HAARLEM'S DAGBLAD
BÜITENLANDSCH OVERZICHT
I
VRIJDAG 14 ME! 1926 VIERDE BLAD
EEN REVOLUTIE IN POLEN.
PILSOEDSKI RUKT WARSCHAU BINNEN.
HET DUITSCHE KABINET AFGETREDEN.
REVOLUTIEPLANNEN.
JIci
Too
Revolutie in Polen,
ii Tci.grjaf'agcr.rschsp
,.S..iJs eenigen tijd hadden rcvolu.
tionrairc elementen cn vrede* en rust
verstoorder zlA onder de troepen aar
ccn misdadige oprui.ug schuldig ge-
maakt, die thans het -treurige ge
volg liecft geleid. '"at ccnige afdeelin*
gen troepen ;n den omtrek van Rem.
fccrtow, opgehitst cn misleid door val.
ache bevelen, zich hebben laten ver.
leiden dc tucht tc verbreken en ge.
hourzaamheid tc weigeren.
De rcgccring heel: dadelijk maatr.e*
gelen getroile i om. aldus het Wolft*
bureau, de hoofdstad Warschau voor
een aanval van de muitende soldaten
behoeden. De president van dc repu*
bliek ihccf: de muitende soldaten een
hevel toegezonden, waarin hij c aan
maant to: bezinning tc komen en z.ch
tc onderwerpen. Dc president wend:
ch tot dc vredelievende elementen
om hem daarin tc steunen.
Het Wolffbureau meldde later
Van dc Poolschc grens ontvangen
v i -.vbaro Woensdag-
m.:l:l«i* tc Warschau een revolutie
uitgebroken. Er hadden straatgevech*
ten plaats, waarbij velen gedood cn ge
vond wt.-dcn. Troepen van P:l»oedski
bezetten het gebouw van den minister*
president e.i het m nisti-ric van Buiten*
landschc Xukcn cn rukken op tegen
het Belvedère (paleis van den staats»
pre- Jent), liet kabinet Witos zou
reeds afgetreden zljni Vermoedelijk zal
ook dc staatspresident aftreden. Dc te.
lefo-.:-eac verbinding met M arschau is
Bijna hc: gcbeelc gebed der stad.
net u:tr der-.rg san het Belvedère
uie - werd d de troepen van Pil»
ocd--. berct. In dc nmgcvng van .bet.
'a'.c hoorde men Donderdagmorgc:.
•eortdurend «bieten en n den tu i
ran bet Landdaggebouw hoorde men
mach -.egeweersuur Nabij het ko*
tinklijk pale s hoorde tnen tczelfder
ijd hevige ontploffingen var. handgra*
F - wordt gemc'.d dat uit Posen twee
egimenten infanterie naar Warschau
onderweg zijn. Mirt: chalk Pilsoediki
is in onderhandeling getreden met den
bevelhebber dezer berde regimenten
Dc citadel van Warschau. waarin /-ch
nog regeeri;igsgetrouwe troepen br.
vonden, heeft zich aan m.utscha!k
Pilsocdski overgegeven. Ir. he: Bclw.
dére'palcis bevinden zich dc staatspre
sident en dc leden der rcgccring. l)e
troepen van Pilsocdski hebben behalve
dc regeringsgebouwen, ook het hoofd-
postkantoor cn 't tclcgraalkantoor b.
zet.
Dc rcgccring heeft den staat van bc.
leg in Congres-Polen afgekondigd. I';!.
soedski heeft aan den staatspresident
en dc regeeringAV'itos een ultimatum
gericht, waarin het aftreden van h-
kabinet werj geéischt. Het heet da: Je
staatspresident den m nisttr.prcs uV
in ieder geval heeft afgeraden.
treden cn hij moet zelfs vcrklaardiie'-.
ben. voor landverraders in geen geval
te zullen v ijken.
i ccn W oensdag aldus Je Crt. -
dc troepen van Pilsocdski door dc
-stad Praga tegen \Vui>cfcau opruk
ten en op dc PonitowskUbrug aankwa.
verscheen bij de voorposten dc."
troepen persoonlijk dc president der
republiek. Hij stelde aan ccn der
eieren ccn brief aan maarschalk Pil»
o cd ski ter hand. In dien brief cischt
!c president van den maarschalk, dat
hij zich zou onderwerpen. PilsOcdsk:
•erkluarde echter, dat hij op wettigen
ecg dc macht niet uit handen zou ge
cn.
Nog voor den avond begon het ge.
echt tusschcn dc troepen der regee
in2 cn die van Pilsocdski.
De president der rêpubilck heeft ge
neraal Rozwadovski tot commandant
der regeer.ngstroeiK 1 tc Warschau be
noemd cr. hem opdracht ie geven, «tan J
te houden. TM commandant der tfov
en tc Luhim. generaal Rcmcr, heeft
ch voor Pilsocdski verklaard.
W«t den toestand in dc-over.ge dcc.
n van Polen betreft, wordt gemeld,
dat overal kalmte heerscht. hoewel de
ontwikkeling der situatie- met dc
■otste spanning wordt afgewacht.
Tc Lcmbctg ha J een grootc be too*
ging plaats ten gunste van Pilsocdski
Deze heeft deti regciriugscommissatis
Een troepje straatmuzikanten? Ja, maar toch geen gewone. De
„recette" is ten bate van den Franschen wisselkoer*.
van Warschau van zijn post onthev
Het hoofdbureau van politie is door
zijn troepen bezet.
I it Tuscn wordt gemeld, dat dc
commandant der stad zelfmoord zou
hebben gepleegd
Volgens nadere uit Polen ontvangen
berichten is het ficbiel. waar Pil
soedski zijn invloed uitoefent, beperk:
tot enkele dcelen van Warschau en oir
geving cn tot Wilna, waar dc bevol
king achter hem slaat. Omtrent anderi
dcelen van het land waar dc bevel
voerende officieren trouw bicven aai
dc rcgccring, doch h«t officierscorps i.
meerderheid voor Pilsocdski is, blijft
dc toestand nog onzeker.
Dc conservatieve rcgccring rekent
met name op dc onrlcrsteuning van het
garnizoen van Posen, onder bevel van
dc generaals Maller cn Rozwadovvski,
het garnizoen van Lcmbcrg waar dc
vroegere minister van Oorlc-g Sikorski,
ccn tegenstander van Pilsocdskj het be.
vel voert, voorts het garnizoen van
Krakau. dat onder bevel staat van ge*
neraal Kulinski cn os het garnizoen
van PrzcmysL
Gevechten tusschcn beide partijen
zijn blijkbaar aan den gana en het was
nog niet tc overzien naar welke zijde
dc weegschaal /"u doorslaat..
Men hoopt, "dat het den president
zal gelukken, verder bloedvergieten te
voorkomen, doch dc kans daarop is
niet zeer groot, daar. -zelfs wanneer
Pilsocdski persoonlijk de.i strijd op
wctfelijkcn grondslag zou wenschtn
over tc brengen, zijn aanhangers Jch
niet daaraan zouden houden.
Dm acht uur Donderdagmorgen
werd het binncnlnnJsch telefoonnet uit
-lullend voor den gencralcn staf bc-
,-cliikbaar gesteld cn het particulic.-c
telefoonverkeer stopgezet.
Het Duitsche
Kabinet gevallen.
I'et Kabinet Luther is gevallen. Dc
democratische Kijksdagfract.c had bc»
lor.--, ten motie in tc dienen in ver*
j J met een verklaring van I.uthcr
a.-.-i i deze met nadruk had verklaard,
at van ccn opschorting der toepas*
ing van dc nieuwe vlaggen ver-orde*
ning geen sprake kon zijn. Dc mot'c
luidde als volgt:
,Dc Rijksdag keurt dc houding van
dcu Rijkskanselier af. die door zijn
houding in dc vlaggcnkwc&tic een dcfi*
vc oplossing dezer aangelegenheid
heeft bemoeilijkt en in ccn moeilijken
tijj zonder noodzaak ccn nieuw con*
fljet heeft uitgelokt".
"óór deze motie stemden 170 afgc*
rdigden cn wel de democraten, dc
sociaaldemocraten en de communisten.
Er tegen 146 leden, namelijk het een*
trutn. de Duitsche volkspartij. de
Beicrschc volkspartij cn dc Economi*
schc partij, terwijl 103 Ouitsch*natio*
nalc afgevaardigden zich van stemming
•nthicldcn
Aan deze stemming was voorafgc*
;aar, dc stemming over dc Vólkische en
.oeiaaL democratische moties van wan*
trouwen en over een democratisch
•oorstcl, dat zich uitsprak voor dc in*
oering eener cenheidsvljjg.
Voordat tot stemming over dc dc*
mocratiscnc motie van wantrouwen
1 overgegaan, legde dc leider der
Duit schnation alen. graaf Wcstarp. ccn
c verklaring af. waarin hij mede*
deelde, dat zijn fractie zich van stem»
nihig zou onthouden. Het was m den
Rijksdag bekend, dat deze verklaring
olgdc op langdurige besprekingen tus-
chcn Luther cn dc Duitsch-rtationalcn
n dat laatstgenoemden eerst hadden
icslotcn. zich van stemming tc zullen
uithouden, nadat zij dc overtuiging
jek regen hadden, dat op een onmiddel*
lijke uitbreiding van hc; kabinet' naar
chts niet tv rekenen viel.
Ontniad:llijk nadat do uitslag der
emming bekend was. kwam bet kah*
net bijeen. Na ccn korte beraadslaging,
waarin alle ministers zich met Jen
Rijkskanselier solidair verklaarden, bc*
s!<»ot de rcgccring haar entsiag bij pre.
de ut Hindenburg in tc dienen. Nadat
Jibesluit was genomen, begaf Lulher
ich direct naar den president. ten
inde hem van deze beslissing in kennis
.- stellen.
Dc rijksrr.-sidcnt heeft liet ontslag
an den rijkskansc rr ilr. Lulher, aa i.
aard cn tot zijn plaatsvcrvin-'er don
:i,kvv. cc minister. dr. Gesslcr be.
nd. Het otficieclc communiqué ve
klaart dat dr. G easier r's oudste t
«Ki
5,
a f;.Mi
1: ft
f fi --
t - -3 ft,
Tot voor eenïgen tijd w?.s het achter het Roelof Hartpleïn te Amsterdam een recht rommelig land
schap. Dat is nu afgeloopen, want een groot aantal moderne flatwoningen bedekt de eens zoo woeste
plaats.
dienst zijnde rijksminister de leiding
op zich heeft genomen van het kabi*
net, dat belast is met dc afdoening der
zaken.
PutscliDlanncn in
Duitschland.
Bij verschillende personen in Duitsch*
land. bchooTCndc tot de v adcrlandschc
vereenigingen is huiszoeking gedaan.
Bij de huiszoeking in dc woning van
den kolonel von Luck die reeds gear*
restcerd was zijn ccn opmarschplan cn
zen concept voor ccn nieuwe rcgccring
gevonden. Yon Luck is voorzitter van
dc ..Yadcrlandschc Ycrccnigir.g" Olyin,
pia. die in samenwerking met du zus*
rvcrccnigingcn Weerwolf cn Viking
:n volledig plan tot opmarsch n.ur
Berlijn ontworpen hadden. Dc plaats
oor ieder contingent was precies aar.
gewezen, alsook dc marschroute. Dc
eerste taak zou dc inbeslagneming van
alle beschikbare vervoermiddelen,
oornamclijk auto's cn vrachtauto's
zijn geweest.
Bij z.ijn verhoor, dat na ruggespraak
an den politlcprcsidcnt van Berlijn
met ministerpresident Braun -- Scvc»
net verlof heeft plaats gehad,
beweerde Von Luck, djt het plan al
leen opgemaakt was in geval win eet)
aanslag door de communisten. Minister
president Braun heef; dc onmiddellijke
ontbinding san de 3 genoemde volk.
hc vcrcer.igingca gelast, alsmede een
groot aantal scrdctc huiszoekingen.
Dcrc hebben pjaats gèvondcn in dc vo«
ningen van iti dc politiek zeer reken*
dc personen, wier namen echter, in
belang van het onderzoek nog ge.
i gehouden worden. Slechts is bc»
kind. dat hij den bekenden grootdn»
dust ried uit het Roergebied son Kr
dorf ccn uitgebreide huiszoeking heeft
plaats gehad.
Dc persdienst meldt na*
der:
De huiszoekingen staan in verband
met plannen die der Berlijnsplu- politie
ter oore waren gekomen om ht rcfe»
ndum in zake dc schadeloosstelling
_.-r gewezen vorsten in elk geval tc be*
letten. N'a den opmarsch der 3 vereent*
jingen naar Berlijn zou ccn manifest
trschijnen. <lut <le grondwet van 1
Augustus 191«) cn alle grondwetten der
bondsstaten voor opgeheven verklaarde
rbij de uitvoerende macht werd
opgedragen aan een rijksbestuurder. L")c
ruricinrntcn van alle bondsstaten, dc
Rijksdag in alle gemeenteraden 7"U*
den ontbonden worden verklaard, stj*
king ol tegenstand tegen dc nieuwe rc-
gecring^zou met onmiddellijke dooJ-
.1 raf bedreigd worden. Als rijkskansc*
iier -/"u de burgemeester van LubccV,
dr. Neumann, optreden, vvicn ccn Lu
binct ter zijde zou worden gesteld,
urvan deel zouden uitmaken: gchcini*
id Ilugcnbcrg (dc krantenkoning) als
minister van financiën, dc grootindus
trieel l)r W'ngencr uit Creuth in Beic.-
nimistcr van binncnlnnilschc
zaken, generaal von 'Möhl als minister
van oorlog cn dc voorzitter van dc
Rfjnsche bocrcnverecnjgingcn baron
Sport en Wedstrijden
VOETBAL"
Om het Kampioenschap
van Nederland.
STORMVOGELSFEI JE N" OORD
(2-3)
Stormvogels probeerde het weer cers
met een andere opstelling. Na Broek
was nu Visser vervangen. Thar.;, v.as
v. d. Velde dc ui;\c;korcnc, die. zon*
der bepaald uit tc blinken, toch ook
niet absoluut faalde.
Dc elftallen waren:
Stormvogels:
Thijssen.
Koster, v. d. Velde,
Struys. Haak. Bakker.
Oldenburg. Blinkhof. Houtkamp, v. d.
Wide, Bockelaar.
Feijcnoord:
Verbeek, Borrcmans- Pijl, Koonings,
i'c'tci-son,
Daalhaus, Van Heel- Donk.
\'an Dijkc. Nooteboom,
\crmculcn.
Stormvogels, gesteund door den
wind. belaagt «1 spoedig hel Fcijcn*
0(ira*doe!. nujr \'an Dijkc wijst terug
De X tcrdnrnsche voorhoede met Pijl
aan 't hoofd begint zich ook direct
weren. Men houdt den bal goed laag
waardoor dc aanvallen nic-t van ge*
vaar ontbloot zijn. Bij de Stormvogels
zijn dc vleugelspelers uiterst snel Ol*
denburg daarenboven zeer handig. Dc
invaller v. il- Wide lost een enorm
hard schot, maar Vermeulen redt kra»
nig. Na eiken Stornivogels*aanval volgt
een tcgcubezock van Pijl. Als er 20
minuten gespeeld is. lost Bockeiaar
een hard ver schot. Van Dijkc zal
wegtrappen, maar mist cn dc bal vliegt
in het net (I—II).
De Rotterdammers denken echter
nic- a;n opgeven. Pijl zigzagt met Kou*
nings door de verdediging en laat den
verbaasden ThijSMO vissehen (l1).
Iiard wordt Cr aan beide kanten ge*
werkt. Dc .Stonnvugels worilen iets
sterker cn als Boekclaar weer eens ccn
inooien voorzet gcctt. kont Blinkhof
schitterend ui 't net (2—1).
Oldenburg krijgt een prachtkans op
1 Meter van 't doei- maar schiet in Ver*
mculci s handen cn Houtkamp kopt
even later tegen de lat. Kust 2 1.
Dc tweede helft is nauwelijks bc»
gonncn of I'ijl maakt met ccn scherp
schot gelijk <2--2). Van den aftrap af
neemt Bockc-lanr den bal mee. Ver»
meulcn vangt den bal op. maar Oldcn*
burg weet het Ieder te bemachtigen,
doch schiet naast, l'cijcnoocd komt nu
in dc meerderheid, maar vooral Haak
blijkt een geweldig struikelblok. Pet*
'erson lost een hoog. verraderlijk
schot, claat Thijssen mooi stopt. Do
partijen wegen nu vrijwel tegen elkaar
op en het lijkt er veel op. dat liet 2—2
zal blijven. Reeds vc.iaat het publick
het terrein- als Feijcnoord weer stevig
aanvalt. Pijl kanjer: hard in. welk
schut Thijssen op keurige wijze stopt,
lis ii.- laatste seconden bemachtigen
dc Rotterdammers weer den bal. On»
verwacht schiet Borrcmans hard in
cn het is 23. Tien seconden later
klinkt het eindsignaal.
Om den N. V. B.beker
E. D. O.—D. H. C. (2—1).
Na ccn zworen wedstrijd is het F.
D. O. gelukt, zich in dc volgende ronde
tc plaatsen. De DcÜtenarcn waren gc*
duchte tegenstanders. L. D. O. moest
zich tot het uiterste inspannen om de
overwinning te behalen. Zij was vol*
ledig; D. H. C. had vier invallers.
L. D. O. wint den toss; D. II. C.
trapt tegen den vrij sterken wind in
al. Zij valt het eerst aan, doch J»u:L
zendt het leder retour. Door den wind
gesteund is E. D. O. het meest in her
offensief, doch de voorhoede is slecht
op schot. Den eersten hoekschop op
het D. H. C'. doel r-.cemt Van der Hurk
mooi, doch Van Kcsfcren re it. Dan
trekt de üclftsche voorhoede ten aan*
val: vooral de jeugdige linksbuiten.
Van Nellen valt op door zijn sncll-a
"men cn goede schoten. dle*aan de
F D. O.--ach terhoe tic huiden vo! werk
bezorgen. Als dc linksbuiten der bc*
zoekers weer eens snel opbrengt cn
goéd inschiet. Iaat Mccnhorst, den bal
vallen, doch het blijft bij ccn hoek*
scoop, die weggewerkt wordt.
Keurig samenspelend komen Swart
en Tanis op de D. H. C.-veste af; de
Iaa»ste%>chict keihard in. doch Happee
redt "mooi. Uit een hoekschop, goed
door Swart genomen, vcct Du.kla dc
score te openen (10).
Spoedig hierop is het rusten.
Direct na dc hervatting komen dc
D. II. G.'cts. gesteund door den wind,
fanatiek opz.etten. De E. D, O.-achtcr*
hoede moet alle zci'.cn bijzetten om
scoren te voorkomen. Een vrijen tr.ij»
op het E. D. O.-doei stopt Mcenhorst
naar bel noren. Dc weggewerkte bal
belandt bij Van der Hurk. <lic snel op*
brengt, doch Happee redt. Dc E. D. CL»
rechtervleugel forceert een corner;
Swart plaatst mooi voor doel en Pc»
rukel Jr kopt onhoudbaar no. 2 langs
H ippee. Dit is D H. f- toch te bar.
Eindelijk wordt hajr harde zwoegen
beloond met ccn tegenpunt. (2—1).
Dc D. 11. C.'crs zwoegen om nog
ten gelijk spel te behalen, doch de E.
D. O.-achterhoede houdt verder stand.
E. D. O. Ill—ZANDVOORT II
(3-3).
Na een gelijk, opgaanden strijd hch*
hen heide partijen dc punten broeder»
lijk gedeeld. Vóór de rust was Zand*
voort het meest aanvallend en wist gc»
Icidctijk den stand tot 0—3 op tc voe*
ren. Na de rust wisten" ook dc E. D.
O.'ers van den wind tc profitcercn ca
den stand gelijk te maken. (3—3).
HAA°LEMSCHE SCHILDERS VAN
DEZEN TIJD
A. L. KOSTER.
Zooals cr een Costcr lcgcnde bestaat,
<»i,. vooral door diens bedillers in het
Buitenland met voorliefde als zoodanig
brvtcmpcld wordt, zoo hebben wij ook
ccn Koster legende, die echter ntmmer
it ccn vijandelijk kamp is komen over*
aaien eerder door een geestig vriend
ijncr jeugdjaren gepropageerd is. Lr
>u namelijk een moment In liet leven
m don populairst en onzer levende
iaarlcinsehe schilders zijn gewvest,
aarop hij zich op een tweesprong op
den levensweg geplaatst vond cn dc
iag zich 'zag voorgelegd: zal ik mijn
...der leven met schilderen of met
paardrijden vullen? Het is ccn legend1
in gc behoeft u dus. waarde lezer, niet
te verontrusten bij het denkbeeld dat
zelfs dc mogelijkheid bestaan beeft dat
onze langjarige voorzitter van Kunst zij
x>ns Doel ooit als kunstrijder b i Schu
mann of Carré carrière gemaakt zou
hebben. Dc aardigheid vlei zoo uit den
mond van een confrère, die. inct Koster
jong geweest in dc Haagsche schilders-
sfeer, zich herinnerde hoe de laatste
ccn zwak voor paarden had. ze graag
teckcnilc cn schilderde en misschien een
Rosa Bonhcur ter zijde roq gestreefd
hebben als dc eigenaars dier edele d'e
rcr. wat bcgccrigcr geweest waren n.ur
'i.in geschilderde portretten cn zich niet
met een foto van een paar pop hadden
tevreden gesteld. Gelukkig maar weer
voor de Kcnncmcr hyacinthen cn tulpen,
die in dat geval misschien niet aan
beurt waren gekomen. Maar zoover
we nog n'ct; want al was bet verleden
iiar veertig jaar geleden dat de het'
Koster naar Haarlem kwam. daarvóó-
had hij reeds een respectabelen arbeid
enter den rug. Ik wil dc sprcckwoordc
lijke accuratesse van den heer Kostci
nu verder tot voorbeeld nemen cn bij
het begin beginnen. Dat is zonder twij*
fel zijn geboorte geweest: tc Ter Neuzen
aanschouwde, hij in 1830 het levenslicht.
Dat zoudt U riet zeggen als U. zooals
ik een paar weken geleden, hem voor
L ziet gaan, nut korte kordate h3ast=
pasjes cn gc probeert hem in tc halen
zonder uw eigen waardigheid tc grabbel
tc gcoien. Niet Ter Neuzen bedoel ik.
doch den leeftijd, die naar dc zeventig
tippelt, vermoedt gc niet bij den vief
st.'ppcnden meneer vóór U. Maar laten
w ii toch hij het begin blijven. Niet d.i-
dclijk had dc Kunst dm Ncuzcnaar te
pakken. Hocvclcn heeft ze cr door dc
ecuwen heen niet bij den neus gehad'.
Maar Koster zou eerstingenieur
worden. Waarom dat plan verlaten is?
ik heb vergeten het hem tc "vragen
Maar wij kunnen ons dat wc! voorstel
len. Dc brug over dcu Moerdijk was net
klaar; een Conrad kon daar roem en
ccrc mee behalen, maar zulk ccn bui
tinkansje komt niet vaak voor. Dc
Kunst trekt de jeugd met eerzucht cn
werklust te sterker aan naar mate xc
guller met bekendheid cn eerbewijs
werkt. En dan: schilder worden in dc
jaren zeventig, welk een romantiek
Zoo zien wij den jongen Koster met
ziin teekeningen zich opmaken om het
oordeel in tc winnen van hen die dan
scherprechters zijn: Mesdag cn Gcrke
Henkcs. En ziet. zij zeiden dat het goed
w.-.s cn Koster bezocht dc avond*tcekcn=
klas der Haagsche Akadcmic.
Nu is dc poort der Kunst geopend cn
dc jonge schilder wordt in den Haag*
schcn kring opgenomen. Met Van der
Wcclc. Zilckcn cn Dc Zwart werkt hij
veel op 't kleine Loo, buiten Den Haag.
dan door Van der Wcclc cn diens-jong
gezin bewoond. En reeds in '81, pas
twee en twintig jaar oud. is hij lid van
Pulchri. Hij is cr cengprnstig werker
maar maakt ook al dc fretjes van die
gulden jaren mee: dc kunstcnaarsfces-
tcn, met de beroemd gebleven tableaux
vivants. dc gezellige avonden in het
oude Hofje van Nieuwkoop en nog
zooveel meer wat wij. armen, slechts
van hooren zeggen kennen. Koster
werkt intusschcn ijverig verder: hij bc*
gint tc etsen cn die mooie serie pren*
ten ontstaat die men helaas niet vaak
meer ziet: gezichten langs de Vliet van
Den Haag naar Leiden. U voelt al
langzamerhand waar het heen moet:
wc zijn al onderweg near Haarlem.'Ln
tn het jaar '85 komt het zoover dat
onze schilder zich hier vestigt. Hebben
dc bloemenvelden hem hierheen gc*
trokken? Neen. die zijn pas langzamer*
hand in zijn werk ccn rol gaan spelen,
net 3ls op de planken: eerst ccn klem
rolletje. later ccn hoofdrol. Die bollen*
velden in bloei waren in dc beeldende
kunst nog geen belangrijk sujet gc*
wecst. Koster zag in die eerste jaren
hier den Belg Courtcns aan het werk.
die er ech'-lurainistische dingen van
maakte. Hij heeft het toen op zijn
manier aangevat enhet heeft ccn
reputatie gevormd. Nog altijd staat hij
vrijwel zonder rivalen daar. als dc
blocmcnveldschflder par excellence.
Hart Nibbrig heeft er in zijn jeugd
wel eens heel mooie dingen van gc*
maakt, Dijssclhof. op zijn wijze, in la*
ter leven, en alleen de Hagenaar Bleek*
mann doet zoo nu cn dan een worp in
Kosters tuintje. Jaren lang woonde in
de huurt van Bergen een Amerikaan
die hetzelfde veld bestreek: ik meen
dat hij Hitchcock heette en in EgmonJ
woonde, doch hij schilderde onze vc1*
den alleen voor den export: hij plantte
cr boerinnetjes in met Zccuwschc kap*
jes op 't hoofd, allerliefst, maar ccn
tikje onwaar: Koster bleef altijd artist
-n gaf eerlijk vat hij zag.
En men kent hem ook slechts half
zoo men alleen zijn bloemenvelden
kent. Bovendien bleef hij niet iramc
in Haarlem's omgeving werken: uit
Limburg en Maastricht, uit den Achter
hoek en het land van 's»Heorenhcrg
bracht hij zeer mooie studies mede naar
huis. Zelfs dc Pyrcnaecn werden in d--
jaren '83 cn '84 door hem bezocht. Die
grootc reis ging aan de Hnarlcmsch:
jaren vooraf. Tegen verplaatsing heeft
onze schilder dus nimmer opgezien
Maar hij is toch Haarlemmer gewor
den cn gebleven, heeft zich dadelijk
hier met de confraters écn gevoeld cn
htm lief cn leid mit ccn sterk saam*
hoorighcidsgevoe! ucdccld. Dat bij in
die veertig jaar hier aardige figuren
uit dc I lollaridschc kunst kon ontmoc*
ten, wij behoeven maar enkele namen
van dc belangrijksten te noemen
dat te bewijzen: hij vond hier Sa
Senior. Van Knppard. den ouden
Scholten cn (van de nog levenden)
Graad: van Roggen cn Veldheer, om
van dc Doelisten van het oogenbhk
niet tc spreken. Koster heeft zich
den aanvang af voor Kunst zij ons Doel
warm gemankt: hij die in Pulchri zoo*
vee! aardigs ondervonden jaad. kon
weten wat het waard is, een gocijc
kunstenaarsvcrecniging te bezitten.
Dat K. i. o. D. geen Pulchri geworden
:s, het is Kostcr's schuld niet. Met dc
zorg cn nauwkeurigheid die hem ken*
merken, heeft hij dc geschiedenis van
bet Ilaarlemsche tcekcncollege tc boei.
gesteld en daarmede een aardige cn
waarlijk interessante bijdrage geleverd
tot dc historic van het kunstleven in
Nederland gedurende honderd jaar
e-n doorleefd buiten de beide centra
Den Haag cn Amsterdam. Locale bis*
tor:e. zoo gc w Jt. doch daarom ju:s;
niet zonder bclarDrie cn twintig
jaar lang heeft Koster in zijn vei
ccnising den voorzittershamer gchaii-
ïeerd. Moge dc liefhebberij voor ecu
dergelijke meer maatschappelijk getin
te bezigheid bij artistcn al ccn«zcl.!=
lamheid zijn, nog zeldzamer wordt
het geval zoo ol die bezigheden zoo
voorbeeldig verricht worden. En zoo
zal men Koster nimmer in zijn volle
waarde kunnen zien dan wanneer \vi-
een dier maatschappelijke fundaties
binnen den sfeer eener portrctschet'
rekken, zooals wij die nier als eenvou
dige notitie «.-"ibiedcn. Ik bedoel he:
Fonds voor Ncdcrlaiulsehe Beeldende
Kunstenaars en hunne Weduwen cn
Weezen."
Dit s ccn fonds, indertijd heel be
scheiden opgericht, doch dat, doordat
alleen de icnte voor uilkceringen aai
hulpbehoevenden bcnu; wordt, toch,
zij het bescheiden ilwccr, blijft groeien.
Koster behoorde met Oppcnoorth tot
dc oprichters cn nog steeds, met man*
r.cn ais Wolbers ook ccn oud*H3ar*
.emmer) cn Steelink tot dc bestuur*
ders. Als er metlertiij sprake van
mocht zijn. Koster ?c huldigen. op
zijn zcvcnt.gstca verjaardag bijvoor
beeld dan zou dat zeker n:ct mooier
kunnen gebeuren dan door een flinke
duit in het zakje van Jat humanitaire
fonds tc werpen. Dan zal hij vermoed
ik, - eerst recht het verheugd-ver*
baasde gezicht zetten dat onze tecke*
naar hem hierboven heeft toebedeeld.
Eigenlijk is het nu jammer dat rcekc»
naar en verslaggever hun tijd vooruit»
loopen cn dc aardigheid van dc ver*
rassing bederven. Maar aan den aide*
ren kant, als ercen Maecenas onder
m:;n lezers is. behoeft hii niet noodz:*
kciiik drie jaar .c wachten.
Dc schets van Koste: s activiteit zou
onvoltooid blijven als wij hem niet op
icze plaats als coIIcga*krantensebrijvcr
herdachten. Voor Elzevier s Maand
schrift. oor Woord cn Beeld heef: Vj
opstellen gemaak; cn van :!lustrar-e?
voorzien over Maastricht, over Gel*
dern, over het land van Maas cn Waa
I n nog vcrsch liggen in mijn gchcuge-i
de keurig gestv'eerde brieven d.e iv.j
in 1917 uit Kopenhagen aan het Han
delsblad schreef over Kunst cn Kun»
stcnaffrs van het land waar hij ver*
'oefde om een deel van N'ccrlands
uns. te introducccrcn.
Lei, deel... want Koster heeft eei
'ges^-nkeq voorkeur* 't is Haiigs.he
•'•hooi wat de klok sba* i-n daarbui*
en is bij hem oc*n heil Maar daar
\erzocncn wij ons mee. heter naar één
kant, maar gaaf, dan naar alle zijden
incompleet. En Koster is: a pcrKc;
gentleman.
J H. DE BOIS.
