Letteren en Knnst
Sport en Wedstrijden
Haarl. Voetbalbond
Gemengd Nieuws
TOONEEL EN PüBUEK.
Het bestuur van da vereeniging de
Schakel tusschen Tooneel en Publiek
ie Amsterdam, heel: een oproep ge
richt aan riten. die het tooneel lief
hebben. Het vestigt de aandacht op
de onbekende malaise in de tooneel-
werela en op he: gevaar dat het too
neel bedreigt, en naar aanleiding
daarvan merkt het op:
„Wij gelooveu dat thans het ogen
blik is aangebroken om een poging
te wagen dit vraagstuk op te lossen.
De gereorganiseerde Schakel tusschen
Tooneel en Publiek wil pogen een
eenheid toe stand te bregen tusschen
alle bij het tooneel belanghebbende
personen en groepen.
Hieronder verstaan wij: publiek,
Tooneel spelers, tooneel schril vers, too
neel directeuren, tooneelcvitici. enz.
Al deze groepen wil zij in haar ac
tiviteit betrekken om zoodoende aan
de tooneelkunsc in den minsten zin
des woords de plaats te verzekeren,
die haar, krachtens haar cultureels
waarde en haar historische traditie,
toekomt.
Inlichtingen zullen worden ver
gaard omtrent de -öiaterieele en artis
tieke kracht van zoovee! mogelijk
toneelgezelschappen te wereld. Dert
leden zullen deze verkregen inlich
tingen, hetzij door middel van een
orgaan, hetzij door middel van lezin
gen e.d. worden medegedeeld. Auto
riteiten op het gebied der tooneel-
kunst. zullen voor onze vereonigixi"
hunne inzichten ontwikkelen. Er zal
getracht worden tooneelstukken te
vertooiten in den boezem van onze
vereen iging, die den geest van onzen
tijd weerspiegelen en op waarachtige
tóoneelkunst geba«wrd zijn.
Reeds zijn de eerste stappen ge
daan om te komen tot de oprichting
van een orgaandat bet middel bij
uitstek zal zijn om het contact met
de leden en met de buitenwereld le
vendig ie houden. In alle deelen des
lands zullen afdeelingen van onze
vereen iging worden opgericht.
Indien alle hierboven genoemde
groenen den ernstigen wil opvatten
om gezamenlijk te trachten het too
neel te redden en het in al.e opzicn-
ten weer te brengen op het peil waar
op het behoort te staan, dan kan het
resultaat niet twijfelachtig zijn. Dan
zal er een scheppende macht worden
gevormd, die de factoren zal kunnen
opheffen, welke thans de tooneel-
kunsn langzaam sloopen. Dan zal de
gemeenschap weer gebaat kunnen
ziïn bij een normaal bloeiend tooneei
•waarvan in de klassieke oudheid al
reeds zulk een belangrijke moreels
en opvoedende krach: is uitgegaan.
Dan zul'en Staat en Gemeente op den
duur niet kunnen achterblijven en
aan deze beweging den steun verke
nen, dien zij alsdan zal hebben ver-
Wij roepen allen, die de beteeke-
nis van ons streven begrijpen, op.
zich met one in verbinding te stel
len en ons van hunne instemming te
doen blijken, hetzij door lid te wor
den van onze vereerd ging hetzij door
ons cp andere wijze hun materieelen
of moreelen steun toe te zeggen".
Het bestuur is a;3 volgt samenge
steld: Ezerman 1ste voorzitter; G.
Versteeg, B. N. A. 2e voorzitten A.
Abas, le secretaris; mevr. D. Sajet
De Bruyn, penningmeestereese.
OVERZICHT.
Het einde van de Jubileum-wedstrïj-
een begint reeds te naderen. Zondag
j.T. werden ia twee afdeelingen de fina
les gespeeld. In de eere-afdeeling
Zandvoort I een normale 41 zege te
behalen op E. D. O. II en daarmede
beslag te ieggen op den eersten prijs.
In de afdeeling I won T. H. B.
3—0 van Stormvogels II, hetgeen ze
ker een fraaie prestatie is van c_e
Haarletnsche 4-e klasser. De drie wed-
Strijden welke in de afdeeliag_ II wer
den gespeeld brachten overwinningen
voor Bennebroek, Zandvoort II en Half
weg Vooruit respectievelijk op T. H. B.
II, Stormvogels II en D. O. A. Vooral
de 51 overwinning van Halfweg doet
rien, dat de nieuwe iste klassers ge
vreesde tegenstanders in de competitie
kanen worden. Ia afdeeling III wonnen
Schoten III en R. C. H. VI docr een
gunstige beschikking van 'c lot van
Spaarnestad en Hülinea II, terwijl R-
C. H. V met een o ea Bioemendaal
JII met een 3—2 overwinning de vol
gende ronde bereikten.
Voor Zondag a.s. bekampen elkaar
voor de 3de ronde Zandvoort II ea Haif-
weg Vooruit. Missfhien heeft Halfweg
hier een kleine kans om het goede werk
der laatste weken voort te zetten. Voor
de 4de ronde ontmoet Bennebroek
Haarlem III- Een gelijk spe] or_ een
kleine Haarlem-zega ligt 't meest in cc
lija der verwachtingen. Voor de afdee
ling lil zullen we volstaan me-: 't ver.
meiden van programma, n.i. R. C.
H. V-Kennemers III, R. C. H. VI—
Bloemencaal III, Hiliioen ITSpaarn-
dam ea Schoten IIIH. Gs S. C.
De competiewedstrijden zullen Zon
dag 28 September aanvangen, waartoe
de elftallen als 't volgt zijn ingedeeld
Klasse 1 A
R. C. H. III. Haarlem III, H F. C.
III, E. D. O. UI, Stormvogels III, V.
V. H., Bioemendaal II, Schoten II.
Klasse 1 B
Kinheim, E. II. S„ H. J. V., D; O.
'A., Bennebroek, H. F. •C IV, T. H.
B. II, Zandvoort II.
Klasse 1 C i
R. C II IV. Haarlem IV, E. D. O.
IV, T. H. B. Ill, H. F. C. V, Schoten
II a. Halfweg Vooruit.
Klasse 2 A
Hillegom, Hoofddorp, Spaarndam,
Spoorvogels, E. H, S. II, Schoten III,
Spaarnestad, Hillinen II en Halfweg
Vooruit II.
Klasse 2 B
V. S. V. II, D. I. S-, H. G. S. C., E.
G. IC., Hillegom II, Haarlem-Veteranen,
H. S.' V. II, Kennemers II, Ripperda.
Klasse II C
R. C. H. V. Haarlem V, E. D. O. V,
V, V. H. II, Zandvoort III, D. I. O. II,
Kennemers III, Stormvogels IV,
A. II.
Kkissa 3 D i
R. C. VI. Haarlem VI, E. D. O.
VI, Ripperda II, D. I. O. III, Zand
voort IV, Schoten IV, Kennemers IV.-
Klasse 3A:
H. F. C. AT. Haarlem VII, E. H. 5.
III, R. C. H. VIII en LX, 31oemen-
daaj III, E. D. O. VII.
Klasse j$B
Spaarndam II, Spaarnestad II, I. V.
O. II. O. V. A. HI, D. I. S. II, T, H.
3. IV, Bennebroek II.
Klasse 3 C 1
H. F. C. VII, Haarlem VIII, R; C. H.
X en XI, Bioemendaal TV, E. D. O
VIII, O. V A. IV.
Klasse 3 D
Spaarnestad 111. H. G. S. C. II, D.
O. A. EI, Bioemendaal V, Halfweg Voor
uit III, D. I. S. III.
Klasse 3 E i
Viifhuizen, Zeemeeuwen, D. S. K., Hil
legom III, V. O, G., Hillinen III.
Klasse 3 F
Y. O. G. II. D. S. K. II, D. O. A. III,
Zeemeeuwen II, Hoofddorp II, Spaarne-
•ogets III.
Klasse 3 G
V. S. V. III, Stormvogels V. Spaarn
dam III. Kennemers V, Stormveld,
Spaarnevogels,
Klasse 3 H
E. H. S. IV, Zeemeeuwen III, D. I, O.
IV, D. S. K. Ill, T. H.- B. V, Spaarne
vogels II,
Klasse 3 11
E. G. K. II, Kinheim II. Kennemers
VI, V. S. V, IV, Stormveld II, Storm
vogels VI.
Luchtvaartnieuws
Het comité vliegtocht Nederland—Itidié
geeft op een receptie, welke op, 29 Sept.
ral worden gehouden in hotel de
'.'Europe te Amsterdam, dea namiddags
te 3 uur. aan ben die zulks wenschen,
gelegenheid afscheid te nemen van de be.
miuvning van het Nederlandsohe vliegtuig
Schiphol des namiddags 3 uur naar
dié ral vertrekken.
H.M. de Koningin-Moeder en de Prhw
hebben van hun belangstelling in
ebt deen blijken.
Het vliegtuig, waarmede de tocht wordt
gemaakt, zal op Waalhaven voor het pu-
Kie-k te bezichtigen zijn Zaterdagmiddag
27 dezer; het zal den volgenden echtend
naar Schiphol vliegen ea daar des n.unid.
dags voor de Amsterdammer» te bezichti
gen zijn.
HOORNSCH ELFTAL—R.C.II.
Ter gelegenheid V3n de groote
Land- en Tuin -tentoonstelling
te Hoorn, zal R. C. H. a.s. Zondag
bovenstaandea wedstrijd in Hoorn
spelen.
Hec elftal zal met eenige invallers
naar Hoorn gaan, W3ar het dien dag
aan gezelligheid niet zal ontbreken,
omdat er naar we vernemen even
eens feestelijkheden georganiseerd
zijn.
Korfbal
OVERZICHT.
Morgen krijgen we al aanstonds
een goeden inzet van de competitie.
A-ivendo ontvangt zoo r.iet den moei-
liiksten tegenstander, dan toch wel
een der sterkste. D. T. V, zal de
overwinning niet cadeau krijgen.
Ze zal van begin tot eind er voor
moeten strijden.
Westerkwartier II komt niet naar
Haarlem I, wegens de Amsterdam-
sefce atletiekwedstrijden. Haarlem
gaat zich nu maar eens meten met
haar reserve-twaalftal.
Voor den H. K. B. werden nog
vastgesteld HaarlemG. S. D.
KraaienS. V. Naar we hooren is
er groote kans, dab d*>ze wedstrij
den niet doorgaan: dan zou gespeeld
worden HaarlemS. V,
Schietnaald (Kunstvoorwerpen
en medailles).
Klasse A en, Veteranen.
!e prijs A. J. Ilekker, van Bioemen
daal met 26-1 punten.
Klasje B.
le prijs W. Faasse, van Bioemen
daal met 202 punten.
Revolverwedstrijd.
Rijksrevolver personeel kunstvoor
werpen).
2e prijs C. Lindeman van Bioemen
daal mee 100 punten; 2e W. Faase,
van Bioemendaal 108; 3e A. J. Ilek
ker, van Bioemendaal 104; 4e C. El-
dermans, van Bioemendaal 100; 5e F.
van Pelt, van Haarlem, 9">; 6e M. A.
Hoeben, van Haarlem 04 punten.
Automatisch Pistool Personeel
'.Kunstvoorwerpen!
Prijs: N. Sjerp, van Amsterdam met
144 punten.
Rijksrevolver vrije baan (Geld
prijzen).
le prijs A. J. Ilekker, van Bioemen
daal met 114 punten; 2e pr. N, Sjerp,
•an Amsterdam met 111; 3e W, Faase
'an Bioemendaal 110; 4e C. Lindeman
van Bioemendaal, 109; 5e C. Elder-
mans, van Bioemendaal, 106; 6e J.
Lindeman, van Bioemendaal. 104 p.;
IV H. P. Spoor. Haarlem 99 p.; lie
M. A. Hoeben, van Haarlem, 99.
Schieten
DE BURGERWACHTEN.
Aan den uitslag van de Provinciale
schietwedstrijden van Burgerwachten
in Noord-Holland, gehouden op 6. 7
en 8 September 1924 op de banen te
O verveen, ontleenen wij:
UITSLAC VRIJE WEDSTRIJDEN.
Vaste baan le klasse geweer
(Geldprijzen).
le prijs H. Kuipers van Haarlem,
met 145 punten; 2e J. N. ter SgBlp-
horst van Amsterdam, met 144 punten.
3® pr. J. Lindeman van Bioemendaal
143 punten. 4e F. Hekker, van Bioe
mendaal 143 punten: 5e J. HeyJWóp,
van Velsen met 1-42 punten, be pr. C.
F. Viase, van Bioemendaal 140 p.: 9o
Alb. Bos, van Bioemendaal 140_p.;
10e pr. P. Langendonk van Bioemen
daal met 140 p.; 13e pr. J. Jacobs, van
Haarlem, 140 p.; lie pr. C. Elderman»
van Bioemendaal mei; 140 p., 17e pr.
A, J. Hekker van Bioemendaal met
139 p-, 18e pr. H. v. Tongeren, van
Bioemendaal met 139 p.
.Vaste baan 2e klasse Geweer.
(Geldprijzen).
le pri]3 A. Spaander van Hoorn,
met 143 punten; 2e J. G. v. Dijk, van
Laren 142 p.: 3e C. J. Rigter, van Bla-
ricum met 139 p.; 4e P. Kruyer, van
Haarlem 138 p.; 13e J. F. A. Stroband
van Amsterdam, 132.
.Vrije baan le klasse Geweer.
(Geldprijzen).
le pr. J. N. ter Schiphorst van
Amsterdam met 60 punten. 2e H. Kui
pers, van Haarlem met 60 p.; 3e J.
Henneman van Amsterdam 60 p.; 4e
C. F. Visse, van Bioemendaal 60 p.;
óe J. Lindeman, van Bioemendaal 60;
7e Alb. Bos van Bioemendaal 59: Se
J. D. Heykoop van Vjelsen 59: 9e J. Ja
cobs, van Haarlem, 59; 10e F. Mekker
van Bioemendaal, 59 p.; lie N. vaij
Keulen van Bioemendaal, 59 punten.
16e J. v. Keulen van Bioemendaal,
59; 18e H. Cramer van Haarlem met
59 punten.
Vrije baan 2e klasse Geweer.
(Geldprijzen'.
le prijs J. G. v. Dijk, van Laren
met 60 punten; 2e A. Spaander, van
Hoorn met 59 p.; 3e C. J. Rigter, van
Blaricum, 59: ie J. Barkhuis, van
Amsterdam, 53 p.: 5e .1. Woestenburg,
van Hoorn. 58; 8e P. Kruyer, v»n
Haarlem 57; 9e W, Faasse, van Bioe
mendaal 57 punten.
Gelukabaan Geweer (Kunstvoor
werpen).
le prijs A. Conijn. van Edam met
37 punten; 2e K. Jongkind, van N.-
Amstel 37; 3e W. "'I.aa(£wijn van Haar
tem 37: 10e C. Eldermans, van Bioe
mendaal 34 punten.
ADMINISTRATIE DER POSTERIJEN
EN TELECRAFIE TE HAARLEM.
Lijst vaa onbestelbare brieven «a
briefkaarten, van welke de afzenders
onbekend zija. Terugontvangen in dc
tweede helft der maand Augustus.
BINNENLAND. Brieven 1 Mej.
Bets Bilderbeew, Haarlem. J. A- Boxtel,
Amsterdam. Mej. Bosch, Haarlem. Bui-
gcrlijk Armbestuur, Haarlem. Mej. A.
A. Cruyff, Dein. IL W. Elfers, Arn
hem, J, van Hof, Poste restante Wasse
naar, Inrichting voor Natuurgeneeswij
ze, Haarlem, F. Klooster, Haarlem. 'J.
Morien, Amsterdam. Majcr, Haarlem.
Ministerie van Koloniën, Den Haag.
Mej. L. Lyendekker, Haarlem. Minis
ter van Oorlog, Den Haag. Middelbare
Techn, School, Haarlem. J, Rasch,
Utrecht. Rijksverzekeringsbank. Am
sterdam. Mej. J. Roos, Katwijk aan
Zee. Mevr. N. v. d. Sand, Haarlem. Mevr.
Schilthuis, Harten (Gr.). H. Sjoerds.
Den Kaag. De beerea Schampers de
Wit, Helmond. F, Vennolen, Poste Res-
tame, Eindhoven. I. de Vries, Amster
dam. Mej. C. Voss, Amsterdam. Victoria
Egyptian Cigarette, Rotterdam. Mej. J,
T. van Wieringen, Den Haag. Fris Zee
man, Amsterdam,
Binnenlandsche brieven: Mej. Annie
v. Bercke, Apeldoorn; Arbeidsbemid
deling, Den llaag; Boekhandel van
M.izyk, Joh. Croeze, Arnhem; Zeep
fabriek De Duif. Utrecht; firma G«s-
terman. Amsterdam; Mevr, Geersingn,
Amsterdam; J. Haas, Amsterdam; P.
ter Haak, Haarlem; Mej. Kasper,
Haarlem; J. Kerijke, Bennebroek; Ka
pitein Vrijwillige Landstorm, I;
Willem Klippel, Edam; Mej. M. Lam-
po, Haarlem; Levers Zeepfabriek, te
Vlaardingen; H. Meus, Amsterdam;
Minister van Pensioenen, den Haag;
Minister van Oorlog, Den Haag: L.
Natte, Vofeen; Nederlof, .Amsterdam;
Mej. v. Ossendrukken. Schoor1.; C.
Prins, Nijmegen; Rijksverzekerings
bank Amsterdam; "Rijksverzekerings
bank, Amsterdam; Mej. C. Et S chief-
fcr. Amsterdam. Mevr. N. Sickïer
Schreuder, Haarlem; Mej. N. Trom-
potter, Zandvoort; J. Walle, Haarlem.
Briefkaarten W. R. Asscher, Haar
lem. Tinus Born, Hilversum. W. A. Ca-
val je, Den Haag. Mej. L. Druu, Bever
wijk. Van Dam, Utrecht. J. Grund,
Rotterdam. G. Hup, Utrecht, Mevr. De
Jcng, Amsterdam. Mej. Jo Kloppers,
Haarlem. Mej. Marie Maas, Heerlen,
Fare. Muller, Haarlem. Meyer, Mej.
D. Mollenaar, Amsterdam. J. Ryken,
Leiden. Den heer en mevr. Steelink,
Haarlem. Sach v. d. Loeff, M, C.
Westerman, Leiden.
Mei. v.d. Anker mevrouw Ben
schop van Deventer, Den Haag;
Mejuffrouw v. d. Berg, Amster
dam Den heer W. Dijk. Haarlem
Mejuffrouw C. Ducro, Utrecht; W.
J. Dingemans. Burg; mejuffrouw
M. Evers. Nijmegen; mejuffrouw
H van Gelder, Kasermeer; deu
heer J. Jager, Amsterdam Mej. M.
Koenen. Den Haag; den heer J. D.
Mulder. Valkenburg, den heer G. Nte
huis. Haarlem den heer E. J. Pauw,
Soesterbergmej. Jo Smit, Haarlem
fam, Steeman en Kievit, Haarlem;
den heer J. Sternheim, Haarlem
den heer J. M. Verin ga, Haarlem;
den heer J. Vermeulen. 1den heer
H. Vleeshouwer. Amsterdam de Veer
Degeeler. Den Haag mevr. v. Vollen-
hoven. Eden; mej. A. Weyers, Scho
ten: mej. C. Weber, Katwijk.
BUITENLAND. Brieven Monsieur
Tj. Dorhout Mees, Luxembourg. R.,
Flobbe, Monlanges. Madame Staal Hy-
mans. Suisse. Miss Harphan, London.
Peter Kals, Bottrop, Ko Mcntjox, San
Francisco. Mej, T, Westerburger, Port
land.
Mej. J. F. den Beyers, Dolomisen
den heer Walther Graef, Munchen
heer en mevr. Th. W. KreekSoera-
ba ja P. J. r. Kregten, Anvers; den
heer J. Straaten. Antwerpen; Frau
\V. Schaap Wen-sis; mej. Maria Thiil
Bruseei; mej. Grefce .Wiebera, Pinne-
ber?.
Briefkaarten: Frau Elise Anner Stang,
Berlijn. Asztalos S.reszere Ellemi iskola,
Hongarije. Mej. S. Boersma, Leysin.
Den heer en mevr. S. Frank, Kopenha
gen. T. T. iiilarin, Bukarest. Maria
Heine, Dusseldorf. Fam. Jongkindt,
Basel.- Martha Marcud, Frankfurt.
Berths Stukeibruk, Manheim. Den heer
en mevr. H. Steacker, Wanlsort. 0
briefkaarten zonder adres. 1 brief zon
der adres.
Monster P. Pinsfcen, Paris; fam. B.
Popera. Ponf resinaW. en G.
Schobesfcerge, Vefncnfam. Speet,
Luxembur?mei W. Sybolts, Mur-
renden hoer D. Seifert. Duitech-
land - den heer en mevr. Schuylenburg
Luik. 4 briefkaarten zonder adres.
1 brief zonder adree.
Aanbevolen wordt om het adres van
den afzenderf op de stukken te vermel
den. opdat deze bij on lies telbaarheid
kunnen worden teruggezonden. Voorts
is het gewejycht alle per post te ver
zenden stukken van een volledig adres
en straatnaam en hnienumraer te
voorzien.
Aanbevolen wordt ora het adres van
den afzender op de stukken te vermel
den, opdat deze bij onbestel'oaarhcid
kunnen worden teruggezonden.
Voorts is het gewenscht alle per post
te verzenden stukken van een volledig
adres, s'.ratnaam en huisnummer, te
voorzien.
De groote schade In Westfalen
Naar xnen zich zal herinneren, heb
ben onlang groote doelen van \A est-
falen geducht geleden van stormen en
lievigen regenval. Reeie dadelijk werd
gesproken van aanzien!iike schade.
Thans hebben de autoriteiten ter
plaatse een nauwkeurig onderzoek
doen instellen en daarbij is gebleken,
dat de schade nc«r aanmerkelijk groe
ier is dan oorspronkelijk gevreesd
werd. De rijks- on de Pruisische re
geeringen zijn onmiddellijk een hulp
actie begonnen door allereerst ere-
dieten beschikbaar te stelten voor bet
aanschaffen van win terzaad- Deze
redteten staan terstond ter teecliik-
kingde terugbetaling behoeft pas
plaats te hebben na den volgenden
oogst. Het geld zal beschikbaar .wor
den eesteld tegen 10 pet.
Een conflict bij het gemeente
bestuur van Berlijn
Verleden week heeft de gemeente
raad' van Berlijn geweigerd de sala
rissen van de beide burgemeesters,
den secretaris 'en een der weihouders
te verhoogen. Burgemeester Bfc*
heeft thans mede namens de anderen
een brief tot don gemeenteraad ge
richt, waarin hij verklaart, in de
weigering eon votum van wantrouwen
te zien, waaruit de heeren te gelege
ner tijd de consequentie zulten trek
ken door Berlijn den rug toe te kee-
ren.
Dok wordt geseind
De zenuwen van burgemeester Lei-
nert zijn ernstig geschokt, zoodat hij
waarschijnliik pruimen tijd in een sa
natorium zal moeten worden opgeno
men.
PITHECANTHROPUS ERECTUS.
Het libld. schrijft:
Do „Morning Post" brengt in herin
nering, dat eenigen tijd geleden verte
genwoordigers van een paar wetenschap
pelijke instellingen uit de Vereenigde
Staten, te weten vaa het Nationaal
Museum en van het American Museum
of Natural History een bezoek brachten
3an prof. Eugène Dubois te Haarlem
om er de becaderfossielca te bekijken
van den Pithecanthropus Erectus. Dr.
Ales Herdlicka van het National Mu
seum of .-America heeft volgens het
blad thans van professor Dubois be
richt ontvangen, dat afgietsels der
skeletfragmenten, door den Nederland-
schen geleerde zelf gemaakt, voor hem
verzonden zija. Een tweede stel afgiet
sels is gemaakt voor het museum
natuurlijke historie te New-York.
Dr. Herdlicke zau hebben verklaard,
dat zijn nauwkeurig onderzoek van de
origince'e beenderen hem tot de slotsom
heeft gebracht, dat 20 ongetwijfeld deel
hebben uitgemaakt van eca rnecsch van
een zeer lagen graad van ontwikkeling.
Doch hij beschouwt het als
ichijnlijk, dat Pithecanthropus
een onmiddellijk voorouder van den
huidigen mensch. Eerder houdt hij dit
wezen voor een over-over-oudoom, waar
van het ras sinds lang is uitgestorven.
Wij herinneren ons, in October ver
leden jaar melding te hebben gemaakt
van een bezoek, aan prof. Eug. Dubois
gebracht'doer prof. J. Howard McGre
gor. hoogleeraar in de zoölogie aan de
Columbia-universiteU en voor
oho onderzoekingen verbonden aan het
Amerikaansch Museum voor natuurlij-
ko historie.
Naar dc mcdedeelingen ïn de ..New-
York Times" van 19 October had toen
prof. McGregor te kennen gegeven,
dat hij door zijn bestudeering van de
fossielen van Trinil op Java
cenigermate van Dubo: meening af
wijkende opinie was gekomen met be
trekking tot het aapachtig karakter van
jdezen mensch. Hij achtte detea aap-
mcnsch n.l. meer mensch dan aap cn
grondde zijn mceniag op den inhoud
de hersenkas, die bij den op Java
ontdekten „missing link" ongeveer
030 cm3 moet bedragen, terwijl een
apcnschedel pl.m. 600 cm3' inhoud heeft
en de kleinste meoschenschedel 900 h
tooo, de gemiddelde 1400 cmj. Hij
schatte cm aapmensen van Java op
eca ouderdom van vijfhonderdduizend
jaren, maar was niet overtuigd, dat de
mensch in rechte lijn van di; type af
stamt, dat bij wijze van spreken eer een
„oudoom" zou kunnen wezen dan ee
„grootvader".
Een merkwaardige Wadoek
Een aanvang wordt gemaakt met
den aanleg van een zeer groote wa
doek aan de Noordkust van Java. tus
schen Cheribon en Tegla. Mede in geo
logisch opzicht is de-ze streek mot
een schatkumer der geologie genoemd?
is deze wadoek zeer merkwaardig,
aldus lezen we ia „de Locomotief".
Zij ligt in de kuststrook len Zuiden
van Cheribou, ia de buurt van Siu-
danglaoet en zij wordt ook op kosten
daarvan aangelegd.
Titans bevindt 2ich daar ter plaats<-
een geweldige ronde kom, door heuvel
ruggen ingesloten. Volgens sommigen
is dit een oude en zeer wijde krater-
mond, die hier, eigenaardig genoeg,
buiten het gebergte en in het lagere
heuvelland, dicht bij de zee ligt.
Thans is dit een effen vlakte, uiter
lijk van goeden ^bruinen grond, die
echter in werkelijkheid een sliblaag
blijkt te zijn van ongevoar tien meter
dik. In her. midden ligt een dessa en
daarbij verheft zich een zeer merk
waardige eruptiekegel an ongeveer
50 Meter hoog. Deze piek en de vorm
van de omrugde kom doen vermoeden,
dat men hier met een ouden geweldi
gen krater heeft te doen, ofschoon het
niet aanwezig zijn van steenen onder
de sliblaag dit door anderen doet ont
kennen.
Door het afsluiten van do opening
tusschen de bergruggen (die wellicht
kraterwanden zijn.) i3 het mogelijk
hier een waterreserve le vormen, wel
ke in den droeren tijd een groote land
streek zal bevloeien. De inhoud van
deze wadoek zal. als de afdamming
gereed is. 1-4.000.000 knblieke meter
water bedragen, waaruit dan in den
drogen tijd geregeld kan worden af
getapt. Op die wijze zal een uïtsre-
sfrekt gebied van niet minder dan
30CO bouw bevloeid worden.
Het merkwaardigste is echter. ,d
deze wijde korp ook in vroeger eeuwen
doern de bevolking als waterreserve ge
bruikt schijnt te zijn. Bij het graven
stuitte men op overblijfselen van eei
ouden dam, die al 300 mar oud moe'
zijn en die ongeveer 10 meter hoog
was! In die vroege tijden heeft de in-
fieemsche bevolking dus ook deze groo
te wadoek, die toeneen der allergroot
ste bevloeiingswerken geweest moet
zijn, gebruikt. Door onoordeelkundig
aftappen of door andere oorzaken is
het meer echter leeggeloopen, het
werk is verlaten en de meerbodem is
<ie jaren door volgesjibd. roodat thans
de lö meter dikke laae grond aanwe
zig is, bovenop vast en bruin, doch in
de onderlaag blauw en onvast, zoodat
daarop het nieuwe werk riet kan wor
den aangelegd.
Het zal dus noodig zijn 6erst 'de
overblijfselen van het oude stuwings-
werk weer op te ruimen, hei geen vrij
kostbaar is, alvorens men de nieuwe
afdamming kan bouwen, die nog 14
meter hooger zal zijn. !s die gereed,
dan kan de wadoek dienen voor de
omliggende landstreek van 30D0 bouw.
VERCIFTICINC DOOR KUNST
MEST.
Voor den Kedirischen landraad is een
eigenaardige vergiftigingszaak behan
deld. Een Javaan van de dessa Man-
jaran, nabij de suikerfabriek „Meri-
tjan", had twee vrouwen, van wie dc
oudere een veete bad tegen de jongere.
Deze toch zou herhaaldelijk gestolen
hebben van de lombok der andere. De
bestolene wilde door een gevoeligs
straf de andere van haar dieverij ge
nezen.
Ze wist zich ter herinneren, dat vroe
ger eens een Xabriekskoelie ziek was
geworden, doordat hij, na in den kunst
mest (zwavelzure ammonia) te hebben
gewerkt, met ongewasschen handen was
gaan eten. Kunstmest moest dus een
gevaarlijk goedje zijn. Zij stelde zich
daarom in het berit van een handvol
dier stof en vond een buurvrouw van
do bedreigde bereid otn tegen een
kwartje belooning het gif toe te die
nen, toen deze eerst geweigerd had het
voor r.iets te doen. Op listige -wijze
wist die buurvrouw den kunstmest ia
tegenwoordigheid der bedreigde te
engen in do te vuur staande rijst.
Tijdens den maaltijd kreeg de vergif
tigde het al spoedig erg benauwd, ter
wijl bij haar tweejarig kind zich dezelf
de verschijnselen vertoonden. Een kip,
die van het voedsel gepikt had, was
ca een half uur dood. Dc rcaa van de
ergiftigde kreeg argwaan en de po
litie werd gewaarschuwd. De handlaag
ster viel door de mand en wees de be
werkster van het kwaad aan.
het voedsel werd een hoeveelheid
naar Bandoeng gestuurd, waar de aan
wezigheid van 320 mg, arsenicum werd
geconstateerd. Vermoed werd nu. dat
niet enkel kunstmest, maar ook ar-
nicum werd toegediend.
Beklaagde hield echter vol, dat zij
geenszins den toeleg had gehad haar
slachtoffer door vergil om het leven te
brengen.
Bij nader onderzoek bleek, dat kunst
mest, n.L do z.g. handelszwavelzure-am-
monia, een arseaicumgehalte bevat van
0.03 tot 0.05
De beklaagde werd daarop tot VA
jaar gevangenisstraf veroordeeld, als
zich hebbende schuldig gemaakt aan
mishandeling door toediening van scha
delijke stoffen. Haar helpster kreeg een
jaar.
De slachtoffers zijn aan de beteren
de hand.
De heer Vreede heeft onder de
zeer waardeerbare voorlichting dea
heeren Zuyderhoff heel wat ge-
Het hoofd van het Kantoor van
.Arbeid kieóg de vaste overtuigug
dat de arbeidstoestanden bij de groot
cultuur in den Oosthoek absoluut, ge
zond zijn en dat alleen bij de kleine
bedrijven een en ander aan ie mer
ken valt.
Bijaoader gunstig was de indruk,
welken de inspecteur opdeed bij do
Nimef Ned. Ind. Metaalwaren- en
Emballagefabriek fa Kendal \Paxah.
Hier arbeiden ook talrijke vrouwen
eu kinderen onder uitstekende voor
waarden. Zij plakken er de rarion-
1 dooaen tegen voldoende betaling
een ruime en luchtige omgeving,
en onder £oedo controle. Hen lijkt
daar wel een soort school, waar al
die vrouwen en kinderen, onder be
en tactvolle leiding, en met
groote zachtheid behandeld, een am
bacht loeren waarvoor hun een goed
loon wordt uitbetaald.
Als men dat 6eus met eigen oogen
ziet, zal men lachen over de ongemo-
tiveerdo vrees van de regeering voor
vrouwen en kinderen exploitatie.
Maar ook op koffie- en rubberon-
dernemingen zijn de arbeidstoestan
den buin-njrewoon gunstig. Zoo wor
den daar o.a. do loonen nagedaan,
waarbij do heer Vreede tot de con
clusie kwam, dat die over het algo-
meeu hooger zijn dan iu de suiker.
Voor plukken en sorteoren van
koffie en tappen van rubber wordt
voor een dagtaak, welke heusch niet
overmatig zwaar ie, meer dan een
gulden betaald. Vrouwen en kiude-
verdienen respectievelijk 35 «n
25 cent voor een Iichto dagtaak. Kin
deren beneden de twaalf jaar wor
den niet aangenomen.
Men weet, dat de arbeidswetgeving
welke momenteel nog in de maak is,
voornamelijk den nachtarbeid eu dien
van vrouwen en kinderen op hot
oog heeft. AVij gelooven echter, dat
mr. dr. Vreede, na op dit gebied al
les te hebben gezien in den Oosthoek
wel tot do overtuiging zal zijn geko
men, dat regeeringBingrijpen hier
niet zoo bepaald noodzakelijk is als
5ornraiSen vaak willen doen r.loo-
ven.
Ook de arbeidsvoorwaarden, waar
onder de Europoesche werknemeia
hier arbeiden, voldeden den lieer
4 reede over 't algemeen wel.
Wij zijn er zeker van dat, als de
regeering den kinderarbeid verbiedt,
het verbod alleen gericht zal rijn te
gen kinderen benedc-u de 12 jaar
Koloniën
De reddingboot
„Insulinde"
Een geschenk aan Nederland
In November a.s. zulten de Noord-
jen Zuid-ftlollan&cho Roddingma.it-
maatachappij en de Zutd-Hollandsche
Maatschappij tot Redding van Schip
breukolingen haar houderjarig be
staan vieren.
In verband hiermede vond ten
huizo van vice-admiraal Gooszen,
onder diens presidium, een bijeen
komst plaats van het comité, dat in
dertijd gevormd werd, ten einde aan
Holland de reddingboot „Insulinde'*
te scheuken.
Besloten werd het comité in
huidige samenstelling te houden,
omdat het wenschelijker Word geacht
niet een eigen comité in lndiê op te
richten in verband met bovengenoemd
honderdjarig jubileum, doch naast
het in Holland opgerichte hoofdcomi-
onder beschermheerschap van den
Prins der Nederlanden, in Indié
slechts een sub-comité te doen vor
men, met het doel gelden in te za
melen voor de beide vereenigiagen.
welke 'n zoo nuttig en menschlievend
eu vooral nationaal belang dienen.
Mededeeling werd gedaan ter ver
gadering dat in Indifi ruim ander
half jaar geleden een bedrag van bij
na 32.000 gulden word opgebracht
voor de reddingboot.
Staande de vergadering werd door
den vertegenwoordiger van den Jtot-
terdamscho Lloyd, don heer Hummel
medegedeeld, dat de opbrengst van
het ter bezichtiging stelten van her
?s. „Slamat", enkele maanden ge
leden 900 gulden bedroeg, welk eeld
gestort zal worden in het nicuwo
fonds.
Uit de cijfers van de vorige collecte
bleek, dat, vooral de agentschappen
van de Paketvaart in zeer ruime
mate nebben bijgedragen tot het too-
stroomen van golden.
MET DE NOORDERZON. 'A'acta
seint uit Batavia aan het Hbld.De se
cretaris van de Bandoeagsche sociëteit
„Concordia" is me: de Noorderzon ver
trokken. Vermoedelijk heeft hij zich
reeds ingescheept. Da Raad van Justi-
te Batavia sprak onmiddellijk zijn
faillissement uit. De Weeskamer ver
zocht den rechtercommissaris hem in
verzekerde bewaring te stellen.
ARBEIDSTOESTANDEN OP
JAVA.
Mr. Vreede, hoofd van het Kan
toor van Arbeid in het Malangsche
heeft een onderzoek ingesteld naar
de arbeidstoestanden. Te voren be-
zecht hij verschillende suikerfabrie
ken in den Oosthoek en bracht mede
een bezoek aan het Suikersyudicaat
en den Suikerbond te Soerabaja. F.<m
correspondent van het Soer. Hbld.
schrijft:
Het doel van de reis van mr. dr.
Vreede was dus niet ai leen het op
nemen van arbeidstoestanden, maar
ook het zoeken van contact met vak-
.reenigingon.
de steexkoï.ex-briketten-
fabiuc.age.
Naar het Nws. v. d. Dag v. N.-L
verneemt, zal indien do SutenGo^
neraau den betrokken begroot! ng*-
post goedkeuren, waarschijnlijk
reeds in October of November a.s,
aangevangen worden met do werk
zaamheden voor do oprichting ia
Soerabaja van een gouvts. ttèenko-
lenbrikettou-fabriek.
De nieuwe fabriek zal vijf persen
Krijgen, waardoor men in staat zal
zijn tot een productie van 1<0 00
tons per jaar. Het ligt in de bedoe
ling dit bedrijf, dat te Tj. Perak (het
haven-terrein), zal komen te liggen
ZOO dicht mogelijk bij de kolcntransl
porteure dor N.-L Stecnk. Handel
Mij. ,op 1 Januari 1926 te openen,
aangoucn dan het bokendo contract
van de S. S. met de Oost-Bornoo
*1 aijo°pt- hr zullen in hoofdziak
Poeloe Laoetrkolen verwerkt wer
den.
Da heeren Goudswaard en Saute
respect, directeur en werktuigkun
dige bij rio briketten-fabriek ra Tj.
1 riok, zulten do leiding krijgen van
ue bouw-werkzaamheden te Tj. Perak
Een hoofd-machinist van de Java
Chinar-Japan Lijn 2a! waimcJiijn-
ujk dan benoemd worden tot Joidcr
van het bedrijf te Tj. Priok.
De briketten-fabriek te Tj. Priok
welke momenteel slechte met 2 ©tri
sen werkt en een productie heeft \an
ongeveer SO tons per dag, zal bin
nenkort een uitbreiding on-tergaan
waardoor gemakkelijk 100.000 tons
per jaar kunnen worden ongelo-
verd.
Do vraag naar de briketten neemt
steeds toe, zóó zelfs, dat men niet
alle vragers bedienen kan, en de
roep over het product moet inder
daad onverdeeld gunstig rijn. Voor
al ook van particuliere zijde neemt
de belangstelling ervoor sterk toe.
DE 3 VBILEUMSTICHTING.
De Loc meldt:
Bij gelegenheid van het 25-jarig
regeeringajiibileum van do Koningin
ZJjn door de ingezetenen van Indiö
gf.'aöaboeeDBebraohfc voor een hulde-
fj" Door h.m. is ten aanzien dier
gelden beslist dat zij zouden worden
aangewend^ in het belang ven cene
stichting die de renten van het kapi
taal zal besteden ten bate van het ge
neeskundig wetenschappelijk onder-
2°ek van volksziekten en van d; be
strijding daarvan.
Bij notarieele acte van 29 Maart
1924 is een stichting in het teven ge
roepen onder den naam van Koningin
W ilhelmina Jubileumstichting.
Onder voorzitterschap van den heer
W. Grijling heeft dc eerste 'oestuurs-
ver ga dering van dez.. stichrir.g plaats
Hïermcdo is zij op 13 Juni 1924 haar
arbeid begonnen.
Het kapitaal der Stichting, bestaan
de uit een bedrag van pl.m."/ 460.000,
moet onaangetast blijven, zoodat al
leen de rente, ongeveer 25.000
's jnars bedragende, voor de nastre
ving van gemeld doel aangewend kan
worden, Hot bestuur is van meoning,
dat dit bedrag niet voldoende is om
wetenschappelijke onderzoekingen
van volksziekten of de bestrijding
daarvan zelfstandig ter hand te ne
men. zoodat het zijn werkzaamheid
zal moeten bepalen tot het steunen
van onderzoekers en van lichamen,
die hetzelfde doel nastreven.
Afgewacht zal dus worden of be
paalde onderzoeke-8 of lichamen steun
verlangen en daartoe aanvragen in
dienen.
De aanvragen zulten voor het uit
brengen van praearivios allereerst m
handen gesteld worden van een tor
vergadering ingestelde deskundige
commissie van rapporteurs.
Het adres van den secretaris luidt i
dr. A. J. F. Oudendaal, Kramat 93»
Weltevreden.
