Zandvoortsche Brieven
Buitenlandsch Overzicht
ASPIRIN
De aardbevingen te
Wonosobo
Bijzonderheden uit een
particuliere correspondentie
AY© kregen inzage van een bric:",
dieu_ iemand uit Magalang aan et-u
bloedverwant alhier heeft geschreven
en waarin versehilleudc bijzon der he-
dea over de verschik»vlijke aardbevin
gen te> Wonosobo medegedeeld z -
We omleecen er het volgende aan eu
laten den schrijver aan her woord:
..Alles wat ik hier vertel, ia waar
gebeurd. Er is niets overdreven. Er.
dat mijn haar niet grijs is geworelen.
kan ik nu nog niet begrijpen. Op Ik'
November was er te Wonosobo een ge
weldige aardbeving, gevolgd door
aardschuivingen, waarbij verschillen
de kampongs verdw enen en honderdén
menschen verongelukt zijn. Twaadt da
gen later werd ik met nog vier onder
officieren en twintig soldaten aange
wezen als opruinniigsdetachement. Óp
bec terre.c van de ramp aangekome;:,
gingen w ij eerst naar de kampong Wo-
nojoso en begonnen daar met diet op-
ruimxngswerk. Hier waren 164 dooden.
De halve kampong was met een groote
massa grond bedekt. Dez© grond was
van een heuvel gestort en uog wat.
voort geschoven, alles wat in den weg
stond vernietigend. Allee lag hier door;
eikaart huizen, boomen, grond, lijken
van menschen en dieren, die een ver
schrikkelijke lucht verspreidden. NV:j
begonneu aan ons verre van aange
naam werk. De menschen en dieren,
lie we in verschillende houdingen aan
troffen, begroef men. We vonden vrou
wen met kinderen in de armen ge
kneld. Zij waren op hun vlucht veron
gelukt. Na een paar dagen arbeid be
sloten we er een eind aan te makeu. De
rest van de op elkaar geschoven huizen
werd met alles wat er nog tussehen
zat. in brand gestoken. Dit al'es lieten
we twee dagen branden en hebben bet
toen met een paar meter grond bede»c.
Wat vroeger een welvarende kampong
was. is dus nu een groet kerkhof ge
worden. Op December werden we
des morgens vijf uur door twee vlak
op elkaar volgend© s{evige aardbevin
gen uit onzen slaap opgeschikt. Toen
we niets meer zagen of hoorden, trok
ken we er ons niets van aan. AVe lagen
in een schoolgebouw op een nagenoeg
vlak terrein. Te half zeven '3 morgeus
rukt© ik met een korporaal eu twee
soldaten uit om een wes aan te leg
gen door een ravijn van pl.m. 100 NL
diep, tusschec Wocojoso en Xjondja.
Deze weg was op 12 November verdwe
nen. Ik kreeg hier de beschikking over
vijftig koelies, die dit werkje moesten
opknappen en die ik onder toezicht
van den korporaal en de soldab.u ach
terliet. Ik daalde in het ravijn af om
een doorgang voor het nieuwe pad te
zoeken Te 7.45 was ik beneden. Op
ietzelfde moment kwam er wederom
een geweldige aardbeving. Links en
rechts boven mij zag ik greote hoeveel
heden grond naar beneden storten.
Tijd om na te denken had ik niet. Ik
koe niet voor- of achteruit. Het boete
was, om over den aankomenden grond
heen te vluchten. Langs een stukje
grond, dat intact gebleven was. holde
ik naar boven. De erond 3c he arde voor
mijn voeten open. Toen ik op den heu
velrug aankwam, voelde ik me betrek
kelijk veilig, want hier merkt© ik
niets van het beven. Nog nooit zag ik
den i&xkI zóó nabij en nog nimmer
heb ik zóó hard geloopen. Na een wei
nig op adem gekomen te zijn, ging ik
mijn manschappen en koelies opzoeken
omdat ik dacht, dat het nn wel rustig
zou blijven- Toen ik hen gevonden had,
ging ik weer op stap, om op denzelf
den heuvelrug van een ander pur.t een
weg te zoeken. Nauwelijks had ik een
eindje geloopen, of ik werd opgenomen
en daarna neergeworpen. Het was
weer een nieuwe aardbeving en wel
zóó geweldig, dat ik dacht dat de we
reld zou vergaan Er was geen s.-;tkj'e
grond in den omtrek zonder scheu
ren Overal stor- :en hoopen grond met
donderend geweld in de diepte, alles
meesieepende: menschen, dieren, boo
men, huizen, bruggen enz. De rivie
ren werden door de groote hoeveelhe
den grond bijna gedempt. Mijn man
schappen vond ik, bevend van angst,
weor terug. De koelies waren met, ach
terlating van htm gereedschap verdwe
nen. We waren zóó ontdaan, dat
besloten om naar het bivak terug fe
keeren. Hier was alles slecht een
logee aardmassa, waarin we diep weg
zakten, geworden. We vonden een paar
inlanders, die onze hulp inriepen
hup bloedverwanten, die onder een
half ingestort hui3 lagen, re redden.
Het jammergeschrei van deze men
schen konden we hooren. Zonder ge
reedschap gingen we aan het werk en
mochten het genoegen smaken, om
drie menschen levend onder de balken
vandaan te halen. Plotseling kwamen
er eenige militairen aanstormen, die
ons mededeelden, dat 01» bivak niet
alles wat daarin was, onder den grond
bedolven was. Drie van onze menschen
een bediende en al 0112e kleeding had
den we verloren. We voeldeu ons hier
niet meer veilig en vluchtten weg, tot
wij de dessa Kali Beber hadden be
reikt. Hier weerklonk de mare, dat er
nog gewonde inlanders in de kampong
K11 ban Dalem war--n Zii moesten
haald worden. Gelukkig werden zij
gered. Gezamenlijk werd toen r.aar
Wonosobo gemarcheerd, waar we wat
fe eten kregen en weer wat op or.s
verhaal kwamen. *s Avonds kwam er
een nieuw deracbem'nt militairen, die
ons mededeelden, dat m- n mij te Ma-
ralang dood waande. Mijn vrouw waf
door deze tijding zóó geschrokken, dat
den volzenden dag op verzoek van
den behandelende» geneesheer naar
Mazalang moest terugke©ren. Na mi in
thuiskomst was nrin vrouw gelukkig
weer gauw hersteld. De schrik /af er
W1 j mij evenwel nog in. Als ik een
aufo voorbij hoorde «norren, dacht ik
aan een aardbeving".
Snelwandslen Haarlem-Amsterdam
en terug
Zondag beeft de snelwandelaar J. D.
Koopman den afstand van hetkoffie
huis Schotenveg 33 tot Amsterdam (30
K.M.) gewandeld in 3 uur 44 min. Hij
had het r.adee! var. eer. zeer sterken
vind. De heer D. d. Toorn, die rr.ee
gewandeld zou hebben, I* niet opgrê-.-
raen. De heer Koopmar. heef: bierdoor
het record «nelwacdelen HaarlemAm
sterdam op zijn naam gekrezen en daar
mee het door den heer J. Smïdt uitge
loofde zilveren kruis verdiend.
H/jtf
We zijn wel ongelukkig me: onze
neesheeiea.
Eerst moest <ir. De Stoppelaar
gezondheidsredenen de praktijk neerleg
gen en het dorp verlaten, waar hij zoo lang
de praktijk had uitgeoefend. Toon werv
dr. C. A. H. Gerke door een kwaal, waar
van hij helaas nog niet geheel genezen ia
gedwongen rust t« nemen. Daarop werd
da arts P. Varoksmp door een on*-
delijken dood geveld als me; een pi
liegen bijlslag. En nu i< eek
dokter Gerke" niet meer. ilij is S Jan
ontslapen na ecu aiekte, die Iwin drie
maanden geleden overviel en hem dwor.:,
zijn werk neer :e leggen, da: hij mevr dan
veertig jaren lang met vaak jongeren
beschamende zorg en ijver had vervuld.
Met dokter Gerka is stellig de meeat be
kende man van Zandrocut heengegaan.
En niet alleen de meest bekende ook
de meeat beminde.
Zoon van een te Amsterdam wonenden
tandarts, vestigde hij zich hort sadst hem
de bevoegüeïd wat verleend tot u.tcefa-
sen der heelkunst, te Zandvoort. En hij
werd al weldra een !>idar:s van in Neder
land schier algemeens bekendheid. Vaa
Duiischen bloede, had hij ook een tale.-.t
voor organisatie, dat hij ai heel spoedig
dienstbaar maakte aan de ontwikkeling
der badplaats. En voor den roep, dien
Zandvoort als badplaats vooral steeds in
Duiischisnd genoten beeft is zij zonder
eecigen twijfel hem den groot Cen dank
verschuldigd. Er was een tijd, toen «ie
„Knrverwabucg" svr.aaiem was aan zijn
adres, toen de badcouraat zijn werk was,
toen schier geen enkele vereeniging het
zonder zijn hulp kon stellen. Nog was dr.
Gerke voorzitter van de af deeling Zand
voort vsn Het Witte Kruis, voorzitter v.io
het college van regenten van het Oude
Mannen- en Vrouwen Gasthuis, voorzitter
van do Sociëteit, directeur-geneesheer van
het Badhu 3 „Zeeduin", eerelid van tal
van vereenigingen en adviseur vaa ver
schillende oallegiêB, maar er was een tijd,
toen gem enkel genootschap tiet ronder
zijn hulp kon of wilde stellen, een tijd
k, dal geen verseaiging een vergeefsch
beroep op zijn hulp en medewerking deed.
Wat Gerke voor ZanJvoort vi.«, is wol
gebleken bij zijn veertigjarig jubileum als
badarts. Hoog en laag kwamen den drem
pel over van het mooie huis, dat hij aan
de Krocht had laten zetten, deels om zijn
praktijk in nit te oefenen, deels orn
plaats :e verleen en aan het groot aantal
kinderen, dat jaarlijks werd toevertrouwd
,aaa zijn zorgen. Het gansche dorp nam
aan die jubileumfeesten deel. Er werden
hein aubades gebracht, zijn muis
lelijk versierd, het plein voor zijr
tn*: feestverlichting en muziek gevuld. En
maar weinig Zandv ooriers zijn er toen
„op xeceiitie" gegaan. Hoezeer ook
echte Zandvoorter eigenlijk het land heeft
aan dergelijk officieel gedoe, toen bleef
rietn-uid achter om hem de hand I
drukken, hem, dis ir-ler kende, hem, dien
Ier kende. Honderden van wio «r kwa
men, bad hijzelf „gehaaid'" en er waren
met weinig, van wie hij de grootouders
gekend had en de kinderen kende. De his
toric van Zandvoort kende hij op zijn
duimpje en hij behoefde geen boeken
raadplegen om al de burgemeesters op te
noemen, dia hier geregeerd hebben, de
predikanten, die hier beroepen zij
west. do gasten van naam, die hie
blijf bei-ben gehouden. Do Kcizcri:
Oostenrijk, verschillende Duitsche prin
sen en hoogwaardigheid «bekleed en, kun-
iirnaars van Europeeeche vermaardheid
mei alten had bij omgegaan. En hij a
cr zoo eenvoudig ander gebleven ais een
plattelandsdokter maar wezen kan
zijn deugden was zijn eenvoud misschien
wel de grootste en zijn gemoedelijkheid de
aantrekkelijkste. Als hij den vo
hamer hanteerde, was J\; geen symbool
van zijn waardigheid. Die waardigheid
ging van zijn eenvoud Zelf nit en hij be
hoefde zich beuKh niet „ia gala" te ste
ken om zich te doen onderkennen. Niet
dan in zijn laatste levensjaar heeft het
hem door H- M. de Koningin vereerde rid-
derkruis de borst gesierd, maar o<
der «ercteekenen was hij de ridder
vreea of blaam, voor wien ieder gaarne
het hoofd ontblootte. Zijn gang was
schuifelend de laatste jaren, maar zijn
land nog vast en zijn geest helder. En
rat in t.era ook verouderd mocht zijn, zij:
remoed wn het nteh Ingetcgen «n zijn
evenswija zonder zich te kenmerken
■verdreven soberheid. Een glaasje
maakte hem tot nog voor zeer korten tijd.
zijn „steentje" of zijn kaartje mocht hij
gaarne leggen en nog na zijn zeventig»
jaar beb tk hem wel aan het biljart zi<
genieten van een gedaagd© carambole.
it Gerke vooral ha l, was waardeering.
En het zal wel rnedo die eigenoohap zij:
geweest, welke ieder zoo gul dce.i zij
waar doering te zijnen opzichte. Di
wiardccring fonkelde «n straalde, teen hij
bet jubileum vierde, waarvan hierboven
roe.ia gesproken werd. Maar x.j
altijd cn zalft door hem uitgelokte ami-
caliteit was gemengd met eerbied.
Van die eerbied vervuld, staan we dai
n ook om zijn baar. nier rust een vrien'
van hoog en laag. van rijk en arm. Hein,
dio gewerkt heoft zoo lang het dag was,
die er maar nooit toe besluiten kon zijn
taak als afgedaan 'e beschouwen, hein
ft aa clezo geboden rust gaarne ge
gund.
Men heeft hem wel eens gevraagd,
hij, oude man. 's avonds laat en dikwijls
nachts r.og zijn moeilijk beroep uitoefen
de, of hij dan nooit moede werd,
1 ophouden ra»: werken.
MoedeI" placht hij d*n te roggen,
sn hef. nisten zon ik eer vermoeid
alz ik niet meer zou werken, dan
ik dood gaan."
En hij heeft gesrerki, totdat do Dood
h»m aanmakte, ?iem, dio den Dood
dikwijls had bestreden cn verjaag I.
V r zooveel ouders heeft Mi Vind
behouden, voor zopveel Irir.den n -I- -ju l-rs
gered. M var eenmaal zegeviert
'Ie zeis, die nu ook hein, den ouden
strijdeT, heeft buiten gevecht gret
Zijn sterfdag ia voor Zandvoort 'n treur
dag.
JCTTEI5.
De teraardebestelling zal pluis hebben
Vrijdagmiddag, vertrok var. hc; ater.hu;»
DE TEKST DER NOTA VAN DE GEALLIEERDEN AAN DUITSCH-
LAND INZAKE DE ONTRUIMING DER KEULSCHE ZÓNE.
DE NIEUWE OUITSCHE RIJKSDAG EN DE NIEUWE PRUISISCHE
LANDDAG HEBBEN ZITTINGEN GEHOUDEN.
DE SOCIALISTISCHE INTERNATIONALE EN HET I. V. V.
DE OPPOSITIE TEGEN MUSSOLINI,
De geallieerde nota aan
Duitschland.
D-» gemeenschappelijke nota inza
ke de ontruiming der Keolsche zone,
geteckend door do vertegwmoorifcgevj,
van Engeland, Frankrijk, België,
Italië en Japan, is zoon we piedoren
re-da meldden, aan »i Durtsctaon
rijkskanselier overhandigd. De U-ksfc
der r>ota luidt als volgt
Art. 428 van het Vredesverdrag
van Versailles ran 28 Juni 1919 be
paalt, dat het Duilecbe grondgebied,
gc-legeu bewesten den Rijn, tezamen
rnet de bruggehoofden, door de geal
lieerde en gé aas oei eerde troepen zal
worden bezet gedurende e- n periode
van 15 jaren, ingaand© bij het. van
kracht "worden van hc'. Vcrdrs» f-!j
c van waarborg voor het ten uit
voer brengen van gedoemd Verdrag
door Duitschland. Krachtens de be
palingen van art- 429 zal d© bezetting
ingeval de voorwaarden, welk© bij
genoemd Verdrag zijn gesteld, ge
trouwelijk door Duitschland zijn na
gekomen, successievelijk worden b©-
perkt hij het verstrijken van do ©rr-
vijf, en daarna bij d« eerst© tien
jaren.
D© geallieerde regeeringen ziin
»eds in <:e gelegenheid de Duitacn»
■zeerir. mede t© oeelen, zonder den
lÓen Januari 1925 af t© wachten,
dat zii het bewijs hebben verkre^n,
dat Duitschland d© voorwaarden, die
in artikel 429 zijn vervat, niet i© na
gekomen of tegen dien datum kan
hebben nagekomen, opdat het. zou
kunnen profiteeren van de clausule,
welk© '-p de gedeeltelijke ontruiming
betrekking heeft.
Zich «lechte beroepend op deel
van het Verdraw :3 - voldoaude grond
voor het besluit d©r geallieerde re-
geeringen gelegen in de iniiehsingan.
welke Óe iii'.ergeallieerde aiiliiaire
controlecommissie, ondanks een.ge
obstructie, heeft vergaard aangaan
de de mate, waarin do militaire clau
sules zijn vervuld. Om b.v. slechte
eenige «ler vooruaain ie punten uit
de rc-rds b*ïkende feiten te noemen:
Met schend:ng van artikel 160 i© «le
oera!© staf van het Duitacbe '.©gcr in
anderen vorm gereconstrueerd ro»
schending van art. 171 i* »r ©»ii vrij-
willige rwt rijdmucht met, korten
diensttijd gereernt«.-©rj er. nfgerkht;
in strijd met art. 168 is de nervor-
xning vnn fabrieken van oorlos-mafe-
riaaJ verre van voltooid; in strijd
met d<« artikelen 164 tot 169 zijn et
hoeveelheden oorlofstmitr-riaal van al
terlei soort gevonden, Hi© d© toege-
sran© hoeveefhedon overlscbreden.
terwijl er aanzienlijke ongeoorloofde
voorraden oorlogstuig gjjti «>ntdekc;
in etrrd met art. 162 en niet- liet be
sluit der conferentie van Boulogne
van Juni 1920 is de reorganisatie d'-r
politic nog niet legoimen: in etrijd
met art. 211 heeft, <1© Duitsehe rc-
g©©ring op lange na nog niet all© wet
telijke en administratieve maatrege
len genomen, welke door de geallieer
de -egeeringen in haar nota van 29
September 1922 werden eëiscln. De
geallieerd© regeeringen verwachten
bovendien binnenkort e>n rapport
der :niergeallieerd© eontrolerommi.s-
s:e. hetwelk de volledige resoltatao
zal bevatten van d© huidig© alge-
meene inspectie. Dit rapport zal hun
in etaat stellen vast te afellen wat er
nog door Duitschland te doen staat,
opdat, zijn verplichtingen {©n opzichte
der militaire aangelegenheden als na
gekomen kunnen worden beschouwd.
Verdof® mededelingen te dier zake
zullen nog aan de Duitsehe regeering
worden t ^gezonden
Uit Duitsihland.
De nieuw gekozen Rijksdag is voor
de eerste maal bijeengekomen.
De zitting had uitsluitend ten doel
de regeling van formecle aangelegen
heden. Het Huis is tot Woensdag
verdaagd, als vranneer het presidium
zal wonieu gekozen. Een voorstel der
D. V. P. om doze verkiezing uit te
stellen tot na de vorming eener re-
geering, werd verworpen.
Ook de nieuwgekoïen Pruisische
Landdag kwam bijeen en werd door
den doveu d'age, den Centrum-afge
vaardigde Gerold, geopend, die in
zijn rede o.a. zpide
Na de aanneming der overeenkomst
van Londen meende men, dat voort
aan de geallieerden jegens Duitseh
land en Pruisen door een geest van
verzoening zouden zijn bezield. Maar
nu reeds blijkt, dat de ontruiming der
Keulsche zone niet op het vastgestel
de tijdst p zal geschieder. ofschoon
Duitschland volkomen is ontwapend.
Als eerste handeling protesteert de
Landdag tegen de niet ontruiming.
doch hij geeft de hoop niet op, dat
de gang van zaken tot overeenstem
ming zal leiden.
1)© communist Winterieh verklaar
de daarop, dat de communisten zich
niet bij het protest aansluiten. Hij
eischte onverwijlde vrijlating van
alle politieke gevangenen.
De volgende zitting heeft Donder
dag plaats.
Socialistische Internatio
nale en het I. V. V.
De bureaux van de socialistische In
ternationa!© eu van de Internationale
van Amsterdam (Intern. Verbond)
van Vakvereenigingen) hielden t© Brus
sel een gemeenscliappelijk© samen-
komst.
audej-velde, di© presideerde, zeide:
Wij zouden aan onze vrienden Van de
vakwreenigings-internationa!© willen
zegg©. hoezeer wij ontroerd zijn door
het standpunt der arbeiders'lelega? ie
of van bepaald© leden der Engelsche
dolegatie ten aanzien van haar betrek
kingen met de sovjetregeering en de
derde Internationale.
Yandervekle betreurd© het. dat de
delegati© der Engelsche vakvereenigin-
gen, toen zij constateerde in haar con
ciliates. dat in sovjet-Rusland de gods-
dienet:ze instellingen vrij zijn. dmI
een woord heeft gezegd om de politie
ke onverdraagzaamheid der sovjetre
geering te betreuren nop- ns de pers
vrijheid in het algemeen. Vando-rvelde
was voorts van meening. dat de ver
klaring der delegatie inzake Georgië
d« conclusie© in liet algemeen om
bespreking vragen, dio niet afzon-
deriijk dient gehouden to worden in
elk der beid© international» iua«ar
..©ntre nous". Vandervelde spoorde
zijn gehoor aan zich te verdedigen te
gen d-> bolsjewistisch© manoeuvres.
Jouiiaux (Frankrijk') zeide, dat men
iet bet plan had deze fjuaestic, ter
sprak© gebracht door het Instuur der
socialistische Internationale, than© t©
bespreken, daar do Engelscho delega
tie niet afhankelijk is van de vakver-
eeuigiiigs-iuternationale. Jouiiaux ver-
klaarde zich tegen de manoeuvres be
treffend© een eenheidsfront
Tom Shaw ©loot zich b.j d© zienswij
ze san Jouhaux aan en meende, dat .'r
x©en aanleiding was de bespreking
voort t« zetten.
Do beid© bureaux hielden zich ver
der bezig met de ratificatie »l«r con
ventie van Washington inzak© den
achturendag. Voorgesteld werd, da'
in allo landen do socialistisch© parle
mentaire groepen verzoeke» om Inter-1
pellatM* zullen indienen ODWddtüln
ra de gehoopte ratificatie door Fran--1
r ijk.
De bureaux namen ©en resolutie aan I
n gunste van do opheffing van den I
nachtarbeid in bakkerijen.
Inzake het protocol van Gctiëve werd
me alzemeen©. stemmen minus een
onthouding e©n motie aangenomen,
.■•inn ir.-/-t'.l u. r.l-, het j«ot
aarvan do "nvolkomenlie»lên niet
worden miskend, toch een aanmerke
lijk.» vooruitgang beteekent voor de
z.ttk van den wereldvrede. Dientenge
volge werd beslist, dat het d© plicht
an alle arbeider<- «n aocialL'tisrh© be-
w> gingen van all© laa«f«-n is er naar
t© streven, dat li«t geratificeerd wordt.
De llaliaansche KJmei.
In de Italiaonsche Kamer hield Mus
solini ren groot© tyjlitieko r-.-d.\ Hij
begon mot U> Vorklaren. dat hij gr«:n
politiek votum nastreeft of weuscht.
Voorts vroeg hij aan de Kutncr of cr
11 Kamerlid i<. dat gebruik wil ma-
n vaa'art. 17 der grondwet n©!>''n8
■t. in staat van beschuldiging stellen
:i ministers. Mussolini kwau: er
krachtig rezen ©p al* zou hij een Tej-
gesticht hebben en last gegeven heb
ben tot den aanval daag.* na Kerstmi*
t_© Rom© en tot d« -tanvalb-n van min
der belang tegen Misufi en Forni. Hij
zo» volslagen krankzinnig moeten zijn
geweest, zoo verklaard© hij, niet al
leen om ©r over to denkon een mis
drijf to plegen, maar zelfs om ecu te-
genstander, di©n hij achtte, ook maar
ecu onbeteekcncr.d litteeken toe
brengen.
Na t« hebben verklaard, dat het hem
niet aan energl© ontbreekt, sprak Mus
solini zijn sterk© afkeuring uit over
de „smerige, ellendige" perscampagne
ic gedurende dri«» maanden
ontcerdc. Mussolini verklaarde zijn po
gingen tot normalisatie te zullen voort
zetten en voegde er bij: ..Als het fas
cism© een vereeniging van misdadi
gers ie, zooals men gezegd heeft, wel-
1. dan ben ik het ho.-fd dier v©re«ni-
ng van misdadigers".
Miiesolini wildo gedurende de ko-
end© ros maanden, op grond van zijn
ervaring van Iwt leven, het fascisme
de nroef stellen
v 'W rede van Mussolini werd een
ir.oiie -an --vantrouwen ingedicud oa.
do©r Gioiitti en Orlando.
Mussolini vroeg z»s maanden uitstel
der bespreking.
Ton sjotte trok de oppositi© de motie
1 0» ging de Kamer voor onbepaalden
ijd uiteen.
LLOYD GEORGE AAN HET
WOORD.
Lloyd George, die in de National
Librcal Club het woord heeft ge
voerd. weille uit over den weldadigen
invloed der liberalen i» de verschil
lende Europeesche landen als groep
tus6t-hen de revulutionnairen en reac-
lionnairen. In Duitschland heeft bet
gezag van bepaalde deeleu der libe
rale partij zich kunnen doen gelden,
en Duitschland herstelt langzaam
maar zeker. Dezelfde opmerkingen
gelden voor Frankrijk na het nadee-
lig bestier van Poincaré. liet Italiaan
sche liberalisme is de eenige hoop
van Italics democratie tegenover de
fascistische triomf van intimidatie en
moord en de chaos bij een socialis
tisch bewind. Daarentegen staan in
Rusland tengevolge van de afwezig
heid eener Russische liberale partij,
de Rooden en Witten met groote
wreedheid tegenover elkaar.
DE ITALIAANSCH E FASCISTEN.
De „Chicago Tribune" meldt uit
Rome: Groepen gewapende fascisten
trekken door d© straten der lioofdstad
onder het zingen van oorlogszuchtige
liederen en het uiten van ledreiciugcn
tegen de oppositiebladen. Te twaalf
uur 'a middags defileerde d© militie
over het Corso met kanonnen en mi
trailleurs. O» een gegeven oogenblik
deden d« fascisten een aanval ot> de bu
reaux van het ..Giornale dTtalia'Zij
slaun ien er in de drukkerij en fiet ex-
peditiebureau binnen t© dringen, waar
/ij de meubelen in brand «taken. IX
carabinieri chargeerden eu voor d«
reist© maal werden revolverschoten ge
wisse ld tuaschen de oi>enbare machl
eu de zwarte hemden.
Lcn aanval op de „Monde" misluk
te volkomen.
OE TURKSCHE HOOFDSTAD.
Draadloos wordt gemeld, dat de Turk-
sche minister van Buitenland sche Za
ken, in antwoord op een vraag m de
Nationale Vergadering, hreft verklaard I
dat Angora hoofdstad Wijlt, zoodat ook
de buitealandscb© vertegenwoordiger?
hun standplaat» in Aogora moeten heb
OE STRIJD IN MAROKKO.
L'it Tanger wordt gemeld, dat de
Spanjaarden een vergeefsche poging
hebben gedaan om de zóne van Tanger
uioltkeerea rn zoodoende den toevoer
•ir c- .Anjera's af te snijden. Een
Spaan sche p«iit w erd door dc rebellen
veroverd, waarbij gevangenen werden
gemaakt.
Volgen* een draadloos bericht roti Me-
lilla Zondag na verbitterden >trij<J we
derom door de Spaaasche troepen im
beret.
AGENDA
Heden
DINSDAG 6 JAN CARL
Stadsschouwburg: Het Schouwtoo-
neel. Haar groot© dag, 8 uur.
Schouwb. Jansweg: Lliiige Dooren-
bos eu mevrouw Dooreubosde Blc-
court. 8 uur.
Gem. Concertzaal. Gemeentelijk
oreelooticert 8 uur.
Conccrtsebouw Modern. Raaks 3
Fuinilie Spreuliof en ander© artieten.
L». oecoop voonsteUingan.
WOENSDAG 7 JANUARI.
Statenzaal. Gemeenteraadsvergade
ring, half twee.
Gem. Concertgebouw. Mannenkoor
,.Caecilia", 8 uur.
Protestantenbond: Jan Musch, de
clamatie. zang van „Kunst Adelt", 8
uur.
Wilhelminastraat 2*2. Psycho Syn
these, lezing over Onsterfelijkheid, 3
Concertgebouw Modern. Raak» 3.
Familie Sjwaliof en andere artieten.
Theater „De Kroon". Groot© Markt
Bioscoopvoorstelling 2.30 cn 8 uur.
Cinema-Palat», Groote Houtstraat)
Bioscoopvoorstelling 2.30 en S uur.
Scala-Thearer. KI. Houtstraat r
Bioscoopvoorstelling 2.30 en 8 uur.
Luxor Theater Groote Houtstraat
Bioscoopvoorstelling 2.30 ©n 8 uur.
Atlanta »coop. Zijlstraat- Bios
coopvoorstelling 2 30 en 8 uur.
INGEZONDEN MEDEOEELINCEN
ii 60 Cts. per rtgtl.
-tabletten Hayet
DE BRITSCHE VLOOT*
MANOEUVRES.
Ten draadloos bericht meldt, dat Gi*
uialur van den yien Januari tot d»n
Maar; t-,t basi» voor dc Br it sche
Atlantisch© vloot tal dienen, dio bij de
Balearen manoeuvres houden a'.
Verspreid Nieuws
UIT POLEN.
Een Orient-telegram uit Warschau
meldt, dat dc aanvallen der ongere
gelde benden aan de Oostgrens, die
c-nigen tijd gestaakt schenen. de
laatste dagen weer zij» voortgezet.
Een met mitrailleurs ©n granaten ge
opende troep vnn 50 man verbrand
de een dorp cn roofde het vee, een
andere bende verwoestte in een ander
dorp een spaarhankgebotiw e» kwet
te dAarbïj een groot aantal personen.
Two- andere benden u-aren genood
zaakr zich met achterlating van ge-
onden voor de Poolsche politic-
nacht terug te trekken.
Binnenland
Steendrukkersstaking
te Amsterdam
Een principieele strijd over het
a! dan niet contractueel vast
leggen van loonen
Te Amsterdam is Maanda;? :j
vier ster-ridrukkerijf-n ©takmg "uitge
broken. Het zijn de firm na Vnn Koes-
sol ••n Co.. D. -querroie cn Co.. Luij
en Co.. ©n Belderboe on (Lx-?©©!.
De stakirii/. «ldiw h©t li bid., 1* af
gekondigd door den Ned. Litho-Foto-
Chemigrafenbood, ó«-ri Scl. Chr.
Grafisofcen Bond en den R. K. Gri-
fisch.»i Rond. Van *»©rknemersziide
deelt men hierover mrde. dat tiet
collectief contract t'.ir-vhru den werk-
severaborvl cn de weckhedenbonden
m het Lithografenbedrijf met Ja
noari afliep. November'hebben .beide
partijen bespreking©» geojwnd over
een nieuwe overeenkomst, waarbij
van pairoomzijdn v©r»l©chteringen
werden voororeteld. Tenslott© llref
na N-spreking de eisch ©ver, dat alle
loonen over d© gehrel© imi© m©t. cën
Sjuldrn moewten verlaagd worden.
Half Deeemh©r sverden d© onder
handelingen t :«*-hen werkgevers en
werknemers, die «lcz«-n eiteh nrot vul
den inwilligen, afgebroken cn *i© pa»
troon.* meenden, dat men tijdelijk
zonder contract zou kunnen werken.
Do wcrkliedcnbonden voelden daar
weinig voor en ofeohoon d© patroons
liR.idcu èvtcn l- k- iid maken. dar. de*
gulden voorloop!- niet zou worden
afg-' rokken van het loon. wareo de
werkliedenbonden van oordeel, dat
men niet zonder contract kon.
Voor bovengenoemd© bedrijven is
dus de staking, die een honderd man
omvat, afgekondigd.
De actie geen looi
geen loonconflict in tien
gewonen zin. ninar een principieelen
strijd over het al of niet contrac
ture! vastleggen, vnn de loonen, wrj-
k© tlians worden betaald. Practisch
komt do eisch van d« werknemers
r.rer op hernieuwing van het thans
afgcloopcn collectief contract op do
oad© voorwaarden..
Van werkgevr-zijd® nddl men ons
neg, dat bii geen der vier drukkerijen
ó.-n werklieden i^ts op liet b-on ge
kort zoti worden. Men *ven*©hl® hot
loon niet in het collectief contract
voet to leggen.
VERBETERING VAN HET KIES
STELSEL.
De Ned. Vereeniging tot Vcrbete-
rinc van ter. Kiessfélsel heeft re»
schriftelijk onderzoek onder haar le
den gehouden, waaruit ie gebleken,
dat van de 522. nan de stemmin7
deeloemeuden, drievierde gedeelte de
voorkeur gaf nan een evenredig© ver
tegenwoordiging volgers een lasten
stelsel. Eenige commissies zullen het
gekozen stelsel nad9r uitwerken
nRAND.
Door onbekende oor/mk is Zater
dagavond omstreeks half tien brand
ontstaan in de nfdee'ing kurkdrogerij
Neder!. Linoleumfabriek te
Krommerie. Vrijwel alle op do twee-
'erdieping liggende kurk werd
door dc vlammen verteerd. Door d»
onderd© ligsin? van dc drogerij
ondervindt het bedrijf niet dc ininsto'
stagnatie.
}{éi~èfnde Ixtn iet
Prijs 75 cts.
De verhoogde tabaks
belasting
Geen prijsverhooging sigaretten
Zeven van do voornaamste siga-
rettenfahrikanten in Amsterdam, d©n
Haag, RotlndlIS, Eindhoven ©O Gro-
ningrn tiebben ti©-«lolen bij hte 1'»
werking treden van de verhoogd©
belasting op sigaretten het verschil
tusschen ir.- cn verk-joftprijzen t«
verkleinen m»t het bcdrai* v«n d«?
verlioogde belasting. Een verhoogitig
van de dét.iilprij.'cn zou btins 111-
lieri* ren echteruitgang van hc'. ver.
hruik van »iéan*ttt>n en ook ecu ge.
ringer© verdienste voor den winkelier
ten gevolge hebben.
De Ned. gist- en spiritus
fabriek te Delft
Hei heengaan van DrFr.G. Waller
als directeur
Naar gemeld wordt, heeft dr. F. C«.
Waller. pre«ideni-direeteur oer Ned.
Gilt- en 8piritutfabr:ek te Delft, ia lijn
Ni©-:*r.-ri» aan hei pcfoaeelder
fabriek medegedeeld, dat het zijn voor-
nemen is in den loop van dit jaar z»j»
functie aan de fabriek in den be*taan-
den vjnn r\"t t« h-ggcr.. Dr. Waller
r.it di: jaar 40 jaar directeur vra de
fabriek zijn.
De Tweede Kamerver
kiezingen
Candidatsn van dsn
Vrijheidsbond.
De afdeel..-ig Leiden van de Demoera-
tiiche P.-sttü heeft voor de verkiezingen
voor de Tweede. Kamer camlidaat ge-
stelil als nummer n prof. mr. J. F.
Ilcerci (Den Haag), als nummer twee
gepen-, generaal G. J. W. Kooleman*
Beiinen. Voort* alpuabeliscii gerang
schikt D. va a Brut i ng, Katark aaa Z»c,
mevrouw SchwierRutters, Amsterdam:
J. van Ssjn. Rotterdam; dr. R. de
Waard. Groningen; L. Wei;!, Leiden en
A. 1. Witaum Mm., Leiden.
TEGEN DE BRANDENDE KACHEL
GEVALLEN.
Zaterdag 1* een 12-jarig kind uit
het woonwagenkamp aau (1© Rinck-
horstlaan te don Haag aan het rol
lend politiepost hu is gebracht. Het
kind waa in een woonwagen fcaon
een branden-!© kachel gevallen. liet
had ornrtie© brandwonden gekregen
Rftii 'i© hand en het zitvlak. liet
k:nd is in den post verbonden, cn
daarna naar den gem-c?kundigcii
dienst gebracht.
HET ZIEKENFONDS.
Verschenen i» hot eerst© nummer
van ..Hot Ziekenfonds" orgaan van
do landelrike feileratio t-jr bcliarti-
tting va» liet Ziekenfondswezen.
DR HANDEL IN MOT.I.PNVELLEN
Hot hoofdbestuur van d© Groning-
*cl?© Maot.rhappij van I.atid'fouw
hoeft besloten *nn de regering t©
verzoeken, iret vervoer en den handel
mollonvcllen in het gehcelc land
tc verbieden.
