HAARLEM'S DAGBLAD
UNITED TELEGRAPH
Buitenlandsch Overzicht
Van het Politieke Tournooiveld
VRIJDAG 26 JUNI 1925 - VIERDE BÏ.4D
DIENST VAN DE
.(V'au pnzeu bijzo nricran oorresroondent).
ROALD AMUNDSEN
ROALD AMUNDSEN.
Voor den ontdekker van do Noord,
wettelijk* doorvaart eu van de Zuid
pool was het poolouderroek levenstaak.
Reeds in zijn priUe jeugri raakte dn
jeugdige Amundsen, die op 16 Juli
1S72 te Borje in Noorwegen is gebo*
ren, in geestdrift over de btschrijvin.
gen van de groote pioniers, die het Ijs.
zeegebied binnendrongen «n het w
het bijzonder het tragische lot
John Franklin dat zijn ontvankelijk gc'
moed sterk aangreep. Gelijk Sir John
franklin voor een wetenschappelijk
vraagstuk rijn leven had opgeofferd zoo
voelde ook de jonge Aiuuudscn
kracht in zich, zichzelf als inzet voor
zijn doel op te ofteren. In het bij.">i
tier het mislukte wore van Franklin,
de ontdekking van de Noordwcitpas-
sage, liet hem gee a rust. Toen Fritjof
Nanoen op 30 Met 1S89, tcrugkeerend
van zijn ici-, naar Groenland de fjord
van Christian ia binnenvoer, was Amund
sen zeventien jaar oud. een van
de meest geestdriftige getuigen van de
enthousiaste ontvangst, die den beroem
den landgenoot ten deel viel ec reeds
in die dagea stond bij hem het besluit
«rast dat hij het mislukte werk van
Franklin met succes rou voltooien.
Maar hoe wordt men zoo maar ter"
stond Poolreir.ger? Amundsea» mooier
wilde van de buitenissige ea gevaarlij"
ie plannen van haar zoon niets weten.
Het wa» rijn plan geweest, Kansen op
Zijn grootea tocht ia de Noordelijke lji
die in 1893 beg on, te vergezellen:
opnieuw was het zijn moeder, die hem
er van afhield. Toen rij echter kort
daarna stierf, was er geen houden meer
aan. Hij «af zijn stu'die op, monsterde
in iSo-t als lichtmatroos op c«n zee-
honden jager <ru voer mee do IJszee. 1:1.
JVtltii» dtftd hij «amen als stuurman
to toen in 1S97 de Belgische Zuidpool*
«xpeditio onder leiding van Adricn
Gcrlache met do „Bclgica" naar het
Zuidpoolgobied vertrok, was Roald
Auuundsen als eerste luitenant aan
boord en verdiende zijn eerste sporen
a's Poolondcrzocker. In do koude
woestijn van het Zuidpoolgebied w
bet verlangen van Amundsen naar do
Noordpool nog grootcr; want do drooin
van zijn jongensjaren, <lc Noordwcste.
lijk* doorvaart tc vinden, kwam telkens
en telkens weer bij hem op, aan deze
cuiver geografische taak wilde hij een
tweede van eminent weteaschap;>elijke
beteeken is verbinden: de magnetische
Noordpool opnieuw vast te stellen. Se-
den Ross de plaats van de magnetische
pool bpaald had, was er gen nieuwe
vaststelling me«r gevolgd en de omstan
digbeid, dat do magnetische polen van
plaats veranderen, maakte haar nieuwe
plaatsbepaling in het belang niet alleen
van cc wetenschappelijke nauwkeurig*
beid, maar ook in verband met de vei"
ligneid van de zeescheepvaart op den
cuur onontbeerlijk- Zoo kwam het, dat
Amundsen naar Hamburg vertrok, waar
hij een bcioek bracht aan professor
Voa Neumayer, indertijd directeur van
den weerkundigen dienst, die a's dc
grootste autoriteit werd beschouwd ia
alle vraagstukken betreffendo het mag
netisme van de aarde- Amundsen ver
huisde we'-dra voor verscheidene maan
den naar Hamburg, waar bij onder lei*
ding van Neumayer bij den metorologi-
schesj dienst zijn wetenschappelijke op
leiding kreeg. Ia het jaar 1901 kocht
hij cm klein zeilschip, de „Gjóa", om
daarmede studiereizen in de Noorde
lijke IJszee te ondernemen. De weten
schappelijke resultaten van dei* toch
ten bewerkt® niemand minder dan
Kansen, aan wien Amundsen inmiddels
rijn plannen had medegedeeld. Met
steun van Nanscn werd het hem pas
mogelijk inct de verwezenlijking van
zijn plannen een aanvang to mak*:
Grooio moeilijkheden veroorzaakte het
bijeenbrengen van dc noodige gcldmkl.
delen; tenslotte waren «venwel ook
deze moeilijkheden overwonnen; de
„Gjóa" was voor haar bijzondere doel
einden versterkt en practisch ingericht
en met dit kleinste van alle PooLscae-
pen, die ooi: voor onderzoekingen in
het Pool zeegebied waren vertrokken,
begon Roald Amundsen in 1903, pas 31
jaar oud, zijn tocht in ce IJszee. Het
lichte, bewegelijke schip bleek bijzon
der geschikt te zijn voor 't varen door
nauwe, met drijfijs gevulde geulen
baaien aan de Noordwestelijke kust
van het Amerikaansche vasteland.
Lang? de Westkust van het schierei
land Boothia Felix koerste de »'9iöa"
naar de Zuidkust van King Williams-
land, waar Amundsen een veilige baat
vond, die hij Gjöahaven noemde; bier
s'oeg hij zijn winterverblijf op en ver.
richtte negentien maanden achtereen
magnetische en meteorologische waar.
nemingen. Nadat do plaats van do mag
nctischa Noordpool nauwkeurig was
vastgesteld, begon hij in den zomer van
1905 de eigenlijke Noordwestelijke door
vaart; tusschen King Williams «a Vie.
torialand eenerziids en het vasteland
pa» Amerika aan dea aodcyea
koerste de „Gjöa" met vele gevaren
door het drijfijs. Na een derde over
wintering keerde de succesvolle onder
zoeker in October 1905 door de Bclr
riiigsuaat over San Fzancisco terug,
door de geheeie wereld bewonderd
beroemd geworden door een prest
die tot dat oogenblik nog niemand was
gelukt.
De tweede groote prestatie van Amund
sen was de ontdekking v*r. Zuid
pool Men herinnert zich veMi-at, dat
Amundsen destijds, thans ongeveer
twaalf jaar geleden, op weg was naar
de Noordelijke IJszee en zich met dc
„Frarn" nabij kaap Hoorn bevond. Des
te grooter was de verbazing van de
geheeie wereld, toea het bericht bin.
nenkwam, dat de „Fram" van Madeira
uit van koers was veranderd
Amundsen had besloten, ia plaats van
«•-aar de Noordelijke, naar ce Zuidelijke
IJ-zee te gaan, om de Zuidpool te be.
reiken. Do psychologische reden voor
dere verandering van plan was het feit,
dat Wc inmiddels aan den Poolreiziger
Peary. was gelukt dc Noordpool te be
reiken. Bovendien had de avonturier
bedrieger Cook kort tevoren de wereld
in rep eu roer gebracht met het be
richt, dat hij de Noordpool zou hebben
bereikt. Zoo was het Noodpoolondcr*
zoek een beetje in discrediet geraakt,
vooral ook, omdat Pearys berekeningen
bij wetenschappelijk onderzoek kleine
rgivsingen bicken te bevatten, waar
uit bleek, dat Peary niet precies aan
do Pool, zij het dan ook wel in de
middellijke nabijheid was geweest.
Na een driesten, maar kalm en zorg.
uldig voorbereiden tocht kwam Amund
ten na een sledetocbt van 45 dagen
over het 2300 M. hooge, mot ijs bedek
te anarctische vasteland op 14 Decem
ber 1911 met vier begeleiders aan de
Zuidpool aan. In eenvoudige maar daar
door te aangrijpender bewoordingen
heeft Amundsea deze grootste uioraf
van zijn leven geschetst, hoe dc vijf
mannen om drie uur des namiddags
van den genoemden dag op de plaats
die volgens hun berekeningen dc Zuid
pool moest zijn. in een kring gingen
staan, om dc zijden Noorsche flag, die
hun door de Koningin was meegegc*
met een drievoudig hoera: op het
Noorsche vaderland tc btjichen. Men
weet, dat de ongelukkige kapitein
Scott enkele wekec later dere vlag nog
aantrof en zeer terneergeslagen moest
erkenen, dat zijn Noorsche concurrent
hem wa» voor geweest. Misschien
heeft ccze tegenslag en de neerriach'
tigheid daarover ook de lichamelijke
weerstandskracht van Scott en zijn mak
kers vet zwakt «n tot hun tragischcn
dood in het ijs op den terugweg van
do Pool mecegowerkt.
Amundsen's streven was er nu
r:eht, na dc Zuidpool ook de Noordpool
tc bereiken. Nog tijdens den oorlog, i
1918, begon bij een Noordpoolcxpcdrti
Hij moest wegens do dikke ijsmassa'
reeds in October «O'S nabij Tsjeljuhin
winteren «n kon eerst in den xc
mor van 1919 den tocht met de „Maud1
voortzetten. Den volgenden winter
bracht bij door bij de Axonseihndcn,
ijo mijlen ten Oosten van dc Koly*
marmer in 'Siberië, Het gelukte- hem
indertijd niet, rijn doel to bereiken. Hij
keerde naar Europa terug, maar het
gelukte hem niet, de geldmiddelen voor
c*n nieuwe expeditie bijeen te bren
gen, Do IJszee heeft de Poolreizigers
tot dusver onoverkomelijke moeilijkhe
den veroorzaakt. Ook Peary heeft dc
Pool niet bereikt, ofschoon hij zeer
dicht ia de nabijheid is gtwecst. Re«ds
vroege.- heeft Andree met een luchtbal
lon gepoogd over de Noordpool te gaan
Ook bij koos Spitsbergen als uit*,
punt. Op e*n Julidag, in 1897 steeg hij
op va is niet teruggekeerd. Met
tik eer. vaartuig het waagstuk te on.
cernernea, was roekelooshei-d Voorzien,
ttger ging de Amerikaan Wellman te
wrr, zonder echter noemenswaard re^
sultaat te bereiken. De middelen *aJ
ren onvoldoende.
Toen besloot Amundsen het vlieg
tuig aan het Poolonderzoek dienstbaar
te maken- Hij heeft zijn vermogen en
jaren van rijn 'even opgeofferd voor
do voorbereiding van zijn expeditie,
waartoe do geldmiddelen voor de helft
van zijn metgezel en vriend Lincoln Ells
worth afkomstig waren, terwijl de
Noorsche regeering Nonsens beroemde
Poolscbip „Fram" had beschikbaar ge
steld. «ie Noorsche luchtvaartclub voor
dc beide vliegtuigen on voor de gehcelc
Jtrusiing had gezorgd. Een tweede
schip, de „Hobby" heeft de reis mee
gemaakt. Dit vaartuig werd in Maart
in Trotnsö bevracht en begaf zich ver-
volgens naar Narvik, waar het op 2
April aankwam en daar van do „Vcga"
do kisten met de vliegtuigen overnam.
Het waren in Pisa geconstrueerde Dor.
nicrvliegtuigen, die bij volle belasting
een «nclheid konden ontwikkelen van
ongeveer 150 K-M. per uur. Elk van
do toestellen was uitgerust met twee
motoren, waarvan er echter één vol
doende was om ingevai de andere wei
gerde, voortzetting van den vliegtocht
mogelijk te iaakcn- liet geste' be
stond uit zoodanig geconstrueerde s'c"
den, dat landing en vertrek zoowel op
als op water mogelijk was. leder van
dc toestellen wcog 3200 K.G. en was iu
staat een nuttigen las; tc vervoeren
2S00 K-G- Om bevriezen van het
koelwater en van de olie te voorkomen,
waren de machines voorzien van toc-
tellcn, die verwarming mogelijk maak
ten en die bijvoorbeeld in staal zijn ge.
bleken, dc in den motorgondel he«:
schende temperatuur Van bijna 12 gra
den onder nul binnen twee uur tot 25
graden boven nul te verhoogen. Bij
zondere aandacht was besteed aan dc
navigatie-instrumenten. De magnetische
omstandigheden van 't poolgebied zijn
nog onbekend. Men moest daarom op
onvoorziene magnetische invloeden, die
cea onjuistea stand van het compas zoo
den kunnen veroorzaken, zijn voorbe-
■reid.
Dc magneetnaald wijst naar de mag
netische, aict naar de geografische
Noordpool. De hoek, die door beide lij
nen wordt ingesloten heet miswijzing
en daarmede wordt bij de gewone navi
gatie steeds rekening gehouden. Nu
kende men de grootte van deze miswij
zing in het te onderzoeken gebied niet,
men kon haar met waarnemingen, die
in de buurt van de pool zijn gedaan, 1
slechts bij benadering vaststellen- Be
vindt men zich echter aan de Noord"
poo' dan onbb'eekt het eene been van
den hoek. Dat is een moeilijkheid. Daar
bij komt, dat in de nabijheid van de
magnetische pool en de geografi
sche is daar «iet zoo ver van verwij
derd de aantrekkingskracht niet al,
leen merkbaar is door eon zijdcling-
sche afwijking van de magneetnaald,
men declinatie noemt, maar ook
door een verticale afwijking, de inclina-
i!e Dit alles te zamen vcooizaakt, dat
compaswaameraingen in de nabijheid
van de pool onnauwkeurig moeten zijn.
Dit gaf Amundsen aanleiding, een
eigen zoncompas uit te denken, dat het
mogelijk maakte, de richting te bepa
len naar den stand van de zon, die
zich in dezen tijd van het jaar als een
wiel langs den horizon beweegt. De
firma Gocrz had naar eea door Amund
sen zelf vervaardigd model een instru
ment vervaardigd, waarbij eon peri
coop het beeld van de zon op een mat.
glas projecteerde. De periscoop werd
bewogen door een uurwerk, zoodat het
beeld van de zon indien de koers hei
zelfde bleef, steeds op dezelfde plaats
van het matglas bleef. Door de ver
plaatsing van het beeld kon men de
afwijking van de Noord"Zuid-lijn vast.
stel.en. Aldus schenen alle factoren sa.
men te werken, om het succes van
Amundsens expeditie te verzekeren; de
omstandigheden hebben het echter an-
ders gewild.
INCEZONDEN MED E O EE LIN CEN a GO Cts. per regel.
Vergeet bij Uw picnic nooit Franken's Gebak.
Z'n Cake, z'n Banket, z'n Beschuiten!
Hetzij, ge per fiets gaat, per trein of per boot,
Neem Franken's Gebak mee naar buiten!
Met Franken's Gebak stelt ge ieder tevreê.
Laat heel het gezelschap eens snoepen!
Want Franken's Gebak is voortreff'lijk bereid.
Men zal er met lof over roepen!
HET TARIEF-ONTWERP IN DU ITSCHLAND,
DE TROEBELEN IN CHINA.
EEN STAATSGREEP IN GRIEKENLAND.
DE FINANCIEELE PLANNEN VAN CAILLAUX.
De voorgestelde douat.t»
tarieven i» den Rijksdag.
Bij dc voortz«t'ing der Rijksdagde-
bu'W-u over do douanetarieven verde
digde dc Dui'soh-Na'ionale afgevaar
digde Tliomscn het regeeringsontwei p
Spreker reide, dat de Dui'sch-Nalio-
nalen er voor opkomen, dat ook oof',
groenten en andere tuinbouwproducten
.-iu-rnid zullen worden door mini
mum réchten hc-geen de kleine grond
bezitters ten goede zal komen. Verder
wvnscbeu de Duitsch-Na'ionalendat
de invoer van luxe-artikelen bemoei
lijkt wordt.
I)e Centrumsafgevaardigde Dc«atier
achtte eveneens bescherming van den
landbouw noodzakelijk. Aan vrijhart-
del ie lliej 'e denken. Daarom mo-a
'ook Dtii'tv. lil.ind invoerrechten hebben.
De noodzakelijke industrieel© rechten
mogen evenwel niet zonder de noml-
zjikolijko agrarische rechten worden
ingevoerd. Het Centrum is voor
spoedige afhandeling van dit on'Werp.
Dr. Schneider van de Duitscho Volks
partij wees er ot), dat in het belang
van de Dui'eche handelspolitiek de af
handeling van het ontwerp nie' ui'ge.
stolid mag worden tot hot najaar.
I)o communistische afgevaardigde
RooenlxTg be'oogde, da' hel lo' van
de arbeiders in Duitechland niet alleen
afhankelijk is van liet niet invoeren
van graanrechten, maar ook van het;
niet invoeren van indus'rieele rech
ten. De communisten kunnen in he'
belang der onderdrukte arbeiders het
ontwerp in zijn huidigen vorm niet
aanvaarden.
Het gebourdo te Kanion.
Ui' Kenton word' draadloos mede-
gedeelri/da' een groo'e demonstratie
van studenten door de straten 'rok.
'oen plo'seling. zooals gemeld. h«t
vuur op Sjamien werd geopend. Alle
berichten s'emrnon overeen das de Rue-
st-ii voor de incidenten verantwoorde
lijk zijn. Eenige van hen ziju gezien,
schietende van ui'- gebouwen aan de
Chineesche zijde van de rivier, waar
barnkken waren opgericht. De op'och'
werd gehouden in weerwil van do no'a
van den consul-generaal aan de regee-
ring te Kan'on. In den optocht bevon
den zich ook honderden schoolkinde
ren. Cadetten, opgeleid door Russische
officieren 'en ge'-ale van 20003000 na
men eveneens deel aan de demonstra
te.
Een botronwbaar ooggetuige meld',
da' de cadetk-n werden aangevoerd
door bereden Russen, die maskers
droegen. Een der Russen vuurde twee
schoten af. waarna de cadetten een sal
vo afvuurden in de richting van Sja
mien. Vrouwen en kinderen en andere
noncombattjuiten hebben, zooals ge
meld, in allerijl de stad verla'en. Ma
trozen en vrijwilligers van verschillen
de btli'enlandlsChe mogendheden beant
woordden hol geweervuur, daarmee
den terugtocht dekkende van den con
sul en enkele zeeofficieren.
Het is een opmerkelijk fei*. dat de
vrijwilligers order hadden gekregen,
hun geweren niet te laden voorde'
daar'oe door den maritiemen comman
dant bevel is gegeven, zoodat zij on
mogelijk bet eerst hebben lrunnen vu
ren. De Chineezen bleven aanvallen en
tracht'en de bruggen te bestormen. Do
machinegeweren van Sjamien openden
daarop het vuur, waardoor honderden
werden gewond. De aanval werd afge
slagen. doch de elec'riciku'stoevoer
naar Sjamien werd afgesneden, zoodat
men den gehcelen nacht in 't donker
zat. Vrouwen en kinderen zijn aan
boord gebracht van een kanonneerboot
gedelegeerden k>t regeling van het con
flict. in de tweede wordt de veraie'i-
?ing van het verdrag geeiech'.
l'it Hongkong wordt gemeld, da' de
'oestand te Kan'on hoogs'- ernstig is.
De Britsche marine tref' de noouige
voorbereidende maatregelen. Men ver
wacht nieuwe 'roebelen. He'- Engelsche
s'oomschip „Honam" is uit Kanton k-
Hongkong aangekomen me' 600 Engel-
he, Amerikaansche, Por"-ugeeschu en
Indische vluchtelingen.
Te Sjanghai verwachtte men Donder,
dag groo'e demonstraties.
Te Sjanghai iö bericht ontvangen,
da' de Japansche consuls te Tsjoeng-
kiang eu Tsjoengking door hc-- grauw
zijn gemolesteerd. Ile eers'e heeft ge-
noi-gdoenine geeisch' en bij gebreke
hiervan gedreigd, dat Japan tot krach
tige tegenmaatregelen zal overgaan.
Een bericht uil Tatejau, 18Ö0 mijlen
ten wee'eu van Kanton, over een aan
slag op een Japansch gezelschap, word'
bevestigd. Hierbij zou een Japanner
gedood en 'wee gewond zijn.
Voor's worden plunderingen op
groote schaal gemeld te Ningpo, als
gevolg van tegen de vreemdelingen ge
richte rolletjes.
Do verliezen ann Chineescho zijde als
gevolg van de sell ie'par tij 'e Sjamien
bedragen hoogstens 30 doodeu en
gewonden.
Te Hongkong s'aken 'hans alle e'u-
wudoors, en victualiën-leveranciers,
waardoor vrijwel de geheeie scheep
vaart lamgelegd is.
Voorts word", 'e Hongkong vernomen
'•it beide par'ijen te Kan'on zich op
ccn nieuw «reffen voorbereiden. De re-
xeering heeft verdere aanvallen op de
Europeesche wijk verboden.
Blijkens een draadloos bericht uft
kio. heeft de Japanfiche minister
van Buiten!andsche Zaken aan de re-
georing medegedeeld, da', het «enige,
aa' Japan bij den huidigen toes'and
in China kan doen. is, met de andere
landen samen Ie werken.
De politie <e Sjanghai heef' inlich
tingen ontvangen betreffende een
wijdver'akt complo' van s'udenten.
die me' gehuurde au'o's om do vreem
de nederzetting wilden rijden en deze
met bommen en schietwapenen wilden
bestoken. Er zijn vrijwilligers opge-
riepen, die me' keurkorps politie
dienaren de gevaarlijke punten bewa
ken en naar wapen voorraden zoeken.
Het Jongste Fransche le-
gertoerlcht uit Marokko.
luidt:
Ten Noorden van Wezzan is de toe
stand onveranderd. In den sector van
Teroeal heeft een vliegende colon
ne het gestelde doel zonder moeite
bereikt, ondanks talrijke aanvallen
van opstandige stammen. In het cen
trum werd Taoenat van- proviand
voorzien, zonder dat incidenten voor
vielen.
Meer naar het Oosten drongen
sterke groepen R-iffi en opstandelin
gen het gebied ten Zuiden va.n Ain-
kastoef binnen, waar zij in botsing
kwamen met Marokkanen bijgestaan
door Fransche troepen en vliegtuig
eskaders-
Alle maatregelen zijn getroffen-
n de vijandelijke bedreiging in de
zen sector te keeren.
Uit Casablanca wordt gemeld dat
generaal Pon een bezoek'aan het
hospitaal heeft, gebracht, waar hij
constateerde, dat dc meest mogelijke
zorg aan de gewonden wordt gewijd,
zoonat er tot heden niet één doode te
betreuren was ouder de gewonden,
en ot> rivierschepen en naar Hongkong die van het front werden l innen ge'
gebracht. Sjamien is 'hans het tooneel
ran con slagveld, waarheen Indische
roepen t«r verdediging worden gezon
den.
De toestand In China
hoogst ernstig
De Chineesche minis'er van Bui'en-
landsche Zaken heeft aan de diploma
tieke vertegenwoordigers 'wco nota's
overhandigd. In de eers'e no'a worden
de eischen herhaald, welke te Sjanghai
geformuleerd zijn door de Chineesche
bracht.
Hot Amerikaansche Boode Kruis
heeft een rift van IOCO dollar aan het
Fransche Roodö Kruis overgemaakt,
zulks ten bate der gewonden in Ma
rokko.
Militaire revoluties in
Criekonland.
In de laatste dagen was de onle-
_JgeL
vredenheid in het leger met de poli
tieke verhoudingen in Giekenland
voortdurend gegroeid- De regeering
had yan de Woensdag gehouden Ka
merzitting- waarin besloten wera tot
verdubbeling va» de legerbegrooting
van I op g milliard drachmen en de
onmiddellijke bestelling van honderd
duizend gc-weren een ontspanning
verwacht, maar bleek zich hierin ver
gist te hebben.
Donderdagmorgen vroeg brak 'de
revolutie uit, welke uitging van het
Macedonische en Traeisch leger,
waarbij zich do vloot en heb garni
zoen van Athene aansloot. Aan het
hoofd der beweging sitaafc generaal
Pan gal 09, die do president van de
republiek en den minister-president
Miclialakopoelos het ultimatum stel
de, dat de Tegeering voor Donder
dagmiddag moest aftreden, zooals het
leger en de vloot hadden besloten,
daar volgens een door de revolution-
naire leiding uitgegeven, uiteenzet
ting de binnenlandsche en buiten-
landsche politiek der regeering voos
het land verderfelijk was.
De regeering is afgetreden-
De president der republiek heeft Papa.
nastasioé met de vorming van een kabinet
belast.
I'angalos zal waarschijnlijk minister vart
Oort,„- worden en Iladjikiriotis minister
van Marine. Het verkeer ligt totaal stil,
alle zaken tui de beuxa zijn gesloten. Tob
dusver zijta geen dooden gevallen.
De revolntiontcatren zijn volgens berich
ten uit Belgrado den toestand volkomes*
Vior saneerlng6voorstellen
van Caillaux.
Men verklaart, dat Caillaux vaar sa.
noeringsvoorztellen heeft itngedïend, be-
trekMng hebbende op ten eerste een „pla
fond unique" voor de baarkbiJjetten en
edhatkistbonsj 2e. een moratorium; 3e
vermeerder Lag van de fiduciaire bankbij-
jettenuitgifte; 4e converale gebasseerd op
een nieuwe uitgifte van boise tegen. ver.
laagden interest met wisselgaxaatie.
EERSTE KAMER
Men moet bij de Eerste Kamer op al
lerlei gebeurlijkheden voorbereid zijn.
In dc parlemcutaire regionen is niets
zoo wisselvallig als ce Senaat. De meest
agressieve voorloopjge versiagen wor
den uitgebracht over wetsontwerpen,
die men zonder discussie en zo"der
hoofdelijke stemming aanneemt. Niets
kwaads aankondigende voorloopige
verslagen als het geval was bij het
deze weck verworpen kieswet-ontwerp,
je, dat de gewetensbezwaren tegen
stemplicht wilde ontzien loopea meer
dan eens op verwerping uit-
En vandaag we dachten minstens
een heelen dag nog te „zitten", mis
schien zelfs op Vrijdag nog te moeten
terugkomen eu daar gaat op 1 uur de
Senaat al naar huis, na een magere an.
derhalf uur vergaderens.
Over de tegemoetkoming- aan de Zui
dcrzcevisschersbevolking, over de pen
sioenregeling voor het spoorwegperso
neel werd het een en ander gezegd. Bei
de ontwerpen ook ^zija zonder hoofde
lijke stemmen aanvaard, ondanks de cri
tick. En toen ging het vliegensvlug
naar het eind der agenda- Over enkele
onteigonir.gsontwerpjcs in Limburg en
Noord-Brabant werd natuurlijk niets
gezegd. Maar ook viel geen woord over
de Tegeling voor het verleenen van
mijnconeesries (inschakelen van dc
volksvertegenwoordiging), geen woord
over de wijziging van de Drankwet
(logccnentsvergunningen), geen woord
over dc Hcerlenschc quaestie wat
keek minister Aalberse glunder!
geen woord ook over het ontwerp tot
nieuwe wetboek van Strafvordering,
geen woor dook over het ontwerp tot
uitbreiding van de mogelijkheid van
toepassing van de straf van geldboete.
Maar dit was ongetwijfeld te danken
aan de afwezigheid van den heer Men-
dels.
Het einde kwam spoedig. En daar.
mede het einde voor het huidig zittings
jaar. Want ook de Eerste Kamer zal
niet meer bijeenkomen vóór den derden
Dinsdag ia September-
De heeren LINDEIJER en HAAZE*
ZEVOET hebben jegens minister van
Swaay hun ernstige teleurstelling uit
gesproken over de wijze waarop
Zuiderzeovisscliers, die bij de afsluiting
25 JUNI
Vlug werk
en de drooglegging van de Zuiderzee
schade zouden lijden, wilde tegemoet
komen, Tegemoet komen door crediet,
verleening, niet door schadevergoeding
wegens waardevermindering van eigen
dommen. En toch drongen de beide hee
ren daarop aan- De MINISTER was
er ten eenenmale ongeneigd toe, om.
dat hij van het beginsel zeide uit te
gaaa dat nog nimmer bij den aanleg
van openbare werken als spoorwegen
b.v. schadevergoeding was gegeven
wegens waardevermindering. Of dit be
ginsel nu echter zoo maar kon worden
toegepast op 'n geval als de droogleg
ging van de Zuiderzee? Intusschen, de
minister was tot vergoeding niet bereid
omdat hij er van vreesde dat de men*
schen, zoolang zij nog geld hadden, niet
zouden uitzien naar nieuwe middelen
van bestaan, wat toch dringend noodig
is. Daartegen merkte de heer Haaze.
voet op, dat de Zuiderzeebevolking zeer
ongeneigd is uit de Staatsruif te etem
Hij verkreeg als eenig gunstig ant
woord slechts des ministers uitspraak,
dat de credietregeling zoo breed moge.
lijk moest worden opgevat door de re.
gelende generale commissie. Dat hij
zelfs bereid was ook waardeverminde
ring uit te betalen, indien dit de ere"
dienvaardigheid van den betrokkene
steunen kan-
Gelijk gezegd, stemming was niet
noodig.
Bij de pensioenregeling heeft ce heer
MOLTMA.KER eenïge desiderata uit
gesproken. Hij kreeg nul op het rekest.
•De MINISTER verwees hem eenvou.
dig naar wat in de Tweede Kamer ge
zegd was- Dat de heer Moltmaker eer
gon dit gemakkelijke en eenvoudige
verwijzen opkwam valt te begrijpen.
Waardoor is er anders en Eerste Ka
mer? Toch om, wanneer die er zijn, de
bezwaren opnieuw te bezien.
Dc heer MOLTMAKER wenschte in
het beheer van het pensioenfonds ook
personeelvertegenwoordiging, wenschte
oen betere regeling voor het vroeg-af*
gekeurde machine-personeel en maat.
regelen voor de menschen van 1903.
Deze laatste maatregelen wilde de MI
NISTER niet bij de pensioenwet doen
nemen, doch afzonderlijk-
INTIMUS.
Binnenland
TWEEDE KAMER
VERKIEZINGEN
EEN RAD,O-REDE VAN MR.
DRESSELHUYS.
voorzitter van den Vrijheidsbond, mr.
11. C. Drcsselhuys. zal as. Dïnsdagvond tus.
>chen 9.19 en 9.45 een redevoering houden
den ridio-omroep te Hilversum.
Duitsche uitzonderings
tarieven
Nadeelige invloed op het
Rotterdamsche haveuverkeer
Gedeeltelijke tegemoetkoming
Aan bel antwoord cy de vraag van dei,
beer Van Lanschot, betreffende den na.
deeligcn invloed, dien bet verkeer over
de Rotterdamsche haven ondervindt van
de uitzonder mgstarieven op de Duitsibe
spoorwegen voor transporten van hit
binnenland naar de Duitsche havens, out.
leen 011 wo:
Do toezegging die de Duitsche r.jgeering
destijds tegenover Hr. Ms. gezant to Ber.
lijm heeft, gedaan, waarbij een vö:t do
Nederlandse!)0 'belangen bevredigende re
geling vra do quaestie der uUzonderings-
vea op do Duitsche spoorwegen voor
transporten uit het binnenland naar (Je
Duitsche havens in uitzicht werd gesteld,
zijn sedert dien ten deele ingelost, door
van af 1 Jnnuax 1825 een vijftal uiL
zondering.-tarieven werden ingevoerd voor
transporten van het Duitsche binnenland
de Nederlandsche havens.
Intusschen is dit slechts een gedeeltelijke
tegemoetkoming aan de dezerziidsche aan
spraken tor zake, waarin niet kan warden
berust.
I11 verband hionuede deelt de Minister
■an Buitenlandsche Zaken mede. dat Ie
besprekingen roet de Duitsche Rage;ring
worden voortgezet, ten einde te trachten
het daarheen te voeren, dnt voldoening
aan de Nedorlandsche verlangens wordt
verkregen. -
VRIJHEIDSBOND-
Te Venlo is een afdceling van den Vrij.
heidsbond opgeiiclit-
GEVAARI.IJKE MESSTEEK.
Te Zaltliommol heeft in een vechtpartij de
16-jarige W. den ijsco.verkooper -Ir. met een
les in den rug gestoken, waarbij een long
rerd geraakt. De getroffene is in levensge
vaarlijken toestand naar; het gasthuis over
gebracht. y
DOODELIJK ONGELUK.
Een gehuwde. Duitsche arbeider, werkzaam
bij ten DuiUche firma op de Staatsmijn Mau
/its is van een to.meter hooge stelling naai;
beneden gevallen en kwam daarb:j met het
hoofd terecht op een zwaren ijzeren balk.
Dc ongelukkige was terstond dood.
KOLONIALE TENTOONSTELLING TB
LAUSANNE.
Me 1 meldt aan het Haagscbe Anetr-kan,
toor:
Van 17 Juni—zy Juli e.k. zal te Lausane da
..Foïre Internationale de Produits Coloniaux
et Exotlques" plaats vinden.
Ook Nederland zal daar aan 'g rijn en
u el met een gezamenlijke inzendi ig, welke op
verzoek van de 2fdeeüng Handel, het Depar
tement van Buitenlandsche Zaken en het De
partement van Koloniën gereed gemaakt
dooi* de afdeeling H3ndelsmuse-,m van he:
Koloniaal Instituut, de dire::ie der Itan.de's.
inrichtingen van Amsterdam en de hao'dst,
deeling Havenwerken van Rotterdam
Ir. Utcrmark van het Kolonial Instituut
Kindt zich sinds eer naar wekes telLausso.
a om bij de aankleeding van de aan Ne.
dcrland afgestane ruimte (ongeveer 250 M.j
t- .eicht uit te oefenen en de r.p,ie'.!ï ,g der;
uitg,<>,ncidc veelsoortige verzamelingen te
verzorgen. Ongetwijfeld zal het aait-ekke-
lijk geheel niet nalaten de aandarht van de
bezoekers te trekken.
Aan dc binnenzijde van de zaal wordt een
groot fries gevormd door de schilderijen van
llobbc Smith, let havenbedrijf van Amster
dam betreffend, cn in bruikleen afgestaan
door den directeur van het Stedelijk Museum
te Amsterdam. Langs een (Lr wanden wordt
een ruimte van 16 maal 13 M. ingenomen
door de inzendingen van Rotterdam en Am.
Sterdam (grafieken, plastieken, maquettes,
kaarten, foto's, transparanten).
Al het overige is geheel aan Nedcrlandsch.
Indic en Suriname gewijd, de uitgestalde
producten en grondstoffen, bijna steeds in
verschillende stadia van bewerking de mo.
dellen en maquettes, kaarten en grafieken,
transparanten van 30 x 40 c.M. xen foto's enz.
enz. zijn voor het allergrootste gedeelte aan
de rijke verzameling van het Koloniaal lnsti.
tuut ontleend, en overigens door daartoe aan.
gezochte firma's cn maatschapp:jcn aange.
vuld
In een rustigen hoek bevindt zich de lees.
tafel met ccn overvloed ran briënteerende
literatuur op de beide groote invoerhavens en
de koloniën betrekking hebbende, ten.-ijl'eva
ime hoeveelheid drukwerk aanwezig is om
in intensiel belangstellende bezoekers ter
hand gesteld te worden.
Ir. Utermark houdt geregeld zitting in een
door wanden van de zaal gescheiden kan.
toortje, ten einde er diegenen, die nadere in.
'ichtïngen wenschen, te woord te staan.
Een groote verzameling films van het Ko.
tonlanl Instituut is in Lausanne aanwezig; zij
zullen geregeld in de gehoorzaal van de
Foïre afgedraaid worden. Ook deze zullen niet
nalatea de belangstelling veST Nederlandsctj.
Indïë op te wekken.
