Haarlem's Dagblad | 1926 | 6 mei 1926 | pagina 9

HMRLEM'S DAGBLAD

OM ONS HEEN

PpMDERDAG 6 MEI 1926

DERDE BLAD

NABETRACHTING VAN DEN GEMEENTERAAD

Eerste 14-daagachc vergadering. 28 absentie.
Alles x. h. s. Een „acadenMaeb" debat. De klerk die
nog geboren moet worden. B. en W. en de Neder-
landsche Spoorwagen.

In de vorige raadszitting had dc heer Er /al nog wc! wat tijd verlooper

No. 3569

INLEIDING TOT DE ELGAWA.

Van 29 .Mei tot 6 Juoi s zal de tcn« heid.

Gerritsz (S.DA-P met bijval van den
heen Van L-.emt (RK.) in krachtige bc»
■woordingen op vccrticndaagsche ver»

Sderingen aangedrongen, cn mdcr»
ad riep de Voorzitter ons
gisteren precies twee we»
Ken na dato alweer ten Prinscnho* c-
Ilü was. als ik liet zoo zeggen mag:
voor de uiterste noodzaak bezweken
Dc resultante" nu spreek rk met
wethouder Reinalda, die zijn rijke mf»
nisteriëele vocabulaire inet dit klin»
kende woord heeft uitgebreid was
oen erg tam»uiizicnd agendantje van
sTcohts zestien punten. Het had er in
een half uur doorgchamcrd kunnen
worden als punt 7 (instelling van een
afjtccling Beroepskeuze als ondcr»af»
deeding van de \V'erk loosheidsbest rij»
ding) cr niet geweest was- Deze wel»
kome kluif leidde tot het soort debut
dat men „academisch" pleegt te noc»
men. want mecningsversehil over het
aanhangige voorstel van B. en \V. was
cr niet- liet werd z h.s- aangenomen.
Alle punten werden trouwens z.h.s-
aangenomen, met uitzondering van het
laatste (benoemingen). Ondanks het
gepraat over Beroepskeuze zouden wij
de gemeentelijke thee niet cons gehaald
hebben, als bij de rondvraag dc heer
Klein niet op onthullingen was gaan
aandringen, en ze inderdaad gekregen
had Dit lokte ccn breedvoerige ge»
dachten wisseling uit over dc langwij.
ljge onderhandelingen tusschen het ge»
meentebestuur cn dc Ncdcrlandschc
Spoorwegen, en als de heer Joh an Vis.
ser niet absent ware geweest hij
blijft een onzer eerste spraak.gang.
makers zou het weer even laat als
anders geworden zijn. Nu bereikten
wij de sluiting tm kwart voor rijven.

De vergadering begon roet slechts
28 leden, hetgeen niet vee', goeds bc-
loof: voor veertiendaagschc bijeen-
komsten. Zelfs dokter Kuencn bleef
den hee'.cn mddag weg- Van de zeven
absenten kwam aüccn dc heer Gerritsz
kter opdagen. Hij arriveerde midden
in het Beroepokeuze»debat. stortte zich
/onder aarzelen in den strijd en bleek
:n zijn bestem vorm te zijn. Het is al»
tijd een voordeel als je dc vorige rede.
voeringen niet gehoord hebt. De
meeste sprekers worden te voorzichtig
n* 't hooren van anderen en verliezen
de originaliteit die anders hun bc-
toogen zou doen fonkelen. Het moge
paradoxaal klinken, maar dc debater
meestal op zijn origineelst al» hii niet
weet wat /ijn voorgangers gezegd heb»
ben. Voor den heer Gerritsz
was het overigens jammer dat Mi ook
dien partijgenoot gemist had. d c ccn
rede hield over ccn kanon- Gelukkig
was <Jit slecht» een symbool van hc
slagveld der gemeentelijke wclsprc.
kendheid- Het geachte lid bedoelde
namelijk een canon.

B. en W. hebben nu 2500 tot hun
beschikking om dit jaar aan dc afdce»
ling Berocpskeu/c. onderafdccling var
den Gemeentelijken Dienst der Werk
loosheidsbestrijding, te besteden. De
directeur var. dezen laatster, dienst
raamt de kosten voor ccn vol jaar op
3500. Dat zal er dus in 1927 aan uit.
gegeven kunnen worden, cn wat cr
daarna gebeurt kunnen wij rustig te»
gcmoctzien. Overhaasting in dc/c aan
gelegenheid is «cr zeker uit den
booze. Tc Groningen, een stad van
Haarlem's afmetingen, kregen ze na
zes jaar werken (in 1922) pas -10 aan
vragen in een jaar. tc Rotterdam heb
ben ze het tot 200 gebracht. Dit zijn
cijfers van den heer Joosten. die vond
dat men nog maar niet moest over
gaan tot aanstelling van een_ ambtc-
naar (op een salaris van f 2500) eer
blijken zou dat hij noodig was. Maar
\e Amsterdam cn Den Haag gaat het
goed met de afdceling Beroepskeuze,
en wie zal reggen of Haarlem zich niet
aan deze gemeenten zal spiegelen':'
Doet het dat. dan heeft de heer Boe:
gelijk. d:c den huidgen opzet met
een klerk, en den heer Vader voor al
het eigenlijke werk te primitief
vindt- Gaat het den kant van Gronin
gen uit. dan i« 3500 per jaar onge
twijfeld te veel. Maar enfin, 't is geen
boog risico cm dc zaak ccn» tc pro»
beeren- Wethouder Thijssen ze: trou
wens, dat hij nog niet eens wist -.war.-
neer dc bewuste ambtenaar in het le
ven geroepen zou worden". I let zot
verkeerd zijn om d t te letterlijk op te
nemen, maar het klinkt geruststellend

het oudcrs-mcNkinderen stroomt naar
fdcciing Bcioepskeuze. cn het be»
ruchtc olicvlck»procódé begint tc wer»
ken. Als het ooit zoover mocht ko«
men. Groningen cn Rotterdam stem»
men tot bescheiden verwachtingen,
maar wethouder Thijssen vroeg of
«leze gemeenten de vrijheid van
verschillende groepen der samenleving
wel in acht had genomen- De heer
Keescn had reods do afzonderlijke
biisfand voor verschil»
lende godsdienstige richtingen, zoo.ils
die te Arnhem bestaan, aanbevolen-
li. cn W. zijn van plan om de zelf»
•tandighcid van verschillende groepen
te rcspcctcercn.

Dc heer Gerritsz drong er op aan
dat men do moeilljlkhcden duchtig zou
onderzoeken cn overwegen eer dc zaak
igcpnkt werd. Hij wilde ook de
vooruitzichten in het tc kiezen vak
bij dc beroepskeuze laten behandelen,
i ik verwacht daj hierin al dadelijk
pn stevige moeilijkheid zal zitten,
ant waar moet het heen mcl dc af»
dccling Beroepskeuze als zij. na den
anlcg en dc gezondheid van het indi»
'du, te hebben vastgesteld, het boven»
dien nog van economische profetieën
moet voorzien? Enfin, de zaak komt
nu bij de Commissie voor dc Werk
loosheidsbestrijding, die zich in alk
aspecten van het probleem Al kunnen
gaan verdiepen. Tc Amsterdam pas»
ze al psychotechnische metho»
des op dc beroeps'zoekcrs toe. en
dc wcthf 'dcr zei heel genadig dat
men het i de toekomst met die Am-
terdamschc geleerdheid ook wel eens
zou kunnen probcercn, als er aanlci»
ding toe was

Mr. Hecrkens Thijssen was dank
baar voor dc opbouwende critiek. die
uit den Raad was voortgekomen. Ei
nu een kleine stap gedaan, gevolg
bet rapport'Vadc: cr- het voorstel i

\V. en Beroepskeuze gaat over
naar het volgend studiestadium

don heer Gcrrirsr, expert ter
zake. blijkbaar vee' gocccn raad ver»
wacht wordt. Wellicht zal men ook dc
ervaringen bestudeeren die de in 1907
te Haarlem opgerichte, in latere jaren
gesneefde „Ycrccniging tot Bevorde
ring van Beroepskeuze en Beroepsruil
ccn Gozondhciilsoogpunt" heef! op»
gedaan. Lit haar titel 'bleek al dat zij
den medischen kant van de zaak voor»
op stelde. Merkwaardiger w ijze werd
d:e gisteren in het Raadsdebat geheel
bir.ten beschouwing gelaten.

Een nieuwe verct. igir.g. met gcsala»
ricerdo detAuncige leiders er. gemeen»
tc»steun, zou een taüoneeler oplossing
lijken dan d.t gemeentelijk instituut op
kleine basis. Maar laten wij nu
maar afwachten wat cr van komen zal,
intusschen ir.sVr.v.,-. -e.d met de mee»
tiing vpn den heer'Boes dat men zie-
iets onder leiding van ccn expert, die
zijn gchcetcn tijd aan geeft, zou
moeten stellen.

Bij dc rondvraag ontston'd merk
waar Egcr wijze discussie over de mo>
tic/Klein inzake de uitvoeing var
het Yerkcersrapport met betrekking
tot het stadskwartier ten Westen van
den spoorweg IJaarlem»Leidcn. In de
volgende zitting zullen B. en W. prae»
adv es op de/c motie uitbrengen. Er
zijn nu nog onderhandelingen gaande.

ir wothouder Reinalda wilde wel
alvast mcdcdcclingcn doen. cn deed
zulks. Ik verwijs cr voor naar ons
Raadsvcrslag. De heer Klein bcjam»
merde den tragen gang van zaken cn
was het eens niet den heer Gerritsz,
d:c het toejuichte dat er in dc laatste
tijden meer voortvarendheid bij B. en
W. was gekomen, maar de traagheid
van CCD vroegere periode critiseerde
hetgeen tot een kiem schcrmutselir.ge»
tje me; wethouder SHngcnbcrg
..sprekend ai» het raadslid Slingenberg"
leidde Wethouder Reinalda hield
evenwel vol. dat cr geen sprake was
van het veranderde inzicht in het col»
lege. dat de heer Gerritsz meende te
kunnen constateercn.

Met dc bedaarde nuchterheid des
nestors verzocht dc heer Van dc
Kamp om dc stukken ter lezing te leg»
gen. zoodat do leden op hun gemak
dc strubbelingen tusschen dc gemeente
en dc stroeve Nederlar.decbe Spoorwe»
gen zullen kunnen bestudeeren eer
dc volgende zitting meer licht brengt.

R. P.

toonstelling gehouden, worden, die
den naam F, igawa is gedoopt. Wet
betcckent deze titel, die aan ccn afgod
ergens in hat zwarte werelddeel doet
denken? Heel eenvoudig en logisch:
Elcctriciteit, Gas. WatCT.

Het is een verstandige gedachte, die
aanleiding tot deze expositie gaf. Men

.1 gezegd hebben: het zyn drie krach»

n in dc moderne samenleving, zon»
der welke onze maatschappij eenvoudig
niet denkbaar zijn zou. Denk dc water»
leiding, de rlectricitcit, het gas daaruit
oogenblik weg en gij zult verbaasd
staan over dc vele instellingen, fa»
brieken eu gewoonten, die onmo
gelijk zouden worden, althans voor
het minst ernstig belemmerd. Wel»
es wat zij met hun drieën
tot stand brengen cn mogelijk maken
bijeen tc verzamelen, tentoon tc .stel»
het gronddenkbeeld van deze
expositie geweest cn daar wij allemaal.

-der uitzondering, daar belang bij
hebben is liet succes van dc E1 g a w a
bij voorbaat verzekerd.

Van deze drie is dc waterleiding ver»
re weg dc oudsjc. Dc Romeinen, dc
Mooren kenden reeds het aquaduct.
Kilometers ver werd het water gehaald.
Dc romanschrijver Flaubert geeft in
zijn bekend boek Solammbó ccn hc»
schrijving van dc waterleiding in het
oude Carthago cn door ui dc eeuwen
is de levering van drinkwater dc
groote zorg van dc regcenngen ge»
wcest. Belegerde steden konden niet
langer verdedigd wxirden wanneer dc

atertoevoer werd afgesneden en wan»
neer dc Boeren over zich hadden
kunnen verkrijgen, dien voor Lady»
smith af te snijden, dan zou die stad
het beleg nooit hebben kunnen volhou»
den. Toch is het ccntrnlisecren van dc
waterievcring nog maar van betrekke»
lijk jongen datum. Als wij hij onze
eigen stad. by Haarlem, blüven. dan
zien wij, dat tot 1898 wel dc Amstcr»
damschc waterleiding ons het kostelijke
duinwater leverde, maar ook. als gevolg
daarvan dat tal van ingezetenen, die
het niet wenschten tc betalen of niet
konden krijgen (.Amsterdam leverde
alleen in dc oude stad. niet in de nicu»
we kwartieren) hun drinkwater uit den
grond moesten halen en dat dit maar
al tc vaak niet van de beste qualitcit
was. Eerst toen Haarlem haar eigen
waterleiding bezat, had het stadsbe»
stuur de macht, langzamerhand al deze
pompen af te schaffen cn dc geheelc
burgerij te nopen, het voortreffelijk
duinwater tc gebruiken, in dc plaats
var. het water, dat vaak uit een ver»
suilden bodem werd gehaald.

Tijdens den oorlog ging men verder
er. richtte o.a. in No--rdholland de pro»
vincialc waterlevcr op, die na ccn
periode van str.,J cn moeilijkheid,
welke door vroegere onvoorzichtige
contracten nog niet geheel ten einde is,
nu het burgerrecht verkregen heeft,
zoodat practisch gesproken, zoo goed
als de ge'ncele provincie dc zegening
van voortreffelijk water geniet. Zes
jaar geleden. In 1923, is dit groote be»
lang in cenige artikelen in deze rubriek
uitvoerig geschetst. In 1924 gaf het
Rijksbureau voor drinkwatervoorziening
o.a. een rapport uit over de gecenfra»
liseerde levering in den Geldcrschen
Achterhoek, in 1925 zijn plannen
ontworpen voor Overljscl en of»
schoon dc moeilijkheden in verschil»
lende streken van ons land groot zijn
(ik herinner maar aan dc Haarlemmer»
meer) is het wel zeker, dat eerlang ge»
heel Nederland zich zal kunnen verheu»
gen in overvloedig cn onberispelijk
drinkwater.

Wat dit voor dc openbare gezond»
hcid heteekent is niet te overschatten.
De besmettelijke ziekten die men om
zoo tc zeggen „drinkt", (in tegcnstel»
ling van een enkele, die wij inademen)
vinden door goed drinkwater ccn ster»
ken bestrijder en wanneer op dit oogen»
blik cholera cn tvphus. om cr ccn paar
tc noemen, in liet geheel niet of zcld-
zaam voorkomen. Is dat aan het drink
water voor een zeer groot gedeelte te
danken.

Ook de nijverheid geniet van zijn
goede diensten, zoodat ferccht dc zorg
voor goed en overvloedig water tot
dc taak van dc openbare besturen be»
hoort.

in de natuurkunde. In 1772

Na dc waterleiding komt in
nitcit het gas. Er zijn verschillende
soorten van gas. maar wanneer w-ij
over gas spreken denken
het steenkoolgas, dat voor het eerst In
Engeland door Lord Dundonald
jaar 1786 werd bereid, ofschoon hij
daarvan dc uitvinder niet is. Die eer
komt toe aan Jan Pieter Minckelccrs,
een Ncderlandseh natuurkundige, in
1748 te Maastricht geboren: hij studeer»
de tc Leuven, eerst in de godgeleerd»

rd iiij aldaar tot hoogleeraar benoemd
Kiids in 17S4 verlichtte hij met gas
zijn. natuurkundig kabinet- Hij deelde
het resultaat van zi;n proeven mede in
ccn Mcmoirc sur i'air inflammable
tire de différentcs substance» (brand»
bare lucht, afkomstig uit verschillende
stoften). In 1788 werd hij hooglceraar
te Maastricht waar hij de versteenm»
gen in de St. Pieterskerk bestudeerde.
Van 1S061S16 was hij lid van den
gemeenteraad te Maastricht. Hij over»
leed aldaar den 4dcn Juli 1824. In 19U4
we.d cr een standbeeld voor hem op
gericht, terwijl ook een straat zijn
naam draagt.

In Engeland werd het steenkoolgas
het eerst in het groot toegepast, na»
meliik voor de openbare verlichting
van Londen in 1914; dezelfde
scïwppij kreeg een jaar later concessie
voor de verlichting van Parijs. Hiermee
ontstond een ware revolutie in dc ver»
Lichting;, die tot dien tijd door olie was
geschied, derhalve niet centraal, cn bo
vendien uiterst gebrekkig. Dc eerste
gasfabriek in Nederland was die te Am»
sterdam in 1825 cn van dat oogenblik
af werd dc verlichting met gas voor dc
straten en in dc huizen steeds meer
toegepast, veelal door concessies aan
Engelsche maatschappijen. Het moest
nog geruimen tijd duren vóórdat de
overheid dit algemeen belang zelf ter
hand nam en dat niet meer overliet
particulieren. Ook bij ons in Haar»
lem. Toen i:i verschillende steden van
ongeveer gelijke grootte, als L'trecht
en Leiden, dc gemeentelijke gasfabriek
al bloeide, was dc levering hier nog
altijd in handen van een Engelsche
maatschappij, de Imperial Continental
Gas Association, in dc wandeling de
Imperii! genoemd cn het staat ons
nog duidelijk voor den geest, welk een
hevige strijd cr gevoerd moest worden
tusschen voor» en tegenstanders van
gcmeente«exploitatie, vóórdat het bc»
sluit tot stichting van dc eigen gasfa»
briek definitief genomen was. Wij kun»
non ons op dit oogenblik nauwclyks
voorstellen, dat nog maar 25 jaar ge»
leden dc gaslevering door particulieren
zooveel enthousiaste verdedigers vond.
Maar dat dc gemeenteraad destijds een
erstandig besluit heeft genomen, staat
1 lang als een paal boven water, als ccn
rots in zee.

Deze verlichtin" aanvankelijk met
cn vrije vlam in den zoogenaamden
lecrmuisbrander. onderging een kolos»
sale verbetering, toen Dr. Aucr het
gloeikousje uitvond, waardoor het gas»
litht helderder en aangenamer werd.
Merkwaardig is het, dat de allcenhcer»
schappij van het gas voor verlichting
en drijfkracht niet lang heeft geduurd.
Dc Raad had, bij het stichten van de
gasfabriek den durf, daarnaast tevens
ccn clcctrïschc centrale op tc richten,
hoewel dat bedrijf toen nog in z(j'd
kindsheid was. De mededingerij van
den elcctrischcn stroom heeft menigen
gnsdirectcur ongetwijfeld slapeloozc
nachten bezorgd, maar is aan liet pu»
bliek ten goede gekomen. Van weers»
kanten hebben de beide mededingers
de uiterste krachten ingespannen, om
niet tc worden overvleugeld; is het
niet bijzonder, dat terwijl het gas voor
erlichting in de steden heeft uitgc»
diend (1) en ook -voor drijfkracht het
veld heeft moeten ruimen (zoodat op dit
oogenblik geen enkele motor in Haar»
lcra meer door steenkoolgas wordt ge»
dreven) dc fabriek kans heeft gezien
een nieuw terrein te ontginnen? Haar
taak is nu vooral verwarming gewor»
den, die op dit oogenblik do elcctrici
teit nog niet overnemen kan. Dc gas»
kachel cn het gasfornuis zijn in den
smaak gekomen, ook in dc woningen
van dc minder gegoeden

Dat het gas in de industrie overigens
nog ccn belangrijke rol is blijven ver»
vullen, zuilen wij op dc aanstaande ten»
toonstelling wel zien. Daarop kom ik,
zoodra de expositie gereed is nog tc»
rug. Hoe de toekomst van het gas wc»
zen .zal, is op dit oogenblik moeilijk te
zeggen. De eicctrische stroom blijft een
groote mededinger, maar dc vraag van
den prijs spreekt ook een woordje mee
en dc gasfabricage is in den loop van
dc laatste jaren al zoo vaak dood ver»
klaard, terwijl ze nog maar altoos leeft
en bloeit, dat wel toepasselijk, mag
hccten de Fransche spreekwijze: „les
gens. que vous tucz, sc portent asscz
bien". (De mcnschcn. die gij doodt,
maken het redelijk goed).

racnscb getemd was. Daar de electric!»
tcit dc jóngste was. heeft zij natuurlijk
dc grootste stappen gedaan. Moet hier,
terwijl wij het allen voor oogen heb»
ben. nog opgesomd worden wat daai»
mee in korten tijd bereikt is? De rus»
tige cn vooral koele verlichting,
groote verbetering van de hitte, die
rucgere systemen meebrachten, maar
ooral en allermeest dc geweldige
kracht, die met den elcctrischcn stroom
te bereiken is. Het drieste woord van
Archimedes: „geef mij een steunpunt
cn ik zal dc aarde uit haar voegen
lichten", schiet ons te binnen, wanneer
wij zien, hoc met het overzetten van
ern simpel handvat een kracht - an
worden te weeg gebracht, waarover
vroeger niemand had durven denken
Zware machines worden bewogen door
metoren, nauwelijks grootcr dan een
kloeke naaimachine; dc kracht van
mcnsch en dier is door de electrischc
machine vaak overbodig geworden cn
ter zijde gezet. Straks, wanneer de
nieuwe sluis te Ilmuiden, dc grootste
m de wereld, gereed zal zijn. zullen wij
met bewondering zien. wat deze helper
van den mensch voor hem doet.

Terecht is ook de electrischc stroom
door dc openbare besturen gemonopo»
lisccrd. Dc gemeente legde er beslag
op, dc provincie volgde haar voorbeeld
cn cr zijn al voorstanders van
algctnecne rijks»distributic. Of het
spoedig zoover komen zal is te betwij»
fclcn, maar nu reeds speelt de electri»
citeit ccn uiterst belangrijke rol in ons
leven. In de nijverheid, maar ook in de
samenleving. De eicctrische tram is al
geen nieuwigheid meer. Weldra zet ook
de groote spoor de stoomkracht op zij
en niet het minst belangrijk is wat dc
stroom mogelijk maakt in de minia»
tuur»maatschappij, die het gezin is.
Aan dc weldaden van den electrischen
stroom is nog lang geen eind. Hier kan
an bijna onbegrensde mogelijkheden
worden gesproken.

Daarom vestig ik nu reeds bij voor»
baat dc aandacht op dc Elgawa. die
wordt voorbereid. Zij zal ongetwijfeld
belangrijk zijn. Onze medewerker Tom
dc Rijmer wijdt daaraan heden ccn
versje. Dc samenwerking van de ge»
mccntcbedrijvcn met dc particuliere
mannen van zaken, basis der Elgawa,
aarborgt ons het beste en nieuwste,
at op dit terrein tc zien is.

De derde macht in het trio is de
minste niet: de eiectriciteit. In de oud»
beid wist men al. dat wanneer barn»
steen gewreven werd. een zekere aan»
trekkingskracht ontstond, maar het
heeit nog eeuwen moeten duren, voor»
dat de clectrische stroom laat ik zeg» mermans bijzonder goede
gen uitgevonden en tot dienst van den van de eerste soort.

J. C. P.

(1) In den laatsten tijd wordt voor
openbare verlichting naast electrisch
licht weer glocilicht gebruikt.

STADSNIEUWS

DE TENTOONSTELLING
„HET KINDERPRENTEN
BOEK.".

EEN OVERZICHT VAN DE
TENTOONSTELLING.

DE OPENING.

Lr is gisterenmiddag in *t Kennemer
Lyceum tc Blocmendaal, zooals wij ge»
meld hebben, een tentoonstelling van
Kinderprentenboeken geopend, die geor»
ganisccrd is door dc dames S. Lobo
bibliothecaresse der Gcm. Leeszaal te
's Gravenhagc cn mevrouw J. J. van
HoogstratenCroll. De tentoonstelling
is systematisch ingedeeld in rubrieken
met dc bedoeling het typeerende van
elke soort te doen uitkomen.

Dc volgende rubriek geeft een over»
zicht van poppen» en kinderleven,
waarin het z.g.n. realisme (Ligthart en
Scheepstra) een belangrijke plaats in»
neemt. Poppenleven geeft verschillende
voorbeelden.

Bij het kinderleven onderscheiden
wij twee groepen: zij die kinderlijk
zien en zij die kinderen zien.

Zij die kinderlijk zien, die dus het
best in de sfeer van het kleine
kind kunnen komen, hebben een groot
voorgangster gehad in Kate Greena\
wier acsthetische zin juist daardoor
zijn juiste plaats kreeg.

Daarna volgt de sprookjes=afdeel:
waaruit blijkt d3t dc Duitschers v
mcesters zijn in het illustreeren, dus
het begrijpen van het sprookjeskarak»
ter. De Hollandsche uitgevers hebben
daar grif gebruik van gemaakt.

De volksrijmpjes, bakerversjes,
tcldeuntjes, raadsels etc. met hun
nocgelijkcn onzin en hun sterk rythme
vinden altijd weerklank in een kinder»
hart. Ook dc reeks verhalen waarin
de opeenvolging met dc herhaling be»
sloten ligt trekken daarom het kind
aan waarvan Tjecrd Bottema met zijn:
„Er was eens een oud vrouwtje", een
goed voorbeeld is en de stemming juist
weet tc treffen. In Nederland en ook
in vergelijking met he. buitenland
zijn Nelly Bodenhcim en Felix Ti

•oorbeelden

Humor! De echte humor in kinder»
boeken is zeldzaam. Heel vaak wordt
oor humor versleten wat speculeert
op vernielzucht, wreedheid of angst
van het kind. Onnoodig is te zeggen
dat die soort grappenmakerij in een
kinderprentenboek onverdedigbaar is.

Zwartjes en witjes. In den bloeitijd
van de rilhouetkunst in Europa (zie
Die Goctnczcit in Silhouetten) werd
deze vooral als portretkunst toegepast.
Voor kinderen heeft dc silhouet in
prentenboeken nog niet zijn bestem»
ming gevonden. Als weergeving van
knipkunst heeft het natuurlijk zijn redea
an bestaan.

Moderne prentenboeken. Op een
andere tafel is ccn collectie moderne
prenteuboeken uitgestald, waarbij da»
delijk opvalt, het loslaten san den
conventioneelen vorm. soms terwille
van de «esthetica en in andere geval»
len ter verhooging van de uitdrukking.

Prentenboeken voor groote kinderen.
De prentenboeken voor groote kinde»
ren, vele gemaakt door artistcn van
naam, vormen ec-n belangwckkc. de
groep.

Een d-ubbeltaiel waar bedoeling
van deze tentoonstelling het duidelijkst
spreekt is wel die, waarop bet beste
op drt gebied aan dc Noordzijde ligt,
tegenover ..Hoe het niet moet", in
de schaduw, al mag het volle licht hier»
op met reden schijnen ten -inde duide»
lijk te doen uitbomen, dc groote roeke»
loosheid waarmee kinderboeken soms
worden gemaakt, uitgegeven cn ver»
kocht.

Woensdagmiddag werd in het „Ken»
nemer Lyceum" te Blocmendaal dc
Tentoonstelling „Het Kinderprenten»
boek" geopend, in tegenwoordigheid
verschillende belangstellenden.
-. A. Bruch, wethouder van On»
derwijs te Haarlem had bericht van
•erh in dering gezonden.

Dr. A. de Vletter, rector van het
Lyceum cn lid der Commissie van
Uitvoering, hield de openingsrede,
waarin hij in de eerste plaats dank
bracht aan allen, die tot het weisla»
gen der tentoonstelling hadden mede»
gewerkt: het gemeentebestuur van Bloe»
mendaal, de firma De Erven Loosjcs
andere inzenders en inzendsters ea
vooral aan de twee Haagsche dames:
rouw van Hoogstraten en mcj.
Lobo, die, na verleden jaar dc ten»
toonsteiiing in Den Haag georganiseerd
te hebber., haar nu naar Blocmendaal
hebben overgeplant.

Spr. zette vervolgens de bedoeling
der tentoonstelling uiteen en ging daar»
bij uit van de stelling dat de gcschic»
denis van de ontwikkeling van het
kinderprentenboek in dc laatste 150
jaar is de geschiedenis van kinder»
ontwikkeling, kinderopvoeding en kin»
derleven: het is ook de geschiedenis
der vrijmaking van belemmerde Lnvloe»
den. Ilonderdvyftig jaar geleden, toen
Rousseau z:jn ..Lmile" schreef, zag
men slechts den mcnsch, niet het
kind. Men begreep met dat de mcnsch
in de opvoeding de dienaar moest zijn.

Op het eind der 18e eeuw bracht
Hicronymus van Alphen reeds een
groote verbetering, hij „bezong" ten»
minste kinderlijke onderwerpen: de tol,
den hoepel, den vlieger.

In de eerste worsteling om betere
kinderbcschouwing en betere kinder
boeken ging het om het kind te er»
kennen als kind. In dit opzicht zijn wc
wel heel wat gevorderd. In onze kin»
derboeken worden tenminste niet meer
allerlei gruwelijkheden behandeld en
wordt bij voorbeeld niet meer gespro»
ken over ..het vermeende recht op zélf»
moord". Wat men aan de kinderen in
do 18e en nog in de 19e eeuw voor»
zette, grenst aan het ongcloofelijke.

De moeilijkheid om tot verbetering
te komen was dat dc dwingende cn mo»
raliseercnd, gebiedende mensch, die
niet wilde zijn dc dienende mensch.
verdwijnen moest. Van dit moral;»
seeren las spr. verschillende staaltjes
voor.

Dit gevaar, meende spr.. 's nog niet
geheel verdwenen, nog is er Just
Havelaar heeft daar dc aandacht op gc*
vestigd te veel „Beverigheid" in onze
prentenboeken, de illustraties 6prekcn
nog te veel van snoezighcid en verbor»
geu standsecoisme. Nog meer moeten
de samenstellers cn illustrators van
prentenhocken zich weten vrij te maken
van belemmerend en remmend men»
schengcdoc.

Met den wcnsch dat de tentoonstel»
ling mocht slagen en ccn pr:kkel mocht
zijn tot verdere studie verklaarde spr.
dc tentoonstelling voor geopend.

INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
60 Cent* per regel.

MIJNHARDT'S

Hoofdpijntabletten
werken terstond.

Glazen Buisje 60ct.
Bij Apoth-en Drogisten

FEUILLETON

DE ERFENIS VAN 00M
GEORGE

door

F. DE SINCLAIR.

IS)

Het afscheid verliep nu vlug: Frank
haastte zich merkbaar.

Ze lachten «11e drie. zeiden flauwe
grapjes en riepen banale schertswoor»
den.

Toen de motor gromde, schoot de
wagen plots door een onhandig ma»
nu.'ial met een knarsenden gil vooruit.

„Adieu hooradieu.... 1"

„Daagdaag1"

Hij knikte nog even opzij, zonder
een van beiden aan te zien: toen schoof
de auto sneller, zwenkte om de bocht.

„Daar gaat»ic zei Sutis cn ze
lachte, dan keek ze Ro aan. doch toen
vergleed die lach ineens van haar zon»
ntg gezicht.

Ze stak haar arm door dien van haar
yriendin.

„Kom. Rootjezei ze zacht, „wat

js dat nu allemaal?"

Maar Ro j;:tvoorddc niet, schudde

driftig het hoofd, hield dan plots een
hand voor haar oogen.

..Oeh nccneeRotoe.."

beefde Suus ontroerd.

..Ik hou van hem", zei Ro gesmoord.

..Maa: maar waarom doe je dan
/tió?" barstte Suus ui:, terwijl ze zelf
dikke tr;r.en wegknipnerde.

Ro schudde het hoofd maar. haalde
haar schouders op.

„Och sprak ze even later, baar

neus snuitend. ikik ben niet

er is iets - cr is iets met hem-
dat voel ikdat weet ik...."

„Wat bedoel je?"
k weet niet. dat is juist het el»

lcndigcmaar hij gaat niet op reis.

hoor!"

.Met haur betraande oogen keek ze

die van Suus, die nu ook haar neus
ging snuiten.

„Niet op reis.... waarom niet?"

,,'k Weet nietmaar hij gaat niet

heel dat Afrika»verhaal is een ver
zinselccn ouhandig bedenksel....

hij weet niet tens hoe hij er komen
moet.... maar waarom.... waarom?'
herhaalde /c wanhopig.

„Is er straks niets tusschen julli-
voorgevallen?" vroeg Suus.

Ro haalde haar schouders op.

„Och ncc...."

„Je kwam zoo.... zoo gedrukt...
aan".

Ro zuchtte diep cn stootend.

Hij had dodelijk ietsik weet

niettoen hij me zag. was hij vree»

selijk blij.... maaruog meer ontroerd
dan blij.... o, ik ken dit gezicht zoo
die oogen.... en aldoor bleef dat

iets iets beklemmendsof

hij vocht tegen zijn gevoel. tot hij
eindelijk zoo maar redeloos. in»

uitvielO hemel, Suus

maar zoo wanhopig bitter cn verdrietig
klonk daten ik-

Ze zweeg, slikte ccn paar maal, ver»
olgdc dan.

„Ochjc weet. hoe ik ben

toen werd ik stugkoudcn la»

ter, bij dc thee, heb ik nog

„Maar wat zou cr kunnen zijn?"

„Daaromdat is om gek te wor»

den?"

„Wc kennen al zijn omstnndighc»
den."

Ro knikte.

Ze liepen nu langzaam terug naar
het huis.

„En jo twijfelt toch ook niet aan zijn
gevoelens voor jou?" vroeg Suus za:ht
cn voorzichtig.

Ro schudde met een treurig lachje
het hoofd.

„Nu zeker niet meer

Toen zc even later door dc heesters
heen het zitje onder den beuk weer za»
gen, vroeg Ro, haastig:

„Zie jc nog iets aan m'n oogen?"

„Nee aan dc mijne?"

„Ook niet",

Dan kwamen ze lachend te voor»

schijn.

Dien avond, even over achten, kwam
Suus Ro. die in de serre zat te lezen,
in haastige fluistering rocpien.

..Gauw nu gauw., nog net tijd..
Ma en pa zjjn achter in den tuin cl
Jacques is in de garage.." en ze voer»
de haar aan dc hand mee naar de woon»
kamcr. waar op het bureau van meneer
van Mècrten het telefoontoestel stond.

„Drie en twintig", riep Suus al da»

deliik en voortvarend. „Jadrie en

twintigEikendaalen dan den

houder snel overgevend aan Ro: „zoo

diuir komt»iczeg hem nu maar

gauw. wat jc te zeggen hebtik pas

op. dat cr niemand stoort

En ze verliet haastig de kamer, trad
de gang in, deed de deur zorgvuldig
dicht.

In de gang was niemand: in 't ach»
terhuis hoorde ze dc dienstmeisjes
praten en lachen cn 't rinkelen van
wat vaatwerk: dc buitendeur stond
open, de tuin lag er nog stil cn warm
in het a! schuin vallende licht, dat dc
hoogste boomtoppen vergulde.

Ze luisterde, hoorde binnen vaag de
stem van Ro, die in dc telefoon sprak
en glimlachte,

„Goed zoogoed ZOOdat

komt wel terecht

Ineens rinkelde het belletje...', dan
werd het stil.

Nog even wachtte Suus, dan trad ze
toe op de deur. luisterde of het praten
toch soms nog door ging.

Eindelijk draaide zc de kruk om,
trad binnen.

Ro stond bij het bureau, roerloos.

„Wel?.... Heb je 'm gesproken?"
vroeg Suus haastig op haar toetredend.

Toen ineens wendde Ro zich om. sloeg
haar armen om Suus' hals en snikte:

„Nee.... nee.... de knechtmet

den treinvan zeven uur.... is....

is Frank vertrokken

Notaris Mcrtens trad de kamer bin»
ncn. waarin altijd de cliënten gelaten
werden, die den notaris alleen wenseh»
ten tc sprckcu.

Meneer Sanderson zat er in zijn rao»
dicus getailleerd leverbruin colbert en
zoog ann ccn schccLinbrandende si»
gaar, terwijl nevens hem een heer en
dame \an middelbaren leeftijd zntcn en
ook nog een jonge vrouw of meisje,
dat wel ccn dochter van dat tweetal
kon zijn.

Dc meneer was klein, had een kogel»
dikke buik, een rond hoofd, waarin een
paar heldere blauwe oogen niet on»
vriendelijk lachten; zijn hoofdhaar was

aerdwenen, maar onder zijn kleine neus

zat ccn dikke bruine snor: er was iets
zeer gezonds en levenslustigs in zijn
voorkomen en hij zag er zoo glimmend
en frisch uit, of hij hcél kort geleden
van top tot teen was gcwasschen met
warm water en groene zeep.

Hij droeg een lichtgrijs pak cn ccn
paars sporthemd met een laag slap
boordje, dat den dikken hals aangc»
naam vrij hield; de dame naast hem
had meer kunstmiddelen noodig gehad
om nog een indruk van frischhcid te
geven, maar voor het tegenwoordige
was ze er dan toch ook wel in ge»
slaagd, vooral wanneer ze op een af»
stand bekeken werd; ze had donker»
kersroode lippen, een gelaatskleur als
rose fondant, zeer zuiver getcekcnde
wenkbrauwen en schitterende bruine
oogen. Voorts droeg zo pagchaar. maar
dit ging schuil in den maangclcn klok»
hoed, wnar een vreemde bloem, die
nog het meest op ccn paarse waterlelie
geleek, tegen aim was geplakt. Haar
grijze japon, die glinsterde van zilve»
ren pailletten, liet de stevige cn ronde
armen, die blank waren als albast, ge»
heel bloot

(Wordt vervolgd).