IJlt de Omstreken
Cen noog-e mfBtalren waren. Htm rap-
port wijst o.ai. met grooten nadruk op
het onbewoonbaar maken, ja uitmoor
den van geheele steden. Zü achten het
zeer wenschelijk daartegen een verde
digingsmiddel te vinden, maar zij
■weten het niet aan te geven
Misschien is generaal Snijders daar-
toe beter in staat. Waarschijnlijk is hij
dat, gelet op het strenge oordeel, dat
hij over mijn standpunt reeds geveld
heeft. Hij heeft daartoe da volgende
moeilijkheden op ta lossen
r. De vliegtuigen raken de steden
van uit de hoogte^ waarop zij zelf on
kwetsbaar zijn.
2. Al ware dit anders, men moet om
zich afdoende te verdedigen behalve
luchtdoelgeschut ook her overwicht in
de lucht hebben.
5. De gassen worden ook uit scheeps
geschut gelanceerd. Ons land zal ook
het overwicht ter zee moeten hebben.
vTegenover Engeland b.v. of Amerika.
4. Men zal gasmaskers ia voorraad
moetea hebben voor de soldaten, de
geheele burgerlijke bevolking en het
vee.
5. Men zal die gasmaskers moeten
vullen mee afweerstoffen tegen onbe
kende gassen. Want in de geheim
houding ligt het hoofdgevaar.
Ons land met zijn rwakke chemi
sche industrie zal zijn afweerstoffen
grootendeels moetea invoeren. Dit
zal een duidelijke aanwijzing zijn om
ons dan met andere gassen te be
zoeken,
7j Mijn geachte wederpartij dient ook
bescherming te noemen tegen gassen
die door alle maskers heengaan.
8. Alsmede hoe men tegen het mos
terdgas geprepareerde kleeding kan
gereed hebben voor de geheele burger
bevolking en
9. Hoe men den oogst kan bescher
men tegen het uitstroomea van parasi
taire insecten.
Ziedaar dus de voornaamste moei
lijkheden van den chercischen oorlog.
Zij veranderen alles. Elk beroep op
het verleden heeft voor wat de militaire
techniek betreft zijn waarde verloren.
Spr. wijst op degenen, die de moei
lijkheden niet oplossen kunnen minis
ter Ruys, minister Van Dijk, kolonel
.Van Darn van Isselt, Prof. Slotemaker
de Bruine.
En da regeering doet niets dan de
manoeuvres tot kijkspel in te richten en
de parades weer in eere te herstellen.
Eén -grondstof verschaft zij in onbe
perkte mate de turf in je ransel der
Wanneer generaal Snijders aldus
Prof. Van Enibden die ik als persoon
fccogacht middelen aan de hand doet,
dan zal hij niet moeten spreken over 4e
waarde der onafhankelijkheid etc., maar
zeer recel over mosterdgas en fosgeen,
over geprepareerde kleeding voor onza
burgers etc.
Ik hoop zoo reide de Amsterdam-
sche hoogleeraar dat dit duidelijk
is. Indien ook hij niet anders zou zeg
gen, dan dat men niet overdrijven moet
ea dat er tot dusver altjjd nog wel ver
dedigingsmiddelen gevonden zijn,
indien hij zou aanvoeren, dat ook hij
'den oorlog vreeselijk vindt een ver-
2iichting, die ik waardeer, maar die ons
geen =j.ap verder brengt
of indien hij onzen historischen
opwekt door een herinnering aan Tromp
en De Ruyter, ja, al ware het aan 1914.
dan zou ten duidelijkste gebleken zijn,
'dat ook de oud-opperbevelhebber geen
zaad weet met do moeilijkheden en dat
ook hij onwillens eikent, dat ons land
volstrek; onverdedigbaar is geworden.
Dan besprak de heer Van Embden,
'de preventieve werking onzer
krijgstoerustingen. Spr. erkent, dat een
zeker minimum van weerkracht noodig
is. Maar hij gelooft, dat generaal Snij
ders, behalve de 0 chemische moeilijk
heden van zooeven, ook nog deze 3 al-
gemeene moet oplossen t
ie. Wijl onze huidige weermacht ein-
delooze leemten heeft hoeveel honder
den millioenen per jaar zijn noodig om
dat nitersta minimum te bereiken, dat
wereldberoemde uiterste minimum?
Immers zonder een globale kostenbere
kening zou de preventieve werking geen
ernstig argument zijn.
2e. Hoe voorkomt hij, dat 'deze of
fers terstond weer nutteloos worden
door nieuwe uitvindingen ea uitgaven
elders
3e. Ilce waarborgt hij ons, dat r.ietde
militaire leiders ia net b u i t e n la n d
onze weermacht beneden het minimum
zullen achten. Indien zij een hoogeren
maatstaf aanleggen, is er geen preven-
tieva werking I
Spr. acht de uiting, dat wij naar de
mate onzer krachteu ons best hebben
te doen „er naast". Een gewapend Ne
derland oefent f e i t e 1 ij k geen macht
«lit.
Niemand verdenkt Nederland van of
fensief in politiekea zin. Maar ia tijd
Tan oorlog, kan niemand ex zeker van
zijn, dat Nederland niet op een bepaald
moment zich gaat inbeelden, dat zijn
eenige kans op redding ia een spoe
dig ingrijpen is gelegen om den ver-
meenden aanval af te wenden.
Het buitenland zal ons moetea ver
denken, want bewapening is een stelsel
van vrees, verdachtmaking en bedrei
ging. Ieder en alles moeten worden ge-
■wantrouwd. Mistrouw ieder is de
blijde" boodschap der bewapenaars. Het
buitenland verneemt dit evangelie en
zal er ons naar beoordeelen.
Hert stelsel van bewapening ia moreel
en technisch vastgeloopen. De moderne
oorloesmiddelen voeren vrees en be
dreiging omboog tot ondragelijke ze
nuwspanning en prodneeeren steeds
grootere onveiligheid. Er is maar een
uitweg: allereerst moeten ae kieice
landen vierkant op cht pad van ver
derf omkeeren, met elke bewapening
moet worden opgehouden: bij een ont
wapend volk valt niets meer te wan
trouwen, niets meer te vreezen, niets
meer onschadelijk te maken. Dan is er
eerlijk en open spel. Het ontwapende
volk voorkomt eiken aanval en elk
voorwendsel tot aanval: het bouwt op
vertrouwen en beroept zich op de be
lofte van onschendbaarheid, en beter
wereldorde wordt voorbereid. Neder
landss ontwapening zal een roemnjk
voorbeeld zijn.
Men vraagt wel of de hulp van
bondgenooten niet ten goede komen
kan. Hulp van bonclgenooten vergroot,
naar spr. inzicht, het gevaar.
Dat stelsel is absurd wat spr.
tracht aan t'e toonen met een voorbeeld
van een ,.misdadigen" oorlog door
Duit3chland en Rusland ontketend,
waardoor 't mogelijk wordt, de wester-
sche democratien te hebben verniet-
en de bolsjerwiki ingehaald-
Mogen wfj 'de intern atdonale atmos
feer blijven vergiftigen door laster
praat en kleinmoedigheid'I
Kan het vertrouwen niet beschaamd
worden, het vertrouwen door
pening Kans is er wel. Maar
bewapenen is er 99 pCt. kans, dac wij
als -partij in den oorlog worden getrok
ken, d.w.z. vernietigdVorden. Bij ont
wapening is er 90 procent kans buiten
den oorlog ie blijven.
Heeft een gevecht op onzen bodem
plaats, dan wordt er slechts plaatse
lijk leed geleden.
Door ontwapening toont ge vertrou-
wen. Toont men vertrouwen, dan ont
vangt men vertrouwen. Nederland
moet het lichtende voorbeeld zijn. Dan
dienen wij vaderland en menschheid.
Meer dan eens werd de rede
r o 1. van Embden onderbroken
met betuigingen van goedkeuring en
instemming, somtijds met een sterk
applaus, dat nauw bedwongen werd
door den voorzitter. In zijn redevoe
ring lasohte de hoogleeraar nog de
mede<feeling in, dat de redevoeringen
draadloos werden verzonden en dat
een loudspeaker de vele aanwezigen in
den tuin de redevoering kon 'doen vol
gen.
Een sterk en aanhoudend applaus
en gejuich loonde den spreker na zijn
slotwoorden.
Toen generaal C. J. Sn ij de rs
het podium beklom, werd ook hij lui
de toegejuicht. Na enkele oogblik
ken van pauze kreeg de heer Snijders
het woord.
REDE GENERAAL SNIJDERS.
Generaal Snijders herinnerde er aan,
dat hij in een zijner artikelen de ont
wapening»- en weerloosheidspropagan
ua van Prof- van Embden „onzinnig
en verderfelijk" had genoemd. Dit
onvriendelijk woord achtte hij echter
niet zoo erg, als de minachtende
woorden, waarmede de ontwapenings-
menschen zich uitlaten over het stand
punt hunner tegenstanders. Overi
gens hield spr. zijn qualificaties staan
de. De weerioosheidspropaganda is
„verderfelijk" omdat zij van onjuiste
grondslagen uitgaande daarom
reeds „onzinnig" ons vaderland
noodlottig worden kan.
Generaal Snijders hield 'zich aller
eerst bezig met den gas- en luchtoor
log, wijl deze r.aar het inzien van
den professor de nieuwe, de hoofd
punten van discussie heeft gebracht.
Naar sprekers inzien niet. want in
werkelijkheid is het de luidruchtige
overdrijving, die schrik en onzeker
heid heeft gebracht op een tc-rrein,
waarover spr. het juiste licht wil
doen schijnen.
Tegenover de schildering van
wreedheid door Prof. van Embden ge
leverd, stelt spr. de vraag of niet al
tijd de geheele oorlog wreed, gruwe
lijk en onmenschelijk is. Zijn andere
wapenen dan gassen humaner!
het niet even schrikkelijk blind
schoten of door gloeiende granaat
scherven vercheurd te woruen 1
het minder wreed wanneer door de
brisantgranaat in één slag 40, 80, 100
gezonde jonge mannen worden ver-
svond, jammerlijk verminkt!
De invoering der chemische strijd
middelen was waarlijk niet noodig om
bij elk beschaafd cn zedelijk mensoh
afschuw van den oorlog te wekken.
Zij zijn in dit opzicht geen nieuw
element.
Integendeel, hoe vreeselijk het lij
den van ernstig door het gas getrof
fenen ook zijn moge, allen, die tot
oordeelen bevoegd zijn, verklaren dat
de gasoorlog minder onmenacheüjk,
minder wreed is dan die met andere
moderne wapens, zooals die reeds
vóór 1914 werden gebruikt.
Volmaakt eenstemmig zegt spr.
zijn zij die den gasoorlog hebben
medegemaakt, in hun uitspraak dat
a. de soldaat te velde eene aanzien
lijk kleinere kans loopt op gasvergif
tiging dan op verbranding of dood
door andere wapens;
b. de sterfte docr gasvergiftiging
naar verhouding zeer belangrijk ge
ringer is dan die door verwonding of
beleediging door andere wapens;
c. de gemiddelde verplegingsduur
der gaszieken in de ziekeninrichtin-
gen korter is dan die van andere ge
wonden
d. genezing der gaszieken over het
algemeen gunstig en tamelijk snel
verloopt en dat blijvende nideelige
gevolgen zeldzaam zijnen dat
e. het aantal der door gasvergifti
ging geheel of gedeeltelijk blijvend
ongeschikten slechts een zeer gering
percentage van het geheele aantal in
den oorlog ongeschikt ^ewordenen
bedraagt, terwijl do relatieve onge
schiktheid van hen, die dat zeer ge
ringe percentage uitmaken, niechts
voor enkele meer dan 50 bedraagt.
Deze uitkomsten bewijzen zegt
pr. dat do chemische strijdmidde
len niet wreeder, in menig opzicht
zelfs humaner zijn. dan andere wa
pens. Prof. van Embden heeft ver
geten belangrijke schrijvers aan te
halen, zelfs uit de groep die hij ci
teerde.
Verschillende oorzaken wijst gene
raal Snijders aan voor de scnerpo te
genstelling tu3schen de aangrijpende
schildering der folteringen door het
gas en de officieel® rapporten en
statistieken der deskundigen. Voor
eerst do neiging van met-deskundigen
om de beteekenis van nieuwe oorlogs
wapenen schromelijk t® overdrijven
er is verschil tusschen de uitkomsten
in de studeerkamer en in de realiteit.
Dan werkt mede het feit, dat in den
oorlog de eerste Duitsche gasaanval
kwam, plotseling en zonder dat de
geallieerden op «enigerlei wijze zich
beschermen kondende indruk was
overweldigend toen, in April 1915.
Maar er is het een en ander ver-
iderd. De chemische oorlog heeft
zieh .-.an beide zijden ontwikkeld. De
middelen tegen gas zijn op het
moment volkomen bevredigend. De
nieuwste gasmaskers beschermen te-
zen alle tofc heden bekende gas
soorten. Daarnaast heeft zich een ge
heel stelsel van voorzorg»-, waarne
ming?- pn beschermingsmaatregelen
ontwikkeld. Er is een nieuwe tactiek
ontstaan. Verdediging is wel dege
lijk mogelijk. Het bleek in den we
reldoorlog. Voor de beslissing daarvan
wa-s de gas-st rijd wijze niet een hoofd
factor: het chemische wapen is een
normaal oorlogswapen geworden. Het
is een krachtig, geweldig, gevaarlijk
wapen, maar niet krachtiger, gewel
diger, dan eenig ander mo
dern oorlogswapen.
"Wat thans propagandistisch wordt
gebrnikt, ds realistische schilderin-
gen dor martcHngnn was gedeeltelijk
juist in den tijd toen voldoende be
scherming ontbrak.
Generaal Snijder» gelooft
grond zijner ervaring niet, dat er
alles en allen verdelgend gas is,
waartegen geen maatregelen te ne
men zijn.
Ook spr. kwam met citaten,
taten uit het onlangs verschenen rap
port van de Commission Temporai-
re Mixt o van den Volkenbond, cita
ten, die met betrekking tot de uit
werking van de nieuwe ontdekkingen
geheel spr.'s zijde hielden.
Dan verrijzen er weer andere
schrikbeelden, van bedreiging den bur
gerbevolking met uitroeiing, waarme
de ons volk schrik is aangejaagd. Ons
land zou een ..groot slachthuis" wor
den, een ..veld van foltering"Door
de vliegtuigen, die hunne gasbommen
zouden uitstrooien in 'grootD ttioe-
veelheid. En gewezen wordt dan op
schrikkelijke gevolgen voor bijv. Lon
den. Wat daarover gezegd wordt
noemt spr. onzin en phantasde. Lon
den verdelgd door 20 a 50 vliegtuigen
Spr. heeft op grond van Fransche
schrijvers berekend, dat daarvoor
zouden noodig zjin 38 millioen K.G.
bomjzewicht en 19.000 vliegtuigen
12000 K.G. per machine). Dat is niet
te betalen. Wanneer men dan weet,
welke moeilijkheden aan luchtraids
('om van afweer nog te zwijgen) ver
bonden zijn, welk een voorbereiding
zulks kost, dan is het onzin van een
verdelging van Londen in eens te
spreken. Daarbij komt dat Frankrijk
(spr. grondt zich op cijfers van den
ter zake zeer deskundigen kapitein
Maas) slecht» 250 bombardements
vliegtuigen heeft, die samen niet
meer dan 75000 K.G. bomgewicht
kunnen meevoeren. Prof. v. Embden
beweerde dat Frankrijk 2000 a 3000
vliegtuigen bezat.
Wat zal er dus komen van verwoee-
ting van ons heele land, het uitmoor
den eener heele bevolking.
Spr. wraakt in zijn opponent, dat hi
t voorstelt alsof Nederland geheè
alleen tegen een overmachtigen vijand
zal heb ten te strijden. Dat is onge
rijmd. Nederland zal gretig arbitrage,
volkenbond en internationale justitie
aangrijpen in dat geval. Het eenige
gevaar ie meegesleept te worden in
een oorlog tusschen andere West.-
Europecsche staten. Maar dan ii
het strategisch volkomen uitgesloten,
dat een der oorlogvoerenden zijn ge
heele luchtvloot -zou zenden naar
neven-operatie-terrein.
Over luchtafweer loopt Prof. van
EnVbden gemakkelijk heen. Zij i;
gens hem om financieele reden uitge
sloten. Maar spr. beroeDt zich op ter
zake volkomen deskundigen, die be
cijferen. dab 15 millioen voor een
goede luchtverdediging voldoende is,
die een waarborg ie. Én do midde
len tot, luchtafweer zijn velerlei
het is in den wereldoorlog wel geble
ken. Slachting der heele bevolking is
phanthaie.
De bacteriën-oorlog dus! Maar ook
hier meent spr., dat overdreven
wordt. Met kanonnen kan niet ge
schoten worden: de hooue tempera
tuur doodt alle leven. Alken glazen
hallen kunnen de overbrengers zijn.
Doch zullen dan de bacteriën de voor
het leven noodige voedingsbodem vin
den 1 Maar danwelke groote gevaren
voor het land der afzenders, indien de
ziekten epidemisch worden.
Scherp verwijt spr. Prof. van
Embden. dat hij* niet rekent met vol
kenreebt. openbare meening en vree*
voor represailles. En dat hij van de
ontwapenaars niet verwacht. Zij roe
pen om vertrouwen. Maar zal dat er
in eens zijn, bij ontwapening, terwijl
zij thans geen vertrouwen in de
menschheid hebben. Gebleken is toch
wel, hoe gr00te waarde aan de open
bare rneening moet worden toege
kend. In den oorlog.
De bewering, dat in den modernen
oorlog alle verschil tueechen leger en
niet-combattanten zal zijn uitge-
wischt, noemt spr. een ketterij.
Spr. gelooft niet. dat ons leger haar
hoope beteekenis als preventief mid
del mag ontnomen worden op grond
van heb gezegde over den chemische»
oorlog. Maar dan moet ons leger ook
daarop en op den luchtoorlog voorbe
reid zijn. Spr. richt verwijten tot de
politici die eerst ons legec afbreuk
hebben gedaan en thans zeggen dat
het niets waard ie.
Het. preventieve karakter van ons
leger houdt spr. boven alles vaefc en
hoog. Ook hier putte hij bewijzen uit
de litteratuur over den wereld-oorlog.
Denkt meri werkelijk, dat ons land
toen ongemoeid gebleven was indien
het geen leger had gehad Dat ons
leger slecht i6 heeft spr. nooit of te
ninier gereed al beweert Prof. v.
Embden zulks.
In eiken oorlog worden wij ontzien,
omdat wij de weegschaal kunnen
doen overslaan is «preker» overtui
ging. Rij weerlooeheiid Worden wij
meegesleept.
Tenslotte: wij hebben een interna
tionalen neutral iteitsplicht. Dat is
geen belang, maar een p 1 ie h t tot
handhavingvanhet recht.
sneraal Sn ij de 19 had het
minder gemakkelijk dan Prof. Van
Embden. Hadden de aanwezigen,den
hoogleeraar rustig laten spreken. *zot>
nu en dan slechts instemming be
tuigd, de generaal had andere uirin
gen van het gemoed te weersraan.
Geroep van afkeer, getluit,
cherp gefluit. aanh 'ou-
ende ontstemming, ga-
oepvan „de wapens nee r",
gij zult niet dooden" was
steeds aanwezig, volkomen
rustig werd het nimmer in de zaal.
Edoch voor polifieroezicht was
gezorgd: de hoofdcommissaris van po
litie was zelve aanwezig. Het werd
voor den voorzitter wel eens noodig
een beroep te doen op het fatsoen der
aanwezizen of tot een krachtig „hou
je mond" over te gaan, maar heel veel
helpen deed 't niet.
Toen de heer Snijders eindigde brak
naast applans het harde gefluit eerst
recht los. Het rumoer nam schier
geen einde: socialistische liederen,
waarboven de Internationale uitblon»
weerklonken.
Repliek,
Het duurde even. maar toch spoe
dig had Prof. Van Embden stil
te verkregen. Hij begon wat eon
applausje ontlokte zijn repliek
met te vrazen of de aanwezigen ge
neraal Snijders rustig zouden willen
laten uitspreken. Daarmede achtte
hi? de ontwapemingazaak eeer 'gediend
uiting van generaal
hij niet het belang vau het Nederland-
sche 'Volk op het oog heeft, maar po
litieke belangen voorstond. Met nieu-
we citaten bevestigt 6pr. zijn uitspra
ken over de ellendige gevolgen van
een gasoorlog voor militairen en voor
burgerbevolking. Citaten van Nederi.
deskundigen bovenal. Van Dr. Wes
ter, leeraar aan de Hoogere Krijgs
school hier te lande, die zijn leerhn.
gen rekening doet houden met de uit
moording van geheele steden. Van
den heer Van Wagening, oud-chef van
den chern. techn. gasmaskerdiensi, dia
vaststelde dab ook de burgerbevolking
met gasmaskers zal mouten worden
voorzien. Gaat ook vroeg spr.
Generaal Snijders het door mij geci
teerde verslag van den Volkenbond
niet wat gemakkelijk voorbij.'
Spr. acht het onmogelijk tegen de
gassen beschermende maatregelen te
nemen. Spr. citeert, de Duitsche hoog
leeraar Lewin op difc^ount
Spr. meent voorts dat de minister
van oorlog in de Eerste Kamer wel
degelijk gesproken heeft van een of
fensief. Waar blijft dan het verdedi
gende? Spr. gelooft niet, dat in oor
logstijd de volksvertegenwoordiging
ook maar iets te zeggen heeft, dan
zijn moraal en volksopinie uitgescha
keld!
Dezelfde menschen vervolgde
spr. die zeggen, dat men op den
medemensch niet vertrouwen mag,
neinen het volkenrecht te baat, om
den mensch voor te spiegelen, {lit ei
iets tegen oorlog te doen is. Wanneer
de volkeren eikaar in hartstocht
naar sle keel vliegen, dan helpen gee-
ne regelen. Alle kleine volken, die in
den oorlog meegesleept zijn, zijn on
der den voet geloopeu. Generaal Snij
ders heeft zelve medegedeeld, wat er
aan ons leger in 1914 ontbrak.
Wij ontwapenaars zegt spr.
strijden tegen den waan vun het bo-
demlooze vat van het onontbeerlijke
minimum, waar de beschaving en de
menschelijkheid ec door ral ten onder
gaan.
Voorbereiding tot oorlog heeft al
tijd oorlog gebracht. Rewapeniug
doet strompelen iu ellendigen ga
voort tot het gelukkige oogenhlik.
waarop één volk den redelijken moed
heeft tot ontwapening over te gann
God en onze geliefden zullen reken
schap vragen van wat niil voor ont-
apeming deden.
Weet wat noodig is! De publieke
opinie wordt sterker. De militairis-
ten vechten voor een verloren zaak!
Donderend applaus volg
de opnieuw.
Toen generaal Snijders bli
den slotzin van Prof. v. Embden was
opgestaan, werd hii met hoongelach
begroet. Nauwelijks had hii achter ilo
katheder plaats genomen, of het tu
mult werd zóó sterk, het gefluit zóó
hard. het zingen van de Internatio
nale zóó alles overstemmend, dat
men van generaal Snijders niets meer
verstond: het was den generaal on
mogelijk nop één woord te uiten.
Na een tiental pogingen gaf hij het
op.
De Voorzitter. Mr. Werker,
poogde nog een slotwoord te SDreken,
sprak van bevrediging der hoorders,
maar ook hem was het onmogelijk te
eindigen. De vergadering verliep...
Den voorzitter werd toegeroepen
Jvn hii van „bevrediging" sprak-
jH schandaal! Een schandaal zulk
leiding!
■Lmwiam aan liep de gr00te zaal
M-.
Snijders, alsof gelegenheid krijgen dat ondemlje te rol
gen. Bit. is voor verdeelteg coder
hoofden.
Lie heer Blatters meent dat alle kin
deren uit de gemeente vrijheid hebben
ulo-school te bezoeken. Zoo ja, dan ver
klaart spr. aocoo:rd te kunnen gaan
het voorstel van B. en W.
Andere leden voeren dan nog het woord
o-a. vindt het idee-etind enaohool beatrij
.ding.
De wethoudervan oaderwij
antwoordt dat deskundigen zijn voorele!
goedkeurden, ondeskundigen het afkeur
den. Ingrijpen, door de ulo-school af
scheiden acht spr. schadelijk. Spr. vindt
ilie afscheiding tiu nog ontijdig, de ulo
school groeit vanzelf de school wel uit.
Van klassen- of standenschool kan geen
sprake meef eijn. De economisch» omstan
digheden rullen oorzaak blijven dat kin
deren die slecht kunnen leeren toch het
iderwijs blijven volgen. De H.
klasse bestaat thans al in he« verhand van
e m.u.l.o-echooL
De- heer Schilling vraagt hoeveel
leerlingen van de andere «eholen (buiten
school A) in de laatste tien jar«n naar de
muloechool zijn gegaan.
wethouder antwoordt dat
altijd op ge'et is 0f er kinderen war
aanleg hadden voor meer ontwikke
ling. Die gingen dan naar de mulo,
deren gingen (uit Santpoort) naar B!
men daal.
De heer Schilling vraagt nog hoe
veel kinderen van school A naar
dere school gegaan zijn.
De wethouder verdedigt verder zijn
voorstel (twee hoofden, twee scholen). Na
verdere besprekingen wordt gestemd
het voorstel van B. en W., dit wordt
worpen met 9 stemmen voor.
Het voowtel-Vezmeulen. afsonderlijke
u.l.o-echool met de II. B. B.-klaese wordt
aipcenotnen met 4 stemmen tegen.
Het voorstel-Vertneulen, drie hoofden,
wordt, na beetrijding door den wethouder,
verworpen titer 4 «temmen voor.
Goedgekeurd worden achtereenvolgen!
ore-diet vernieuwing en uitbreiding ces
trale verwarming raadhuis; aanwijzing
van gedeelten van de gesneente voor half
openbebouwing; crcdiet voor het maken
van een afscheiding in het dicnrtgeboui
Uruuiden, vaststelling vergoeding vol
gent art. 101, le lid der lager onderwijs
wet 1920. uit te keeren aan de bijzondere
ü'holen; grotidruiling met Hasdgraaf en
Lindeman en verlegging van gedeelten
van don Duinluetparkweg.
VELSEN
Vergadering van den
Gemeenteraad
REORGANISATIE SCHOOL A.
EEN NIEUWE BIJZONDERE SCHOOL.
VcorCiter de burgemeester, aanwezig
alle leden.
Ingekomen slukktn.
De secretaris leeat een «tuk voor, waar
1 iemand de handteckanmg, geplaatst
onder een aanvraag voor medewerking
ichting van «en bijzondere
echool, met eenige andere gegeven* bt
trekking hobbende op dezelfde kwestie.
Wordt behandeld bij punt 8.
Reorganisatie school A.
Do heer Vermen I R .oht bti niet
gewenschi om turnartikelen aan te schaf
fen, omdat -wellicht het materiaal van dn
turnvereeniging te gebruiken is. Men kan
desnoods een kleine huur betalen. 8pro
deel van het voorstel aange
houden willen zien. Omtrent het geheele
voorstel zegt «pieker, dat het een vraag
ram beginsel en cen van opportuniteit ie.
Het gaat erom of de n.l.o of de kopschooi
ecp voorteettirg za! zijn van een lagere,
dan wel een afzonderlijke echool. Spr.
om verschillende redenen liet liefst
afzonderlijke u. 1. o. school met
onderlijk hoofd. Men voorkomt dan dat
een aantal kinderen (van dezelfde echoo!)
bevoorrechte positie inneemt. Kinde
van alle scholen moolon onder gelijke
toestanden kunnen ieeren. De II. B. 3.
klasse zou «preker hij deze schooi onder
gebracht willen zien.
De heer V. geeft er de voorkeur aan de
scholen to stelion onder drie hoofden,
da koeten zul!en *oor de gemeente niet
hooger zijn, het Rijk moet even meer be-
talen.
Do heer Landeweert, wethouder
van. onderwijs, zegt over da turnartikelen
dat dio van de turnvereeniging voor een
deel niet te gebruikenzijn voor do leer
lingen.
Tegen aanhonding van den aankoop
heeft spT. evenwel geen bezwaar.
Do heer R o e 1 9 e heeft ook bezwaar te
gen her verh'nden van do u.l.o-sohool en
de II. B. S. klasse aan een iagere school.
Het bevordert het idee „standenschool",
terwijl men eigenlijk al over het gaan naar
de H. B. S. moet beslissen als de kinderen
school moeten. Spr.
heeft geen bezwaar tegen twee hoofden,
omdat de 12 klaseen toch in een gebouw
komen.
Do heer Tuseniua is met den wet
houder eens dM zoo weinig mogelijk ver
anderd moet worden. Spr. vraagt zich af
of het gewenscht 13 dat de school het ka
rakter van bijzondere school verliest.
De heer ten Broeke oppert dezelfde
bezwaren als den heer Roelse en gaat in
diens zienswijze mee.
De heer N ij e e n ziet in een afzonder,
lijke u.l.o.-school het meest omdat de k:
De heer
Spr. protesteerde dan tegen de deren van de andere acho'en dan ook
Verzoek bestuur „Vereen.
Chr. Volksonderwijs te Vel-
eeroord. om Belden
eehlkbaar te etellen
een bijrondere echool,
1 o meent dat do manier
waarop men tracht het noodig» aantal
kinderen bijeen te krijgen, «chad* zal doen
aan het bijzonder onderwij*. Do wen
v*n leerlingen aooals hier ge*chi«d
i* afkeurenswaardig. Er zijn t kinderen
van «en bijzondere op «en openbare echool
overgeheveld oen ze m#e te kunnen laten
tellen. Het verelschte getal, 60,
"ren bereikt, en .Ja: nog op een manier
die niet deugt. Vo'.gene »pr. is het rog
aanvechtbaar dat het santa! leerling-u
aanwezig is. Volgen# spr. Is 't moeilijk de
aanvraag voldoende ondersteund te ach
ten.
De heer Schilling vraagt of hel
vanwege d» vermoede onjuistheid
opgaven niet wenschelijk le de kwestie
«an te houden.
r meen? dat h«4
gaat, vanwege de fatale termijn die de
wet voorschrijft.
Do heer T u s n I u s en de he
a n oen hef nut van de school niet bi
1 gelooven niet dat er 7"o'n dringende
behoeft» g-voeld wordt. Men moet deze
aanrraag afwijzen.
Do heer Vormeulea meent
op de Chr. echoot te VeUeroord r.
genoeg -s voor de hervormde
formeerde kinderen t» VflïieroortL Toch
zal «pr. vóór medewerking stemming. De
:r«o<9 scheld v»a -do otiecaigheid ligt bij
J. cn W. Dezen hadden de handteexenin-
ten van do aanvragers mogen en
onderzoeken, doch mochten niet verdei
onderzoek van do motieven
der handteekeninpen. In d»n «in der wet
aantal ï.r.dcren voldoende. Kvrn-
wc!, de school is niet noodig I
for. Is legen verplaatsing van d« nijver-
heidsavondschoo'. naar school E to Vol-
Dan ksn men beter wachten op een
beslining over samenvoeging van am
bacht ror.derwij» en nijverheidsonderwijs.
Men kan do bestaande chr. school ver
doelen in tweeèn, de bonw laat dat toe.
Hoog* kotten worden daardoor voorkomen
Do heer ten Broek» zegt dat do aan
vraag niet berust op de werkelijkheid,
doch door hen, die h«4 onderwijs «liet die-
Üpr. vraagt na het onderzoek vin B. en
W. welke waard» d« handteokeningen
eigenlijk hehhon.
De lieer D a I rn ij e r meent dat niet
aan den wettelljken vorm 7old»an ia. Men
moot tegenstemmen om aan het nomen
geknoei eeti eind t« maken.
I>» heer 8 n i t e r *»gt dat «r van weers
zijden geknoeid ia. Spr. is overtuigd da',
de echool er toch ut komen, hij zal voor
stemmen omdat hij wel toekomst in de
school ziet.
Do tieer 3 0 h i 111 n g zegt dat de be
doeling van de wet niet is om allerlei
secto^cholen in het leven te roepen. Aan
weerszijden Is aan de menechcn getrok
ken. zij zijn gelijmd met smoesjes. Spr.
vraagt wat waarde de voorstanders van
'ijronder onderwijs aan die nieeningen
hechten.
De heer Landeweert zegt dat het
alleen de vraag is of de aanvraag aan de
wettelijke «ischen voldoet. Volger." een
soortgelijk govs] in Gouda voldoet de aan
vraag aan de wet. Alleen is het de vraag
of cen suppletieüjst geoorloofd is.
Het schijnt spr. toe dal het wel kon,
voor hooger beroep slaat men z-L niet
«teric genoeg. Het schoolbestuur schijnt
zich toch Sn het hoofd te hebben gesteld
een school te bezitten. Het biijft dus
aarschijnlijk een kwejti» van uitstel.
Het Toorstcl-Vcrmenlem, de halve oude
chr, school beschikbaar te stellen, moe:
eerst door het nieuwe bestuur goedgekeurd
worden. Do nijverheitteavondsohooi wordt
wel aanvaard.
De schoollokalen van echoo! E zijn zeer
geschikt voor het nijverheidsonderwijs.
re- cn dupliek wordt eerst gestemd
al of niet medewerking. Tot medewer
king word» besloten mot 7 stemmen tegen.
Eon voorstel-Vermeuien om to trachten
overleg ;e krijgen omtrent de huisvesting
de oude Cbx. echoo! wordt door den
wethouder onmogelijk geacht, omdat de
gemeente niet de beschikking heeft over
het bedoelde gebouw. Do raad keurt aan
houding voor het zoeken van overleg goed
3 stemmen tegen.
Nader zal nog beslist worden over de
verplaatsing van de nijverheidsavond
school, terwijl wordt aangenomen, dat in-'
dien het overleg met de schoolbesturen echo eleutel, roodo postduif.
AGENDA
.WOENSDAG t OCTOBER.
Stadsschouwburg. Jubileum tour-
née van Mario van Weaterhoven.
„Veertig Zilverlingen", 8 uur.
Oude Groenmarkt 20: 1ste Avond
Volkszang, 8 uur.
Schouwburg Jansweg. Kindermati-
née: Opa komt sprookjes vertellen.
2.30 uur.
's Avonds 8 uur: Het Circuskind.
Brongebouw: Veriooning van de
BIue-Band-film, 8 uur.
Paviljoen Dreef: (Museum): Ten
toonstelling van werken v. W. van
Konijnenburg en John Raedeker.
Kunsthandel F. H. Smit, Groote
Houtstraat: Tentoonstelling van por
tretten door J. C. U. Leguer, 10—6 u.
Bioscoop VOO:-» tellingen.
O v e r v e e n Kunsthandel Bos
kamp Tentoonstelling vau werken
van Kees Koeman, de middags en dos
avonds.
Bloemend aal:
Soirée Dansante. 812
Rusthoek
uur.
DONDERDAG 2 OCTOBER.
Groote Kerk:' Orgelbespeling.
Geor?« Robert, van 2—3 uur. Vrije
toegane.
Gemeentelijke Concertzaal. Eerste
ledenconcert 8 uur. II. O. V.
Paviljoen Dreef: (Museum): Ten
toonstelling van werken van W. van
Konijnenburg en John Raedeker.
Kunsthandel F. H. Smit, Groote
Houtstraat: Tentoonstelling van por
tretten door J. C. U. Legner, 10—6 u.
Theater „De Kroon", Groote Markt
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Scala-Theater KI. Houtstraat 77:
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Luxor-Theater, Bioscoopvoorstel
ling 3 uur.
Atlanta-bioscoop, Zijlstraat, Bios
coopvoorstelling 8 uur.
Cinema-Palaoe, Groote Houtstraat.
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Overveen. Kunsthandel Bos
kamp, kunsttentoonstelling van wer
ken van Kees Kqgtnan, des middags
en des avonds.
Bloemen 4 aal:' Rusthoek
Soirée Dansante. 812 uur.
Halfweg: Geine^nteraadaverga-
dexing Haarlcrruneriiede en Spaarn-
woude, 2 uur.
n!« !o{ resultaat komt, het gebouw der
Ijverheideavor-.'Ivhool beschikbaar go-
eield zal worden.
Van da agenda wordt voor nader onder,
roek lerugRenoencn het voorstel tot uitkee-
r.r-.g r*(! te vee! in Tokening ijobractAeu
erf poch tecaeon aan de R.K. Vereenigicg
Woningbouw* er een igvr.g".
Salaris gemaenteontvangsn
Boe loten wordt het salari» van der. te-
trewoordigen tltularie zoo laten en ia
de toekomst de ealaritgrcnzcn te etellen
op f 2DIO—f 3600.
'btekenrd wordt aanvaarding der
prorwiciaie voorwaarden inzake eubai.Jiee-
rirg der tuberculosebestrijding, alwncde
uitbreiding buizennet van do waterleiding
oorloopig» vaststelling van do re
keningen gemeente en bedrijven 1923 wordt
op voorstel van den heer Daluieijer
aangehouden tot na bespreking in ge
heime «iet mg.
crediet van f 150.25 wordt besohik-
g-it'ld voor leermiddelen, paralleb
klaste 7e leerjaar school D.
Overeenkomet-g rootte' van B. en W.
rden root den cursus 19B1 25 tol tijde-
t leeiaar aan de NijTerheldvav.ndechool
xr ambachtslieden aangesteld de heerrn
ten Napel. J. Deiuutn, H. Ueimink,
van Bcrkum, J. 8. Rink, Rh. A. Riach,
Th. Verzijlbergen en J. F. Kippcnnan.
Benoeming onderwijzer school I) wordt
uitgesteld op voorstel van B. en W., tot
lijdelijk leeraar In de pracüache scheep-
werktuigkunde aan de viaschsrljsehool
wordt benoemd de heer L. M. Laroo te
Uinuiden, tot tijdcli k» leeraren aan de
handelsavondschool W. Retie», E. Cop-
pée, J. H. de Groot cn F. de Vriee.
Interpellatie Bosman.
De heer Bosman licht zijn vragen (door
Js gepubliceerd) toe. Bedoeling Is
betere verhouding te krijgen tueichcu
bouwaanrragers en openbare werken.
De wethouder van openbar»
zegt dAt de fcutrucrie voor do
schoonheidscommissie waarschijn lijk
eerstdaags rastgeetcld ut worden, precies
volgens raadabealuit.
Dat bouwaanvragers wordt aasgeiaden
Amaterdam te gaan om advies, niet
wordt aangeboden om teekeningen te wijzi-
ddesi de onderhandelingen er
somtijds toe.
op bouwaanvragen zonder wijzi
ging i» wel eieren, de commissie keurt
■el af zonder het geven van advies.
De heer S lui te re vindt hes r.ict is
den hs.sk dat de bouwondernemer* naar
Amsterdam moeten voor het goedkeuren
plannen.
Dat do commies!» voor derden zou wer
ken heeft spreker al voorzien. I>» teeks-
ningen moeten alleen In geval van twijfel
iaar d« schoonheidscommissie verzonden
De heer Bosman zegt dat d« zaak
niet zoo onschuldig is als het voorgesteld
wordt en licht dst to«.
Spr. Bfelt roor de regeling ta schorsen
de instruct!» is vAgigcsteld.
erschiUmda leden voeren nog het
ird.
Besloten wordt de instructie teü spoedig-
in orde l» maken.
De vergadering wordt geschorst,
"a heropening der vergadering werden
rekeningen 1923 voorloopig vastgesteld
door B. en W. voorgos old. Daarna
sluiting.
GBVONDBN VOORWERPEN.
Politiebureau IJtnuidcn: jonge hond,
sohippeTsboot, grijze wollen dameshand-
achoen, 2 hangzlotaleutel, grijze kinder-
portcmonnaie, Llpssleu'ol, dolkmes in
handschoen, huissleutel, zwarte hoeren
scheed».
PolitieposJ Velscroord: geitenpen met
lampekap met kralen, grijs josja
met pet.
Politie-post Wijkeroog: hamer, Engel-
