Haarlem's Dagblad | 1926 | 26 maart 1926 | pagina 5

HAARLEM'S DAGBLAD

OM ONS HEEN

BEHOUD VAN HET NATUURSCHOON IN M00I-KENNEMER1.AND

VRIJDAG 26 MAART 1926 TWEEDE BLAD

No. 3559

EEN NIEUW PROTEST VAN HEEMSTEDE

Het U echt cn oprecht gemeend, wan,
neer ik /eg, dut Heemstede met een
energie en volharding die aan andere
gemeenten tot voorbeeld zouden kun»
nen strekken, voortgaat met reclame te
maken voJr haar standpunt tegenover
de quncstic der annexatie, Lr is nu al'
weer een nieuw geschrift uitgegeven en
het half dozijn zal nu wel ongeveer zijn
bereikt, zoo niet overschreden. Natuur»
ljjk staat er geen nieuws in, omdat er
geen nieuws over kan worden gezegd.
Het onderwerp Is uitgeput, het zijn de
oude argumenten weer eens in een an»
der jasje. Daarom behoeven wij dan
ook niet zoo heel erg te schrikken,
wanneer w(j ln het pus verschenen ge»
schrift lezen: „het algemeen belang vor»
dert Ln dit geval, dat de belangen van
de bewoner» van Haarlem cn omliggen»
de gemeenten zoo goed mogelijk bcnar»
tigd worden in economisch, sociaal, cul»
turccl cn hygiënisch opzicht, op een
grondslag, die orde, rust en rechtsze
kerheid waarborgt". Eilicvc. dat vordert
het algemeen belang altoos en niet
alleen in dit geval. Maar de vraag is
juist, of orde, rust cn rechtszekerheid
door de wenschen van Haarlem in ge»
vaar gebracht worden F.n het bewijs
daarvan vinden wij ook dezen keer in
het betoog van Heemstede niet.

De rustige provinciestad Haarlem
dient zich als tuin» cn bloemenstad aan
de- ontwikkeling van deze streek aan te
passen, verzekert het gemeentebestuur
van Heemstede. De vlotte pen. die de»
zei, volzin schreef heeft hetzelfde vroe»
eer al eens in onaangenamer vorm ver»
kondigd. Maar is de nieuwe formule
juister? Mag Haarlem nog wel een tuin»
en bloemenstad hcctcn in den zin. dien
de phrase bedoelt? De waarheid is. dat
Haarlem, uitgezonderd de Hout en
inooic plantsoenen, een volgebouwde
stad is geworden. Niet omdat zij
„voortdurend ernaar gestreefd heeft een
groote stad na te bootsen", maar omdat
als de grond op w, de voorraad bouw»
terrein is uitgeput de Amsterdam»
mers gaan Haarlem dan ook als woon»
fitad voorbij (voor zoover dit juist kan
wezen) niet uit toorn over dit „stro»
ven", dat inderdaad zonderling cn af»
keurenswaardig zou zijn, wanneer het
bestond, maai omdat «pen plekken,
vergezichten, kortom omdat ruimte en
bouwterrein er verdwenen zijn: om die
redenen komen zij in Heemstede cn m
I41ocmenila.il wonen, waar bovendien
de plaatselijke belastingen lager zijn
dan in Haarlem.

Maar aangekomen voor een oogenbÜk,
dat Haarlem „rustige woonstad'" had
moeten cn kunnen blijven, volgt daar
uit dan ook, dat Heemstede en
Blocmcndaal bun rol van stille dorpjes
in de omgeving van die stad niet had
den mooten opgeven? Dot hebben zij
gedaan. De elcctr'sclie tram toelatende
om een behoorlijke verbinding met <lc
stad te krijgen, hebben zij zich tot stad»
jes ontwikkeld, Bloomcnd-ial landelijker
dan Heemstede, maar toch tot stadjes.
De omstandigheden brachten dat uicc
en niemand kan aan die gemeenten
daarover een verwijt maken. Maar is het
dan niet onbillijk otn de vrijheid van
groei, die zij voor zich wenschen, aan
de stad te ontzeggen? „Midden door
villaparken en bebouwde terreinen
heen wordt een gekunstelde grens ge»
trokken", zoo heet het van de plannen
tot annexatie. Ongetwijfeld. Gekunsteld
is deze grens zeker, met een kleine otn»
zetting zou men ook „geknutseld" kun»
nen zeggen en ik denk, dat de be won»
deraars van het werk van Gedeputeer-
de Staten wel te tellen zijn. maar men
moet zich nu niet houden, alsof de bc<
staande grenzen een toonbeeld waren
van logica cn deugdelijkheid. Integen»
deel waren zj even kunstmatig, zooals
wij op de kaart gemakkelijk kunnen
zien. Het verschil is alleen: aan de be»
staande onnatuurlijkheid waren wij ge»
wend geraakt, aan de nieuwe zouden

ILLUSTRATIES VOOR HET PLEIDOOI VAN DEN HEER S. W. DE CLERCQ

wij nog moeten

Millioenen. zoo voorspcllcy B. en \V.
van Heemstede, zullen .er mee gemoeid
zijn om Haarlem kunstmatig voor zee»
at,iepen here kbaar te maken-

Hier schijnt het woord „kunstmatig"
wat misplaatst. De natuurlijke watci»
weg. het Spaarne, ligt se.eed en bc«
hoeft alleen maar op peil gebracht te
worden. Had de dwaze angst voor con»
currcntic indertijd Amsteidam niet op
Stang gejaagd, dun zou allang de sluis
le -Spaarndam voor gioote zeeschepen
voldoende geweest zijn nu zal d>e
verbeterd moeten worden, maar mil»
boenen zijn daar niet mee gemoeid.
Evenmin als met de haven, die van be»
scheiden allure zijn zaL Mededinging
met Amsterdam ligt niet in de bcdoe»
ling van Haarlem. Maar er is iets an>
ders. Tot. buiten wonen geeft de vol»
gebouwde stad geen gelegenheid meer.
De kosten van levensonderhoud zijn,
voor steden zoo goed sis voor men»
schen. gestegen. Haarlem moet dus
baat zoeken In de ontwikkeling van in»
dustric. een verschijnsel dat we overal
in den lnnde kunnen waa nemen. Daar»
om wil Haarlem een industrekwartier
aan het NoorHerspnarnc stichten, met
al de hulpmiddelen, die daarvoor noo»
dig zijn.

Dat Heemstede zich verzet tegen
annexatie i» zijn goed recht, muur het
moet niet aan Haarlem dwaasheden
toedichten en die dun gaan bestrijden,
alsof ze bewezen feiten waren. Evenmin
bet argument dat het Haarlem alleen
om belastingbetalende ingezetenen te
doen is. nl te luid laten klinken, om»
dat daartegenover het verzet zou kun»
nen worden geschetst als het zuivere
verlangen, óm lage belasting te blijven
genieten het cenc weegt op tegen
het andere.

De betere oplossing die B. en W
van Heemstede aan de hand doen, zou
ik persoonlijk gaarne wenschen,
neer ze maar een oplossing en wanneer
er maar kans on verwezenlijking
Maar „gewestelijke plannen" ei
menwerk-'nq van gemeenten" zijn nog
>er in ons altijd over politiek kibbe

lend vaderland. Eu „een betere finan»
cieele regeling tusschen Rijk en ge.
meenten" is het lievelingsonderwerp
van meei dan een halve eeuw gewecs'.
Zoo weinig is het opgeschoten, dat de
laatst geboren Heemsteder zijn laat»
sten tand al lang zal hebben verloren,
vóórdat er iets van gekomen zal zijn

In deze opmerkingen ligt n.cts nieuws
hoegenaamd. Evenmin als in Heem»
stedes laatste verweer- Wij kunnen er
daa.om zonder bezwaar verder het
zwijgep toe doen.

Het toeval wil, dat in ons vorig num.
mer het u.ttreksel van het geschrift
van Hcemsiede vlak naast een andere
poging stond om te komen tot ge-
uieentelijkc samenwerking, namelijk
van den heer S- W- de Clercq te Bloe»
roendaal. tot behoud van natuu.schonn
ln Kenncmerland. Deze stnat buiten
aangelegenheden van giensrcgcling cn
mist dus den angel, die het debat over
annexatie zoo pijnlijk maaki. Want
hoewel mij op allerlei, soms zeer bit
tere manier, eenzijdigheid verweten is
(men misbruikte daarbij het woord
„neutraliteit", dat in quacstics als deze
natuu:lijk geen zin heeft) ik heb mei
het minste bezwaar om te erkennen,
dat het voor Heemstede een bittere pil
zou zijn. wanneer de uitbreiding van de
laatste jaren verloren zou gaan. Maar
de vraag is hier, van welke twee kwa
den her minste gekozen moet worden
en het komt mij voor. dat de belem
mering van den groei van de stad het
ergste kwaad is van de twee.

Maar keeren wjj tot den heer De
Clercq en zijn waarlijk sympathieke
poging terug. Terecht ziet hij het ge-
vaar. dat binnenkort de bebouwing
van Beverwijk tot Bennebrock een aan»
cengesloten geheel zal zijn geworden,
tot nadeel van de gehecle streek- Deaf,
wisseling van duin cn bosch. van
weide cn water zal dan namelijk vei»
loren zijn gegaan-

Is in dit opzicht samenwerking van
de betrokken gemeenten mogelijk? En
hoe is zij mogelijk?

De heer de Clercq geeft daarvoor op
dit oogenbhk nog geen bi/zonderheden,
Hij bepaalt zich tot een wenk om de
schoonheid van het Spaarne cn de
daaraan grenzende wateren te bew.u
ren. Ak dijkgraaf van den Haarlem»
mermtcrpoldcr ziet hij zeer terecht in.
dat het landschap in de eerste plaats
water cn wei noodig heeft, want een
streek zonder deze twee mist de
frischhcid die op den duur alleen kan
blijven boeien. Het Gooi en Apel
doorn, mooi maar droog, ztjn daarvan
de bewijzen. Maar er is nog inccr, don
dat. Bloemendaal, dat geen water van
bi-tcckenis heeft aan te bieden, zal een
offer moeten brengen met zijn onover»
troffen duin; zal het willen afzien van
de bebouwing van den Zeeweg, die de
schoonheid van het duinlandschap
totaal zou vernietigen? En is Heem»
stede er voor te vinden, zich te ver»
zetten tegen het volbouwen van de ge»
meente, bijvoorbeeld door zijn prach»
tig Groenendaal te omringen met
grootc pleinen, als ruime longen, met
andere woorden afstand te doen van
de bebouwing van Valkenburg? Op
dit oogenblik zijn deze twee gemeen»
ten daar, naar het mij voorkomt, nog
niet aan toe.

Ziedaar nog maar twee punten van
belang. Er is nog meer. De gemeenten
zullen, wanneer aan den wensch van
den voorsteller wordt voldaan, geza»
incidijk moeten raadplegen over ver»
bindicgswegen, over bouwverbod (in»
dien dat van de Rcgcering te krijgen
is) zich te weer moeten stellen tegen
de grondspeculatie die krachtig if. om»
dat zij den nood aan woningen tot
haar verdediging aanvoeren kan. Een
gezamenlijk optreden in deze richting
/al zich niet kunnen afmaken van de
Haarlemschc grensregeling, kortom,
zoodra de gemeenten tot samenw«r»
king komen zullen hunne particuliere
verlangens moeten bevredigd zijn.
Toch valt niet te ontkennen: zij allen
hebben belang bij het behoud van het
natuurschoon van Kenncmerland. Zal
het natuurlijk egoïsme van alleD kun»
nen worden getemperd, kunnen samen»
vloeien ia deze ethische centralisatie?
Zullen zij niet kopschuw worden van
de mogelijke bewering van Haarlem,
dat die het best te verkrii»»en is, wan»
de gehcelc streek, zeg van Ben»
nebroek tot Veisen in ieder geval,
door één hand wordt geregeerd?

Ik zeg niet, dat dit te verkrijgen is,
maar dat er rekening mee gehouden
moet worden. Evenals met de wijze
van bebouwing, die veel te veel aan
ondeskundigen wordt overgelaten, om»
dat de grondeigenaar maar één ideaal
heeft: terrein verkoopen en de ge»
meenten al te zeer najagen het denk»
beeld der uitbreiding van meer belas»
tingbetalendc ingezetenen, onvoldoen»
de getemperd door eisohen van bouw
kundige schoonheid.

De heer de Clercq ziet natuurlijk
zeer goed in, hoe moeilijk de oplossing
is. die hij met.zijn request aan du ge»
niucntebcsturcn opdraagt. Stellig is
dat geen reden, om er voor terug te
deinzen. Maar alle hoofden in dezen
ceneii zak te krijgen zal uiterst moei»
lijk blijken te zijn.

Ik heb de opmerking al vernomen,
dat dit een nieuwe poging zou zijn, om
Haarlems grensverandering tegen te
houden, maar dat lijkt mij niet juist
toe. De voorsteller zou zelf inzien, dat
deae bom verkeerd kan springen en
bovendien acht ik den heer de Clercq
tot een aldus gecamoufleerd streven
niet in staat. Hij bedoelt het ongetwjj»
fcld oprecht en wij mogen hem succes
op zijn streven tocwenschcn.

J. C. P.

Waar het Spaarne en de Ringvaart bij Heemstede samenvloeien

eens glinstert de zon met zilver»licht
over de uitgestrekte watervlakten,
overkoepeld door een wolkcnloozen
hemel, dan weer doet de wind de golf»
kens spelen en gelijkt de Mooie Hel
een groot meer. De zonsondergangen
ztjn hier zeldzaam mooi: op den voor»
grond de watermassa, daarachter als
silhouet de stad met zijn torens en
groote fabrieksgebouwen. Dan „hoort"
men de stilte, soms even verbroken
door het gesnap van de eenden, het
zacht ruischcn san het oeverriet, het
gekwak van den kikvorsch. De moeras»
vogel geniet hier zijn vrijheid, ongc»
stoord.

Eenige molens slof fee ren het land»
schap. Hieronder een kiekje van de
mooie watermolen bij Spaarndam.

Het Oude Slot en omgeving te Heemstede

ln ons vorig nummer hebben wij den
inhoud medegedeeld van het adres
dat de heer S. W. de Clercq te Bloe
mendaal aan alle gemeenteraden in
Kenncmerland van Bennebroek tot
Wijk aan Zee gezonden heeft. Zijn
betoog, dat( bij de gestadige aanwas
van het inwonersaantal van de gemeen»
in Kenncmerland, het gevaar be»1
staat, dat deze landstreek de be»
bouwingen aan elkaar zullen gaan aan»
sluiten, waardoor veel natuurschoon in
gevaar komt, zal zeker met belangstel
ling gelezen zijn.

Hij wekt op er voor te waken, dat
gespaard wordt wat gespaard kan
blijven.

Wij zijn er op uitgegaan om de be»
paalde purjten dx du heer de Clercq
aanwees te fotografccrcn. Hij koos ter
■illustratie van zijn beschouwingen voor
al de omgeving van liet Spaarne en de
wateren die daarmee samenvloeien. Het
is zeker juist, wat hij schreef: ..Noor»
der Spaarne. Mooie Hel, Licdc en
Zuidc-r Spaarne dragen in grootc mate
bij tot liet bekoorlijke karakter van
Haarlem"-, omgeving. In de toekomst
zullen de oevers van het Noordcr»
buiten Spaarne waarschijnlijk meer cn
meer voor fabrieken, werkplaatsen :u
werven gebruikt worden. Wellicht zal
het 't dichtst bij Spaarndam gelegen
deel van de Mooie Hel ook niet on»
gerept kunnen blijven, doch des te wen»
schelijker is het dan om Buiten» en Bin»
nenljcdc te sparen en tijdig de noodigc
maatregelen te nemen, opdat in de on»
middellijke omgeving van Haarlem een
zoo mooi gedeelte met water en wei»
den s echaarschc cn bij die omgeving
passende bebouwing van boerenwonin»
gen cn kan 't zijn hier en daar
een windmolen, ongerept behouden
blijft.

Aan de Liede en Mooie Hel is nog
vrijwel ongerept natuurschoon!

De Oude Weg, is bij wandelaar cn
fietsers blijkbaar niet geliefd, maar als
zij eens wisten hoe -mooi het daar -s,
dan zouden zij veel daarheen trekken,
Eerst moet men. aJs in 't Sprookjes»
land. een Tijstcnbrij»berg dooreten om
in Luilekkerland te komen. Het stads»
gedeelte van den weg is saai en ver»
velend, maar gauw komt men aan het
schilderachtige Penningsveer. Het ge»
zicht op den molen cn het bruggetje
over de Lïcde beloonen alleen reeds
de wandeling. Maar de weg van Pen»
ningsvecr naar Spaarndam een uur»
tje wandelpas! geeft nog veel meer
te genie-ten. Wie van het vlakke Hol»
landschc landschap houdt een wei.
met bonte koeien, die dommelig aan den
slootkant staan of de schaduw van
den molen zoeken kan zijn hart op»
halen. Het verdient «venwel aanbeve»
ling ook eenige keuren links van het
pad te wijken om door bet we wat
drassige land den kant van de Liede
cn Mooie Hel te bereiken. Daar drinkt
de natuurliefhebber de schoonheid bij
bekers. Altijd is het daar mooi. Nu

enkele jaren en de huizencomplexen
zullen al het vroeger zoo geïsoleerde
dorpje Spaarndam naderen.

De heer De Clercq vroeg ook be»
langstelling voor het Zuider Buiten
Spaarne en omgeving. Hij schreef.

..Nog is het tijd om het prachtige,
ruime uitzicht van den ringdijk van den
Haarlemmermeerpolder af. over het
Spaarne naar Haarlem te behouden en
er het volle profijt van te trekken bij
den uitleg der bebouwingen. Aan du
linkerzijde de overblijfselen van h«-t
Slot Heemstede met weiland en eenig
houtgewas, dan de breede riet zoom
daarachter, in de verte de Grootc Kerk
van Haarlem als afsluiting; en rechts
de merkwaardige houtzaagmolen „de

Houtzaagmolen de Eenhoorn aan het Zuider-Buitenspaarne

't Plaatsje is aardig, maar is slechts
een flauw beeld var- het brokje lande
lijke schoon in natura.

De vrees, dat de bevolking van
Kenncmerland zich zóó zal uitbreiden,
dat de bevolkingen der gemeenten cl»
kaar zullen raken, is niet ongegrond.
Daarvan wordt de wandelaar of fiet
ser overtuigd als hij na de wande»
ling langs den Ouden Weg langs
het Noorder Spaarne naar Haarlem
terugkeert Links de ongerepte- Spaarne»
schoonheid, maar rechts wordt het
oog getroffen door de bouwwerken uit
Santpoort en Schoten. De Rijksstraat»
weg is al bijna aan»ecn ^bebouwd, maar
de huizcn«blokken worden al dichter
naar den Spaarnc»ocvcr gebouwd Nog

Eenhoorn", en langs de zachtbuigende
oevers het jaagpad met zijn eigen»
aardige hooge brugjes cn de boerde»
rijen daarachter".

Boven dit artikel plaatsten wij een
foto van do samenvloeiing van Spaarne
en Ringvaart.

Weer een mooi stuk natuurschoonl
De Ringvaart heeft als een gegraven
vaart iets eentonigs, maar het Spaarne.
dat zich als een zilveren stroom kron»
kelt door de groene weiden, mist dat
Onze fotograaf trof het, dat juist eenige
zeilschepen passeerden. Het zou
te betreuren zijn als de schip»
pers op den duur allen hun zei»
len voor motoren of stoommachines
inwisselden.Er is een vereoniging -

voor het behoud van den Hollandschea
Molen, maar een actie om er tegen
te waken, dat niet alle zeilschepen uit
onze wateren verdwijnen, zou uit
schoonhcidsoogpunt even zeer aaob-e*
veling verdienen.

De houtzaagmolen „de Eenhoorn",
halverwege Haarlem en de Cruquius,
is bij schilders zeer geliefd. Ver bes
heerscht hij liet landschap aan de
Spaame»kromm:ng en geeft daaraan een
zeldzame bekoring. Du molen werkt
nu met wind cn ulectriciteit. Toen wij
er waren was het er volle bedrijvig»
he id," zoodat het er gelukkig niet naar
uitzag, dat de houtzaagnijverheid daar
een kwijnend bestaan lijdt.

De aanblik van de ruine van het
oude Slot :s van den Meerweg en de
Cruquius af interessant. De mooie
brug mag wankel zijn. maar de schoone
lijnen bekoren het oog. Inderdaad dat
plekje is het behouden dubbel
waard!

Het bestuur van den Haarlemmers
meerpolder heeft besloten om over ec-n
lengte van 5 K.M. (van Bennebroek
tot 1 K.M. ten Noorden van de
Cruquius) geen grond op den ringdijk
meer ter bebouwing uit te geven.
Daarmede werkt het dus mede om het
landelijk karakter van deze omgeving
te bewaren.

De heer de Clercq schreef daar*
over:

..Indien volgens een breed opgezet
gezamenlijk besluit der oevergemeens
ten een in elk geval open bebouwing
slechts daar wordt toegelaten, waox
het landschapsbeeld er niet door ges
schaad wordt, geboomte en rietkraag,
houtzaagmolen cn jaagpad met brug»
ju% gespaard blijven zoodat het uita
zicht niet als 't ware vernauwd worde,
v .inneer het bouwen van fabrieken
z.d. ten eenenmalc verboden wordt en
overigens ook hoogte en afmetingen
ie r binnen een zekeren afstand van
Je oevers te plaatsen gebouwen bes
perkt worden, dan zal het 'feuidew
Buitenspaarnc een van duaan trekko»
.ijkste .stukkeu natuurschoon blijven en
het nageslacht de besturen der oever»
gemeenten dankbaar zijn voor wat zij
wisten fc behouden".

De heer de Clercq wekte de gemeens
te-besturen in Kennemerland op, om
gezamenlijk stappen te doen om iets
te bereiken.

.Spoedig handelen is evenwel nood»
zakelijk; elk uitstel maakt de uitvoe»
ring moeilijker en de offers die ge»
bracht moeten worden, grooter".

Het Haarlemsche gemeentebestuur
is aangewezen om het initiatief te
nemen voor dit gezamenlijke overleg.
Ongetwijfeld zullen de andere gemeen»
tebesturen hun steun willen verkenen.
Het geldt hier een gemeenschappelijk
belang vati Mooi Kennemerland!

C. ,J. v. T.

Watermolen bij Spaarndam

Een kijkje op de Mooie Hel en Binnen Liede

HET TOONEEL

THéATRE DE LA PORTE»
ST. MARTIN.

Madeleine Clervanne:
Marguerite Gautier.

Na de duizenden keeren dat Mar»
guerite Gautier op eigen en op vreem»
den bodem verscnei len moest, had Le
Theatre de la Porte»St. Martin Je
Paris ons op deze tournee. La dame
aux Camélias, mogen besparen. La
Dusc, Sarah Bernard, Theo Mann en
nu Elsa Mauhs, en onlangs te Berlijn
Elisabeth Bergner, voelden zich aan»
getrokken tot bet 'kranke geesteskind
van Alexandre Dumas fils, dat zóóvele
ziekelijke afwijkingen met zich rond»
droeg dat men het zeker een kort be»
staan zou hebben voorspeld. De
smaak van de grootste tragédiennes
moest echter gerespecteerd worden cn
om vele redenen was haar liefde voor
Marguerite doch ook wel te verkla»
run. Doch Le Theatre de La Porte»St.
Martin mag het.de Haarlemmers niet
kwalijk nemen dat zij niet in groote»
ren getale tegenwoordig wenschten te
zijn bij de herhaling van het wee»
sen timen teele bestaan van Marguerite
en Armand. Wij begrepen ook zeer
goed de tijdens de voorstelling door
velen geslaakte verzuchting: Waarom
kwamen zjj niet met een moderner
werk?

Het zeer gerenommeerde Parijsche
gezelschap had verder de onvergeef
lijke fout begaan de zonder ecnigen
twijfel grootc actrice Madeleine Cler»
vanne met een aantal vierde rangs ar»
tisten (cén of twee uitzonderingen daar
gelaten) naar het verwende Holland te
sturen.

M-Ue Madeleine Clervanne is een
zeer bijzondere vrouw. Zij is niet be»
koorlijk. niet schoon, niet gedistin»
gueerd. Men moet nan haar eigenaar»
dige stem, die de s onder andure niet
zuiver vermag te vormen, wennen.
Maar zij is zóó in hart en nieren
grande artiste, dat zij Marguerite
Gautier niet alleen hut brosse, ster»
ven de leven weet te schenken, doch
haar bovendien een kostbare zie.l geelt:
schoonheid, charme, en vóór alles....
-distinctie.

Dit is de wonderlijke tegenspraak in
Madelahie Clervanne.

Haar techniek is verbijsterend goed:
bchccrscht en purlficert volkomen elk
sentiment, dat daardoor gaaf en a-bso»
luut natuurlijk, als iets zeer menschc»
lijks ontroert ("Wat bij Durieux die
met haar dogmatische techniek veel
gevoel weg speelt niet het geval is).

Helaas valt het niet te ontkennen
de Fran^aise in de grootc scènes
bewees niet grande tragédienne te zijn.
Het afscheid van Armand uii de sterf,
scène bijvoorbeeld bevredigden niet.
omdat de meesterlijke absoluut zuivere

en intens artistieke voorbereiding tot
die scènes schoonste beloften hadden
jedaan die maar voor een deel .ij
het tenslotte voor een groot deel
werden vervuld.

Doch in alle bedrijven schonk de
actrice ons oogenblikken van nobel,
exquis en zeldzaam genot. Heerlijk
was bijvoorbeeld de bewustwording
van de liefde voor Armand, voortref-
lelijk, precieus en machtig ontroerend
haar geste die het woord met zóóveel
zorg behandelde. (Alléén grootc
Franschu actrices kunnen een zinnetje
zóó lanceeren' als deze Clervanne het
'J'ui un tr-iste passé" 'heeft gespro»
ken.

Verder was opmerkelijk ln deze óp»
voering liet buitengewoon snelle tem»
po waarin alle bedrijven werden ge»
speeld. Dit is een Fransche gewoon»
te- die wij (vooral in het onderhavige
geval) in hooge mate willen waar»
deeren. Wij vergaten nog te zeggen
dat La Dame aux Camclias, in den his»
torischen vorm werd opgevoerd. Ge
lukkig. Waartoe dient het gesol met de
oude romantiek, waarin page»kop,
tea»gown, tenniscostume en moderne
nervositeit niet thdis hooren.
De prestaties van Clervanne's collega's
zullen wij niet aan een serieuze be»
schouwing onderwerpen.

Vermelden wij slechts dat Armand
dc lachlust telkenmale opwekte.

A.

SYNAGOGEDIENSTEN.
NED. ISRAëL. GEMEENTE.

Van 26 Maart af:

Sabath: Vrijdagavond bij den Ingang
te 6 uur.

Ochtenddienst te 8 uur.

Predikatie voor het Mocsafgebed.

Middagdienst te 1 uur.

Avonddienst te 7.5 uur.

Werkdagen:

Ochtenddiensten-: Zondag te 7.30 uur.
Maandag to 7 uur.

Middag» en Avonddienst: Zondag te 6
uur. Middagdienst Maandag te 12.30

Pésachfeest:

Maan dagavonddienst bij den Ingang
te 6.50 uur.

Ochtenddiensten te 7.30 uur.

Middagdiensten te 2 uur.

Avonddiensten: Dinsdagavond te 7.11
Woensdagavond te 7,12 uur.

Middendagen: Ochtenddiensten te 7,

Middagdiensten te 12.30 uur.

Avonddiensten bij het invallen van
„nacht".

Talmoed Torah: niet.

De diensten op de werkdagen worden
verricht in het gemeente»gebouw Lange
Wijngaardstraat 14.

Alle overig© diensten inden plaats ter
Synagoge Lange Begynestraat 11,