauer. Nap de ]a Mar, Simon Mar:
Jcna Louis Pisui- e, ls. Querido. Be:"/
Ranucci—Beekman, D. Reese, Willem
van Rijn, J. H. Solkesz, A. W. P.
Sterkman. Max Tak, Mr. Dr. J. A. van
Thtcl, W. H. Vliegen. Henri Wallig,
Jan Zeldenthuis, N. If. Wolf, secretar::-
penningmeester, Amstel 56, to Amster
dam.
Het is de bedoeling den jubilaris een
blijvend aandenken aan tc bieden.
UITSPRAKEN.
C. S. het loopen op verboden grond
2 subs. 1 week tuchtschool. G. A. A.
overtreding der pol. verord. van Vcl-
sen 3 subs. 3 dagen hechtenis. P. N'.
A. v. d. W. Vrugesproken. B. J.
P. van W. overtreding van de Motor
en Rij wiel wet en opgeven van eert
valschen naam 4 cn 15. I. G'. vrij
gesproken. II. v. I,. overtreding pol.
verordening J 3 subs. 3 dngen hech
tenis.
J. S., het tc Haarlem varkens houden
ea zonder vergunning van B. en W.
een verzameling van me»t houden, 2 X
7 2 subs. 2 dagen hechtenis voor elke
boeteG. de J. de J.. het te Haarlem
niet op gedaan bevel aU bestuurder
van een voertuig daarmede stilhouden,
f 5 subs, s dagen hechtenisC. Th. co
H.. te Bloemendaal, zonder vergunning
een standplaats als verkoopplaats inne
men, f 1 subs. 1 dag hechtenis.
N. A. liet 's avondes met een rijwiel zon
der licht rijden f 2 suh*. 2 dagen hechte
nis, H. v. (I. M. overtreding van het Mo
tor- en Rijwirirc?lemen« 1 l eubs. 1 dag
hechtenis, A. G. tor W. het met een rij
wiel 's avonde zonder licht rijden, terwijl
dii evenmin voorzien is v.w een bel f I
subs. X dag hechtenis, f 2 eubs. 2 dager*
