55
HAARLEM'S DAGBLAD
Brieven uit Parijs
Buitenlandsch Overzicht
Onze lacbM
Fa.0afnl
Muziek
WOENSDAG 22 OCTOBER 1924 - DERDE BLAD
(Van oiizon correspondent.)
De begrafenis van Anatole France
De regeering had Leeloten
Anatole France op staatekoeten
begraven. En hoewel hot aanvanke
lijk de bedoeling was om deu groo-
teii schrijver in Tours, waar hij u
overleden te begraven, werd het Hof'
fclijk overschot naar Parijs vervoerd
om daar aan France de laatste eer to
bewijzen. We herinneren ons niet,
sederi den dood van Jaures, roo'u
imposante begrafenis tfc hebben ge
zien..'.. imposant vooral wijl de groo-
te menigte die den Meester lief had
cr aan heeft deelgenomen. Maar er
is één ding wat hen, jise Franco ken
den pijnlijk aandeed: het militair
vertoon da', hij zoo'n plechtigheid te
pas komt. liet had achterwege moe
ten blijven omdat liet in strijd was
met den geest van den overledene.
Een enorme xnenschenmonift*
toegestroomd om hij do Ixgrafenie
tegenwoordig te zijn. Er zijn er velen
<ii<i France persoonlijk hehbon gekend
die werden toegelaten tot de kamer
waar Anatole France rustle op h
hoogo praal lied, ontgeven iloor i*
haag kransen en bloemstukken. I'
buiten, voor het huis op do quai M
lapuais wachten tienduizenden an
dereu dio Franco alleen maar
z'n werken kenden. Op den hoek van
do Kade en het Instituut, aan do
voeten van het beeld Van Voltaire
zijn twee tribunes opgericht eu mid
den in de catafalque waar strakn
kiat zal worden geplaatst, onder hot
zwarte kleed. In da verte klinken
commando's. Twee regimenten infan
terie en twee escadron* cavalerie
rukken aan en onder eerbiedige stil
te van de menigte wordt do verkeers
weg afgezet. Auto's met genoodigdon
zoemen aan. Heel het corps diplo
matique is aanwezig. De officioelo
tribunes vullen ach. De delegaties
van Kamer cu Senaat cn van Ge
meenteraad komen in groepen. Allo
ministers, Joseph Caillaux dio 'n
persoonlijk vriend van Franco was,
generaal Diobail. groot-kanselier van
liet Legioen van Eer, Robort de
Fiers, Joseph Bédier, Doumic en
Hanotaux van do Académie fran-
Calso zijn aanwezig als de President
van de Republiek arriveert. En dan
staat ven ieder op. wanneer do kist
onder bet doodskleed wordt ge
plaatst. Horriot geleidt mevrouw*
Franco naar de tribune. Het mu
ziekcorps brengt een marseh uit Al-
ersto van Gluck «n een «lecl
Ik-thoven's vijfde Symphonic
gohooro. Dan gaat dc hoor Doiinior
Kuo naar mevrouw Franco om haar
namens hot hoelo Franscho volk te
condoloercn.
In een lango rij fronn do school
kinderen lang* de catafalquo on leg
gen bloecnon nrer. n v-iil-ir.- r..uw in
voor do s-holon uitgeschreven.. Dea
morgens zijn op allo scholen lozingen
over den overleden schrijver gehou
den en thans volgen do scholieren ln
een langen stoot hot stoffelijk over-
scii.it van don Meester.
Gabriel Hanotaux treedt naar vo
ren om in een roorendo rode
J'héritier e'. Jo dauphin de la longue
francairo" licrdonken. ,.In Franco
was Itct talent van Rabelais, van
Montaigne, Molière en Regnar-I, van
La Font ai no on Voltairo vertegen
woordigd". Uit naam van do tteciétó
des Ger-i do Lettres sprak Georpo Ixv
ccunte, tl in Viltor Basch namens d«
I.iguo ces Drois de '1 Homme,
Jouhoix namens do Confédoration
générale du travail, ten slotte Léon
Blum, de leider van de Socialistische
Partij. Paul Painlevé on Francois
Albert, minister van Fchoone Kun
sten namens de Frar.sehe regoorine.
Want niet .alleen huldigde men d«
nagedachtenis van een groot schrij
ver maar ook die van den demo
craat ,.qui avait déclaré une guorro
irr^-onciliable la guerre".
Getrokken door zee paarden nadert
He lilkvragen en de kist. bedolven on
der bloemstukken, wordt er op ge
plaatst. De stoet vormt zich Vooraf
gaan «-en deputatie van do Forbonno.
de verpleegsters van de Parijsche zie
kenhuizen. en dan volgen de rijtuigen,
beladen met bloemen on kransen. Tor
zijde, als slippendragere Leon Blum.
Hanotaux, Lecomte en Aulard. Vink
achter do lijkkoets de familieleden,
ministers ca de andere genoodigden.
De troepen presenteeren liet geweer
on de menigte ontbloot eerbiedig liet
hoofd, wanneer de stoet lunga trekt.
En -heel den weg langs, de Pl.voo de
la Concorde, de Champs Ely&êos, tot
non de begraafplaats in Ncuilly toe
staan duizenden menschen ie wachten
om een laatst en groet te brengen aan
Anatole France. Even, op den hoek
van de Rue Washington, een incident,
verwekt door twee ..camclots du roy"
die beginnen te schreeuwen, waaneer
zo Joseph Caillaux zien.
Hot is roods donker wanneer men
Nouihy bereikt. Do kist woivlt neerge
laten in het familiegraf en nog een
maal loopt men kuiga do kuU waar
Anatole France zal rusten, zooaÜa Juj
gcwênscht Jieeft ..dorinir sous
jiierre blanche, au milieu du peupie
dce songce". En de groots eenvoud
hior op deze donkere begraafplaats,
waar alleen een marmeren plaat: Ilior
runt Anatole Franco, de plaats aan
wijst, was nog om roerender dam tie
tuttige praal op de Quai Malaquals.
Anatole Franco epportient u l'ilia-
toire.
M-uir als hij tot het verléden be
hoort dan tal zijn werk, zijn geniale
werk blijven voortleven. Want Fran
ce neemt in de letteren dio bijzondere
plaats in, welke oak ton Zulu bezat.
Hij was een van die schrijvers, die niet
alleen Kunst gaven. Meer dan «lat:
liun hart. France was een «olxJ
met.weiu Persoonlijk hebben we
moermalen mogen Ondervinden,
(imte-ro trouwe bezoekers in Villa Raid
hebben we liet meermalen gehoord.
,,I.e maltre France" was to btecf voor
•'dlos pè re France". Soma kon hij
een sciierp, vüjrmwherp antwoord ?•■-
ven of «en opmerking maker., w. :ke
pijnlijk k«m aandoen, maar dan lacht»-
hij«ch, zoo'n spaehche uitval
v in den geest moet Je den ouden man
niet kwalijk nemen. Ik profiteer van
de gelegenheid, maar Je weet wel dat
péro Franco het niet zoo bedoelt.
'n Scepticus heeft men Francs al
tijd genoemd. Hij was het niet. Z'n
tintelende geest kon hen die beter wis
ten fromsearen, maar diflte m«n wns
té nobel om iemand moedwillig te
kwetsen. Menigeen werd er door afgo-
schrikt. Men wie» immers dra men to-
genover een beroemdheid etend
men durfde mets zr»-w.n en ging lreen
met Jn koele herinnering. France zelf
leed daar het meest ouder. Wumtoor
hij zich zoo vijanden maakte dan
klaagde hij, dim leed hij stil voor zich
zelf. En in «lie neerslachtige buien
kon hij met Nietzscho verlangen
,,la harbarie", naar de verwoesting
van alles. Zoo kanden do meeste mon-
schen hern. Men stond tagonovor een
beroemdheid. Franco zog het vólsche
hiervan, z'n achterdocht ontwaakte:
men kwam immons den beroemden
s'hrijvcr spreken, of noen: zien. Als
een mcnsch onder zijn beroemdheid
heeft geleden dan was het wel Franc-.
M ant hij hield van den eenvoud. Hij
wildo onder do menschen. als hun go-
met h«n spreken, hen doordrin-
gen van zijn idealen, «-en van zijn ito.
bole denkbeelden. MaarFranco
de groote Franco Jtwam.
HIJ heeft lang to voren zijn' einde
voelen naderen en vertrok naar z'n
s':!!fl landhuisje »'n Tours. Daar. tus-
«hen dm vochtige muren, daar is
m'n plaats, z<-i hij. Tusvhen do oude
boeken, do vergeelde bladen, in dio-
zclfde omgeving waar Franco z'n eer-
«t® levensjaren slee', kind van
bouquinistes". Omringd door enkele
trouw® vrienden i.s hij overleden.
En met officieel eerbetoon, temid
den van een haag militairen en daar
achter de menschen menigto is hij
naar z'n laatste rustplaats gedragen.
Do groote menigto tot wio hij gespro
ken Leeft., zal hem nimmer vergeten,
want rr.en i.s hém dankbaar, voor al
het r.ehoons dnt hij in menig nien-
orhen leven heeft gebracht.
Parijs, 10 October.
HENRY A. TH. LE9TURGB0N.
NOC EEN EN ANDER OVER OE ENCEL8CHE VERKIEZ1NCEN,
Maar we Belden het zeodé, «rooi nieuwe
hebben se niet gezégd. Hoe zou het
wens ook kunnent
Uit Amerika.
Verkiezingen en nog «ene verkiezingen.
Het le bijna zoo ver dai het gemakko'ij-
Ver to zoggen ie, ln welk land ze niet
worden gehouden dan iri welk land
wel plaats hebben of Juist geweest zijn.
In Amerika, het land van de groote ver-
kieadngspropngajida, wordt door de can-
diiJaton en hun aanhang druk gewerkt.
Het is moeilijk te zeggen hoe hei
mot do kansen der «laiulidaten. ilasr on
mogelijk Is in Amerika eigenlijk niets,
vrani «en Anreriïaansch blad. „The Lite
rary Dig««t" wilde een orerziciit hebben
over «ten toestand en heeft onder zijn 1®
lem een enquête gehouden. We zouden
niel gaarne beweren dat deze anquit
ju*t«i «tand van saken weergeeft. Maar
een indruk kan ae toch geven. De enquête
heeft he« blad aangetoond, dat de xefro-
blikeinsctie candidaat, de tegénwoordi
pretbiest Coolidge, de meeste kans heeft.
Hij heeft volgens de enquête dan altijd
een meerderheid in 36 staten. De demo
cratisehe candidaat Davis treeft de moer-
•lerheid in elf staten en La FolleUe
in Mn. Maar La Follette heeft tegenover
DarU een groot voordeel en dat ie, vol
gens de enquête, dat hij in 28 staten nuin-
mer tvreo is en Davis in slechte 13 e
Mogen dese gegevens dan al niet erg
trouwbaar lijken, hun publicatie heeft iu
Amerika haar uitwerking niet gemist. De
democratische partij scou «Jen moed heb-
Ixm laten zakken na hef bok end worden
van «in voor haar nu niet too bijster ver-
Mijdende cijfers.
Kr schijnen zelfe vela democraten
cijn. dio het beter achten, nu «naar op
r„a l'olletie to atonnman en niet op Davi*.
Definitief kan eohter nog niets gezegd
worden ovtr den uitslag van de «verkiezin
gen.
In grooto spanning wacitten 'do Atnerl.
kanen dii-n af. Maar ook buiten Amerika
zullen er velen zijn, die met belang;
ling het resultaat van de Aaierikaanschs
verkiezingen tegemoet Men.
EEN ENQUêTE ONDER DE AME RIKAANSCHE KIEZERS.
EEN PROCLAMATIE UEH DUITSCHE RECEERINC,
DE ONRUST IN PORTUCAC,
HET PROTOCOL VAN CENèVE.
Os cindidaton in Engsland.
Titans hebben ook de Engclache univer-
silsltea hun candidatei» g«««el<l en hier
door U do candida^niijel voiuilig gewor-
worderi. He; toeaal aantal candidaten In
draagt 1333, waarvan 583 een zetel zullen
krijgen. De overige 32 zijn reels bij cn
kei* candidaatetoillng bezet.
Er zijn nu S£D coaservatSzra candhlaten,
4W candi tn vau «ie arbeiderspartij rr.
3SÏ r.tn de liberale partij. Zev«'n ca:: ii
daten noemen sich constituiionalUten van
wie sommigen toblusver liberalen, anderen
conservatieven waren geweest. Tien stellen
zich als -oaafhankeiijktn cn de coöpera
tieve beweging heef; er acht. Voorts zijn
er zeven republikeinse*!* candidaton in
Chter. Zee candidates komen op voor de
communistisch o heg lateien. Ds overschie
tend») z«m candidaton vertcgenw<30rdlg«Mi
geen erkende po'itielco partij.
He< aantal kiezers volgens do nieuwe
Jij*;-- n is in de Londenscho «lis!rieten aan
merkelijk toegonomon. Westham blijft
met 140.000 kiezers het grOotsto Londen-
eche district, maar vcio andere van dc 57
districton van do hoofdstad tellen over do
honderdduizend kiezers.
Op don dag van de etemming zullen do
Londcnscho stembureaus ten goriev-i van
de kiezer* tot ncgon 's avonde opon blij
ven en in vele districten zu'Ien zij «1
'9 ochtend» om zeven uur open zijn.
1 Do lijd vóór de sleentnlng wor«lt nog
zoo productief mogelijk gemaakt en hei
uishoudlngsverni'Jgon der verschillende
redenaars i« werkelijk verwoniJerlijk. Ze
«rpreken steeds weer op andere plaatsen,
dag in dag uit. Dagelijks lezen we zclfr
in «Je Xedcrlar.dsche blaAeo van de rede
voeringen van MicDona'd, Babiwin. Ac-
qnith, Li'.yd George cn anderen. Maar
vee' nieuws brengen hun woorden on»
nie». Het zijn meest dezelfde moiicvrn
dio ze aanvoeren en het word: zoo langxa.
tnertiand eentonig, hun woorden »o puhli-
oenen. Aequith heeft In een re«Ic, te Pal»
ley gehouden, ict« gezegd, wat wel d«
moeite waard is, rncdc re deelen. Hij zelde
dat hij persoonlijk niets nitetaari'le ha«J
met «Je afspraken tot het venrijden van
driehoeksverkiezingen.
Hij erkende echter «Jat een etrijd tus-
ach en conservatieven en liberalen in een
aantal districten do arbeiderspartij <vn
vo'-komen Imaginair voordeel verrchafl cn
haar in enkoio gevallen zelfs in staat ge-
steld ZOU hebben met een -minderheid van
sieannen oen zetel te veroveren, waarop zij
volgena dcrnooralieche VK-giii6Plen geen
recht had. Hij eng in zulke schikkingen
niete dat isnbrcuk maakte op de etrikulo
regelen van openbaar fatsoen on op dc
politieke consequentie.
Ook de andere vooraanstaande heoron
hebben weer hun woord geeproken.'
Ds crisis In Duitsohland.
Iri vertiand met de crltls in Duitsdiland
k.-.n nog worden medegedeeld, «la*, de
Dui'.echo regeericg een proclamatie tot het
vo'.k gericht hoeft, waarin onder meer het
volg«n«le wordt gezegd:
De onder zware offers maar me', zicht
bar® reenlU'.en geroerde polKiek der r®-
gecring moe'. Consequent worden voortga-
set en voor «Je toekomst gewaarborgd. Ook
het e-otM>mi»«rhe herstel heeft tot
de »«-n kalme ontwikkeling der Duitscbi
politiek naar binnen en >«oitcn. Zij Ie eb
ter r'.e«dits dan verrekerd, wann
bij het herstel betrokken partijen etch
vai'bce'.oten op den grondslag «Ier con
stitutie plaateen en deze ■.«•gen eik onwet
tig ingrijpen, van welke zijde dit ook komt
verdedigen.
In «Jen nieuwen rijksdag moet de grc«
der «v-ndracht sterker zijn dan di» der
tweedracht.
De radicale elementen moeten bij de
nieuwe vvrkiwinp-n worden uitgeschakeld
lx hef g«y-n, sriinnde. dat de Duitecbo rijks-
dag zich vsn de hulp der politie moet
hedlsnsn én dat de uiterste elomenum
link# rn rechts elkaar de hand reiken
zijn arbeid re saboteeren f
Zal het Duilseho volk Innerlijk verder
gezond worden en het naar builen her-
prestige behouden
dan m'ict «Je regeoring op
derheid kunnen etennen.
•loMe keert d« proclamatie zich to
gen de versnippering «er partijen, zonnig
d«ae bij de vorige verkiezingen tot uiting
kwam.
Ds toestand Iri Portugal.
Benlgcn tijd geledon zoSde w« in het
overzioht. dü het ia Portugal allesbehalve
matig waa. Hot ie er eigenlijk nooit ge
heel rustig, maar het was toen rno erg, dat
het er allen schijn vaa had, dat
staatsgreep op kornec was. Later kwamen
Lissabon weer relletje® voer, waarbij
«lollen cn gewonden vielen en bovendien
werden verachillende personen geam-
teerd. Kn zi», het is uitgekomen zooaD
rermoed won!. Er wis een ruaiggrecp op
ko»n«: cn dow» is gelukkig op tij«l verijdeld
het conununistireho hoofdkwartier in
«m «ter straten van hel Centrum
Porlugeeacho hoofdstad werd door de po
litie een huiszoeking gedaan, die bijzon
der goede reonltatan opleverde. Er wer«l«!
zaken gerondec, die do politie op het
brachten vaa 'n eomn-.uniet iseh com-
p'jit. E--n cn ander had tol g«yrolg «lat F*
nMor Procopio do Pieïus en I»pes <lc
O'.iveiro, vroeger één Tan ds meeet bo-
ksnde rechters van do etad werden gear
re-t»er« 1 en in gweLsohap van een aantal
andere uitcrei linkselic elamenten nrfiti
lot cn grendel werden gezet. Do senator
ia later op vrijo voeten gesteld, omdat
hij.senator is. Maar do andere vrien
den blijven waar zo zijn terwijil de politic
r/iokt cn «peurt of er nog niet meer rev«>-
ionnalro domenicn in Lissaboü zijn.
Militairen patrouilleoren «log cn nacht
door du straten, maar ongeroRoldhoden
kotnoti niet moer voor. Misschien dnt het
-ia do zoovoolr-tc staategreop, al ie hot dan
één van do vele mislukten, weer oons
poosje rustig blijft in Portugal,
Het protocol v
i Genéve.
H<«f is vermeldenswaard, «Jat het proto
col van Gen ivo buiten dc Bngdsoho ver
kiezingscampagno wordt gehouden. 'Allt
poliü.-Vo partijen streven blijkbaar naar
«in versterking van den Bond en naar eer.
doorvoeren van een politiek van beperking
der bewapening. Deze onderwerpen blijven
daarom buiten de partijpolitiek. In Enge
land is tnen er over het algemeen wel van
«loonlrongen. dat het protocol recht heeft
op een zorgvuldige besindccriug. wanneer
het a«n het Parlement wordt voorgelegd.
Er zal rekening moeten worden gehouden
met do verschillende belangen waarmede
tiet te doen krijgt in alle declen der we
reld, waar BnUohe belangen staan naast
'Iie van verschillende rassen en gods
diensten. M«:n >s zich' voorts zeer wol hc-
vrust, dat de Volkenbond op het oogeu-
hl ik cenige groote mogendheden nog niet
omval en dat met nazno de Vereen. Staten,
jn samenwerking met wie Engeland veel
heeft gedaan voor do zaak van den vrede,
er nog geen deel van uitmaken. Boven
dien zullen de belangen der dominions
zorgvuldig moeten worden afgewogen.
Wat hot protocol betreft kan nog
den medegedeeld, dat de Belgische minis
terraad er onder voorzitterschap van
Thonois over hoeft vergaderd.
T)o adnieton&Ad vorecnigdo zich met
het voorstel van den minister van bui-
tonlandecho zaken om het protocol van
Goniivo over de vreedzame r«\gcling van
internationale coafliolen te tookencn.
Voorla hoeff de Raad hof ontwerp van
het antwoord aan de Duitsohe regcering
goedgekeurd bclreffeuiJe do toelating van
Dultschland to{ den Volkenbond.
INGEZONDEN MEDED EEL1N GEN
A 60 Cta. per regef.
Prijsverlaging
groote doozen
VJVBERT i
Bij Apothekers
cn Drogisten.
Verspreid Nieuws
DE DATUM DER RIJKSDACVER-
KIEZINGEN.
De datum der nieuwe verkiezingen
voor den Rijksdag is op 7 December
vastgesteld. De Pruisische Landdag zal
voor dc ontbinding nog eenigea tijd
bijeen blijven orn naast dc begrootiog
de kieswet in den zin van het regle
ment van de Rijksdagverkiezingen
wijzigen, opdat voor beide de verkie
zingen op denxelfden dag onder de
zelfde voorwaarden kunnen plaats vin
den.
MARX OVER DE RIJKSDAC-
ONTBINDINC.
In een interview heeft Rijkskanselier
Marx op uitvoerige wijze de gronden
uiteengezet die hem, hoewel met „bloe
dend hart", noopten den Rijksdag to
ontbinden. Hij sprak daarbij do hoop
uit dat een. parlement gekozen zal wor
den, dal in staat zal zijn. mot do Rijks-
regecring de moeilijke vraagstukken,
die in dc komende maanden naar vo
ren zullen treden, op te lossen en
lijktijdig het vertrouwen te. verwerven
dal Duhschland thans weer in het bui
tenland deelachtig is geworden.
DE ONTRUIMING VAN HET
BEZETTE CEBIED.
De Fransche bezetting is uit de ha
vens van Karlsruhe en Mannheim te
ruggetrokken. Slechts kleine detache
menten bleven achter.
VLOOTBOUW IN ENCELAND.
Op de Vickers-wcrven is een aan
vang gemaakt met den bouw van een
nieuwen Engelschcn kruiser. Men re
kent dat dc arbeid in drie jaar zal zijn
voltooid.
RUSLAND EN ALBANI5.
Do zegeL-ringen van ASzaniif en Sov
jet-Rusland hebben elkaar wederkerig
erkend. In verband hiermede vestigde
Rusland een gezantschap in Tirana.
DE STRIJD IN CHINA.
Dc troepen van de regeering te Pe
king, onder leiding van Woc-Pei-Foe,
die cenige dagen geleden er in slaagden
do strijdmacht van den dictator
Mandsjoerije, Tsjang-Tso-Lin achter
den grootcn Chineeschen muur terug
to dringen, hebben thans nieuwe suc
cessen behaald. Zij noopten, blijkens
een Reuter-lclegrain, het leger der op
standelingen aan het Sjanhaikwanfront
16 K.M, terug te trekken.
Woc-Pci-Foc beeft thans bevel gege
ven tot een algcmccnen opmarsch.
UIT HET OOSTENRIJKSCHE
PARLEMENT.
In den Nationalen Raad is het, naar
aanleiding van de debatten over het
schoolprogram, waarbij de bondskanse.
lier, dr. Seipel, zijn standpunt verde
digde, tot rumoerige tooneelen geko
men. Toen do voorzitter, Miklns,
gr«sot-Duitsehc voorstel in stemming
wildo brengen, beschuldigden de so
ciaal-democraten hem van partijdig
heid, daar een sociaal-democratisch
voorstel eerst in stemming moest wor
den gebracht, /-ij verlieten vervolgens,
toen Miklas toch eerst over het groot-
Duitséhc voorstel liet stemmen, ender
afkeurend geroep, als één man, de
zaal. Daarop werd het voorstel verwor
pen cn dat der sociaal-democraten door
dc christelijk-socialen en groot-Duit-
scbcrs, onder voortdurend tumult op
de publieke tribune, aangenomen.
OE VOLKENBOND BESTOLEN.
De gevolmachtigde van den Volken
bond Child» is ic Saloniki aangekomen
om een onderzoek in te sieijen in de
boeken van baron Kaufmann.Dcze wordt
beschuldigd van verduistering van gel
den uit het Volkenbondsfonds voor do
Russische, Armeensche en Griekscho
vluchtelingen.
- 1 bladen te Saloniki, die baron
Kaufmann van verduistering beschul
digen, melden, dat hij eigenlijk geen
baron is, doch zichzelf dezen titel heeft
gegoven na de vlucht van het Wrangel-
leger in 1921,
De bladen verklaren verder <3at hij
duizenden heeft verduisterd, welke te
zijner beschikking zijn gesteld voor do
voeding der Grieksche en Armeensche
vluchtelingen in Noord-Griekenland,
Macedonië cn West-Thraciü.
Childs verklaarde, dat alles nauwkeu
rig zal worden onderzocht.
UIT NOORWEGEN.
Aan dc verkiezingen voor het Storting
hebben 70 h 80 der kiezers deelge
nomen. \oor zoover bekend zijn uitge
bracht rechts 62.000 vrijzinnige stem
men cn 63.000 der boerenpartijlinks
5.000 soc.-dem., voor de arbeiderspar
tij 40.000 stemmen, communisten ra.ooo
en rad. volkspartij 9.000 stemmen,
DE WERKLOOSHEID IN ENCE
LAND.
Het aantal werkloozea in Groot-Brit-
tannië is vergeleken bij de voorafgaan
de week met ruim 5000 verminderd cn
sedert 31 December 19:3 met ruim
75000.
Stadsnieuws
HET RADIKAAL VERBOND.
Van de Nederlandsche deputatie le
Boulogne sur Mer, waar, zooals wij ge
meld hebben, cenige dagen geleden een
radikaal verbond is gestichtdc „En-
lente internationale des parties des ra-
dicaux et parties démocratiques simi-
laircs", heeft o.a. ook deel uitgemaakt
onzo stadgenoot Mr. M; Slingenbcrg,
.wethouder van financiën.
„GYSBERT JAPIOX",
De Friesche. vereeniging „Gysb'ert
Japicx" hield Dinsdag een „Pieter
Jefles-avond'' in de bovenzaal Vaai
„De Kroon". De bijeenkomst werd
zoo genoemd, omdat ze geheel gewijd
wae aan den Fries Mr. J, .Troel
stra.
De voorzitter, de heer F. Broers-
ma, opende de bijeenkomst en sprak
een hartelijk woord van welkom tot
de talrijke aanwezigen. Hij wees er
op dat deze avona, evenals alle
Friesche avonden, iets bijzonders zou
brengen. Verder sprak de heer Broers-
ma zijn genoegen uit over de mede
werking van het „Sjong selskip (zang-
gezelscnap) „Frisia", directeur de
heer J. Post.
Difc gezelschap zong na het ope
ningswoord van den voorzitter eeriige
liederen van Troelstra, of, zooals het
firogramma aangaf, van „Pieter. Jel-
es".
..Lit us nou de wraed forjettcn'
„Oan 'e kant fen 'e mar" en „It al
ders hüs" werden heel goed gezon
gen cn het zangkoor had dan ook een
hartelijk applaus in ontvangst te ne
men.
Dr. J. B. Schepers besprak daarna
het onderwerp „Pieter Jelles in zijn
ontwikkeling tot dichter-staatsman".
Na een inleidend woord begon Dr.
«Schepers met een levensbeschrijving
te geven van Mr. Troelstra. Een le
vensbeschrijving, die de spreker steeds
afwisselde door gedichten van den
dichter voor te dragen. Gedichten,
die in nauw verband staan met het
jeugdleven van Troelstra.
Uit deze voordrachten spreekt de
humor van den dichter en later de
vrijheidszin.
Dr. Schepers droeg de gedichten op
treffende wijze voor. Af en toe wer
den enkele van Troelstra's liederen,
waar dit in do voordracht te pas
kwam, door de aanwezigen gezongen.
Di^ Schepers vertelde hoe Troel
stra, na langen lijd in Stiens ge
woond te hebben, naar Leeuwarden
ging. waar hij de H. B. S. bezocht.
Vervolgens ging hij aan de universi
teit to Groningen studeeren. In 1865
keerile hij naar Leeuwarden terug
en al spoedig begon Troelstra zich
met de politiek te bemoeien. Zoo
ijverde hij voor het algemeen kies
recht. Maar toen Troelstra Fries
land voor goed verliet, gingen zijn
gedichten in het Friesch verloren.
Maar al verliet Troelstra Friesland,
hij nam zijn groot gevoel voor humor,
zijn vrijheidszin mee. In groote
trekken beschreef Dr. Schepers
Troelstra's politieke loopbaan en schet
ste hern als een man, die een helder
inzicht hud, die steeds recht door zee
ging en te midden van zijn volk stond.
Hij sprak de hoop uit, dat nu Troel
stra als staatsman heengaat, Fries
land hom rils dichter weer mag krij
gen. Nog deelde Dr. Schepers mede,
dat het werk van Troelstra: „Rispin-
ge (oogst): Aide en Nye Fersen", door
hem, niet de hulp van den dichter,
in het Nederiandsch is vertaald.
Waarschijnlijk zal het boek nog
dezen winter verschijnen.
Do voorzitter dankte den spreker
voor zijn bijzonder mooie rede.
De heer D. -Roesink droeg daarna
voor: „Foardracht fen Ofskie fen Pie
ter Jolles". Een bijzonder mooie
voordracht, die op uitsteknde wijze
werd voorgedragen.
Do voorzitter sprak woorden van
dank tot dezen voordrachtkunstenaar
cn zei, dat deze zijn gevoelen ver
tolkt had op een wijze, die Troelstra
zelf hem niet zou hebben verbeterd.
Do voorzitter sloot daarop dezen
hoogst gczelligen, genofcvollen avond.
HAARLEMSCHE BACH-
VEREENICINC.
Het eerste concert heeft plaats op
Dinsdag 28 October in de Gemeente
lijke Concertzaal. Het orkest van het
Concertgebouw te Amsterdam zal op
treden onder leiding van Willem Men
gelberg. Solist is Louis Zimmennann,
riool.
Het programma vermeldt; Praelu-
diuin over hei oude Wilhelmus. W.
.Mengelberg. Voor groot Orkest en
Orgel.
Onvoltooide Symphonie, F. Schubert.
,Rin Heldenlcbcn", R. Strauss.
DE LOONEN IN DE BLOEM
BOLLENSTREEK.
Wij lezen in ,,De R.-K. Landarbei
der" orgaan van den Ned. R.-K.
Bond van Bloemist-, Tuin- en Land
arbeiders ,.SL Deus Dodit" het vol-
gendo «i
UIT DE BLOEMBOLLENSTREEK.
Wij vernemen, dat verschillende
werkgevers het zomerloon noe* door
betalen; een juist overzicht kunnen
we daaromtrent nog niet g-even.
Tegen a.e. Zaterdag hebben wij de
besturen opgaroepen. W.ij hopen dan
een overzicht te kunnen geven.
'ORGELBESPELING
iri iie "Groote- of St. BavokerK le
Haarlem, op Donderdag 23 October
192-1, des namiddags van 23 uur,
door den heer George Robert.
Programma.
1. Praeludium et Fuga e kl t,
J. S. Bachj
2. NoSl Li. C. d'Aquin.
3. Zwei Choralvorspiele .,0 Welt ich
=z dich lassen" Joh. Brahms
TOEN GING HIJ WEG1
Bili'MiUKkuHiiimn» ."i* ZoaaJagamid-
-* «teed8 een be
zoek aan Mar
tha, maar zeke
ren keer bleef
hij wat lang
plakken en de
familie werd er
een beetje ze-
nuwaebfig pn
«Jer.
Niemand besefte het pijnlijke van 'de
situstio beter dan de heer Kieiik zelf,
maar het waa juist dit bewustzijn vari zij::
ongewensohte aanwezigheid, dat hem Vol-
komen zijn tegenwoordigheid van geest
deed verliezen. Hij wiet geen uitweg en
Jccek ten einde raad op zijn horloge» Toen
vroeg hjj snirt e«m verschrikte ptenf aan
Martha:
„ÏÏ00 laai 'dineeren jullie op Zonóagt"
En onverwacht kwam het antwoord van
Manila's kleine broertje, dat den knoop
doorhakte met «ie woorden:
„Zoodra u weg bent gegaan 1"
l. 3e Fantasie
5. a Madrigal
b. Epithalame.
Sortiw
C. Sainfc-Saëna.
J. L. Vierne.
J. Guy Ropartz.
EVANGELISCHE MAATSCHAPPIJ.
Men eehrijft ons:
Dc 2e conferentie voor Roomsch Katho
lieken en aniJersdcnk«mden zai wegens de
groote be'angstelling nic-t in het ge
bouw van den Ned. Protestantenbond
plaats bobben, maar in de Groote of St.
Bavokerk.
Ds. D. Drijver, Luthersch predikant zal
bet onderwerp „Aflaten", behandelen
daarna zal Dr. J. Ween er, Herv. predikant
alhier een antwoord geven op hel onder
werp van Pater van Geilswijk „Hot Pri
maat van den Paus".
GUNNING.
Bij onderhandsoho aanbesteding
bouwen van een landhuis aan den Voge-
Christelijke Oratorium
Vereeniging
Protestantenbond.
De G. O. V. ie voornemens in No
vember n. 8. de C-ckrr Mig en de 9de
Symphonic van. Beethoven -uil; ie voe
ren. in samenwerking met de H. O,
In verband met deze uit voer iog Kou
Herman Ruitere, de bekende muziek
redacteur van het Handelsblad, geafr-
eisteerd door Mevr. ParisKoene.-
pianiste ie Amsterdam, gieteravond
in liet lokaal van den Protestanten
bond een voordracht houden over
Beethoven in 't algemeen en de belde
uit te voeren werken in 't bijzonder.
Om acht uur wachtte een voile zaal
den spreker. Maai- 't bleef wachten'.
Een kwartier later betrad de voorzit-
ter d«-i' C. O. V.» de heer Hc«genbirk.
het podium om den aanwezigen pree
to declen. d3t de tram. waar.mc-e' de
hoer R. «':i mevr. E.K. uit Amster
dam zouden komen. d«x«r een aanrij
ding i-i- t een auto belangrijke vertra
ging liad. doch dat men pogingen
deed om beiden per aulo te halen, en
hii verzocht liet publiek nog wat ge
duld te willen oefenen. Hc-fc publiek'
bleef reduldijr. maar tegen half negen
waren de hoer R. en mevr. P.K. er
nog niet. nu kwam de voorzitter weer
op. en zei dat- er een auto heen was,
en hii vroeg of iemand uit het publiek
eoms bereid was om door een muzi
kale voordracht voor de overigen hefi
wachten te bekorten. Aan dat ver
zoek werd door een 'der aanwezigen
voldaan. Maar na afloop daarvan wa
ren do spreker en zijn assistente nog
niet gearriveerds ja, we vernamen dat
zij ter plaatse van het ongeval in het
geheel niet te vinden waren, en de
voorzitter verzocht dus het publiek de
plaatshiljoïten te bewaren tot nader
aan 1® kondigen datum, waarop JriJ
hoopte dut de voordracht die nu uit
gesteld moest worden, zou kunnen
plaats hebben. En daarmee .was deze
bijeenkomst gesloten.
KAREL' DE JONG.:
(Nader vernemen wij, dat de heer
Rui ters (och 's avonds half iaën nog
gearriveerd is. De lezing is nu uitge
steld tot Vrijdag 14. LVovember in bet
zelfde gebouw.
Red.I
De hec-r G. de Boer sclirijfé 'ons
nog
Do hec-r Karei de Jong was inmid
dels zoo vriendelijk aan den vleugel
plaats 1e nemen, teneinde .voor het
publiek den tijd te korten.
Als voorzitter van het Propagaïïda-
comité. dat dezen avond organiseerde,-
acht ik mij verplicht aan de gedu
peerde vergadering een uiteenzetting
van hefc gebeurde te geven.
Ik zou de heer Ruitens en mevr*
Paris vau de tram afhalen en waa
daartoe met een auto te halfacht in
de Tcmpelierstraat aanwezig. Toen de
tijd verstreek en geen tram van Am
sterdam binnenkwam, vernam ik bij
informatie aan het halte-station, dat
er ergens aan den Rijksetrataweg door
een autobotsing de tram oponthou«i
had gekregen.
Waar dat was, of het lang zou du
ren meu kon mij niets naders medo-
deelen. Onder die omstandigheden,
kon ik er piot toe besluiten, met de
auto naar de plaats van het ongel-ik
te gaan, daar deze ook wel onder «Ion
rook van Amsterdam gelegen kon zijn
en het dan toch te laat zou worden,
voor wo weer dn Haarlem terugwartn
(het was inmiddels al ruiin 8 uur ,ge
worden). Daar kwam nog bij, dat de
tram ook wel ieder oOgenbhk kon ar-
riveeran en dan zou, als ik met de
gereedstaande auto ware weggegaan,
de vertraging nog grooter geworden
ziin. Pas te ruim half negen werd be
kend waar heb ongeluk had plaats ge
vonden. Het was toen te laat om daar
nog' heen te rijden. De heer Ruiters
heeft het mogelijke gedaan om luct
een ander vervoermiddel Haarlem le
bereiken, maar kon daar niet in sla-
To kwart over negen ontving ik Ge
richt- dat de vergadering was opge
heven. de heer Ruiters arriveerde
toen ruist in de Texnpeliersstraat.
Wo zijn thans overeengekomen dat
de heer Rutiers zijn lezing zal hou
den on Vrijdag 14 November a.s. Men
kan zich dus voor het lange wachten
liet best schadeloos stellen, door de
toegangsbewijzen zorgvuldig te bewa
ren cn dezen datum alsvast te nVïtoe
ren.
Do heer Ruiters komt dan met
onze degelijke Hollandsche Spoor.
net comité betuigt zijn leedwez?n
met bet. gebeurde, maar veTzoekt
den goeden wil voor "de daad te wil
len nemen.
TENTOONSTELLING,
Zaterdagmiddag 25 October e.k'. wordt
de Waag alhier geopend een tentoon
stelling van schilderijen, teekeuingen
en etsen van Waalko J. Dingemans en
Ilcnriëtte DingcmansNumans. Deze
lenznngsehon straatweg (gem. Bloemen-1 tentoonstelling zal worden gehouden van
daal) onder architect A. de Maaker, opge-1 25 October tot en met 9 November cn
dragen aan de laagste inschrijfsier, de] dagelijks geopend zijn van 10 uur v.m,
fa. B. Hagen, alhier. tot 5 uur a.m.
