Engeland, maar voornamelijk Lon
den wonil de la;Uste maanden be
zocht door een mijdadigers-epidemie.
Het is een ware sport geworden, naar
het schijnt, de eene brutale inbraak
volgt op de andere en voor eiken
misdadiger die in de handen der.po
litie valt, staan er dadelijk vijf an
dere op om zijn plaats in te nemen.
De e]ddemie, of vloedgolf (in
.Amerika en thans in Engelnpd
spreekt men van een ,.wave of cri-
ine'') is begonnen op d© meest sen-
sationeele manier. Op klaarlichten
dag 6loep een heer de spiegelruit
van een juwelier in Bondstreet stuk
greep een paar kostbare stukken uit
de etalage, ging aan den haal, lien
een Wok om ©n verdween in liet ee-
woel van Piccadilly, voor de menigte
kans had hem te grijpen.
Voor wie de straat kent. lijkt het
o:n haaet onuitvoerbaar waagstuk.
De man moet medeplichtigen liehben
gehad, die de menigte op een dwaal
spoor brachten of de eerste vervol
gers in den we? liepen. Bondstr<y?t
ii de ,.Rue de la Pais" van taflden
haast zoo druk als de Kal vers trahit
en met de weelderigste winkels. Ifoe
het mogelijk is in zoo'n straat met
een hamer een ruit in te slaan ron
der dat aan allo kanten menschen 'r
hooren en «en lijkt een raadsel.
Wellicht denderde een motorbus
voorbij, die den slag dempte, llo©
het zij, de man liep vrij en de Ju-
weelen zijn verdwenen.
I.ater heeft een andere bandiet
hetzelfde waagstuk op deze'Me wijze
geprobeerd en is gegrepen. Het zou
ook een wonder zijn geweest al* die
brutale roof tweemaal achtereen ge
lukte. De navolger was niet slini ge
noeg voor zichzelf een plan uit te
'denken en hij heeft zijn verdiend©
Joon.
Daarna kwamen de tnotorbaudio-
?en. Telkens en telken* weer Malen
zij onbeheerd staande auto's maakten
sommige ten gelde na zo onherken
baar gemaakt te hebben; dat waa
maar een poovere sport. Andere
bandieten maakten de gestolen aiifo'a
productief door zich ermee raar een
zame landhuizen te begeven, di© te
hercovem en zich met dat moderne
snelle verkeersmiddel uit de voeten
te maken.
Die auto's werden dan meestal
later ergens in een eenzame laan
teruggevonden, meestal met een fic
tieve nummerplaat en steeds op «mi
lt© honderden mijlen afstand van de
inbraak.
Thans is do ..cat-fcurglar"' aan het
Work. Iht is «-en individu, dat met
ongeloof ijl.o 1 .©handigheid werke
lijk als <wn kat langs afvoerpij
pen of wingerden tegen huizen op
klimt. door dakvensters naar bin
nen dringt en nit slaapkamer» pswec-
Jen steelt. Of ai talrijke inbraken
die in don omtrek van en in London
gebeuren op rekening moet-n worden
geeteld van ecu en denzelfden in
breker. ia op het oo^nblik niet uit
to maken. lh> politio Khljnt machte
loos to zijn hem te vangen of te In
trappen. Wel is zij erin gorfnagd in
een lml» een ontzaglijk© moa«a buit
te bemachtigen. oio door ©en cat-
btirglar, wiens indentiteit thans vel
aan haar bekend ie. maar die zij zelf
nM hebben kunnen grijpen, daar
waa verzameld.
Het is werkelijk een vondst go-
Werst. want d© waarde van het goud.
de edelgesteenten en d© kunstvoor-
werpesi moet duizenden ponden be-
..Vervolgen* «in de gronden tua-
aciien do Kcod je#poort cu net bol
werk aan do nieuwe gracht z*cr frait
be-dant on met regt kan men v en
dat met uiuondermc van nog eeaige
t© verrichten kiem© werken de eingcln
of vesten van dc Amatordamach©
Poon. langs de Schajkwijkcrpoort. dv
iveadjoapoort, do Kleine Houtiwoit,
"t Grooto Houthek het Raanihck cn
het Ziilhek tot aan het Bol work bij dc
Nieuwe Grach' die vóór het aloopou
van den veotmüur biina ongeschikt
voor do passage waren to achten in con
fnsschon en nangenamen w nndolwog
herschapen zijn en dat tevens do go-
mcenachap niet de overige wandel we
gen belansmik verbeterd is-''
llicr is eigenlijk in één zin uit
het Verslag betxeifende den toestand
van Haarlem van het jaar 1868
aangegeven wat de taak van het
Plantsoen bedrijf is en altijd geweest
u>het aanl«g°on en onderhouden
door do geheolottad van ..friaacbe cn
aangename wandelwegen". Zeker, oe
taak van den Dienst van Den Hout
en de Plantsoenen" is thans veel uit
gebreider arm in 1858, hetgeen ook al
hieruit blijkt dat er een afzonderlijke
dienst voor ingesteld is mot oen direc
teur aan het hoofd, terwijl in 1868
en trouwens nog zeer vele jaren daar
na de wandelplaatsen en plant
poenen ondor Openbare Werken ressor
teerden. maar toch we behoeven onze
mooie, uitmuntend onderhouden par
ken en plantsoenen maar aan te zien,
om te begrijpen dat nog steeds hóófd-
taak van den ..dienst" is zorgen voor
het aanloggen en onderhouden van
..frissche en aangename wandelwe
gen."
Wie aan den weg timmert heeft nu
eenmaal vader Cats zei het al
..voel bericht*" en al „timmert" onze
wakkere directeur voor Den Hout cn
dc Plantsoenen, de heer J. L. Bouwer,
met ziin staf van ambtenaren en werk
lieden niet in letterlijken zin. de re
sultaten der werkzaamheden van zijn
dinsi ziin toch grootendéóls aan den
openbare wee zichtbaar. Dat er dus
wel een» cri tick gehoord wordt (liet
snoeien van hoornen is daar bijvoor
beeld een zeer dankbaar onderwent
voor) is geen wonder, maar wij moo-
i dragen. De geheel© ruit is thans in
Scotland Yard tentoongesteld voor
iedereen, wiens huis iu de laatste
maanden is bestolen en de bladen ge
ven afbeeldingen van de tentoonge
steld© voorworpen. Er zijn antieke
pendules en epiege's, candclabree,
Ju-ede zilveren theeserviezen en mi
niaturen bij, rnaar iu hoofdzaak zijn
het edelgesteenten en snoeren prach
tige parels. Vele edelgesteenten zijn
uit de zettingen gc-haaJÖ en het
goud en het zi'.ver zijn tot staven
versmolten, een bewijs dat deze
methodische waaghals zijn hand-
werk terdege verstaat.
Er is de laatste dagen voortdurend
bezoek van welgestelde bestolenen
in Scotland Yard. liet hoofdkwartier
der Londensche politie en telkens
wonden er waardevolle stukken uit
herketxl. Zoo vond e©n rijke weduwe
wier flatwoning jn Victorias» reet be
stolen was een miniatuur terug met
tiet portret van haar dochtertje in
een prachtige, met paar!en bezette
gouden lijst. Zij vond ook een broche
een ster van vijftig diamanten, die
do hare kan zijn geweest, maar daar
om t rem kon zij natuurlijk niet zoo
stellig zijn.
Zoo kwam er een man die .een
waarde van veertienhonderd pond
verloren had. waaronder al de ju-
woelen zijner vrouw, maar hü kon
niets van zijn eigendommen rug-
vinden. Er ziin een groot# massa hor
loge» en weelderig versierde opera-
kijker*. genoeg revolvers om een
heel© bende roovers te wapenen en
verder al1©* wat maar van goud of
zilver wordt gemaakt.
Daar nog steeds links en recht» en
overal wordt ingebroken ka» men
moeilijk zeggen, dat met die vondst
van de politie lui kwaad ia bezwo
ren en is de overtuiging gewettis-
dat ©r méér (kataohtig-handige in
breken aan hun nachtelijk© arbci-
ziin.
Het zonderlingste verhaal bracht
gisteren de Star. maar ik moet cr
direct bij vertellen, dat het door an
dere bladen wordt tegengesproken.
De Star beweert, dat de inbraak 1-ij
Lady Ludlow- in Juni. waar de
schatten van d©n Rand-millionair
Wemher gretolen werden, ale volg'
motst worden verklaard.
Een zeer bekend antiquair in New-
York die verscheiden brochure» heft
geschreven over beroemde verzamelin
gen van Kunstschatten lp Amerika
en Europa, was bij ziin bezoek nat)
Bath llous© in Piccadilly, d© woning
van Lady Ludlow zoodanig verkik
kerd op d© weergaloos-mooi© ju woe
len van de Wemher-collectie. dat
hij een drietal berucht© inbrekers
uit New York naar tanden zond met
de opdracht die juweelen 1© Stelen
en z© hem in New York t© brengen.
De heeren. di© *'lc ecu 3hnt) pond
handgeld zouden hebben ontvangen,
met heloft© dat ze nog zesmaal meer
zouden krijgen als de coup met «ue-
cre werd ten uitvoer gebracht, gin
gen naar Londen, braken in het hnie
in. stalen alle juvveelen, gingen in
e©n Daimler, ntuir Dover, gingen aan
boord van een door hen gehuurd
jacht naar Frankrijk en gingen via
Cherbourg naar Amerika terug. In-
tuaehen overleed do antiquair en
daar zaten nu de heeren inbrekers
met hun onverkoopbare schatten.
Zij besloten daarom maar naar En
geland terug te gaan en de hee'e
bult door middel van een tanden-
sche procureur aan Lady Ludlow
terug te geven er de belooning od te
oen toch wel ie mogen zeggen dat over
net algemeen het llöarlomscn publiek
ten zeereu: ingenomen met d© wijze,
waarop on» Plantsoen bedrijf werkt.
Intusschcn: critiek ligt thans niet
or> onzen wegwij hebben tdftChts op
neutral© wijze een beknopt overzicht
te goven van de ontwikkeling van een
tioariif. dat zoor zeker meer dan de
andere bedrijven een poctiechen kant
heeft ial zei cie Gencetet dan dat
„poëzie overal ia") en ook uit clou aard
der zaak ineer een beeld geeft van den
groei en de ontwikkeling der Mad.
Van dit iaatet© een paar aardige
voorbeelden.
In bet gemeenteverslag van 1868
lezen wij
„Hii den afstand van erend tusschen
de Nieuwe Gracht, den Kruisweg, den
Spoorweg cn de Singel. die in 1867
heeft plaats gehad aan 'de Nederlatxi-
sche Maatschappij voor Grondcrediet,
behield hot gemeentebestuur aan zich
de beschikking ten aanzien van den
aanleg van den stadstuin, voor zoover
hij niet ter bebouwing en voor tuinen
aan de Maatschappij werd afgestaan.
De aanleg van dezen grond tot wan
delplaats hoeft in 1868 nor zoo vroeg
kunnen plaats hebben, dat dit. terrein
gedurende den zomer ter bewandelir
geschikt was. Het heeft bij Raadsbe
sluit van 6 November 1867 de bena
ming omvangen van Kenaupark.
De aanleg van dot park te n.et de
noodife grondwerken en de leverantie
van het plantsoen en de bloemen opge
dragen aan de heeren J. D. en L. P.
Zooher. togen een bedrag van f 3800."
Dit verslag vermeldt verder nog,
dar. op 4 Maart 1868 L. Zuurendonk
benoemd werd tot arbeïder-nlanteoen-
wacliter in hot Kenaupark. overdag
helnst met politietoezicht, op ©en be
zoldiging van.... f 360 's iaara en vrije
woning in het gewezen boomsluiters
huis aan do Bolhuizen.
Men ziet het,een bootje sociale ge
schiedenis is noodwendig met do ge
schiedenis, der gemeentebedrijven ver
bondon I
Wia denkt er thans nog aan dat de
Parklaan een gracht ia geweest 1 Toch
is dit zoo. In 1870 werd d© Gedempte
Aehternicuweerracht ..Parklaan'" ge
doopt en. om haar dien naam w aardig
to maken, van Kenaupark tot Janswen
aangelegd en beplant hot volgend
janr 1871, werd liet gedeelte tusschen
Janswog cn Riotierdapark, vergra
ven" cn in 1872 beplant en bestraat-
Over het Florapark Is langer ge
werkt dan over het Kenaupark.
In 1880 werd de aanleg van liet Flo
rapark opgedragen aan do heeren
Zocber fJ. 1>. en L. P.)de aanleg bo
gen in 1881. maar werd in dat jaar
nog niet geheel uitgevoerd in 1882
kwam hot geheel© park gereed.
In 1883 word begonnen niet de be
planting van de Wilhelminaatraat,
„voor zoover bebouwd". Vier jaar la
ter v.aa de geheel© straat beplant; in
datzelfde janr kwamen er ook boorncn
in do Konnemeretraat en op den
Spaarndammervve? en do Oranjekade.
In 1891 btniwde .Openbare werken de
brug over den Kinderhuisslngel tegen
over do Pioters Kiesstraat, (do Piettr
Kiesbrug.) Het plantsoenbedrïjf kwam
bij dit. werk ook weer in actie: de
hoogte tegenover de Kenaustraat, ten
Noorden van Je villa van hot gemeen
teraadelid. den hoer J. H. Stoel Am.,
moest grootondeele weggegravcn eu de
.Singelgracht aangelegd en deels tot
water vergraven worden I Het volgend
voorjaar werden de nieuw aangelegde
grasperken en afgravingen beplant en
biieewerkt.
Zoo „nam" het Plantsoenbedrïjf, in
anderen zin dan De Gcnestet het be
doelde. „zoo nu er. dan 'n aardig werk
ter hand". In 1903 begon het een niet
alleen „aardig", maar zeer belangrijk
werk
Rij Raadsbesluit van 28 Februari
1900 was de heer L. A. Spriuger, de
bekend© tuinarchitect, nnngesteld als
deskundig adviseur van do commissie
van bijstand in bet beheer en het on
derhoud van Den Hout en de plantsoe
nen. In 1902 kreeg hij den titel van
..architect" en werd hij hoofd van
oen zelfstandigen dienst van Den
Hout en do Plantsoenen.
De heer Springer kwam spoedig met
groote plannen tot verbetering van
Den Hout en in 1903 werd voorname-
1 i.tk het westelijk deel van den zooge-
nnamden Grooten of Nieuwen Hout
onder handen genomen Do wegen
werden verbeterd en verhard; een rij
weg werd aangelegd van Hotel Scliol-
tcn tot aan ,,'t Huis met dc beelden"
'Kindenhout} aan den Hoorenweg on
eon andere van genoemden weg naar
den Wagenweg, De lieer Springer zet
te deze reorganisatie voort in de vol
gende jaren cn voltooide haar iu 1907.
En toen Den Hout klaar was. moest
hot Staten-Bolwerk er aan geloovcu.
Zóó drukten tenminste de tegenstan
ders van den heer Springer het uit,
die het betreurden, dat de „woeste
natuur'' werd weggenomen on oordeel
den dat de bolwerken op deze wijze te
planIsocnochtig werden. In 1909 be
gon de restauratie van het Staten-
Rolwerk cn in het najaar van 1910
kwam zij gereed.
Eigenaardige gevoelens wekt het op
al* we in het verslag over 1920 lezen,
dat toen, in Dcecmlwsr. een begin
werd gemaakt niet het graaf- en spit-
werk voor den aanleg van het plant
soen op het plein, bestemd voor het
Hildebrand-monument. Het is n u De
cember 1924 We behoeven niets
meer t© zoggen! ,.\Vie hier het
scluicklijkst ewijght, heeft 't aldcr-
tnecBt gezeid!"
TuseChcp al de/.o belangrijke werken
door vervuld© lic-i Plantsoenbedrïjf na
tuurlijk voortdurend haar onder
houdstaak van aanplanten en inboe
ten, ophakken, opsnocicn, rooien, enz.
en werden telkens nieuwe straten en
wegen beplant.
Zoo groeide het bedrijf, mèt de stad.
Vanwaar kreeg het Plantsoenbedrïjf
haar werkmateriaal I
Geheel uit eigeu kweekerlien.
Ook dit belangrijk onderdeel van
't bedrijf is zeer toegenomen.
In het verslag van" 1864 vonden wij
melding gemaakt van den stadstuin,
gelegen „achter den Kruisweg" en
van „gronden aldaar", die werden
„Uitgegeven tot liet bouwen van hui
zen in de richting van dc Molensteeg".
En 't. volgend jaar zeggen B. en W. dat
nu aan de H.IJ.S.M.. vele gronden in
erfpacht waren afgestaan voor de
lijn Uitgeest— Haarlem, zij hierdoor
verplicht geweest zijn de k woeker ij te
verplaatsen naar den tuin achter het
St8ds Armen- eu Ziekenhuis.
In 1880 is de Stadskweekerij daar
noj. fecri gedeelte was ook aan de
„Bolhuizen" 'Nieuwe Gracht) want
in dat jaar krüeen d© heeren J. D. en
I P Zocher de opdracht tot „uitvoc-
rioo' van den aanleg van het on!-
houwd blijvend gedeelte van het ge
wezen Exercitieveld tegenwoordig h°t
Frnn©-Halfplein) cn van de in de na
bijheid daarvan gelegen .Stadskweeke
rij. met vcrernvm© van den Singel al
daar".
In 18S1 bleek, doordat meer parken
waren aangelegd, een steeds "rooter
wordende behoefte aan bloeiende
planten. Daarom stelde de Baad f 350
Als geheel dus een opvoering mei praeb-
tige spelmomenten van een melodrama
tisch maar sterk speelstuk, dat bij het
publick blijkens de vele keeren „halen"
zeer wanne waardeering vond.
J. B. 6CHÜII/.
Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad
Tooneel
0E DAME MET DE RE0EN TOT
ECHTSCHEIOINQ
De avond van Zaterdag behoorde
tot, wat ik zou willen noemen ,,de
geuoegelijko avonden". Een flink be-
zette schouwburg, een amusant blij
spel van luchtjgen spot en in frissche
aardige decors een vertooning, die
geheel was gestemd op dit stuk van
vluchtigen geest. Voor het degelijke,
zwaar op de handsche deel van ons
publiek, dat uit een stuk ,.wat lecren
wil" en ,.er wat mee naar huis van
wil nemen'' is de uitdrukking niet
zoo? zal zoo n avond misschien
een te) eu retelling zijn. De Hon?aar
Ernst Yajda heeft zijn stuk geschre
ven enkel om ons en misschien
ook om zichzelf cemge uren aan
genaam bezig te houden. Zijn „Dam©
met de Reden tot Echtscheiding" is
luchtige en heel onschuldige badi-
nage, meer niet! Maar het is spot van
goeden huize en beschaafden geest!
Ernst Vajda ner-mt. in zijn blijspel
een loopje met de echtscheidingsina-
nio van den tegen woord igen tijd. Mr.
Mux Barren maakt in zijn -praktijk
van. echtscheidingen zijn specialiteit.
Hij heeft diep medelijden met elke
vrouw, die door haar man veronacht
zaamd wordt en acht het zijn eerste
plicht dezen verwaarloosden vrouwen
de vrijheid te hergeven. Hij gaat in
het lot van deze veronachtzaamde
vrouwen zoo op. dat hij zijn eigen
vrouw er geheel door vergeet. Zij
draagt dit mc-t gelatenheid, totdat het
haar te machtig wordt.' Wanneer hij
haar weer nog wel op den avond,
dat zij met hem haar eenjarig hu
welijksfeest wil vieren terwille
van een rliente vergeet, vliegt zij zijn
kantoor binnen en smijt zij haar man
een intkoker langs ziju hoofd. In de
inktvlekken op den wand heeft zij
de cliënte heeft het haar pa6 ge
leerd haar „reden tot echtschei
ding'' Max heeft niet voor niets tot
haar gezegd, dat een man zijn vrouw
eerst leert kennen, als hij zich van
haar laat scheiden.
Een jaar later valt zij weer bet
kantoor binnen van den pas hertrouw
den Max- maar thans... als cliënte.
Max zal zich eindelijk met haar bezig
hebben te houden, nu zij zijn hulp
noodig heeft om zich te laten schei
den van haar tweeden man. Een gees
tige vondst is het van den schrijver om
in het, tweede bedrijf een herhaling
te geven van J, met dit verschil, dat
wij thans op het kantoor van- den
„echSscheidingsmatador" zitten en
zijn cliënte met de reden tot echt
scheiding nu de vrouw is, die in I
als zijn wettige ega aan den ande
ren kant van de deur zat. Gabriëlle
wint haar proces, zelfs voordat het
naar de openbare rechtszitting wordt
verwezen. Van een man die nooit
bestaan heeft, behoef je je nu een
maal niet te laten scheiden. Wat er
met de tweede vrouw van Max moet
gebeuren, daarover breekt de schrii-
vcr zich niet het hoofd. Hij geeft
haar in handen van Max' ernatigsten
concurrent, die voor een scheiding
..per expresse" zal zorg dragen.
Mol moet. zoo'n blijspelletjo niet- q->
een weegschaal ]e»een en vooral ook
ni.-t zwaarwichtig waan ontleden. Men
moet het nemen voor wat het iseen
luchtig vlot daar neergepend fanta
sietje. waarom je 'n paar uur fijntjes
lacht zonder je een oogenblik voor je
lach te schamen, en dat je al weer
bent vergeten, ais je den volgenden
morgen wakker wordt.
l>eschikbaar ..tot het doen aanmaken
van een houten kisting met acht broei-
ramen en een lessenaar in den tuin bij
(Jeu Plardsoenwachter in liet Kenau
park. Ook werden in dien tuin een
trekkas.t en een borcnlaate voor .kou-
do planten" gemaakt.
B. en W. klagen in 1902 over de
slechte ligging der gemeentelijke
bloemkweekerij. die door de omringen
de huizen, bii lagen winterzonnestand,
s winters van de zoo noodige warmte
der zonnestraloa verstoken is." Ook
do hoomkweekerij bij het buitenhuis
biedt Je weinig ruimte. Daarom zijn er
pjanneu ontworpen voor verplaatsing
van de bloemisterij naar het Buiten
huis en de boomkweekerij naar de Kle
verlaan-
De Baad besluit echter bij de be
handeling der begrooting in 1903, in
den toestand van de bloemisterij geen
wpziging te brengen. Maar B. en \V.
houden volin het. verslag over 1904
klagen zij wéér: bloemisterij en boonl-
Uweckcrij zijn ongeschikt en te klein
In 1905 weer een schampere opmer
king: do bloemisterij leverde bloem
en bladplanten, voor zoover de
slechte plaat s d i t ver
in a g. En gedachtig aan het ,,Frop-
ih-z toujours!" gaan B. en W. voort
met murmureer©n in 1906, in 1907,
t'.tdat zij eindelijk in het verslag over
1910 vol vreugde kunnen melden dat
in het voorjaar werd begonnen met de
inrichting der nieuwe kweekeriï aan
de Kleverlaan. Zoowel boom- file
bloemkleekerii kwamen iu 19J1 geheel
gereed. Er werd ook een schooltuin
aan verbondon.
Daar, op het terrein van het Hui©
ter Kleef, is do kweekerij nog. Dc
heer Bouwer heeft er zijn bureau hij
huist er, zooal niet als onze minister
van binnenlandsche zaken, i n dan toch
onder een toremje. En de school
tuin „doet het". Hij ondervindt voort-
durend van vele zijden groot© belang
stelling. wordt dikwijls door onderwij
ze t« cn leeraren uiet hun klossen 1 e
zocht en levert het onderwijsmateriaal
voor de Hnarlemsche scholen. Aan iu-
srellingon voor ziekenverpleging wer
den meermalen afgesneden bloemen
uit den schooltuin gezonden.
Door liet ophoogen van de Klever
laan moest de kweekerij in 1915 wor
den gedraineerd,
In liet crisisjaar 1917 moest een deel
van den tuin aan zijn eigenlijke be
stemming onttrokken worden; t
gedeelte werd locn mot aardappelen
beplant.
Wolk een grooten omvang het plant-
fioenbedriif titans heeft blijkt, wol
hieruit dat thans door 'de kweekerij
Onze Lachhoek
goede manieren.
Zij was de
eigenaresse van
een bekroon
den hofld en
had de gewoon
te om op hoo
ren toon tot
haar personeel
te spreken. Toen
nu de dienst
bode binnen
kwam om den
hond te halen voor een wandeling en zij
het dier aanriep niet: „Kom, Eifi, koui!"
sprak de vrouw des huizes plechtig
,.3iarie. ik .verlaag niet, dal je Fifi aan
spreekt jnet „meneer", maar ik sta erop
dat je tenminste zult zeggen „kom alstu
blieft" 1"
Ccr van der Lugt Melsert en Annie
van Ees die officieel© naam van heb
programma klinkt mij voor deze pitti
ge actrice altijd nog te deftig en t«
lang speelden in zelf meegebrachte,
alleraardigste decors, deze „Dame met
de Reden rot Echtscheiding" geheel
in den lichten gedistingeerden toon,
dien dit blijepelletje vraaft, Groot
spel is dat in dit eenvoudige 6tuk
niet. maar ik ben er toch wel zeker
van. dat in handen van anderen zoo'n
blijfipelletje dadelijk op een hec-1 wat
lager plan zou komen te staan. Het is
de kunst- van de Van der Lugt Mel-
serls. dat zij aan zulke lichte stukken
een eigen en voornaam cachet weten
te geven.
Roemer sluit zich ondanks zijn
zwaarte bij dit- lichte spel voortref
felijk aan. meer nog dan Hane van
Ees. Fie Careleen zagen wii met ge
noegen als Max' „tweede vrouw" en
de heer Jan van der Linden viel op.
door ziin markant, geestig spel in de
rel van de© advocaten factotum Abel.
De schouwburg was flink bezet,
maar stampvol was hij niet en dat. nu
Van der Lugt Melsert en Annie van
Ees eindelijk kwamen met het stuk.
waarom men al weken had gevraagd
De smaak van het publiek is onbere
kenbaar! Misschien zal volgende
Zaterdag, wanneer Op Hoop van
Zegen gaat met mevrouw Tar-
taud in de rol van Kniert je. Julee Ver-
straeto als Geert en Kitty Kluppel als
Jo, de schouwburg weer eens na.
maanden voor het eerst uitverkocht
zijn.
J. B. SCHUIL.
GEVONDEN DIEREN EN YOOR-
WERPEN-
Terug te bekomen bij: C- Hoen
derdos. Zomenaart 12b, kerkboek
R.K.; 11. Goode, Tetterodest-rant. 122
bontje; Th. 'Warmerdam Slachthuis-
straat 103, bontje; P. Peetoom, Jan
Sjoenstraal 35, rijwielbei. merk; B.
Tijgeler, Saenredamstraat 42. idem,
J. Schouten, Gasthuislaan 186, R.K.
kerkboek; A. Leurs, Klarenbeeks'r.
38 zw. kokertje aspir. tabiets; F.
Krijer. Ted. v. Berkhoutstraat 30,
poes (lappen); W. v. d. Meer, Roos-
veldsdraat 63, rijwiellantaarn; \V. C.
Kruijf, Bloemertstees le, wagemoer,
J. Hoogeveen, Gr. Willemstraat 35,
portemonnaie m. rozenkrans en por-
temonnaie met geld: N. Bouwman,
Wald. Pynnontetraat 39, pet: K.
Stiekel, Alb. Thijmstraat 35, rij -
tvielhel.plaatje; W. Gerritsen, Pot
gieterstraat 12, schoentje; Mej. de
Mooïj. Rakenessergraeht. 49 z. schoen,
Ph. Giljouw, M. v. Heenvskerkst-raat
I 36 sefhoentje. Politiebureau, Smede-
straat, damestasch me» ünhoud. P.
v. d, Putten, Gr. WiHerostrnat 8,
kindertasch met inhoud; Wed. G.
Barende, Oranjestraat öj. handschoen
N. Slobbé. Hooimarkt 7. dameshorlo
ge: A. Cassee, Rozenprïeelst raat 16,
hond (geel); J. v. Raaphorst. Greb-
berstr&at 40. woret; P. Tichelaar,
Damaststraat 1, pakje waschgoed.
iaarlijksch ongeveer 100.000 stuks
voorjaars- en zomerbloemplanren voor
de plantsoenen worden geleverd.
In 1922 leverde de boomkweekerij,
behalve. 4233 bloem- eu dekheoeters,
441 opgaand© -hoornen verder werden
no- geleverd 1555 groenblijveude
heesters en 265 stam- en struik rozen.
Tot de t-a-rk van het bedrijf heeft ook
altiid beghoorfc bet toezicht op en het
ouderhoud van den Hertenkamp.
Het. personeel bestaat thans uit 1
directeur. 2 opzichters en pl.ni. 40
werklb-l-n.
Tlians rest ons nog, mede te deekn
wie mal die jaren de leiding van het
bedrijf gehad hebben.
Heel vroeger schijnen B. en W, de
zaken, die de wandelplaateen en plant
soenen betroffen, persoonlijk gere-eld
te hebben in overleg met 'e Raads
commissie over Den Hout en de plant
soenen, waarvan bijvoorbeeld in 1877
deel uitmaakten de burgemeester Mr,
E. A. Iordens, wethouder Mr. G. Hes-
huysen en de heer J. H. Krelage. De
bekende tuinarchitect J. D. Zocher
diende vaak van advies.
In 18S4 droegen B. en W. het
„hoofdbestuur" der parken en plant
soenen op aan den Opzichter over de
werken en gebouwen der gemeente;
deze ambtenaar ontving hiervoor eeu
toelage van f 300 's iaars.
Zooals wii reeds zeiden, trad in 1900
de heer L. A. Springer op als deskun
dig "c»xir en in 1902 als architect.
Hoofd van dienst. JGi vestigde zijn
bureau in het aan de gemeente be-
hoorend perceel no. 12, aan de Bol
huizen.
In 1901 werd aan dezen deskundi
gen adviseur toegevoegd een opzichter
voor hc-t dagelijksch toezicht: de heer
■T. Baardee, planteoenopzichter te
Zaandam.
Na het vertrek van den opzichter
Raardse onderging de dienst een reor
ganisatie. De op 15 Juni 1914 aange
stelde" nieuwe opzichter, de heer J. L.
Bouwer, werd administratief eu finan
cieel verantwoordelijk gesteld. Later,
toen de „voorliedeu" tot opzichter
werden bevorderd kreeg de heer Bou
wer den titel van Dire': r.
Nog zii vermeld dat met 1 .-\pril van.
dit iaar het technisch cedeei'.f- der Be"
©raafplaat-- en niet 1 October ook het.
relieele administratieve gedeelte bij
den Hout en de Plantsoenen werd on-,
dorgchracht-. Vroeger werd dit door de
afd. Bevolking behandeld.
E.
HAARLEM'S DAGBLAD
DINSDAG 23 DECEMBER 1924 - DERDE BLAD
Brieven uit Engeland
(Van onzen correspondent.)
Een Epidemie van Misdaden
strijken, die voor het terugbrengen ker «*n haar kant
der schatten was uitgeloofd.
Wat er van waar ia, weet ik niet,
maar het klink», onwaarschijnlijker
dan de meest fantastische detective
roman eu er zou weer moe bewezen
worden dat „truth is stranger than
fiction", dat de pvc-rkelijkheid nog
vreemder is dan verdichte©!.
De Daily Express van hedenmorgen
beweert, dat de schatten Londen niet
uit geweest zijn eu dus kau het ver
haal van de Star wel voor een deel
of heclemaal „verdichtsel" zijn go-
weeat.
Hoe rut al iiie brutal© inbraken
en bandietensireken per auto tegen
t© gaanl De best georganiseerde po-
lid* is hulpeloos tevenottar misda
digers, di. als paddestoelen uit den
grond schijnen op te springen en die
een arbeidsveld hebben van tvele
honderden riiij'en lang en breed.
De eenige methode schijnt te zijn:
ontmoediging en die wordt» door de
justitie zoo veel mogelijk toegepast..
Al* zij een motorbandiet te pakken
krijgt wacht hem een zeer strenge
straf. Onlangs kreeg een roover. die
er met ©enige postzakken vandoor
was gegaan vijf jaar dwangarbeid.
Die zware straf kreeg hij grooten-
d©els ..pour décourager le« airtres".
Het is te hopen, dat dit de andere
heeren een bestje tot nadenken za!
brongen.
Nok nie» zoo lang geleden maakten
de kranten het met Kroot© opschrif
ten wereldkundig atts een reiziger in
het binnenland van Albanië door
bandieten werd beroofd. Thans is
tanden minder veilig dan d© Rnlkan
naar het schiint. en lie! is tijd dat
daar verandering in komt.
XYX.
Stadsnieuws
Het Tooneel
Wanneer de gemeente haar eigen
schouwburg in d«M voor hot tooneel roo
benarde lijden concurrentie gnat aandoen
door de Gemeentelijk© t'oricertaaal ook al
nU komedie gebouw waar het, tusschen
2 haakje» absoluut niet voor deugt i«
Verhuren, dan tiet het er voor de gesel-
•chajijivri. die ©j> het Vfilsonspletn opirc
den. al heel droevig uit. Later kom ik
missehier. hierop nog wel een* terug, maar
su re©l» wil ik ©cri woord van protest
unci» tegen verhuringen van de G«neen-©
lijke Concertzaal aas rondrenende troe
pen. D© toon©elgej«!schapp©D, dia bona
fid© contracten afsluiten met den stads
schouwburg dat i* du» me: de gemeen.
I© mogen vervrachten, 'lat de gemeente
hun «paart voor dergelijke onvooraiene
concurrentie.
Na dere inloiding kom ik tol -ie eerste
voorttelling van „Haar groot© Dag", die
xoker meer belastteiling sou hebbes ge
trokken, al» niet „Allenielon" op don-
zelfden avond ook in Haarlem waro ge
gaan.
Heef', een mensch het recht zijn mede-
i7ier.se!} dooienwinnaar hij daardoor
bet leven- van iemand, die hero zeer lief
i.-. re.it» Dat ia het probleem, dat H. A.
van der Feen meer bekend onder zijn
schuilnaam Sinclair stelt in zt)n too-
Dewlupel ..Haar groot© Dag", dat velen
zich nog zullen herinneren uit de succes
vol!© opvoeringen van Het Nederlandse!»
Tooneel met Theo Man»—Bouwmeester
in d« koofdrol. Louise van lieerde kent
zelf dat recht toe, ja, zij beroemt er
zelfs tegenover haar man oj>, dat zij
vader van hei door hen Aangenomen
meisje heeft vergiftigd om het kind voor
vree sol ijk lol en moreeleti ondergang
:o behoeden. De da?, waarop rij die daad
bedreef, i» voor I-ouU© van Heerd© haar
groote dag!
D© schrijver heeft, wij zouden kunnen
r-sgen. den weg «ot den moord voor
Louis© in all© opzichten gecffend, zoodtt,
bet publiek met lijn medegevoel zeer z®
AVanceer ik lid
do jury was, dio over Louiï6 had te
oordeelen, dan zou ik geen oogenbiïk
twijfelen en haar vrij spreken. Maar hot
geldt hier een uitzonderingsgeval. De
vader is een schurk, een dier bijna gelijk,
en de omstandigheden zijn zóó gezocht,
dat men niet aan het gevoel ontkomt, dat
de schrijver het geval op de epi's heeft
gedreven. Niet het feit, dat Louise den
vader, die het kind bedreigt, vergiftigt,
maakt bet stuk tot een melodrama; het
zijn de ©roetandigheden, die enkel „pour
besoin de la cause" door den schrijver
zijn geschapen.
Maar di'. eenmaal vastgesteld, zij dade
lijk toegegeven, dat het eerste bedrijf me:
groot® tconeelkennis is geschreven. Er zit
roortdurend spanning in cn het beeft
i'.erke epeelkracht. Mevrouw van der
Her» heeft zich die zeldzame gc-legenheid
tot sterk dramatisch sj»e! niet laten ont
nemen. Zij hoeft den hijna onmensche-
lijken strijd prachtig gegeven. Haar spel
bij het buffet, toen de gedachte in haar
opkwam Vos te dooden, was van heroiBche
grootheid. Over haar gezicht, lag beaeling
en men voelde, dut voor haar deze moor)
'eu hoogere daad wm. De heer Pierre
Mols zorgde voor hel passcr.de tegenspel.
Hij was werkelijk bet reptiel, liet drei
gend gevaar, bij deed alles om de daad
van Louise een grond van recht te geven
en wanneer Van Heerd© Louise's man
in de zaal had gezeten in plaats- v*n
op een oceaanstoomer tusschen Singapore
en Holland, dsn zou hij zeker ia de tweed®
aetc niet zoo'n verpletterend oordeel over
zijn vrouw hebben geveld.
Voor Van Hecrle. die dal monster niet
als een dreigend gevaar voor zich heeft
gezien, blijft de daad van Louise een
sluipmoord eu die moord staat- voor altijd
tusschen hem en ziin vrouw. Nog grooter
wordt de kloof tusschen h-n tweeën, om
dat Louise de daad, die hij veroordeelt,
beschouwt als haar gróótste, meest heroï
sche, daad. 7.ij zou het weer doen. onmid
dellijk. al» Vos voor haar stond ©ns hun
kind te halen en in het verderf te storten.
Een sterke speelse ene alweer voor ffl'
vrouw Van der Horst, dat groote tooneel
in II. Maar meer dan een speelscëne ook
r.iet. Heel het geval gaat eigenlijk buiten
ons gevoel om, ontroert ons niet. omdat
het zoo opzettelijk en niet voldoende
voorbereid is. Wanneer Van Heerdo zijn
vrouw in zijn armen had genomen cn
haar sussend getroost had, zouden wij
dit even goed ja, misschien nog beter
hebben geaccepteerd, als dst hij nu
togen haar uitviel! En de afschuw van
Louis© voor haar man, die baar groote
daad niet begrijpt, vindt evenmin voldoen
de atcun in be-lgecn ;n II voorafging'. Het
gebeurde alles, omdat de schrijver het
zoo wilde. Maar zi;. die op het tooneel d:
reet werkd spel willen tien, zullen vau
dit toon©«! genieten, qmdat mevrouw Var.
der Horst hierin in haar volle kracht is!
Voor d* knappe tragedienne van Het
Schouwtoonee! waa het een „groote dag"!
Met II is het «tuk feitelijk uit. Wat
dan nog volgt Louise verlaten door
haar man en niet begrepen door hen, die
haar bof hadden is eigenlijk een zwakke
herhaling van het groote tooneel in II.
Toch zijn wij dankbaar voor dit derdo
bedrijf, omdat wij niet gaarne het ontroe
rend-mool gespeeld® looneeltje tusschen
mevrouw van der Horet en Ko Arnoldi
zouden hebben gomist. Ko Arnoldi
maakt© van don ouden dominee Prins,
die zich de zonde niet kan indenken
©en kahinet«:ukje. pat was subliem In
lijn fijnheid cn het tooneeltje tusschen
mevrouw van der Horst en hem aan het
elol behoort tot het beate, wat ik *n den
laatste» tijd op het tooneel heb gezien.
Knajr dc Leeuw was Betty, het door den
vader bedreigde meisje. 7.ij speelde dit
kind met werkelijk kinderlijk© allures:
het waa jong, pittig en wanneer het
zijn moest ontroerend door natuurlijke
lieftalligheid. Carol Kijken typeerde
Heinil een onhandigen jongen tus-
.'••hen tafellaken en servet zeer geestig,
al verbrak dat blijspeltype 7iu en dan te
veel d© stemming, wat misschien meer de
schuld van den schrijver dan van den
acteur was. Co Balfour*, secondeerde als
d® man voldoende mevrouw van der Horst
maar zijn spel was wat uiterlijk en con
ventioneel, wat wij ook van Van Staalduy-
ncn kunnen zeggen.
DE ONTWIKKELING ONZER GEMEENTE
BEDRIJVEN
IV.
HET PLANTSOENBEDRÏJF
