Haarlem's Dagblad | 1926 | 27 juli 1926 | pagina 10

GEMENÖD
NIEUWi

VAN DEN ARBEID.

PERSOVERZICHT

HAARLEMSCHE SCHILDERS VAN
DEZEN TIJD

HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 27 JULI 1926

RAADSELACHTIGE
DIEFSTAL OP EEN SCHIP

AANGEGEVEN DOOR EEN
DUITSCHE DAME.

De -politie van het bureau Katten»
burg tc Amsterdam, hee-ft sedert ce-ni*
gen tijd een raadselachtig geval, een
scheepsdief-scal bet?effen de. cm-denha-n*
een. De directie van de Holland Oost»
Afrfkalijn ontving van een Duitsche
dame. die te Bussum woonachtig is.
een schrijVen, Kv aar in zij mededeelde,
da: haar aan boord van -het stoom»
schip ..Vlieland" tijdens een reis van
OosUAfrika naar Holland, papleren
a n groote waarde ontstolen waren.
De directie stelde een onderzoek in.
doch hieruit bleek, dat niemand iets
van hc: geval wis: en dat de dame zich
zelfs tijdens de reis niet bij den gezag»
voerder had baklaagd aangaande een
diefstal. De eisch om sahadevergoe»
ding. die de dame aan de directie ge»
steid had. werd dan ook afgewezen.

De dame wendde zicth vervolgens
schriftelijk tot de justitie te Am-ster»
dam, die op haar beurt aan de -politie
van het bureau Kattenburg verzocht
een ondcïzoek im te stellen. Zoo werd
dan in de eerste plaats de klacht van
de dame opgenomen. Zij deelde vo-1»
gons de Tel. mede, dat zij in 'naar bezit
had gehad een opdracht van haar echt»
ge-noot, een Hollander, die te Fransoh
Kameroen woonachtig was, om met
bepaalde personen in overleg te t-re*
den aangaande gelden voor te exploi»
teeren tabaksplantages in Kameroen.
Het schijnt dat daar uitnemende tabak
geteeld ban worden; een -monsterrol»
lectie, die te Amsterdam ontvangen
werd. moet zeer gunstig beoordeeld
zijn. Een andor papier, dat zij zeide tc
vermissen, was een te&ken-rng. de ver»
kaveling van gronden aldaar betreffen»
de. Een contract, dat er bij was. had
volgens haar opgave althans een waar
de voor haar van f 5000, voor een
tweede van een zelfde bedrag en voor
een d^'den persoon van f 10.0C0.

De onderneming zou den naam dra»
gen van haar en van haar echtgenoot.
Gebleken is. dat de dame tegen den
gezagvoerder, noch tegen andere op»
varenden iets heeft verteld van den
diefstal. Zij zeide te zeer overspannen
geweest te zijn om de zaab aan te ree»
ren. Zij -rs van haar reis naar Duitsoh»
land vertrokken en pas bij haar terug»
komst in Holland heeft zij de directie
der maatschappij geschreven.

De -gezagvoerder, door de politie ge»
boord, verklaarde verbaasd van niets
te weten en zeide, dat de diefstal on»
mogelijk kon hebben plaats gehad.
Ook de eerste officier deze werd
zelfs door 'klaagster als de dader --an*
gewezen zeide evenmin van -iets te
■weten. Deze personen en andere sohe»
pelingen wezen echter op het e-:
aardige gedrag van de dame, die te»
rug gekeerd was, omdat het klimaat
nie: bevorderlijk was voor haar toe»
stand De politie heeft haar verschil»
lende malen gehoord. Ten einde in
deze zoo zonderlinge em raadselachti»
ge zaak zelfs de kleinste vergissingen
te voorkomen heeft zij er zorg voor
gedragen, dat steeds meer dan één per»
soon bij het verhoor tegenwoordig
was. Dit had mede plaats, omdat de
verklaringen van de dame niet altijd
even duidelijk waren en intusschen nog
niet duidelijk zijn geworden.

Van diefstal is nog niets kunnen
blijken. Ook is niets gebleken van de
eventuecle waarde van papieren.

DOOR EEN AUTO AANGERE*
DEN?

Op het Stationsplein in Den Haag is
de 54»jarige H. W., uit Rotterdam on»
wel geworden: hij werd in bewuste»
loozen toestand naar het gemeente»
ziekenhuis aan den Zuidwai vervoerd.
W. heeft aan een dokter van den ge»
neeskun-digen dienst verklaard, tus»
schen Delft en Rotterdam door een
auto te zijn aangereden. Na zijn aan-rij»
ding was hij in een auto-bus gestapt.

waarna hij bij aankomst te Delft we»
der om onwel werd en daa-r door een
poli-tic dPkte-r werd behandeld. Per
trein heeft hij daarna de reis naar Den
Haag voortgezet. W. heeft een zware
hereons-ohuddiitag -gekregen ein klaagt
over inwendige pijnen. Bij de pol-i-tie te
Rotterdam, Schiedam en Delft is intus»
sohen van een aamrijidii-n-g -niets bekend.

NEDERLANDSCHE
STUDENTEN TE PARIJS.

STICHTING VAN EEN TEHUIS.

Onlangs is melding gemaakt van een
gift, om de stichting van een tehuis
voor Nederlandsche studenten in de
cité universitaire te Parijs mogelijk te
maken. De heer A. Preyer ging voor
met een bedrag groot 5000 pond. Deze
milde schenking is thans in allen vorm
vastgelegd waaromtrent het volgende
kan worden meegedeeld.

Naar men weet, is het initiatief van
deze internationale studentenstad in 't
zuiden van Parijs van den heer Deutsch
de la Meurthe uitgegaan. Voor de Bel»
gen en de Canadeezen o.a. werden al
huizen opgetrokken. Het Nederland»
sche zal voor bewoners van moeder»
land en Indonesiërs bestemd zijn, stu»
denten aan alle hoogescholen, dus niet
slechts de Academie van Parijs, die
kortweg Sorbonne wordt genoemd,
maar ook aan de groote kunstinstituten
en vrouwelijke zoowel als man-nelijke
studenten kunnen bevatten. Het zal
„college des hollandais et indonésiens"
heeten en verrijzen ter nagedachtenis
van eersten luitenant Arthur Preyer
zoon van den schenker, die 18 Aug.
1918 aan het Fransche front sneuvelde
Het komt onder een bestuursraad van
12 personen uit beide landen, bij wie
de Nederlandsche gezant en de rector
der universiteit. Oud»minister Honno»
rat heeft zich voor een en ander veel
moeite gegeven en de heer F. Vree de,
directeur van het centre d'études
franco»hollandaises, is voorloopig als
directeur aangewezen. Indien niet b-.a*
nen ongeveer een jaar nieuwe midde»
len ontvangen worden, die op zijn
minst aan de reeds ter beschikking ge»
stelde gelijk zijn, kan de ontvangen
som worden gebruikt voor de inrich»
ting van een overeenkomstig tehuis in
een ander land.

vam doen nog zal worden getolereerd doo\
Volk en Volksvertegenwoordiging. De Ne
derlandsche industrie verkeert ip allesbe
halve gunstige omstandigheden. Eui nog
6teeds worden niet onbeduidende bedra
gen uit de schatkist geput ter voorziening
in de behoeften der werkloozen. Het doet
vreemd aan, te ervaren, dat het Rijk, zich
eenerzijde veel kosten getroostend tor be
strijding van de werkloosheid, anderzijds
de militaire autoriteiten vrij spel laat bij
het doen van aankoopen in het buiten
land. Is hier niet iets te doen voor de
Vereeniging „Het Nederland jolie Fabri
kaat" en de ,,Xed. Fabrikantenvereen."

NED. BOND VAN PERSONEEL IN
OVERHEIDSDIENST

Wij maakten al melding van het 25-j"a_
rig bestaan van den Algemeenen Ned.
Bond van personeel in Overheidsdienst.
Ter gelegenheid daarvan had Zaterdagmid
dag te Amsterdam een druk bezochte re
ceptie plaats.

Onder de aanwezigen waren behalve
vertegenwoordigers van bij he? N. V. V.
aangesloten organisaties onder meer de
wethouders De Miranda en Wihaut, en de
directeuren van de Hamdehin richting, de
gemeentereïntging, de Arbeidsbeurs en
Bouw er. Woningtoezicht. De heer Sten
huis die de gelukwensohen van het N. V.
V. overbracht, bood namens die vakcen
trale een lichtkroon aan voor de beetuure.
kamer van den Bond.

Namens het gemeentebestuur van Am
sterdam sprak de wethouder Wibaut,
waarnemend Burgemeester. Deze bood de
gelukwenschen aan van het dagelijksch
bestuur der gemeente. Hij uitte de hoop,
dat het den Bond in samenwerking met
de overige organisaties mag gelukken het
Georganiseerd Overleg te maken tot een
instituut dat niet alleen den werkgever en
den werbnemeT bevredigt, maar ook de
heele gemeenschap.

Van do andere sprekers r.oemen wij den
heer Kleerekoper, die sprak namens het
partijbestuur der S. D. A. P. en den -heer
•Ian van den Tempel, aie sprak namens
de soc. dem. Kamerfractie.

HET CONFLICT OP „T»E SCHELDE"
TE VLISSINGEN

Aan de ongeveer 60 stakende nageljon
gens op de Kon. Maatschappij „De Schel
de" is. naar we reeds berichtten, door de
directie ontslag aangezegd.

Ook door de klinkers is het werk neer
gelegd, zoodat nu door ongeveer 300 man
wordt gestaakt. Door ongeveer 16 Iklinkers
wordt nog gewerkt; deze zijn georgani-

LEGERAANSCHAFFING IN
HET BUITENLAND.

KAN DAT NIET IN ONS
LAND?

Do Avondpost schrijft

Reeds dikwijls is van verschillende zij
den geklaagd over het tfeit, dat voorna
melijk door de militaire departementen
benoodïgdheden voor leger en vloot uit
het buitenland worden betrokken,
de Hollandsche industrie evengoed in
staat zou zijn dergelijke leveringen te
doen.

De militaire autoriteiten schijnen zich
aan deze alleszins te billijken klacht heel
we:r.ig te storen.

Kort geleden deelden wij mede, dat door
een Düsseldorfsche firma een vliegtuig-
loods is geleverd aan de militaire lueh:
vaart af deeling, terwijl toch dergelijke
loodsen zeer wel in ons land zijn te krii
gen.

Thans weer kwamen wij in het bezit van
een schrijven van den hoofd-intendant aan
zijn ondergeschikte verpleglngsofsicieren
(schrijven van 14 Juli '926), waarin deze
mededeelt, dat hem gebleken is. dat bij ge.
centraliseerden aankoop in heb bui ten-
land van verschillende machineonderdee.
!en aanmerkelijke besparing van aanschaf
finkskoeten kunnen worden verkregen, re
den waarom aan bedoelde verpleg'mgeof
fïoieren wordt verzocht met spoed op
gave te doen van de benoodigde maehine-
onderdeelen, welke onderdeelen dan, door
de zorg van den directeur van het Cen
traal Magazijn zullen worden aangeschaft.

Wij vragen ons af, hoe lang deze wijze

seerd in de Chr. en R.K. bonden, welke
geadviseerd hebben aan het werk te blij
ven. Of dit bij .voortduring van het con
flict langer mogelijk zij-n zal, valt te be
twijfelen.

Wanneer de staking blij.ft aanhouden,
zal dit voor het geheele personeel der
„Schelde" groote gevolgen kunnen hebben

INT. FEDERATIE VAN CHR. TEXTIEL-
ARBEIDERS

Iïet congres der Internationale Federatie
van Christelijke Textielarbeiders dat 24, 25
en 26 Augustus te Antwerpen zal worden
gehouden draagt een bijzonder karakter,
daar dan herdacht zal worden het feit dut
35 jaar geleden de internationale van
Christelijke textielarbeiders werd opge
richt. Het ledental van deze oude Chr. ar.
beidersinternationale bedraagt thans on.
geveer 20.000.

De agenda bevat, behalve de verslagen
van secretaris en penningmeefter, een zeer
uitvoerig overzicht van den secretaris over.
de verhoudingen in de organisaties en de
textiel industrie der verschillende lar.den
benevens een drietal belangrijke icferaten
n.l.: betaalde vacantiedagen in de textiel
industrie, door den heer Schutz (Tsjecho-
Siowakië)de fabrieksarbeid der gehuwde
vrouw en zijm gevareai door Fraulem Woi-
tasky (Duitsehland) en wettelijke bescher.
m mg van vrouwelijke en jeugdige perso
nen in de textielindustrie door den heer
'Ekkel (Nederland).

GEEN CONFLICT BIJ JURGENS
MARGARINEFABRIEKEN

De afdee'.ing Oss van dem Ned. R.K. Fa
brieksarbeidersbon d in vergadering op Za
terdagavond bijeen, nam met algemeene
stemmen het voorstel der firma aan, om
het loom te brengen van f 20.50 op f 23.50
per week, met een kindertoeslag van 25 ct.
vanaf het eerste kind.

HET CONFLICT BIJ DE LIJM EN
-GELATINE FABRIEK

De vorige week heeft de burgemeester
vam Delft, mr. G. van Baren, in het con
flict aam de lijm- en gelatinefabriek al
daar aam beide partijen een bemiddelings
voorstel voorgelegd. Nadat dit voorstel
Maandagochtend van de zijde der stakers
was aangenomen, beeft ook de directie het
aamvaard, zoodat het conflict is geëindigd.

DE ENGELSCHE ZEELIEDEN

De bond van Engelsche zeelieden heeft
te iLonden vergaderd. Na ampele bespre
kingen is met groote meerderheid een be
stuursvoorstel aangenomen om zich van
den Internationalen Bond vam transport
arbeiders af te scheiden, eulks als gevolg
van het door dien bond bij de algemeene
staking ingenomen standpunt.

DE VERBORGEN GOUDSCHAT

Naar wij nader vernemen, bedraagt de
gestolen som van den in het bosch van
het landgoed Laufenburg verborgen
goudschat, toebehoorende aan de firma
Williams Prym te Stelberg, 160.000 goud
mark. Het goud was in zinken kistjes
verpakt. Eerst was de schat begraven op
het fabrieksterrein der firma, later in
het bosch.

Op bevel van de justitie te Aken zijn
aldaar gearresteerd dfe secretaris der di
rectie, de heer Frings, die tal van jaren
bij de firma in dienst was en een onbe
perkt vertrouwen genoot. Verder de
houtvester, de pachter en nog meerdere
personen.

De firma heeft beslag doen leggen op
de eigendommen van de zich in voor
arrest bevindende personen.

Voor maanden was de diefstal al ont
dekt.

Men had het goud in den grond ge
stopt, toen in 1918 de revolutie uitbrak.

EEN JANBOEL.

Elk jaar herhaalt zich in Sovjet»Rus«
land dezelfde geschiedenis; de autoris
feiten, die alles voorzien, alles stelsel»
matig organiseeren, voor alles plannen
uitwerken, zijn niet in staat de meest
eenvoudige dingen te voorzien. Elk
jaar. aldus het Hbld., zoodra de nieuwe
oogst naar binnen gehaald wordt ont
staat er een nijpend gebrek aan zak»
ken, blijkt het, dat de regeering niet
gezorgd heeft voor touwtjes om de zak
ken vast te binden enz.

Ook dit jaar herhaalt zich deze ge»
schicdenis. De „Ekonomitsjcskaja
Zjiznj".vertelt, dat de oogst nauwelijks
was begonnen of uit verschillende ge»
deelten des lands begonnen telegram»
men binnen te komen, waarin om toe»
zending van zakken en van touw wordt
gesmeekt. De Ekonomitsjeskaja Zjiznj
schrijft naar aanleiding daarvan, dat
het toch tijd was om te weten, dat bij
het binnenhalen van den oogst zakken
en touwen noodig zijn, dat het toch

heuscK niet zoo een heksentoer was er
bijtijds voor te zorgett. In den Kauka»
sus, waar nu reeds geoogst wordt, zijn
de boeren zoo overtuigd van de on»
macht der regecri-ng om zelfs voor zul»
ke kleinigheden tc zorgen, dat zij nu
zakken van schapenvachten maken.
Tenslotte zijn er ook geen graanschu»
ren. ITct graan wordt dus buiten op»
gestapeld cn aan de uitwerking van dc
telle zon en de slagregens blootgesteld.
De Ekonomitsjeskaja Zjinzj schrijft
aan het slot van zijn beschouwing het
volgende: „Dat alles is geen nieuws
meer cn het was toch niet moeilijk zich
voor de campagne voor te bereiden. Er
werd ook verleden jaar hierover veel
gesproken en geschreven. Niets heeft
echter geholpen.

ONGELUKKIGE LIEFDE.

Op een uitstapje door Zuid»Frankrijk
ontwaarde een te Parijs studcercnde
Chinees een beeldschoon Fran^aisetje,
werd op slag tot over de ooren verliefd
en vroeg haar in zijn kocterwaalsch om
een rendezvous. Het meisje wees hem
lachend af en vluchtte naar het pen»
sionnaat, waar zij thuis hoorde. Nu ver»
schijnt dezer dagen de verliefde Zoon
des Hemels bij de directrice van het
pensionnaat, cn vraagt verlof, zijn
„vlam" te mogen spreken. Dc direc»
trice weigert. Zij kan niet toelaten, dat
haar kwcekelingen hcerenbezoek ont»
kamer bevinden. Deze loopen regelrecht
regel mogen de jonge dames zich alleen
door vriendinnen laten opzoeken.

Onmiddellijk snelt dc Chinees naar
een dames»klcedingmagazijn, verwisselt
daar van klecdij en verlaat als gracieu»
ze jonkvrouw den winkel. Dc eigenaar
waarschuwt dc politic, daar hij vreest,
dat die vreemde snoeshaan een mis»
daad in den zin heeft. Als nu de Chi»
nees, als dame bij de directrice toegang
verzoekt, bemerkt hij tot zijn verbazing
dat ondanks het beweerde heerenver»
bod, twee mannen zich in de directrice»
kamer bevinden. Deze oopen regelrecht
op hem toe en rukken hem dc kleeren
van het lijf om hem te ontmaskeren.

De Parijsche universiteit, die den vol»
genden dag van de filmgroteske van
haar Chineesje hoort, stelt zich voor
diens vrijlating op de bres, maar ver»
krijgt die alleen op voorwaarde, dat
de gele heer met de eerstvolgende ge»
legenheid het land verlaat.

En zoo zien wij, aldus dc Tel., den
verliefden Hemeling door ambtenaren
naar Calais begeleiden, vanwaar hij
diepbedroefd en huilend als een klein
kind in de richting China wegstoomt..

OM NAAR BUITEN TE
KUNNEN.

De burgemeester van Berlijn, Scholz,
heeft voorgesteld ook in Duitsehland
de instelling van het weckend in te
voeren, zooals die reeds bestaat in En»
geland en Frankrijk, en den Zaterdag»
middag vrij te geven, zoodat een ieder
de stad kan verlaten en den Zondag
buiten kan doorbrengen.

Dit plan is, zooals de Berlijnsche
correspondent van dc „Frankf. Z." con»
stateert, in de Duitsche hoofdstad in
het algemeen niet erg in den smaak
gevallen.

Het „Berl. Tag." publiceert het resul»
taat van een rondvraag over de quaes»
tie, Waarin het blad een aantal stem»
men geeft uit industrie» en zakenkrin»
gen. Daaruit blijkt, dat enkele groote
ondernemingen net vroege sluitingsuur
voor hun beambten reeds hebben in»
gevoerd; voor de arbeiders echter
wordt deze regeling in het geheel niet
toegepast. Het oordeel van dc verschil»
lende industrieelen loopt zeer uiteen.
Sommige meenen, dat het voorstel voor
dit jaar te laat komt. Maar alle zijn
van oordeel dat de maatregel eventueel
moet worden ingevoerd voor allen of
anders niet. Daar schuilt de groote
moeilijkheid.

De „Vorwarts", die zich ook over de
quaestie uitlaat zou duidelijke voorstel»
len uit werkgeverskringen willen afwach
ten en wijst er op, dat de moeilijkheden
j van het overigens toe tc juichen plan
van den heer Scholz riet moeten wor»
den onderschat. Bij de 4S»urigc werk»

week zouden de Zaterdag en wellicht
Maandagochtend wegvallende uren op
de overige werkdagen moeten worden
ingehaald, daar anders de arbeider zijn
loon voor die uren der een zou. Dit
laatste is onmogelijk onder dc gegeven
omstandigheden. Weekenden bcleekent
zoo mogelijk met vrouw cn kinderen do
stad verlaten. Dat kost meer geld dan
thans reeds veel employés daaraan kun
nen geven. Komt daar dan nog bij het
verlies van verloren uren dan blijven
de vrije Zaterdagmiddag cn Zondag
wel over, maar de mogelijkheid om met
dien tijd wat te doen, zou vervallen.
Toch hoopt men algemeen, dat er een
oplossing zal kunnen worden gevonden
cn dat in de toekomst vooral in de
warme zomermaanden meer Berlijners
dan tot dusver daartoe gelegenheid
hebben. Zaterdags naar buiten zullen
kunnen trekken.

EEN GOEDE VANGST.

De Fransche politie meent de hand
ic hebben gelegd op de voornaamste
leden ecner bende, die zich toelegt op
het vervaardigen en verkoopen van
valsche postzegels, door dc arrestatie
van een Zwitser, zekeren Pascke, cn
zijn vriendin, Antoinette Le Clerc, een
pseudo»gravin, die zich bovendien on»
rechtmatig tooit met het Legioen van
Eer.

Het tweetal werd dezer dagen, toen
het uit Zwitserland over de grens
kwam aan gehouden. In het bezit der
arrestanten werd een belangrijke ver»
zameling postzegels gevonden o.a. van
Mauritius en Kaap Verde, benevens
oude Fransche zegels. Volgens kenners
zou de verzameling, indien zij echt
was, een waarde van verscheidene hon»
derdduizenden francs vertegenwoordï»
gen; maar tal van zegels bleken valsch
te zijn. Pasche heeft niet kunnen ver»
klaren hoe hij er in geslaagd is na en»
kele jaren te Montpcllier het beroep
van drukkersgezel tc hebben vaarwel
gezegd, aan een dure auto en een kost*
bare postzegelverzameling te komen.
Zijn gezellin is herkend als een vrouw,
die enkele jaren geleden van haar man
is weggeloopen na hem een mooie ver»
zamcling zeldzame postzegels te heb#
ben ontstolen. Deze verlaten echtge»
noot is intusschen ook reeds aangehou»
den wegens vcrvalsching van postze#
gels.

RAMP TE WHITESVILLE.

De Amerikaansche bladen bevatten
tal van aangrijpende bijzonderheden
omtrent een ramp te Whitesville in
den staat Virginia, waar Zaterdag jl,
een brug is ingestort met buitengewoon
noodlottige gevolgen.

Te tragischer was het voorval, waar
het de overgang bcteckendc van een
feest naar een ramp. Op dc houten
brug over de Coal»rivier verdrong zich
een dichte menigte, ten einde de wed»
strijden gade te slaan, welke door boo»
ten met een gccostumecrde bemanning
op de rivier werden gehouden. De
avond was gedaald, zoodat weinig meer
dan ed lichtjes der booten zichbaar
was.

Plotseling, zonder dat een voor de
menigte hoorbaar waarschuwend ge*
kraak was vernomen, bezweek de brug;
onder den druk der menschenmassa
knapten de balken af cn allen stortten
omlaag, deels in het water, deels op
de met rotsblokken bezaaide oevers.

Honderden personen, die het water»
feest van de oevers hadden gadegesla»
gen, maakten terstond een aanvang met
het reddingswerk, doch ten gevolge
van de duisternis, het gebrek aan orga#
r.ïsatie bij het reddingswerk en de pa»
niek onder de slachtoffers ondervonden
7ij bij hun pogingen de grootste moei»
lijkheden. De fakkels, die bestemd wa»
ren voor de verlichting van het feest,
wierpen thans een luguber schijnsel op
de bloedende en gekwetste gewonden
en de blecke dooden. De veertig ge»
kwetsten werden in allerijl naar het
ziekenhuis van Whitesville overge»
bracht, dat evenwel niet groot genoeg
bleek, zoodat ook in de aangrenzend©
huizen gewonden moesten worden op»
genomen.

H. M. SAVRIJ.

Met H. M. Savrij geraken wij eigenlijk
eerst thuis; cn zijn we aangeland bij
een wasch»echten Haarlemmer, wiens
naam al eeuwen lang met verfwaren
verbonden was. Of Roelant Saverij een
voorvader van onzen schilder was, zal
misschien nog bewezen moeten worden.
Maar zeker had hij een vader, die de
kunst diende en ze met groote zor«*
vuldigheid liefhad. zooais de goede
ouderwetsche schilders altijd hun dage»
li ksch bedrijf met zorgzaamheid lief
hadden. Die vader oprecht Haarlemmer
eveneens, was oudere vriend en t.jdge»
noot van Mauve, die in zijn jonge jji*
ren bij den grootvader Savrij over de
vloer kwam, cn die van zijn ouderen

collega een prachtig portret schilder»
de, dat langen tijd in het Rijksmuseum
in bruikleen gehangen heeft. Vader
Savrij was een keurig schilder van
landschappen met vee. die van uitvoe*
righeid en details hield, en toch nooit
protserig werd. Onder de meesters, die
uit die romantische vóór»Haagsche pe»
riode zullen blijven leven in veler waar»
deering behoort ook hij. In den storm
van glorie en succes, waarin de jonge*
re Ilaagsche meesters werden meege»
voerd. en dien ze zelf hadden gewekt,
werd het bescheidener geluid van een
Savrij. een Jan Weissenbruch. een Wil*
lem Roclofs zelfs, een tijdlang nauw
hoorbaar. Maar het is wel interessant,
zooals ik dat kortgeleden nog uit een
staat van in Amerika betaalde veiling»
prijzen kon bemerken, dat voor hem
nog altijd een vrij constante, zij het
niet buitensporige prijs betaald wordt,
terwijl aan de 'glorieprijzen der Maris*
sen en hun groep op bedenkelijke wijze
geknabbeld is.

Onze tegenwoordige Haarlemschc
schilder kreeg zijn onderricht van zijn
vader natuurlijk, en hij heeft het
niet verder buiten die onderrichtingen
j gezocht. Hij heeft zijn werk beperkt,
om het met grooter meesterschao te
kunnen beheerschen. En is de dichter
geworden van het duinlandschap, rond
en boven Haarlem, dat hij kent als wei»
nigen, en dat hij kon geven in momen»
ten en seizoenen, waarin de alledags
wandelaar het nooit waarneemt, en
waardoor het soms kan lijken of hij
zijn motieven in de Pyrcnaeén. de Hi=
malaya of bet Andesgebcrgtc gevonden
had. terwijl Savrij zelden anders dan
per fiets cn bij voorkeur achter Kraan*
tjelek of Duin en Kruidberg opereert
Wel koestert hij de herinnering aan een
studie» en plezierreis door België, langs

de Maas en langs Dinant al lang voor
den oorlog wel ging hij nu en dan op
stap en bracht wat dagen door in dc
buurt van Vierhouten of ging eens wat
oude steden van ons Holland bekijken

maar als totaal=verschijning is Savrij
hokvast en gehecht aan ziin omgeving
en hij heeft misschien gelijk.

Zonder zich nu bepaald miskend te
oelen, daarvoor is hij een veel te
nuchtere en eerlijke denkende natuur

kan hij soms gezellig sputteren over
leven en lot. Wat men zoo onder het
„moderne" in de kunst verstaat, is hem
vrijwel voorbijgegaan en heeft hem
maar matig geïnteresseerd. Al het ge»
praat en geschrijf over kunst, waaraan
we met z'n allen naar beste krachten
meewerken, heeft Savrij gehoord en be»
keken, met de stille ironie van wie, wat
eenzelvig levend, maar afwacht, en
kijkt. Exposeeren doet hij weinig. Nu
en dan eens op Arti, waarvan hij lid
is; vroeger ook op Kunst zij ons Doel.
waarvan hij nu echter al weer jaren geen
deel meer uitmaakt. Zoo heeft hij, on*
gemerkt, maar willens en wetens, om
zijn werk heen, zelf die atmo-snhecr
van stilte helpen scheppen: hij trekt er
nu alleen maar dc verkeerde conclusie
uit: „jullie vinden mijn werk immers
toch niks".

Mijn lezers zullen begrijpen, dat het
nog al voeten in de aard gehad heeft
voor ik Savrij overtuigd had, dat zijn
vriendelijke facie in de portretgalerij,
die ik voor Haarlem's Dagblad aan het
formeeren ben, thuis behoorde. Ik
klampte hem aan, toen hij op zijn fiets,
waarvan hij even onafscheidelijk is, als
Don Quichote van zijn Rossinant, door
de Kruisstraat snelde om bij den slager
of den kruidenier iets voor zijn allerge»
zelligst miniatuur»^pishouden te gaan
bestellen. „Nee, hoor, 't hoeft niet; ze
nemen anders ook geen notitie van me;
hou je gijntjes maar voor je".
Waaraan dan nog eenige nasale gelui»
den en afgeknotte mompelingcn wer*
den vastgekoppeld. Maar in zoo'n ge»
vai zeg je: ..kijk eens, amice, wees
nou niet flauw, schrijven over je ga ik
tóch, en je portret komt er gegaran*
dcerd ook bij: als je nu niet een beetje
meewerkt, wordt het nog beroerder!

Laten nou meneer Bielkine en ik mor*
genochtend elf uur even bij je komen,
dat is net een prachtig moment voor
een lekker kopje koffie, zooals je vrouw
die zetten kan, en de zaak is in een
groot kwartier gepiept".

„Vooruit dan maar", zegt zoo'n
slachtoffer dan al gauw, en mijn vriend
Savrij voegde er nog iets aan toe waar»
uit ik mocht opmaken dat ik wel koffie
zou krijgen maar nu zonder thee ver»
trekken kon. Waarom ik hem trouwens
niet gevraagd had! Je moet nu eenmaal
een kleinigheid voor je werk over heb»
ben en vooral een kunstcriticus wordt
geregeld tweemaal per maand gekist en
begraven, als tenminste de beden van
een deel zijner lezers op gezette tijden
verhoord werden!

Savrij heeft aardige jaren meege*
maakt ook, waarin hij minder somber
de wereld in keek. dan nu. Zie boven,
dat was toen hij met Veldheer, Nieu»
wenkamp en Graadt van Roggen de
duinen introk om te schilderen. Alle»
maal Haarlemmers en een vroolijk stel
werkers.

Thans uit elkaar gegaan: Nieuwen»
kamp, de eeuwige Zwerver. Veldheer
en Graadt naar Hilversum en Bergen
verhuisd. Maar dat moet wel een ge»
zcllige compagnie geweest zijn, zoo in
de eerste der negentiger jaren; overal
waren de duinen nog wild en prachtig,
de sujetten vlak bij. En de uitgestrekte
terreinen der familie Van der Vliet
hadden voor de schilderende bent wei»
nig geheimen, al was hun de toegang
niet immer geoorloofd. Bijvoorbeeld
zeker niet als de heeren Van der Vliet
er een jachtpartij hadden op touw ge»
zet. Maar zij stelden zich daar ook niet
altijd precies van op de hoogte, en zoo
kon het gebeuren dat de doofstomme
Graadt van Roggen, die een ganschen
morgen rustig had zitten werken een
oaar kogeltjes door ziin doek zag vlie»
"en. omdat hij het poefen rondom hem
niet tiidig kon hooren. en zich in vei*
'ighcid brengen. Graadt van Roggen
kon zich. zefs voor de intiemen. uiterst
moeilijk verstaanbaar maken: uit een
naar enkelvoudige keelklanken moest
men zijn bedoelingen kunnen vatten.

Dat waren de vroolijke jaren der
jeugd, en de tijd waarin ook de schil*
der Van Rappard hier woonde (op
Sinneveld aan de Jan Gijzenvaart) en
weer wat later, jongeren als Huijs»
mans cn Conrad Kikkert hun eerste
schreden op het pad der kunstbeoefe*
ning zetten.

Doch keeren wij terug tot Savry,
om wien het vandaag te doen is. Dan
klinkt me altijd toch weer die, als fa»
taliteit haast geaccepteerde vijandig*
heid door den bo': jullie vindt aan
mijn werk toch niks. Savrij vergist
zich daarin en hij zal wel doen met
zich die, zich»zelf*opgedrongen resig»
natie uit het hoofd te praten. De moei*
Üjkheid voor den schilder, zoowel a!s
voor den beoordeelaar blijft altijd: al*
les te zien en te ondergaan in de juiste
verhoudingen. Nu heeft onze tijd on*
tegenzeggelijk veel van zijn aandacht
en zijn rumoer, van zijn belangstel*
ling en zijn publiciteit over gehad voor
uitingen in de kunst, die met dien tijd
in grillige onstandvastigheid, in gc#
9pannen begaafdheid, zeker, maar ook
in slechts schijnbare belangrijkheid
overeenstemmen, en is voor rustiger
kunst van minder wcidschc allure chv.r
door een ongemotiveerde lauwheid
van openlijke waardeering ontstaan.
Maar dat neemt de waarde van die
kunst niet weg, zoo min als deze be»
paald wordt door den prijs die er voor
betaald of het quantum dat er van
verkocht wordt. Wie, zooals Savrij, een
bepaald stuk natuur, met een ecnvou*
dig, maar veelzijdig geschakeerd sen*
timent weet te beschouwen, zich daar*
in weet te verdiepen en zijn emoties
aan anderen te suggereeren, die heeft
een kunstwerk gemaakt dat recht van
bestaan heeft, al ozu 't tijdelijk buiten
de belangstelling der menigte staan.
Savrij ondervindt dit trouwens zelf.
toen ik hem bij mijn bezoek vroeg, of
het met zijn verkoop nog al schikken
kon, zei hij zoo laconiek»ironisch mo»
gelijk, dat hij een enkel maal nog wel
een aan „eenvoudige mcnschen" wat
kwijt raakte! Daar zat weer dat in de
wiek geschotene in, dat mij al meer in
Savrij getroffen heeft. En ik herhaal:

er is geen grond voor. Bij dat bezoek
van de vorige week, dat inderdaad
langer dan een kwartier kwam te du»
ren, heeft hij mij zijn werk van het
laatste jaar hoffelijk getoond. En ik
heb mij weer er over verheugd, omdat
het, zoo bij elkaar gezien, zoo zuiver
is in zijn beperktheid, en zoo rijk in
schakeering hoepel beperkt. Een ge»
makkelijk vlot teekenaar van figuur is
hij niet, hij heeft dat met andere uit*
sluitend sentimentskunstenaars als
Karsen en van Daalhof gemeen, maar
die vlotheid ligt ook niet in zijn we*
zen en het gaat er niet om. wat iemand
niet is, maar wel om hetgeen hij wel
is.

Een amusante reismakker kan deze
norsch uitziende schilder wezen. Ik
neb jaren geleden nog eens in dit
blad beschreven, hoe wij bij nu wijlen
Jan Mankes in Hecrenveen bezoek
gingen, met wat daar verder op volg»
de. Dat is al weer bijna tien jaar ge»
leden Het brengt mij op de ge*
dachte dat ik, vóór ik afsluit, nog eeni»
ge historische feiten heb recht te zet»
ten, waarvan de kennis voor het na»
geslacht van belang kan wezen.
Eerstens moet in Plasschacrt's lijst
van Nederlandsche schilders Savrij's
geboortejaar gecorrigeerd worden: hij
is niet van 1872, doch den 13cn Dec.
1871 geboren.

En dan moet de biographie nog
worden aangevuld met de vermelding
dat hij zich ook eenigen tijd met de

borst op den handel geworpen en
voor de fabriek van Oom Tinus ge*
reisd heeft in lakken en vernissen. Zoo
dat we nooit bevreesd behoeven te
zijn dat hij slecht materiaal in zijn
schilderijen verwerkt. Nourri dans le
sérail.... weet hij waar Abraham de
mosterd haalde. Dat hij nu juist de
laatste jaren weer veel pastcheekenin*
gen maakte is een dier vele onverwach
te wendingen in dc natuur, waarbij
wij ons slechts hebben neer te leg*
gen.

J. H. DE BOIS.