HAARLEM'S DAGBLAD
PARIJSCHE BRIEVEN
WOENSDAG 27 JAN. 1926 TWEEDE BLAD
(Van onzen correspondent).
DE TRAGEDIE VAN EEN PRINS
Er heeft zich heel kort geleden een aohtig, dif de tehekest zoo om
ontzettend drama te Parijs afgespeeld,
een draro^ waarover de bladen maar
heel vaag en bij geruchte hebben gc»
sproken maar dat toch. omdat het zoo
geheel afwijkt van de criminaliteit^»
banaliteiten, waarmede de Franschccou»
rantcn gewoonlijk zijn volgepropt de
bijzondere aandacht verdient. Het is ons,
mogen gelukken om iets meer te weten
tc komen omtrent dc/c xauk. welke
daarom te belangrijker is. omdat men
er uit merkt, dat de bolsjewisten, die
hun schuil hebben gezocht in Parijs,
niet kunnen nalaten de wetten der
gastvrijheid tc schenden. Sedert eem*
gen tijd is een zekere vijandigheid tc»
genover de vreemdelingen in 't alge»
meen duidelijk waarneembaar in Parijs.
Het mag onaangenaam zijn voor hen.
die met de beste bedoelingen in Frank»
rijk zijn, maar zij zelf erkennen ook
onmiddellijk, dat deze verkoeling
uiterst begrijpelijk is. Alle individuen,
die zich in hun eigen land onmogelijk
hebben gemaakt, zakken naar Parijs af
cn in plaats van zich kalm tc houden,
komen ze hier hun geschillen uitvech
ten. We hebben Italianen gezien, die
slaags raakten met landgenooten, omdat
de eersten vóór» cn dc anderen tegen»
standers van Mussolini zijn; ja. zelfs
hadden er moorden plaats. Bulgaren
mishandelden op dc Champs Ely sec»
enkele heeren van dc Bulgaarse he regee»
ring. omdat zij het niet met dc politiek
eer.s waren; Chincczcn deden een inval
in het lcgaticgcbouw; bolsjewisten cn
jnti»communistc:i zitten elkaar in dc
haren. Dat is alles heel goed
strijders moeten dat alles zelf weten,
maar 't is indecent, dat ze dc Parjjschc
straten uitkiezen als tournooi.vcld. Al
deze evenementen waarbij dan nog dc
talloozc misdaden komdi door bulten»
landsche individuen bedreven, maken
het cr niet beter op. Ik heb vrecmdclin»
gen met woede cn verontwaardiging
hoo/en spreken over dc /.g. anti.vrccm»
dclingcti'bcwcging van ,.Lc Matin", 'n
een rubriek „Parijs hospitaal der we»
rcld". Die woede lijkt ons volkomen mis
plaatst. Wat toch is 't geval? Verschil»
lende landen apcculccrcn op de I ran»
sche gastvrijheid en zenden hun onge
neeslijke zieken naar Parijsomdat
er daar wel een hospitaal is dat hen
liefderijk cn gratis opneemt. Zoo is
men in 't eigen land van de zorgen af.
Dc ziekenhuizen /ijn zoodoende over»
vol met vreemdelingen, die allen ten
laste van het land komen, jaren lang.
tot hun dood toe verpleegd worden, in
die mate, dat 90 pC't. van dc verpleeg»
den vreemdeling zijn cn dat er bijna
geen plaatsje overblijft voor dc eigen
landgenooten. En is 't nu wel on-nmi»
cnal om, zooals „Le Matin" tc cischcn,
dat er aan dc grenzen zekere controle
wordt gehouden, opdat aan dit schan»
daal een einde kome?
Wij, onzerzijds en allen die maar
niet onverschillig hun schouders oplia»
len wanneer het over dc belangen van
Frankrijk gaat, wij hebben hier wel een
andere controle gevraagd: om niet nU
leen naur hen tc kijken die lichamelijk,
maar ook naar hen die moreel ziek
•zijn. Putsch.... daar is weer zoo
waarover dc vreemdelingen kunnen
spreken; zoo juist krijgen we het on>
der dc OOgcn: de Kamer, bij de dc<
batten over den huizennood heeft een
wet gemaakt waarbij wordt bepaald
dat vreemdelingen niet van dc proro.
gatie.wet kunnen genieten, als -ze op
dit oogenblik nog niet hun intrek heb»
ben genomen. Is 't ook alweer niet vol»
komen begrijpelijk dat men dc eerste
rechten aan een jont' Fransch gezin
geeft? Wij vinden het zoo.
Maar we dwalen van ons onderwerp
af; het zou gaan over die geheimzin»
nigc geschiedenis die wc „Dc tragedie
van een prins" noemen.
Het begin van het drama speelt zich
rèr van Parijs af, in f)ost»Ceorgië, waar
prins David Mkheidze, chef van de
anti-bolsjewistische beweging was. Dc
contra-revolutie mislukte cn prins
Mkheidze. overal achtervolgd door de
tcheka werd vogelvrij verklaard. Na
tal van avonturen belandt de ongeluk»
kigc eindelijk in Parijs, vermagerd, uit
gehongerd. straatarm. Maar in Parijs,
vlak bij de gare Montparnasse woont
een landgenoot, ccn dokter, een vriend
van zijn familie. Hij klopt daar aan en
wordt liefderijk opgenomen en ver»
pl«fid. u
Op zekeren dag meldt cr zich een
onbekende bezoeker aan die den prins
vraagt tc spreken.
Hoogheid, begint deze, mij'n naam
doet cr niet toe. maar ik zweer u dat
ik ccn van uw aanhangers cn vrienden
ben. Ik weet ook dat u er onder lijdt
dat ii zonder berichten bent van uw
familie die in Georgië is achtergeWe»
ven. Als u mc volgen wilt dan zal ïK
u dc mogelijkheid openen om met hen
in verbinding tc komen...
Dc ongelukkige slaakt een zucht van
verlichting. Eindelijk zal hij iemand ont
moeten die hem zal vertellen war er
van zijn naaste familie is geworden.
Hij schudt de hand van d:n onbekende,
schiet haastig een jas aan. buiten
het -is avond wacht een auto. Beulen
stappen in en als de auto eindelijk
stilhoudt ontdekt de prins waar men
hem gebracht heeft. Reeds maakt hij een
beweging, maar men duwt hem voort:
hij staat in dc vestibule vin de Rus
sische legatie. In de Ruc de G renew.
Hij wil weggaan, maar men belet «het
hem. hij is gevangen, op Russisch grond»
gebied! Men wijst hem een kamer aan
waar hij kan overnachten, men brengt
t,cm ütrtjeld ct.n, im.r h»t bcv.l a
blijkbaar gegeven om met met hem tc
spreken Na enkele dagen komt er
iemand van dc tcheka binnen en geeft
Jen gevangene te verstaan dat hu
onder geleide uit mag. mits hij geen
pogingen doet om te ontvluchten. Drie
dagen gaat hij zoo onder geleide wande»
len. maar den vierden dag schieten in
eens ccn paar mannen toe cn maken
zich van den prins meester, die haas
tig door hen wordt weggevoerd. Het
zijn andere Georgiërs in Parijs w~
tuin hebben geleid. Lang zal d.
hcjd eohtfr niet duren. Dc bolsiewik:
nemen thans met verscheidene helpers
den prins weer gevangen, profiteeren
van ccn oogenblik dat hij alleen is cn
't nieuwe asvf is een hotel op den
boulevard Diderot. Twee dagen later
schuilen verschillende stadgenoote-n
van den ex-leider vóór het hotel te
zamen, ze dringen allen tegelijk binnen
een worsteling ontstaat met de bewa
kers, maar dezen moeten het onder»
spat delven. Thans bemoeit de Parijsche
politie zich met het geval en neemt,
onmiddellijk j,- .vaarschuwd. een bolsje»
wist van zeer verdachte reputatie ge
vangen. Pijnlijk doet het aan om tc
ernemen dat dit individu dadelijk op
vrije voeten wordt gesteld omd.
Russische gezant zulks verzocht.
.Maar we volgen den prins. Zijn
rienden geleiden hem naar het kasteel
an Grignon in Orly. waar een zenuw
art» hem onder bcnandelink neemt. Al
die gebeurtenissen hebben den ongeluk»
kigc totaal van streek gemaakt cr. wel
dra toont hij de eerste verschijnselen
*an totale krankzinnigheid. De doorge»
tane ontberingen, maar vooral de tioc»
beien ::i Parijs hebben hem tot een
emstig lijder aan yhtcrvolgmgswaan»
n gemaakt.
Op zekeren dag wandelde hij in 'l
park en wordt aangesproken, in 't Rus
sisch. door twee mede-patiënten. Dc
kend. dat het zijn aohtcrvolgcrs zijn
stort hij zich op hen. mishandelt hen,
klimt over een drie meter hoogen muur
en vlucht heen. Twee dagen later vindt
de politie hem. dwalend., zonder ccn
adres tc weten. Zijn vrienden, gewaar»
sshuwd. brengen hem naar ccn gesticht
:n dc ruc Penthicvre. Hij blijft er maar
écn dag. ontvlucht na een verpleger te
hebben mishandeld. Prins David
Mahcidze is thans in vcilighend en wordt
dag en nacht bewaakt door zijn vrien
den.
Tot zoover deze geschiedenis. Wc
ertclden haar opzettelijk zoo kort cn
eenvoudig mogelijk opdat men zich ten
volle rekenschap kan geven van den om
vang van dit ontzettende drama dat
zich afspeelde in 1926 in het hartje van
Parijs!
Kn nu verwondert men er^zich nog
over dat men met een zekeren argwaan
dc vreemdelingen aanziet. Hoewel ons
medelijden natuurlijk uitgaat naar den
ongclukkigcn prins, moet het ons t"c!i
van het hart dat zijn politieke vrienden
—al is hun actie dan ook begrijpelijk
evenmin het recht hadden om van Pa
rijs een, politiek touroooi-vcld tc maken
als het pak, dat hem niet met rUst wil
de laten cn dc wetten der gastvrijheid
met voeten trad. De politie zou goed
doen die hcelc bende over de grenzen
tc zctJtc-n opdat dc rust gehandhaafd
blijve. Of deze maatregel veel zou hel
pen, gezien de .controle aan dé g.~cn»
We vreezen. Want.... Wc onderbreken
hier even dezen brief om een oog tc
slaan op 1' Intran die nog nat van
drukinkt zoo juist op den hoek van
ons tafeltje wordt gelegd. En lezen:
(jwee individuen gearresteerd. Polen, die
in Valenciennes valsche paspoorten
vervaardigden.
Duizenden valsche passen uitgegeven
etc. etc.
Naast me, aan het zelfde wankele
cafc»tafcltjc. twee heeren die zich blijk»
baar hebben verdiept in de lectuur
van datzelfde artikel. Dan dc ccnc:
Ilimraol, Karl hast du das gele»
senf
Ja. <iie Franzosen....
En ik vind deze woorden uit dar met
één oor opgevangen gesprek de meest
overtuigende apotheose op het verhaal
an den ongclukkigcn prins, en waarom
de brave Franschen eenige achterdocht
toonen als ze zien dat Parijs langzamer»
hand gemcen»gocd wordt.Parijs is een
schat dien men maar niet zoo makkelijk
prijs geeft.
HENRY A. TH. LESTURGEON.
Parijs, 21 Januari.
A H. Rikkctink, chauffeur, te
BloemendaalcuratorMr. \V. G. J.
Veenhoven, alhier.
3- J. B. A- Rookcr, barbier, te Hoofd
dorp curator; Mr. F. D. Theyse,
alhier.
Geëindigd is het faillissement door
het verbindend worden dor uitdee-
lingslijst van J. Lust Pz-, koopman, te
Oostzaan curatorMr. C. van Sprang,
te Zaandam.
HETT00NEEL
Hedda Gabler
Vervolg Stadsnieuws
FAILLISSEMENTEN-
26 Januari 1926 werden in staat van
faillissement verklaard
1» B- ToE broodbakker te Zaandijk,
Bakerspad I curator: Mr. F- M. Hage»
meyer, alhier.
2. P. Spil Gzn-. broodbakker tc Krom
menie. N'oorderhoofdstraat 169 cura
tor Mr. P. Donker, te Beverwijk.
3 P- Duin manufacturïer. te Sant»
poortcurator :Mr. F van der Gooi,
alhier.
4. J. A. G- Heintjes handelaar «n
kippenvoer, te Hobfddorp. Dravers-
laan 10curatorMr. \V". A. J. Stor
tenbeker. alhier-
5- N. Op 't Land Scheper, manufac.
turicr te EdamcuratorMr A- A-
Huizcnga, alhier.
6. Jan dc Boer. arbeider te Krom
menie curator: Mr. L. G. van Dam,
alhier-
7. Jacob Blank, melkslijter te Zaan»
dijk. Bijenkorfstraat 3curatorMr-
L. G- van Dam, alhier-
5. L. H. Koopman, rijwielhandelaar te
Haarlem Lcidschestraat 48 curator
Mr. C. Blankevoort, alhier.
9. Mej. \V. J. M- Greeve, verpleeg»
ster te Bloemendaal. De Gcnestetweg
1; curator: Mr. J. H. J. Simons, al
hier.
Opgehc
ten van
1. P. H- J-
werden dc faillisscmcn»
Roov. sehoenwinkclier,
gewoond hebbende te Haarlem. Kleine
Houtstraat 4 curator: Mr- H. Ph- Vis
ser 't Hooft-
De kanaalplannen voor het Noordelijk deel van
het vasteland van Noord-Holland
Uit het antwoord van Ged. Staten op het afdelingsverslag
der Staten
Verband tusschen de uitvoering van de kanaalplannen en
den aanleg der primaire wegen
De economische beteekenis der geprojecteerde waterwegen
Een werkverruiming van beteekenis
Tilla Durieux
Len prachtige voorstelling van Hedda
Gabler hebben dc Duitschers hier gis
teren gebracht Over het geheel stond
dc opvoering van Hedda Gabler
boven die van DcrSchattcn. om.
dat thans alle rollen met uitzonde
ring van Frau Elvstcd uitstekend be
zet waren. Van een stcrocrtooning was
bij de opvoering van Hedda Gabler dan
ook geen sprake.
Dc mannen-rollen vonden in Paul
Mcdcrow, Otto Schmolc cn Ernst Stahl
Nachbaur voortreffelijke vertolkers.
Daar was allereerst Paul Mcdcrow, die
zeer mooicn Ejlert Lüvhorg tc zien
gaf. Men voelde onmiddellijk, dat cr
achter dezen man een heel leven lag
het tooncel van Lövborg met Hedda
Gabler in 111 werd dank zij het
indrukwekkende spel van Mcdérow
oor mij het hoogtepunt van den avond.
Daar stond werkelijk ccn man. wiens
leven in één nacht vernietigd was! Een
zeer .zuivere en artistieke creatie!
Ernst Stahl Nachbaur gaf een heel
goeden Brack, scherp, koud cn doclbe-
w ist. Naast dit spel van Brack werd
liet begrijpelijk, dat voor ccn vrouw als
Hedda geen andere uitweg meer moge
lijk was cn dc dood verlossing bracht.
Otto Schmolc wist de figuur van Jorgcn
Tesman te doen leven Hij gaf het naïe
ve van dezen goedigen boekenwurm,
die zoo oneindig ver van het leven van
Hedda stunt, heel knap weer, zonder
écu oogenblik in dc caricatuur tc
vallen. Een Jorgcn Tesman. die. hoewel
weer heel anders o.a. levendiger en
jonger artistiek op een zelfde lijn gc»
stcld mag worden met den prachtigcn
Jorgcn Tesman indertijd von 1 rits'Tar
taud. Voortreffelijk bijvoorbeeld speel
de hij zijn blijdschap in IV. toen hij
meende, dat Hedda uit liefde voor hem.
Lovborg's manuscript -vernietigd zou
bobben.
Zoo schonk het spel van bijna allen
- ook tante Juliana kreeg atmosfeer
m Toni Tetzlaff ccn voortdurende
tcugde en vormden deze Duitschei
tn prachtigen achtergrond voor h<
spel van de groote tragedienne, liet
was een voorstelling, waarin nok
door de knappe regie licht en scha.
duw voortreffelijk waren verdeeld, zoo
dat het werk van Ibscn ons door deze
opvoering werkelijk nader is gekonjen.
En nu Tilla Durieux' Hedda Gabler!
Het was te verwachten dat ccn actrice
haar gaven niets in Hedda Gabler
onbelicht zou laten. Reeds dadelijk bij
haar opkomen, zagen wij Hedda Gabler
*oor ons. zooals Tilla Durieux haar zou
spelen. Met haar mond ccn weinig ge
opend, dc tanden sterk in dc onderlip
geplant, leek haar gezicht het masker
de wreedheid. Als een vampier zat
zij achter Frau Elvsted, toen deze ver
telde van Ejlert Lóvborg, als een vam
pier ook heeft zij Hedda Gabler ge
peeld. Deze Hedda was demonisch,
pervers en in den grond laf, maaT toch
ook en dat vond ik het bijzondere
an de creatie een tragische figuur.
Door een enkelen zin aan het slot vim
als zij zegt nog nooit invloed op
cén mcnsch gehad tc hebben stond
plots dc tragiek van dit mislukte vrou-
wclcvcn voor ons cn ook in haar spel in
III en IV wist Tilla Durieux deze tra»
giek telkens door voelbaar te maken.
Zoo werd Hedda Gabler toch mec-r
enkel ccn wreed©, koude, gevoel»
loozc vampier.
Dc techniek van het spel van een tra
gedienne, als Tilla Durieux te volgen is
op zichzelf een exquis genot. Bij deze
actrice speelt heel het lichaam meel
Nooit zag ik bijvoorbeeld zulk een ge
raffineerd handen.spcl als van Tilla
Durieux. Haar handen spreken, ook
al zegt haar mond niets. Prachtig en
prachtig, zooals die nerveus© handen
het spel aldoor soulignecren, telkens an=
ders, telkens infcrensiek één met het
woord of een versterking ervan Het han
denspel van Tilla Durieux is zóó tir»
tuoos. dat het nu en dan dreigt af te lei
den. Men volgt het steeds in bewonde
ring. In het gesprak van Hedda met
Brack in II heb ik ai maar naar haar
handen zitten kijken, de handen, die
even duldelijlc spreken als haar stem en
haar steeds expressieve gezicht! Het
was wonderbaarlijk knap' Prachtig ook
zooals heel haar lichaam o.a. haar
voeten meespeelde toen zij in I ach
ter Frau Elvsted stond en zij zelfs den
stoel, dien zij vasthield, tot een levend
deel van haar actie wist te maken.
Tilla Durieux speeit alles volkomen
uit! Het is volmaakt maar het maakt in
een stuk als Hedda Gabler wel sterk
den indruk van geheel tot in het klein
ste detail bestudeerd te zijn. Spontaan,
zooals het spel van een Louis Bouw
meester was. is 't niet.Een enkele maal
zooals aan het slot doet zij zelfs
naa? mijn persoonlijken smaak tc veel. O
zeker, zii gaf den strijd en dc wanhoop
van Hedda daar technisch overgelij»
kei ijk knap weer zij deed mij aan het
slot nu en dan aan Paul Wegener den
ken maar dat men juist op zoo'n
oogenblik aan de techniek gaat denken,
is een bewijs, dat de virtuooze tooncel»
speelster daar de kunstenares even op
zij dringt' Maar laten wij dankbaar zijn.
want zoo'n volmaakte techniek, zulk ge
varieerd. geraffineerd tooneclspcl zien
wij hier toch zelden of nooit. Tooncel»
liefhebbers schenkt het spel van Tilla
Durieux wel ccn bijzonder groote
vreugde.
Ook nu was het succes van dc groote
tragedienne in welk succes thans ook
de anderen deelden zeer groot. Het
zal reker velen genoegen doen te verne
men. dat Tilla Durieux Vrijdag 5 Fe
bruari nog eens te Haarlem zal optre
den en wel als Berthe Tregnicr in Der
Schatten. Wie van volmaakt tooncel»
spel wil genieten, die verzuime niet Til
la Durieux voor haar vertrek nog eens
te gaan zien.
J. B. SCHUIL.
Kosten van onderhoud en exploitatie globaal geraamd op
250.000 a 300.000
Geen hooge kanaal-, brug- of sluisgelden en thans ook geen
invoering van kanaalrechten
Van belanghebbenden zullen bijdragen worden gevraagd
Verschenen is het antwoord van
Ged- Staten op het algemeen verslag
ifcr afdcclingcn van dc Provinciale
Staten van Noord-Holland over dc
voordracht van Ged- Staten tot uit»
voering der kanaalplannen voor het
Noordelijk deel van het vasteland van
Noord-Holland.
Ged. Staten zeggen daarin dat het
inderdaad thans mogelijk zal zijn tus
schen dc uitvoering v.m het kanalen-
plun en dc aanleg der primaire wegen
het noodige verband tc leggen. Tegen
strijdige belangen tusschen beide plan»
nen zijn voor zoover hun bekend, niet
aanwezig. Overigens /al juist dc zoo»
bedoelde mogelijkheid dc beide
plannen met elkander m verband tc
brengen cvcntueele botsing kunnen
voorkomen.
Terecht wordt naar het oordeel van
Ged.'Staten in het verslag op dc groo
te economische beteekenis der gepro
jecteerde waterwegen dc aandacht gc»
vcstigd- Dc belangrijke voordeden aan
goedkoop transport te water verbon.
den, wegen ook naar hun mcening
ruimschoots op tegen het gemis van
de trouwens niet bijzonder groote op
pervlakte gronds die tengevolge #an
den aanleg der kanalen aan dc cultuur
zullen worden onttrokken. Verder leg
gen Ged. Staten er nadruk op dat het
thans van dc Staten gevraagde besluit
meer dan een loutere beginselverkla
ring bevat.
Aan dc orde is thans ccn volledige
discussie over het plan, met uitzonde
ring van hft juiste tracé der kanalen
il dc omgeving van Hoorn, waar
omtrent in dc voordracht zelve ccn
voorbehoud wordt gemaakt- Daarmede,
aldus gaan C-ed- Staten voort, is even
wel niet uitgemaakt dat, indien dc
aanhangige voorstellen zouden zijn
aanvaard, het nadethand komen met
ecu wijziging op ccn of meer onder
deden. wijziging .in dc kanaalvakkcn,
uitbreiding of beperking. vtvz., niet
meer toelaatbaar zou zijn-
%Mccrmalcn zal cr nog gelegenheid
bestaan den aanleg der kanalen onder
de oogen tc zien cn wijzlgings- of
aanvulllngsvoorstellen in overweging
tc nemen, welke voorstellen dan ntet
enkel met een beroep op het feit, dat
omtrent liet plan in zijn geheel reeds
ccnc beslissing is gevallen, terzijde'
zullen kunnen worden geschoven.
Niettemin wordt titans het gchcclc
plan in zijn onderllngcn samenhang aan
dc orde gesteld cn daaromtrent ecno
uitspraak gevraagd waarop kan wor
den voortgebouwd cn dio dus meer dan
cene enkele beginselverklaring in
houdt.
Ged. Staten zetten uiteen dat naar
hun mcening dc voorbereiding voldoen
de is geweest, cn dat zij niét kunnen
toegeven dat men zich van het oordeel
van belanghebbenden niet voldoende
op de hoogte heeft gesteld. Wanneer
het tot dc uitvoering van den aanleg
der kanalen komt, zal daarmede ccn
bepaalde afdccling van den Provincia
len Waterstaat kunnen worden belast»
Uitvoering van het plan in eigen be«
heer door de Provincie achten Ged.
Staten niet gewenseht. Behoorlijke re
geling van de positie der arbeiders in
dc bestckshcpalingen der Provincie is
reeds gebruikelijk- Wil men de werken
voorts met voortvarendheid en zonder
buitengewoon hoogc kosten doen uit
voeren. dan zal ccn flinke kern van
geschoolde arbeiders niet kunnen
den gemist. Een voorschrift dat bij
voorkeur werkloozen tc werk zouden
moeten worden gesteld, wenschen Ged.
Staten daarom niet in dc bestekken
op te nemen. De uitvoering van het ka»
nalcnplan zal overigens een wcrSëcr-
ruiming van beteekenis geven, waar-
door de werkloosheid in het algemeen
zal kunnen verminderen.
Volgens den opzet van Gedeputeer
de Staten zal het bedrag aan aanleg»
kosten dat ten la«te der Provincie
komt, rond 6-169-500.bedragen, zijn
de rond ƒ27000.— voor dc verbete
ring van den vaarweg over het Alk-
mairdermccr en rond 6.142500
6.825-000verminderd met de op
682.500.— uitgetrokken bijdrage der
gemeente Amsterdam) voor den aau»
icg der kanalen in West-Friesland. Een
dergelijke som achten Gedeputeerde
Staten voor het doel, waarvoor zij
wordt uitgegeven, niet te hoog- Zij zal,
gelijk ook reeds in de voordracht wordt
opgemerkt, door geldlecning kunnen
worden gevonden- Omtrent de voor»
waarden dier Jecning zal bij de daar»
voor in uitzicht gestelde nadere voor
stellen kunnen worden hcslist. Rente
cn ^lossing zullen intusschen uit de
gcwoïïC middelen moeten worden be
streden- Voorshands komt een rente
percentage van 5 en een looptijd' van
40 jaren aannemelijk voor.
Dc kc3tcn van onderhoud zijn thans
moeilijk met eenige zekerheid op te
geven Volgens een globale bereke
ning zullen dc kosten van onderhoud
cn exploitatie, dus zonder afschrijving,
bedragen totaal 250-000 a ƒ300 000
Het ligt in geen geval in dc bedoeling
te trachten deze kosten door dc hef
fing van hooge kanaal», brug» of sluis
gelden geheel tc dekken. Ook aan de
invoering van kanaalrechtcn wordt
door Ged. Staten thans' niet gedacht.
Zoo daarentegen de heffing van ma
tige brug- of sluisgelden noodig blij
ken dan zullen daaromtrent te zijner
tijd voorstellen worden gedaan. Ged-
Staten stellen zich voor omtrent het
verkrijgen der bijdragen van de streek»
belanghebbenden onderhandelingen tc
openen, zoodra dc Staten zich met de
aanhangige voordracht zullen hebben
vereenigd- Het ligt in hunne bedoeling
daarbij ccn beroep te doen op de be
middeling van de CommissIc»Van
Aalst, waarin de strcekbelanghebben-
den ruimschoots vertegenwoordigd zijn
cn op welker medewerking in deze zij
mecncn tc mogen rekenen.
Het College koestert genoegzaam
vertrouwen, dat het groote belang
den aanleg der vaarwegen, welke
tot dusverre voor het verkeer tc wa
ter afgesloten gebieden voor dat ver
keer zullen openstellen, door de naast
belanghebbenden zal worden inge»
ien en erkend, cn dat zij uit dien
hoofde tot het vrijwillig verlcenen der
noodig geoordeelde bijdragen bereid
zullen blijken. De vraag hoe gehan
deld zal dienen tc worden, indien niet
of niet voldoende bijdragen worden
gegeven, behoeft daarom naar het
oordeel van Gedeputeerde Staten,
thans niet te worden gesteld.
Zij kunnen slechts verklaren, dat in.
dien hun vertrouwen beschaamd zou
worden cn de vercischte medewer
king der streekbelanghebbenden niet
op de eene of andere wijze zou worden
verkregen, naar hun oordeel, de vraag
onder de oogen gezien zal moeten wor»
den. of met de voorbereiding van den
aanleg der kanalen wel moet worden
oortgegaan- De in het verslag vermei
de mcening van enkele leden, dat in
het geheel geen bijdragen van bëlan;
hebbenden dienden te worden g.
vraagd, wordt namelijk door Gedept
teerde Staten niet gedeeld en met volle
overtuiging sluiten zij zich aan bij de
vele andere leden, die blijkbaar een
andere zienswijze zijn toegedaan.
Dc in het ontwcrp-besluit opgeno
men voorwaarden, dat de direct&c-
langhebbenden in dc tc kanaliseen
streken voor I '6 gedeelte in de kos
ten zullen hebben bij te dragen, moet
overigens niet in dien zin worden op»
gevat, dat voor eik bepaald tracö' ccn
bijdrage in de gestelde verhouding
moet zijn verleend. Het plan dient in
ziki geheelte worden beschouwd en,
uWs in liet algemeen genomen 1/6 gc»
decltc der kosten van uitvoering van
het plan door dc belanghebbenden
wordt op'gebracht, zal tot den aanleg
der kanalen kunnen worden overgc»
gaan, ook al mocht blijken, dat voor
een bepaald vak niet het volle zesde
gedeelte der kosten dooi de in >,et
bijzonder bij dat vak" belanghebbenden
zou kunnen worden toegezegd-
Bij het opmaken der plannen zijn,
waar mogelijk, bestaande wateren, het»
zij poldervaarten of boezemwateren
(ringvaarten) gevolgd, die voor* zoo»
veel noodig door verbreeding en uit»
dieping op de vereischte afmetingen
zullen worden gebracht Slechts waar
het practischer en technisch eenvoudi»
ger bleek, is hiervan afgeweken- Had
men steeds bestaande wateren ge
volgd, dan zou dat hebben geleid tot
eene kostbare en stelsellooze wijze van
werken, die wellicht voor het plaats'elijk
verkeer eenige verbetering zou heb
ben gebracht, doch voor de doorgaan»
dc vaart van weinig nut zou zijn ge»
weest. In verband daarmede zal men
tegenover mogelijke mensehen tot ver»
andering in richting der ontworpen ka
nalen groote voorzichtigheid moeten
betrachten.
Met betrekking tot de voorgestelde
extra bijdrage van Amsterdam verwij
zen Gedeputeerde Staten naar het be»
toog der leden welke deze bijdrage bil
lijk en gemotiveerd achten-
Aan de verdeeling van de opbrengst
van drie der provinciale belastingen
tusschen Amsterdam en het overige ge
deelte der Provincie, mag naar het
oordeel van Gedeputeerde Staten voor
de behandeling der onderhavige voor
dracht geen beteekenis Worden ge
hecht.
Niettemin is het College bereid om
trent die verdeeling, nu daarom door
een der leden wordt gevraagd, ïnlich»
ting te verstrekken.
Over het jaar 1923 en het dienst
jaar 1922 1923. voor zooveel de Rijks»
inkomstenbelasting betreft, wetd in de
gemeente Amsterdam aan provinciale
opcenten op de grondbelasting, de per»
sonccle belasting en de Rijksinkom»
stenbelasting opgebracht ƒ4 872.310.82
cn in het overige gedeelte der Pro»
vincic 3-443.515.3S- Omtrent de split»
fiq^dcr opbrengst van de opcenten op
de vermogensbelasting kunnen geen ge
gevens worden verstrekt.
Voorts maken Ged. Staten nog eeni»
ge opmerkingen naar aanleiding van de
beschgpwingen aangaande de voorgc»
stelde kanalen. Ten aanzien van de
kanalen in de omgeving der gemeente
Hoorn mcenen zij dat het niet raad
zaam is bij de thans te nemen bc»
slissing reeds een keus tusschen dc
tracés 1 en 2 te doen en dat het be
ter is daarmede te wachten tot dat tot
het tijdstip waarop met het aanleggen
deT kanalen rondom Hoorn zal wor»
den begonnen Zij verdedigen den aan"*
van een kanaal door de- streek
Zwaagdijk naar Enkhuizcn- Door»
trekking van 'het kanaal Rustenburg
Obdam naar Opmeer of Oostwoud,
meenen Ged- Staten om de kosten cr
aan verbonden, thans te moeten ontra
den. De aansluiting van Brockcrhaven
het kanaalnet past niet in het ont
worpen plan-
Ten slotte zeggen Ged. Staten dat in'
erband met de haar opgedragen taak
het niet op den weg der Provinciale
Commissie heeft gelegen met de Di
rectie der Nederlandsche Spoorwegen
in onderhandeling te treden teneinde
de noodige samenwerking bij de uit
voering der plannen omtrent welker
aanvaarding bij het uitbrengen van haar
advies immers nog geen zekerheid be
stond te verkrijgen Bij het ontwerpen
der plannen is echter omtrent Cc af
metingen en kosten der te maken
spoorwegbruggen met den daarbij be
trokken tak van dienst der Spoorwe
gen overleg gepleegd terwijl daarom
trent de noodige inlichtingen Zijn in
gewonnen. Daarbij werd niet de indruk
verkregen, dat door dc eischcn der
spoorwegdirectie belangrijke wijzigin
gen in de plannen zullen worden aan
gebracht.
Ged- Staten zijn gaarne bereid ge»
ilg te geven aan den door verschil»
lende leden geuiten wcnsch. dat het
kanalenplan evenals met het wegen»
plan is geschied, in een bijeenkomst
'er leden van dc Staten mondeling
door den Hoofdingenicur»Dïrecteur
van den Provincialen Waterstaat zal
worden toegelicht.
Nader wordt medegedeeld dat dezo
Hoofdingcnieur»Dirccteur op Maandag
Februari des morgens te 101 '2 uur
in de bovenzaal van dc Kroon voor
dc leden der Staten een nadere monde
linge toelichting van de plannen zal
KON. NED. MIJ. VAN TUINBOUW
EN PLANTKUNDE.
Lezing G. A. N. Sipkts.
Rubbercultuur aan
de Oostkust van
Sumatra.
Voor dc afdccling Haarlem van de
Kon. Ned. Mij. van Tuinbouw en Plant
kunde, sprak Dinsdagavond voor een
groot aantal belangstellenden in de
bovenzaal van de Kroon, de heer G.
A. N. Sipkcs uit Dieren, over „Rubber
cultuur aan de Oostkust van Sumarra".
Daar de voorzitter der aldeeling en-
gesteld was, en dc bijeenkomst niet kon
bijwonen, werd het korte openings
woord gesproken door den heer H.
Carlée, die de hoop uitsprak dat de heer
J. L. Bouwer, weer spoedig zijn taak
in de vereenigïng zou kunnen vervul
len.
Daarna kwam de heer Sipkes aan het
woord.
tjij begon met uiteen te zetten !at
het product rubber, dat wij in Holland
kennen, gevulcaniscerdc rubber is, ge
kregen door behandeling met zwavel,
onder druk en onder hooge tempera
tuur. Hier zien wij geen ruwe rubber.
Doch ook de substantie die wij noemen
„ruwe rubber" heeft ccn bewerking
ondergaan.
Spreker vertelde dat oorspronkelijk do
Hevea-boom in Brazilië en de
Amazone-vlakte groeide. Deze boom
•gaf latex (een soort melk uit dc stam),
welke een goede hoeveelheid rubber
leverde. Van- cultuur was natuurlijk
geen sprake. Men hakte de boomen om,
en tapte dc sappen af.
In het jaar 1876 kwamen de eerste
hevea-zaden naar Ccylon, waardoor ge
makkelijk de weg naar Nederlandsch
Oost'Indië gevonden werd.
De (lieer Sipkes deelde verder mede,
dat er verschillende boomsoorten zijn
die rubberhoudende sappen leveren.
Doch slechts twee soorten zijn geschikt
om in cultuur gebracht tc worden. En
de Hevea is daarvan zeker de beste
soort.
Vervolgens werd een groot aantal
lichtbeelden vertoond die illustreerden
in de eerste plaats, het inleidend woord
van den heer Sipkes, (o.a. dc Hevea
in de Amazonevlakte) en verder het
ontstaan van de cultures in het oer
woud op Sumatra, de behandeling van
de boomen, van den grond, de drainee*
ring. de oude methoden om de cultures
die nog niet productief konden zijn,
door middel van aanplantingen van
koffie enz. rendabel te maken, het oc»
culeeren, kortom alles wat maaT eenigs»
zins voor outsiders belangrijk kon
zijn.
Na de pauze werd behandeld het tap*
systeem en de fabricage.
Het zou ons te ver voeren den inhoud
van de gcheele rede weer te geven. De
spreker had zeer veel succes en
oogstte dankbaar applaus voor de wijze
waarop hij het interessante onderwerp
had toegelicht.
OPENBARE VOORDRACHT-OEFE.
NING.
In de bovenzaal van het Gemeente
lijk Concertgebouw hebben de viool»
leerlingen van den heer Joh. Steenman
een openbare voordrachtoefening gege
ven onder leiding van den heer Joh.
Steenman.
Aan een vry groot 3antal belangstel
lenden hebben de leerlingen kunne- la
ten hooren, wat ze presteeren.
De prestaties waren van dien aard.
dat de aanwezigen den geheelen avond
hebben genoten van de verschillend©
muziekstuldten, die gegeven wenden.
„Drei Russische Lieder" van Glinka
konden niet gegeven worden, daa- één
der musici ongesteld was.
Maar het programma was zóó 'tge<
breid, dat er nog voldoende te genieten
overbleef.
Een paar leerlingen i.adden met hun
vioolspel veeE succes en in* het bijzon»
der vielen in den sanaak „Aus der Hei
mat". ran Smetar.a en Vioolconcert no2
D-m:n. van Max Bruch.
Een tweetal dames kreeg onder luide
toejuichingen een bloemenhulde in ont
vangst te nemen.
Na de pauze stond op het programma
Sextet op. IS Bes maj.'" van Joh.
Brahms. Dit was het succes van den
avond en de drie dames en drie heeren
werden na afloop herhaaldelijk terugge
roepen.
Het was een mooie, uitstekend gc*
daagde avond waar"veel te genieten
werd gegeven
