Haarlem's Dagblad | 1926 | 1 mei 1926 | pagina 13

HAAÜLEM'S DAGBLAD

OM ONS HEEN

Voorschot gevraagd

ZATERDAG 1 MEI ISZ6 VIERDE BLAD

No. 356?

LANGS DE PROVINCIALE HOOFDSTEDEN

ZWOLLE II.

Er is iets gemoedelijks in Zwolle,
zonder dat het mogelijk is te zeggen,
waarin die gemoedelijkheid schuilt.
Mogelijk voelt iemand de gemoede»
lijkheid van een bepaalde omgeving,
alleen omdat hij op dat oogenblik zil!
gemoedelijk is cn dit kan in het onder»
h.ivïge geval ook wel zoo wezen, om»
dat zclts dc spoorwegmaatschappij in
Zwolle gemoedelijk doet, ofschoon dc»
ze soort ondernemingen in den regel
meer bevelend dan welwillend zijn-
Lees hunne reglementen, en gij zult al
dadelijk bespeuren, dat spoorwegmaat»
schappijen U veel voorschrijven en U
daarbij uitdrukkelijk waarschuwen dat
zij allerlei dingen (die zij blijkbaar wc»
ten dat gij van hen verwacht) niet zul»
Jen doen. Hoe verbaasd staat ieder die
dat weet niet tc kijken, wanneer hij
in het station tc Zwolle deze afkon»
dïging leest; „Kent U reeds ons goed»
koop ccndaagsch gezelschapsbiljot?"
Deze vriendelijke klank 18 onnatuur»
lijk, maar niettemin heb ik er een
oogenblik over gedacht tot andcie rei»
z.igers op het perron tc zeggen: „Mijn»
heer (Mevrouw, Mejuffrouw) willen
wjj samen een goedkoop ccndaagsch
gezelschapsbiljet bestellen?'" Maar de
overweging, dat Zwolle een knoop»
punt is van verschillende richtingen
en dat waarschijnlijk niet iedereen bc*
rcid was met mij naar Deventer tc
reizen, als hij of zij liever naar Assen
ging, of misschien zelfs wel naar
Kampen, heeft dit plannetje- verhin»
derd.

Dc spoor is dus in Zwolle gemocde»
lijk en misschien is dat een van de
redenen, waarom ook hier de zakelijke
belasting op het bedrijf nog bestaat:
daar dc spoor dc grootste werkgever
as. betaalt zij in deze, laat ik ze zoo
zacht mogelijk noemen idiote
heffing het meeste bij. Hoe dwaas
die ook in Zwolle geregeld is, blijkt
duidelijk genoeg. Alleen in fabrieken
boven 200 arbeiders (en dc eenige is
de Centrale Werkplaats) wordt 12
per arbeider berekend cn voor nn<
derc 6 per arbeider, zoodat dc be»
doeling duidelijk is, dat dc spoorweg»
maatschappijen het grootste brok in
deze belasting zullen betalen. Do hcclc
opbrengst is namelijk 23000cn de
werkplaats heeft 1400 arbeiders, waar,
van voor 705 9540betaald wordt-

Wij in Haarlem stellen meer prijs
op de Ccntjulc Werkplaats. Toen ccni»
go jaron geleden het gerucht liep.
dat dio naar Amersfoort zou worden
verplaatst, werd daarvoor zeer ge»
vreesd; gelukkig bleek dc tijding groo»
tendccls onjuist tc zijn. Veel interes»
santer is dan onk onder dc gemeente»
iijko instellingen de stortings»
dienst. Het is "1 jaren geleden,

dat wij er een artikel over publiceer»
den, want Zwolle was een van de eer»
stc gemeenten die den dienst stichtte
en toen dc ontvanger daarover bij ons
in Haarlem ten lezing kwam hou»
den, heeft hij er zeer zeker toe bij»
gedragen, dat die eindelijk ook hier
werd ingesteld- Tot dien lijd was onze
storingsdienst altijd op belemmerende
st ooiningcn den verkeerden kant af»
gedreven.

Te Zwolle is dc winst uit hef elee»
triseh bedrijf grootcr dan die uit dc
gasfabriek cn wel om een merkwaar»
dige reden, dat de laatste namelijk da»
dclijk na den oorlog, dus in den duren
tijd, gebouwd is cn dus aan rente cn
afschrijving een groot bedrag vordert
(f 150-0H0). Het stroombedrijf leverde
over 1924 92-000 op. dc winst is voor
1926 geraamd op f 113.000natuur»
lijk is cr veel gestreden over de vraag,
welk bedrag dc bedrijven aan degê»
mcento vcischuldigd zijn voor het heb»
ben van buizen in den grond- Men
noemt dat retributie, een fraai woord,
dat eigenlijk dient tot het bedekken
van een wonderlijke zaak.

Stel U even voor: de gemeente be»
schikt over den openbaren grond en
wanneer er iemand komt, een purticu»
lier of een vennootschap, die er buizen
in leggen wil, dan vraagt zij daarvoor
een vergoeding de gemeente be»
hooft daarvoor wel niets tc doen of
tc latety maar do kans om een som»
metje aan belasting los tc krijgen, laat
zij zich niet ontgaan. Dat is bcgrijpe»
Jijk, want de hulshouding is duur. Maar
als de gemeentebedrijven buizen wil»
len leggen in gemeentegrond, dam vra»
gen zij daartoe vergunning aan zich»
zelf. „Geachte gemeente", schrijft dan
dc een, „hoeveel moet ik daarvoor be»
talen?" „Geachte gemeente", schrijft
de ander terug, „ik wil daar van U
zoo, cn zooveel geld voor hebben".
Het lijkt komiek en je zou denken,
dat het wel achterwege blijven kon,
maar inderdaad,.is het listig verzon»
ncn. Niet aüeeiPjn Zwolle, maar ook
overal elders in den lande, want de
winst wordt gezet op den kostenden
prijs van het gas en den stroom, plus
de retributie voor het hebben van bui»
zen in den grond, cn zoo is deze laatste
niets anders dan een min of meer
gecamoufleerde indirecte belasting.

De gcmeentcbegrootingcn zijn in Ne»,
derland vrijwel alle op dezelfde leest
geschoeid- Wat meer. wat minder, maar
de moeilijkheden maken niet veel ver»
schil.

Precies als bij ons kost het Gemeen»
lelijk Ziekenhuis (men durft het in
Zwolle ronduit zoo noemen) veel geld:
f 149,000 en f 93.000 resp- over 1923 cn

1924, wat grootc bedragen zijn voor
een stad van nog geen 40.000 zielen-
Voor 1920 is als gevolg van een nieuw
tarief 71-000 geraamd, zoodat dc bc»
lastingbctalcrs wat beier af zijn dan
dc aanstaande zieken-

Duur is ook de gcmccntcremiging-
Hct is vreemd: dc vaktijdschriften
slaan vol niet plannen over nuttig ge»
bruik van afvalproducten, zoodat je
haast denken Zou dat cr niets meer
verloren gaat, cn nog vordert dc rei»
nigiivg overal nog grootc. sommen. Het
geheim is natuurlijk dit: plaveisels ma»
ken van allerlei voormalige ongerech»
tigheden gaat wel, maar op die fabri»
cage geld verdienen is een andere zaak.
En zoo wordt het nadcelig saldo over
1926, na belangrijke bezuiniging nog
op 152-000 geraamd.

Zorg voor armen cn wcrkloozcn is
eenmaal kostbaar. Tc Zwolle verslindt
zij een derde deel van de totale inkom»
stenbelasting. Het minimum van die
belasting was over 19251926 3.9 cn dc
maximum belastingdruk 13.52 ten hon»
derd; wat evenwel nooit bereikt wordt.
Maar cr zijn andere cijfers van gunstiger
aard. De opcenten op het personeel bij»
voorbeeld zijn maar 40, die op dc ver»
mogensbeJasting 50 en straatbelasting
en dergelijke worden in Zwolle hog niet
geheven. Laag moge dc druk hier niet
zijn, in andere gemeenten van dezen
omvang is hij hoogcr, zoodat Zwolle
ongeveer op het gemiddelde staat. Men
is er wel gekomen tot het maximum
aantal opcenten op de grondbelasting,
maar de hondenbelasting houdt reke»
ning onet het inkomen van den houder
en dc Raad heeft den goeden smaak ge»
had, dc belasting op openbare verrnake»
lijkheden tot 10 procent tc beperken.
Ook aan dc Kunst wordt dus een
graatje gegund. Om van dc amuscmcn»
ten niet te spreken.

In de provinciale hoofdsteden houdt
gewoonlijk het stadhuis dc reputatie
van de plaatselijke bouwkunst op; he>
laas, van Zwolle kan dat -niet getuigd
worden. Dc gevel Js zonder geur of
heerlijkheid; dc kamer van den bur»
gemecster heeft niet dc minste beko»
ring cn die van den secretaris komt
aan den ecnen kant op een binnen»
plaatsje cn aan den anderen op een
luguber gangetje uit. Zelfs dc meest
verharde bezuiniger zou van deze ver»
trekken getuigen, d3t zo ver beneden
de waardigheid van een gcmcentcbe»
stuur blijven althans wanneer hij cr"
voor gevoelt, dat twee belangrijke fi=
guren in de gcmeente»administratie in
een behoorlijke omgeving hun werk
doen. In de doodnuchterc kamer van
den burgemeester vergadert ook het
college van B. cn W.

Is er dan nooit over verbetering ge»
dacht? Inderdaad. Zelfs te veel, want
op dit oogenblik is plan no. 52 het
jongste en hoeveel verschil van gevoe»
len moet er niet liggen in dc eerste 51.
Vijf en dertig jaar geleden werd cr
ccn huis gekocht, dat voor stadhuis zou
dienen, maar cr ontstond oppositie en
het gevolg was. dat het plan niet werd
goedgekeurd. In hoogcr beroep werd
het evenwel -toegestaan, maar kort daar»
op kwam de oorlog, men had cr geen
'lust meer in en vond het te duur, zoo»
dat op dit oogenblik dc ontvanger in
het nicuwgekochtc huis gevestigd is en
het gemeentebestuur zich nog altijd op

deze dwaze manier behelpen moet. Het
schijnt, dat er ccn actie bestaat oin
een nieuw stadhuis te stichten, op
dezelfde plaats, hetzij uit ccrbfcd voor
de traditie of om andere redenen. Een
paar jaar geleden is zelfs besloten dat
er een plan voor ccn nieuw Stadhu's
op»de»tegcnwoordigc»plaats zal
worden opgemaakt. Toen ik tc Zwolle
rondkeek, en rondhoorde, kreeg ik den
indruk dat de stadhuisbouw de kluif
is, waarvan men maar niet genoeg kan
krijgen. Dit is niet ongewoon: ook
andere gemeenten hebben een dergclij»
ken kluif óp schotel. In Haarlem heet
die „dc dobbclstcenen".

Te ceniger tijd zal er in Zwolle dus
wel een nieuw stadhuis komen. Mis»
schicn nic.t zoo heel gauw, omdat er
precies als elders, verlangd wordt naar
verlaging van dc belastingen. Voor 1926
1927 is eenige vermindering van dc in»
komstenbelasting tc verwachten, neci»
komende op ongeveer 11 procent, wat
niet gering is.

Maar om op het stadhuis terug tc
komen: alleen dc trouwzaal, de oude
schepenkamer, is mooi. De rest, naar
mij verzekerd is door der zake kundi»
gen, heeft niets om 't lijf.

Een van de meest bekende plekken
is het Katervccr, waar men tiu nog mee
een oudcrwctsche kabclpont over de
IJsscl wordt gezet. Over een maand of
drie komt cr ccn motorpont yoor in
de plaats. Tlot Kijk zal cr bipnen drie
jaar de brug bouwen waar al vaak
naar verlangd is en die bij wet van
1918 of 1919 is toegestaan.

Provincie cn gemeenten geven er
subsidie voor,

J. C. P.

SP0RTPRAATJE

NEDERLAND—BELGIE.

Morgen Holland'België, dus weer
de opperste voctbalvreugde in ons
land!

Deze landenwedstrijd overtreft elke
andere sportgebeurtenis aan belangstel»
ling. Reeds weken tc voren is er een
ware wedloop van de voetballiefheb»
bers om een kaartje machtig te wor»
den. En velen worden teleurgesteld,
want het Amstcrdamsche Starion kan
„slechts" aan 33.000 menschen een plaats
bieden. Als het Stadion driemaal deze
grootte had, dan zou men het morgen
zeer waarschijnlijk tóch gevuld zien.

De opkoopers zullen dus op den Am»
sfelveenschenwcg weer een goeden dag
hebben.

Thans krijgen we de 31sfe ontmoe»
ting tusschcn beide landen. Van -de 30
wedstrijden werden door de Hollanders
16 (dus meer dan dc helft) -gewonnen
en 6 gelijk gespeeld. Er werd derhalve
slechts acht maal verloren.

Een mooi -resultaat, dat de Belgen
voorloopig niet zullen kunnen overtref»
fen, vooral niet wanneer zij zoo uit
vorm zijn, als dit seizoen het geval is.
De Belgische elftalcommissie heeft dan
ook niet voor «niemendal aan Dr.
Swaertenbroccks verzocht, weer zijn

oude plaats in het elftal te willen inne»
men. Want het moge waar zijn. dat hij
wat van zijn snelheid' verloren heeft,
alleen zijn aanwezigheid zal reeds aan
zijn mannccn veel bezieling geven.

Maarzijn spel mag er óók nog wel

wezen. Dat zullen Tap en Sigmond wel
ondervinden, als zij hem passecrcn wil»
len.

Wc herinneren er aan, dat de vorige
maand in Antwerpen 1- 1 gelijk ge»
■speeld werd. De Belgen zullen er nu or»
getwijfeld alles op zetten, om weer eens
een overwinning te bevechten. Dc sma»
dclijke 50 nederlaag, die zij op 3 Mei
1925 in het Amsterdamsche Stadion ge»
leden hebben, zit ze ook nog leelijk
dwars. Ze zullen onze jongens evenwel
bereid vinden om ze partij te geven.
Daar kunnen de rondhemden van op»
aan! Hoewel we misschien nog wel ccn
sterker elftal op de been kunnen bren»
Igcn, dan dat nu gekozen is, mccnen
we toch wel weer een overwinning te
mogen voorspellen.

Hieronder volgt nog eens het lijstje
van Je dertig reeds gespeelde wedstrij»
den:

IN NEDERLAND:

'05 Rotterdam: Nederl.»Bclgië 40

'06 2-3

'07 Haarlem: 12

'08 Rotterdam 31

'09 4—1

10 -Haarlem 70

'11 Dordrecht 31

12 4-3

13 Zwolle: 2—4

14 Amsterdam 42

22 1—2

23 1—1

24 1—1

25 5-0

IN BELGIë:

30»4»'05 Antwerpen: België»NederI.

1-4

9»4»'06

5-0

14»4»'07

1—3

29»3»'08

1-4

21»3»'09

1—4

13»2»'10

3—3

19*3*" 11

1—5

10»3»'12

1—2

9»3»*13

3-3

15»3»'14

2—4

31»8«'20

3—0

15»5»'2l

1—1

26»3»'22

4-0

27<4»'24

1—1

15»3»'25

0—1

14»3»'26

M

H

H

1—1

Dc strijd van morgen wordt door den
Zwitserschen scheidsrechter Herren ge»
leid. De heer W. C. Laarmans, uit
Deventer, fungeert als Nederlandsch
grensrechter.

Do wedstrijd begint ongeveer half
drie.

De elftallen luiden als volgt:
Nederland:

Quax,

Denis, Van Kol,

Sandberg, Hassink, Krom,
Gielcns, Ruisch, Pijlt Tap, Sigmond.

België:

Diddcns, Thijs, R. Brainc, Adams, Gillis
P. Brainc, Van Halmc, Ditzlcr,
Demol, Swartenbroecks,
Caudron.

Ons draadloos verslag.

We zullen weer zooals gewoonlijk ons
draadloos verslag publicecrcn aan de
volgende adressen:

Aan onze bureaux in de Groote
Houtstraat 93:

aan ons bijkantoor te Velsen; Drie»
huizerkerkweg 2;

bij den heer P. J. Prenen, öigaren»
handelaar. Generaal Cronjéstraat 164.

De eerste medcdeelingen kunnen te
half drie verwacht worden.

KFRK EN SCHOOL

DE IDEALEN VAN DR. GEEL.

KERKEN.

Een lid der redactie van De Avond»
post had een onderhoud met Dr. Geel»
kerken. Het volgende is daaraan ont»
leend:

Op onze vraag, of hij eenige ver»
wachting had dat de Synode op hare
besluiten terug zal komen, verklaarde
hij, ten dien. aanzien zeer pessimistisch
tc wezen.

Ook voorspelt de houding welke
aangenomen wordt tegen predikanten
cn anderen welke op cc: igcrlci wijze
het voor hem opgenomen hebben, niet
veel goeds. Het --ev.il ds. van Duin te
Haarlemmermeer O.Z., is daarvoor
een sprekend bcwiis.

En wat moet er dan van worden in
dc toekomst? zoo vroegen wij.

Ik geloof, aldus dr, G„ dat God met
Zijn Woord en Geest doorwerken zal.
Wij moeten-_.de dingen niet forceeren.
Reformatie en Reveil worden niet ge»
maakt maar geboren. Eu God is bezig
groote dingen te doen. Zonder stil te
zitten, wacht ik op Zijne daden.

Zeker heeft dr. G. zijne toekomst»
idealen. Die zijn, eene herstelde Ge»
reformeerde kerk. waarin de dogmati»
sche en kerkrechtelijke beginselen der
Reformatie van de 16e eeuw speciaal
die van Gcnève, overeenkomstig de
behoeften van dezen tijd, in practijk
worden gebracht. Ecne kerk die zien
niet opsluit in eigen kringetje en het
farizeeuwsche „des Hcercn tempel, des
Heercn tempel zijn deze" huldigt, maar
die der wereld van zegen is, en waarin
het geestelijk leven zioh vrij ontplooien
kan.

ACADEMISCH EXAMENS.

LEIDEN. Geslaagd doct.»ex. plant»
en dierkunde de heer F. W. Bon-net.
Voorb. kerk. ex. de heeren J. L. Wolff
e-n C. M. de Jong.

GRONINGEN, Bevorderd tot arts
de heeren H. K-l-inkert, ,geb. -tc Zwol-le;
R. G. Keyser, geib. -te Surhuisterveen.
Gesl. -doct.ex. geneeskunde de heeren
A. i.T. van Leuson-, R. W. Ferna-ndes.

ROTTERDAM, Gesl, handclsecono»
mie de heeren J. Creber, P. von Lin»
dern.

INGEZONDEN MEDEDEELITIGEN
a 60 Cents per regel.

Schrijnen en Smetten.verzacht en f

I geneest men met p y j- J

M~Blj Apoth en Drogisten ffjB&t

PARASIETEN DER SAMENLEVING.

HOE DE WOEKERAARS WERKEN.

HUN ACTIVITEIT TE HAARLEM.

Er is thans, zooals onze lezers weten,
een plan in studie om met steun der
gemeente een Voorschotbank op tc
nch-tcn, om daardoor het kwaad dat
de woekeraars aanrichten te bcstrij»
den.

Dit was voor ons aanleiding om ccn
uitgebreid onderzoek in te stellen naar
dc practijkcn van dc woekeraars.

Wij wisten wel, dat die parasieten
der maatschappij slachtoffers maakten,
maar onze naspeuringen toonden aan,
dat het nog veel erger is dan algemeen
verondersteld wordt, llonderdca stad»
genootcn zitten verward in dc strikken
die hen door deze geldschieters ge»
spannen zijn cn het
k/ is zeer moeilijk om
weer daaruit tc ko<
men. De spin heeft
in zijn web vele
vliegen gevangen
cn zuigt hen onge,
6toord uit.

Dante beweer»
dc dat boven den
ingang van de hel
geschreven staat:
„hij die hier binnen»
komt, Iaat alle hoop maar varen".
Ditzelfde moeten ook de woekeraars
boven hun deuren beitelen^ Zij zijn
evenwel zoo geslepen dit nier tc doen;
integendeel zij dienen zich aan als de
onbaatzuchtige helpers van de arme
mcdcmcnschcn die in finaneicclc zorgen
zitten. Hun bekende aanbieding:

„Ambtenaren en personen met ccn
vast inkomen kunnen geld op aan»
nemclijke voorwaarden verkrygen,
zonder borg",
klinkt zoo mooi. maar degeen die zich
laat verlokken daarop in te gaan, wordt
niet geholpen, doch komt steeds dieper
in de ellende.

DE COMMISSARIS VAN
POLITIE OVER DE
WOEKERAARS.

De heer E. II. Tcnckinck verzekerde
uit ervaring tc weten, dat in onze sta!
zeer veel woekeraars „werken". Boven»
dien gaan nog Haarlemmers die in geld»
nood zitten naar Amsterdam, waar ook
verschillende bankjes zijn die hen zoo»
genaamd willen helpen. Het gcraakke»
lijkst is het voor amhtenaren en werk»
lieden in dienst van rijk, provincie cn
gemeente om bij de wonkerarrs aan
geld te komen, omdat er verhaal op
hun loon is. Personeel in dienst van de-
snoorwc-'on cn andere grootc instellin
gen worden daarmee gelijkgesteld

De ecne woekeraar is nog geweten.
loozcr dan de andere, maar in het al»
gemcen is wel té zeggen dat de lecncrs
ongeveer 307»» rente moeten betalen.

Allereerst wordt vap dc geleende scm
een bedrag afgehouden voor admini»
stratickosten, informatie enzoovoort,
terwijl zij over het volle bedrag een
stevige rente moeten betalen. En o wee
als het met dc afbetaling hoktl

Het geld wordt door dc woekeraars
alleen gegeven op een veklaring, dat
dc lccncrs als zij niet op tijd betalen,
afstand doen van hun loon. Voor zij ccn
cent in handen krijgen moeten zij dc
stukken tcekencn. waarbij zij zich aan
handen en voeten binden. Risico is cr
dus voor de-n geldschieter bijna niet want
als 't zoover komt dan moeten dc werk»
gevers dc cessies op 't loon uitvoeren.
Hoogstens kunnen zij in enkele gevallen
trachten op het gemoed van den geld»
schieter te werken en een voor de
scnuldenaars wat minder«drukkcndc
wijze van betaling vragen, maar in het
algemeen heeft de woekeraar daarvoor
geen ooren.

•Gelukkig behoort het zoo vervolg»
de de hoer Tcnckinck tot dc hoogc
uitzonderingen dat politic»pcrsonccl in
dc klauwen der woekeraars valt. Mijn
menschen weten het, dat als zij -in moei»
lijkheden zijn. zij steeds bij mij mogen
aankloppen. Dan weet ik wel ccn ande»
ren weg aan te wijzen dan het kam
toor van een woekeraar!

In ccn enkel geval werd door ccn
geldschieter, 't was een bankje, buiten
Haarlem gevestigd, gevraagd beslag te
leggen op het salaris van een politie
agent, Toen ik mijn man daarover on»
dei hield cn het afkeurde, dnt hij zoo
den goeden naam van het politiccorps
benadeelde, klaagde hij: „ik dorst niet
naar u toe te komen". Maar nu zoo
antwoordde ik moet jc toch komen
en nog wel onder voor jou veel onaan
gennmer omstandigheden! Gelukkig kon
•ik bewerken, dat dc woekeraar met ccn
wijze van betaling genoegen nam die
de agent kon nakomen, waardoor voor
komen werd dat dc man in nieuw
moeilijkheden kwam,

Dc woekeraar blies eerst tegen mij
van den hoogen toren, maar toen was hij
a,in liet verkeerde kantoor. Ik heb hem
laten gevoelen, dat hij minderwaardige
praktijken toepaste cn toen begon hij
ccn toontje lager te zingen. Ik begrijp
wel nog steeds is dc heer Tcnckinck
hier aan het woord dat een woekeraar
tegen mii, als Commissaris van Polltic,
toegevelijkcr zal zijn dan hij jegens an»
derc hoofden van dienst is. maar het
kun geen kwaad dc heeren eens ccn cn»
kelen keer op hun nummer te zetten
Toch kunnen op slot van zaken de werk
gevers niet anders dan het geld inborn
dm, waartoe de ion!-! v.i-\r of werkman
/iil» zelf trouwens verbonden hccit. ik
weet hier ter stede ccn instelling, wa.ir
veel personeel is en waar elke week
een bosje cessies op loon van
kcraars komt- Dat is niet alleen onaan*

genaam, doch ook ongemak voor den
rerkgever!

Als Commissaris heb ik vele klach»
ten over woekeraars ontvangen, maar
met dc strafwetboeken is niet veel te
doen. Het zijn steeds civiele vorderin»
gen. Woeker is op zich zelf niet door
deze wet strafbaar gesteld. In enkele
gevallen heb ik wegens bijkomstige om»
standigheden in woekerzaken een onder»
zoek ingesteld. Daarbij bleek bij ver»
nicuwing dat cr onder de woekeraars
zeer gfcwctcnloozc schavuiten zijn, die
er niet tegen opzien om van dc geld»
zorgen misbruik tc maken om vrouwen
in hun macht te krijgen. Als mij dit
evenwel ter oorc kwam, is het mij ge»
lukt althans daaraan ccn einde te ma»
ken.

Onder dc woekeraars zijn „vogelen
van diverse pluimage". Er zijn er hier
ter stede, die alles langs den vormelij»
ken weg doen. Als dc menschen niet op
tijd betalen wordt dc deurwaarder cr op
afgestuurd om beslag op het loon ic
leggen. Er zijn evenwel ook gcldschie»
ters die zoon tusschenkomst van den
deurwaarder niet behoeven, zij hebben
stevige vuisten en een bedreiging aan
den schuldenaar „als jc niet maakt dat
ik mijn geld heb, dan...." is meestal
voldoende.

Tot zoover de belangrijke vcrklarin»
gen van den Commissaris, die een kijkje
geven op dc woekeraars „in vogel»
vlucht".

OM MET DE WOEKERAARS IN
CONTACT TE KOMEN.

Onze bedoeling
was ook per»
soonlijk met cc»
ivige gcldschie»
in aanra»
tc komen.
,n de klauw
den vvoeke»
raar te kome
doch zóó, dat hij ons niet kon klai
wen-

Daartoe namen wij in ons blad op
verschillende dagen dc volgende ad
vertenties:

1 200 ler leen gevraagd

Middenstander met vast inko»
men vraagt 200 ter leen, maan»
delijkschc aflossing. Geen borg-

Brieven met voorwaarden no

bur. van dit Blad.

SPOED

Door iemand met vast inkomen
wordt 200 Ier leen gevraagd-
Br. met condities no, bur- van
dit blad

f 100 gevraagd

Wie helpt mij aan 100 tegen
behoorlijke rente? Vaste nflossint
u-f goed inkomen- Br. met eo:i-
diiics nobur. van dit blad

In deze advertenties was de klem»
toon gelegd op het vaste inkomen,

anders zouden geen aanbiedingen gc»
komen zijn.

Bij alleen staande uitzondering zijn
dus in ons blad drie advertenties opgc»
nomen die niet serieus waren. Omdat
wij overtuigd wanen het algemeen be»
lang tc dienen stapten wij over ons
beginsebbczwuar heen.

Óp die advertenties kwamen eenige
aanbiedingen. Enkele geldschieters had»
den op allo advertenties ge»
schreven. Blijkbaar is dat een van hun
middelen om met hun klanten in con»
tact te komen. Anderen hadden het
evenwel niet noodig gevonden om te
schrijven, zij hebben genoeg klanten
die uit zichzelf komen!

BIJ EEN AGENT VAN EEN
WOEKERBANK.

Van dezen man had ik de volgende
uitnoodiging ontvangen:

M-

Naar aanleiding Uwer adverten»
tic bericht ik U gaarne mijn tus»
schcnkomst te vcrleenen inzake
het eventueel verstrekken van een
crediet cn in een onderhoud dc
condities met u tc bespreken.

Hoogachtend,

I M

Het opgegeven adres van dezen hel»
per»in»den»nood was in het Noorden
der stad in een der nieuwe woonkwar»
tieren. Ik had mij voorbereid tc ko»
men -in een omgeving die men zich bij
een woekeraar denkt, een somber, ge»
heimzinnig huis, een ouden vrek, ge»
bogen over een geldbuidel— Mijn geld»
schieter ontpopte zich evenwel als-
een onderwijzer, die mij i-n ee-n nette
studeerkamer ontving. Als bijbaantji
had hij het correspondentschap van eei
Amsterdamsch bankje. Wij zaten
daar aan zijn schrijfbureau alsof ik
kwiira praten over Fransche les aan
mijn dochters—.

Na een inleiding over het
kwam de geldleening ter sprake Ik
zette ccn armoedig gezicht cn bekende:
ik zit in geldzorgen cn moet voor kor»
ten tijd wat geld hebben.

Dat zal wel gaan' zoo klonk zijn
bemoedigend woord. Meteen schoof
hij ccn papier onder mijn neus waarop
dc voorwaarden gedrukt stonden. Het
eerst viel mij dc passage op: ren'
v ij f procent.

Dat is zoo zei dc onderwijzer
toch geen woeker.

Ik stem het u toe. als het zoo is
liet ik cr voorzichtig opvolgen-

Als het woeker was. zou "ik mij
er niet voor lecncn! zoo repliceerde hij.

Maar toen ik dc Voorwaarden vluch»
tig nalas, bleek al gauw, dat er mcér
verlangd werd dan 5 pet. rente. „Ik
moet zoo zei ik dat papier thuis
op nujn gemak.be.studceren, dan kom ik
nog wel èens bij u".

Die nadere hestudcering was intc
ressantIn den aanhef wordt gezegd
dat leeningen zonder borg alleen ver
strekt worden aan gunstig bekend
staande ambtenaren en beambten in
dienst van olficiccle lichamen. „Als

onderpand geeft men een acte van ces»
van salaris of loon, waardoor wij
alleen in geval van wanbetaling over
uw salaris of loon kunnen beschikken".
Verder wordt nog verzekerd: „Deze
acte wordt den werkgever, indien u
uwe verplichtingen nakomt, niet be»
kend-"

Over de condities lees ik het vol»
gende:

Voor rente wordt 5 rekening ge
bracht-.

Voor informatie cn administratie
kosten: Tot en met f 100 f 1.50, f 150
i 2.50, f £00 f 3.50, f 250 f 4, f 500 f 5.

Yoor hoogere bedragen t 10 per post.

Voor afsluitprovisie wordt 2 in re
kening gebracht.

Storting van f 0.50 van elke f 50
verkend credict in het reservefonds
der Vennootschap ic verplicht.

De rente, inf. en adm. kosten en stor
ting reserve fonds worden bij de uitbe
taling van een geldleening niet afge
houden, doch bij- de geleende som
geteld, over bet aangevraagde even.
teel loegestame bedrag wordt ten volle
beschikt, onder inhouding van de af-
eluilprovieie. Wanneer U b.v. een ere.
diet van f 100 opent, ontvangt U in
contanten in handen f 98 enz. enz.

Geen inforraauekosten, of welke kos
ten ook, vooruit te betalen of in te
zenden.

Ieder geldnemer ie verplicht door
onze bemiddeling te sluiten een

epaarpolis, bij' deSpaarkas. Deze

poÜ6 blijft, zoolang U crediet hebt loo-
pen, bij ons in onderpand; bij aflos
sing van het crediet ie de polis echter
direct opvorderbaar. Indien een tweede
of derde voorschot door denzelfd-
persoon wordt aangevraagd, nadat het
eerste of .tweede is afgeloet, wordt geen
nieijwe spaarpolis vereischt, voor vol
gende j'aren is de polis beleenbanr 1
kleinere bedragen, echter behoudt de
bank (en alle tijde het recht een crediet
te weigeren.

De verplichtingen voor wat betreft
de af te sluiten spaarpolis loopen nira.
rner langer dan de looptijd van een
loentng

Men diene alleen een aanvraag in.
wanneer men het nut en de voordeden,
mede met het oog op de ta nemen 6paar-
polis er van inziet en tot geen hoogere
bedragen als hierboven aangegeven.

Tot zoover d-c condities.

Nu gaan wij eens ccn rekening op»
zet-tcn. Dc correspondent had mij al
verteld, dat de. leencr dc rente over
het volle bc-drag betalen m-oct gedu»
■rende het gehcclc jaar dat dc leening
■loopt. Als men dus f 100 leent en die
(binnen het jaar in gelijke termijnen
afbetaalt, dan zou eigenlijk slechts
voor 50 rente verschuldigd zijn, Een
maand heeft men 100, een maand
92, ccn maand S4. enz. Dc laatste
maand heeft men slechts S cn moet
toch rente betalen alsof men nog de
voile 100 had- Als men dus voor
f it>0 te leencn 5 moet bc:.ilen is
die rente niet 5 maar 10 pet-

Om f 98 in handen Ic krijgen moet
men binnen het jaar terugbetalen
f 100, plus f 5 rente, f 1 storting i-n het
reservefonds cn f 1.50 administratie» cn

-n-formatiekostcn». Te zaïmco dus
f 107,50.

Berekent men nu de Ten-te, 'dan stijg£
die al tot ongeveer 20 pet.

Maar nu moet dc leener nog .12 keer
2 gulden aan zijn gedwongen- s-paarbrief
-betalen. Wij willen, niets zeggen ten;
.nad-eele van het systeem spaa-rbrieven
in het algemeen, maar ieder igevoelt,
dat een werkma-n die zoo in het nauw
zit, dat hij f 100 of t 200 bij zoon bank
moet opnemen-, niet in staat is om ge»
«durende 17 jaar f 2 per maand aan
zoo'n spaa-rbrief uit tc geven. De prak»
tijk is du-s, dat dc leene-r als zijn- schuld
is afgelost ophoudt met betalen op
dien spaanbrief, met het resultaat, dat
de gestorte gelden ten goede van de
bank komen.

Nu nog eens on-ze rekening.

Om f 98 te on tvangen (g e m i d
,d e 1 d dus slechts f 50 over een geheel
jaar) moet de leener f 107.50 plus f 24
betalen. Dus f 131.50.

Dit beteekent een rente van onge»
veer 65 pet.

Zou dc onderwijzer dit niet n-agere»
kend hebben?

Wij moeten hem tegenspreken, de in*
stelling waarvoor hij werkt beoefent
wel terdege woekerpractijkcn!

De .geheele apaa-rbricLaffairo is e-r
•alleen bijgehaald om dc Teeds hoo-ge
.winst n-og te vermeerderen. Aan de
cessies op loon heeft dc bank meer d-an
voldoende zekerheid. D't werd ons
-ook mog eens bevestigd door mr. J. D.
Pasteur, voorzitter -der Haa-rlemsdhe
Vereeniging tot bestrijding der woe=>
ker, die ons verzekerde met -dezelfde
Am-sterdamschic ba-nk slechte ervari-rw
.gen te hebben opgedaan.

Het gaat, om nog ec-i^s op de voo-r»
waarden va-n de ban-k terug tc komen,
niet gemakkelijk het geld te krijgen.
Eerst 'moet men een lijst invullen met
de volgende vagen;

Naam en voornaam (voluit)

Nauwkeurig adres?

rinati en daium van geboorte? z

Functie?

"Werkgever?

Hneveel dienstjaren

Heeft U kans op cmtsias of wachtgeld

Gehuwd? Zoo ja, in gemeenschap van
goederen of op huwelijksvoorwaarden?

Hoeveel kindéren?

Hoe groot is Uw salaris of loon?

Waan oor vraagt U erediet?

Heeft IJ nog meerdere voorscholien
loopen1

Zoo ja, waar en hoeveel?

Hoe lang woont aan liet opgegeven
adres?

Vorig adres?

Tenslotte moet dc aanvrager met zijn
handteckening bekrachtigen, da! hij alle
vragen naar waarheid heeft beant»
woord en nog aanstellingen en loon»
bewijzen overleggen.

De geldschieters nemen hun miatre»
gelen wel zóó. dat cr geen risico aan
verbonden is.

Daarover in ccn volgend artikel.

C. J. v. T.