HAARLEM'S DAGBLAD
VAN ONZEN REÏZENDEN
REDACTEUR
'FL2TSEN
DINSDAG 23 MAART 192G DERDE BLAD
(NIEUWE REEKS).
No. 277
HET NOODLIJDENDE EMMEN
Ik had de laatste maanden zou dik*
wijls gelezen van de ellende in Km»
men, dat ik 'n beetje verwonderd
rondkeek, toen ik van het station het
dorp inwandelde. Was ik duur nn in
limmen, het noodlijden'do Kramen?
Ken heel welvarend Drentseh dorp,
waarin elk groot, flink, nieuw gebouw
een school scheen te zijn, ziedaar den
eersten indruk, dien ik van Kmmen
kreeg! Maar ik wist. dat de schijn hier
bedrog was. Een ander beeld kreeg ik
ccnigc urenjoter. toen ik in den «che»
nier van den vallenden avond dicht
bij Nicuw.Amsterdara van uit den
trein tegen een donkere lucht op de
zwarte ncidc .de armzalige, schee f»ge»
zakte plaggenhutten zag! Dat was de
trieste werkelijkheid.
Voor een beschrijving van de krot»
woningen op de Drentsohc heide was
ik echter niet naar Kramen gereisd!
ken van onze redactieleden heeft dit
verleden jaar reeds gedaan en onze lc»
zt-rs zullen zich zeker nog wel xijn be
.sehrijvingen en de afbeeldingen der
Drentseh© krotwoningen bij zijn art:»
kei herinneren.
Ik was speciaal naar Drenthe gegaan
om eens iets lieer te hooren van den
nood der gemeente Emmen, den eco»
nomLschen toestand in dit Zuid»Oov
tol Uk deel van Drentbe, en de perspec
tieven voor de toekomst van Emmen
en haar.bewoners.
Ik had het geluk bij mijn eerste bc»
zoele te Emmen op de arbeidsbeurs
de „centrale commissie van steun en
werkverschaffing" toevallig juist in
vergadering bijeen te treffen. Al stond
een interview van den reisenden re»
dactcur van Haarlem's Dagblad ook
niet op haar agenda, de commissie
hïeck toch dadelijk bereid mij te ont»
vangen. Een beter „bureau voor infor»
matic" had ik niet kunnen wenvehen
en zoo kreeg He daar in die vergade»
ring dank zij vooral den ter zake
volkomen kundigen wethouder van fi»
n ancien tevens lid van de Pro vin»
ctalc §taten van Drenthe den heet
J. Gorter alle inlichtingen, die ik voor
mijn artikel noodig had.
Over de oorzaken van den noodtoc»
stand van Emmen kan ik kort zijn.
Aan de meesten van mijn lezers zul»
len zij niet onbekend wezen. Kerst de
snelle toeneming van de bevolking van
Emmen in den oorlogstijd, toen c: bij»
na geen handen genoeg waren om de
turf, waaraan in het hcele land zoo'n
grootc en plotselinge behoefte was, uit
do venen to halen. Emmen was in de
oorlogsjaren en in den tijd van d<
hoogconjunctuur voor de arbeiders cci
dorado; r werd geld als water ver
diend. Het aantal inwoners ttceg li
den tijd van 9 jaar van 33156 tot 4 383.
Toen volgde-de ommekeer, en liet ver»
val ging bijna «ven vlug als de plot»
selingc opbloei. De goedkoopu steen»
kolen en de concurrentie van Duitsch»
land mankten, dat do prijzen van de
turf zoo sterk daalden, dat het ver»
venen althans van fabricksturf
niet meer loonend was. -Voor de vele
arbeiders, die in de «ouden dagen naar
de veenstreken om Emmen waren ge»
komen, was plotseling geen werk meer
en ook Dnitschland. waarheen vroeger
de üuitschc arbeiders trokken, als de
werkzaamheden in de venen, welke
slechts van 1 April tot 21 Juni duren,
geëindigd waren was voor hen ge
sloten. Met gevolg wm een steeds stij»
gendo werkloosheid in een overbe»
volkte co arme gemeente. Van een bc»
volking van ongeveer 44.000 zielen wa»
ren verleden jaar meer dan 10000
dat is do bijna 25 prooent ..arm»
Dstig" «n het aantal wcrkloozcn. aan
wie werk verschaft moest worden,
steeg tot over de 2000! En dat in een
gemeente, die de armst© van ons land
genoemd kan worden. Zoo is heel
in het kort d«^ lijdensgeschiedenis
van Emmen na den oorlog.
Om in dezen schier onhoudharen
toestand verbetering te brengen heelt
nicn gemeend de emigratie van ge»
zinnen van wcrkloozcn uit Emmen naar
andere streken, waar wil werk Is, roo»
veel mogcliik te moeten bevorderen.
Tal van arbeiders ©n arbci ters uit
de vecnstrckcrl zijn verleden jaar uit
Emmen naar Borne, Eindhoven, Ede en
de
Hengelo vertrokken, v.anr z
textielfabrieken, de fabrieken
lips, de kunstzijdefabrieken en de
Hecmaf werk vonden. Ook zjjn vrij
1 Jonge, krachtige mannen uit Km»
men naar >de m;.:cn In Limburg ge»
gaan. Deze afvoer van overtollig ar»
's varmogen heeft Emmen wel
ccnigazins ontlast, wat kan blijken uit
den terugloop der bevolking in één
ar van 44ÖU0 tot 43200.
Ook heeft de gemeenteraad van En»
schede pas het besluit genomen, om
"50 woningen voor arbeidersgezinnen
uit Zuid«Oost Drenthe te jouwen,
welke gezinnen de mannen aan
het TwemthesRijnkanaal en de meisjes
de textielfabriek te werk zullen
worden gesteld. Maar Emmen zal dan
toch nog met een 9000 armlastigen be»
zwaard 'zijn en wel met de zwakste «lc»
meuten die niet voor emigratie in aan»
rking komen* De toestand te Em»
men ;s op het oogenblik zóó dat dit
jaar in NooribEmmen zelfs in den t;'d
van vervening slechts voor 10 pro»
cent der arbeiders werk zal zijn. In het
Zuidelijk deel. waar huisbrandturf
wordt verveend, is de toestand, bet-
maar zal toch ook nog 20 procent
werkloos blijven. En na 21 Juni komen
zoowst allen weer ten laste van lc -"c»
meent*. Wat dat Voor een gemeente
als Emmen bctcekent, mogen de cijfers
elke do heer Gorter mij noemd*
'ijzen.
In 1925 heeft de workversebtfting
aan wcrkloozcn uit Emmen alleen
700.000 gulden gekost en van dit bc»
drag moest de gemeente Emmen vol»
gens de wet 25 procent, dat is dus on«
gevcer 175000 gulden betalen. Wanneer
men daarbij nog weet. dat van de 2000
wcrkloozcn er 1400 bulten de ge»
meente en slechts 600 i n de gemeente
Emmen werkzaam zijn en dus verre»
weg het grootste deel van al dit werk
voornumclyk heiderontginning en
graafwerk aan kanalen en ophooging
\an hanen voor wegenaanleg voor
Emmen in de toekomst absoluut in»
productief f>. dan zal men begrijpen,
hoe Emmen wanneet de rcgccring
niet op een of andere wijze te hulp
komt op den duur met deze ge»
dwongen werkverschaffing zich zelf
ruïneert. Wil men een ander cijfer ter
bevestiging van wat ik hier schrijf.
Alleen het onderwijs en de armenzorg
cischcn heel de plaatselijke inkomsten
belasting van de gemeente Emmen op
18000 gulden na voor zich op.
Wanneer Emmen onder haar bcvol»
king ecnlgc schatrijke gcmoontcnarén
had, dan zou de toestand misschien
nog te dragen zijn. maar dat Is aller»
minst het geval. Het tegendeel is waarl
Kmmen is d© armste gemeente var
Nederland. Terwijl het gemiddeld zul»
ver belastbaar inkomen per persoon
in Nederland volgens een berekening
van den beer Gorter 393.10 gulden bc»
draagt, is dat in Kmttoen slechts 96.10
gulden. Het gevolg van dat alles Is dan
ook, dat de bcgrooting. als de toe»
stand zoo blijft, elk jaar evenals
het afgeloopcne met een aanzien»
lijk tekort zal moeten sluiten en de
gemeente zich dus meer en meer door
lecningen in schuld zal moeten steken.
F.n dat terwijl de belastingen roeds
nergens zoo hoog zijn als te Emmen.
Wilt u weer een paar cijfers tot bo»
wijs? In Haarlem, waar dat weten
wij de belastingen nu ook niet bc»
paald laag zijn. betaalde men op een
inkomen van 5000 gld. in 'bet jaar 24
op '25 aan gemeentelijke inkomsten»
belasting 244 gld.; in men in dat
zelfde jaar 53948 öld.. dat is dus ruim
twee maal zoo veel!
Op mijn vraag aan den heer Gorter,
hoe volgens hem voor Entmen verbe»
tering in den financieclcn toestand
kon worden gebracht, antwoordde -de
wethouder: „In de eerste plaats door
wijziging van de wet, regelende de fi»
nancicclc verhouding tusschcn het
Rijk en de Gemeente. Die geheel ver
ouderde wet is voor een gemeente nis
Emmen een schreeuwend onrecht. Het
is een clsoh van rechtvaardigheid, dat
die wet zoo spoedig mogelijk vcran»
derd wordt, zooals ook was aangekon»
digd in de Troonrede van 1925. Vol»
gens deze wet -wordt ieder jaar een-
zekere som van de ingekomen belas»
tiogen dooT het Rijk aan de gemeen»
ten uitgekeerd, maar de nonnen van.
deze sommen zijn vastgelegd volgens
den toestand van 1894, 1895 en 1S96 1
en n»i dien tijd nooit meer gewijzigd', j
Dat heeft langzamerhand tor de schro»
melijkstc#onbillijkheid tegenover som»
mige gemeente - zooals Emmen
geleid. Ik behoef slechts weer euktle
getallen te noemen om uw lezers hier»
van te overtuigen.
Ken gemeente als Den Haag. waar
het gemiddeld zuiver belastbaar in»
komen per persoon 849.67 gld. be»
draagt, ontvangt jaarlijks van het Rijk
3.29 gld. per inwoner; voor Amstcr»
dam zijn die cijfers rcspeoticvclijk
/ooals ik heb berekend 619.97 gld.
en voor Haarlem 589.15 gld. en
3.03 gld.
En nu Emmen? In Emmen bedraagt
liet gemiddeld zuiver belastbaar inko» I
men per persoon 96.10 gld. Kmmen is
dus bijna 9 maal armer dan Den Haag.
Inplaats van ren naar verhouding
hoogcrc som, krijgt Kmmen 1-45 gild.
per inwoner van het Rijk, dat is dus
nog niet de helft als nun Den Haag
iuwonet wordt uitbetaald en dut
onkel ©n alleen.omdat de toestand
30 jaar geleden nu nog als norm
geldt! Zoo kan het bestaan, dat plat»
telandsgcmcentcn als liet Bilt en
WynbrltscradecI, die nu in \ccl bete»
financieclcn toestand vcrkecren
dun onze gemeente, per inwoner 5 gul»
den per jaar dat is dus bijna 3 maal
zooveel van het Hjjk uitgekeerd
krijgen dan wij".
Op mtfn vraag, of de heer Gorter
ren enkel hoopvol perspectief voor
de toekomst van Emmen zag, ant»
woordde deze;
„De ccnigc toekomst zie ik hier in
den zidi sinds nog maar zeer kort
doch heel snel ontwikkelenden tuin»
bouw.
De rijkstuinbouvconsulent van GrO»
ningen, de heer J. Heemstra, heeft na
verschillende steekproeven verklaard,
dat de dalgrond dat de grond,
elke na vervening bloot is gekomen
- na bewerking zich hier uitstekend
voor tuinbouw leent. En de resultaten
van het eerste jaar, na de oprichting
van de tuinbouwvcrccnlging Spes
Nostre Onze Hoon doen dan
ook verwachten, dat hierin werkelijk
een toekomst voor Emmen ligt. Wat
Emmen nu allereerst noodig heeft, dat
zijn mannen, die den tuinbouw ver»
staan en die de durf hebben naar hier
te komen om den bodem intensief in
cultuur te nemen Ztcer vruchtbare en
vochthoudcnde tuingrond kost hier
1500 tot 2000 gulden per H.A.. terwijl
men in Holland, naar ik las. S70U gul»
den per bunder betaalt. Voor tuiniers
is hier werkelijk een toekomst en voor
Emmen zou een gunstige ontwikkeling
van den tuinbouw nieuwe, hoopvolle
perspectieven openen, omdat de tuin»
bouw zooveel meer werkkrachten
vraagt dan de landbouw".
Dit werd mij later ook bevestigd
door den heer Brouwer, den secretaris
van Spes Nostre te N'ieuw»Amster=
dam. Als een bewijs, hoe snel de tuin»
bouw zich in die streek ontwikkelt,
mag wel gelden, du't in het vorige jaar
nog muur 5 H.A. werden bebouwd, en
dit jaar reeds 60 H.A. voor tuinbouw
iii cultuur zal worden genomen. Met
25 leden in 1924 begonnen, telt de
tuinbouwvcrccnlging te Emmen tj»
reeds 600 leden. En reeds-twee jaar
na de oprichting van de verceniging
bleek een veilinggebouw te Emmen
noodig voor don afzet vuntuinbouwpro»
ducten.
„De bevolking van Emmen behoeft
niet to cmigrccrcn!" zoo zei de heer
Brouwer. „Integendeel er moeten men»
schcn met durf en vakkennis naar Em»
men komen. De voorzitter van Spes
Nostre, de heer O. Norbruis. burgc»
meester van Oud» en Nieuw Schoone»
heek heeft bet oens zoo flink en juist
gezegd; „Gij behoeft niet naar Canada
te trekken, want Canada is hier, op uw
dalgronden in Emmen!"
Tbsschcn al die mineurtonen dus
ook nog een stem, die van ^ïoop in de
toekomst durft sproken. Maar dat is
alles toch vo-rnamclijk nog toekomst»
muziek. In de eerste jaren zal de nood
in Kmmen ongotwijfcld nóg zeer groot
zijn en de vraag is gerezen ©n ook
door lezers \an ons blad gesteld
hoe het particulier initiatief hier kon
helpen. Want er wordt daar door dui»
zenden een kommervol bet taan ge»
leden in de krotwoningen op de beide
om Emmen. Het loon, Jat die werk»
ioozen van de werkverschaffing ont»
vangen, is precies voldoende om den
honger te stillen. En in de winter»
maanden, als er soms niet gewer'. kan
worden en dus minder wordt uitge»
keerd, zelfs niet eens. Hier is dus hulp
van noodc! Dat heeft ook he* Neder»
landsch Roodc Kruis begrepen en het
is daarom een stcunactic begonnen
om de noodlijdenden der veenstreken
in Zuld=Oost Drenthe te helpen. Het
steuncomité in Emmen Is van deze
stcunactic het centrale lichaam en de
penningmeester, de heer J. Hadders
gironummer 79400 zal gaarne gel»
'VAN HAARLEM'S DAGBLAD No. 546
HET WANTJE VAN JANTJE
Jantje deelt mee.
hij nergens zijn twi
wantje kan vinden
waarop moeder het on«
derzo^i begint in de
gangkast als Jantje ver»
zekerd heeft dat het
niet buiten kan zijn
tante Martha roept dat
het op dep radiator in
de gang ligt, maar dat
blijkt het andere, reeds
aanwezige, te zijn
als het onderzoek tot
onder de stoelen gcun»
derd is komt vader aan»
dragen met een wantje
dat zoo, voor ieder te
•zien, in de gang lag
maar Jantje bederft het
weer met de opmerking
dat dat hetzelfde exem»
plaar is van den radiator
en zoo gaat de expeditie
voort, met periodieke
vragen of Jantje zich
dan hëelemaal niet her»
innert, waar hij het ge»
laten heeft
tot grootmoeder roeptwaarop vader zich
dat zij het in de kinder- binnen tracht te roepen
kamer»kast gevonden waar hij ook weer het
heeft m een slofje eerste heeft neergelegd.
(Nadruk verboden)
den voor dat doel in ontvangst nen.
Onze Koningin is voorgegaan met een
gift van 100Ö gulden. Mogen vele Ne»
Jcrianders, die in gelukkiger omstan»
digheden vcrkcercn dan de bewoners
der plaggenhutten op de Drentschc
heide, het Koninklijk voorbeeld vol»
gen- Voor mijn lezers, die zich hiertoe
geroepen achten, herhaal ik daarom
nog eens het gironummer van den pen»
ningmecster s an het comité: het is
nummer 79400!
J. B. SCHUIL.
BINNENLAND
GEDEP. STATEN VAN
ZUID-HOLLAND
EEN SOC.-DEM. LID?
Het Haagsche Corr. Bureau meldt:
Met ecnigc stelligheid wordt verzc»
kerd. dat het de bedoeling zou zijn, in
de vacature in het collcgo van Gede»
puteetdc Staten van Zuid»Hollatid,
ontstaan door liet bedanken van mr.
J. Limburg als Statenlid, te voorzien
door de benoeming van een sociaabde»
mocraat; in verband waarmee de naam
van het lid der staten den heer J. II.
Schaper, tevens lid der Tweede Kamer,
genoemd werd.
HET VREEMDE GEVAL
De Roftcrdamschc correspondent van
de Tel. meldt nader:
Naar aanleiding van het bericht van
de collecte voor de venen. w*ar bij door
den penningmeester V. 62iOOO werd ge»
ind. waarvan 52.000 kosten werd ge»
mankt en slechts 10000 werd afgedra»
gen, vernemen wij nader, dat een nauw.
keurig onderzoek van de boeken wel is
waar enkele fouten aanwees, doch dat
daaruit geen fraude opgemaakt kan wór»
den.
Door den penningmeester V. zelf wer»
den sommige fouten aangewezen, welke
bleken van ondergeschikten aard te zijn.
F.r is voor een grootc som aan drukwer»
ken besteed, waarbij het maken van
foto's en clichc's. De bedragen daaraan
besteed, zijn abnormaal hoog, doch van
alle bestede bedragen zijn kwitanties
aanwezig, waarvan de bedragen kloppen
met de boekingen. Ook de rekening
voor reiskosten is abnormaal hoog, doch
daarbij is moeilijk na te gaan of zij in»
derdaad besteed zijn. Alles is nauwkeu»
rig geboekt, zoodat geen fraude ten
laste kan worden gelegd en alles er op
wijst, dat de penningmeester V. vrij
uit zal gaan.
VEILIGHEIDSCONGRES.
Met nationaal Vcillgheldscongrcs zal
Vrijdagochtend te Amsterdam ge»
opend worden. De eerste zitting van
'net congres zal gewijd zijn aan de bc»
handeling van het onderwerp: „veilig»
hcid in landbouw en industrie".
DE MALVERSATIES TE
BERGEN OP ZOOM
AANKLACHT TEGEN WET
HOUDER V.
Het Volk schrijft in zijn
Maandagavond:
Naar wij vernemen hebben de raads»
leden van Bergen op Zoom. Van As
en Waldcr ten aanklacht ingediend
tegen wethouder V. wegens verduistc»
ring van belastinggelden ten nadcclc
van de gemeente. Van deze aanklacht
Is kennis g.geven aan den minister
van justitie.
Het betreft het niet afdragen aan
den gemeenteontvanger, voor wien
het bestemd was, van een bedrag, dat
wethouder V. van den .Kunstkring"
voor verschuldigde vermakelijkheidsbe
lasting zou hebben ontvangen.
VERSTROOID.
Men kent het geval van een profes
sor, schrijft de Tijd, die tegen den
wind inliep, om zich naar een vergade
ring te hegeven, zich omkeerde om zijn
sigaar uan te stekep, doorliep, weer
thuis kwam en er een dag lang over
pikerde. hoe zijn woning op de plaats
van het vergadergebouw was komen te
staan....
'Mcj. N. uit Laren, misschien begaafd
met een dergelijke professorale
strooidheld, vertrok Donderdagavond
Jl. per fiets van buis, om in de Naar»
derstraat boodschappen te doen. Ze
stapte af, deed haar inkoopen, liet
haar rijwiel staan en nam onbewust
een heeren rijwiel aan de hand. Zoo
toegerust, deed ze haar verdere bood»
schappen, wilde opstappen en
merkte dat het niet ging. Ze keerde
terug naar haar voorlaatsten leveran»
cier, maar deze bleek van niets te we»
ten. Er begonnen zich intusschen ge»
ruchtco van diefstal te verspreiden,
totdat een bediende van den winke»
lier, waar ze zich ietterlijk had „ver»
grepen", de fiets kwam inruilen tegen
het door hem medegenomen dames»
rijwiel.
En het mooist was. dat mej. N. er
over heeft gepiekerd, hoe /c zoover
kon komen, wantze was niet te
overtuigen, dat ze met een heerenrij»
wiel aan de hand boodschappen had
gedaan.
EEN NIEUWE TRUC
VAN GOEDE EN BEDORVEN
MARGARINE
De cone-» aden van «Ie Tel. te Gro
ningen meldt:
Een engroszsak in rirargsrïne te Gro
ningen bei;'. l>-; <1© politie aangifte go-
daan san het volgeed* vo8rvaL Een win
kelier to Eerste Kxrixrmond (gem. Mus.
selkanaal) bestelde vijf vaten margaraie
en accepteerde deze. Eetoge d^gen la-a»
gar hij :c kennen, dat hij z© niet wensefcte
Hij zond d« vaten terug. Het bleet oen
ter dat hij de goede margarine uit de va-
teu had verwijderd en er bedorven waas
voor in de plaats had gedaan. Het fa.
brioksmer»; had hij listig boven op de be.
derven margarine overgebracht. De cen
trale recherche heeft de vaten in beslag
genomen en de zaak verder overgedra
gen aam de marecbauceëe te Ëtadskanaai»
DE LEIDSCHE KAMER VAN
KOOPHANDEL.
Het bankgebouw van het Spaarfonds.
Bodcmcultuur aan den Stationsweg te
Leiden heeft op de openbare vcfl'ng
F 35.500 opgebracht. Kooper werd de
architect NV. van der Laan voo- reke»
ning van de Kamer van Koophandel,
die sf hare kantoren zal vestigen.
CHR. NAT. WERKMANSBOND.
Het Provinciaal Comité voor Noord»
Holland hoydt zijn jaarvergadering op
Zaterdag 10 April te Alkmaar. Des mors
gens zullen de huishoudelijke aangelc»
genheden worden behandeld en des
middags zal een samenkomst gehouden:
worden, toegankelijk voor belangstellen
den en geestverwanten, waarin een twee
tal sprekers doel en streven van den
Bond zullen uiteenzetten.
TEGENSPRAAK.
De heer A. J. E. van Ittcrsum meldt
aan het Hbid. mede namens ds. Schou»
ten, dat het bericht overgenomen uit
de „Residentiebode", betreffende de op»
richting van een anti-bolsjewistisch bu»
rcau waarin genoemde heeren zitting
zouden hebben genomen, in geen op»
zicht juist is.
BAKKERS ARBEID.
Volgens de Memorie van Antwoord
op het afdcelingsverslag der Tweede
Kamer overweegt de minister van Ar»
beid een wijziging der Arbeidswet ter
tegemoetkoming aan de bezwaren die
deze wet voor de kleine bakkerijen met
zich brengt. Strekking ca inhoud zullen
eerlang bekend worden.
HET HERSTEL VAN DEN MAAS»
DIJK BIJ OVERASSELT.
De doorgebroken Maasdijk bij Over»
asselt waar de ellende begon op 31
December jl. is weer hersteld. De
dijkstool in het polderdistrict Rijk van j
Nijmegen heeft de lasten van deze
dijkherstclllng verhaald op tic belas»
tingplichtigcn van het district, die nu
4.60 per HA. zullen moeten bijdra»
gen een bedrag dat nog al meevalt.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cent* per regeL
Als men hard werkt en haastig leeft, is
GOEDE voeding een eerste vereischtc
verhoogt de werkkracht en werklust. 7
FEUILLETON
LANGS VERBORGEN
PADFN
Zes Avonturen uit hst leven v«i
den 'icrocmden Engrischen 'elective
HERBERT PORTER
Vrij bcwerlri uit het Fn«c!«rh door
ELLEN WAYLAND.
(Nadruk Verboden).
23)
HET DERDE AVONTUUR
I)E VALLEI DER VERSCHRIKKING
„U was de secretaris van den over»
ledcnc?"
„Ja".
„Volgens het getuigenis van iemand
van het hotelpersoneel ontving Baron
Goldoni op 14 Augustus bezoek van
den beklaagde. Hebt U dien gezien?"
„Ja. Ik was in de kamer van den hn»
ron". antwoordde de getuige in uitste»
kend Éngclsch, toen Mr.. Kennedy werd
aangediend. Direct daarop kwam hij
binnen en ik ftag hem vluchtig, terwijl
jk de kamer verliet".
„Herkent u den beklaagde als den
fccwusten bezoeker?"
De secretaris vestigde rustig zijn
oogen op den schilder, die apathisch in
de beklaagdenbank zat en knikte beves
tigend. „Ja, dat Is de heer, die op
14 Augustus Baron Goldoni bezocht".
„Uit het getuigenis van den hotoljón»
gen zou mën kunnen afleiden, dat er
tusschen den overledene en Mr. Ken»
nedy een kwestie heeft bestaan, die
van groot gewicht moet zijn geweest
en die, naar we wel mogen aannemen,
in laatste instantie de oorzaak van den
dood van den baron moet zijn gewór»
den. De beklaagde schijnt zich verbon»
den te hebben om voor of op 15 Aug.
den baron het een,of ander te verschaf»
fen, wat hem blijkb.aar niet gelukt is".
Hebt u er ccn-ig idee van mijnheer
Rossi, wat die zaak kan zijn ge»
wccst?'-
Do Italiaan schudde ontkennend het
TOofd.
„Dan dank ik u. Do volgende getuige:
Barones Goldojii".
I Onder algemeenc spanning trad de
I weduwe van den vcrslngcnc de rechts»
I zanl binnen, een statigö vrouw van
ruim veert-g jaar. In zwaren rouw ge»
kleed» Haar gezicht was zeer bleek.
„Het doet mij leed u in deze zaak
to mocteu betrekken, mevrouw', bc»
gon de president met vriendelijke,
■zachte stem. „Ik begrijp dat het zeer
pijnlijk voor u moet zijn om hier .li
het openhaar getuigenis te komen af»
leggen. Maar het is hier een kwestie
van icven of dood voor een mede»
in nsoh on daarom neem ik de vrij»
hrid u te verzoeken om ondanks uw
groot verdriet zoo koel en zoo zake»
lijk mogelijk, de noodige "inlichtingen
te \v hen geven. Kunt u er Z ei» eer.
voorstelling van maken, mevrouw, wel»
ke reden don beklaagde tot deze daad
gedreven kan hebben? Als echtgenoote
van don overledene dio zijn leven
kende en zijn zorgen deelde, bent u
wellicht in de eerste plaats daartoe in
staat. Dus, kunt u ons nadere bijzon»
derheden vertellen?"
De- barones haalde diep adem, druk»
te do hand tegen het hart en zei op
znühtcn toon: „Ja, ik geloof dat ik daar»
over cenig nadoro inlichtingen kan
govon... „I'at is nu een jnar ge»
ieden", vervolgde zij jnct trillende stem
dio echter geleidelijk vaster en dunde»
lijkcr werd, „dat ik met mijn man in
Interlaker lo'.crde, in Hotel de
Franco. Tot mijn intiemere omgeving
be! lorde ooi; een zekere Miss Violet
Hubbard, ol zooals ze nu heet Mevrouw
V >lct .nncdy"
Er ontstond grootc beweging op do
publieke tribune.
De president vermaande tot stilte.
„Dit is een nieuw gezichtspunt", ze;
hij.
„Ik mag wel zeggen. Violet Hubbard
was meer dan een goede kennis,
zij werd een vriendin van ons. Des
ie pijnlijker werden Wi> roffen door
een voorval, dat aan onze goode bc»
trekkingen mot één slag een einde
maakte. Mijn man had mij cp mijn
jaardag een Kostbare voorhoófdband
ca' j.u gegeven: oen b'riengewoon
zeldzaam kunstwerk uit Vóor»Indie:
platina met briljanten bezef. Deze
voorhoofd»oand was plotseling verdwe»
nen uit mijn toilotkamcr. De cenigo
die buiten mij in deze. kamer geweest
kon zijn, was Violet Hubbard. Ik
vertelde haar van bet verdwijnen van
liet kostbare sieraad nog steeds in de
hoop, dat de hocle zaak zou blijken
een misverstand te zijn. Tot mijn ver»
bazing zag ik dat Miss Hubbard doo
bleek werd. Direct daarop verwijderde
zij zich onder-een of ander voorwendsel
en tot mijn ontsteltenis reisde ze na
een uur af. Zooals ik latei hoorde
had zij 'i aller ijl haar g ed gepak',
zóó hals over kop, dat het zelfs het
hotelpersoneel was opgevallen en
hun niet alleen, maar ook haar gezel
schapsjuffrouw Miss Betty Locke. De
plotselinge afreis mankte op Miss Locke
zt'.fs een onaangcn.imcii indruk, dat
zij weigerde om met Miss Hubbard op
haar vlucht, zoo noemde aft 't overhaast
ver:?.':, mee te g.ian.
Wij. mijn man en ik, waren ondanks
al'..» geni".:J om een onsc uldige ver»
klaring van dit raadsolachtigc geval
a.-.» te nemen. We verontsehulJ;gJ„u
Miss Hubbard door een onverklaar»
ban. zenuwachtigheid te veronderstel»
Ion, zóoals die bij jonge dames ten
slotte nog wel eens kan voorkomen;'
mijn man geloofde zelfs'te ver cegaan
te zijn .n in he. hals over kop af»
reizen Van Miss Hubbard écn protest
te zien tegen cl., onuitgesproken er»
denking van onzen kant, die haar bui»
tengewoon pijnlijk getroffen moest
hebben. We hadden haar in onze ge»'
dachten al geheel en al van iedere
verdenking gezuiverd, toen mijn man
een versri.. ikkcli kc ontdekking deed.
Toen wc hier in Londen kwamen, zag
hij bij een juwelier een voorhoofdband
in de etalagemijn voorhoofd»
hand. precies dezelfde die hij nvj
cadeau gegeven had. En toen hij ia
zijn ontsteltenis naar de herkomst van
het sieraad informeerde, kreeg hij de
verpletterende mededeeling: de voor»
hoofdband was aan den jfiwelier ver»
kocht door Miss Violet Hubbard
Er hccrschtc een dof stilzwijgen in
de rechtszaal; men hoorde velen zwaar
adem halen.
„Vv'.it deed uw echtgenoot daarop?"
Hij informeerde waar Miss Hubbard
wasen hoorde dat zij op het punt
stond te trouwen met den bekenden
schilder John. Kennedv. Hij stelde zich
oamiddcUijk met Miss Hubbard ui
verbinding en ccnigc dagen daarna
kwam Mr. Kennedy, haar verloofde;
hij beloofde den verkoop van de voor-
hoofdband ongedaan te zullen maken
ca mijn man het gestolen sieraad to
zullen bezorgen. Na afloop van dien
■termijn zou bij aangifte doen".
„U hebt gehoord, wat de getuige
verklaard heeft", wendde de president
zich tot de beklaagde: „hebt u er iets
tegen in te brengen?"
De schilder hief langzaam het hoofd
op en zei met zachte stem: „Neen
het is de waarheid".
„Voor hoeveel hoeft uw vgrloofdc
den band aan den juwelier ver»
kocht?"
„Voor 2000".
„En hebt u moeite gedaan om hem
terug te krygen?"
„Ja. Ik bood den juwelier hel
d bc'.c".
„En net gelukte u niet het sieraad
weer in handen te krijgen?"
„Neen. De juwelier had het intus»
schcn weer aan een buitenlander, een
Hollander, verkocht en heeft vergeefs
moeite gedaan om dien vreemdeling
terug te vinden".
(Wordt vervolgd).
