HAARLEM'S DAGBLAD
UNITED TELEGRAPH
FLITSEN
Draöiim
nil
DONDERDAG 11 SEPTEMBER 1924 - TWEEDE BLAD
DIENST VAN DE
IN FRANSCH-GUYAWA
door ALBERT LONDRES.
HET VERHAAL VAN EEN CE DE FORT EERDE,
Eon Amstsrdamsche
tuinstad bij Wijk aan Zee*
Hoe het plan is gedacht.
De spoorbaan Amsterdam—Zaandam
doorgoprojectserd tot Wijk aan Zoo,
gaande ten noorden van Beverwijk,
Een strandboulevard; aanleg van
nieuwe verkeerswegen en aanleg van
acht tuindorpen ontworpen.
De architect 3. M. de Cassenes heeft
een plan ontworpen voor de stichting
van ecu Amaterdamscho tuinstad hij
Wijk aan Zee. Voor dit plan is de
aandacht van den Amsterdamschen
weihouder '.oor de volkshuisvesting
verkregen. Aan Het Volk is een uit
voerige toelichting van het plan ge
zonden. Wij ontl&enen daaraan liet
volgende:
De uitgestrekte boscli- en duinter-
reiuon worden in het plan behouden
en in verbinding met de woongedeel
ten gebracht, terwijl voor de zee een
zeer aantrekkelijk element voor vesti
ging in haar nabijheid is, terwijl
roeds nu onder de zeer ongunstige
verkoersverhoudingen Wijk aan Ze«
een grooto aantrekkingskracht op Am
sterdam's bevolking uitoefent.
Ter opheffing van de moeilijkheid,
aan de verbinding met, Amsterdam
verbondon, is de bestaande spoorbaan
tot Zaandam doo.-geprojecteerd tot
Wijk aan Zee. Deze baan gaat ten
Noorden van Beverwijk, omdat de in
de naaste toekomst te verwachten uit
breiding van deze stad in Noordeliike
richting zal plaats hebben. Deze baan
is gedacht in plaats van het project
van de spoorwegmaatschappij dat met
de stedenbouwkundige en verkeers
technische eischen niet voldoende re-
kenins houdt. Op deze wijze wordt
de verbinding van Wijk aan Zee en
omgeving miofc Amsterdam, die langs
den bestaanden spoorweg gemeten fk"
K.M, bedraagt, teruggenrachfc tot "24
K.M., welke, indien, zooals wensche-
lijk is, van electrische treinen gebruik
wordt gemaakt, in twintig minuten is
af te leggen, waardoor Centraal Sla
tion van Amsterdam practisch dichter
bij dit nieuwe gebied ligt dan bij vele
van Amsterdam's eigen stadsdeelen.
De afstand AmsterdamZandvoort is
29 K.M., dus 4 K.M. langer en heeft
het nadeel dóór Haarlem te gaan,
waardoor de snelheid Van verbinding
verminderd wordt.
Langs deze nieuwe lijn is een breede
verbindingsweg geprojecteerd over
Zaandam naar Amsterdam, waardoor
ook de afstand met auto en fiets be
duidend verkleind wordt.
Het eindstation van de electrische
trein vormt het beginpunt van een
nieuwen verbindingsweg met de zee.
De breede avenue's, waaraan winkels
en hotels gedacht zijn, eindigen in oen
strandboulevard, die in vorm en opzet
afwijkt van de andere in ons land be
staande. Uo verbinding van strand
boulevard met station wordt architec
tonisch afgesloten door een aan het
eind er van geprojecteerd Kurhaus,
terwijl do Oostelijke afsluiting door
het station gevormd wordt. De af
stand boulevard-station bedraagt 15
minuten loopen. Voor het station is
'n plein gedacht, dat els centrum voor
winkels enz. zeer geschikt is. en de
verbinding vormt van badplaats met
de meer Oostelijk gelegen woonstad.
Do bestaande wegen zijn zooveel
mogelijk in het plan verwerkt, waar
door do uitvoeringskosten zeer vermin
derd worden. Ter ontlasting van den
ouden verkeersweg door de Breestraat
van Beverwijk, die door marktaon-
voer vele maanden overbelast is, is do
hoofdverkeersweg met het Noorden
des lands om Beverwijk gevoerd met
gebruikmaking van de gunstig gele
gen bestaande wegen. Deze nieuwe
verkeersader sluit aan bij een door de
gemeente Velsen geprojecleerden niou
wen Velserwog, die door enkele wijzi-
kingen na gehouden bespreking een
gunstiger langsprofiel hoeft gekregen.
Deze nieuwe verkeersweg sluit aan bi)
de verbinding van alle ten noorden
van het Noordzeekanaal gelegen bad
plaatsen, waardoor een gemakkelijk
verkeer vice versa mogelijk wordt.
De verbinding ten noorden en zui
den van Noord-Holland met de bad
plaats wordt tot stand gebracht door
..kanaliseering" van bestaande wegen
en verbinding met nieuwe.
Ter weerszijden van de electrische
baan, welko in hot stadsgebied aan
do beide zijden door een breede ver-
keersbaan wordt geflankeerd voor de
verbinding met Amsterdam en Zaan
dam, zijn acht tuindorpen geprojec
teerd. Do wijze waarop deze gedacht
zijn, maakt de vorming van een einde-
looze, hnizenzee, onmogelijk. Deze
tuindorpen, waarvan er vier ten zui
den en vier ten noorden van do tram
baan liggen, staan in verbinding met
het industrie-terrein, door wegen die
door het, bestaande bosch dat het
industrie-terrein van de vvoondeelen
echeidt gaan en voortgezet de ver-
VAN HAARLEM'S DAGBLAD No. 91
DE BOODSCHAP
1
.o ja en ik heb een
brief van nicht Marie
met een boodschap voor
je, ik zal het even voor
lezen
schoot, stoel en tafel
worden afgezocht
da's gek, ik heb hem
net nog gehad (tegen
familiej kijken jullie
eens in mijn bureautje
de vertraging wordt in
'de telefoon verklaard en
het onderzoek geleid
met periodieke verzeke
ringen dat het er zeker
moet zijn
eindelijk komt een brief
in nicht Marie's hand
schrift aan het licht en
idrie valsche starts yol-
gen
.ik zal het nu wel
dadelijk vinden, liet
moet ergens aan den
zijkant 6i.aan, maar Ma
rie schrijft zoo onduide
lijk
terwijl de acrobatische
toer van 16 rijdjea
schrift in een hand om
draaien wordt beproefd,
valt alles gezamenlijk
naar beneden
'de vlugste manier is
nog om den brief van
het begin af te lezen
waarbij ontdekt wordt
dat dit een vorige brief
vraagt verstoord, waar
om je in dit huis altijd
zelf naar de dingen
moet zoeken Trie
heeft dien brief .wegge
nomen
schillende tuindorpen met elkaar ver
binden. Deze wegen zijn tevens een
logische voortzetting van het bosch
door de woongedeelten, zoodat de dor
pen omrand worden door een groen-
gordel, die met weinig kosten is tof.
stand te brengen. Ten noorden van de
tuindorpen, is een groot terrein, dat
eenigszins glooiend is, gereserveerd
voor villabouw, terwijl de tuindorpen
in zoogoed als vlak terrein zijn ce
legen.
De nieuwe spoorbaan is zoo gepro
jecteerd, dat de nieuwe uitbreiding
een directe verbinding, door een eigen
halte, met Amsterdam krijgt.
Volgens globale berekeningen biedt
het tuindorpcomplex plaats voor 5G000
menschen en de nieuwe stadsdeelen
aan pl.m. 40.000 menschen, zoodat het
geheele plan plaats biedt voor een be
volking van pl.m. 100.000'zielen. Hier
bij zij bemerkt, dat voor de tuindor
pen een bevolkingsdichtheid van 150
per II,A. en voor de stadsdeelen van
1C0 werd aangenomen, waardoor een
ruime bebouwing mogelijk is en vol
doende ruimte overblijft lot reservee-
ring van sporten, speelterreinen, kin
derspeelplaatsen en tuinen.
De actie van het Handels-
en Kantoorpersoneel
Een onderhoud met den
Voorzitter der afd. Haarlem
van Mercurius,
Het is bekend dat het handels- en
kantoorpersoneel tegenwoordig actie
voert voor een wettelijk geregelden
arbeidstijd. Zondag werd o.a. een
meeting te Amsterdam gehouden.
Wij zijn daarom aan den voorzitter
der afdeeling Haarlem van den Nat.
Bond van Handels- en Kantoorbedien
den, „Mercurius", den heer W. Ch.
van Haaien, eens gaan vragen hoe
het staat met de arbeidsvoorwaarden
van het kantoorpersoneel.
„De actie", zoo deelde ons de heer
van Daalen mede, „gaat in b ofdzaak
tegen do geweldige overwerktijden die
gemaakt worden in Amsterdam en
Rotterdam, vooral bij de banken, ook
op enkele advocatenkantoren. Op fa-
briekskantoren komen deze overwerk
tijden niet voor, daar dio kantoren
gerekend worden onder de fabrieken
en werkplaatsen, voor welke instellin-
gen de Arbeidswet reeds lang is gel
dig verklaard. Maar voor de gewone
kantoren laat deze geldigheidsverkla
ring nog steeds op zich wachten, niet
tegenstaande de aanneming door de
Tweede Kamer van de motie-Schaper,
waarbij op spoedige wettige regeling
van den arbeidstijd voor kantoorper
soneel werd aangedrongen."
„Is er ook een plaatselijke actie te
Haarlem te wachten?" vroegen wij.
„Neen", antwoordde de beer Van
Daalen, „daarvoor is hier geen aan
leiding. Ér wordt hier op de banken
wel overwerk verricht, maar alleen
op zeer drukke tijden en het wordt
tot het uiterst-noodzakelijke beperkt.
Alleen is er één grief: het overwerk
wordt niet betaald. Oorspronkelijk
was dit wel liet geval, maar de beta
ling van overwerk is toen afgeschaft
door de directies, daar r.ii van oordeel
waren dat het personeel langzamer
werkte, om zoodoende overwerk noo-
dig te maken. Een bewering der di
recties die intusschen zoo maar niet
zonder nader bewijs kan aanvaard
worden
Tenslotte gaf de heer Van Daalen
ons inzage 'van eenige vakbladen
(..Mercurius". het orgaan van den
Nat ionalen Bond van Handels- en
Kantoorbedienden en „Ons Beginsel'
orgaan der Ned. Vereen, van Chr.
Kantoor- c-n Handelsbedienden") waar
in bijzonderheden voorkomen betref
fende de overwerktijden te Amster
dam en Rotterdam.
Hieruit blijkt, dat in beide steden
veel overwerk wordt verricht.
In de Nederlnndsche_ bankonderne
mingen te Amsterdam is in den loop
van 1922 ter bezuiniging een deel van
het personeel ontslagen. Dit heeft ten
gevolge dat bij eenige toeneming van
bedrijvigheid in de betrokken afdee
lingen achterstand ontstaat, waar
door het personeel dier afdeelingen
moet overwerken en somë ook ver
sterkt wordt mot beambten van ande
re afdeelingen, die daardoor zelf ach
terop ralken en 'dien achterstand door
overwerk moeten inhalen.
Verder komt het in verscheiden 'on
dernemingen voor, dat om het werk
af te maken een min of meer groot
aantal personen niet of zelden op den
officieelen tijd kan eindigen, maar
een uur of meer later naar huis gaat.
Een groote grief van het personeel
i«, dat overwerk zoo vaak onvoorbe
reid verricht moet worden in aanslui
ting aan de dagtaak, hetgeen het. uur
van eindigen verschuift en waardoor
de betrokken personen op ongeregelde
tijdens thuis en aan tafel komen. Bij
's avonds terugkomen vervalt 'dit be
zwaar. Doch dan geldt weer, dat veleni
hun lessen moeten verzuimen.
Zoo/ goed als nergens wordt heli
overwerk betaald.
In tweo Nederlandsche ondernemin
gen te Amsterdam werken in één afdeei
ling, 8o personen twee. maal per jaar
4 a 6 weken over, in de eene geduren
de 5 avonden per week 'g uren. in de
andere op 3 dagen 1% uur langer en
op 2 dagen 's avonds 1V2 uur extra.
Duitsche ondernemingen laten zeer
veej ovenverken.
In een Duitsche onderneming met 39
personen hebben 5 mannen van half
November tot Januari geregeld
's avonds tot g'/S 5' 10 uur gewerktin
de afdeeling boekhouding werd door
mannen van October af geregeld des
avonds 3 uren of meer overgewerkt.
In een andere Duitsche onderne
ming van 170 personen werd in de ex-
peditie-afdeeling geregeld, jot of f
uur 's nachts gewerkt.
In Rotterdam werd pok een onder
zoek ingesteld,
In de rapporten wordt gesproken van
overwerk aan een bank gedurende de
geheele maand Januari, een gedeelte
van Februari, de geheele maand April
en de geheele maand Juli 2 h 3 avoa«
den per week van 2% uur.
Gezegd mag worden dat' een grooï
aantal kantoorbedienden te Rotter
dam regelmatig met overwerk was be
last, al was het overwerk niet op alls
afdeelingen der verschillende instellin»
gen even omvangrijk.
Het Tooneel
TEMPORA MUTANTUR.
HET SCHOUWTOONEEL,
Tempora Mutantur...— De tij»
den veranderen 1
Wanneer je bij het begin van het
nieuwe seizoen weer voor het eerst in
de komedie zit en je ziet mevrouw Van
der Horst, Jettio vau DijkRiecker,
Sline van der Gaag, Ko van Dijk, Carel
Rijken en Co Balfoort in het bekende
milieu van Het Schouwtooneel, dan zou
je cr even aan gaan twijfelen. „Daar.
zitten wij weer!" zeg je, als je je col
lega's-critici ziet! Het is, of cr niets
veranderd is,
in van 'die stukken, 'die op hetj
tooneel als „echt" aandoen en er zijn
er, waaraan men voelt, dat zij van het
begin tot het eind bedacht zijn. „Tem
pora Mutantur" kunnen wij onmiddel»
lijk bij de tweede rubriek indeelen.
Geen oogenblik hadden wij in dit stuk
van Amerikaansehen 'bodem het gevoel
De Fransche journalist Albert Lon-
dies heeft Guyana, do deporta.ie-co-
lonio van Frankrijk, bereisd. Het vele
verschrikkelijke en ontzettende, dat hij
er heeft waargeuomen, beeft bij met
do nauwkeurigs zakelijkheid van een
scherp waarnemer geschetst in zijn aan
grijpend boek „Bagno, de hel van de
gevangenen", dat zoowel te Parijs als
te Berlijn is uitgekomen.
„Het uitSriken is geen spel, maar een
wetenschap. Er waren geen gedepor
teerden, die het als ec-a romantische
heldendaad schetsen. Men zal u won
derlijke geschiedenissen vertellen, die
ook waar kunnen zijn. Daar was bijvoor
beeld mijn vriend, die zich in een kist
liet spijkeren, die voor iemand in Dema-
ïara bestemd was. Op de kist stond
vermeld „Zeldzame planten. Niet
naast den stoomketel zetten en dikwijls
begieten."
Wij hebben ook den man niet verge
ten, dien men voor dood wegdroeg, een
mes in den schouder, uit de operatie
zaal van 11e Royale (Fransch-Guyana).
Den volgenden dag was hij verdwenen
niet operaiietaffl en al. Hij had er een
vlot van gemaakt. Verpleegden uit het
hospitaal zijn in doodkisten het water
over gevaren. En dan het avontuur van
do matrozen van de sloep Meiion! Dat
was de mooiste poets, die het bestuur
ooit werd gebakken 1 Om vijf uur des
avonds was het, op den tijd van de
pantoffelparade langs de kade van
Saint-Laureat-du Maroni. De directeur
was er ook. De geheele voorname we
reld bewonderde het nieuwe bedrijf.
Toen de gedeporteerden de aanleg
plaats bereikten, stieten ze plotseling
weer af. Aanvankelijk dacht men, dat
ze manoeuvreerden. Maar zij kozen
zee!
„Wat doea ze?" vroeg de directeur
naïef.
Het schip antwoordde met de stoom
fluit Pu-pu-pul
De directeur brulde! „Hier komen 1
Maar onze vrienden groetten het re.
geeringsgebouw met drievoudig vlag-
gensaluut, geheel volgens voorschrift
ea men heeft ze nooit teruggezien!
Maar de doodgewone, werkelijk, uit
braak speelt zich heel anders af. Deze
daad zou iedere kenner als een helden-
prestatie 'beschouwen, als andere motie
ven er toe zouden leiden. Van het vaste-
laad af gaat men in het oerwoud, zon
der levensmiddelen, zonder kleeamg.
Men hcoft alles Dauwkcurig berekend,
maar voor niets gezorgd. Het is bij
voorbeeld bekend, dat men in het bosch
altijd naar links wandelt. Waarom ech
ter? Het is een feil, tnaar hoe het
komt, weet niemand. Eens dwaalde ik
elf dagen in de wouden rond. De roode
apen waren mijn gezelschap. Ik neb
met ze gevochten om hun voedsel te
nelen. Den geheelen nacht schreeuw
den zij om er bang van te worden. Om
niet in den modder weg te rakken,
klom ik herhaaldelijk door de toppen
van de hoornen verder. Wanneer de slaap
mij overmande, dan droomde ik. dat de
af-o mij wegsleepten. Dan is er daar
een slang, waarvan de beet doodelijk
is cn allerlei andere dieren, die rncn
in hun doen en laten stoortmierebe»
zen, poema's, alligators. Eindelijk ziet
rr.cn op een dag een pomakari, het dak
van een boot van de boschncgc s. En
dan. wanneer je geluk hebt en een ijze
ren wil, kun je, nog een maand later
het leven van een zwervenden hond
eindelijk langzaam beginnen als hout
zager in Paramaribo, schoenpoetser in
Dcmarara, barkeeper in Panama, speel
holpachter in Cclc.n en als goudzoeker
ongeveer overal. In Mexico dient men
ah vrijwilliger bij Francisco Madero te
gen Francisco Diar. Dat duurt
maand. En dan ga je naar Francisco
Diaz en vecht tegen Francisco Made
ro. Van boef promoveer je tot zeeron-
ver, Wordt handelaar. In Bogota zwierf
ik rond en handelde in bevroren
vleescb- In Columbia heb ik smarag
den gezocht. Mijn makkers waren
moordenaars, roovers, valsche mun
ters. Een intelligent mensch begaat
geen misdaad uit verlangen, iets mis
dadig» te doen. Maar men moet in do
vrijheid zijn bestaan verdedigen. De
kogel zit heel losjes in de revolver.
En dan gaat het maar op en neer!
Je zoekt petroleum in Venezuela. Tk
heb de balata's (een soort rubberboom)
afgetapt en caoutchouc gewonnen, heb
het hooggebergte Imalagua door
kruist en ben er zestig kilometer in
doorgedrongen. Voor goudkwarts
kreeg ik alles wat ik nor.d'ig bad om te
feuilleton
(Geautoriseerde vertaling).
Naar het Engelschvan
J. S. FLETCHER.
,,Dat is iets, wat men, naar ik
hoor, tegenwoordig niet veel sneer
ziet in Engeland!'" zei Swale. ..Een
echte, ouderwetsche mei-haal! de
origineele, antiek nog. Er zijn er niet
veel meer over zijn ze bij jullie In
de huurt ook?"
„Ik heb er nog nooit een gezien!"
verklaarde Simmons, „Gehoord heb
ik or natuurlijk wel van".
,,Dit-plein", vervolgde de gids, ter
wijl hij om zich heen wees ,,noe-
men ze lint Mei-dansplein. Hier wer
den vroeger op 1 Mei de feesten ge
houden, dan werd er om dien paal
gedanst, Ik heb er oude inwoners
wel over hooren praten die fees
ten zijn nu afgeschaft, maar ik .heb
die paal nog wel versierd gezien. Dit
is een van de oudste plekjes van Nor-
mansholt, kerel, eenwen oud. Daar is
het Mei-paal-café, in dien hoek, daar
rillen we oen half uurtje gaan zitten.
In dien anderen hoek staat een mooi
leven. Wat een heerlijke watervallen
zijn daar! De oude kasteelen uit de tij
den van de Conguisiadores rijzen op de
bergwanden op. Maar je gaat spoedig
weer naar de dalen. Je hebt conver
satie noodig. Laat haastig jo baard
knippen bij Jean Hiroux. Twee- of
drieduizend dollar in den zak ben je
het heertje, dan zijn cr steden, bars,
speelholen, vrouwen. In eca week is al
les weg.
Acht dagen dolheid doen jaren van
ellende vergeten, ilet bagno is zoo
ver en je gaat weer vooruit, om te win
nen of te sterven.
Na mijn tweedo uitbraak, men denkt
nooit meer in het bagno terug to kce-
ren. maar men rekent buiten den
waard. Een Mexicaansch duel in Pa
nama leidde tot mijn ontdekking. Ik
werd naar Saint-Laurent gebracht, van
waar ik voor de tweede maal moest uit
breken, toen verdiende ik in Guate
mala en Nicaragua echte en goede
dollars en maakte een reis na3r New-
York. Op een zomeravond slenter ik
daar door een arbeidersbuurt en zie de
gerinnen vader, moeder en kinderen
voor de deuren zitten praten en spelen.
Dat was goed en mooi om te zien.
„Waarom kun je ook niet zoo leven?"
vroeg ik mij af.
Nog denzelfden avond zou ik weg uit
het huis, waar een goed-gekleede
schurk, me een maand lang had
geherbergd. Ik verminderde mijn uit
gaven. Maar één ding kon ik niet ver
minderen mijn zucht naar avonturen!
En ten slotte
Het was donker geworden. Bij het
schijnsel van een kaars keek hij mij in
do oogen.
„En tenslotte ben ik immers toch
een boef, We zijn allemaal boeven.
We hebben de school van de misdaad
doorloopen. Hoe dikwijls heb ik ge
hoord„Hoo heb je dat aangelegd?"
„Zoo, zoo." „Ezel, dat moet je
zoo doen 1" En dan weet je het maar
al 10 goed!
En nu.... Nu is de reiskoorts in mij
gaan slapen. Mijn vleugels zijn lam.
Ik was graaf, van ouden adel. De
genoegens van de wereld kon ik met
deze hand omspannen, lk ben in den
laatsten strijd onherroepelijk overwon
nen en ik heb het opgegeven.
Ik zal op deze rots sterven en in de
maag van een haai eindigen. Ik ben een
dief geweest. Mier in het bagno ben ik
een man van eer. Mijn superieuren heb
ben mij het baantje van ziekenverple
ger toevertrouwd. Ik beheer twintigdui
zend francs.
Mijn kameraden zeggen„Hier,
Henri, neem dat voor mij in bewaring"
en ik doe het,
Hoe verklaart u dat?
Ik was een misdadiger.
Driemaal ben ik uitgebroken.
Ik heb aan de ketting gelegen (die
tijden heb ik nog gekend), elf maanden
was ik aan beide beenea vast geklon
ken.
Ik heb dere Straffen verdiend.
Moet ik berouw hebben? Ik wil niet
beweren, dat ik mijn misdaden goed
vind, maar ik heb ze nu eenmaal be
gaan. Wanneer je eenmaal schuld op
je hebt genomen, mag je op je ouden
dag niet meer zuchten.
Hoe dikwijls, wanneer ik 's avonds in
mijn lazaret alleen zit, kijk ik de gift-
fleschjcs aan alle soorten dood heb
ik tot mijn beschikking. En ik vraag
mij af zal ik het proces verkorten?
Maar altijd antwoordt een stem in mij:
„Wie weet? Ik ben over de Andes
geklommen, op drie kale planken de
zee van Guyana getrotseerd, door de
kolkende, wijde rivieren gezwommen en
heb niet den moed, een klein fleschje
open te makenl U wilde kennis met mij
maken? Zoo ziet het treurige individu
er uit, dat ik ben. Tot ziens, mijnheer,
en veel succes 1"
StaisnlBüws
DE VLIECMACHINE BOVEN
HAARLEM.
De •vliegmachine, die Woensdag bo
ven Haarlem vloog en zooveel belang
stelling trok, voerde aldus wordt
ons medegedeeld een bodemloozen
linnen zak aan een kabel van pl.m.
600 Meter lengte mee. Deze zak dient
voor oefening voor andere vliegeniers
tot schietschijf.
oud huis dat met het lange, lage
dak en den hoogen gevel. Ongeveer
twee-on-twintig jaar geleden is er in
dat huis iets vreemds gebeurd ik
herinner het mij niet precies meer,
maar ik heb het mijn vader dikwijls
hooren vertellen",
„Wat was dat dan?" rroeg Sim
mons.
„De vreemde en geheimzinnige ver
dwijning van een man, dio daar woon
de", antwoordde Swale. ..Zoo iets
waar je in romans over leest, maar
nog erger. Ik wil er je wel van ver
tellen, maar laten we eerst wat in het
cafó gaan ritten.
Simmons volgde zijn nieuwen vriend
naar een oudeiWetsch café. dat er uit
zag of het nog uit den lijd van Ko
ningin Elizabeth was en een doolhof
van gezelligo hoekjes en gangetjes
scheen te zijn. De eigenaar was uit,
tot groote teleurstelling van Swale,
die echter toah wist welk merk port
hij moest bestellen, en zijn vriend
voor ging naar een rustig hoekje 111
een met'eikenhout betimmerde ka
mer, waar een gezellig vuurtje brand
de.
„Nu zal ik Jo die gesohiedenis eens
vertellen", zei hij, toen ze allebei in
groote armsfcoelgjj waren gaan zitten.
'..Ik bob er vaak over gedacht om er
een verhaaltje over to schrijven, voor
oen of ander tijdschrift, rie je. inan.r
ik betwijfel het of ik er wel slag van
zou hebben en bovendien zou ik niet
weten hoe ik het moest laten eindi
gen. Misschien zou jij er iets van kun
nen maken! Wat denk je?"
„Dat kan ik niet zeggen voor ik het
gehoord heb", antwoordde Simmons.
„Waar is het allemaal over? Een ver
dwijning?"
„De vreemdste verdwijning waar je
ooit van gehoord hebt!" zei Swale.
„De menschen praten er hier nu nog
zelfs over! De verdwijning van clen
man die twee-en-twintig jaar geleden
in dat huis .woonde, Arradeane
heette hij".
„Hoe heette hij?" vroeg Simmons,
„Arradeane a,r,i',a,d,e,a,n.e"
antwoordde Swale. „Ec-n vreemde
naam. maar zoo Jiectto Lii, James
Arradeane, civiel-ingenietir,"
Simmons spitste zijn ooren, Arra
deane? James Arradeane? Laat de eer
ste vier letters er af en jo heb Deane,
James Deane de naam van den
man, die in Sonthernstowe vermoord
was. En plotseling herinnerde hij-
juffrouw Knap's eerste .bezoek aan
Shelmore. Ze had toen gezegd da'
haar voogd, James Deane, van be
roep civiel-ingenieur was, zou hij
heusch
„Ja?" zei hij kalm. „En verder?"
Swale proefde zijn port, als een ech
te kenDer, en ging eens gemakkelijk
zitten. „Dat zal ik je vertellen", ant
woordde hij. „Ik heb nog nooit zoo
iets vreemds geboord! ten minste
sommige dingen zijn heel raar. Om te
beginnen moet je weten dat er een
twintig, vijf en twintig jaar geleden,
plotseling hier in de buurt vreeselijlc
veel over steenkool te doen was. Men
dacht dat. er rijke, onaangeboorde la
gen steenkool om de stad heen lagen
en de menschen werden bij voorbaat
al rijk, en er kwamen een heeleboel
vreemdelingen op af, om te zien, of ze
0r niets mee konden verdienen. Daar
toe behoorde ook die James Arra
deane. Van beroep was hij civiel-in
genieur, maar hij bezat blijkbaar een
groot eigen fortuin. Niemand jvisl,
waar hij vandaan kwam, maar hij
kwam, met zijn vrouw en hij kocht
dat oude huis, dat ik jo bob laten
zien, en bogon zich met die steenkool
te bemoeien. Ilii had iets te maken
met een vennootschap, die hier opge
richt werd; ze hebben een heelen tijd
geboord in een stuk. land dat ze ge
kocht hadden, vlak huiten de grens
van de gemeente, maar er is niets van
terecht gekomen. Te oordeelen naar
wat mijn vader zei en die kende
hem heel goed
„Leeft je vader nog?" viel Simmons
hem in de rede.
„Al vijf jaar dood", antwoorde
Swale. „Nu, volgens hem. was die
Arradeane heelemaal niet afhanke
lijk van zijn beroep, maar hii scheen
on zoek te zijn naar iets waar hij
zijn kapitaal in kon steken. Het was
bekend hier dat zoowel hij als ziin
vrouw geld hadden mijn vader zei,
dat ze een heele knappe vrouw, was
en heel verstandig ook
„Vertel one eens", viel Simmona
hem in de rede, „hoe oud zouden die
menschen toentertijd geweest zijn?"
„O, het waren jonge menschen, nog
geen dertig zij tenminste zeker
niet", antwoordde Swale. „Misschien
was hij wat ouder. Een knap paar
ze hadden mooie paarden, en leefden
nogal royaal, zie je. klaar op de een
of andere manier werd hot in de stad
bekend, dat ze niet met elkaar op
konden schieten, dat ze veel verschil
van aneening hadden. Kinderen had
den ze niet, maar mevrouw Arradea
ne had een broer, die bij hen inwoon
de, een soort van klaplooper, snap je
een vent die nooit iets anders deed
uan rondhangen en plezier maken
op haar koeten natuurlijk en ze
zeiden dat Arradeane daar niote van
hebben moest, en hem weg wilde stu
ren, en dat (mevrouw Arradeane daar
niets van wilde hooren: ze had haar
leven lang voor haar broer gezorgd
hoewel dat niet erg lang was en
ze wilde niet van hem gescheiden
worden. Dat werd allemaal bekend in
de stad je kunt in zoo'n klein gat
ah dit niets verbergen, weet je! En
mijn vader zei, dat dat misschien het
voornaamste meeningsveischil tus-
schen hen was en dat er nog wel an
dere waren, imaar in ieder geval wist
iedereen dat Arradeane en ziin vrouw
niet gelukkig waren samen de be-
legt tenslotte uit dat. ze
niet begrijpt waar die
brief gebleven is, maar;
het hindert niet, Marie
vroeg alleen maar om
de hartelijke groeten te
'doem.
("Nadruk verboden.)
dienden wisten het en ze praatten er
natuurlijk over, en plotseling ver
dween Arradeane".
„Liep hij van haar weg?.'1 yroegj
Simmons.
„Op een heel vreemde manier!'4
antwoordde SWale. „Het was juist de
manier waarop, waarover iedereen
zoo verbaasd was! Om te beginnen
kende, volgens mijn vader, iedereen
in de stad Arradeane; hij was echt
een man, die zich populair wist te
maken. Nu, zooals ik je al zei, hij
woonde met zijn vrouw in dat oude
hoekhuis, dat ik je net heb gewezen
en haar broer woonde bit lien in. Op.
een ochtend zaten ze met hun drieën
te ontbijten. Het kamermeisje zei dat
ze heel vriendelijk en opgewekt te
gen elkaar waren. Ze hoorde Arra
deane zeggen dat hij om tien uur in'
Hotel de Beer met een paar mijn-
bouwkundigen een bespreking had en
ze zag hem om Jien minuten vóór tie-<
tien het huis uitgaan; ze zag hem ook
den hoek van het plein omslaan in
de richting van de Markt en De Beer.-
En van dat oogenblik af heeft ni<L
mand hier in Normansholt dien taan'
ooit weer gezien, kerel! ITet kamer
meisje was de laatste, die hem ooiri
gezien heeft, toen hij' dien hoek om
sloeg! Hij .was verdwenen!"
IWordï vervólgd)'*
