HAARLEM'S DAGBLAD
OM ONS HEEN
FLITSEN
De Geweldenaar
DINSDAG 26 MEI 1925
TWEEDE BLAD
No. 3465
Directe Volkswetgeving
Het academisch proefschrift van
Mr. F. A. li IJ voet over directe volss-
wetgeving reiereoduin en volksinitia
tiefrecht. komt, zou ik zeggen op
gunstig oogeablik. Niet alleen omdat
wij voor de verkiezingen staan, dus
hoe moment beieven, waarin voor de
politiek meer dan gewone belangstel
ling ie verwachten is. maar cos en
vooral daar vele Nederlanders al
sinds lang zekere aJkoerigheid
don dag loggen van het parlementaire
stelsel. Daar zijn verscheidene moth
ven voor, het belangrijkste is wel de
evenredige vertegenwoordiging en
haar lastenstelsel, die practLsch ge
sproken, den persoon van den verte-
Senwoordiger. vervangen heeft door
e partij.
Hoe dit zij. een groot deel van
volk zou vrel wat andere willen, i
neer het tnaar vfi*: w .1 t. Maar dat
weet h^t niet en dus blijven de klach
ten vruchteloos. Ik za' niet zeggen,
dat Mr. Bijvoet ccn nieuwen weg aan
wijst- daar hij voor ons land tot een
negatieve conclusie komt, maar in
ieder geval levert zijn uitvoerige stu
die materiaal op voor wie de zaAfc
ernstig willen overdenken en mis
schien ook, haart» ondanks, troost
gronden omdat wij het nog met het
psrlemeofa ire stelsel moeten doen.
Ik wil bier dan ook alleen de aan
dacht op dit werk vestigen, omdat
aan een eeniimzine volledig overzicht
van «en boek van bijna twintig »e!
druks niet valt te denken en
zal mij daarom >-r toe' bepa
len. iels mede te dcelan utf de laat
ste hoofdstukken XX en XXI. dut
handelen over wat in ons land over
he*, referendum geschied is en de ge
schiktheid van ons volk voor dezen
onm
-ving.
In 192! heeft de Nederlandsche Ju-
ristenvcrecnig.ng het vraagstuk be
bandek), maar <»e stemmingen gingen
n:rt door, of werden zelfs voor zoo
ver zij achter den nig waren, ais niet
gehouden beschouw-1. De minderheid
dc titaalsoommiicsie 1918 tot voor
bereiding van een herzicmog der
grondwet, heeft dc vraag of vermeer
dering van den directen volksinvloed
op dc wetgeving voor <>ua land* wen
so.'ielijk is. ontkennend beantwoord.
Daarvoor werden vijf bezwaren aan
gevoerd: lo. het is gevaarlijk, een
plant van vreemden bodem hier over
te brengenSo. na dc beslissing van
de Staicn-Gencraal it cr voor een na
dere beslissing van het kiezersvolk
geen plaats; 3o. het i» onnoodig om
dat de kiezers elke 4 jaar zich oyer
de grondbeginselen van wetgeving
kunnen uitsproken4o. het referen
dum i* kwalijk te verrrnigen met het
beginsel der partijvorming. waarop
onze staatkundige organisatie ge
bouwd So. hei is onvereenigbaar
met de grondgedachte onzer staatsin-
richt t.g. dat oe gekozenen Voor den
duur van hun mandaat geacht wor
den u-eer to geven, wat er ia het
ilr. bijvoet, deze bezwaren criti-
teerende, zegt zeer terecht, dat de
Ma.v«- oicimiK'.'- uitgaat van het denk
beeld, dat parlementair systeem en
partijbeersohnppij in tuis staatsbestel
moeten worden gehandhaafd - ,,tcr
wij! het echter juist dc vraag i«. of
deze inriohlingcn niet door andere,
in casu het referendum behoorden t©
worden vervangen".
Do minderheid in de cominiseie,
be>'.aai:dc uit Sir. Limburg en don
heer Scbapnr, diendo nr-t afzomtet-
lijkt- not-i a in. Do rets.e zag in liet
referendum een goeden toetssteen
voor den volkswil, een stuk opvoe
dend element en een lieilzamen prik
kel voor dc t -.-langstelling in de pu
blieke zaak. De tweede zag in de
directe volksrechten een muldel, om
aan het opkomend boWJowisme een
redelijken rechtsgrond te ontnemen
en bovendien een belangrijk element
van volksopvoeding.
Ofschoon de Regeering litinno wen-
f hen ni«-1 aanvaardde. kwam uit de
Knm-T zClf een voorstel tot invoering
van I-"'. i'-f-rendum in dc grondwet,
dat op z--n beur! weer geamendeerd
ten slotte door de Kamer met 71 tegen
I j «temmen, een geduchte m crder-
held derhalve, verworpen werd.
Rü deze discti'sio werd niet alleen
de vraag besproken, of het referen
dum in "t .-'Ig'-iiir- ii wensehehjk i«.
maar ook of het gerehikt is voorgons
volk. Vooral Mr. Troelstra sprak rich
daarover duid*ii.'k uit. ..Aangczten
de drang naar 1 et referendum in de
ir .wa van het volk nlnoluut afwoz.g
is, heb ik geen reden om kuns'matig
di'n drang op te wekken en iet» op
t<* nemen in de grondwet, dat alleen
gerechtvaardigd roti zijn. wanneer 1
daarachter zat een thans ibspDiat
or.-brekend stroven van het volk naar
direct aandeel in de wetgeving."
Hij voegde later, spiekende over
het referendum in Zwitserland, daar
aan nog toe: ,,de reden, waarom het
facultatief referendum m Zwitserland
zich m ecu zekere populariteit mag
verheugen, ligt geneol in net omslaan
en her verleden van de boerendemo-
cratiim, wa-miit zich het Zwitsersche
tolk heeft ontwikkeld, met zijn in de
bergen afgelegen dorpen, wuar zich
hei referendum ka:i aansluiten aan
oude traditie, iets dat Voor ons volk
in geen enkel ouzicht geldt".
Eigenaardig genoog zijn er onlangs
juist ia de Kamer twee punten ter
sprake gekomen, waarover velen een
referendum hadden gewone ht: dc
mertijd en het subsidie voor de Olym
pische spcien. Natuurlijk in dc hoop
<M met de bedoeling, dat de \o!ka-
stemming beide zou hebben geiischt.
Of dar juist is ten opzichte \an den
zomertijd zal wei niemand durven
zeggen, daar die een strijdpunt is
tlistenen stad en platteland, maar dat
het referendum ren overweldigende
meerderheid zou hebben opgeleverd
voor het Olympisch subsidie, is wel
zeker. De wrwerping wordt dnn ook
in den lande algemeen toegeschreven
aan Kiez.-i.-.'roos, niet van alle. dan
toch van vele afgevaardigden, die
niet op het podium durfden
schijnen, wanneer hun verweten kon
worden, dat zij in dezen tijd van be
zuiniging een milliorn Imdd n dur
ven afstaan voor dit doel.
Ik vermoed, dat deze tegenstemmers,
den al gemeen en geestdrift voor het
doorgaan van de Olympiade opmer
kende. zullen inzien dm zij zich op
hei verkeerde paard h.bbcu gezet en
eerder verwijten zullen moeten hoo
rei: over hunne weigering. Is hier In
derdaad kiezersvrees aanwezig, dnn
hebben Kamerleden die maar niel be
grijpen. waarom zoovele kiezers met
minachting over poiïtiek spreken,
in et.-en hun antwoord. De k:erer in
algemeen, wcnschende dat het land
in zijn «ces*, geregeerd wordt, wil n*< t
dut zijn vertegenwoordiger» hem
vreez ii. Dit schijnt een tegenspraak
ir, zichzelf, maar is het wi»rkeli)k niet,
omdat de kiezer, terwijl liii zich als
koninkje voordoet, in zijn hart de ?e-
sltssing gaa^-n" overlaat aan wie hem
ie dc regeering vertegenwoordigen en
liever wil, dan erkennen.
Daarom zou een Kamerlid, dal <>P
goede motleven vierkant durfde in
gaan tegen wat bij voor hun wensen
houdt, bij een verkiezing eerder be-
u tegenwerking vinden.
Tot liet referendum terugkeert
ge.-f ik natuurlijk dadelijk toe. dat
opudlitiK i-ij een bepaalde zaak heel
ic*s anders if. dan een principieel ver
langen naar het referendum. Dat bo
s'ant gelijk Mr Troe'stra volkomen
jui'i inzag. in het Nederlandsen© volk
r:'-. De schrijver van het proefschrift
velt. over zijn volk. in politikken ren,
geen gunstig oordeel. Hij vindt ren
sterk egoïstitflhen tendenz. een nut
achting voor idre.-ele belangen, teng'
vol ge waarvan men tegen zaken i'
di<- «cld kotten en eerst in de toekomst
gelu opbrengen, vóór zak>n. die da
delijk wnt opleveren. Verder ziet hij
den kiezer m Nederland a's meor vat
baar voor demagogie, dan den Zuit
eer en dc politieke atmosfeer nis on
zuiverder. In deze lijn verder redence-
1c vraagt Mr. Bijvoet zich af. of
<le Nederlander, wanneer hij door het
referendum gedwongen zou worden,
zieh met de poüti.'k bezig te honden,
dat Juk niet veel zwaarder v inden zou.
dar. dat ..van een krachtige, doch
recfctvnnrdigc Regeering". Toen do
rijver do tegenstelling aldu* neer-
reef. moet hij gevoeld hebben, dat
hij zich daarmee do overwinning wol
gemakte! k maakte. Als ooit .-en re-
ferendum in ona land werd ingevoerd,
vu het immers, zijn. omdat men niet
1 t ij d van de rechtvaardigheid der
peering r>\« r:uigd is. Misschien zelfs
iet eens altijd van haar kracht,
tlcen wonder dat Mr. Bijvoet dc in-
sering van het referendum iu Neder,
land absoluut verwerpt. Ik geloof,
dut bij daarin gelijk heeft, maar kun
zTJn oordeel over ons volk niet geheel
dooien: ik geloof juist, dat onze nucb-
Jerheid on* afkerig maakt van een
vak uls de politiek, waarin men ton»
'or voortdurende Ftudie wel veel
e we r n. maar zoor weinig vv e-
e n kan. En voor die studie hebben
natuurlek verreweg de meesten noch
geschiktheid, noch tijd. Moeten wij
landen, waar men veel aan politiek
doet, benijden T Meestal gaan de be-
schouwingen immers dear niet verder
dan de zeer opperv'akkigo oppervlak
te Ala tiet Zwitsersche volk met zijn
referendum daarop een uitzondering
maakt, 3an komt dat omdat de Zwit
sers eer uitsondering zijn, niet de Ne
derlander» in hun onverschilligheid.
Is het beter gesteld met de Engel-
echen, Noren. Zweden er» Denen?
Ik laat het hierbij en wijs alleen nog
even op het gemeentelijk referendum,
door de Savornin Lobman ter sprake
gebracht en waarin ook Mr. Bijvoet
wel iets goeds ziet, ofschoon hij daar
mee wachten wil, totdat uit het volk
zelf stemmen daarvoor opgaan.
Laat ik eindigen tnet te herhalen,
dat hier een zeer belangrijk proef
schrift is verschenen, waarin mc-n
veel en velerlei, goed gerangschikt,
over een zeker interessant onderwerp
bijeen vinden zal.
J. C. P-
Vervolg Stadsnieuws.
SIERKUNST DOOR MEVR. BRONGER-
SMA KLINKHAMER; GRAFISCHE
KUNST, DOOR MEVR. BROECKMAN
KLINKHAMER.
De ku-i»trinn,ge heer Aug. Oepkes te
Bloemend» il heeft in zijn nieuwe woning
te^enoviT den hi0-.»:,g vau het Xeantvnw
Lyoeuïn, «y«sre zijn photograph isch .-Keiler
ooit een r Ki*r tooniuisen ingericht, vur
de beide bovengenoemde dam^s than*
haar arbeid exposeert».
Arbeid.... dat klink; wel wat ge wichtig
voor de voortbrengselen «ener aardig-
neiging bij mevr." BrongTsma oen alles
nat haar voor de hand komt, met een
use* al «e ingewikkeld. n»« al -e diep
zinnig ornement op te sieren; mot «Hf
sui-ikelijk kleurtje on een weinig-pretentie
hebbende lijtifiguratta de goedkoope allo-
dosgfchheid van een gew»r« gebrn^u-
dingetje .weg lo werkun. Den omslag van
eva du hbeiijes. bloc acte, het cartonneu
omhulsel v.vn een havermout ot lacao-
vorpakking bewerkt zij inet een plezierige
gcnoegelijkheid, waarbij heter van on'-
bezighcid dan van inspinnen,
iieid l:an gepraat worden, 'i'ot op
hoog<e is dat je ware pisang
pleg.
p .'-"I-
•rdel
datzelfde euvel
hui
xpdoosje
figuratie *o< rzagen, deden 'At
;jk ook niet om het «ea of an
der. maar uUeluitand omdat ze or pie.
zier In hadden, en een geestelijk in
spannende arbeid zal dat <v>k voer hen
wel niet prac-'. zijn- Nu kekeci wij een
dertig jaar geleden anders naar dat zak.
rnc. en dat enoepdoesje dan nu. Warei
hut toen t\i>e elochis erhnographfe -he
rarxeiten, <1 -or het vportachrijden van het
inenadielijk uizicht zijn die zaken meor
naar het terrein dor Kunst overgebracht
en heeft enen or cultuurhistorische et)
odiisch-aosthetzsohe waarden in gevon
den. Nu ia «r, naast de overeenkomst van
het plezier waarmee het werk gedaan
werd, oei een fuudamontee! vcnscbil tue.
scheet de productio van een Maori «u
i-iovr. Brongcrsn.a en wel dat*, dat do
o«.-«e uh e-n ingeltonei traditie, -Ie
tweede uit een aangeleerde traditie
rt.llet i
s kiel
:-ch het
>nlw
maakt dat
den
lande*
trnd
net van thans, als ern Soetn-
hoh*c«fvl toe dm geb-.r l uurden j-*r-
to!(*l tjiijn» zmtvahii. Het stemt mij
weeenoedyr en vreugd* tegelijk, dut kk
Uganvroordig in dotoratiere en eietrfeurw.
v-e-r -J-i dan gemoderr.ueerde t an.
Vffe-'s van dm ouder, h-er tegenkom
L'histoére se rtphfc placht hij te zeggen.
De geschiedenis herbaalt zich.
Mevrouw l$roiurn«ma heef blijÜHav
goed or.derrich- gehad in teekewen
'.rr.arnentlaer, ia vermnedelijk een graa*-
1 wrege en r.ck«-r een met «maak gezegemd-i
vrouw. Wa* daaruit ontMaat, is, nanr ik
ruoen. toblir van w.vrdo in den hulsel ij
ken kring en do naoalo omgeving. Wa.
daar har,i:« ia en met oprechtheid ge.
aardeerd kail warden, vorliest van zij
ardig^ieui al» hot r.AJr buiten wc»r>
:tgedragen ea ala tier-„kun«*" gepreMi
•erd.
I)a* de belangste'Hnc in wat werkoli;
kunst i», z.» langzamerhand tot nul i-
roJuceerd w, hgt niet m de laactio plaat
in de g«makkelt;kheld. waarmede ru-
ui alle zijden zijn eischen heeft laten
.kken. Wij zijn daar met z'n allen in
-er of mindert ir-.-. e -.-huldig aan.
liet werk van Mevr. Broeclanan -Klink-
VAN HAARLEM'S DAGBLAD No. 303
DE ETALAGE
Zomermodes, heerenmodes, aardewerk, juweelen en
een winkel met een kartonnen automobiel die heen en
weer rijdt in een kartonnen landschap.
(Nadruk verboden)
l.aenc
■ijfel i
i haar auater. Zij la «vn tcftcnarm
«cn aanilg flhiatraiief talent die m<«
wrlijk»n tact rn gevoeliglisUt der.
riddervcThaai
e op aanfcrekke
nóg aanligor
voor kinderen
in'iond ran pprookjee i
iaa* eigen maakt on z
lijk- wijze vertolkt. Maan
d ik haar teckmlngen
kinderkamer. Daar komt wel een tioz.
t geluid uit; daarin is het begrip on
de betangfctoHing van het kind prachtig
clil en het handschrift, waarin .He
poppenhietorics zijn neergcschroven, be.
Daar ligt misschien voor deze teekenar--
n-.jsl da* dkor zijn vlotte vastberadenheid,
ren nog niet te reer afgcpraowl weitji
iwt haar artict i»ke activiteit. Mensohen
die zóó goed dingen kunnen niakon, die
tegelijk voor kinderen aantrekkelijk en
crptiimbaar en tovcna artistiek aijn, om.
dat re iefs van een eigen «iele-geaardhei-i
prnbaren, zijn er niet te veel bij ons.
.'oor het publfeeeren van *uik werk ie
roer zekor grond.
J. H. DE BOIS- J
HERDENKING VAN „REFM1M
NOVARUM'1
Door den Ned. R.K. Volksbond, n.l. de
afdselingen Hnarlein, Bennebroek, Heem
'tcde, jlillegom, Hoofddorp, Ovcrveen,
>-hoicn en Vogelenzang, werd »p Zondag
24 Mei de uitvaardiging van de Encycliek
..fteruim Novarum" feestelijk herdacht in
den tuin en concertzaal van 't Brongebouw
Iteed» vóór half vier waren honderdon sa
tnengetyooind om zich een goede plaats te
veroveren. De vaandels en banieren van dc
vereahillcnde organisaties, aangesloten bij
genoemde afdrelingen, waren geplaatel op
da veranda, wat een indrukwekkend, doch
.«ven» ren feestelijk aanzien gaf. la der
speelde de R.K. Harmonie ..St. Mi
chaél" van Heemstede, in de zaal de Man
dollneclub ..Santa Lu-a", verschillendi
nummers. Op beide plaatsen werd gelijk-
tijdig ingezrt met ..Aan U, o Koning der
ccuwea". dat door alle aanwezigen «taan
de werd gezongen.
Al» sprekers warrel uitgenodigd d-'
ZeerEcrw. Her J. G. Jjhto. Rreior te
Arureerdam en de heer L. F. Guil. Den
Haag.
Rector Jansen, die eerst in de taal eprak
werd ingeleid door een der comUó-leden,
evenzóo de beer Guil, die op de veranda dc
aanwezigen toesprak waarbij werd medege
dreld, dot er eon telegram zou gezonden,
wOTden aan Z. 11. H. de Bisschop van Haar
lem. verklarende de liefde en aaiihankelijk
beid aan Monseigneur van do feestvieren
de werkliedenverbonden.
Rector Janeen telle uiteen, waarom d<
u:vaardig .ig van de „Rerum Novarum"
recede ieder jaar herdacht moet worden.
f»J. omdat wat in deze encycliek ie vast
gelegd nog niet is verkregen. Daarom jui*
moe: leder Jaar de uitvaardiging van dit
Pauselijk schrijven «ireds weer op nieuw
in het licht worden gesteld, om daardoor
de nieuwe maatschappij, welke wij al
du» epr. wenseben, te brengen in het
toeken van Christus. Steeds moet worden
opgebouwd, steen voor steen, om te ko
het groote doel. waarbij alle stan
den betrokken zijn, de liefde en redhtvaar
digheid. Spreker toonde aan dat de Kerk
gren utondenvereehil kent. .en daarom be
treurde hij het dat er nog duizenden en
duizenden zijn, die niet medewerken tot
illedige doorvoering van het gebod van
me l/«o XIII. Met een opwekk-nc tot de
■nwozigen om toch vooral als Katholiek
loven, vooral in het openbare leven, om
daardoor als voorbeeld te «trekken
anderen, besloot de Rector zijn krachtige
rede.
De heer Guit, behandelde in zijn rode.
eer het materieele gedeelte. Hij noemde
et ren onrecht dat some dikwijls de Isi
dore der R.K. vakorganisatie* beliteld wor
den als eocialistrei, wijl zij aan de hand
de „Rcrum Novarum" de rechten be
pleiten van de arbeider*. In de laatste tij
den worden steeds nieuwe loonaverlagin
bij herhaling toegepast, terwijl er
verschillende naamlooze vennoot-,
schaopen groote dividenden worden uitge
keerd, (De De:. Maatschappij nu
Het verkrijgen van het- goed recht
de arbeiders, geeft niet alleen een i
rieel voordeel, doch ook een geestelijk. Het
verdwijnen van de armoede der arbeiders,
het daardoor opvoeren van het zedelijk
peil, brengt tot grootere geloofsovertuiging
en godsdienstzin. Daarom kan e
lang» de lijn der „Rerum Novarum" hel
maatschappelijk samenleven worden terug
gebracht tot God.
Komende tot de oneenigheid die ge
heerecht heeft onder de Katholieke kiezers,
wec^ sprefcer er op, toch vooral niel af te
wijken van liet advies, gegeven door de
R. K. Staatspartij om op 1 Juli ax. te
stemmen op de Rootnsclie lijst en op num
mer óén. Volgens spreker zal ook de R.K.
Volkspartij peen succes kunnen oogsten,
óók mochten »j vertegenwoordiging in
de Tweede Kamer verkrijgen.
De heer CMVicum, algemeen voorzitter
van het landdapeomitó. eprak daarna een
slotwoord, waarin hij mededeelde dat c-r
een bericht var. gelukwecsch van den Bis
schop was gekomen met deze feestviering.
De heer Castrieum bedankte weder aller,
die hadden medegewerkt tot het welslagen
deze herdenking, in het bijzonder de
«prekers en rle beide muziekgezel
«chippen. Met een opwekking toch vooral
de gelederen der vakorganisatie te verster
ken. door toetreding werd met „Roomsche
Büjdschap" dejte zeer goed geslaagde land
lag beëindigd.
BLAUWE WEEK.
In het ..Blauwe Kruis" werd Maandag-
ivond een propaganda avond gehouden
de C. G. O. V., waarbij als spreker op
trad Ds. Boeke.
De bijeenkomst was vrij goed bezocht.
Na de opening op de gebruikelijke wijze,
door den beer A. Mooyman, hield de. Boeke
poite propaganda-rede naar aanleiding
CJirie-.us' woorden „Ik ben
wijnstok". Spreker wee? er op dat troost
niet is in wijn, maar in God. „Drank is dc
leidende trooster, die verschijnt als
de liohtende engel, maar, die van don dui
vel is."
Met een dankbaar applaus werden de
voorden van Ds. Boeke beantwoord.
De dames J. Lhii, F'. J. Boven en Ver
leek, en de h^cr W. Barends wisselden het
programma op zeer verdienstelijke wijze
met muziek af.
Een belangrijk deel van het programma
bestond uit de, opvoering van het tooneel-
stukje van den heer IV. P. J. Overmeer
„Twee vonnissen" hetgeen reeds eerder hij
gelegenheid van onthouders-propagaaida-
avond werd opgevoerd.
Te prijzen is de vlotte vertolking die met
beperkte m-ddelen. nog aan het tenden
tieuze toonccl schetsje gegeven werd. De
heer P. Schipper was heel aardig als „de
meesier". M. J. M. VièKi vertolkte de rol
van „de vrouw -ran diwi meester". Mej. J.
M. Preni had een dienstbod «rollet je voor
haar rekening genomen. F. A. de Nije Jr.,
was de veldwachter^ Mej, .H. Butor, de
-vrouw van den gevangene, de heer J. Over-
beek, ae gevangene en twee dorpsbewoners
werden voorgesteld door de hoeren Prent
en Overbeek. De epelers hadden heel veel
succes.
Wij vermelden tenslotte nog, dat de vol
gende propagandaavonden der „Blauwe
Week" worden gehouden: op Woensdag
27 Mei, in den Protestantenbond, Donder
dag 28 Mei in Schoten, Vrijdag 29 Mei in
Schoten in het geliouw in dc Colensostraat,
en Zaterdag 30 Mei des middags in hei
Brongebouw.
GEVONBEN DIEREN EN
VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij: J. Brink,
R roer weg 58, te Nijmegen, beursje
tnet geld: T. Hanen, Jacobstraafc
16. Franseh boek; J. v. Kuyk, Brou-
werspleni 7 rood, boa: J." Droo>r,
Magda enasteeg 5 rood, werkbroek:
Politiebureau Smedestrnat. ceintuur;
A. Middelbeek, L. Reeijnestraat 60
ceintuur; P. J. van Daalen, Gierstraat
7' cnPe: B. J. Over weel, Frans Hals-
sfraat. 24. grijze ceintuur; P. Heere-
mnns, Wouwermansfraat 52, collier;
Politiebureau Smedeslrnat, postduif;
Rlazer, Kloosterstraat, bast- herder
Huerletn: .T. II. Boere, Gen. Cronjéstr.
118. stofjas; J. Droog. Magdalena-
sieeg 5 rood. schildersjas; Mej. Scha
kel. Kruisweg 4. poes 'zw.wit); W.
Beek. Rozenprieelsiraat 30. 'sport
kous; Gerzon. Groote Houtstraat, poes
7w wit. Fauna; Lindenfan. RiJder-
duksirnat 55. poes wit. Fauna; de
1 nes, Gen. Bo'.hastraat 35. poes
Crus. Haerlem: A. de Graaf. Sophia-
sfraat 31. damesmantel: G. Arink.
Kokstrant 6 rood. regenmantel: Sprik!
Teitereelestraat 56. potlcod in t'tuï;
R. M assen aar. Daminfestraat 31.
pakje met stoffen: Politiebureau Sme-
dest ran*, damesporiemonnr.i": B. Faa-
ye I.. Mnrgnrefhasfraat-, idem met
inbond; J. G. Buis Kamnersingel 28,
*dem met inhoud: Polifieburenu Sme-
destran.t. rijwiel; C. Stroef. Hnrmen-
Innsweg 26, rii- en nummerbrnvtizen;
H T.etsch. v. Marumsfrnat 69. r:l-
wielbelasftingmerk; C. Staphorst
Grehherriraat 16. idem: v.. d. M.nnf',
Krnistochtstraat 57. bniss'pidel: IV.
l ansdorp, v. d. Vinnestrant 99 rooi»,
sclioenfie: r. d- Nobel. Ziilsfraot. Sg',
«ierspeüd; J. Wielart. T.ange Ranm-
straat 20 eymn. seboonije: W. Ko-
ner. T.eidsrhevaarf j.. ta«eb met
r-oTonkrans. onz. P. J. van PaM-m.
G'o-«*-vinf 10 frommoif.T \r porl
wig. D'onf ?fl taccb e* not;-:.-' --Vie.
kammetje enz P. Duyndam, Kogel
straat 14. "Heemstede, zaag.
Feuilleton
Uit het En gelach van
MARJORIE BOWEN.
Visconti had echter zijn schreden
elders heen gewend. Eenvoudig ge
kleed. liep bij bijna onopgemerkt door
anderen een binnenplein over naar
een donkere hoek. waar hi; door een
eehcime deur het sombere paleis weer
binnentrad. Het geheelo gebouw was
donker en gebeimzinnig.Iedercen liep
er op de tecnen. angstvallig rondkij-
keno. als waren zij bang voor hun
eigen schaduw. Toen Visconti dezen
angs' zag glimlachte hij, want hij
vond hei heerlijk gevreesd te worden-
nK-n?cbenleven» in zijn hand te- voelen
trillen, ermede te spelen. De deur gaf
toezang tot een lange steenen gang,
verlicht door ruitvormige openineen
in den muur. Het was er kil en voch
tig en hij trok zijn mantel dichter om
zich heen. Een tweede deur npensluf-
TCnd. ging hii een steenen. trap op,
waar 't pikdonker was. uitkomende in
een groot rond vertrek. met, in het
midden een dikke pilaar welke de ge-
Svolfde zoldering ondersteunde. Behal
ve een tafel en een zwart houten stoel
met hoog- leunine- was het vertrek
ongemeubeld. Dit was het vertrek der
buitenste wacht van den vleugel, die
voor gevangenis diende. E*n man
stond tegen den pilaar geleund, de
oogen op de trap gericht. Het kon
n'ernand anders wezen dan de hertog,
die aldus ntiar boven kwam, en hij
boog tot bijna op den grond neer.
..Hoe 6terk is de wacht?" vroeg
Visconti.
..Twintig man in elk vertrek, edele
heer. Allen uitgezocht wegens hun
«rootte en vertrouwbaarheid, en ik
bewaak <ic deur. Onisnappc-n is niet
mogelijk."
..Des te minder daar gij er met uw
eigen hoofd borg voor staat." Dit
zeggende opende hii ©en der vele deu
ren. welke toegang gaven tot het ver
trek en trad te midden der soldaten,
die allen het «tilzwijgen bewaarden.
Mei een scherpen hl;k links en
rechte kijkend, liep Visconti langs
hen heen naar een kamer ter overzij
de een kleine ruimte, dat dof ver
lie1 f en met kieeden langs den
muur behangen was. Een oude vrouw
zat inet haar rug naar de deur ge
keerd. aan een borduurraam te wer
ken, doch stond bij Visconti'e binnen
treden aanstonds op. als verwachtte zij
hem, en maakte een diepe neiging.
Gian Maria sloot de deur ach te
#ch toe en vroeg aanstonds. „Hoe
maakt zij het? Hoe gewent zij zich
aan dit nieuwe vertrek?"
De oogen gericht op een binnendeur
die met massief ijzeren bouten besla
gen was antwoordde zij. ,rAIs ik bij
baar ben. zit zij zonder opzien en zon
der spreken, steeds in haar gebeden
boek te lezen. Zij heeft nog geen
woord geeproken sinds zij in dit ver
trek gebracht werd. Doch als zij alleen
is, weent zij. Ik heb het door de deur
heen gehoon!. Zii weent hartstochte
lijk cn roept haar man, om haar te
komen redden."
..Ik wilde dat ik hem hier met een
prop in den mond tegen de deur kon
aanzetten, om haar te hooren". zeide
de hertog.
..Zij ziet er uit alBof zij ervan zal
sterven." vervolgde de oude vrouw.
,-Doch zoover ik kan oordeelen. edele
heer. en >k heb veel gevangenen bij
gewoond, zult gij haar gee9t nimmer
broken."
..Zij moet tot vernedering ge
bracht worden," mompelde hij. „zij
moet op de knieën neerzinken om mij
om genade te smeeken."
Toen opende hii de zware deur. die
o scharrjjeren knarste, en liet vanaf
twee treden, de oogen over Isotta's
kerker heenwaren.
liet was een soort van steenen ca
chot, hoog, doch donker, met. een bo
ven ingezet venstor dat, hoewel vol
komen buiten bereik, toch door een
dik ijzeren hek beschut was. De muren
waren met verkleurde kieeden behan
gen. welke als veroverde vlaggen,
somber en slap neerhingen. Een groo
te donkere kist stond tegen den muur
en daarboven hing een lantaarn, die
aangestoken werd als 't donker was
geworden.
In 't zwart gekleed scheen Visconti
daar bovenaan de treden staand, óón
met de duisternis. Hij richtte zijn
groote grijze oogen reoht op de ge
vangene die, in een hoogen zwarten
stoel gezeten, de fijne handen op het
verkleurde fluweel der armen, de voe
ten op een houten bankje liet rusten.
Schoon en edel van gelaat, d roe een
hare trekken den stempel van lijden
bare oogen waren rood van gestorte
tranen, tiaar zacht goud-gele haar
was under een witten sluier verbor
gen. De oogen neergeslagen op een
klein boek dat op hare knieën rustte,
duidde zij zelfs iet door de minste
trilling van haar hand aan dat zij zich
Visconti's tegenwoordigheid be
wust. was.
Inwendig woedend wachtte hij, te
vergeefs naar woorden zoekend om
deze stilte tc verbreken. Eindelijk trad
hij langzaam het vertrek binnen, de
oogen nog steeds op haar gericht. Zij
sloce echter de hare niet op en bleef
doodstil zitten. Met, onihoorbaren tred
liep hij het vertrek door, lichtte de
kieeden langs den muur op en klopte
met zijn dolk tegen de steenen, wat
echter geheel onnoodig was, want ie
dere poging tot ontvluchten zou krank
zinnigheid geweest zijn. en Isotta
d'Este was geen vrouw om zich aan
krankzinnigheid over te geven. Toch
was heb hem voldoende te zien, dat. zij
zeker, dubbel zeker gevangen zat. Hij
onderzocht ieder hoekje, ieder gaatje
van het vertrek, af en toe een blik op
haar werpend.
Zij scheen zich echter niet bi wust- dat
hare eenzaamheid verbroken was, be-,
halve toen hij een oogenblik langs
haar heen liep en zij den sleep van
haar kleed naar zich toetrok, als ware
een leproos in hare nabijheid geko
men. i
De beweging betcekende niet veel,
doch vertoornde hem zoozeer, dat
haar leven voor een oogenblik in ge
vaar was. daar zijn haat hem bijna
overmeesterde. Achter haar stoel
siaand, half besloten haar overhoop
te steken, bemerkte hij opeens den
ring aan haar vinger. Aanstonds ver
anderde de uitdrukking van zijn ge
laat. Glimlachend liet hii de opgehe
ven hand weer zakken. Het was een
ring met een paarl. waarop het wa
pen van Delia Scala gegraveerd stond
en dien zij aan den derden vinger
droeg haar trouwring. Glimlachend
bukte hij zich, hief haar hand op en
dacht: ..Zou zij" dit stilzwijgend toe
staan?"
Een oogenblik scheen zij zich te wil
len verzetten, want zij hield dc fijne
vingeren krampachtig samengekromd,
totdat zij zich scheen te bedenken en
haar hand slap in de zijne liet, slechts
door een onmerkbare trilling verra
dend dat zij wist, dat de ring haar ont
nomen was.
Zij legde de beroofde hand weder
om op den fluweelen arm van den
stoel neder, de oogen stijf op het boek
gevestigd.
Even zwijgerd als hij binnengeko
men was. keerde hij weer naar de
deur terug.* waar hij nogmaals naar
haar omkeek, verbaasd over zulk een
zelfbeheersohing.
Zij was rechtop en met opgeheven
hoofd blijven zitten.
Met voldoening zag hij echter haar
borst wegens ingehouden snikken op
en neer gaan. en de vaste lijn van haar
mond trillen.
Een oogenblik nog bleef hij staan,
terwij! een flauwe zonnestraal den
ring in zijn hand deed schitteren.
Toen sloeg de deur weer dicht, de
grerjdels werden teruggeschoven en
hij was verdwenen.
(Wordt vervolgd).
