HAARLEM'S DAGBLAD
BEURSKRONIEK
BUITENLANDSCH OVERZICHT
VAN HET POLITIEKE
T0URN00IVELD
VRIJDAG 16 OCT. 1925 VIERDE BLAD
De stabiliseering van den Belgischen franc.
Emissies. Een déconfiture. De
stemming op de Amsterdamsche beurs.
Amsterdam, 15 OcL
Er worden den laatsten tijd ernstige
pogingen in het werk gesteld, om den
Belgischen franc te stabihseeren. DJ Bel
gische regeeruig voert te Londen ondcr-
nandetiiigen ever het sluiten van lecnin-
gen, evenals te New-York en Amsterdam
Het doel is een totaal bedrag van circa
150 millioen dollar op te nemen, het
welk iti zijn geheel als atlossing der
schuld aan de Nationale Bank zal wor
den betaald. Die schuld bedraagt momen
teel nog 5.680 millioen francs. De aflos
sing zou dan dienen om de goud- en de-
viezendckking va., de bank te vergroo-
ten, terwijl de scbukl van den staat nvet
ruim 3 milliard papïerirancs \ermnidenl
wordt. Naast die te kenen 150 millioen
dollar, heeft de Bank nog de beschikking
gekregen over 60 millioen do"ar, ril. de
opbrengst van de laatste leeningen 1924
in Amerika gesloten. De regeerinz zou
de controle op den wisselkoers op het f en
en verder in samenwerking met de Na
tionale Bank het niveau vaststelden waar
op deze gestabiliseerd kan worden. Dit
zou beneden den huldigen koers geschie
den. in verband ntet de koopkracht van
het gdd, welke dan in liet binnenland
grooter blijft dan in het buitenland, zoo
dat een stijging van de kosten van le
vensonderhoud verineden wordt. Voor
loop ig zou de koers bijv. vastgesteld kun
nen worden op 1 pdsL gelijk aan 100
fres. De Nationale BaiA: zou haar vroe
gere bevoegdheid betreffende de regeling
van het disconto terug kriigen. Het is
niet onwaarschijnlijk, dat de Belgische
regeering. die blijk geeft, den toestand
onder dc oogen te durven zien en zich
niet te buiten gaat aan utopische voor
stellingen omtrent eeu opvoering van
den franc '.ot een voor-oorlogspeil fiets
waaraan men zicji m Franschc kringen
rog dikwiils bezondigt) in haar pogin
gen zal slagen. Beide Engeland en Ame
rika hebben er belang bij, dat de franc
gestabiliseerd wordt en daarmede een
hechte basis gelegd wordt voor een ge
zonden toestand in België. die het- land
in staat zal stellen, aan zijn verplichtin
gen :e voldoen.
Ook uit een algemeen economisch oog
punt is het wenschelijk, dat de franc ge
stabiliseerd wordt, waardoor een nieuwe
stap op den weg der economische recon
structie van Europa wordt afgelegd.
Daar dus wellicht het laagste peil van
den Belgis cn franc ongeveer bereikt
zal zijn. laten wii hierachter een tabel
volgen, welke het verloop van den franc-
koers in de laatste tien jaren laat zien.
Tijdens den oorlog werd de Belg. franc
te Amsterdam niet genoteerd.
Pariteit 48.—
1 Juli 1914 47.82
1 Februari 1919 42.65
14 October 1919 30.35
14 October 1920 22.32*4
14 Oct. 1921 21.42*4
14 October 1922 18.07*4
14 October 1923 13.39*4
14 September 1924 12.97*4
14 October 1925 11.35
De verleden weck aangekondigde emis
sies werden allen een êucces. De 6*4 pet.
lecning Beieren werd overteekend, de
4*4 pet. leening Rottendam, groot 10
millioen gulden zelfs eenige malen, ter
wijl bil de toewijzing op de leening
Noord-Holland, op de vtije inschrijvin
gen 30 pet. wordt gereduceerd. Morgen
staat verder de inschrijving open op
f 8.840.000 4*4 pd. obligaties Amster
dam tegen 98 pet. Verder is er nog een
uitgifte der Wesl-Javasche Landbouw
Mij. van f 100.000 aandeelen tegen 130
pet. op 20 dezer.
\X'e zien in het bankbedrijf meer en
meer hit verschijnsel, dat de particuliere
banktirnia's verdwijnen en opgeslokt
worden door de groote instellingen. In
zekere opzichten is dit voor betrokken
cliënten een voordeel. Hoe eminent een
Karticuliere bankier toch zijn zaken be-
eert, ten slotte heeft het publiek alleen
houvast aan zijn persoon en goede naam,
terwijl men tot op zekere hoogte de
gestie eti soliditeit der groote banken
(meestal N. V. of comm. venn.) kan be-
oordeelen uit '.iet .verplichte jaarverslag
met de jaarcijfers.
Stemminier beurze was in de afge-
loopen week wel zeer bewogen De scher
pe reactie in den rubberhoek beinvloedde
de algemeen? marjrttendenz zeer. Dc
handel bleef in de meeste afdeelingen be
perkt en de koersen vertoonden meeren-
deels neiging tot dalen.
Banken gaven slechts geringe koers
verschillen te zien. De Zeeuwsche Bank
is van rechtswege ontbonden, aangezien
meer dan 75 pet. van het kapitaal ver
loren is gegaan.
Iisdustrieele waarden lagen tamelijk
prijshoudend. Voor kunstzijdeaandeelen
bestond goede belangstelling. Opvallend
was de zeer vaste stemming voor Jur-
gens. die voor de gewone aandeelen niet
minder dan ruim 10 punten opliepen.
Oliewaarden waren meestal vast van
toon. doch desniettegenstaande bleef de
handel, ook in het hoofdfonds, zeer be
perkt. Soms lag de afdeeling geheel ver
laten.
In suikers was de omzet ook al gering
terwijl de koersen afbrokkelden. De waar
schuwiiig van de V. I. S. P.. dat de kwa
liteit van de suiker, ondanks de in 1024
uitgesproken wensch om de Javasuiker
hoog te houden, veel te wenschen heeft
overgelaten en de positie van de Java
suiker op de wereldmarkt ernstig be
dreigd wordt, deed aan de stemming
geen goed.
Voor scheepvaarten i; de goede tijd
blijkbaar weer voorbij. De vaste stem
ming is weer aan 't tanen en versohillcndc
fondsen brokkelden wat al. De positie
van de vrachteumarkt is dan ook nog
niet gunstig. De grondtoon L eek even
wel niet ongunstig.
Rubbers kregen een knauw naar bene
den, als gevolg van een plotselingcn
ommekeer op de oroducfenmarkt. Er
worden nl. besprekingen gevoerd in zake
verhooging van het rubberuitvoerpercen-
tage uit de Straits en zelfs liepen ge
ruchten omtrent afschaffing van het heele
Stevensonrubberbenerkingsplan, heigeen
natuurlijk een sterke vermeerdering van
den mbberaanvoer, dus lagere prijzen
zou beteekenen.
Tabakken ongeanimeerd, met weinig
handel. De Sumafra-inschrijviiigen zijn
adhter den rug zoodat voor den eersten
tijd speciale stimulansen niet
BEURSMAN.
De gunstige resultaten van de conferentie te Locarno
Uit de Fransche politiek
.De actie tegen de Engelsche communisten
Dc conferentie te Locarno.
Na onderhandelingen van een luttele
veertien dagen werd Donderdag het
werk van dc conferentie te Locarno
met een definitief cn vérstrekkend suc»
ces bekroond.
In den 'ochtend werd het definitieve
ontwerp van het Veiligheidspact door
alle gedelegeerden aanvaard. Nadat
deze belangrijke stap ondernomen was
werden de vertegenwoordigers van l'o»
len cn Tsjccho'blowakijc uitgenoodigd
aan de bijeenkomst deel te nemen cn
de vcrkluringcn ann te hooren van
de juristen inzake de arbifrage»vcrdra»
gen tusschcn Duitschland cn Frankrijk
cn Bclgic, waarvan dc ontwerpteksten
door de onderscheidene delegaties aan
vaard zijn.
Dc vertegenwoordigers van Polen en
TsJecho«Slowakije legden daama re»
kensehap af van dc vorderingen hunner
onderhandelingen met de vertegen»
woordigers van dc Duitschc rcgccrii.g.
met betrekking tot het ontwerpen van
de arbitrageverdrager tusschcn Duitsch
land en Polen ecnerzijds cn Duitsch»
land en Tsjccho»Slo\vakije anderzijds.
Een weinig later op den dag werd
bekend ccnuiakt, dat deze beide ver»
dragen, benevens de westelijke arbitra»
ge»vcrd ragen cn het Rijnpact het
welk voortaan officieel „het verdrag
van Lorcarno" z*l heeten! alle Za»
terdagmqrgcn geparafeerd zullen wor»
deD. Dc datum van publicatie van al
deze documenten zal in een latere bij»
eenkomst der gedelegeerden worden
vastgesteld.
Naar vernomen wordt zal een bij»
zondcre Assemblë. worden bijeenge»
roepen voor dc installatie van Duitsch»
land als lid van den Volkenbond, cn
zal het worden voorgesteld als per»
manent lid van den Raad. Dc ccrsft
volgende bijeenkomst van den Volken»
bondsraad zal in December a.s. gehou*
den worden cn het is niet uitgesloten,
dat de bijzondere Assemblee tcrzelfler
tijd zal plaats hebben.
Mussolini kwam te Locarno aan cn
kort daarop orjtving hij bezoek van
Austen Chamberlain.
Ter ecre van de hoofden der dclcga»
tics werd een lunch aangericht vaij»1
wegc dc internationale journalisten te
i.ocarno, waarbij het zeer enthousiast
toeging. Toen Chamberlain opstond om
namens alle delegaties eenige woorden
te spreken, werd nem een enorme ovf
tegebracnV
Auslen Chamberlain heeft Donder»
dagmiddag in zijn redevoering ter con»
ferentie o.a. het volgende gezegd:
„Als wij nu naar huis terugkccrcn,
brengen wij een verdrag mede, dat
door ons gezamenlijk is. verkregen,
waarin ieder van ons iets van zijn
eigen meening en eigen wil heeft ge»
lcgd en waarin tevens geen overwin»
nine Van de een of andere partij is tc
oncfcrschcidcn.
Wat wij gedaan hebben, hebben wij
voor dcgcheele wereld verricht. Het
lot van dc wereld hing volgens mijn
mccning af van het resultaat van nn»
zen arbeid in Locarno. Dc betrek»
kingen van de vertegenwoordigers van
de verschillende naties, die hier bij»
een gekomen zijn, om, op basjs van
overeenstemming te geraken, zullen
spoedig weerklank vinden in de be»
trekkingen tusschen de volkeren zcif.
Wat van Locarno uitgaat is geen ge»
dwongen vrede maar een door allen er»
kende vrede, die voor ieder, na zooveel
lijden en onrust, heden verlichting za!
brengen."
Luther en Briand wenschtcn Cham»
bcriain na deze rede hartelijk geluk.
Het succes der Conferentie heeft te
Londen groote tevredenheid verwekt.
Algemeen wordt gevoeld dat er een
geheel nieuwe geest gekomen is in de
Europecsche constellatie cn dat a'-le
gedelegeerden ter Conferentie aan»
spraak ipiakcn .,p lof voor hun weder»
zijdsch geduld, hun bereidvaardigheid
om eikaars moeilijkheden te begrijpen
cn tc overwinnen en hunne loyale sa»
menwerking voor de gcraccnschappe»
lijke zaak.
De onderhandelingen zijn gevoed
in een atmospheer van volmaakte
vriendschappelijkheid, die veel goeds
belooft voor de vele problemen, .die
dc Europcesche staatslieden nog zul»
len hebben op tc lossen.
Het bericht van de te Locarno bc«
reikte overeenstemming is te Parijs
met groote vreugde ontvangen Zoodra
Painlcvé het vernam gaf hij uiting aan
zijn groote voldoening en zond een te»
legram met gelukwenschen aan Briand
wegens diens groote aandeel in dit sue*
ces Tot de jouranlisten verklaarde hij
dezen dag als historisch te beschouwen
wegens de enorme fceteekénis v«w do
bcreflsfe overeenkomst
In verschillende avondbladen komt
eveneens groote tevredenheid tot uiting.
De „Temps" zegt wel dat men zich
geen illusies moet maken, zij het dat
dc menschen die de verdragen moeten
uitvoeren te goeder trouw zijn, enz-,
maar erkent niettemin dc groote bctec»
kenis van het accoord. Bailby in de
„Intransigcant", eveneens ccn zekere
reserve in acht nemend, schrijft echter,
dat eerst thans Elzas»Lothnringcn defi»
niticf bevrijd is, omdat Duitschland
thans buiten allen dwang het fait ac»
compli erkent cn dus nooit meer zeggen
kan. dat het slechts voor geweld is ge»
weken om dat tc erkennen. Thans is dc
groote onrechtvaardigheid van 1871 ge»
heel uitgewischt ziedaar een resultaat,
dat alleen reeds Briand. den Franschen
onderhandelaar, en zijn rechterhand
Berthclot, voor hun moeiten beloont,
schrijft hij. Zoo is dc tevredenheid al»
gemeen.
Uit Frankrijk.
Ilcrriot, die Donderdagmiddag te
Nice het congres dor radicalen opende,
legde in zijn rede nadruk op de noodza»
kelijkhcid, het cartel in ieder geval te
handhaven. Dit toch is dc wil geweest
dien dc kiezers het vorige jaar met de
meeste beslistheid uitspraken. Dat is
dc eerste radicale plicht. Hun tweede
plicht is. duidelijk uit te spreken, dat
de radicalen dc nationale problemen
met democratische methoden en opvat»
tingen willen oplossen, maar dat zij het
nationale belang boven alles stellen.
Een dorde plicht is de voortzetting van
dc sociale politiek, onder meer nations»
hsatic van het vcT«kcringswczen cn
hervorming van do school in dc rich»
ting van dc écolc unique. Herriot werd
luide toegejuicht. In zijn rode was
geen enkel onvriendelijk woord voor
de tegenwoordige regeering. Waar»
schijnlijk zal het totstandkomen van
•het accoord te Locarno voor het mini»
sterie te Nioc gunstige gevolgen heb»
ben. De voornaamste moeilijkheden
kunnen echter verwacht worden bij dc
financicele quacstio, waarover Caillaux
Zaterdag dc noodigc uiteenzettingen
zal komen geven.
Herriot verklaarde, volgens Havas
nog: wij steunen dc Marokkopolitick
na de ongerechtvaardigde aanvallen; zij
is redelijk en in overeenstemming
met dc internationale verdragen.
Spr. bepleitte de oplossing van inter»
nationale conflicten door arbitrage,
waaraan hij een beschouwing verbond
van dc denkbeelden inzake veiligheid
cn ontwapening.
Hu verzocht het land zich door een
amortisatie te bevrijden van zijn schul»
den, door vrijwillig toe tc stemmen in
de daartoe noodzakelijke offers.
De Engelsche commu»
nisten.
De Londenschc politic deed zoo»
als we reeds meldden ccn inval in
het hoofdkwartier der communistische
partij in King Strct, Covcnt Garden ie
Londen cn ook in dc bureaux'van- dc
Londensche afdeelingen der partij el»
ders-
V, D. meldt nog. dat Woensdagavond
op bevel van het Departement van Bin»
ncnlandsche Zaken dc volgende leiders
gearresteerd zijn'Albert Inkpin, se»
crctaris van dc Communistische Partij
van GrootiBrittanniöJ. Rqss Camp»
bell, redacteur van dc „Workers
Weekly", Harry Poflitt, bestuurslid der
Communistische Partij Ernest Cant,
do Londensche propagandist der C.
P.W. Rus, de secretaris van de Coin»
munistisehe Jeugdbeweging; T. H.
Windringham, redacteur van de ,AVor»
kers Weekly", en nog enkele vooraan»
staande communisen-
De gearresteerde communisten zou»
den verschijnen voor den politie»rech»
r in Bowstrcet.
Groote hocvcethcden bescheiden be»'
treffende rapporten van dc Derde In»
ternationale cn de jongste onlusten in
China zijn in beslag genomen.
De minister van binnenlandschc za»
ken is van mcening dat het gedrag van
de leiders der Comm. Partij gelijk staat
met onwettige samenzwering tegen dc
Kroon-
De gearresteerden zullen terecht
staan wegens vergrijp tegen dc leger»
tucht volgens de oude wet van 1797.
Het verkeersvraagstuk
Naar de Britsche draadlooze dienst
meldt, werd eveneens een inval gedaan
he hoofdkwartier van dc Roode
Internationale van Vakverccnigingcn.
Donderdagmorgen zijn dc gearres»
teerden voor den magistraat versche»
nen onder beschuldiging van samen»
spanning tot aansporing tot ontrouw
en muiterij-
Nadat getuigenis omtrent dc nrresta»
tie was afgelegd, werd de zaak op ver»
zoek der verdediging verdaagd.
Reuter meldt, dat er nog twee com»
munistisehe leiders gearresteerd zijn,
n-1. Thomas Bell en William Gallacher.
Woensdagmorgen vroeg hadden, naar
de „Daily News" meldt, Britsche fas»
cisten ook reeds een „aanval" gedaan
op den communistischen boekwinkel in
King Street en er het uithangbord van
verwijderd. Zij klommen op elkaar's
schouders om hef bord te kunnen bc»
reiken en voerden het als een trophee
mede onder het zingen van „God Save
the King" en „Rule Britannia". Dc fas»
eisten droegen zwarte hemden en sche»
nen oud»militairen te zijn, daar zij Jint»
jes van oorlogsmedaillcs droegen.
Verspreid Nieuws
UIT DUITSCHLAND.
Voor het Duitsche bedrijfsleven
schijnen weer ernstige moeilijkheden te
zijn ontstaan. Men kan dit opmaken
uit het feit, dat dc contrölc»commissie
uit den Rijksdag is hijcen geroepen ten
einde kennis te nemen van piannen
der Rijksrcgeering om van rijkswege
deel te nemen aan een ondcrstcunings»
actie voor in moeilijkheden geraakte
firma's-
De commissie spreekt de verwachting
uit, dat dienaangaande voorstellen bij
den rijksdag zullen worden ingediend
zoodra het Rijk actief zal dienen in tc
grijpen.
Alleen de communisten verklaarden
zich tegen participatie van het Rijk in
ccq QJukwtBuningMctio. Men weet. dot
kWKSiwi aa f«« fcLkefe
we pr»?f inzake he' verkeer genom-
worden goede verwachtingen van de:
straten worden dooi-
wigheid gekoesterd.
a aparte rijwegen vers
ondcrsteuningsactic, ook niet voor de
groote concerns Stinncs. Stumm enz-
heeft deelgenomen. Hierin schijnt
thans verandering tc komen.
Dc B. B. C- dringt er op aan, dat zoo
spoedig mogelijk dc namen der firma's-
<fiè dienen tc worden ondersteund, zul»
len worden gcpublicecrd-
DE BROEDER VAN KRIM
GEVANGEN.
Gemeld wordt dat dc DjebaUa=stam»
men den broeder van Abd»el»Krim
krijgsgevangen hebben gemaakt. Aan»
gcïicn Krim vrecjt, dat zijn broeder
uitgeleverd zal worden ann den Ma»
rokkaansehen sultan, heeft hij de Djc»
baIJa«s!ammcn gedreigd met een straf»
expeditie, indien zijn broer niet onmïd»
-dcllijk wordt vrijgelaten-
DE POLITIEK DER AMERIKAAN»
SC11E ARBEIDERS.
He jaarlijksch congres van dc Amc»
rikaanschc Federatie van den Arbeid,
dat tc Atlantic City wordt gehouden in
tegenwoordigheid van 400 gedelegcer»
den. heeft met algemecne stemmen dc
nieuwe loonpolitiek aangenomen, meldt
Dc Tel, Dc federatie is beducht, dat bij
het ontstaan van een nieuw tijdperk
van ongehoord groote mechanische
krachtsontwikkeling dc arbeider onder»
worpen zal worden aan nrbcidsbespa»
rendt machines, die door electricitcit
gedreven worden- In verband dnarmc-de
nam het congres dc volgende resolutie
aan
Wij zijn van mcening. dat de belan»
gen van dc loonarbeiders zoowel ah
van dc gcheelc samenleving gediénd
worden door zoowel dc kwantiteit als
de kwaliteit van dc producten to ver»
hoogen, alsmede door een hoogen loon»
standaard, waardoor niet alleen dc
koopkracht gehandhaafd wordt, maar
die ook dc algemecne welvaart bcvor»
dert.
Wij verklaren, dat loonsverlagingen
leiden tot industricclc en sociale onrust,
cn dat lage looncn niet bevorderlijk zijn
aan lage productiekosten. Wij sporen
dc arbeiders overal aan zich te verzet»
ten tegen loonsverlaging, en den indus»
trlcclcn raden wij aan alle geschillen
in het productieproces tc vermijden,
om daardoor tc. komen tot lagere prij»
zen cn hoogcre looncn.
DUITSCHLAND EN OOSTENRIJK-
Het verecnigdc Duitsche post» cn
telegraafpersoneel heeft te Berlijn ccn
bc-tooging gehouden voor de aaneenslui»
ting van Duitschland cn Oostenrijk. Een
gedelegeerde van dc Oostcni ijkschc
collega's (tfif dc verzekering. dat dc
idee van dc aansluiting inOostenrijk
nooit genist had. Nooit zou het denk»
beeld in Oosicnrijk kunnen worden ver»
stikt, vooral niet. omdat deze aangcle»
gcnhcid geen partijquaestie is, maar ccn
program van het gcheelc Duitschc volk.
Na verschillende redevoeringen werd
met algemecne stemmen een motie aan»
genomen, waarin wordt verklaard, dat
men met leedwezen moet vaststellen,
dat nog steeds buitenlandsche politieke
krachten bezig zijn de aansluiting van
Oostenrijk bij Duitschland te verhinde»
ren. Verder wordt geconstateerd, dat
een dergelijk verbod in strijd is met het
zelfbeschikkingsrecht, terwijl de aanwc»
zigen zich vastbesloten verklaren ook
in dc toekomst met alle krachten te
ijveren voor dc aansluiting.
EEN EIGENAARDIG VONNIS.
Naar uit Brussel gemeld wordt, ver»
oordeelde de krijgsraad te Antwerpen
den reeds sedert langen tijd overleden
vrocgcrcn Duitschcn commandant van
Antwerpen, Bcsclcr. tot 15 jaar dwang»
arbeid, omdat hij Wcilcr in brand heeft
laten steken.
MONARCHISTISCHE BETOOGING
Zondag had tc Berlijn de onthulling
plaats van een monument ter nage»
dachtcnis van dc gevallenen van het
Kömgin--Augusta«rcgimcnt. Deze ont»
hulling is ccn monarchistische demon»
stratie geworden. Er werd gezegd dat
een Ncdcrlandsoh officier dc plechtig»
heid bij woonde. Hieromtrent word'
echter thans medegedeeld, dat wel een
Nederlandsoh officier, die vroeger bij
dat regiment gedetacheerd is geweest
als particulier bij de onthulling tegen»
woordig was. doch dat van een offi»
ciccle vertegenwoordiging van het Ne»
dcrlandsohe leger geen sprake is ge»
wccst.
INCIDENT IN DEN OOSTEN»
RIJKSCHEN NATIONALEN RAAD.
De vergadering van den Oostenrijk»
schcn Nat. Raad was Dinsdag het
tooneel cener uiterst hevige botsing
van den minister van buitenlandsche
zaken dr. Mataja met de soc.»demo.
craten naar aanleiding van het debat
over de beslissing van den Volken»
bondsraad.
Dc soc.»dcm. spreker Leuthner deed
een heftigen aanval op Mataja dien hij
den ergston intrigant tegen de aanslui»
ting cn den ergstcn vijand van Duitsch»
land in Oosteairijk6che politiek noem»
dc Spr. gispte ook de Groot»Duitschers
die vertegenwoordigers in den minis»
terraad hebben en dit drijven van Ma»
taja dulden. Mataja heeft een zickolij»
ken afkeer van alles wat Duitsch
heet.
Mataja rïcffite Herop tol de oppo»,
sitic de vraag, of zij de verklaringen
van Leuthner afkeurde, waarop de soc.»
dem. met een stormachtig geroep van
„neen!" antwoordden.
Toen Mataja ten opzichte van dc
rede van Leuthner de uitdrukkingen
„onsmakelijk" cn „onzuiver" gebruikte
volgden luidruchtige en onafgebroken
interrupties.
Bondskanselier dr. Ramck plaatste
zich beschermend voor Mataja cn
richtte kalmcerendc woorden tot den
soc »dem. leider dr. Bauer.
De soc.sdem. riepen: Geen zitting
zonder verontschuldiging.
De zitting werd daarna opgeheven
om den partijvoorzitters gelegenheid te
tc geven tot een bespreking over het
incident. De vergadering der voorzit»
ters verklaarde zich Incompetent rot
het nemen eener beslissing en sprak als
haar oordeel uit. dat het dc zaak der
regeering was. vast tc stellen, of zij zich
met dr. Mataja solidair verklaarde.
TWEEDE KAMER
15 OCTOBER
Uitgifte van het Vlodropsche mijnveld. Voor
het „dierbaar plekje grond". De Bioscoop
wet. De minister laat de beslissing over de ge
meentelijke nakeuring aan de Kamer over.
bleken
Men kan verwachten, dat aan het eind
dezer week zoo ongeveer de voorliggen
de agenda zal zijn afgewerkt door de
Kanier: de voorzitter heeft daarom voor
de volgende week wat aan het lijstje toe
gevoegd nl. alle interpellaties welke
reeds ziin toegestaan en bovendien die
van den heer TER LAAN, welke van
daag is toegestaan geworden, de inter
pellatie over de ambtenaarssalarissen.
Voordat de Kamer verder ging met
de hiosco.opwu. heeft zij een ander ont
werp afgehandeld, nl. de uitgifte van het
steenkolen mijn veld bij Vlodrop aan een
combinatie, waarvan de geldman is een
Nederlander gebleven. Canadeesche
Limburger, mc-t name H. Biermans, een
man, die als arbeider begonnen het
thans tot het (waarschijnlijk niet altijd
even aanlokkelijk), ambt van multimil-
Jionair heett gebracht. Deze man, die
natuurlijk ter sprake werd gebracht als
de rijke „neef uit Canadawil zich in
teresseeren het initiatief is van I im-
burgers uitgegaan voor het mijnveld
van Vlodrop. Een mijnveld dat het
werd door ieder toegegeven voor den
Staat geen waarde heeft, omdat de op
brengst niet groot genoeg is, wij! het
veld niet meer dan 90 millioen ton ko
len bevallen kan.
Welnu, er heeft zich een combinatie
gevormd, die de exploitatie van dit geld
op zich nemen wil. De wet, die de Ka
mer voor zich had, bedoelde alle wette
lijke maatregelen te nemen, die een ko
mende concessie mogelijk kan maken,
waarvoor de Canadees alleen reeds blijk
baar I 400.000 over heeft.
Slechts één tegenstander tegen het ont
werp: de heer v. d. WAERDEN. De an
dere sprekers waren alleen vóór en we
de heeren KRIJGER, DRESSELHUIjS,
HERMANS en NOLENS. Om van den
minister nog te zwijgen.
Vanzelfsprekend kwam de crisis in de
kolennijverheid ter sprake, de crisis de
zer dagen. Men vroeg zich af, of het
raadzaam was een nieuwe mijn aan te
boren thans. heer v. d. WAERDEN'
vreesde voor vernietiging van kapitaal
wat hij altijd af te keuren achtte. Ook
voor beursspeculatie vreesde hij. Hier te
gen is het een en ander aangevoerd.
Tegen de veronderstelling van de mo-
geijlkheid van beursspeculatie stond de
meening van den heer HERMANS, dat
het mijnveld dubbel en dwars bekend is,
op zijn werkelijke waarde. Bovendien
wees de minister er op. dat de heer Bie-
mans, een goed vaderlander gebleven,
het door hem gewonnen kapitaal in een
leven van harde ingenieurswerkzaamheid
voor een groot deel ziin geboorteland,
wil doen ten goede komen, maar kinde
ren hem met "eschonken werden. Boven
dien. de heer Biermans is een te goed
industrieel om geld te geven aan doelein
den, welke slechts "e'.d-vc rrr.orsen zou
den kunnen veroorzaken aldus de
minister BONGAcRTS.
Ook moet er op gev ezen worden
de heer NOLENS legde daar sterk den
nadruk op dat het ontwerp nog
slechts de m o g e 1 ij k h e i d opent van
een concessie en dat de nieuwe combi
natie nog steeds voor eigen kosten (wat
ook iets beteekent) boringen doet ten on
derzoek.
Moest men de concessie niet toestaan,
om de crisis? De heer NOLENS wees
:r op. dat hei heel wat anders 's geld
an belastingbetalers te riskeeren (wat
de Staat moet doen) dan het eigen geld
vrijwillig te riskeeren. Daarenboven ziet
men overal nieuwe mimen bonwen. met
nieuwe hulpmiddelen. Dit is goed. meen
de de heer HERMANS, omdat, wanneer
het er van komen zal, dat de were'dpro-
ductie van kolen zal moeten worden be
perkt (overigens een niet gemakkelijke
taak!) men niet de nieuwe mijnen maar
de oude. de slecht-geexploiteerde, slecht
geoutilleerde, achterlijke moet stopzetten.
Als goede kant van het entwerpewerd
aangewezen de arbeidsvermeerdering. de
vermeerdering van werkgelegenheid voor
de Limburgsche bevolking. Door alle
verdedigers van het ontwerp. De heer
DRESSELHUYS sprak van het ontwerp
als economisch en nationaal zeer wen
schelijk. Voorts vroeg hij de regeering
maar dat kan nog wel even duren
voor de exploitatie-uitgave aan particu
lieren een duidelijke vaste lijn aan te ge
nt.
Het ontwerp is aangenomen met vlag
en wimpel. Met 72—23 stemmen. Wat
een aanwezigen! Alleen de s.«4 en de
coinmunislische afgevaardigden
tegen te zijn.
-1 Iet vierde artikel van de Bioscoop»
wet had rot veel meeningsverschil aan»
leiding gegeven en heeft het ook giste»
ren opnieuw gedaan. Beslist is de
strijd nog niet.
Art. 4 maakte oorspronkelijk elke
gemeentelijke bioscoopverordening, die
vele nadere matarcgclcn n a de centra»
lc keuring veroorloofde, mogelijk. De
minister wilde echter juist niet alles
mogelijk maken cn had aanvankelijk
gedacht dat toezicht van dc Kroon
voldoende zou zijn om excessen tc wc»
ren. Bij nader inz-icn heeft echter de
dc heer DE GEER ingezien, dat allerlei
excessen met een beroep op de Gc#
meentewet mogelijk bleven on»
'danks de Kroon en daarom nam hij
een tweede lid op, hetwelk bepaalde,
dat wel verboden, wel nakeuring zou
mogelijk zijn voor personen, beneden
de 18 jaren, maar dat verboden en na»
keuring uitsloot voor volwassenen. Een
gedachte die volkomen dekte de woor»
den van den heer BOMANS in cersto
instantie.
Echter: uit den rcchtschcn hoek van de
Kamer kwamen wenschen, die, voor»
zoover zij uit de C.H. fractie kwamen
voor den hoer De Geer natuurlijk groo»
te beteekenis hadden. Dc heer HEEMS»
KERK cn dc heer DECKERS en de
heer TIL ANUS kwamen op opening
van de mogelijkheid van gemeentelijke
nakeuring voor volwassenen aandrin»
gen. Zij zouden dan hunne bezwa»
ren tegen het ontbreken van een ver»
bodsmogelijkheid op gemeentelijk mi»
tiatief laten vallen.
Welnu, geheel is de minister die hee»
ren niet tegemoet gekomen. Wel ge»
dceltclnk. De minister had voor zijn
tweede lid het verbod van gemeente»
lijke nakeuring opgenomen „op den
koop toe", omdat hst zoo geheel pasto
in het kader van dc wet, ook omdat
een gemeentelijke nakeuring de uit»
spraken van de centrale keuring zou
kunnen diskwalificeeren, en even»
zeer omdat de gemeentelijke auto»
nomic door het uitschakelen van nakcu
ring voor volwassenen niet geschaad
wordt. Maar tegen gemeentelijke na»
keuring had de MINISTER geen
o v e r w e g e n principieel bezwaar.
Voorstellen van hem zelf echter waren
niet to wachten Wilde men een wijzi»
ging voorstellen, dan zou de minister
zich daartegen niet verzetten, hij wild-i
het oordeel aan de kamer geheel over*
laten.
Die wijziging is voorgesteld gewon
den door den nieuwen leider der C.H
fractie door Dr. DE VISSER, die daar»
bij nog even vastleggen wilde, dat mi»
nister dc Geer niet principieel tegen
gemeentelijke, keuring (nakeuring dan)
stond, wat bij de linkerzijde wel
het geval was. Inderdaad dc heer
BOON heeft een amendement, dat vol»
ledig n curing voor personen boven dc
14 jaar wil uitgesloten zien. volledig en
principieel en dat ook van een bios»
coopverbcd, noch voor kinderen, noch
voor volwassenen weten wil.
Wij vermoeden niet, dat dit amen»
demcnt»Boon een meerderheid zal ver»
krijgen, het gaat rcchtsch tc ver,
rechts als geheel. Maar of het nieuw»
geborene amendement de Visser, dac
eenige overeenstemming bracht tus»
schcn de C.H. fractie en den Chr.Hist.
minister in de Kamer was natuurlijk
buitengewoon veel aandacht voor de»
zen strijd aangenomen zal worden,
is ook een vraag. Een soortgelijke ge»
dachtc kreeg in j923 verschillende
stemmen van RJC. zijde tegen. Toen
echter was men daar vooral gekeerd te
gen een gemeentelijk bioscoopverbod,
dat in één adem met de nakeuring
werd genoemd. Het is dan ook nog
een jjpen vraag of het amendcment<de
Visser zal aangenomen worden. W#
durver, echter nog niets tc voorspellen.
Dc dag van morgen zal 't wel uitwij»
zen.
Ten slotte moet nog de aanwezig»
heid gesignaleerd worden van ccn V D.
amendement, door den heer van AAL»
TEN verdedigd, hetwelk een dam
wilde opwerpen tegen door den voor»
steller gevreesde wetstechnische bc»
zwaien, maar overigens gelijke bcdoc»
lingen als dat van den heer Boon had.
Ook dit amendement zal wel niet suc»
cesvol zijn.
INTIMUS,
