Het orgel in de Gemeentelijke
Concertzaal.
Hei opgesloten Schoolkind
Bezichtiging van de interiocale
en locale Telefooncentrale.
42e Jaargang No. 12671
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 8 October 1924
HAARLEM'S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per 3 maanden; Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) f3.57M- Franco per post door Nederland I3.87J4. Alzonderlijke nummers f0.15. Geïllustreerd
Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken (0.57H; franco per post 10.65.
Directie, Redactie en Administratie Gr. Houtstraat 93, Post-Giro 38810
Telefoonnummers Directie 3082, Redactie 600 en Administratie 724
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Directeuren J. C. PEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM
Hoofdredacteur: J. C. PEEREBOOM
ADVERTENTIENVan 1 tot 5 regels f 1 -75; iedere regel meer 35 cents Reclames 60 cents per regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
per plaatsing, elke regel meer 15 Cents k contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs.
Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkeroog, IJmuiden.
Beverwijk, enz., enz. Driehulzerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3521
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HOE STAAT'T MET...,
het Kinheimpark te
Bloemendaal?
Do Binneulandsche Exploitatie
Maatschappij gaat voort met het
Kinheimpark doorwant!»-*.- en door-
riidbaar en bewoonbaar te maken.
Wanneer het eenmaal gereed zal zijn
welk «en mooi* verbinding zal het
dan voimen (di© is h©'. eigenlijk ai
maar hier en daar ziet hei er nog
wat chaotisch uit) lunchen bloemen
daal en Santpoort aan den eenen
kant en Haarlem aan den andert-u
kant!
Het is nog niet van algemoeite be
kendheid dat ,.de binnenlandache".
zooals de Exploitatie Maatschappij
meestal genoemd wordt, in begin
Juni van dit Jaar ook in bet bezit is
gekorrrn van gronden ut Harte
lust, zoodat men nu in den tijd van
t»n ni'iiuut of zev en, n:» Je vei Li r.-
ding HarU'luat hintteimpark over
een paar «reken tal zijn tot stamt ge
bracht, van het station bloemendaal
af de Kleverlaan zal kunnen berei
ken. Ook voor de verb-.nding Sant
poortKleverlaan ia dit van veel
belang.
De wegen in 't park d.e worden aan
gelegd door <i.« Maatschappij ..Bi
tumen" te Utrecht, naderen nun vol
tooiing; de hoofdweg m bijna geheel
gereed.
De kabels voor clcctriseh Jicht
telephoon en de buizen voor ga"- en
waterleiding z.n nu alle gelegd en
wel in de voetpaden, zoodat do rij
wegen niet meer opgebroken behoe
ven te worden.
Met het verkoopen der terreinen
gaat liet bevredigend. Langs de
spoorbaan zijn terreinen verkocht
voor villa's van de aan de Platanen-
laan -.onwijdlg met de Kleverlasn
ioopend) in aanbouw zijnde tw
blokken huizen zijn er iwo- v©
kocht, hij den ingang van het park
heeft <1- Maatschappij een stuk
grond, bestemd om er verschillende
villa's op t© 1-ouwen, van de hand
gedaan en op den hoek van de Iepen-
laai: en de Pr. Dirk Bakkerlaan
wordt ©on villa gebouwd.
Ken aanvraag orn grond voor vier
villa's i» <>P 'f oogenblik :n overwe
ging. roodat gezegd mag worden, dat
het niet aan !xdan.'*tr!ling voor het
Jonge park ontbreekt..
Het park HJn» 13 H.A. groot
cn Hartelust ruim 3.5 H.A.
Bij den ingang zullen nog plant-
Menen aangelegd en vier banken go
plaatst worden; ook komen hier
fraaie electriwha lantaarns.
Jammer dat do uitvoering van de
plannen voor *»n Dorpsplein te Bloe-
mend aal nu geheel van de baan zijn
omdat ze te koethaar waren; dit plein
zou met het Kinbc'rtnnark een mooi
geheel hebben gevormd.
KRABBELS
Nieuwe excuses
Een medicus van buiten onze lands-
gienzen heeft onlangs verklaard dat
kleine jongens tot het belagen van
boomgaarden «n het „wederrechtelijk
ontvreemden" van appels worden ge
dreven. omdat hun lichaam letterlijk
schreeuwt om do vitaminen, die hun
door on* tegenwoordige belachelijke
menu outhouden worden.
Deze verklaring opent een geheel
nieuw gezichtsveld, niet alleen voor
kleine jongens met een appclsmaak,
maar voor de crimineelo advocatuur.
En ons geestesoog ziet in de nabije toe-
kornet de behandeling van eenige
rechtsvraeen als volgt
Heden werd <i© zaak behandeld van
K. J.. beschuldigd van de aanbieding
van een cheque, voorzien van de door
hem nattebootête handtoekening van
den bankier Z. Beklaagde bekende.
l>e verdediger voerde in ziin j'leidooi
aan. dat de nauwkeurige en on tegen-
zet*** liik knappe imitatie van de
handtekening een gevolg was van
den on w eerst aanharen Wensch van
beklaagde om zijn handschrift, dat
geleden had door hot voortdurend
gebruik van een schrijfmachine, te
verbeteren.
Bij de behandeling van de aan
klacht togen I... eon ond voetballer,
beschuldigd van het zonderlinge mis
drijf van systematisch omtrappen
van vuilnisbakken en -emmers, waar
door d" straat bevuild werd. werden
verscheidene pevehi.vm tustehen de
aanwezigen op de publieke tribune op-
g« meri t. Zii verdwenen echter onmid
dellijk. nadat, beklaagde in een over
tuigend lieroep op' de clementie van
den rechter ziin daad had gerecht
vaardigd door do verklaring, dat- zijn
henen letterlijk schreeuwden om de
beoefening van het voetbalspel, die
hein door zijn vorderenden leeftijd on
mogelijk geworden was. Het wekte
eenige verwondering dat de rechter
hem alsnog racende t- mo?f:n vercor-
declen tot oen «lag hechtenis, op
grond van het feit. dat beklaagde
evengoed en dan zonder aan anderen
overlast te bezorgen, tegen een muur
kon trappen. Gevraagd of lrij nog iets
op te merken had. bepaalde beklaagd©
zich tot de verklaring dat hij de
voorkeur zou geven aan een kei-shot
boven een cachot.
Z. 0- heden terechtstaand wegens
zakkenrollerij. werd vrijgesproken
van het betn ten laste gelegde door de
zeer verdienstelijke rede van zijn ver
dediger. die betoogde, dat beklaagde
zijn winterjas had vergeten en de tem
peratuur zijn verkleumde handen
ouwc-ersmanbaar dreef naar de warme
i.iezakkeu van des aanklager's pels.
I)e omstandigheid, dat de aanklager
sinds den dag van het gebeurde een
portefeuille, een horloge en eenige
andere zaken miste, werd geacht niet
in betrekking tot de aanklacht te
staan.
Stadsnieuws
Bijzonderheden over het orgel.
Nu h« orgel in de groote gemeente
lijke concertzaal spoedig in gebruik zal
worden genomen cn de restauratie van
het „Paleis-orgel" haar voltooiing na
dert, achten wij het oogenblik gekomen
om het een en ander over die restau
ratie en over het orgel zelf mede te
dee Jen.
Zooals bekend is de geheeic restau
ratie geschied door tenminste on
der dagelijksch toezicht en leiding van
den heer Svbrand Adcma. den be
kenden Amsterdamschen orgelbouwer.
Het is r.iet de eerste keer. da: de heer
Aderna in onze stad werkt de haxmo-
ie van verschillende Haarlemsche or
gels is zijn werk.
Over de restauratie het volgende
Het orgel is thans geheel pneuma-
sch ingericht met nieuwe speeltafel en
indladen. De volgende hulpmiddelen
staan nu den organist ten dienste: vrije
combinatiën, vaste combinatiën, gene
raal crescendo en een automatische pe
daalschakelaar.
Ofschoon dus thans het orgel modern
ingericht, behoeft de organist van
al de genoemde middelen geen gebruik
te maken maar kan hij het orgel ook
gebruiken zooals het vroegec was, daar
de opéénvolging van de registers in de
speeltafel hetzelfde is gebleven en de
combinatie- en koppelingtreden boven
het pedaal op dezelfde wijze function-
nceren als oorspronkelijk, zoodat de
keuze op welke manier hij het orgel wil
gebruiken, geheel aan den bespeler
blijft.
Alle pijpen zijn behoorlijk gereinigd
cn. voor zoover noodig, hersteld.
Het werk van den beroemden Parij-
<chen orgelbouwer Cavaillé Coll is door
den heer Aderaa natuurlijk met den
meesten eerbied behandeld de harmo
nie van het geheele orgel is gebleven
zooals deze door Cavaillé is uitge
voerd. Aan de gduidgeving is dus niet
het minste veranderd.
Betreffende het orgel zelf valt mede
te dcelen dat hel 47 sprekende stemmen
bfieft, ce klavieren hebben 56 noten en
het pedaal 30 noten.
Velen van onze lezers rullen belang
stellen in de steramen-dispositie van het
orgel.
Deze is als volgt. (De verschillende
benamingen zijn in 't Fransch opgege
ven omdat 't orgel van oorsprong
Fransch is: Pieds voelen; rangs
rijen.)
GRAND ORGUE.
1. Principal
3.' Bourdon
3. Montre
4. Salicional
5. Viole de Gambe
6. Flütc harmonique
7. Boudoo
8. Prestant
16 pieds.
16
Jeux de Combïnaison.
9. Octave
to. Plcin-jcu
11. Cornet
13. Bombarde
13. Trompette
14. Clairon
4 j>ieds.
4 k 7 rangs.
5
16 pieds.
POSITIF EXPRESSIF.
Jeux de Combinai:
1. Flüte travers-harm.
3. Quintaton
3. Viole de Gambe
4. Voix céleste
5. Flüte oetaviante
6. Viole d'amour
Jeux de Fond.
8
4
7. Quinto
8. Octavin
9. Cornet harm,
10. Cor Anglais
11. Trompette
ia. Clairon
22/3 pieds.
t M
5 I 8 rangs.
16 pieds.
8
8
RéCIT EXPRESSIF.
Jeux de Combïnaison.
1. Bourdon 16 pieds.
2. Principal 8
3. Cor de nuit 8
4- U'nda maris 8
5. Flütc douce 4
Jeux de Fond.
t. Sous-basse 32 pieds4
2. Contrebasse 6
3. Sous-basse 16
4- Flüte S
5. Violoncello 8
6. Octavo 4
Jeux de Fond.
6. PIcin-jeu harm.
7. Doublctte 2 pied«.
8. Picolo
9. Clari nette 8
10. Trompette 8
it. Basson-hautboïs 8
12. Vox human a
Jeux de Combimaison.
7. Bombarde 16 pieds,
8. Trompette 8
9. Clairoa 4
(De sous-basse van 16 voet is thans
nieuw bijgemaakt. Zij is van groot be
lang voor een zachte bas begeleiding.)
Over de geschiedenis vac het orgel
rijn vroeger in dit blad rrtds uitvoeri
ge zncde<icelin?eu gedaan..
Het is een Fransch otgcl dat in 1875
gereed kwam en werd gebouwd door
dea beroemden orgelbouwer Aristide
Cavaillé-Coll te Parijs. Er was in die
dagen te Amsterdam een vereeniging
gevormd tot bevordering der beoefe
ning van orgelmuziek tc Amsietdam,
welke vereeniging zich ten doel stelde
het plaatsen van een orgel in hel Pa
leis voor Volksvlijt er. het orgel kocht
van de firma Cavaillé-Coll op ativies van
den heer Chitles Philbcrt, destijds kan
selier aan 't Fransche consulaat te Am
sterdam cn ook lid van bovengenoemde
vereeaiging.
De Fransche bladen van die dagen
waren uitbundig in hun lof over het
orgel. Er werd van gexegd dat het
alle eigenschappen in zich vcrccnigde,
die het geschikt maakten voor een zeer
groote zaal.
Den 36C11 October 1875 werd het door
den Franschen organist Guilmant voor
eerst in het Paleis voor Volksvlijt
te Amsterdam bespeeld ia tegenwoor
digheid van tal van genoodigden, on-
wic de eerste kunstenaars van Ne
derland. Daarna werden, op 27, 28 en
30 October, met steeds stijgend succes
concerten voor het publiek gegeven, dat
ovaties bracht aan den maker en den
organist. Evenals de Fransche bladen
eenige maanden te voren, was ook de
Nedcrlandscbe pers vol lof. De Amster
dam sch* Courant. Het Handelsblad, De
Tijd prezen om strijd den machtigen
en ook liefelijken toon van het edele in
strument.
Verkeersongevallen in
Haarlem en Omstreken
In Haamstede.
Izi de lUadbu is straat ter hoogte van de
!!*vezi«'.T*at vond een aanrijding plaats.
De 15-jartge J. B-, wonende te Haar
lem kwam per rijwiel uit de Havenstraat
rijden ln de richting Haarlem. Temslfder
tijd kwam uit de richting Haarlem 'n auto
hu* die aan de Oostzijdo van den weg
reed, omdat de bestuurder daarvan moeet-
uihwijken voor «n ander voertuig.
Niettegenetaandc bet krachtig rcintnen
van deti bestuurder der autobus kon deae
ci«« voorkomen dat het rijwiel werd aan
gereden.
Het rijwiel word gedeeltelijk vernield,
doch persoonlijke ongelukken vonden
hierbij niet plaats.
In IJmuiden.
Op denWij kerst raat weg botsten
twee fietsrijders tegen elkaar. B. uit
V eisen reed aan den rechterkant van
den weg, tot ccn tot nu toe onbekend
persoon, die geheel links reed, hem
111 dc wielen reed.
B. ging naar den man toe en daar
het al donker was. bemerkte B. niet
dat er nog meer personen waren, dii
hem te lijf gingen toen hij wat zcidi
vnn deze aanrijding. B. kreeg hierbij
een wonde aan de rechterband en
moest zich onder geneeskundige be
handeling stellen,
De politie stelt een onderzoek in.
Het mond- en klauwzeer
in den Haarlemmermeer-
polder.
Weder een nieuw geval in het
Noordelijk deel.
Had zich in de laatste woken geen
enkel geval van mond- en klauwzeer
meer voorgedaan en kon deze ziekte
pp al do boerderijen in den Haarlem-
merrnecrpoldor, waar ze geconstateerd
werd. vrijwel als genezen worden be
schouwd. thans doet zich weder een
nieuw geval voor in het Noordelijk
deel van dezen polder.
Het mond- en klauwzeer, dat al
hier reeds meer dan <*ott jaar onafge
broken heerschte, schijnt dezen polder
nog maar niet te kunnen verlaten en
zich telkens opnieuw weer te open
baren.
AUTOBUSDIENST HOOFDDORP-
HAARLEM.
De autobu9dienstondernemers C. L.
de Groot en D. v. d. Bosch hebben
aan hun voornemen om hun diensten
van Hoofddorp op Haarlem te com
bineer© thans uil voorin" gegeven.
Heden werden de eerste ritten vol
gens de nieuwe dienstregeling ge
maakt Er rijdt nu 10 ntaal per dag
een autobus van Hoofddorp naar
Haarlem en omgekeerd en op Zon- en
feestdagen zelf* 11 maal. De dienst
geeft- ook eenige keeren tier dag aan
sluiting op Nieuwvènnep en Aals
meer.
ORCELBESPELING
e Groote of St. BavLkerk, op Donder
dag 9 October 'e middag» van 2—3 uur,
door George Robert.
(L. Prélude. L. N. ClérnmbauH (1767 1749)
2. Andanteeon moto, A. P. C. B'oëly,
(178S-18S8).
3. Eerste en 2e gedeelte uit de Sonate
d. VI. t. A. M illy.
4. 2e Médftation. A. Guilmant.
5. Rémnr.ee eins parolee. J. Bonnet-
6. Fiat Lux, Tb, Dubois.
(Te Delft heeft 6en onder
wijzeres een 8-jarig meisje
in een kast opgesloten en
het daarna vergeten.).
Dit is een tijd
Vol rarigheid,
Een juffrouw bij het onderwijs
Te Delft, een wonderlijke 6ijs,
Ileeft een klein meisje opgesloten.
Daarna is haar *t geval
ontschoten.
Te 's Hage heeft zij overnacht
En niet meer aan het kind
gedacht.
Verschrikt, ontsteld
Naar wordt gemeld,
Heeft de familie rondgezocht,
En aan het vreeslijkste gedocht.
Den dag daarna is 't wel
gebleken,
Men heeft gauw in de kast
gekeken
En vindt het meisje ongedeerd.
Terwijl het in een boek studeert.
..Hoor hier juffrouw,
U gaat dan nou",
Heeft 't hoofd der school gestreng
gezeid,
..Naar huis en wacht den eersten
tijd".
Natuurlijk kon de man niet
gissen
Wat B. en W. zullen beslissen.
Hij gaat dus zei' naar het
Stadhuis,
De juffrouw druipstaartend naar
huis.
Vergeten kan
Bij vrouw en man-
Maar dit gebrek heeft toch een
grens
Bij ieder verantwoord lijk rnensch.
Wie 't kind vergat, kan ook
vergeten
Wat onderwijzers moeten weten
Van twee maal twee en a b c
En kennis over land en zee.
'k Hoop dat men kies
Naar dit advies-
De Juffrouw doet ten tweeden
keer
Examen, of zii wordt niet meer
Tot hare functie toegelaten
Dan zal men ernstig met haar
praten.
..Juffrouw, nu voortaan opgepast.
Sluit nooit meer kindren in de
kast".
TOM DE RIJMER.
Dow den heer D. J. TwV wordt op 15
en 29 October een lezing gehouden
vow de Commissie voor Maatschappelijk
werk. wiarop hij zal behandelen het on
derwerp „Utopisten".
Voort» wordt door de commissie op 15
November een gezellige eabnrol-avond
georganiseerd in het gebouw „Bloemhof".
Belasting betalen is, daarvan zijn
wij allen overtuigd, et-u noodzakelijk
kwaad.
Een onaangename plicht!
Geen wonder, dat de stemming der
menschen die het kantoor van den
ontvanger binnen stappen om hun
offer aan de schatkist te brengen,
niet al te opgewekt is. „Scheiden
doet wee" vooral van zilverlin
gen!
Nu daalt de stemming beneden
het vriespunt als het kantoor van
den ontvanger met mede-slachtoffers
vol staat. Andera geldt de regel
gedeelde smart, ie halve smart",
maar hier is het „gedeelde smart is
dubbele smart", want dan wordt het
wachten en nog eens wachten.
Dezer dagen stond het vol in het
kantoor van den gemeente-ontvanger
in de Jacob ij nest raat. Er werd voor
twee loketten queue gemaakt, voor
de belastingen en voor den incasso-
dienst.
Ieder op zijn beurt! Dat is eerlijk
en voorkomt ruzie. A1 s tenminste
ieder op zijn beurt gaat....
Een bij de hand mevrouwtje was
eerst aan het loket voor den incasso-
dienst geweest. Toen zij daar klaar
was, moest zij ook nog belasting be
talen. 't I-iep al naar twaalf, straks
kwamen zeker man en kinderen
thuis voor de koffie. Er stonden nog
zooveel menschen in de rij.... Wacht,
zoo er netjes en ongemerkt tusschen
dringen, dat wint zeker een kwartier
wachten uit.
Hé! juffie, dat gaat zóó niet
zoo bromde een oude heer u gaat
netjes achteraan staan. Ik sta hier
al een half uur in de rij...
Het ondeugende mevrouwtje zei
niets, maar lachte alleen. Nu kun
nen sommige van de mannen alles
gedaan krijgen door alleen te lachen.
Maar dit mevrouwtje slaagde er niet
in tegenover dezen ontstemden heer
der schepping. Integendeel, die werd
kwaad, heel kwaad, Hij ging groote
woorden gebruiken, krachttermen.
..Ik moest zoo'n vrouwtje hebben
als jij bent, nouen zijn stem
klonk minachtend. Toen kon 't me
vrouwtje ook niet blijven lachen en
zei verontwaardigd; ,,en ik zoo'n
mannetje!"
Toen de twee kijvenden bij het lo
ket gekomen waren zei de booze
mijnheer*. ,,En toch zal je niet voor
je beurt caan" en hij duwde zijn te
genstandster met geweld weg.
Toen bemoeide de belastingambte
naar zich met het. geval. Beiden kre
gen een vermaning. Mevrouw had
niet voor haar beurt mogen paan en
mijnheer had kalm moeten blij
ven!
Een Salomo-oordeel.
Maar geen van beiden mocht nu
ze eenmaal voor het loket stonden,
weggaan voor zii betaald hadden.
Want de gemeentekas heeft hefc
geld noodig!
Een beschrijving van het automatisch systeem.
De voor- en nadeelen.
Afbellen na het eindigen van een gesprek in
de overgangsperiode noodzakelijk.
Door de directie van het Rijkstele-
eraafkan t oor werden Dinsdagmorgen
de plaatselijke bladen uitgenoodigd,
om de interiocale en locale centrale
te komen bezichtigen, teneinde een
duidelijke uiteenzetting onder des
kundige leiding te ontvangen van het
gebruik der centrales en de verschil
lende installaties in verband met. de
invoering van het automatisch
systeem.
We herinneren er aan, dat reeds
in ons nummer van Dinsdag de ge
bruiksaanwijzing voor de automa
tische toestellen ter gelegenheid van
de inwerkingstelling van dit systeem
te Heemstede is gepubliceerd.
Het allereerst werden wij door den
waarnemend directeur den heer M. C.
Keukenmeester, en eenige andere des
kundigen in de geheimen van het in-
terlocaal telefoonverkeer ingewijd.
Voor deze gesprekken kan het auto
matisch systeem nog niet gebruikt
worden.
In totaal zijn er 36 hedieningspos-
ten. waarvan er thans 19 bezet zijn.
Wanneer bij het tegenwoordige
systeem voor een interlocaal gesprek
iemand opbelt om met een anderen
abonné elders een gesnrek te ver
krijgen. dan valt er aan de tafels,
waaraan de telefonisten zitten, een
klepje. Dit signaal is bij het nieuwe
svsteera vervangen door een brandend
gloeilatnpie.
Naast deze zaal. waar deze toestel
len geplaatst ziin, is ook een schakel
bordeen zoogenaamd signaleerbord
voor storingen. Hierop wordt pre
cies aangegeven, waar de storing te
vinden is.
In deze zaal is een ontzaglijk mooi,
maar ingewikkeld stuk werk tot stand
gekomen. Honderdduizend draden
moesten gesoldeerd worden, waarvoor
niet minder dan een millioen soldee
ringen noodig waren. Het was een
reusachtig werk, eer elk draadje op
zijn vaste plaat* bevestigd was.
Wie al deze gecompliceerde inrich
tingen ziet begrijpt meteen, waarom
het zoo lang moet duren, eer het
auic-matisch systeem in werking kan
worden gesteld..
In de interiocale telefoonzaal staan
de zoogenaamde concentratietafels.
Hier is ook de meetpost, waarop alle
interiocale storingen geconstateerd
kunnen worden. Door een der deskun
digen werd deze meetpost „het sana
torium voor de lijnen" genoemd.
Wanneer één der witte lampjes op
de bodieningsposten gloeit, dan i* dat
een bewijs, dat er op de interiocale
liin gebeld wordt. Als de telefoonjuf
frouw een stop in het desbetreffende
klinkgat steekt, dan gaat het lampje
uit. Door middel van verschillende
hefboompjes of sleuteltjes kan zij de
verbindingen tot stand brengen.
Voor een goeden cang van zaken tij
dens de overgangsperiode is het nood
zakelijk, dat de menschen na het ein
digen van een gesnrek steeds afbellen,
want her technisch personeel heeft er
zeer veel last van. wanneer dit niet
cobeurt.
On een soort klok, calcuÜagraaf ge
naamd. wordt precies aangewezen,
