VAN HET POLITIEKE
TOURNOOIVELD
SOPLA 2%
MEDISCHE BRIEVEN
HAARLEM S DAGBLAD
VRIJDAG 14 ME! 1926
EERSTE KAMER
12 Mei.
De Bioscoopwet aangenomen. Efficiency in het
ministerie. Plaatselijke of centrale keuring? Zijn er
algemeene normen van moraal. De beteekenis der
bioscoop.
.vst regelend optrad
r>c bioscoopwet aangenomen.
Mc: 2415 stemmen. Zuiver rechts
•tegen links.
h óór dc pauze sprak dc Kamer, na
de pauze de regecring. Drie grootc
•edevoeringen hoorde de Kamer aan:
het vervolg van het woord va.i Mr.
Brict. de rede van Mr. Hcerkens
Thijssen en dc veriedigir.g van den
minister. En nog drie kleine redevoe»
;nger: van dc heeren lUizcvoet en
•an Embdcn en van Mevr. Pothus—
Smit.
De heer Brict. die zij.i rede van den
vor.gen dag nog voortzette, betoogde
da: keuring voor volwassenen niet dner
ile v rijrinnigen bestreden word', i lij
herinnerde daarbij aan de geschiedenis
i Duitsehland. waar keuring xeifs in
dc Grondwet is toegelaten.
De heer Brict bleek zonder ernige
Tcstrictic vóór het entwerp welks bc>
handeling in den Senaat geen enkel
nieuw gezichtspunt heeft opgeleverd
te zijn: dc overheid, betoogde hij. mag
niet toelaten, dit dc kunstsmaak van
ns v olk vergiftigd wordt. Men v ee',
dat de er Brict gisteren juist de
bioscoop minderwaardig had verklaard,
omdat wat de bioscoop levert Z.L
met kunst niet* uitstaande heeft.
En de plaatselijke keuring verdedigde
de heer Beier omdat de ceotmïe
keuring ongeschikt voor verser..lier.,
de k'.cir.crc gemeenten.
De heer IIcci
niet
kens Thijssen verde»
dat wat thans in de
nissies gebeurt, even
plaatselijke
zeer een keuring voor vnjvvasscn.n
brengt, als het ontwerp eet thans
vraagt. Het vraagt het reeds thans bc»
staande. Daarenboven wees de beet
llecrkcns Th'jsscn erop. dat de bios.
en-een compromis' c* uu dc
sautscommissie. d'e haar voorbereid,
de I":tersten zijn vermeden.
De heer Hcerkens Thijssca was het
riet eens met he; oordeel over dc
bioscoop van dc hoeren Polak en Brict.
Dit oordeel ging hem re ver. maar toch
viïwasscn w'ldc hi; vermhuc.
C,ivren bad dc heer Slinger» berg het
oordeel van den heer Bomar.s over de
biccoop gccrtcerd. een oord? -.aar.
mede hij van harte instemde Welnu
m.-g dc heer Hecrkcns ThiKsen li :-
d:r voor'krcr aar. den beer Slingeabc-»
waarom s'.uit gc u dan n:ct aan bij
de-, beer Bomar.s. wair deze vóór dc
bio-.coopwet stemde?
Dc heer Heerkers Thijssca zag als
c'ei aiooistcn karaktertrek van dc •■e--
t..c'c wet. dat daarin dc plaat cl'Uc
keuring het zwaartepunt kon w rden
In wezen bot begin van de rede
dc- heeren Hecrkcrs Thijssen was uu»
ziin >!ot b-cn-gr clc wet geen vc
n 2 in den buidlgen toestand: dc
1 r.ker::ijde ztet spoken Exn keuring
voor volwassenen ij noodig.
Pc heer Ha a ze voet verdei gde
ooriat nor rijn gevoelen de blosec n
r;i geestepjk ct crr. lichamelijk
kwaai is een absoluut bioscoop-verbod
- r kinderen beneden de IS Par. De
ju; .„s'er verwees hem r3a: dc moge
lijkheden. ij ie de plaatselijke verarde*
r.ir.g hier bodcr..
Cc er.
dcti middag sprak dc heer de
I!ii moest natuurlijk eerst z:;n ge
loofsbrieven overleggen. Waarom stond
i1? ~':-."-ter daar achter de groene
tafel en niet zijn ami>tgenooten van
B.n.uenlandsche Zaken en Justitie? V.'cl
antwoordde de premier het kabi
net d3t heet druk 1 :c:r. moet ef
ficiency betrachten. Niemand ..zit"
heer dc Cicer.
Dc heer de Geer ontkende nog eens
het politieke karakter van. dc bioscrop»
vet. De strijd tegen dc keuring vu,
daarom niet juist z.i.. omdat de bios»1600 11
voor het
Geen strijd
ichen rechts cn links was noodig gc-
•st. De heer do Geer grondde zich
opnieuw op de bioscoop.staatscom.mis.
•e on den heer Gerhard en op dcc
heer Klecrekoope-.
'Dc m inster siemde met den heer
Embden in, dat er nog algen».*:
normen van zedelijkheid zijn. U\.
gons zag de minister den beer Polak
d:: punt veraf staan van het we:
lijke leven, omdat de praktijk
ree is bestaande bjoscoopcommis,
duidelijk heeft aangetoond, dat mei:
een gemeenschappelijk inzicht over
toelaatbare zeer gemakkelijk komt
Dc heer dc Geer Bestreed
lijk. in den brecdc ook den heer R:
Piiiatsebjke keuring had dc heer K.
willen behouden. Maar vergeet mijn
achte opponent dan - - vroeg dc h,
de Geer dat dc uni»::jtie»gedaci
van het ontwerp gegrociJ is in
h'oscoopstaatscommïssie, omdat
plaats.lijkc commissies naar eenheid van
inzicht streefden? De different!ti
J.c thans mogelijk is. noemde de m
teister wel ccn „Schönheiïsfehlcr" -
maar toch ook van groote betecken.
omdat de centrale keuring zich that"
niet meer vat gevreesd werd) behoeft
te richten naar dc marschroutc ra,
achterlijkste dorpcD.
Nog c»en dc repliek van den hccz
Polak, die we rcedi vermeldden. '1'oen
Je stemming!
En het lot vv.-s bc -li-'.
De biosco.>p-.vs-p- rd'g in
Staatsblad verschenen zijn.
INTIMUS
BINNENLAND
INCIDENTEN IN DEN STADS.
SCHOUWBURG TE AMSTERDAM
Pc voorstelling van ..Julius Caesar"
Woensdagavond in d:n stadsschouw.
burg te Amsterdam, werd, naar dc Tel.
meldt, onderbroken door" eenige
jentcn. die bij hc: talrijk aanw<
publiek verentwaard'giag verwet
Bij Je eerste opkom-: van Lduard
VerkaJc. in dc tweede scène, stond
plotseling een der bezoekers van het
..schei'nkje" op. D./c riep met luide
stem: „Mijnheer Verkade. ik protesteer
tegen de/e slechte voorstelling van
Julius Caesar"
Bij het public'- ccrkionkett onmiJ»
dcliijk kreten: ..'/ct hem er uit".
Het spel moest onderbroken worden
cn de man, die doorging tegen dc op»
voirin:» te fuimir.c. ren. moest door
ccm'ge suppoosten uit dc zaal ver wij.
Jerd worden.
'i'ijdcr.s dc forum-scène herhaalde
ch eenzelfde incident, nl- toen Eduard
Verkade. cie de rol van -Marcus An to*
niu* vc.-vuidc, /ija g-cte rede tot hc:
-ik wilde houdtGok dctc nurv'fe«-
tart werd dc zaal uitgezet. Hierna k-
dc voorstelling vervolgd worden.
GEZANT TE WEENEN.
Thans is bij Koninklijk Besluit jhr. mr.
0.1 .V. M. van Nispen tot Scvenaer.i.
te.:gewoon gezant c- gevolmachtigd mi
nister bij den Pauselijke» Stoel, benoemd
tot buitengewoon gezant cn gevolmach
tigd minister te Wcencn.
NA DE STAKING IN
ENGELAND.
WEDER NORMAAL POST
VERKEER.
Het hoofdbureau der Posterijen cn Te
legraphic meldt
Postpakketten en luchtpostpakketten
>or of via Engeland kunnen weder ter
irzendiitg worden aangenomen De
iefpostv erzendiog via Engeland is
ren een s vreder normaal
besehertn'ng der arbeiders
n Het ka'Aa'.do zal wordei
aan .Ut, Ne' Werkioushei
ALC0H0L8ESTRIJDING BIJ HET
SNELVERKEER
Wij mack!en reeds «erdrr melding van
ct congres da' 'e Utrecht zal wonlen ge-
ioudc-n voor alcfibo] bestrijd ipg hij het sur!
erkeer. Dit congres voorbereid door ecu
niu.li; ■;.-• u'd* Xati-
omnri.-sie tegen hei saoholisme. Uit na
!-• r» door o:- ont.angeu mededeeiirgen
ht'
op
YV.
uadag ló Jun
Yooii er van is .1*
fi.ló
;r --.-c Jhr.
M. Ch. Ruy* de Beeren-
teb. Nadat
e/e »ic "pen in gerede Ja
hathen uiieespi»!
eu, ra', bet woord wor.
don
gevoerd do»-r
J|r. J. l\ Focbetaa An-
-Ire
0. burgeme?-!
er van U« recht, over he:
orwerp: hei
•«tang der gemeenschap
bij
veiPg verb*
r. V er ier au'.'.on -lc vol-
1- onderwerp*
r worden bwprokenDe
LVO.
•an den chauffeur onder
in alcohol. De taak
-lor
vvo rt nemers
Po ra-h -Ier werk
;.jr
on. Overzicht
't weiie'.jbc bepalingen
II.1
sta
i -l-r dfanbbeetrij-lins bij de spoor eu
n we jen en wa
hiervan te leereu.
DE ONVOORZICHTIGE. Een cafe
aan den Xieuvrencüik se Amsterdam was
dezer dager, in andere handen overge
gaan De nieuwe eigenaresse, die biijk-
iia.ar dc eerlijkheid van haar klanten wal
al te hoog had aaage-'ugen, had baar
tasch op der. rand de to -nbank laten
liggen. Van een oogeubiikje, waarop z\<
zich omkeerde om wat ia tappen, maak
te ccn vlugge bezoeker gebruik ont er
niet dc tasch vandoor te gaan. Er zat
DE BIOSCOOPWET AANGENOMEN
l>e Eerste Kamer heeft het ontwerp
ei. scoopwct aangenomen met 24 tegen
t, recht* tegen links.
AANZIENLIJKE VERDUISTERING.
Bij den commissionair in diamanten t«
Antwerpen, den heer Z. d. is, naar
De Tel. verneemt, voor een bedrag
90.000 verduisterd.
MR. P. J. TROELSTRA.
Dc toestand van mr. I*. J. Troelstra,
die in Bronovo verpleegd wordt, is
gunstig, dat hij Zaterdag in zijn woi
zal kunnen tcrugkeeren.
MINNENIJD. Te Winschoten is
gevangen gezet een arbeider uit Scl-
lïngbeetsc. ver lacht uit minnenijd tien
ar'.eider G. Bolk levensgevaarlijk tc heb
ben gewond.
DE NIEUWE SPOORTARIEVEN.
Met ingang vsi: 1 Juli wordt dc prijs
der cczcischJtpsbiljeften:
I. II en III kl voor cn enkele reis.
geldig op den dag vin afgifte, voor
ten m i-re 10 person;::: voor eiken
volwassene cn voor elk kind 3.75 cr.
voor de I kl, 3.2 cr- voor dc JI kl.
en 2.1 cr. voor dc III kl. per K.M.
1. II cn III kl. voor ccn rois heen
cn terug op denzclfden dag voor ten
m'.nsfc 1A personen; voor eiken vol«
wjss.-nc cn foor elk kind 'i. 1 ct. voor
dc I kb. 5 et. voor de II kl. cn 3.5 ct.
voor de HI kl. per K.M. met een mi>
nimum»prijs van onderscheidenlijk f 0.40
f 0.50 en f 0.20 per perso-sn.
De prijs der u'tstjpi-sbiijetren voor
kinderen zal van 1 Juli af als volgt per
kilometer worden berrkend: J.S75 ct.
v. or tweede cn 2.75 ct. voor derde
fclz-se.
Van I Juli tot en met 15 September
zuilen vacantickaartcn \v orden uitgcgr»
ven. voor de eerste klasse kosten zij
f 9. voor de tweede klasse 7 cn voor
dc derde klasse f 5. Voor kinderen geen
reductie.
Voor het vervoer van bagage Z3l van
I Juli af 10 cent (tot 30 Juni rog 13
cent) per 10 K.G. worden berekend,
verhoogd met het opwaarts op gchcele
cciiien afgeronde bedrag, dat verkregen
Yvordt door den afstand in K.M.. svaar»
o'-rr het vervoer loopt (ten minste
K.M.) tc vermenigvuldigen met 0.17
cent (tot 30 Juni ir.ct 0 26 cent.)
VERKEERSONGEVALLEN.
C errejen en gedood.
I In OcitcrbaiNtraat te Groningen i-;
I i'..-t 5-jarig zoontje der weduwe J.
I Mei- er door een wsgen overreden cn
NOODLANDING.
Woensdagmiddag om 4 uur heeft een
postvliegtuig Amsterdam—Parijs, liet
Farmantocstel F A G E E, type Farman
70. een noodlanding verricht op een
weiland aan den Hoofdweg le Hillegers-
berg, wegens liet breken van de schiocf.
Dc bestuurder bekwam geen letsel.
DUIKER SPERLING OVERLEDEN
Woensdagmorgen is in de Buitenhaven
te Vlissingcii. den duiker Sterling een
ernstig ongeluk overkomen. Hij werd op
een sleepboot door ccn lier gegrepen. De
linkerarm werd hem aigemkl en de
rechterarm brak. Bovendien kreeg Sper
ling ernstige schcdelwondcn. IIij werd
raar een ziekenhuis overgebracht i
daar aan de bekomen verwondingen
overleden. Vooral bij de ,.l>erlin"-r
heeft de overledene zich verdien te'.ijk
gemaakt.
SCHEEPSONGEVAL TE
ROTTERDAM.
VROUW VERDRONKEN.
Te Rotterdam is in dc Waalhaven ccn
ernstig ongeluk gebeurd. Uii lw: verha
len van het l(chterschip „Bcjthti". dat
erts had geladen, brak het schi.» *.vdden-
door. Het begon dadelijk tc zinken. De
schipper kou op een'ander schip i ver
springen. Hij wilde van dtar zijn vrouw-
de helpende hand toesteken. Maar op
dat oogcnblik verdween het schi;- in s'c
diepte. Het lijk van de vrouw is nog
niet naar boven gebracht, lien broertje
\an dc vrouw dat mede aan boord was.
sprong in het water cn is door een an
deren schipper gered.
HET AANTAL ARTSEN.
J)r. 11. J. W. Droogleever Fortuyu,
geeft in liet „N. T. v. G." een berekening
3M het aantal studenten in de genees
kunde. voor dc eerste maal ingeschre
ven aan dc hoogescholen in Nederland
«n het aantal 3ldaar tol arts bevorder
den in de laatste 25 jaar.
Van 1900 tot 1905 was de gemiddelde
toeneming per jaar van liet ..antal stu
denten in dc geneeskunde lol. waarvan
10 v rouwenvan lr,20 lot 1925 405. waar
van 34 vrouwen. Vooral in dc laatst
ren neemt het aantal studenten to<
net is waarschijnlijk, dat dc toeloop nog
grootcr zal worden, omdat men de
gangswegen tot dc hoogescholen heeft
verbreed. Het aantal tot arts bevorder
den gedurende dc eerste 5 jaren
deze kwart eeuw bedroeg gemiddeld jaar
lijks 119, waarvan 2 vrouwen, cn i
laatste 5 jaren 212. waarvan 16 vrou
een naar verhouding sterkere stijging bij
de vrouwelijke artsen. Houdt men reke
ning niet dc tocnenmig der bevolking,
dan -laat in de laatste 25 jaar tegenover
een aanwas der bevolking met 2.210.909
zielen, ccn aantal van 4201 geslaagde
artsen: gemiddeld per geslaagden arts
e..- ;i tocncmcuc der bevolking met 523
zielen.
Niet elke arts blijft na zijn arts-exa
men in het land; een zeker aantal kiest
<!c ambtcnaarsloopbaan, een gedeelte
vestigt zich als huisarts, een ander deel
als specialist, jaarlijks verliest liet corps
door overlijden, maar toch is een gemid
delde bevolkingstoeneining van 500 zielen
op eiken nieuwen arts ecu geringe toe-
r- tiling cn het is tc verwachten, dat dc
verhouding ongunstiger zal worden.
BIJSLAGEN OP RENTEN
DER R. V. B.
EEN STICHTING UIT DE
BEZITTINGEN VAN HET
K. N. S.
Ingediend is een wetsontwerp tot vrort-
zetting van de betaling der uit dc mid
delen van 't Kon. Nationaal Steuncomité
gekweten bijslagen op renten der (rijks
verzekeringsbank. lu het cenig artikel
worden de ministers van Financ-ni en
van Arbeid. Handel cu Nijverheid gi-
machtig*', do door liet Kon. Nat. Steun
comité, ingevolge dc bepalingen zijner
statuten aan den Staat overgediaccn
bezittingen te bestemmen tot een «lich
ting. welke ton doel heeft
1. Voortzetting van dc uilkccring der
tot 1 Juni lp2ó uit de middelen van het
K. N. S. gekweten bijslagen op diere
renten der Rijksverzekeringsbank, voor
zoover aan die uitkccring bepaaldelijk
behoefte bestaat.
2. Toekenning van uitkccringen van
soortgelijken aard, welke door ove.een-
koir -tigc oorzaken noodig rijn geworden.
Wat dit laatste punt betreft, hl, r i-,
blijkens i'c Memorie van To k b'.lng
de ottd-gepen>ioncerden. wier r-.-itie
eenige gelijkenis vertoont met die der
oude rentetrekkers.
N..g wordt in dc M v. T. me >gc-
uccid, dat de fondsen van het K. N. kop
l-.ct .-ogenblik dat wil zeggen, nadat
het winst saldo van dc N. O. T. reed.- aan
liet K N. S. is overgedragen onge
veer 800.000 beloopcit. niet medegc-
tekend vn drietal aan den Staat ovtr
tc dragen huizen.
INGEZONDEN MEDEDEELINCF.N
a 60 Cent* per re;el.
Gebruik Beschuit van Franken,
Gebruik eafc Franken's Koek
V/aas spaarzaam op tie plaatjes!
Bewaar za goed sti zoek!
De Koek on da Beschuiten
zijn cuik voor Uw geslal.
En Franken's Wedloop-
plaaf jes
zijn straks alom in lal! 23
INGEZONDEN
Voor den inhoud dezer rubriek stelt
dc Redactie zich niet vcrantwoordclm
Van ingezonden stukken, geplaatst
of niet geplaatst, wordt dc kopie den
inzender n et teruggegeven.
M. dc R.
Terugkomend op uw artikel ..Om ons
Heen'' no. 3500 in uw blad van 50 Apr ti
j.l. meen ik als «>ud>Amstcrdamscb
makelaar cn alzoo insider volkomen in
staat tc zijn ook van mijn zijde het
licht tc laten vallen op het verzet va
makclaarszijdc. Ofschoon lid der Ilua;
Icmschc makelaarsvcrceniging. hen i
n et aanwezig geweest op dc vcrgad<
ring. waarin het onthmulingsbcsluit
gevallen is cn heb dus hieraan
medegewerkt.
Hoewel het publiek in dit geschil de
derde belanghebbende i*. is het m.i.
toch dc voornaamste. Het publiek toch
moet gediend worden, niet de notaris»
sen en makelaars.
Wat is toch een notaris? Waarvoor
dient hij inzake verkoop van onroercud
goed?
Op deze vragen is hc! ccnigc ant>
woord: ecu overheidsambtenaar, aange.
steld om als onpartijdige dezen verkoop
tc leiden. Daar echter naast het offi»
ciccle notarisambt, werkzaamheden
voorkomen, die niet of bezwaarlijk
door dc cliënten kunritrn verricht wora
den. is het den notarissen toegestaan
deze werkzaamheden nevens het ambt
tc volbrengen.
Doch is dit laatste, thans niet
ver doorgevoerd? Is voor het opmaken
der veilingsbiljetten en advertentie;;
dc notaris wel dc geschiktste persoon'
Is zijn opleiding ook op het gebied vat
bouwkunde voldoende geleid? M.i
neen. hij is in deze nic: deskundig,
vel moet d-.t dc makclakr zijn, her-
gten dc wet cischt.
liet argument van dc notarissen, dat
hun alle makelaars niet aanstaan. kj:>
m.i. ook al niet dienen, want heeft
een notaris als ambtenaar het recht
criflck uit :c oefenen op iemand, die
door dc Rechtbank tot het makelaars»
ambt is benoemd?
.M.i. niet, wanneer deskundigen
minder bekwaam als zoodanig benoemd
zouden zijn. heeft dit gelegen aan
lichamen, die dc Rechtbank behooren
in te lichten, z.a. de Kamer
Koophandel, de Broederschap der
Notarissen cn dergelijke, terwijl bo»
vendion gegronde redenen steeds ont»
zetting un den makelaar tengevolge
kunnen hcbbcn.
Dc makelaar heboort steeds deskun»
dig tc zijn, niet slechts omdat Je
zulks cischt. maar ook uis publiek be»
lang. Door samenwerking tusscben
notarissen cn makelaars, kan het pu«
INGEZONDEN MEDEDF.ELINGEN
a 60 Cent* per re. el.
bliek alleen gebaat worden.
die it een makelaar na zijn ervaren
ondanks zijn deskundig optreden
ook door advcrtccrcn enz. niet tot
onderhandschon verkoop kan slagen,
dan adviseert hij zijn cliënt doorgaans
tot publieke veiling over te gaan.
Dit geschiedt overal, behalve te liaar»
km. omdat hij daarmede zijn werk»
zuamheden uit-luit en tevens zijn ver»
diensten, terwijl hij het vaak is gc»
wecst die iuisc tot ccn veiling heeft
geadviseerd.
Jn plaats van met de wettelijk aan»
stelde makelaars samen tc vferken ir>
het belang v.111 het publiek, worden
t door ilc heeren Notarissen je»
lijk gesteld met de scharrelaars in
huizen cn bureaux, die feitelijk met den
hjnd.-l in onroerend goed niets uit»
staand' hebben. Het percentage door
het publiek te betalen, wordt niet
honger als thans. Jaar alleen een ver»
sch'iiving van werkzaamheden plaats,
vindt.
I)c notaris krijgt minder tc doen.
derhalve is het billijk, dat zijn salaris
ook minder wordt; echter zal door
dc goede samenwerking do bloei der
publieke veilingen toenemen, waar*
door iu het totaal do salarissen vooruit
in plaats van achteruit gaan. dit ia
ook het inzicht van diverse Amater»
damsche notarissen.
Woningbureau
Nassaustraat IS.
Bij zijn opmerkingen over dc make»
laars vergeet dc geachte inzender, dat
dc benoeming van dc makelaars pas
na dc wet van 1922 door dc Rechtbank
geschiedt. Vóór dien tijd werden inakc»
laars'(alleen in onroerende goederen)
door den Raad benoemd.
Redactie,
KOLONlëN
HOE KAPITEIN PARIS SNEUVELDE
Omtrent iScn aanval in Kloeèt, waarbij
Hb!d. «jog de
welko duidelijk
hier :o lat
aan ecu pattirul-er adirljver.
-Ie omvangen door iemand, dio
nauw mol
■Arjeli ij gelieerd.
..Het vu
rat ilnppcre mannen, -I t met
kapt. Pm'
ei redenongeveer 13 «ovn 40
a :0 A je
er*. Het commando werd vier
malen cjv<
rgeoomen, hel laatst door ecu
nnlen .«ui
aat. Dc twee, die ongewon-1 ge-
bleven «a
cn. e tonder» rug aan rug eu l*-
letten, dot
r hun vuur. dat de gewonden
ijand werden afgemaakt.
Kap:. 1'
r.» zou geen «ebooneren dood
list 'nor
"''J «*-•'. off!.-ie*: -
pu'.-.iceeid
vcrL regen
i'ï -•'•
meerdert -
e u-s .*•.- r 'Je gel-CUItcn
die zich tc
r Wemkust afspvieti."
BURGERLIJKE STAND
HAARLEMMERMEER.
Bevallen: .1 \V. Oostwoudcr—Luijt,
dochter; KrooncVlasman. zoon;
L. HofmanBatenburg, dochter, ti. v.
d. Klauw—Valentijn. dochter; H. Bruij.i
BD.auw. dochter: P. G. Dekker—
Witte Icvcnl. dochter; J. A. Titvan
der Mc ij. dochter.
Overleden: Willem Buis. 65 ji gc»
huvvd met J. van Zanten; Jacob
b'ootcn. 60 j. gehuwd met P. J. Heer*
mans; Grietje .Sepers. 5 maanden, doch»
ter van J. L. C. Scpcrs; Willem van
st. 60 j. gehuwd met I. Koos.
Deze vrije overzetting van d.
Fngr'.schc waarschuwing ..Shut your
mouth and save your life", destijds
door dea leek Catlin aan zija land*
ge.-.ootcn gegeven, mocht wel ccn eere»
plaatsje hebben tusschen dc veie raad'
gc vingen aan hc; publiek, ook var. ge
neeskundige strekking, die mer. tegen
woordig zoo overal verspreid aantreft.
Hoewel ook de mei.cus dikwijls asn.
leiding heeft zedelijken raad uit i:
deelen en hij ook zonder het tc v il
len steeds weer als geestelijk adviseur
moet optreden, is hier toch een z-j;->e:
lichamelijk, zoo men wil materieel doe!
beoogd.
De uitdrukking is geenszins ccn
variatie van dc overigens zoo kostbare
spreuk: Spreken i* z.iver. zwijgen s
goud. Zij blijft gchcc! op lichamelijk
gebied. Zij verbiedt ook voistrekt niet
het spreken, hoewel daarbij natuurlijk
uc mond moet worden geopend, rr.aar
bedoelt alleen dat gedurende de nor
male rustige ademhaling de ir.cnd dient
moet blijven, dat de lucht er niet 00-
heen mag gaan cn derhalve haar weg
moer nemen door den. neus. De neus
diere voor de ademhal ng. de mor.-!
voor de voedselopneming er bovendien
voer het -preken. En alleen geduren
de het spreken en die gevallen
waarin dc weg door den neus met
ruim genoeg mocht wezen, dicnc hc;
mondkanaal als toegangsweg voor de
ademlucht.
EEN GESLOTEN MOND
HOUDT U GEZOND.
Ook 70nder verdere bewijzen voor
dc noodzakelijkheid hiervan en voor
de juistheid van d. krasse uitspraa
van Cstiin die het behoud van hc*
leen afhankelijk s;ci: van het gcslo'c;.
houden van den mond. zal het toch san
ieder duidelijk zijn. niet alleen dat een
open mond verre var. f;aa: staa*. ja
relfs aan vele aangezichten een minder
snuggere uitdrukking geeft, maar ook
dat h-t ademen door den mond dade»
lijk onaangename gev oelens aan de 1 p»
pen. tanden, teng. ji tot in dc keel cn
dieper veroorzaak*
Ten c-idc deze zoo snel intredende
symptomen, zeker bekend aan ieder,
die gewend is cenigszins acht te geven
op dc verschijnselen die zich in zijn
lichaam afspelen, wat beter tc lccren
begrijpen, is het noodig iets tc vertel
len omtrent dc beteekenis van den ncu»
voor dc' ademhal::.g. Immers het ade
men door den mond schaadt riet alleen
alle dcclcn van iiet daarbij ten on
rechte gebruikte kanaal, maar het laat
tevens ongebruikt een weg, die kiaa-,
blijkeitjk bestemd is om voor dat dot!
gebruikt te worden, die er zee.- bijzon»
dere inrichtingen voor bezit, niet in
het mondkanaal aanwezig en die daar.
door beschutting kc 1 verieenen aan de
diepere luchtwegen (keel. strotten
hoofd. luchtpijp, longen), ccn beschut»
ting die dc mond slechts uiterst gc»
brekkig of in het geheel niet kan gc»
In dc eerste plaats dan bevindt srieh
in den neus het rcukzintLig. dat dear
geplaatst is eis een wachter aan den
ingang van onze longen cn vvaa-door
«ij terstond gewantschuvv.J worden
wanneer cr zich in dc ademlucht stof
ten bevinden die dat reukorgaan prik»
kelen.
Dergelijke riekende stoffen kunnen
schadelijk zijn. soms levensgevaarlijk
zoedat de behoorlijke ademhaling door
den neus levensreddend kan werken;
?ii kunnen oittuurhjk ook van andere:-,
aard n zoadat clc waargenomen reuk
mogc.ijk ons koud Iaat mogelijk ook
ccn zeer nuttige of aangename bood»
^sch.-ip brengt. De prikkelende geur van
welbereide «pijzen mag hier genoemd
«orden als eer. voorbeeld ven wat aan»
genaam cn nuttig tevens is. daar ;m»
mers de goede geur r.ict alleen doet
v atertanden maar bovendien al dc
maag aanzet tot de lc-. .-ring van het
maagsap dat straks moet dienen ter
vertering kan de met smaak genoten
spijs.
W ie niet door den neus kan ademen,
mist dc reuk. mist daardoor ook der:
geur der spijzen, voor hem smakeif alle
«pij/en als stroo, hij za! minder sma
kelijk eten cn zijn voedsel minder gocJ
vcrtccren. Doch ik wil niet spreken
over reuk en sm iak cn moet dus ver»
der gaan met mijn opsomming van
hetgeen in den neus geschiedt met dc
ademlucht.
Kort gezegd dan zijn het drie bewer»
kirgen die de lucht in den neus onder
gaat. Dc lucht wordt in den neus
verwarmd, bevochtigd en g c*
r^ i r. i g d.
Nood is die verwarming omdat dc
mensch leeft in iucht van zeer verschil
lende temperatuur, doch gewoonlijk la»
gcr dan zijn eigen lichaamstemperatuur
van 57 gr. Celsius. En wanneer nu
lucht van lagere temperatuur diep in
dc longen zo-j doordringen dan zouden
die dcc.cn der longen waarin eigenlijk
dc ademhaling geschiedt. (dc opne
ming van zuurstof uit dc lucht, de af*
giftc van koolzuur uit liet bloed) hun
werk niet kunnen verrichten, /.ij kun-
ijcn dat alleen binnen zeer beperkte
tcmpcratuurgrcnzcn. namelijk om cr.
bij 37 gr. C'.
In den neus nu kan die verwarming
goed geschieden, doordat dc lucht in
den neus in aanraking komt met eer,
zeer groot slijmviicsoppervlak dat rijk
voorzien is van bloedvaten.
liet ii.wesdige van den neus is tc
vergelijken met dc radiatoren van een
centrale verwarming, waar langs dc
koude buitenlucht strijkt om daarna
voortdurend in ccn lokaal binnen tc
kopicn. Zoo komt dan ook dc buiten»
lucht, na door den neus te zijn gepas
seerd. in de keel aan. verwarmd tot
35 a 36 gr. C.. zoodat zij dan door ccn
nog slechts geringe rijzing het gc»
wcnschtc optimum van 37 gr. bereikt.
Strijkt dc lucht door het korte
rechte mondkanaal, dat lang niet zoo
rijkelijk van bloedvaten 15 voorzien,
dan wordt deze ver«nrm;ng niet zoo
volkomen bereikt. Welke schade te
vens a.»n dc verschillende dcclcn van
het mondkanaal wordt aangeb.acht.
laat ik hier voorloopig onbesproken.
Dc tweede taak van den neus is dc
ademlucht te bevochtigen. Nagenoeg
onder alle levensomstandigheden, in
alle kl maten en bu alle temperature::
moet in den neus aan dc lucht die wij
inademen waterdamp worden toege*
vocgd. Slechts wanneer de luchttem
peratuur 37 gr- C. of daarboven zou
zijn cn de lucht zou zwaar verzadigd
zijn met waterdamp, slechts dan zou in
den neus geen water aan die lucht be
hoeven tc worden afgestaan. Daar dit
cchtcr nagenoeg rooit het geval :s. kun
ncn wij practisch gesproken wel zeg»
gen dat de neus altijd waterdamp moet
leveren aan de ademlucht. En wanneer
wij dan óök hooren dat vochtige lucht
zoo schadelijk is voor do gezondheid
kan dat onmogelijk liggen aan haar
vochtgehalte, daar immers in onze Ion»
gen, waar die lucht ccn temperatuur
vair 37 gr. C. heeft verkregen, zij ver
zadigd 1- met vvatetdamp. Ademen wij
nu koudere lucht in. wat reeds in on
ze gematigde luchtstreken nagemgg ai-
tijd het geval is. dan moet aan die kou»
dere lucht 'nccl wat waterdamp worden
toegevoegd, om haar daarmee te verza
digen voor dc temperatuur van 37 gr C
Warme iucht kan veel meer waterdamp
bevatten dan koude, evenals in warm
water veel meer suiker oplost dan in
koud.
De met waterdamp vcizadigde lucht
van 37 gr. C. is nu in dc longen geens»
zins schadelijk, maar die verzadiging
met waterdamp is noodig. daar unders
aan het slijmvlies van dc longen zelf
water zou worden onttrokken, waarvan
uitdroging cn dientengevolge slechte
functie het onvermijdelijke gevolg zou
zijn. Laat ik hier tusschen haakjes mo
gen bijvoegen dat de schadelijkheid v.iii
vochtige lucht, die du* niet ligt in het
vocht zelf dat met die lucht ons li*
chaam binnentreedt, toch wel verband
houdt met dat vocht. Immers in droge
lucht is geen groei mogelijk, ook geen
troel van ziektekiemen; alleen in voch
tige omgeving kunnen dc ziektekie
men tieren- Daarom bestaat er dus we!
degelijk reden het vocht uit onze hui
zen tc weren. Zor.iicbt cn goede venti
latie zijn de beste middelen om voch
tige huizen droog cn zoover mogelijk
klcmvrij tc maken-
Maar het vocht op zich zelf. dc wa
terdamp als zoodanig het water dus,
behoeven wij gelukkig r.ict als schade»
-uk tc beschouwen. Integendeel het is
ccn onmisbare voorwaarde voor ons lc»
ven evengoed als voor het leven van dc
ziektekiemen. Maar terwijl wij het wa
ter met graagte in ons lichaam opnc»
men, ook in den vorm van watcidamp
in onze ademlucht. willen wij tevens
aanwezige ziektekiemen graag het in»
dringen beletten.
Di is nu juist dc derde functie van
cscn neus, het reinigen van dc adem»
lucht voor zij wordt toegelaten tot do
longen.
Noch het bevochtigen van dc adem»
lucht, noch bet reinigen daarvan, dat
wil zeggen het stofvrij cn ook kitmvrij
maken kan door den mond zoo goed
vorden verricht als door den r.cus. De
neus bezit voor beide functies bijzon
dere inlichtingen die dc mond mist.
zoodat de neus door dit werk niet
wordt geschaad doch dezelfde blijft,
terwijl dc mond het werk waarvoor
hij niet geschikt is. slecht verricht cn
er tevens zelf in hooge mate onder
lijdt.
Welke dc inrichtingen zijn die den
neus voor dc bevochtiging cn reiniging
geschikt maken cn welke scludc het
mondkanaal cn dc diepere dcclcn lii»
den als dc lucht door den mond bin
nentreedt wil ik gaarne later nog eens
vertellen.
Voorloopig druk ik u nogmaals op
het hart
Een gesloten mond
Houdt u gezond
Dr. G- H. AJL
Haailcm, 3 Mei 1926-
1.DF.R.
