DE HOLLAND-INDIE VLUCHT
HAARLEM'S DAGBLAD
OM ONS HEEN
WOENSDAG 1 OCTOBER 1924 DERDE BLAD
No. S174
Brieven van het 36ste Raadslid
Aan de Kiezeressen en Kiezers.
Dit hebt gij nu wel si opgemerkt:
ons verlangen om iedere veertien da
gen to vergaderen is niet in vervul
ling ges aan. Burgemeester eu Wet
houders zouden daaraan voldoen,
wanneer er aunleiding knor bestond
eu nu vindt het College, dat er géén
aanleiding voor is. Begrepi-i? Het :s
dood eenvoudig eu een newijs van de
betrekkelijkheid van alle macht en
gc/rtg in do wereld. De I'eud staai.
aan het hoofd van de gemeen
te, maar B. en W. beslissen, wan
neer de Raad vergaderen zal. Zoo is
er.om een uitdrukking gebruiken,
die op het Stadhuis niet gangbaar is,
altijd baas boven baas".
In deze omstandigheid zoek ik con
tact inet U lancs den weg van deze
brieven; bovendien ziiu er een paar
dingen voorgevallen. waarover wij
van gedachten moeten wisselen. Thor»
ln-cke 1 leeft, zooals u weet, pezegd dat
kunst geen regeeringnznak Is (hoewel
deze staatsman dat anders zei. althans
in een ander verband); :n elk geval
zijn R. en W. van Haarlem dat niet
met hem ©cns. Weliswaar is liet nog
niot. zoo lang geleden, dat het dage-
liiksch bestuur onder annw>«rinK van
d< n toenmaligen wethouder van fi
nanciën met Olympische kalmte aan
'de Haerlémiidh» Orkeotvereeniging
het hwtaan onmogelijk Zou hebben
gemaakt, door zich te verzetten teren
het subsidie, dat die vcreenigtng
broodnoodig "hod.
Die tijden zijn voorbij! De kente
ring kwam, toen B. en Mdii^
maal onder leiding van wethouder
fshngenberg, voorstelden de gebouwen
van do Sociëteit .Verecniging aan to
koopen en de Raad, daarop ïugann-
de. de stedelijke concertzuul schiep.
Dit werkte ovorsiiruitelijlS. want B.
eu W. gaven daarna, dezen keer ou
der leiding van Mr. Bruch (wethou
der van ouderwijs en «choone kun-
eten. zooals Mr. Bonians placht to
zeggen) ons hel advies net orgel aan
to nemen, dat do mildheid van do
hoeren Stoop en Bungo der gerneento
luid aangeboden. En wat gebeurt or
nu? B. en W. geven zelf con concert.
iWie had tiet ooit geloofd? Tegen
Dinsdag li October zijn wij leden van
tl ca Baad met onze dames en andere
autoriteiten uitgenoodigd. de uitvoe
ring tor inwijding van hot nieuwe
orgel bij to wonen. Sterker nog: wi]
hebben, djtmaal -onder aanvoering
van het IjocIo College, besloten wn
aantal orgelconcerten te geven, oio
toegankelijk zullen xiin voor het pu
bliek. Kunst Is dus in Haarlem rogee-
ringszaak geworden en de H. 0. V.
kan blijkbaar tot in lengte yan d.i-
g©n op haar jaarlljtoch subsidie re
kenen. Misschien mctti-rtijd nog op
rr.©er? Als do gemeentelijke orgelcon
certen nadeel doen aan die an de
H. 0. V., zou dat niet onbillijk ziin.
Uit doorgaan» goed ingelichte bron
heb ik zelfs vernomen, dat B. en \V.
overwegen, uit ons leden van don
Raad. een liefhebberij-orkest tarnen
te stellen. Dit is een voortreffelijke
gedachte. Wij zijn met oru zes i
dertigen. daari»ij komen do Secreta
ris en do commies-red.vtcur. dio in
den Baad het woord we! niet mogen
voeren, maar in een muziekvereeni-
cing gerust meablazen of inecstrij»
ken. De harmonie in do muziek kan
aan do debatten niet anders dan be
vorderlijk zijn: aan den heer Peper
kan zonder bor.waar het voortbrengen
.worden opgedragen van do dissonan
ten. die in de schoonste muziek dk
wijis opzettelijk door de componisten
worden ingevoegd. Uit beleefdheid
.wordt natuurlijk aan d j dames do
eerste vioolpartij toevertrouwd, do
wethouders bespelen do cello en de
bas. die den grondelag van bet orkest
vormen, do overige instrumenten wor
den verder onder ons verdeeld naar
gelang van aard. neiging eu aanlp?
Persoonlijk gevoel ik vee! voor éio kla
rinet. turelur© lu, turelu, wie de
sehotterendo trompetten moeten han-
tneren waag ik niet te veronderstel
len. daar ik geen a/gunst wil opwek
ken en om dezelfde reden laat ik in
be* midden wie bet slagwerk zullen
1-cdienen. groot© trom. klein© trom.
triangel en bekken. Natuurli k wordt
d© directie opgedragen aan den bur
gemeester.
Toekomstmuziek, zult pli zeggen,
geachte kiozerewen on kiezers. Na
tuurlijk. Vóór dat do Raad van Haar
lem zich doet hooren, zal er ©cmt
duchtig geoefend moeten worden.
Maar daarna! Is het eenmaal zoover,
dan wordt iedere openbare vergade
ring begonnen met een dreunenden
v.Randsmarsch". die een opgewekte
stemming in do Raadszaal brengt en
natuurlijk uitsluitend voor dori Haar-
lemschon gemeenteraad gecomponeerd
is. Nadruk vorboden.
Tot welko uitbreiding dit donk
beeld aanleiding kan go-eu. Iaat rK
aan Uw aller fantasie over, geachte
kiezerinncn en kiezers. Welk een
krachtig middel kan de muziek wor
den voor do aanva:irding van moei
lijke voorstellen.. Ziin or niet al tand
artsen, die hun patiënten de pijn door
passend© muziek weten te doen ver
geten! Stol li voor een aandoenlijke
polo op de cello door den wethouder
Vim financi- n: iedero begrootin«r gaat
cr door. Nu ik hierover nadenk, ver
wonder ik mij cr over. dat do fiscus
niet al lang ditzelfde middel heeft
toegepast om ons pijnloos belasting i»
Jaten betalen. Een aardig strijkje in
het belastingkantoor op het. Heilig
land en wli storten onze belastingpcn
ningon met vreugde, met inbegrip
van de kosten der muziek zelf. die
vii natuurlijk ook zullen moeten be
talen.
Geen werklooze musici meer. Geen
ïnopjvcrendo contribuabelen. Als ik
dezer dagen toch in Den naa- moet
zijn, Joop ik even bij minister Colijn
'aan. Hij kun uit dankbaarheid wel
niet minder doen, dan mij voor liet
eerstvolgende belastingjaar van alle
belastingen vrij te «tellen. Maar ge
noeg hierover. Koeren wij weer tot de
gemeentezaken terug!
Binnenkort is do begrooting van de
gemeente voor hei jaar 1925 te ver
wachten. Het is, zooals iedereen wel
weet, de opsomming van de ontvang
sten en van de uitgaven, die B. en
W. verwachten voor het komende
jaar. Een Jieel stuk werk. Eerst heb
ben de verschillende takken van
di«-nst. elk voor zich de cijfers beke
ken. Eerste phase. Daarna hebben de
wethouders die onder de loupy geno
men en te kennen gegeven, dat xc hier
en daar kunnen worden verlaagd of
moeten worden verhoogd. Namelijk
do ontvangsten verhoogd en do uitga
ven verlaagd, ZOO dat mogelijk ie.
Tweede plttu-e. Hierna volgt wiceeling
van meeningen en indrukken. Derde
phase. Tenslotte worden in een vol
tallige vergadering van het College
de cijfers vastgesteld- Vierde phase.
Eindelijk wordt de begroeting ge
drukt en oi»s leden van den Raad ter
nader© overweging toegezonden, Vijf
de phase. Tenslotte beraadslagen wij
«r over en worden d© cijfers definitief
vastgesteld. Zesde phase.
Gij kunt wel begrijpen, geachte
kiezeressen en kiezers, dat nu deze
oerate vit-r phasea. in de vijfde en de
zesde niet veel veranderingen mpor
mogeliik zijn. In eon opgaanden tijd
is dat wat anders. Dan kan er wat
mildheid betracht worden voor zaken,
die wij nuttig ©n noodig vinden, maar
wat valt er in een zóu Jang voorbe
reide begrooting to wijzigen, nu een-
"laai vast etaat, dat nieuwe Kubsi-
dn?©niet moor verleend worden en dat
verhooging van do bestaande alleen
bij lioogo zeldzaamheid kan worden
toegelaten I Het doet denken (hier-
mee wordt niet» onvriendelijks
bedoeld) aan ccn simpel kool
blad, dat te midden van ee:i
re konijnen wordt
geworpen, met de zekerheid, dat nie
mand er iets van beteeken:s van krij
gen kant I.at«n wij dit knagend
beeld, eenmaal opgevat, wear varen
dan wordt hot ons duidelijk, dat alles
wat mogelijk is zich bepaalt tot ver
schuiving. j;n zoo zal liet ook dezen
keer bij do begrooting weer gaan.
Hoevt-eJ van do noodigo gelden tno-
©eti geput worden uit dc inkoinstcn-
belasting (de progressieve honderd op
centen) uit de eigen inkomstenbelas
ting niet progressief en uil do op
brengsten van de bodrijvent Ziedaar
het vraagstuk, waar aan wij Raads
leden den meesten tijd ztilleii door-
brongen, begeleid door B. en W. mot
bromstemmen, zooal» dat in liederta
fel t«al li«--t.. omdat het dogelijksch be
stuur het liefst sou zien. dat zijn wel
overwogen cijfers precies gehandhaafd
bleven, zooala die zijn ingediend.
Hier in Haarlem is het natuurlijk
zou niet. maar in andere geen oen ten
moeten vele Raadsleden, wanneer zij
aan do begroeting toekomen, eerst nog
aan de groot© cijfers wonnen. Ik weet
van een raadslid in oen andere stad,
©en beetjo (niet zoo veel) kleiner don
de onze. die in liet najaar altijd wat
cijfer-training noodig had. Hij placht
dan to zeggen; ..in het ikwilfijlniTl
leven ben ik zulko groote getallen niet
gewend; daar moet :k mii ©est in
oefenen. Fritaje geef jo rekenboek oeng
aan!" En dan zocht liij sommen op
in den geest «1» dezo wanneer een
meteel.-i.-ir per dag drieduizend sloenen
verwerkt, in hoeveel dagen kan hij
dan honderdduizend stcenen verwer
ken. aangenomen <lat in vijftien pro
cent van den werktijd niet «©arbeid
kan worden omdat hot regent!" Zoo
oefende hii zich in getallen van liori-
derdduijond. Tot zijn vrouw zei hij
.1© koopt tot nu toe twee nieuwe
jurken per iaar en vier blouses; stol,
dat ie duizend jurken kocht en vier
honderd blouses, wat zou dan daar-
oor betaald moeten worden J"
He man." zei zijn vrouw dan bIco-
ast. „wat een heerlijkheid
- ..Ne©." riep hü dan verschrikt, ,,'t.
i niet heusch bedoeld, ik vraag het al
leen maar voor <jo l ©rekening. Zoo'n
millionair ben ik niet 1" Op die ma
nier oefend© hij zich in groote gotallen
cn studeerde in 't voorbijgaan nog
zoo'n beetje in het natuurkundc-boek
van zijn dochtertje, <lie on de H. B. S.
io cn die leert over snelheid yan liet
geluid en van het Jicht eindelijk
waren dc vooroefeningen afgeloopen
en ging hii op den licgrootingsdag vol
moed naar de Raadsvergadering, zeg
eend©: ..ziezoo nu ben ik tegen al
die honderdduizenden en mi 11 ioenen
ot -ewaascn."
Ik noemde u zes phasen. Do laat
ste eindigt onverandcriük met zooveel
millioen. z.oovccl honderdduizend, dui
zend. honderd guldens, zooveel
eenten aan den «enen on aan
den andoren kan'. Saldo nihil.
Dat is do begrooting. Een jaar
later speelt de zevende phase. De re
kening! Soms ie er oen voordeel:?
saldo. Meestal ©en nadeelig. Wij
Raads1ed©n spreken over die zevende
phase liefst niet. t© veel. Het lijkt zoo
of de eerste zes pliasen min of meer
overbodig zouden zijn geweckt. Na-
tuurliik kunnen wij dat niet toege-
ven. Maar hoe dat ook wezen mag, ik
doe gaarne een beroep op uw sym
pathie t©gen den tijd van phase vijf
en zes. Dat zijn voor uwen Raad ge-
wichtige oogerfWikken. waarin wij
Uw moreclen steun, geachte Kiezeres
sen en Kiezers, dringend noodig heb-
(Van onzen eigen verslaggever.)
Do dag van heden is er een van na-
osiaal-liistoriBch© bet eekenis. Een Ne-
L-rlandech vliegtuig, bemand met drie
ixierlanders, is hedenmorgen van
jhipbnl vertrokken met bestemming
naar Batavia. Wol heeft het lang ge
duurd voor hot, zoo ver was, want het.
plan van do Holland-Indic vlucht
allerminst van den kaatsten t ijd. Reeds
in 1919 maakte luit. Land plannen oin
met zijn college Stom do groote reis
ie ondernemen. Een tragisch ongeluk
bchter, waarbij I.and het leven liet,
aakte ©en ontijdig einde aan dit, pro-
ct. Toen projecteerde luit. Koppen
een tocht met een Duitsch Albatros
hen
Ik croet U allen zeer.
nET 36STE RAADSLID.
Voor kopie conform
J. C. P.
De Fokker F VII vertrokken, toegejuicht
door een groote menigte
Bet afscheid. Van links naar rechts Ilesman, Dir. der K.L.M., van
der Hoop, v. Weerden loelmans en v. d. Broeke, Oen. Snijders (met
uitgestoken hand) en Fokker
4. H. G. Fokker, constructeur
van dc I' Vil.
liegtuig en ongeveer tezelfdertijd ont
stond een soort wedijver tusschen
licgtuigfahrioken orn een toestel voor
het doel bcechikba&r te stellen.
Vickcn», Fokker, de Nedorl. Lucht-
vanrt Mij. deden dergelijke aanbiedin
gen en <ie namen van do luit. Vor-
sU egh en Steup, luit. ter zee Nieuwen»
huis. Doorman, Boeker cn anderen
eraan nis vliegers genoemd. De Indi-
-h© regeering loofde een j>rijs uit van
10.000.te weinig weliswaar, maar
een moedgevend begin. Toch vlotte liet
niet erg, hoewel hot aantal gegadig
den steeds grooter werd. Luit. Koppen
Word opgehouden door do bezwaren
van de Engelscho regeoring tegen hot
vli< gou over Britech grondgebied met
een Duitsch vliegtuig We oorlog was
torn pas achter den rug) de vlieger
Picard kreeg geen sancüe van onze
regeer:ng. Een tijdlang 6cheen men
allo plannen to hebben opgegeven,
maar in April 1921 kwam er weer le-
von in de brouwerij. Luit. Goedhart
wilde liet probeeren met een Van Ber-
kol oondekkor, maar de regeering wil
de deze geheel national© onderneming
niet steunen. Na dit verdere fiasco
bezreep men. temeer omdat de inmid
dels ingetreden malaise de regeering
eer nog zuiniger dan scheutiger zou
gemaakt hebben, dat de financiën v
prir-t ou lie re zijde moesten komen.
En eindelijk, in Juli 1923, kwam het
plan onder do vlag van Thomassen a
Thuessink van der Hoop. Het aanvan
kelijke plan. om den tocht met het
nieuwste Fokker verkecrstoestel F VII
ie wagen, moest men laten varen, om
dat. dit niet. tijdig gereed kon zijn,
maar toen later om andere redenen
do vertrekdatum werd uitgesteld on
definitief bepaald op 1 October 192-1,
kon hierop weer teruggekomen wor
den.
En zoo kon het geschieden, dat wij
hedenmorgen vroeg door do Haarlem
mermeer naar Schiphol reden, om het
ve.rt.rek van het eerste verkeersvlieg
tuig ter wereld dat een dergelijke reis
?aafc ondernomen, bij te wonen.
Toen wti let vliegkamp naderden,
kregen: wij roede een voornroefje van
'de bedrijvigheid, die daar in den
vroegen ochtend heerschte. Boven
onze hoofden cirkelden een paar mili
taire v»*>drilles in keurige formatie-
vlucht. Bij Schiphol was het een druk
te van belang. De weg was zwart van
de belangstellenden, zoo juist afge
leverd door de boot van Schinkoliia-
ven. Op het terrein stonden do auto
mobielen in 1 an.^A rijen. Het groote
publiek moeet achter de draodafslui-
ting blijven, maar om bet toestel, dat
straks do groote reis zou aanvaarden,
wemelde het van genoodigden, dames,
officieren, burgers. En daar. ©©mak
kelijk herkenbaar in hun wat al te
nieuwe viiegerspakken. stonden de
drie uitvoerders van den tocht. Van
der Hoop. en van Woerden Poelman,
tenger in het nauwsluitende pak, ner
veus glimlachend, zichtbaar onder
den indruk van do gewichtig© gebeur
tenis. links en rechts handje© schud
dend niet; vrinden en bekenden. En
'mecanicien van den Brooke, ©ogen
schijn] lik kalmer, geheel overeenko
mende met zijn geweldig postuur van
vertrouwen wekkend krachtmensch,
een yuurroode muts op net hoofd.
Wij merkten generaal Snijders op,
vroeg bij de hand weer na zijn lezing
van den vorigen avond in Den Haag,
de hoeren Pleeman, Directeur der K.
E. M. Frits Koolhoven, om.© bekende
vliegtuig-constructeur en talrijke
andoren. Daar kwam Fokker, de con
structeur van den geweldigen vogel,
volgens ziin gewoonte, doorrijdend in
ziin auto over het modderige, onge
lijk© terrein tot vlak bij het toestel.
Toen volgde voor het. personeel van
bet vliegkamp het bijna ondoenlijke
werk om de nieuwsgierigen op een
veiligen afstand te krijgen, terwijl de
schroef werd aangezet. Het wilde niet
erg vlotten «let den motor. Te koud
blijkbaar. En door dezo vertraging
kregen <1© fotografen nog kans, de
helden van den tocht onder het vuur
van de lens te nemen. Tenslotie ©enice
minuten na half negen lukte het.
Dreunend sloeg d© motor aan. In een
vliegtuig kwam' Fokker aangereden,
weer in een andere functie, ale film
operateur. Terwijl de menigte juichte
en met do hoeden zwaaide, draaide
hij. Toen begon het toestel langzaam
te riiden. Het gejuich nam toe, van
den Broek stak zijn hoofd door een
luikje in den romp van het toeetel
i grijnsde ten afscheid.
Van der Hoop aan het stuur keek
onbewogen, stak ©ven de hand op. als
groet, toen reed het vliegtuig sneller
naar bet andere einde van het, terrein
draaide rond en kwam weer met
grootere snelheid op ons af. Daar was
het los. on vloog op geringe hoogte
1 aanga ons. De vlucht maar Indië V'as
begonnen.
Nog eenmaal cirkelde het toestel
boven het terrein, toen verdween het
in de richting van Amsterdam, ge
ëscorteerd door de twee militaire es
cadrilles. het fotografeer-toestel van
Fokker en nog een paar andere.
Het was een eenvoudig afècheid.
Geen toespraken meer, de tijd daar
voor was vporbij. Er moest, nu gehan
deld worden. Maar de spontane,
©eestdriflage toejuichingen moeten de
vliegers goed gedaan hebben.
Fokker in een nieuwe rol.
Als filmoperateur.
Zoo zijn zij 'dan vertrokken, van Üe?
Hoop, v. Weerden Poelman en vatf
den Broeke. De groote onderneming
voor 'deze drie moedige mannen be
gonnen. liet bloed moet him sneller
doer do aderen gestroomd hebben,
toen 'de groote vogel los ging van do
aarde, na al die lange maanden van
voorbereiding, dien twijfel,of het nu
wel lukken zou, financiëel. Het moet
sneller gestroomd hebben 'door een
rechtmatig gevoel van trots, dat zij
waardig bevonden waren om de ver-
twoordelijkheid te dragen voor het
succes van een reis, die, wanneer zij
slaagt, den naam van Nederland we
derom, zooals in het verleden zoo vaak
geschied is, zal doen weerklinken als
die van een land, waar sterke mannen
'ol moed en ondernemingsgeest wo-
ien.
Toen wij door den polder naar huis
terug reden, kwam ons onwillekeurig
in de herinnering, hoe do met verlof
naar Nederland reizende Indisehgas-
ten bij de ontmoeting met een uitva
rend Nederlandsch schip in bet Suez
kanaal of bij Port Said gekscherend
plegen te roepen: „Jullie gaat den ver
keerden kant op".
Dienzelfden kant is de Fokker F VII
nu ook opgegaan. Maar voor den
roem van Nederland in 'de wereld der
aviatiek, voor de handhaving van on
ze aloude volkereputatio van onderne
mingsgeest en onverschrokkenheid -
den goeden kant.
Van der Hoop, v. Weerden Poelman,
van den Broeke Slamat djalan go§-
'de reisl
De schroef wordt aangezet. Rechts op het toestel mecanicien
van den Broeke.
De vliegroute Nederland—Indië.
