OUD-HAARLEM
DE OPENING VAN DE KRUIDENIERSBEURS
43e Jaargang No. 12963
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 23 September 1925
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar cca Agent gevestigd
It (kom der gemeente) I3.57H. Franco per pott door Nederland (3.87H- Afrondertijlre nemmers 10.15. Geïllustreerd
Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken (0.57H; franco por post f0.65.
AOVERTENT1ENVan 1 tot 5 regels f 1.15; iedere regel meer 35 cents Reclames 60 cents per regeL Bg
aboonement ««u»}*- rabat. Twaaliateivert-arhrertentièi van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Caote
Directie, Redactie en AdministratieGr. Houtstraat 93, Post*Giro 38810
>slefoonnummers: Directie 13082, Redaotle 10600 en Administratie 10724
per plaatsing, elke regel meer 15 Cents a contant; boften het Ancodrseetnent dubbelen prijs.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Bijkantoor voor Santpoort, V sis en, Veiseroord, Wijkeroofl, IJ muiden
Beverwijk, mix., enx. DrleKulzerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 868
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
De burgemeester van
Rotterdam en de be
strijding der annexatie
Terecht heeft in ons vorige nummer
Tom de Rijmer gezegd, dat dc argu»
mentcn voor en tegen annexatie zijn
uitgeput cn dat "het beste is, maar
spoedig tot een beslissing te komen.
Immers, het argument dat dc vcreeni»
ging te Heemstede tegen dc annexatie
aanvoert, kan op dien naam geen aan»
spraak maken Zij brengt in den vorm
van een open brief hulde aan den bur<
ge mees ter van Rotterdam, Mr- J.
Wytema, voor de rede die hij in dc
verceniging van burgemeesters en secre»
tarissen van Zuid-Holland heeft uitge»
sproken cn ziet tegenspraak tusschen
wet hij daar gezegd heeft over annexa»
tie en dc omstandigheid, dat hij vroeger
als secretaris der gemeente Haarlem
stukken heeft onderteekend over dc
annexatieplannen van Haarlem
Wij hebben die rede niet bij de hand
en kunnen dus niet nagaan, of de ver»
eeniging bij het schrijven van haar open
brief, terecht, daarin gevonden heeft,
wat zij hoopte. Laat dat zoo zijn. dan
zou daaruit wellicht kunnen blijken,
dat de heer Wytema, hoewel in het
algemeen tegen annexatie, van het Haar»
lemsche geval een voorstander is ge»
weest- Het is ook mogelijk (waarom
niet?) dat dc heer Wytema vroeger
voorstander van annexatie, later tegen»
stander is geworden de derde moge»
lijkhcid zou zelfs zijn, dat hij altijd te»
genstander is geweest en dus in zijn
qualitcit van secretaris der gemeente
Haarlem betoogen heeft moeten onder»
«eekenen. waarmee hij het niet eens
was- Dit zal een gcmecnte»secrctari3
wel eens meer overkomen-
Wij mecncn tc weten, dat dit laatste
het geval niet geweest is cn dat Mr.
Wytema van harte heeft meegewerkt
aan de Haarlcmschc annexatieplannen,
maar het doet er weinig toe. Wat wij
niet begrijpen is, in hoeverre dc zaak
der annexatie verandert, wanneer
inderdaad zou blijken, dat'dc heer
Wytema ccn tegenstander is geweest.
Wij kunnen dat niet in/icn cn daar»
mee natuurlijk ook niet de waarde van
het betoog der vereeniging.
Mocht soms iémand beweren, dat
het de moeite waard zou zijn geweest,
den heer Wytema zelf over het geval
te hooren. dan kunnen wij daarop
antwoorden, dat wij dat geprobeerd
hebben. Dc burgemeester van Rotter»
dam is evenwel tot 12 October met ver»
lof, op dit oogenblik in Engeland, na»
derhand in Frankrijk, zoodat wij hem
niet hebben kunnen bereiken.
Maar, gelijk wij zeiden, het doet naar
onze mccning niets ter zake-
de rotsen. In dien tusschentijd zijn cr
geweest die er beter afkwamen, som»
migen wier geest, zooals niet hun
lichaam, door den machtigen water,
val gebroken werd. anderen, die er ge»
heel ongehavend afkwamen, maar het
voor al het goud ter wereld niet op»
nieuw zouden wagen.
Bobby Leach tenslotte, die het nog
KRABBELS.
BOBBY LEACH
eens gaat probceren oin te bewijzen
dat een rubber bal voor dit doel beter
geschikt is dan een ton. Waarom? En
ook: wat dan? Voor een nuchter den»
kend mcnsch is het moeilijk hierop een
antwoord te vinden. Maar waarschijn»
lijk is het niet noodig, want de Niagar:
zal zich eenzelfde prooi wel niet
tweemaal laten ontgaaD. Arme dwaze
Bobby Leach.
WAT GESPAARD BLEEF
DE VLEESCHHAL
Stel u voor een grooten bal van
caoutchouc, een voetbul voor reuzen,
die ergens, waar de rivier nog rustig
is, voorzichtig in het kalm stroomendc
water wordt neergelaten. Langzaam
verwijdert de bal zich. meegedragen
op den stroom. Maar allengs zien de
vele toeschouwers, die hem zcnuwach»
tig door binocles if» zijn gang volgen,
zijn snelheid toenemen. Steeds sneller
gaat hij. tot hij plotseling uit hun
zichtsvcld verdwijnt. Anderen krijgen
nu den bal in het oog. terwijl hij met
duizelingwekkende snelheid, telkens
onzichtbaar door schuim in den af
grond valt, in zijn neiging om dc rechte
lijn te volgen, belemmerd door rots»
blokken, die hem in hun onwrikbaar»
hcid van koers doen veranderen, .heen
cn weer smijten in die bruisende ko»
kende watermassa. Hij komt beneden
aan. verdwijnt voor een oogenblik go»
heel. komt dan weer tc voorschijn en
mindert langzamerhand zijn vaart,
tot de toegesnelde toeschouwers hem
naar den oever van de rivier kunnen
trekken.
Met bevende handen, stil en blce»..
alsof zij vreezen dat hun iets vreest»
lijks tc wachten staat maken zij den
gcheimzinnigen bal open.
En 't volgend oogenblik weten zij wat
er overgebleven is van den roekclo
zen waaghals, Bobby Lcach, die zich,
opgesloten in ccn rubber bal. go»
waagd heeft aan de woede van dc na»
tuurkruclitcn. die geconcentreerd zijn
in den Niagara»watcrval.
Wellicht vinden zij een gehavend lijk.
misschien wordt dc jonge avonturier
er uit gehaald in half hcwustcloozcn
toestand, besmeurd met het bloed, dal
uit zijn deerlijk gehavende voeten c:i
kniccn sijpelt, zooals gebeurde toen
hij denzcltdcn tocht ccn vorig maal in
een houten ton waagde.
De lijst van slachtoffers der Niaga u
wordt steeds grootcr. Van Captain
Webb, dc eerste succesvolle kanaal»
zwemmer, die omstreeks 1880 boven
den watcYval zwemmende tegen den
stroom kampte, maar het moest afleg»
gen. in den afgrond werd meegesleurd,
nog eenmaal boven kwam cn toen
nooit meer gezien werd tot den Bns»
tolschcn barbier Charles Stephens, die"
in 1920 met zijn ton tc pletter
De Vlceschhal is een der mooiste
oude gebouwen die wij hebben. In geen
enkel bock dat een leiddraad wil zijn
oor kunstgeschiedenis ontbreekt een
afbeelding van dit gebouw en de schrij
vers putten zich uit om de schoonheid
dit bouwwerk den lezer voor oogen
te stellen.
Met de trotsche St. Bavo, het Stad»
huis cn de Hoofdwacht behcerscht de
Vlecschhal het stadsbeeld op de Grootc
Markt.
In het midden der 19e eeuw werd dc
Vlceschhal nog ter nauwernood door
een kunstminnend oog aangezien. Eerst
daarna is de waardeering gekomen, die
van jaar tot jaar vermeerderd is.
De Vleeschhal is een even merkwaar-
dig als belangrijk monument van de
bouwkunst onzer voorouders, die
naar Allan het uitdrukt op een ge»
lukkige wijze hechtheid en sierlijk»
hcid wisten te paren: terwijl het niet
minder getuigt van dc onbekrompen»
hcid cn den goeden smaak der regee»
ring. op welken last het gebouw werd
opgericht. Grooten dank is men ver»
schuldigd aan dc opvolgende stadsbe»
sturen voor dc hijzonderc zorg waar»
mede zij dit gebouw steeds hebben
onderhouden; een zorg waaraan wij het
vrij zeker te danken hebben, dat wij
het thans nog. na verloop van ongeveer
3 1/2 eeuw, in zijn oorspronkelijke
frischheid cn schoonheid mogen aan»
schouwen. Het looden dak waardoor dc
hal gedekt is. heeft ongetwijfeld er
veel toe bijgedragen, dat het gebouw
..den tand des tijds" zoo glansrijk heeft
doorstaan.
Dit is niet de eerste vlecschhal dtc
Haarlem heoft gehad. Reeds in 1385
werd er ccd gebouwd op den hoek van
dc Warmoesstraat cn Spekstraat. Waar»
sohijnlijk herinnert daar de naam Spek
straat nog aan. want de Haarlemmers
aten toen heel wat meer spek, dan
tegenwoordig.
De oude hal werd tc klein omdat de
bevolking van onze stad zich steeds
meer uitbreidde. In 1685 telde zij
39455 inwoners Later zijn cr weer
minder goede tijden voor Haarlem gc»
komen, 'want in 1861 was het aantal
inwoners tot 27.139 gedaald.
In 1600 werd begonnen met den
houw van den nieuwen Vlceschhal. Bin»
nen 3 jaar was het klaar en ingebruik
genomen.
Langen tijd heeft het gebouw als
vleeschhal dienst gedaan. Maar allengs
was de gewoonte dat dc burgers vleesch
in den winkel van den slager haalden
of het thuis lieten bezorgen, zoo toe
genomen. dat het gebouw overbodig
was geworden.
Maar in 1886 werd de Vleeschhal
weer in cere hersteld. Eerst was er een
wapenmagazijn in geweest, maar de ge»
weren werden cr uitgegooid en de sla»
gers trokken het gebouw weer binnen.
Evenwel niet voor langen tijd!
Een poosje heeft Haarlem het toen
weer zonder Vlceschhal gedaan. Toen
kwam het Openbaar Slachthuis aan
het Zuidcr Buiten Spaarnc Maar er
was wel verschil in beide inrichtingen.
[V In de Vlecschhal kochten dc burgers
het vleesch, maar in het Openbaar
Slachthuis werd alleen geslacht.
In dc Vleeschhal moet het vroeger
zen luidruchtig toegegaan zijn als op
de vischmarkt.
Een tijdgenoot dichtte:
„Aldus pratende, zie, zoo kwam ik in
dc hal;
Daar riepen de vlceschhouurers gelijk
van overal:
„Hier, hei, ouwe kennis! Je moet van
m'n bank niet loopen.
Ik heb mooi kallefsvleescb. rundvleesch
lamsvlecsch, schapevleesch, hoor m'n
kaar! 1)
Zie, dat's ccn Wieringcr zuiglam, dat's
een Schager schaap; dat's een
langstaart van oen jaar;
Wel, ga je op een air? 2) Gij zultet^
jou zeper 3) beklagen".
Toen kwam mij Pietertje cn Wobbetje
Gcrrits vragen:
„Heerschap, zal ik wat dragen?"
En ik liep uit de hal van 't geraas'
Het is wel zeker dat Mr. Lieven de
Kev de bouwmeester van de hal of
Vleesch huis zooals dc ouden het uit»
drukten is geweest.
De Italiaansche schrijver Amicis
schreef in het midden der 16e eeuw:
„Naast de hoofdkerk staat een bui»
tensporig gebouw (dat was de vleesch»
hal) bestemd voor het houden van
openbare verkoopingen, ccn gedenk»
tceken van grillige bouwkunst half
rood. half wit, een verzameling van
trapjes, geveltoppen, obelisken, pira»
midetjes, basreliëfs, versiersels zonder
naam in den vorm van tafclstukken,
luchters cn dompers, welke cr luk raak
schijnen neergesmeten en alle tezamen
het beeld opleveren van een Indische
pagode, met cenige afdwalingen in den
Spaanschen smaak tot een Ilollandsche
woning herschapen door ccn yan jene»
ver opgewonden bouwmeester".
Nu vindt Lieven de Key meer waar
deering!
1) Vriend. 2) Ander. 3) Zeker.
STADSNIEUWS
Voor de slachtoffers van
de Stormramp
Comité „Stormramp 1925"
Tot en met hedenmorgen is bij den
penningmeester van het Plaatselijk Co»
mité binnengekomen
21 September
Protcstantschc Oud.Wcezen
Vereeniging f 25.—
22 September
Commissie Ancgangvcrsic»
ring. zijnde het overschot
van de gelden, door de be
woners voor dc versiering
ter hand gesteld 3-31
23 September
Klein L. Co- 10-35
Mevr. H, Santpoort, 10
N. N. WO—
DE H. 0. V
Geen voorstel van B. en W.
te wachten
Naar wij vernemen is in de gemeente
raadszitting van hedenmiddag geen
voorstel van B. en W. inzake de H. O. V.
te wachten.
ORGELBESPELING
in de Grootc of St- Bavo kerk te Haar»
lem, op Donderdag 24 September 1925,
des namiddags var» 23 uur, door den
heer George Robert.
Programma
1. Passacaglia d. kl t-, D Buxtehude-
2. Hcrzlich thut midi verlangen".
Joh- Brahms.
3. Introduction et Allegro uit de 1ste
Sonate. A. (-uilmant.
4- Andantino, C- Franck-
5. Meditation. Elégie F- Borowski-
6- Postlude Gantique, Th- Dubois.
HAARL- CHRISTELIJK GEMENGD
14866 KOOR-
Saldo vorige vcrantwoor» Ds. P W. Foeken heeft het cere»voor»
ding 33-963 30 zïtterschap aanvaard van het HaarL
Christelijk Gemengd koor. directeur de
Totaal 34.111-96 beer P. dc Nobel/
Dinsdagavond werd in de Gemeentelijke Concertzaal door den heer E. H. Krelage de Kruideniersbeurs ge
opend. In het midden de dame met de bloemen Mevrouw Krelage. Daar achter haar echtgenoot. Rechts van
den heer Krelage de heer P. Rijsdijk, voorzitter van den Ned. Kruideniersbondlinks de heer J. van der
Burg. Links naast dezen de heeren N. van Lingen en C. ten Boom. Geheel links de heer G. J. Veldwijk, die
de leiding had bij het oprichten der stands. Naast hem de heer P. J. M. van Tetering. Geheel rechts het
raadslid Mevrouw Van Looy
Een overzicht van de zaal
DE ASPHALTEERING
Het maken van het betonnen
onderbed
De N-V. Bituinenweg. gevestigd te
UtrechL heeft aan den heer J. J. Kol»
laard. aannemer tc Haarlem, opgedra»
gen: Het maken van het betonnen on»
derbed van de te asphalteeren straten.
n-1- de Kleine Houtstraat, gedeelte Bar»
teljorisstraat. Kruisstraat en de viaduc»
ten aan den Janswcg cn Kruisweg.
Donderdag zal dc heer Kollaard een
begin maken met den aanvoer der ma»
terialcn, om uiterlijk a s. Maandag te
beginnen met het storten van beton.
Niet afgedekte en niet
op tijd geplaatste vuil
nisbakken
De politie zal streng tegen
overtreders optreden
De politie verzoekt ons aan de bur
gerij mede te deelen, dat niettegenstaande
herhaalde waarschuwingen de vuilnis
bakken niet behoorlijk worden afgedekt,
voorts op andere dagen worden ge
plaatst, dan waarop de dienst van de
gemeentereiniging vuilnis ophaalt.
Volgens artikel 181 van de Politiever
ordening kan hiervoor straf worden op
gelegd.
Dit artikel zal van heden af streng
worden toegepast.
„DE HAJA"
EEN HAJA-MARSCH
Behalve de door ons Maandag j.t.
genoemde plaatselijke instellingen ten
algemeene nutte, zullen op dc Haar»
lemsche Jaarmarkt, welke Vrijdag a.s.
het Brongebouw wordt geopend, ook
stands worden ingericht door de „Ver»
eeniging tot bestrijding der Tubercu»
lose" en de,.Brigade voor het verkenen
van eerste hulp aan dieren".
Eerstgenoemde vereeniging zal door
grootc muurplatcn, geschriften en foto's
het voortwoekeren der ons volk teiste»
rende ziekte doen zien en alle middc»
len welke de vereeniging ten dienste
staan ter bestrijding der Tuberculose,
terwijl tot steun der vereeniging sluitze»
gelboekjes worden verkocht.
De bekende Brigade, van den dieren»
arts den heer Kok, zalbehalve haar
materiaal tentoonstellen, haar werk»
wijze demonstrecren, terwijl steeds
iemand aanwezig zal zijn tot het ver
strekken van alk gewenschtc inlichtin»
gen.
De artistieke leider der tentoonstel»
ling de heer Otto Zeegers componeerde
den Haja-marsch, w-aarvan wij het leuke
refrein hierbij afdrukken.
Carré weer als circus
ingericht
Carré te Amsterdam aan d' Amstel
eens gesticht,
Heeft lang een andre ;aak uan circus
daar verricht.
Men gaf er opera en ook tyzl operette,
Waarna men somtijds ook voor de be
zoekers zette
De kunst van temmer, goochelaar of
wel van acrobaat
Men was (dat schijnt althans) op 't
laatst ten einde raad
En wou nu maar het liefst tot 't circus
wederkeeren,
Op hoop het :oed publiek daarmede
te flatteeren.
De ronde circusbaan is dus opnieuw
gebouwd
En 't "gre-tc --is aait Schumann toe»
ven- v.;
Die na een lang verblijf in 't Deensche
Kopenhagen.
Nu Nêerlands sympathie weer voor
het paard komt vragen
En voor zoo velerlei, dat daarbij ook
behoort
En van het groot publiek het oog en
oor bekoort,
Zoo zullen binnenkort de wonderlijke
dingen
Van 't circus-tafereel de opera ver
dringen.
De vreemdste kunstenreeks, die men
ooit heeft gezien.
Verbazen stedeling en boer en buiten-
lièn.
Maar 't zonderlingst van al zal zijn,
dat in de kringen
Van t circus men opnieuw het school»
paard zal bedwingen.
Dc renner pijlsnel rent in zijne cirkel
vaart.
Een circus blijft toch rond: zoo is zijn
ware aard.
Terwijl het woord „Carré" slechts
„vierkant" kan beteeknen.
Zoodat wij zonder fout dus hierop
moeien reeknen,
Dat 't gedresseerde paard, gestadig cn
gedwee
Gaat in den cirkelgang en rondloopt
in „Carré".
TOM DE RIJMER.
VRIJZINNIG=DEMOCR ATISCHE
JONGEREN ORGANISATIE.
Waarschijnlijk door een zetfout werd
medegedeeld, dat voor dc afdccling
Haarlem van bovengenoemde organise»
tic op 2 October dc heer Mr L- G. van
Dam zal spreken over ..Ons Belasting»
stelsel". Dit moet zijn ..Ons strafstcl»
scl".
