HAARLEM'S DAGBLAD
633
STOFVRIJ HAARLEM
BEHAALT EEN NIEUW RECORD
Stadsnieuws
Weer een militair gebouwtje door brand vernield
42e Jaargang No. 12657
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 22 September 1924
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd III ADVERTENTIENVan 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per regel. Bij
is (kom der gemeente) 13.57H- Franco per post door Nederland f3.87M- Afzonderlijke nummers f0.15. Geïllustreerd III abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken I0.57H; franco per post f0.65. Ill per plaatsing, elke regel meer 15 Cents a contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs.
Directie, Redactie en Administratie Gr. Houtstraat 93, Post-GIro 38810 UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkeroog, IJmuiden,
Telefoonnummers: Directie 3082, Redactie 600 en Administratie 724 D'rCCteurHooWrfdacteEuRr^?^cTpÊereboomREB°°M Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3521
DE DANS
Hedenmorgen zond onze administratie
ALLEEN VOOR DE EERSTE der drie
dagelijksche bestellingen.
BRIEVEN OP ADVERTENTIEN VOOR VRAAG EN
AANBOD naar hun bestemming. Is er beter bewijs
voor de doeltreffendheid van deze annonces in
HAARLEMS DAGBLAD mogelijk? -
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
KRABBELS
De machthebbers te Moskou heb
ben hun heilstaat opgebouwd, tot wat
hij nu is, door het volgen van de groo-
te lijnen. Telefoonlijnen bijv. Het
nieuwste Muskousche edict is, dat ie
der, die een telefoonjuffrouw aan
spreekt als „juffrouw", oeDOeu zaJ
worden, terwijl hem zijn teiefoti
wordt ontnomen. Hij mag haar
slechte kameraad of burgeres noemen
Toen wij dit lazen, vatten wij het
plan op, om met ons eigen toestel de
ze proef ook eens te nemen. Muar
wij durven bij nader inzien niet. Wat
wij noodig hebben, is de kracht van
een communistische leiding, om ons
in dezen, een verdorven menschheid
reddenden, maatregel voor te gaan.
De Kamer van Koophandel te Wel
lington, in Nieuw Zeeland, heeft een
origineel middel gevonden, om voor
haar land propaganda te maken. Zij
zendt ansichtkaarten, waarop de
merkwaardigheden en het natuur
schoon van Nieuw Zeeland op haar
voordeeligst uitkomen in duizendtal
len naar Engeland en houdt dit
systeem een jaar vol. Het volgend jaar
komt een ander land aan de beurt. Dit
denkbeeld zij aan onze eigen Kamers
van Koophandel en Vereenigingen
voor Vreemdelingenverkeer beschei
denlek opgedragen. Maar als er wat
van mocht komen, laat men er dan
tenminste een kaart bijvoegen, waar
op geen wijde broeken en klompen
noch Zeeuwsche of Friesche kappen
yoorkoraen.
Een Engelsch tijdschrift vraagt zijn
lezers, om hun oordeel te geven over
den fraaisten volzin, die ooit in de
Engelsche taal gesproken of geschre
ven werd.
Wij behoeven dat niet te doen. De
mooiste zin in onze taal is nop altijd
de simpele vr.vng van een vriend: Wat
zal je gebruiken?
EEN KWESTIE VAN GEWICHT.
Een Amerikaansch geneesheer, Dr.
Hutchinson heeft zich reeds jaren lang
bezig gehouden met een psychologi
sche vergelijking tusschen hot magere
en gezette deel der mensohhoid. En
onlangs is hij tot de volgende con
clusie gekomen. Corpulentie is uit een
oogpunt van gezondheid. nadeelig.
maar daar tegenover staat, dat dikke
mensehen in liet algemeen moreel hoo
per staan dan hun magere broeders en
zusters. Zij zijn maatschappelijker en
over het geheel deugdzamer. Om zijn
bewering kracht bij te zetten, geeft
de geleerde dokter een lange lijst van
misdadigers van de meest uiteenloo-
pendo poort en behoudens zeer zeld
zame uitzonderingen, waren de:2 lie
den allen mager.
Een conclusie die de dokter niet
trekt, is, dat bij den kortoren levens
duur en grootcr deugdzaamheid der
gezetten. do deugd slecht beloond
schijnt. Intustwhen voelen wij ons
cenigszins beschaamd tegenover een
onzer kennissen, die vroeger zoo ma
ger als een talhout was en nu te eenen
male ongeschikt is geworden voor
confectiekleedinp. Wij hebben dit al
tijd toegeschreven aan zijn genegen-
beid voor een stevig glas bier. Nu be
grijpen wij. dat hij erin geslaagd is de
bacil der ondeugd te verjagen, om de
bacil der deugdzaamheid te ontvan-
Fpn-
Maar laat ons er overigens niet. te
veel gewicht aan hechten. Amerikaan
s-ha doktoren zijn sterk in dergelijke
uitspraken, waarvan later nooit meer
iemand iets hoort. En wat de
ehaamsbouw van Hutchinson zelf?
Hij zal wel gezet zijn, zouden we zoo
denken.
35 jarig bestaan „Proza
en Poëzie".
Een wedstrijd in komische
voordrachten.
Het mannenkoor „Proza en Poczic"
dat dezer dagen 35 jaar bestaat, heeft
ter gelegenheid hiervan en in afwijking
met vorige jubilea- een wedstrijd uitge
schreven voor komische voordrachten
voor solo en duo, te houden op 13 en 30
December 1924, te Haarlem. Hooge
geldprijzen worden ter beschikking ge
steld. Inlichtingen worden verstrekt
door den secretaris, Heerensingel 89,
Haarlem,
DE 12S0STE LEERLING.
De directrice van de Stolze Wcry
School deelt ons mede, dat dc 1250ste
leerling een jongen van 14 jaar, wordt
leerling een jongen van 14 jaar, wordt
kostelooze opleiding gegeven.
'fin een hótel in Den Haag
Is een veerende dansvloer ge
legd.)
Er is ia Den Haag, naar mij vast werd
gezegd,
Dezer dagen een veerende dansvloer
gelegd,
Men hippelt
En trippelt
Met lust en gemak,
Want de vloer veert je op tct heel boven
aan 't dak.
En de jazzband, schroem, schroem,
Rataplan plan, tsjing boem
Begeesterd door 't schoone gezweef om
zich heen,
Maakt lawaai als tot dusver geschiedde
door geen
Ander orkest ea dat zegt wat!
't Publiek
Bewondert den dans en de schoone
muziek.
Geen danskunst meer noodig, je trapt
op een veer
En fluks ga je omheog en vanzelf ook
Men zwaait
En men draait
En duizelt
En suizelt
Tcdat de trompet
Op te. onverwachtst zwijgt met een
schreeuw tetterettet.
De oude Romeinen, dat weet u nog wel,
Die hadden behoefte aan brood en aan
spel.
Panem et circenses. Maar wat
vraagt men thans?
De veerende vloer voor den duizlenden
dans.
Men zegt, dat het menschdom vooruit
is gegaan.
Zijn wij in dit opzicht niet eer blijven
staan?
Alleen de arena lag vroeger solied.
Onze dansvloer die veert. Is 't -vooruit
gang of niet?
TOM DE RIJMER.
TENTOONSTELLING HET KIND.
Do laatste dag,
ZAVTdagtnindag demonstreerde r.og op
de tentoonstelling Het Kind mej. v- Win
ter sh oven een openbare les.
Mej. Suze van Wintcrdioven zeide voor
het begin dat de demonstralie met het
z-ir.gclubje niet een ptwfltlaar gemaakte
ver'.ominz was- Zij wilde hier dan ook
meer awitoonen do toegepaste methode
van Catharine van RetWiou dan de met
de kinderen behaalde resultaten. Echter,
aoowel voor het een n!« het ander is deze
demonstratie en prachtige getuigenis ge-
De manier van lesgeven door mej. van
Winterahoven verdient in de allereerste
plaats vermelding. Een prettige charman
te wijve van omgaan met kinderen 1 Bn
een vlotte manier om den kinderen met
voorbeelden, spelletje?, en verrass ink-
jes. van alles duidelijk te maken, en
vooral: hen steeds bezig te houden.
Aan .de 14 kinderen jongens meis
jes i8 het ie zien. dat ze dit lea ne
men prettig vinden
Hoe scherp ageeren ze niet op alle wen
ken van de juffrouw. Wat aardig was hel
onbewuste acteeTen bij enkelen, a's een
liedje gezongen werd. Een speelüedje, bij.
voorbeeld. Alleraardigst, nietwaar waa h»t
liedje van den hongcrigen muzikant cn
de gierige mier.
Geruime-n tijd heeft mejuffrouw Buze
Win tershoven met haar leerlingen, een
vrij talrijk publiek alleraangenaamst be
ziggehouden.
De sluiting,
's Avonds sprak" wederom Dr. Plantenga
over geestelijke ontwikkeling van hel
kind van 1—3 jaar. Hetzelfde onderwerp
dus van Vrijdagavond. Zooals verwacht
werd. was de belangstelling voor deze
causerie weer bijzonder groot. Uitvoerig
verslag gaven we van deze lezing in het
nummer van Zaterdag.
Tenslotte ging mevrouw Willekes Mac-
donald over tot 't sluiten va.n do tentoon-
e teil ing.
Zij zeide daarbij allen dank, die iets
voor dc vereentging gedaan hadden. En
dat waren zeer veiem.
Onder de aanwezigen werd Zaterdag
avond een pop verloot.
Het behoeft niet nader gezegd te wor
den, dat de Vereeniging tot bevordering
van Kinderverzorging cn Opvoeding (K.
en O.) deze weelc een in alle opzichten
schitterend resultaat beTeikt heeft.
RIJWIELDIEFSTALLEN.
Zaterdagavond tusgchen kwart voor
7 en 7 uur is een damesrijwiel ont
vreemd, dat geplaatst was voor een
perceel aan dc Botermarkt. Zondag
morgen is een rijwiel gestolen, dat
voor een perceel aan de Schrevelius-
stra-at stond.
Opmerkingen
Naar aanleiding vajj een beschou-
wing over deze aangelegenheid in liet
„Maandblad der vereeniging tot Dc-
strijdiug der tuberculose" senrijft ons
e>en belangstellende, dien wij tevens
wel een deskundige mogen noemen,
ons het volgende:
Met buitengewoon veel belangstel
ling las ik „Stofvrij Haarlem". Met
veel, doch niet met alles stem ik in.
De natte methode vond reeds bestrij
ding bij de\geineente-reiuiging.
Do asphalt-bestrating voortdurend
nat houden zou gelijk staan met. een
voortdurende modderpoel en modder
spatten van auto's. Vergat men de
damosbleeding en haar schoeisel? en
den gevel van de bureaux in de Gr,
Houtstraat?
Ik houd het bij de droge methode,
maar eeno andere als de genoemde.
Terecht zegt u dat een grondige rei
niging van den Wagenweg door de
gladde oppervlakte gemakkelijk wordt
gemaakt^ Dit neemt niet weg, dat er
ter weerszijden tegen de trottoirban
den steeds vuil ligt. Is dat vuil droog
en dan juist is hef hinderliik
dan kan dat toch zonder eenigen over
last te berokkenen worden weggezo
gen.
Evengoed als eene reiniging 'auto-
bezem-, sproei- en dercrelijke wagens
heeft kan haar materiaal met auto-
stofzuigers worden aange.vuld. Deze
kunnen des winters bii vorst wM. de
natte methode evenwel geen dienst"
doen. Het is de eenige methode van
slofbestrliding tijdens droge vorst.
Zulk stofzuigen, al of niet. gecombi
neerd met auto-veegmachines, behoeft
'AANGEHOUDEN.
Door de politie is aangehouden de
40-jarige F. v. d. If., alhier, in ver
band met de aangifte. Zaterdag
avond gedaan, van diefstal van gramo-
phoonplaten, 'door opschuiving van
een raam. Vier "laten zijn in beslag
genomen.
VERKEER GESTREMD. Zater
dagmorgen reed een met een paard
bespannen voertuig over de Bakenes-
sergraoht-, toen de lading fruit ver
schoof en op dc straat terecht kwam.
Het verkeer had 10 minuten vertraging
De fusie van Kantoor
bedienden-Bonden.
Het neutraliteitsstandpunt van
„Mercurius".
Men schrijft ons j
Op iniliatief van de heeren W. Ch.
van Daalen, Haarlem, D. Udo, Dc Bilt
en Jac. F, Vogel, te Rotterdam, die
een minderheid in het bestuur van den
Nationalen Bond van Handels- en Kan
toorbedienden „Mercurius" vormen, wel
ke verschillende principiccle en practi-
sche bezwaren heeft tegen de voorge
stelde fusie met den modernen Alge-
mecncn Bond van Handels- en Kantoor
bedienden, heeft zich gecostituccrd ec:|
Comité tot behoud van het Neutrali
teitsstandpunt van „Mercurius".
Bereids hebben de oud-bondsvoorzit
ter R. Winkel, Den Haag, dc heer W.
A. de Vroom,* Rotterdam, die eértijds
zoowel secretaris als penningmeester
van den bond was, benevens meer be
stuursleden van afdcelingen hun sieun
cn medewerking toegezegd om te trach
ten de beoogde fusie, die „Mercurius"
onvoorwaardelijk op het moderne stand
punt brengen zal, door de a.s. bonds
vergadering te doen verwerpen.
De anti-oorlogsdemon
stratie te Amsterdam
De Haarlemsche deelnemers
Zondag is te Amsterdam door de S.
D. A. P. en het N. V. V. een anti-
oorlogsdemonstratie gehouden.
Evenals verleden ja?r bestond hier
voor in Haarlem een groote belangstel
ling en honderden bctoogers trokken
dan ook uit onze stad naar Amsterdam.
Bij het gebouw „Dc Centrale" aan
het Spaarne was het een groote drukte
Zondagmorgen. Daar verzamelde zich
een groot deel van de deelnemers. Hier
bij merkten we op de arbeidersmuziek-
vereeniging „Excelsior", dir. C. W.
Okelde avbciderszangvereeniging „De
Stem des Volks", directeur F. Keja en
de A. J. C. Ook wethouder M, A. Rcï-
nalda was aanwezig.
Na een wandeling door de stad te
hebben gemaakt, gingen de deelnemers
naar het station om met een extra-trein
van veertien waggons te worden ver
voerd. Velen gingen per fiets naar .Am
sterdam, ja, er waren er zelfs, die te
voet gingen.
In het geheel zijn ongeveer 1600 Haar
lemsche bctoogers naar Amsterdam ge
weest. Een dertigtal vaandels werd mee-1
gedragen,
een deskundige
volstrekt niet te worden beperkt tot
de asphalt-wegen. Zonder het zand
uit do voegen to zuigen is het opzui
gen van stof mogelijk.
Waar stof is moet dit worden be
streden, iinaar vooral is het maken
van stof te voorkomen. Door mede
werking bij het maken van herstra-
tingen is veel te bereiken, bijvoorbeeld
door het gebruik in de voetpaden van
hard materiaal (het niet verharde
voetpad aan de oostzijde van den
Wagenweg geeft veel stof, resp. mod
der). Ook het gebruik van groote stee-
non, dus met weinig voegen, is aan
te bevelen, maar vooral geen steenen
zooals in de Anegang. Komt u daar
eens tijdens eene periode van droge
vorst, op liet oogenblik dat de voet
paden worden aangeveegd'.
Om stof te voorkomen dient alle
straatwerk na inwatering vrij van
zand te worden opgeleverd. Het thans
achterblijvende zand wordt, door het
verkeer tot stof verbrijzeld. Maar
vóór het zoover is heeft het gediend
om de wegverharding af te slijpen
(stof!), d.i. af te slijten. Zulks voor
komen is bezuiniging en dus plicht.
Waarom stofbestriiding met water
door do tram? Deze houdt haar weg
beter droog, maar ze kan het veroor
zaakte stof wel opzuigen alvorens deze
zich in de luoht verspreidt.
Nog een vraag: is het mogelijk voor
re schrijven dat aan auto's de afvoer
buis der verbrandingsgassen niet naar
het straatopnervlak is gericht en dus
geen oorzaak meer is van groote stof
wolken?
In den nacht van Zaterdag op Zon
dag bemerkte Dr. Veen, wonende aan
den Militajrenweg brand in de
duinen. Hij waarschuwde de politie
van Bloemendaal, die direct op onder
zoek uitging. Inderdaad stond een
schijvenloods, staande op de terrei
nen van de scliietbanen, in lichte
laaie. Aan blusschen viel niet meei
te denken, zoodat de loods met het
materiaal, schijven en linnen, ver
brand is. Meer kon er op deze eenza
me plek niets verbranden.
Aangezien do politie aanwijzingen
kreeg, dat kort te voren een man in
de buurt was gezien op den Zeeweg,
werd onmiddellijk getracht dien per
soon ie vinden. Werkelijk gelukte het
de Bloemendaalsche politie met be
hulp van de Haarlemsche, om te Haar
lem op den Verspronckweg een per
soon aan te houden die aan het sig
nalement. beantwoordde. Deze ontken
de dadelijk iets met de brandstichting
te maken te hebben. Hij een 19-ja-
rig piano-stemmer uit Haarlem, ver
klaarde 's avonds bij zijn meisje in
Schoten te zijn geweest. Toen hij
naar Haarlem terugging, zag hij den
brand tegen de lucht af teekenen. IT i i
ging de richting van Overveen uit om
eens to kijken, en kwam zoodoende
op den Verspronckweg. Hij kop dan
ook aantoonen, dat hij .liet op het ter
rein van den brand geweest was en
werd weer op vrije voeten gesteld.
Bovendien kwam uit. i'at. hii niets
met. eonig anti-militaristisch streven
uitstaande had, zoodat er geen reden
was om hem eenigszins ie verdenken.
Ondertusschen is het wel zoo goed
als zeker, dat. hier aan kwaadwillig
heid moet worden gedacht.
Zooals reeds gezegd: er wordt hier
aan kwaadwillgheid gedacht evenals
bij den anderen, brand in de loods op
do Overveensche schietbaan die als
cantino dienst deed en waarin ook ge
weren bewaard werden in het laatst
van Mei jl. Men herinnert zich dat
Een schoolgebouw in
de Slachthuisbuurt
gevraagd
Een adres van vier woning
bouwverenigingen
Door de Woningbouwverenigingen
„Zorgvliet", „Onze Woning",
„Eigen Woning" ea de Woningstich
ting „Vooruitgang" is aan B. en W.
van Haarlem het volgende verzoek
schrift gezonden:
„Ondergeteekenden hebben di eer
zich tot te' wenden, met het ver
zoek om zoo spoedig mogelijk uitvoe
ring te geven aan Uw voornemen om
in de zoogenaamde Slachthuisbuurt
een schoolgebouw te stichten.
Do reden waarom ondergeteeken-
onlangs van den brand in de militai
re loods te Spaarndam ook werd A-er-
moed dat hij was aangestoken. Ver
leden jaar is óók te Spaarndam. in
zulk een loods brand uitgebroken.
De nu te Overveen afgebrande
schijvenloods staat aan een zijweg
van den Zeeweg. Hieronder geven wij
van do ruïne een foto.
Op den voorgrond ziin nog de over
blijfselen te zien van de in Mei afge
brande cantïne. Rechts van het hou
ten loodsje dat gespaard bleef, is nog
de fundeering waar te nemen van de
nu dooi- het vuur verwoeste schijven
loods.
De nu afgebrande loods had afme
tingen van 6 a 7 M., bii -i a 5 M. en
stond op een steenen voet.
De brand werd ontdekt; 's nachts
tegen drie uur. De houten schijven
loods bevatte zeer brandbaar mate
riaal niets dan papier, linnen en
hout. Alles brandde dus lustig en de
inmiddels ook op de plaats van den
brand aangekomen drie brandweerlie
den konden niets doen dan met schop
pen zand de nog smeulende overblijf
selen van den brand uiidooven.
De brand moet een fantastischen
aanblik hebben opgeleverd. De vlam
men sloegen fel uit, het rosse vuur
stak scherp af tegen den donkeren
duin-achtergrond en den nachthemel.
Er is, naar wij uit vertrouwbare
bron vernemen, voldoende reden om
aan te nemen, dat in deze aanslagen
tegen militaire gebouwen anti-mili-
tairisten de hand hebben.
Reeds lang wordt in deze richting
een onderzoek ingesteld, tot heden
evenwel niet met het gewenschte re
sulfaat.
Alle aanslagen hebben buiten Haar
lem plaats gehad, namelijk twee in
Spaarndam en twee in Bloemendaal.
In overleg ook met de militaire auto
riteiten is de' hoofdleidin-' van liet. on-
den zich met dit verzoek tot U wen
den, is het totaal verstoken zijn van
eenige onderwijsinrichting in boven
genoemde buurt, waardoor de bewo
ners genoodzaakt zijn hun kinderen
naar het centrum der stad ter school
te zenden, zoodat deze kinderen eeni
ge door het zeer drukke verkeer langs
toegangswegen naar meergenoemde
buurt, gevaarlijke straten moeten pas
seeren, of wel gebruik moeten maken
van de Gemeente-pont over het Z.B.
Spaarne, op welke pont het, vooral
in de middaguren, zeer druk pleegt
te zijn en waarop onvoldoende toe
zicht aanwezig is.
Ondergeteekenden brengen onder
Uw aandacht, dat binnen afzienbaren
tijd, door het betrekken van in aan
bouw, of in voorbereiding zijnde ar
beiderswoningen ter plaatse, het ge
mis van een schoolgebouw steeds er
ger zal worden gevoeld."
derzoek in handen van den heer de
Ridder, commissaris van politie re
IJmuiden. De forten te Spaarndam
ressorteeren namelijk onder IJmuiden.
Wij schreven, dat nu minstens vier
aanslagen tegen militaire gebouwen
hekend zijn. Wij kunnen, om het on
derzoek niet te benadeeleo, met dui
delijk zijn. maar er i3 wel reden om
te veronderstellen. dat met die vier
niet alles opgesomd is.
Uit alles blijkt, dat wij hier met een
zeer ernstige zaak te doen hebben.
Blijkbaar voeren'een groep anti-mili
taristen een campagne om zooveel mo
gelijk militaire gebouwen in de lucht
te laten vliegenDe vier genoemde ge
vallen betreffen alle vrij onbeduiden
de gevallen, wat het gevaar betreft.
In de loodsen was geen schietvoor
raad, zoodat alleen de houten gebou
wen en eenig materiaal verbrand ziin-
De daders moeten er evenwel niet
tegen opzien om ook meer gevaarlij
ker plannen uit te voeren.
Do overheid heeft evenwel maatre
gelen daartegen genomen. De militai
re gebouwen waarin munitie geborgen
is, worden bewaakt.Na dezen nieuwen
aanslag zullen zeker de bewakingen
nog wel verscherpt worden. In Hajar-
!em zijn ook alle mogelijke voorzor
gen genomen, zoodat er geen reden
voor ongerustheid is.
Met kracht wordt het onderzoek
naar de daders voortgezet. Dat zij, na
dat zij door hun daden eerst de aan
dacht op zich gevestigd hadden, niet
anders dan onbelangrijke gebouwties
in brand gestoken hebben, bewijst wel.
dat er nu goed toezicht is. Hoé vol
maakter dat toezicht is. hoe kleiner
de kans op aanslagen. Centralisatie
van mililaire voorraden zou het toe
zicht ook vergemakkelijken. Nu ziin
de militaire voorraden vooral in bet
fqrtengebied verdeeld. Als *r één cen
traal punt. was. kon dit door schild-
wachten bewaakt worden.
HET TERREIN DER AANSLAGEN OP DE SCHIETBANEN TE OVER VEEN.
de |n Mei afgebrande cantlne. de fundamenten der nu door het vuur vernielde sohietschijven'cjds.
Een schijvenloods op de schietbanen te Overveen afgebrand
Minstens het vierde geval van brandstichting
Vermoedelijk daden van anti-militaristen
De bewaking van de militaire gebouwen
