HAARLEM'S DAGBLAD
De strijd om de zetels.
Hoe staat 't met
42e Jaargang No. 12797
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 7 Maart 1925
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem cn de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd |G| ADVERTENTIENVan 1 tot 5 regels 11.75; iedere regel meer 35 cents Reclames 60 cents per regel. Bij
is-kom der gemeente) f3-57)j. Franco per post door Nederland 13.87)<J. Afzonderlijke nummers 10.15. Geïllustreerd I abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken (0.57)4; franco per post f0.65. 111 per plaatsing, elke regel meer 15 Cents a contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs.
Directie, Redactie en AdministratieGr. Houtstraat 93, Post-Giro 38810 UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkeroog, IJmuiden,
Telefoonnummers: Directie 13082, Redactie 10800 en Administratie 10724 Oirw'suren J-C. pkreboom en P. w, peereeööm Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3521
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG BI-ADZIJDEX.
EERSTE BLAD
IV.
DE ROOMSCH KATHOLIEKE STAATSPARTIJ
Een vraaggesprek van een vertegenwoordiger van Haarlem's
Dagblad met den heer M. C. E. Bongaerts
i ojj van ons liccmi Dat leidde
oprichting van >t. MicJjael. Lsut
er biivo^oii. dat lang niet iedereen
zich Michael i-t noen ulo, daar wet-
den woningbouw van „Vooruitgang"
De brand in de Passage te Zandvoort
Het opruimingswerk
De achtergevel naar beneden gehaald.
..Wél" zéiJ. M"ii.-ea«iiéur Pr, W.
li. Nolens, toen wij hom dezer dogen
vroegen een:«N' vragen voor
Haarlem'* Dagblad re beantwoor
den. .-ik ben er zeer liwie
vereerdmaar ik heb ine nog nooit
]nrer interviewen en begin er liever
niet aan.'' Hij «af echter in overwe
ging den secret;i ris der Kamerfrac
tie, .fhr. M. C. E. Bongaerts uit
noodigen iet» te vertellen van de ver
wachtingen inzake de toekomst en
van zijn kimt was de hoer Bongaerts
zoo welwillend na e«n vergadering
van deu Zuiderzecrnad >h vóór een
fsrnmkomer van d«n Mijn raad ona te
woord «e ataan in rijn qualiteit boven-
Rcnnemd.
.•Hoe de verwachtingen zijn f Dat,
indien de riwdidaatstelline oen nor-
ma.',; rc*iilU«t oplevert, het overgroot
deel der R.K. m il wel zullen houden
aan de f ;eien der R. K. 8. P. En er
is gezorgd dat bij het opmaken der
lijsten iedereen een zoo erobt mogelij
ks niedez.ggettfchap heeft.. Het Advi-
secrond Coll'-go coefi zijn ivolitiek ad
vies. doelt de lijst, van du blijkens dil
advies voorstelde candidnteii kun
door <1 c kieskringen zelf worden'aan-
gevuld.
Aldus wordt do grootst mogelijke
toodc'Acrking betracht.*En nu vraagt
u of de opposanten zich aan dit
o.a. bloten er zich bij
i!s men ui iedcro organi-
Icnt -ri ineft, dit» altijd te
achter de opposanten aan.
verschillende etroomiiigen,
«samenstelling der Partij
i. nu de resyl tuten te halen
een voortreffelijkcn leider j
,.Kn me:-!ii ïi. dai do Nationale j
l'nie het l'i>-iu<i:he stemmencijtor
kan beïnvloeden?"
„De Nationale Unie s nog geen
partij. Za! zij het worden# Ik geloot
mi eigenlijk niet. Dat staatkunstig I
advice lijkt mij veel meer geschreven 1
met h' t. oog op een Beg enng gevcs-
r'.'d dun al' leiddraad voor een po-
litieke partij. Waf. de toekomst zal
brengen weet ik niet. Al* het ee:i
pirtij wordt, dan zie in de Natio
nale Unie zoo ongev-er den Boud v.-m
rijn Liberalen herleven. Zo gebrui
ken nogal groot® woorden. Daaruit
hllik; wel, dal hel. geen geschoolde
politici waren die dit ndviis opstel
den. Politiek geschoolden wikken en
weven hun woorden hetisch wel be
ter!'
EEN AFBEELDING VAN DE KAP- EN PLATWONINGEN.
Iio
•a kenmerk dor R. K.
-itie mnar do NêderlandJ
i Katholiek i:
s hij oppoeai
bit «Ie part .i 1—lioort en daarom zal hij
Joch op intro lijsten stemmen,
Natuurl ik is dat samenstellen
van <ti.ze lijsten etui bijzonder verant-
oordel ijk werk. omdat er immer» bij
voorbaat onze politiek voor de komen
de j.LTcn door bepaald wordt. Dat is
du*, (■••tl quaest.ie van poilon en wik
ke.-. en wegen. In dat. opzicht ie de
leiding van een partij als deze- niet
gemakkelijk. Men acgt wal eens, dat
Mgr. Nr.',.-tis altijd zoolang op de
vlakte blijft, alvorens «en beslissing
to neiiicn. Dat is echter niet anderr,
dan een gevolg van het feit. dat onze
eminente leider wel genoodzaakt is,
alle et roomingen onder de B. K. te
pencil, alvorens hij tot ecu conclusie
kan k 'tncn.
..Leeft onder de R. K._ dc wensch,
om <ie bestaande verhouding inet dc
btdde andere Rccliter partijen te be-
etend igen?"
„Ja. dat verlangen bestaat. Na
tuurlijk (houden \v,j onze vrijheid,
tos dat I.lijkt, dat '«u program kan
worden s-.menf.-:old. waarmede de
drie Rechter partijen accoord kunnen
Kaan, doch wij echt on voortzetting
<i<»' coOlitié laat me het; zoo noe
men. al is dc coalitie officieel ver
dwenen - het meert ge wensch t."
..Acht tl liet een toeval, dat de R.K.
parar eenige panli ter Rcchterzij-
-tr- is. waarin' «.mo.-raiiseh element
i dat i
Vo'
moet ik er op wijzen, dnt.de A. R-
PartH nog steeds de partij der „kleine
luyden" is en dat de beter gesitueer
den in de C. If. Unie zijn vercenigd.
Tot op zekere hoogte natuuriijk. Men
is daar dus op maatschappelijk gebied
meer cén. Maar dat is bit ons juist
arde r: in i I de re stond is bii ou-s vr-r-
fegenwoordied cn die ina.vsehappeiij-
k verschillen komen to: pitiD* waar-
r:» blijkt, dat lier volk toch heel wat
beter od het gebied der politiek rea
geert. dan men zoo gewoon is te den
ken. Toen tusschen 1918 en 192" nog
al sterk in democratische richting
werd gewerkt, kwam er verzet van
der meer behoudenden kant, met de
etichtinir en liet optreden der Nieuw
Katholieke Pnrfiï al- gevolg. Nu do
'i"f i'rra-. Tengevolge van de ma-
nir,--! vi—l wo-<len gedaan wet
voorafgaande jaren verkregen sociale
'en economische voordeden. „Wii wil-
Jen", aldus de arbeiders terug halen
li«n do partijenvcrhciidin in
do Kaïiu-r coil K.iib-lio'.-Socialistl.
In, fti vering mogelijk tnaakie, zon
daar Jan van den k-mt der Katho
lieken nnii gt' li'cht kiinnfn worden?"
,..Ilct. zon niut nu.-- li zijn! Want
im-u /oil ecu nvinihicrio mocteu vor
men waarin ve-tcgcnwoot'digd wa
ren de S. I". A. P.. dc Rnomiiche ar
beiders en dc overign Knthoiioken.
Dat z.ou cn verhouding geven, die
absoluut oneven wichtig wnre".
„Eu in Dtiilachlftnd dan?"
,,Dai vraagt. nrn altijd. maar men
nio«t do amstandighnedn hier niet ver
gelijken mei dio in den vreemde. Wij
zij it geen volk van uitersten. Kr is
hier ue-n .lunkertum of een klnfac
van I.ords, die partijen vorm*». waar
door zeer speciale verhoudingen wor
den geschapen. Vergeet bovendien
niet. dai ecu Kn-elsche foeianl demo-
eraai u N-Jei-Innd-sdie nocal wat.
vera irllen. Hoofdzaak Is cehlcr, dat
g'-iti-'d da' er een concordaat tus-
l:-,-n de S. D Aen ons tot stand
kwam. <Ie niet te vermijden oiicven-
wii litighcid en beletsel zou vormen
V' or hei --•'imeiistclien van oen regee.
ring, Momenfee! ?,i«_ ik bovendien
n "ik-■'■- grnenee'jnc dan dio der
drie Re ''-rpartijen dio lol regeeron
in staat la',
„En nil nog iets minder abstracta.
Zotidt a z:ch w lien -nrcken over
liet onderwiievrangsfik?''
„Er Is dnar »i« k op bezuinigd en
dat wa* noodlg Bijzondere opmer-
kineen liebbm wij niet, liehalvo dan
Jat wij er op slaan, dat aan de ge-
li'k-teiling niet mag worden geraakt.
Natuurlijk alleen voor *at betreft
het liooger en lier vo-rb ■reidenJ !a-
ger ^onderwijs, dat verplicht wordt
gesteld. Ik zeg «lat laai-ie, omdat
men maar al te dikwijls in zake sub
sidies vergeet, dat. hot Middelbaar
en Hoogcr Onderwijs niet verplicht
„Hof ontwapeningsvraagstuk?"
„Ncicriand zou, vc/jei» zijn lig
ging, zijn eigen graf graven a!s hel
ving out wapenen, -luist ter wille van
de iiiutrniiicit liebixïn we een verde
diging noodig".
„Wordt do ontwai>eningsgedaohte
nier gepropageerd in uw partij?"
„Ju'.vel, maar dan sj>reek je eens
niet di« inenschen tn dan zeggen ze
3! gauw: ,,Ik zie in, dat ik me ver
bis: hel»!"
„Zijn er sociale vraagstukken, waar
mede de H.-K. S. 1'. zicli in de naast®
toekomst zal bezig houden?"
„Geèn andere, dan in h t program
van actie worden vooruit geschoven.
..Bobooien daar ort. 123 van het
..RegCcrftigsivglemeni" cn Huw...
lijkswetgrnng toe?"
„Ja. Wat liet eerste betreft, wij
zionden dat op het hijbeisch bevel:
„Vermenigvuldigt 11 en onderwijst ol
ie volken!" Toch sluiten wij or.zo
oogen niet voor liet gevaar van eei»
fannticme in don Oom: cn bet gevaa
verbonden urm van hoogerhand in-
En
•ming. ook
in ons laiv'. die dc Hei'isheid in her
huwelijk aantast. Wij, die <1-n zrond
slag voor c-en wel gevorderden staat
zien in het huwelijk eaan die stroo-
mine te keer, wensch en verzwaring
der voorwaarden, waarop men schei
den kan en stellen ons voor, de'e bei
de punten naar voren te brengen".
Toen ver
Ie,, heer Bongaert.s.
Da toegestane tijd was voorbij.
Woningbouw vereen iging „Voor-
uiigang" helpt, op een waarlijk schit-
i-nde. inaiia-r in liet. besirijden van
Jen woningnood. Behalve do talrijke
lunzen die zij reeds elders in onze
sind heeft, doen bouwen, is zij nu in
Je Slaehthuifstrnar. weer bez.ig met
J.'ii liriiiw van 119 ééir_'(-zinswoniiigen,
naar de plócneil van den architect
•dovègliuyseh.
Deze woningen worden gebouwd op
een betonnen fundeering, zooals op
ia onderste afbeelding ic zien is. Met
Je werkzatuiibeJen daar an is men
in Kipt ember begonnen.
Twrij maanden later is de annn*-
im r I,. RiiayuiaWers, uil Wouw, met
•len bovenl»ouw begonnen, Hij is heel
i-ved opgeschoten. In de P.pijnstraa»
siaan al 25 wonineen geheel water
dicht; in dc HofmeijeHkraat. staan er
'?i onder do kap en in de Keizer Ka-
relstraaf. begint hij hij 25 woningen
ook aan de overkapping.
De zoogenaamd'" vlakwoningen be-
vatien beneden: één kamer van 5 bij
3.3") M-, een keuken van 3.50 bij 2.60
M., een gang en vestibule. Boven: in
12 woningen drie slaapkamers, waar
van de grootste een afmeting heeft
\un 2.80 bij 3.30 -M.
De andere (kanwoningen) hebben
nvee slaapkamers van ongeveer 5.20
ij 2.dó M. Deze won in een krijgen
o,onwel ook nog een bnlcon.
Alle huizen krijgen aan den ach-
lerkant een tuin en een groot gc-
deelle ook aan de voorzijde.
De woningen, die een huurprijs
hebben varieerende ven 1 5.75 tot
t 6.50 moeien iu Januari 1926 gereed
Zijn. Als een bewüs van d«n groeten
woningnood kan dienen, dat voor alle
119 huizen reeds bewoners gevonden
EEN KIJKJE OP DE BETONNEN FUNDEERING DER WONINGEN,
KRABBELS
Pantalonmode
Elders in dit nummer zullen de le
zeressen kolommen vinden, gewijd
aan de damesmode, zij zullen ons dus
ongetwijfeld deze luttele regelen over
do heerenmode gunnen.
Want er is een gevaar op lil- Sinds
Jaren wordt J aunenmode dit
voor hen die het »og niet wisten
gelanceerd op de Universiteiten te
Oxford en Cambridge. Wanneer v.il
een knoop minder aan ons colbert
dragen, kan dat noz komen door on
ze spreekwoordelijke slordigheid op
dit gebied, maar wanne r er een
meer komt. is di: ecu vinding van d«
luidruchtïge, eportlieven'lc jongelui
die de beide Eugekche universiteiten
bevolken. De lengte van onze jasjes
en derzelvcr ie vers. de snif van onze
((•sten. Jat allr-5 wordt 2«decre!c«rd
door Oxford en Cambridge. En wij
volgen al? lammeren met bet stereo
type antwoord op des klcermaker's
vraag: maak hei muur. zooals liet
ecinwoordig moet.
Zoo :'s het toinogtoe zeer eenvoudig
gegaan, maar nu hebben de anonymi-
mode-despoten toch wel een wat el
te studenfikooze bui ge' ad. Oxford
heeft óiunaal de leiding gepenieu
dooi- ec-n pantalon te „cicëeren". die
ci» "'e schoenen zoo ongeveer twee
maal zoo wijd valt als de oude. Wel
iswaar ziin zij niet van het klckmo-
del der Engehch© matrozen. maar
het is toch heel ore en naar de fo'«
te oordeelen afsc.hrikwekk°nd leelijk.
f.ii vindt het, belachelijk lezer en
zï.'t zeker van plan. 11 niet aan der-
Jwnosheid fe oii'1"rvp"ieii. S'-c«"
reu we 11 volgen slaafs de mod«, zegt
Igem-en. maar a's deze ofz'
rei.l onz-' grenzen hereiki, ziin no'-
jwij verloren. Want ook wij - M.mr
bier is plaats voor een anecdote.
De uitivinder van de pantalon was
Wellington, do IJzeren Hertog i«
eigen persoon. En zijn uitvinding
.•loeide voort, zooals men van e
eldheer mag verwachten uit practi-
sche. zoo niet strategische overwe
gingen. Hij bevond dat zijn soldaten
veel kostbaren tijd verspeelden niet
het vastmaken van de zes-en-dertig
kiioopen aan weerszijden van hjir
beenbekleediug. En zoo ontstond de
pantalon.
Toen de IJzeren Hertog na zijn over
winning op de Spanjaarden te Lon
den was teruggekeerd, werd hij gc-
noodigd op een groot feest, gcn'Mi-
qec-rd door een voornaam gezelschap
in de Eugelsche hoofdstad, llc-r avona
toilet van die dagen, een kuitbroe!;
inbegrepen, was voor deze golegou-
Iieïd voorgeschreven. Maar Welling
ton achtte 7.ich ouder cn boven de
wet en verscheen in zijn nieuwe vin
ding. de pantalon. Hij meende hot
recht, te hebben, allerwegen te ver
schijnen iu een kleedingatuk, dat hij
door zijn krijgsverrichtingen als het
ware gerechtvaardigd had.
Welnu, men weigerde hem den toe
gang.
Eenieen tijd later trok Wellington
niet een legc-r in pantalons over de
Noordzee cn Won den veldsiaz van
Waterloo. 11ij kou Napoleon klein
krijsen maar vechten tegen de voor
schriften van de mode
Laat ons hopen dat het. niet ver
der komt dan Oxford. 'Het is onze
eenige kans.
Stadsnieuws
TYP. EN LITH. VEREENICING
„KUNST NA ARBEID".
In een buitengewone vergadering van
deze vereeniging. Vrijdagavond gehouden
werd in do vacature van directeur, ont
slaan door het bedanken wegens ziekte van
•icn beer V. R'g
Aer.
hooi
liee
K..I
ONZE F0T0CRAAF V/AS ZOO CELUKKIC DEN VALLENDEN
CEVEL TE „NEMEN".
1 uur Vrijdagmiddag zou begon
nen worden met het omtrekken van den
Oosielijkcn gevel der uitgebrande Pas
sage, door de leden van de vrijwillige
brandweer, onder leiding van den oppcr-
brandmeester, den heer Van den Bos.
De vcrgccfsche pogingen van dc
/orige dagen waren te wijten geweest
aan onvoldoende materiaal. Nu bad
ncn midden op den straatweg een kaap
pander geplaatst, gesteund door in den
grond geslagen palen cn een barricade
•an znlckcn met zar.d.
Tot half twee plaatsten de vrijwilli
gers do lang uitgc.;chovqn ladder tegen
den boog en gevel. Een der zoons van
dch heer Bos klom naar boven met
een dunne lijn ia de hand. Aan deze
lijn was een zware ketting bevestigd.
e mannen klommen eveneens op de
ladder om het werk te steunen.
Vrij spoedig was boven een sterke
lus om de steenmassa gelegd. Aan den
ketting werd. een, over een katrol loo
pend stel staaldraden bevestigd. De
man aan den kaapstander kon gaan
draaien.
Intussdhen was dc belangstelling voor
de niet alledaagscbe voorstelling toege
nomen. De politie hield de nlenschen
op een flinken afstand.
Langzaam verdween de bocht uit
kabel cn ketting. Nu staan ze reeds ge
inen.
:lfs komt er al beweging in het
steengcvaartc.
Een haak, een verbindingshaak tus
schen kabel cn ketting wordt langzaam
opengetrokken!
Maar men gaat door. Aan den kaap
pander wordt regelmatig gewerkt.
Een zwiepend geluideen slag....
:en kabel breekt. Rafelt uit-
Opnieuw'moet begonnen worden.
Weer wordt de ladder er bij gebaald.
Een andere constructie wordt toege
past. Veel tijd gaat daarmee heen. Als
de kabels weer gespannen staan, blijkt
dat de kaapstander uit den grond ge
trokken wordt.
Weer alles los!
Een graafwerk wórdt begonnen, om
den boel met ander houtmateriaaf be
ter vast te zetten.
Maar dan gelukt het. Dc ketting
ichiint eerst den Steenklomp door fe
snijden, maar het laatste oogenblik
tuimelt het geheele middenstuk naar be
neden.
Veel geraas! Veel stof! Veel puin!
Veel gejuich van de jeugdige omstan
ders!
Maar men werkt verder. Nog staan er
er pilaren, die weg moeten. En nog
hangt er boven een groote glazea over
kapping, in hout gevat.
Na verloop van tijd lagen de pilaren
iu den linkerkant op den grond.
De twee andere pilaren gaven méér
Eerst een mislukte pogiDg bij dien
aan den binnenkant Nog een misluk
king. Dan wordt de steun aan den bui-
tenkant onder handen genomen- De ket.
ting wordt aan den voet van de kolom
bevestigd. De kolom wordt veggesjordA
Een oogenblik later moet ook de' laat-
e mee. Mèt een steenmassa.
Weer veel gejuich van de omstanders!
Dan het laatste geval! De kap staat
nog, hóógen labiel.
De ladder moet weer ver uitgescho-
■en zijn. Eén van de inenschen legt
een kabel een touw-kabe' om het
steenen torentje aan den linkerkant.
De kaapstander haalt binnen het
touw.
Eindelijk staat de lijn strak. Groote
spanning. Het touw dreigt te breken.
Neen, het torentje geeft mee. Een
scheur komt in den muur.
Het torentje staat heel scheef. Daar
komt het!
Een oorverdoovent! lawaai. Dc kap
komt tnce. Wolken stof. Veel gedreun.
Maar het werk is geslaagd.
Het is ongeveer half vijf en heel
koud geworden
De meeste menschen gaan nu naar
huis.
De arbeiders leggen de laatste hand
aan het sloopiDgswerk.
Bij het werk waren tegenwoordig de
burgemeester, de heer J - Beecbman
de commissaris van politie, de heer
Lovin'k, en eenige raadsleden.
De poütie beovaarde uitstekend de
orde-
Dames collecteerden weer voor de
daklooze gezinnen.
EEN FOTO VAN DE DAPPERE BRANDWEERMANNEN. GEHEEL
RECHTS DE HEER YAN DEN BOS Sr.
CONCERT ROODE KRUIS.
De penningmeester van de afdee-
ling Haarlem van het N'ederlandsche
Roode Kruis verzoekt ons mede te
cleelen. dat tengevolge van hei plaats
ifbad hebbende cdrieeil. waar Dr.
Ie Hartogh wit Amsterdam oen h- 1-
ijke rede hield omtrent de werkius
bii het Roode Kruis, ruim eeu vijf-
ig-tul nieuwe leden zijn toegetreden.
Door dê atdeeling Haarlem van boven-
zer.oemden bond wordt op Maandag 9
Maai: in h(-: g-Ur.i-.iv ..IV- 1
veiv„lg jaarvergadering gehouden, daar
op de v.xige bijeeukomst wegens, het ver-
gevorderdo uur de agenda niet- kon worderj
afgehandeld.
