HAARLEM'S DAGBLAD
ENGELSCH ALLERLEI
DINSDAG 19 JAN. 1926 TWEEDE BLAD
Het Maya-meisje. Ter herinnering aan Sargent. Draad-
looze omroep en telegrafie. De jongste handelscijfers.
Over emigratie
Do Britsche ontdekkingsreiziger Mit»
chcll Hedges is onlangs in Londen tc»
ruggekeerd van een reis caar Britsch*
Honduras. Hij had boeiende verhalen tc
vertellen over de Maya's, die in dat
gebied van Middcn*Amerika eeuwen
her hun steden bouwden die thans in
schaarsche overblijfselen verloren lig»
fen in de wijde en woeste prairiën.
londerdcn jaren voordat „de Batavie»
ren in ons land kwamen", honderden
jaren voordat de oude bewone;s van
ons deel van de wereld hadden geleerd
metaal tc gebruiken, waren de Maya's
een hoog^ ontwikkelde, welvaren ut,
stom. die hun land overdekten met
ruime steden, tempels, pyramiden cn
amphitheaters. Zij begrepen de mystc»
riiin der astionomic en kenden de
kunst van den juwelier. Zij maakten
kalenders in steen, die de jaren aan»
teekénden zonder verlies van een cn»
kelen dag. Van dit voorbeeldige ras
der oudheid is thans nog een handje»
vol menschen overgebleven. Zij leven
zorgelijk cn cllcndio dichtbij de ruines
van de groote wc.ken van hun voor»
vaders. Mitchell Hedges heeft van zijn
reis een twaalfjarig Mayu»mcisjc mee
naar Londen teruggebracht. Afbccldin»
gen van haar in de pl.utjercourenten
hebben doen zien du haar trekken
onmiskenbaar Moiigoolsch zijn n Jat
.Vianr gezicht schrander is. Haar tint is
lichtbruin cn een rijkdvru van raven»
zwart haar bekroont haar hoofd. IIet
meisje krijgt een Enjjölaclic opvoeding
en zij toont reeds verstand boven haar
jaren te bezitten. Het bestuur van het
Britsch Museum stelt veel belang in de
Maya»ontdckkingcn van Cen Engel»
schen ontdekkingsreiziger cn heeft een
van zijn ambtenaren afgevaardigd hem
bij ccn volgende reis naar Centraal»
Amerika, die de volgende maand be»
glnt, te vergezellen. Wie in Nederland
wel naar den Engelschen draadloozcn
omroep luistert, zal wellicht de stem
van Mitchell Hedges kennen Hij heeft
van het Londensche station uit her»
haaldelijk belangwekkende draadiooze
lezingen gehouden over zijn avonturen
in weinig betreden gebieden van Zuid»
en Midden-Amenika. Hij is van mccning
dat de grond van de prairiën in Britsch»
Honduras nog grootc geheimen verbor»
gen houdt. Hij is van plan er in de
omgeving van ccn reusachtig nmphi»
theater tc gaan graven- Het resultaat
van zijn werk cn dat van zijn helpers
wotdt met grootc belangstelling tegc»
moet gezien.
De grootste tentoonstelling van werK
van een enkel kunstenaar ooit in En»
geland gehouden, werd deze week in
het gebouw van de Royal Academy tc
Londen geopend- Het is de tentoon»
stelling van de werken van wijlen John
-Singer Sargent. Het is altijd de gc»
woont© geweest van de Royal Academy
het overlijden van een voornaam lid tc
gedenken met ccn wintcr»tcntoonstcl»
ling van zijn werk. Alma Tadcma, Lord
Lcighton, Millais c- a. werden aldus gc»
cc:d maar geen op zoo grootc schaal
als thans met Sargent het geval is. Niet
minder dan 600 stukken heeft men bij»
ccngcbraoht Zy sieren thans de wan»
den van Burlington House (2ctcl van de
Royal Academy) en veetticn dagen
heeft men noodig gehad om alles goed
tc urnuigecrcn- liet grootste deel der
.stukken is uit particulier Engclsch be»
zit cn als zoodanig ccn levendig gelui»
genis van de gretigheid waarmede men
zijn kunstschatten heeft willen uitlce»
nen om er het publiek van te laten ge»
nieten. Dc voortreffelijkheid van de
tentoonstelling is dos tc merkwaardiger i
omdat er tegelijkertijd ctn Sargcnt»tcn»
toonstelling in dc Vcreenigde Staten is
ingericht, waar men 300 stukken van
dezen grootcn modernen meester bij»
cen heeft gebracht. De grootc vcclzij»
dighcid van Sargent's kunst wordt den
bezoeker van Burlington House tref»
fend bijgebracht. Er is werk in olie»
cn waterverf- Er zijn tcckenlngcn en
muu:schilderingen- Er is architectuur
en beeldhouwwerk. En in al die kunst»
vormen en »methodcn toont deze ge»
nialc Amerikaan zich een meester. Het
werk omvat het ganschc leven van don
kunstenaar, van zijn jongenstijd af tot
kort voor zijn plotselingen dood. verlc»
den jaar, toe- Al die beroemd© groote
grocpcD. die hem naam gaven, zijn
schitterend vcrtcgenwoordigtEortrctten
van bekende mannen cn vrouwen ver»
hijs leren ons door hun talrijkheid niet
minder dan door de bewonderens»
waardige wijze waarop hc' probleem
van het portret werd opgelost, voor elk
sujet op dc wijze die uitsluitend bij
dst sujet scheen te passen Er is een
prachtige collectie aquarellen, eenige
van greoten omvang, cn de meeste met
tooneclcn uit den grootcn oorlog tot
onderwerp.
Dc populariteit van „broadcasting"
hier heeft vele onvoorziene gevolgen
gehad cn het ganschc stelsel van den
diaadloozen omroep in Engeland
wordt thans herzien. Het bedrijf is in
Engeland op het oogenbÜk een mono»
Eo'ic. uitgeoefend door de „British
roadcasting Company een verceni»
ging van dc voornaamste fabrikanten
van draadiooze toestellen- Die maat»
schappij ontvangt driekwart van het
geld, waarmede luisteraars en ama»
teur»verzenders en onderzoekers hun
vergunningen moeten koopen. Er zijn
stommen opgegaan die aan het mono»
polic con einde willen maken- Mono»
pollcs zijn nimmer gewild er. ook nim»
mcr wenschelijk. Zelfs ir het geval van
de Britsche Ornroep»Maatschappij, die
haar monopolie met tact gebruikt en
er naar algemeen gevoelen cen succes
van heeft gemaakt, waarop weinigen
hebben af tc dingen, ziet men zijn
handhaving liever niet. Dc maatschap»
pij heeft grootc plannen voor uitbrei»
ding van haar werk. Wel heeft een spc»
ciale commissie van onderzoek, die
thans dc positie grondig nagaat.
draadloozen omroep niet uit te breiden,
maar er is ook hierin veischii van mee»
ning bij verschillende belnnghebbeu»
den. Schouwburgdirecteuren zijn niet
eenstemmig in hun oordeel over het
nut van het draadloos verspreiden van
tooneclsiukken, Eenigen wijzen alle
voorstellen van dien aard, door dc
maatschappij gedaan, van de hand- An>
deren zijn echter van meenlng dut het
publick wotdt aangespoord naar den
schouwburg te gaan wanneer het naar
draadiooze uittreksels var een stuk
luistert. Ecnigc van dc voornaamste
concert-directies hebben haar artiesten
verboden voor dc draadiooze op te tic»
den, Anderen daarentegen niecnen dat
publiciteit, op deze wijze verkregen,
aan dc recettes ten goede komt- Wat
het nieuws betreft, dat eiken avond in
twee bulletins wordt verstrekt, tie dag»
bladcigcnaars verzetten zich krachtig
tegen verdere uitbreiding. Die nieuws»
uitbreiding is juist ccn voornaam deel
van dc ontwikkeling van het draadloo»
zc program, die dc maatschappij zicli
voorstelt. Dc dagblnddircctics bereke»
ncn dat zc vijf milliocn pond sterling
per jaar besteden voor bet verzamelen
van nieuws cn nog eens twaalf maal
zooveel voor het drukken en versprei»
den. Zij vinden dat de koite nieuws»
dienst, die thans van het Londensche
draadiooze station uitgaat, aan alle bc«
hocftch voldoet. Draadiooze tclqgrapluc
wordt meer cn meer In het commcr»
cicchs verkeer gebruikt. Maar deze
vorm van teicgraphecrcn heeft niet die
voordeden vnn het geheim die dc ka»
bei bezit- Zelfs al kan men berichten
verzenden In code, dan weten deskun»
digen ze eventueel toch tc ontcijfe»
ren. Do pers van de ganschc wereld
wordt overstelpt met vrij draadloos
nieuws, dat echter vaak zoo „gekleurd"
is door de belanughebbendc gratis»
verstrekkers dat het geen nieuws meer
is- Dc vrije draadiooze nieuwsbronnen
worden ook wel door „nieuwsburcaux"
uitgebuit om er nieuwsdiensten uit te
maken, die inschrijvers tegen vergoe»
ding kunnen krijgen. Dc lucht Is tegen»
woordig ook vol draadloos nieuws dat
geld kost cn dat alleen bestemd is voor
ncn of voor bladen of nicuwsagcnt»
schappen, die er op hebben ingetee»
kentl. Die berichten zijn te herkennen
aan cen speciaal gekozen woord aan het
begin of het einde van het bericht.
Ze zijn een verleiding voor nieuws»
dieven. Een Europeesch mouwsagent*
schap had onlangs reden cenige dagbla»
den te verdenken van publicatie van
zijn draadiooze berichten dagbladen
die op den dienst niet hadden Inge»
schreven. Het legde daarom een hm*
dcrlaag- Het waarschuwde zijn intce»
kenaars cn zond daarop ccn bericht de
wereld in, meldend dat dc vroegere
shah van Pcrzic tc MarienbaJ zelfmoord
had gepleegd. Het bericht verscheen
wijd cn zijd in de organen van nieuws»
dieven, o.a- in eenige Parijsche bladen.
Aangezien het welbekend is dat dc
ex-shah in Parijs verblijf houdt, was
het wat verbazingwekkend dat zelfs
Franschc dagbladen er waren ingcloo»
pen-
Dc jaarcijfers over in» en uitvoer,
zoo juist door „The Board of Trade"
(Ministerie voor Handel) uitgegeven
en u reeds uit telegrammen bekend
vormen ampel materiaal voor den op»
timist cn den pessimist, voor den vrij»
handelaar cn voor den protectionist,
om hun eindeloos dispuut voort te zet»
ten- Dc pessimist z»il onheilspellend
wijzen op het feit dat het verschil tus»
schcn in» en uitvoer ten nndeele van
het land het afgcloopcn jaar weer groo»
ter is geworden cn hij zal uitroepen
dat 1925 de verwachtingen, bij zijn bc»
gin gekoesterd, niet heeft verwezen»
iijkt. De optimist zal met evenveel na»
druk betoogen dat de cijfers voor het
laatste kwartaal van 1925 verscheidene
aanwijzingen bevatten van een gelei»
dclijkc verandering van het slechte getij
cn dat dc handhaving van den wissel»
koers van het pond sterling welsprc»
kend getuigt dat de zoogenaamde on»
Vrichtbarc uitvoeren het oogensehijnlij*
verschil tusschen in» en uitvoeren
Opheffen. De berekening van dc juiste
aarde van onzichtbaie uitvoeren (om»
vattend o.a- inkomsten uit overzcesche
beleggingen, vrachtvaart» en andere
diensten) is heel moeilijk, maar in 1924
schatte het departement van Handel de
onzichtbare uitvoeren op niet minder
dan 370 000.000. Zc zijn in den loop
van het jaar toegenomen, zoodat men
zou kunnen redcnccren dat er In wer»
kelijkheid geen nadeekge handelsba»
lans was- Op één punt stemmen alle
partijen cn aile economisten overeen.
Normale welvaart kan niet terugkec»
ren indien het bedrijf der kolen mij»
ncn niet op een meer bevredigenden
grondslag kan worden gesteld- Maar
daar houdt alle overeenstemming op,
want tot nu toe heeft men geen rege»
ling kunnen maken voor het herstel vnn
dat vitale Britsche bedrijf. Er is echter
zsvnkkc hoop dat dc voor het doel in»
gestelde commissie ccn cf sndcre op»
lossing zal weten tc geven. Sir Hcrbc.it
Samuel, voorzitter van die commissie,
zal onsterfelijkheid winnen alsmede de
durende dankbaarheid van zijn land,
indien hij het tooverwoord kan vinden,
dat het mijnbedrijf zal doen opstaan-
Reeds meer dan 10-000 aanvragen
zijn bij dc betrokken autoriteiten ingc»
komen voor aanwerving onder dc
„£3 to Canada"»beweging. Alleen land»
arbeiders of jonge menschen, die lan.d'
arbeid willen doen. en dienstbodon
kunnen voor dit emigratieplan, door
Brittanje en Canada in vereeniglng op
touw gezet, in aanmerking komen- He»
vlg verzet tegen de beweging komt op-
Landbouwcrsbonden over geheel En»
geland nemen resoluties aan, waarin
de stappen van de icgeering worden
veroordeeld op de redencering, dat ze
geen plan mag steunen dat het effect
vele zijden voorstellen ontvangen den zal hebben dat de landarbeiders uit
de landelijke districten van het land
zullen verdwijnen. Maai hebben dc
boeren het niet aan zichzelf ie danken?
Zij betalen zeer karige loonen- En
het vooruitzicht van een leven van
zworen aibeid voor dertig shilling per
week kan geen aantrekkelijkheid heb»
ben voor den jongen man van tegen»
woordig, boerenjongen of stedeling-
Hij beseft dat hij hier nimmer kans zal
hebben ccn kleine boer te worden en
wordt daarom naar Canad-t getrokken
door de sehoonc voo;uitzichten, die
men hem voor oogen stelt. Het aantal
Schotten dut aanvragen heeft in ge»
zonden, is verrassend klein, tot teleur»
stelling van het officicclc emigratiekan»
toor hier, dat dc Schotten als dc beste
kolonisten beschouwt- Men kan zich
de bezwaren, die tegen het plan wor»
den geopperd, overigens wel vcrkiaien-
Canada is er op uit zich de diensten
te verzekeren van een type, waaraan
men in Britanjc zelf grootc- behoefte
heeft. Vakwerklicden daarentegen, die
men hier althans op het oogenblik niet
te best kan gebruiken, worden gc»
wecid. Zoowel Canada als Australië
willen alleen het beste „materiaal"; cn
het gevoelen hccrscht hier dat deze
uitgestrekte nieuwe landen tenminste
cen deel van de inferieure manschap
van Engeland op den koop toe zal ne»
men, zoo op de wijze va.» de on ge»
wenschte premie bij de koek- Men zou
deze frissche Dominions voor dit denk»
beeld willen winnen door te wijzen op
het feit dat Australië althans werd
ontwikkeld door een siag menschen,
dat thans in emigratie niet zou worden
toegelaten maar dat nochtans in ccn
eeuw een ferm ras heeft voort«c»
bracht. En dc Dominions zouden het
moederland het zwijgen willen opleggen
met vooruitzichten van een nog tumc»
lijk verre toekomst, wanneer dc land»
bouwgclcgenheid er krachtig zal zijn
ontwikkeld- Dan zou geleidelijk ook de
gelegenheid ontstaan om er handwciks»
lieden en zoogenaamde hoofdwerkers
emplooi te geven.
Vervolg Stadsnieuws
HETTOONEEL
Rotterdamsch-Hofstad*
Tooneel
„De Nieuwe Heeren"
Er hccrschte Zaterdag een recht fees»
tclijkc stemming in onzen Stadsscliouw»
burg. Men zag het reeds aan de lange
file van auto's vóór het gebouw, dat
het één der groote avonden van het
seizoen zou worden. De combinatie
Willem RoyaardsAnnie van EesCor
van der Lugt Melsert had honderden
naar den schouwburg getrokken cn dc
eerste opvoering van „Dc Nieuwe Hcc»
ren" ging ondanks de verhoogde
prijzen dan ook tc Haarlem voor
ccn geheel ,:iverkochtc zaal! En ook
hier is het cen zeer groot succes ge»
worden.
Wat hebben de Franschen toch in
hooge mate de benijdenswaardige gave
van luchtige badinage! Robert de Fiers
heeft indertijd toen nog in combina»
tie met Caillavet in een blijspel
L' H a b i t V e rt op geestige wijze den
spot gedreven met de académie! Heel
Frankrijk vermaakte cr zich mee en
cenige jaren later namen de leden dc
Fiers in hun midden a!s „onsterfelijke"
op. Niemand van de academie had er
zelfs aan gedacht de Fiers cn Caillavet
hun spotternij kwalijk te nemen! Wie
van dc „nieuwe heeren" dat zün dc
uiterst linkschen zou in gemoede
boos kunnen worden over de manier,
waarop dc Fiers en de Croisset hen in
hun blijspel in het ootje nemen. Vul
heel dc zaal met de fanatiekste revolu»
tionnairen cn zij zullen allen hartelijk
mee lachen om deze vermakelijke spoL
ternij. Zij zullen zich even best amusee*
ren als dc „meneer van uiterst rechts",
omdat dc spot van de Fiers en de
Croisset nooit kwetsend of schrijnend,
nog minder striemend is. Het gaat al»
les zoo spelenderwijs, zoo luchtig en
vluchtig, zonder ooit cenig zuur sar»
casmc. Dc schrijvers nemen een loopje
met dc „nieuwe heeren", nu ja, maar
de man, dien zij tot hnn woo-dvoerder
uitkozen, dc graaf die Montoire»Grand»
pré is van een zoo hoffelijke welgema»
nierdheid, dat niemand ook de ge»
troffene niet er ooit één oogenblik
gepikeerd over zal kunnen zijn. En zij
zorgen er wel voor den vertegenwoor»
digër van de „nieuwe heeren" zoo tc
maken, dat hij onmiddellijk de sympa»
thie heeft van de heele zaal. Zoo hou»
den zij rechts en links gelijkelijk te
vriend en hebben zij een ieder al van
te voren ontwapend.
Dc „nieuwe heeren", dat zijn dc man»
ncn van uiterst links, de leden van de
federatie van den I. A. B. den In»
tern. Arbeiders Bond van wie een
vertegenwoordiger Jacques Gaillac als
tegenpartij kom1- te staan tegenover den
graaf de Montoire Grandpré, den man
van het oude régime. De schrijvers zijn
Franschen en het spreekt dus vanzelf,
dat links en rechts elkander dus ont»
moeten op liet terrein van de liefde. De
graaf dc Montoire Grandpré heeft een
vriendinnetje Suzanne - lat hij voor
goed aan zich wil bind.n. Maar de graaf
is oud en Suzanne is jong en het is
dus begrijpelijk, dat als Suzanne voor
het eerst op vet bureau van de federa»
tic tegenover Jacques Gaillac komt. tc
staan, dc jeugd an den admnct»sccrc*
taris van den I. A B. het wint op liet
kasteel, het eigen huis en dc juwcclcn
van den graaf.
Doch wanneer Gaiilac de vruchten
van zijn gemakkelijke overwinning wil
plukken, blijkt de „werkmanskiel" voor
dc verwende Suzanne een te groot be»
letsel te zijn. Mnar Suzanne verlaat
hem niet zonder hem 'n kans te geven.
Over drie maanden ais zij te Parijs
terug komt zuil.- zij elkaar weer»
zien en Gaillac boi Sint, dat hij dien
tijd moet benutten wanneer hij Suzanne
op rechts voor goed wil veroveren.
Wanneer Suzanne terugkeert, is Gail
lac een dor „nieuwe heeren" geworden.
Hij is minister van arbeid en het is
cén van de grappigste en wel coh:
Fransche tooneelen van dit geestige
blijspel, sis Gaillec op het ministerie
van arbeid Suzanne ontvangt cn het
loon van 3 maanden waohten tusschen
eenige telefoontjes met den president
der Republiek in ontvangst neemt. Maar
terwijl Galilee zijn ministerzorgen in
dc armen van Suzanne vergeet, maakt
dc graaf dc Montoire met zijn ééne bc»
slissende «tem in den SenaaJ een einde
't korte ministerleele leven van zijn
tegenpartij. Gaillac is weer even ver als
in het begin en hij staat om Suzanne
tc behouden zelfs op het punt ccn
minder eervolle cn gevaarlijke trans»
actie met een chevallier d' industrie te
sluiten, als het hem blijkt, dat Suzan»
ne deze ihooge prijs niet waard is. Su»
zannc keert naar haar eigen huis, haar
kasteel cn juwcclen terug en de graaf
zorgt voor ccm betrekking voor Gaillec
bij den Volkenbond, waar hij kan uit»
rusten en „zich ongestoord aan zijn ver»
ariet kan overgeven". „Alleen door onze
vrouwen kan de kapitalistische maat»
schappij nog worden gered!" merkte de
graaf Montoire Grandpré op, wanne-er
hij den „nieuwen heer" naar het toe»
risten land heeft geëxpedieerd.
Het aardige van dit blijspel zit min»
der in den wat geforceerden, nu en dan
kluchtigen inhoud dan in de geestige,
luchtige spoternij van de Fiers cn dc
Croisset met dc „nieuwe heeren". In
dc teekening van cen graaf Montoire
grandpré toonen de schrijvers zich
de nazaten van Molière' Van welk een
cclit gallischeu geest bijvoorbeeld ge»
tuigt het toon eelt je, waarin de graaf in
„het hol van den leeuw het bureau
van de federatie komt cn op zoo
luchtig»fijne wijze den spot drijft met
het nieuwe regime. Heerlijk, dat mo«
ment, wanneer hij staat voor al die gc»
reglementeerde verbodsbepalingen aan
den wand cn hij verklaart eindelijk weer
eens geheel „thuis" te zijn.
„Verbod, Verbod, Verbod! U spreekt
precies als wijlen mijn grootvader! Dit
is het vervolg van het oude regime, dit
is het meeste absolute gezag. Versailles!
Versailles! U bent de regelrechte op»
volger van Lodewijk XIV!"
Men moe: dat heel fijntjes door
Royaards hooien zeggen. De heele zaal
van links tot rechts schaterde van
lachen. En zoo zün e-r tal van zulke mo<
menten in dit stuk. Heel het derde be»
drijf op het ministerie van arbeid
is één doorloopende, allervermakelijk»
stc scherts. Kostelijk bijvoorbeeld de
manier, waarop de nieuwe minister den
wachtenden gezant van Tsjecho»SIowa»
kije en den d'recteur van het Crédit
Lyonnais afpoeiert, zoodra hij hoort,
dat Suzanne gekomen is en van oer»ko»
mische werking het telefoongesprek van
den minister met den president van de
Republiek over de decoraties tusschen
n.l die kussen door. Zoo'n tooneel zal al»
leen maar een Franschman durven en
kunnen schrijven!
In het laaLste bedrijf weten de schrij»
vers hun blijspel, niet op hetzelfde peil
tc houden. Hel stuk zakt tegen het slot
bedenkelijk, de handeling wordt al te
geforceerd en de ernstige tirades van
Gaillac over Manon Lescaut en de
liefdes hoe goed ook gezegd door
Cor van der Lugt vallen geheel uit
den toon.
E-nst kunnen wij in dit luchtige blij»
spel nu eenmaal moeilijk verdragen.
Maar geheel in stijl zijn de sohryvers
weer met hun boutade op den Volken» j
bond cn Genève waar de „nieuwe hee*
ren" kunnen uitrusten en zich onge»
stoord aan hun verdriet kunnen overgc»
ven".
Het stuk wordt in de drie hoofdrol»
len voortreffelijk gespeeld. Royaards
vindt in den graaf de MontoireGrand»
pré een kolfje naar zijn hand.
Hij speelt de rol heel fijntjes en inge»
togen en eik zinnetje van zijn zeer gtcs»
tigen tekst komt bij hem volkomen tot
zijn recht. Cor van der Lugt Melsert is
als Jacques Gaillac volmaakt. Hij is
deze adjunct»secretaris van den I. A. B.,
intelligente jongen van het volk,_ vol»
komen. Van der Lugt geeft zoo'n rol
mot allerlei lichte tinten, zonder dat
men bij hem ooit aan komediespelen
deukt. En wat tal van kostelijke vond»
sten in zijn spel. Hoe goed bijvoorbeeld
dat telkens uit ouder gewoonte tasten
naar zijn zakken in zijn gekleede jas en
hoe dol»vcrmakelijk, zonder ooit cén
oogenblik van chargeering, speelt hij
het tooneeltje met Suzanne aan de tele»
foon. In het laatste bedrijf was hij zoo
sober en gevoelig mogelijk.
Het lag werkelijk niet aan hem, dat
dit deel weinig indruk maakte-.
Annie van Ees is een al'ercharmant»
ste Suzanne. Geen van onze Holland»
sche actrices zou een rol als deze zóó
volkomen Fransch kunnen spelen als
zü- Hoe fijn gaf zij bijvoorbeeld tel»
kens het verschil van deze Suzanne in
haar tooneelen met den graaf cn met
Gaillac. Hoe was zij bij het binnen»
komen op het bureau van de federatie
van een Parijsche gratie en hoe raak
en pitblg gaf zij dadelijk in houding en
gebaar de veranderde situatie aan! En
zeer gevoelig liet zy aan het slot van
I even voelen, wat er mankeerde aan
haar geluk. Dat zij in de slotscène met
Gaillac niet geheel raad met haar fi»
guur wist, was meer de schuld van den
schrijver dan van haar.
Van de verdere rollen noem ik nog
Piet Bron, die Guilpin, den chevalier
d'inuuslrie, in zijn tweeërlei gedaante
zeer knap typeerde- Dommelshuizcn
maakte van den Senaatsbode een aardi»
ge figuur cn Roemer was als de uitgc»
streken, deftige majotdomus natuur»
lijk weer geheel in zijn element- Van
Rcule in de rol van baron De Coureaux
kan ik dat laatste onmogelijk zeggen.
liet tooneel was heel dei. avond „in
gala". Van der Lugt Melsert heeft
Haarlem in niets te kort gedaan- De
décors van I cn III vooral verdienen
vermelding. Er was even een begin van
applaus bij het opgaan van het gordijn
in III als het publiek gedurfd bad,
het is altijd in het begin van een bc»
drijf wat schuchter, zou men het ap»
plaus wel doorgezet hebben. De minis»
terskamer verdiende het applaus in alle
opzichten.
Men had op de verschijning der
„Nieuwe Heeren" gewacht, om den
nieuwen traplooper in onzen schouw»
burg feestelijk in te wijden, Recht fleu»
rig ziet dit bruine trappenkleed zon»
der koperen roeden er met uit maar
het zal ons voortaan een veiliger ge»
voel geven, als wij de eikenhouten
trappen in onzen schouwburg afdalen!
En daaTom heb ik zonder al te veel
tc kijken met een dankbaar gevoel
mijn voeten in dit molDge bruin ge
drukt.
J. B SCHUIL.
HET VERZAKTE POSTKANTOOR TE ZAANDAM
Het nieuwe postkantoor
ikte, zoo erg, dat het geheel ti
den afgebroken. Op dezelfde plaats zal het nu herbouwd worden, maar nu zulllen
wel betere voorzorgen genomen worden.
EEN NIEUWE TOL
De gemeente Zaandijk heeft een lol op het bekende Zaandijker wegje opgericht.
Nu wordt dit evenwel modern „wegbelasting" genoemd
MUZIEK
BIRGIT ENGELL
Liederen=avond.
Met Schumann begon de „Deensche
Nach tegaal". Wél zijn met de tij don,
onze muziekopvattingen veranderd 1 Er
heeft een Schumann»cultus bestaan, niet
zoo heel veel minder intensief dan de
latere van Wagner, een dweperij.
Schumann ach herrlich! Schumann!
ohne Ende. En nu: hoe verbleekt
schynt ons nu veel van die eens zoo
bewonderde kunst, hoe gezwollen en
onwaar lijkt vaak die „romantiek".
Over den smaak valt niet tc twisten en.
daargelaten het feit dat er in
Schumann's werk grepen zijn, die ook
nog als geniaal gevoeld worden; dat
hij in zijn tijd 'n figuur van groote be»
teekenis is geweest, een hervormer en
rooruitstuwcr van groote gaven en edel
karakter, willen we gaarne aannemen
dat zijn liedermelodiëen ook thans nog
velen bekoren. En op ziehzelve zijn ze
ook vaak mooi. Maar hoor er drie, vier,
vijf achter elkaar, zooals gisteravond:
hindert u niet de rhyhmische monoto»
ie, armoede, zou ik haast zeggen, de
envoudige melodische factuur waa-»
aan alle tekstbegrip, alle declamatie op*
geofferd wordt? Hooge uithalen op
stomme lettergrepen, krachtuitingen op
onbeteekenende woorden, ik heb er vele
aangeteekend en zij storen ons wijl
zy niet, zooals bij Schubert door de
mccstzijdige en treffendste muzikale
karakteristiek gecompenseerd worden.
Zoo kon de aanvang van Birgett
Engell mij nog -riet doen ontgloeien, al
waardeerde ik haar zangkunst, die trots
een weinig geknepenheld van het ge»
luid (het zweemde soms naar dat van
de hooge tonen eener alt»hobo), zich
schitterend manifesteerde. Toen kwa»
men twee liederen van E. J. Wolff: „Es
ist ein Schnitter", quasi»naïcf, ma-r
saailappig zonder weerga, vooral in dc
begeleiding en „Wie Melodie etc., etc.
hör ica", een tekst, die doet donken aan
dier. van „mijn kanarievogeltje is van*
nacht gesturreve", of aan „18C0 doet ons
leere" (oude deun); dit niet zoozeer
wegens hetgeen er in beweerd wordt,
als wel om de vrije veelvoetigheid der
versregels. Met Pfitzners drietal liede»
ren klonk een k.achtiger geluid: jam
mer dat Sohnitzler de gecompliceerde
begeleiding van 't eerste, „Ve-nus M;
ter" door zijn onrhythmiscb spel en zijn
ongelijken. aar '.ag vrij.\, -1 onverstaan
baar maakte; hij speelde het even sen,
timeutcel als het naspel van Schumann's
„Stille Tranen". Doch in het volgende
nummer „An die Bienen" secondeerde
hij voortreffelijk, zoodat cen „open
doekje" het gevolg was van beider uit»
muntende voordracht. Het derde „Mei»
lied" schijnt met Rich. Strauss'kunst
verwant. „An die Bienen" werd gebis
seerd.
Na de pauze eerst twee wij«zangen
van Tagore, getoonzet door F. Wie»
mans, op zeer moderne wyze; in den
eersten trof my een sterk beeldend
vermogen, dat zich in 't midden var
compositie openbaart; het slot
problematisch. En den tweeden vond
ik vervelend en weinig zeggend met zyn
eentonige begeleiding. Dan kwam
„Cecilia" (middeleeuwsch lied) op mu
ziek van Voormolen, dus Cecilia met
shingled haar en Russische kaplaarsjes
en jurkje van Toet»an»kamen»shantune
en een cubistische muts. Over
smaak valt weer niet tc twisten, maar
ik voor mij prefereer een ouderwctsche
i„Cecilia". Birgit Engell zong den tekst
met zeer goede uitspraak van hot Ne»
derlandsch. En tot slot kregen we zes
liedjes uit het Italiaansche Liederen»
boek van Hugo Wolf, en niet de meest
belangrijke, zoodat ik haast ging den»
ken: „Auch kleine Dinge können uns
langweilen", maar de zangeres maakte
door haar intelligente voordracht en
groote zangkunst veel goed en in het
vierde. „Du denkst mit einem Fadchen''
door haar meesterlijke techniek en uit»
beeldingsvermogen het auditorium in
■errukking bracht
En toen zij na afloop teruggeroepen
werd, schonk zij als toegift, „An den
sohönen, blauen Dooau" van Joh.
Strauss. En ziet, wat al het andere niet
rmocht, deed deze geniale muziek:
wij werden gcëlectrïsccrd, evenals ecni*
tyd geleden op den avond van
Aranyi en Gross; Sohnitzler paste zich
uitstekend aan en zoo werd het fijn, uit*,
muntend, heerlijk een reuzeslot.
Birgit En-gell's zangkunst vierde
triomfen, haar hooge c, haar trillers,
haar smakelijke dictie alles zette ons
in vlam on met Joh. Strauss in hoofd en
beenen gingen we de koude mist van
den winteravond in. Zoo iets mag zij,
wat mij betreft weer doen!
KAREL DE JONG.
RIJWIELDIEFSTAL.
Maandagmorgen te ongeveer 9 uur,
werd een rijwiel ontvreemd uit een
winkel in de Bakkerstraat.
VERDUISTERING.
Door de recherche is aangehouden de
16=jarige loopknecht A. F. K-, die ten
nadeele van den melkhandelaar W. ge»
durende de laatste 3 maanden een ge»
zamenlijk bedrag van ongeveer f 200
had verduisterd.
Te zijnen huize zijn in beslag geno»
men eenige voorwerpen, waarbij een
paar handschoenen, een element, een
mondorgel, een lederen beursje, een
ijzeren geldkistje enz. K. wordt er van
•erdacht deze voorwerpen van het ver*
duisterde geld gekocht tc hebben.
Behalve genoemde voorwerpen, heeft
de politie ook nog bedragen in geld
in beslag genomen, die K. aan verschil»
lende personen had geleend,
MANDOLINECLUB „CON AMORE"
Deze vereeniging vierde Zaterdag met
haar leden en donateurs haar 5>jarig
bestaan in de groote zaal van Gebr.
Kvekkeboom.
De heer J. Konz heette allen hartelijk
welkom, waarbij hij er op wees, dat Con
Amore zich in een uitstekenden toe*
stand mag verheugen en dat het leden»
tal e.i donateurstal zich steeds uitbreidt.
Na de opening werd een tableau ver»
toond, nl, een hulde aan „Con Amore",
wat een groot succes verwierf. Daarna
werden dc directeur de heer Joh. Court
en zyn eebtgenoote op het tooneel ge»
roepen, waarna de directeur door den
voorzitter gehuldigd werd voor wat hij
in de vijf jaren voor Con Amore had
gedaan.
Namens de leden werd hem een
prachtige lamp aageboden en aan zijn
echtgenoote bloemen.
Ook mevr, v. Poiane*PeteI ontving bloe»
men als dank voor wat zy voor de ver»
eeniging had gedaan en nog doet.
De heer Court dankte hartelijk.
Hierna begon het eigenlijke feest,
eenige tooneel&tukjes, door leden van
Con Amore ingestudeerd onder leiding
van den heer Th. Damiaans, hadden
veel succes, ook het inandoiine»scxter,
begeleid door Theo Court met dc zin»
gende zaag, mocht zich in veel belang»
stelling verheugen.
Een bal besloot den feestavond.
